HB1ER
m Co.
<w
3361.
1886.
Pisser,
(ping
HET JAARVEHSLAG I
BINNENLAND.
Zondag 7 Maart.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken,
inwater,
ien de heil
ozen Oogen-
Hz.
TIER
1
ÏCÏÏT
SCHOOLCOMMISSIE.
Wy ein£pm ons overzicht met, zeker ook
onder instemming der burgerij, onzen dank te
brengen aan de Commissie van toezicht Voor
de degeljjke wyze, waarop zij de belangen van
ons volksonderwijs behartigt en voor het zaak
rijke en duidelijke verslag, dat ons weder in
staat stelde, een getrouw en juist denkbeeld
te maken van wat er goeds en gebrekkigs is
in den tegenwoordigen toestand. Wy wen-
schen haar verder ruimschoots den steun en
de medewerking van het gemeentebestuur en
den raad toe.
éj
plaats, dan
iwjjzing 60
t te
i
onderwijs
I baar
1
de conecience
tegenwoordige
a te beroos^k
kunnen iH
rf aan den
Gouda; met
inq.
f
7
Ij aren werk-
iattensingel.
r
1, voorm. te
ia Mr. KIST,
ran
Ichuur en
aan de Ba-
No. 432, te
15 en 16
ooedig moge-
aren zonder
laat is, ga
den, Leiden
Voorburg,
tel.
oorwaarden
plaatst, aan-
loofd-Depot
I te Utrecht.
lader dat de roeping ran
ran het onderwijs uit het
nen naar een extra-avouduur, dat voor een
groot deel der kinderen een onmogeljjk unr
is, evenmin moet hjj dat doen voor de hand
werken, die in één adem genoemd worden in
de wet. Het gevolg van de tegenwoordige
regeling is, dat kinder»» uit den gegoeden
stand die lessen móeten vertalmen, omdat zy juist
met het etensuur samenvallen. Daarvan is
noch hun'noch den ouden een grief te maken;
het ligt in den aard der dingen en het komt
ons voor dat het tegenwoordig hoofd der
school een zeer onpaedagogischen weg heeft
ingeslagen om het bezoek dezer lessen te
doen toenemen. Het vak met de andere op
ééne Ijjn te plaatsen, door het getal goedkeu
ringen in dit vak behaald voor het maande-
lyksch rangnummer in de klasse te doen mede
tellen, moet noodzakelyk leerlingen ontstemmen
en ontmoedigen, want het is onrechtvaardig, 1’.
omdat de onderwijzers en de schoolantoriteiten
voorgaan met het vak niet op ééne 1 jjn te plaatsen
met de overige 2*. omdat het sommigen leerlin
gen onmogeljjk is te kodhn op het bepaalde uur.
De commissie had zich niet moeten neder-
leggen by de verzekering van den onderwij
zer, dat het niet anders kan zonder schade
voor de andere vakkenmet eenigen goeden
wil is er zeker wel wat op te vinden b. v. door
de middagschooltijden te beginnen ten half 2
en op enkele vakken een half uurtje te be
knibbelen. Het kan wei«.jja, en het komt
ons zelfs waarschijnlijk voor, dat de ware
reden ergens anders schuilt. Is het niet mo
gelijk, dat het nieuwe hooftl dezer school er
tegen op zag om te beginnen met aan drie
zjjner onderwijzeressen de f 100 te doen ver
liezen, die zij als toelage voor het onderwys
in de handwerken genieten en tevens de juf
frouw zonder acte (ad f 125) overbodig te
maken Wanneer namelijk de handwerken
ingeljjfd zyn by het gewone onderwys, dan
wordt dit gegeven door de klasse-onderwyze-
ressen in elke afdeeling en extra-betaling is
dan onnoodig, te meer daar de nuttige hand
werken deel uitmaken van het examen, dat
aan de dames de bevoegdheid tot onderwijzen
geeft en dus elke onderwijzeres volgens de
tegenwoordige wet dit onderwys geven kan.
Mocht werkelyk deze fiuancieele overweging
gegolden hebben,'' dan zou het jammer zjjn
indien een alleszins goed denkbeeld daarop
schipbreuk leed; ook wy weuschen volstrekt
niet de tegenwoordige titularissen van haar
inkomsten te beroqj^^ maar men zou de her
vorming
vatT het tractemer
onderwijzeressen il
Een dergelyk eenigszins doortastend
pen is onzes inziens noodig om den*
p en de vermindering
op~3ë~I5^snwoordige
randwerken toepassen.
tngrjj-
terecht
door de commissie onregelmatig genoemden
toestand te verbeteren, ’t Woord is zelfs wat
zwak, waar er sprake van is van het niet bjj-
wonen door meer dan de helft der leerlingen
van lessen, die bij de wet zyn voorgeschreven.
Dat men met wjjleu den heer Kramers tem
poriseerde, was eerf^szins verklaarbaar, omdat
de sleur dezen misschien de voorkeur deed
geven aan den vroegeren toestand, waaraan
li jj jaren gewoon wasmaar bjj de vacature
had mep kunnen zorgen, dat de zaak in orde
kwam.. Van de pogingen op de school om
het onderwjjs in de handwerken te bevorderen
stelle men zich vooral niet te veel voor; ook
ook de heer Kramers was gewoon pour acquit
de conecience t an tjjd tot tjjd str^ige dagyr-
setenen van* Amsterdam aan
Siateo-Generaal gezonden, is
inbond t
De ondergeteekenden hebben met leedwezen ken
nis genomen van de verschillende adressen, die lot
uwe vergadering zjjn gericht, strekkende tot onver
anderd behoud van art. 194 der Grondwet.
Zij kunnen zich met den inhond dezer adressen
niet vereenigen omdat art. 194 onvoldoende
waarborg voor eene deugdelijke regeling van het
onderwjjs en tevens struikelblok voor Grond weta-
herziening naar bnnne overtuiging vatbaar is om
gewjjzigd te worden, zot
den Staat ten aanzisfi*’ v
oog wordt verloren, ff
Zij meenen, dat de Grondwet, althans zoolang
hsre herziening aan belemmeringen als de bestaande
is onderworpen, de regeling van het onderwjjs
zooveel mogeljjk aan den gewonen wetgever behoort
over te laten, en aan dien wetgever alleen het
volgende moet voorschrijven
I. Te handhaven do vrijheid van onderwjjs, be
houdens toezicht van overheidswege, dat de wetteljjko
bepalingen omtrent het schoolwezen worden nageleefd.
II. Te handhaven, imrtArs voor soover*middel-
en lager onderwjjs betreft, het onderzoek van
ÜDA,
i. 79.
goudsche courant.
den Gemeenteraad zal
Thans een woord over het onderwys in nut
tige handwerken, naar aanleiding van hetgeen
in het verslag voorkomt op bl. 8. Het doe»
ons leed, dat de commissie gemeend heeft te
moeten berusten in de handhaving van den
bestaanden toestand op de Eerste Burgerschool
voor meisjes.. Het komt ons voor, dat vol
gens letter en geest van de wet de nuttige
handwerken voor meisjes behooren tot het ge
wone lager onderwys (zie art. 2 en 16 der
wet) en dat, zoo riiet volgens de letter, dan
toch volgens den geest der wet dit onderwjjs
behoort te worden gegevemin de gewone school
tijden. Evenmin als het in den onderwijzer
opkomt om rekenen of taalkunde te verj^n-
I
ISMAM,
Tiendeweg.
LSTIJN,
dlauwstraat.
ssiau Zn.
F. B RINKEL.
XR8LOOT.
DKADK.
MAN.
Kurvbrs.
Gaarkeuken.
IUWEN. f*
UPLAND.
’OST.
ütt.
BapTHOOBN.
x Wilde.
DER
De beleefde toezending van het jaarverslag
omtrent den toestand van het lager onderwys
in deze gemeente over 1885 willen wy, zooals
gewoonlyk, beantwoorden met de mededeeling
det gedachten die de lezing bij ons opwekte.
Reeds dadelijk moeten wy, evenals de com
missie, onze tevredenheid te kennen geven over
eene sedert lang gewenschte verbetering, die
met medewerking van het gemeentebestuur tot
stand is gekomen Vele jaren toch was de
telkens wederkeerende klacht«noch het onder
wijs in het handteekenen, noch dat in de
gymnastiek beantwoordt aan matig gestelde
eischen» telken jare vestigden wy van onze
zjjde de aandacht op deze gebreken, tot ein
delijk althans ten deele een beter toestand is
in het leven geroepen. Wy zyn daarvoor hel
gemeentebestuur dankbar# maar zyn nog
niet voldaan. Voor de gymnastiek ie door
aanstelling van een tweeden onderwijzer voor-
loopig genoeg gedaan het aantal uren, aan
dat vak besteed, is iets meer dan verdubbeld,
zoodat met grond mag worden verwacht, dat
deze tak van onderwys meer tot zyn recht zal
komen. Maar wat het teekenonderwjjs betreft,
dat, is bjj bet oude gébleven en dringend be
velen wy ook dat belang aan by ons gemeen
tebestuur. Dit is geen verwyt, wy hpbben dat
reeds meer doen uitkomen, aan den met dit
vak belasten leeraar, maar aan den raad, die
reeds te lang een gebrekkigen toestand heeft
laten bestaan, natuurlijk omdat verbetering
geld kost. Met genoegen zien wij dat do com
missie van toezicht deze zaak niet uit het oog
verliest. Zy zegt daaromtrent: «Met uitzon
dering van de Tweede Kostelooze School, waar
de heer M. den Oudsten het teekenonderwjjs
op verdienftelyke wyze geeft, wordt het aan
alle scholen gegeven door den heer Bertelman,
tevens leeraar aan de R. H. B. 8. mot 5 j.
cursus en aan de Burgeravondschoolen, hoewel
de Commissie ib alle opzichten recht laat we
dervaren aan de verdiensten van dezen onder
wijzer, kunnen de resultaten wegens de enkele
uren, die aan dit vak gewyd worden en hel
groot aantal leerlingen dat soms gelyktjjdig
dit onderwijs ontvangt, slechts zeer onbelang
rijk zyn. De Commissie wenscht als hare
meening uit te spreken, dat zy dezen toestand
verkeerd acht en dat zij derhalve voornemens
is een plan tot verbetering te ontwerpen in de
hoop dat zy ook bij dit streven door het Da-
gelyksch Bestuur en den Gemeenteraad zal
worden gesteund»
ders daaromtrent uit te vaardigen, maar ten
slotte blyft alles by het oude, omdat men de
ouders tot behartiging dezer lessen buiten de
gewone schooluren niet dwingen kan of mag.
Met genoegen zagen wy overigens dat het
onderwijzend personeel zich met lust van zyn
taak kwyt en dat de verstandhouding tusschen
de hoofden der scholèh en de onderwijzers en
onderwijzeressen niets te wenschen overlaat.
Met leedwezen lazen wy, dat de Tweede
Kostelooze school te klein is voor het aantal
kinderen, dat er plaatsing verlangt Dit be
hoorde toch niet zoo te zyn. Wy onderstellen
echter, dat op de andere school aan deze te-
leurgestelden gelegenheid gegeven is om het
begeerde onderwys te ontvangen indien wer
kelyk een tiental leerlingen van onderricht
verstoken bleven bjj gebrek aan
zouden wy dit zeer betreuren.
De voorstellen tot reorganisatie der burger
scholen, speciaal die voor meisjes, en de quaes-
tie van verlaging van het sshoolgeld, waarop
bet verslag in 7 even terugkomt, hebben wy
ten vorige jare breedvoerig behandeld, zoodat
wij er thans niet op zullen terugkomen, temeer
daar vooreerst aan vervulling dezer wenschen
niet schijnt gedacht te kunnen worden.
GOUDA, 6 Maart 1886.
Het onderwerp, dat Mr. Goeman Borges ins in
ajjn voordracht op Woensdag 10 Maart e. k. alhier
aal behandelen is Sociaaldemocratie Sociale ielaaye».
Naar wij vernemen, bestaat bet voornemen om hier
ter stede een adres te laten oirouleeren, gelijkluidende
aan hel Amsterdameche omtrent art. 194, dat wjj
hieronder medcdeelen.
1 t
Het adres betreffende artikel 194, door 89 inge-
de Tweede Kamer der
i van den volgenden
