ver,
ij
IL
h
De Kamerverkiezing.
\en
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Mie
N® 3403.
1886.
Zondai
3 Juni
>0EDER
ri
ATER,
IT. A J. ROEST
M'.J.FORTUUN DROOGLEEVER.
BINNENLAND.
i
in.
erdienen.
»T At. te
’I
Voorzitter.
ierden
Voorzitter.
nningm.
Secretaris.
tnrijk),
jjze, dat door
anden voort-
de Tweede
des morgens
11
het
GOUDSCHECOURANT
gezet tot het behartigen
m, i verbiedt geen woord
ders, Leiden.
Voorburg.
el.
EN
elier op d
I F. E. van
ibilié. apoht.
edam by C.
Amsterdam
Jloth Co.,
van Spanje
1.20.
I.
i zelf holle
ten f 0.36.
uitkrukkeljjk
ddel te ver-
leraeo, welke
lts.
JPP’S
onderhond!
naangenamen
kleine kin—
diphtheritis
gebruik van
1.75,/ 1.20
«Dertig jaren is daarvoor nu gestreden en
gebeden. Wat heeft de christelijke partij al
gedaan Legio artikelen zjjn geschreven over:
«de Staat mag of kan geen schoolmeester zgn;
de Staatszorg moet tot het minst mogelijke
worden ingekrompen de onders moeten voor
de opvoeding hunner kinderen zorgendie
haalt betaalt, en mitsdien bekostige ieder zelve
het onderwijs, dat hij begeert, enz., en nu
komt de minimum-eisch en slaat dat alles de
bodem in.»
Ook aan dit oordeel over het bedrjjf der anti
revolutionairen, uit hun eigen boezem afkomstig,
willen wij niets toevoegen. De kiezers kunnen
thans zien, hoeveel vertrouwen de beweringen
verdienen, die hun door «Nederland en Oranje»
worden opgedischt. Aan hen thans het oor
deel of het in het belang is van ons vader
land, dat deze mannen de meerderheid verkrjj*
gen in de Tweede Kamer.
Wjj voor ons, die heerschappij van de kerk
over den staat verderfelijk vinden; die gaarne
medewerken tot de voorgestelde verbeteringen
in de hoogste staatswet, inzonderheid wat het
kiesrecht en de troonsopvolging betreft-, die in
ons jammerlijk verdeeld vaderland de openbare
school, naast het vrjje bijzonder onderwjjs, on
misbaar achten in het belang van kennis en
volksbeschaving; die de houding der aati-revo-
lutionairen en katholieken in de kamer veroor-
deelen als een onverantwoordelijk spelen met de
hoogste belangen, stemmen met volle overtuiging
de candidaten van de gezamenlijke vrijzinnige
lueevoreenigingen, de heeren:
en
GOUDA, 12 Juoi 1886.
Donderdagavond had in de groote zaal der
Sociëteit //Ons Genoegen" de openbare bijeenkomit
plaats van kiezers voor de 2e Kamer der Staten-
Generaal, opgeroepen door de kiesvereeniging K Bur
gerplicht11 ten einde hen in de gelegenheid te stellen
kennis te maken met de politieke denkbeelden der
heeren liberale candidaten io ons district voor de
Tweede Kamer Mr. A. J. Roest en Mr. J. For
to ij n Droogleever.
De heer J. M. Noothoven van Goor praesideerde
de vergadering en opende haar met erkentelyk-
heid te betuigen voor de aanzienlyke opkomst, een
bewijs dat men sympathie had met de gedachte
van Burgerplicht'* bestuur om ook hier een
openbare vergadering te houden waarin de liberale
candidaten optraden. Spr. achtte het onnoodig
te wijzen op bet groote belang der a. st. ver
kiezing. Is de keuze van volksvertegenwoordi
gers in het leven van ieder vrij volk een ge
wichtige zaak, thans ie dit in het byzonderhet
geval nu wij geroepen zijn op ’s Konings stem
te beslissen boe gedurende de eerstvolgende jaren
zal worden geregeerd. Is eene ontbinding der Kamer
steeds van hooge beteekenis, thans vooral nu een
gedeelte der 2e Kamer door baar non poseumue
getoond heeft bet werk te willen staken en niet
mede te willen werken aan de zoo noodige grond
wetsherziening. Spr. veronderstelt dat de aanwezigen
bekend zijn met de beide brieven van de hh. Roest
en Fortuyu Droogleever, alsook met de tweede
missive des heeren Roest, die reeds in de N. Roti.
Ct. en Goudeche Courant is gepubliceerd. Daar dit
echter eerst heden het geval was, achtte spr. het
niet onnoodig die missive alsnog voor te lezen.
Zooals men weet was deze geschreven naar aanleiding
van eene opmerking in de N. Rott. Ct. en Mr.
Roest zegt daarin uitdrukkelijk te sympatbiseeren
met het bekende amendement-de Beaufort en niet
verder te willen gaan dan dit amendement.
De post bracht ons dezer dagen een strooi
biljet der anti-revolutionaire vereeniging «Ne
derland en Oranje», dat weder de big ken draagt
ran moedwillige of onwillekeurige verdraaiing
der waarheid. Het kan zjjn nut hebben enkele
dier onjuiste voorstellingen tegen te spreken,
opdat niet sommige kiezers, die geen studie
maken van politiek, op een dwaalspoor worden
gebracht.
Het beet daarin b. v. dat de liberalen geen
recht en gerechtigheid willen voor hunne
medeburgers en dat hun regeeringsstelsel
een plant van vreemden bodem aan den
ergerljjksteu dwang wordt dienatbaar gemaakt.
Grooter onwaarheid is zeker niet denkbaar;
enkele feiten, die elk controleeren kan, zullen
voldoende zjjn om het tegendeel te bewjjzen.
Aan wie hebben de katholieken de vrjje uit
oefening van hun godsdienst te danken? Aan
de liberalen. Wie hebben gejjverd voor het
goed recht der afgescheidenen om een eigen
kerk te stichten en wie hebben in de grondwet
doen opnemen het vrjje recht van vereeniging
en vergadering, bet recht om godsdienstoefe
ning te houden, hoe en waar men wil? De
liberalen. Wie hebben jaren lang gestreden voor
het recht, dat wjj thans gaan uitoefenen, het
recht om vrjj onze vertegenwoordigers te
kiezen in de kamer opdat de wenschen des volks
daar uiting kuween vinden. Dat thans de narie j -weg van
eigenljjk zich zelf regeert, danken wjj aan de
liberalen. Zoo zouden wy kunnen voortgaan,
doch elk onbevooroordeelde weet het eren goed
als wjj. Dat de liberalen vasthouden aan het
openbaar onderwjjs, heeft geen anderen grond
dan dat zjj ook daar de vryheid der burgers
willen handhaven; tot dus ver is geen andere
regeling gevonden, die tegelyk goed onderwjjs
waarborgt en de jengd beschermt tegen op
dringen van andere godsdienstbegrippen dan de
ouders in de harten hunner kleinen geprent
willen hebbenhet eerbiedigen onzer overtui
gingen maakt immers ook een deel onzer vry-
neid uit?
Even onjuist is de voorstelling alsof de libe
ralen alle geloof over boord geworpen hadden
en vijandig zich stellen tegenover den godsdienst.
Het is reeds zoo dikwerf gezegd: Men kan
liberaal zjjn en tevens een zeer godsdienstig
man, die zjjne kerkeljjke plichten getrouw ver
vult, of, als hjj niet tot een kerkgenootschap
behoort, toch niet voor anderen onderdoet in
godsvereering en godvruchtigen wandel. Nog
uezer dagen nebben bekende godsdienstige man
nen openljjk verklaard, dat zij in de staatkunde
é£ne lyn trekken met de libéralen. In het Va
derland van 11. Donderdag b. v. schrjjft de heer
A. F. van Ljjnden, die zich zelf kenschetst als
een positief-Christeljjk geloovig lid der Ned.
Herv. Kerk, dat hjj overtuigd is, dat de liberale
party niet is vyandig aan godsdienst en kerk
en niet streeft naar bevordering van onge
loof. Hij verklaart met velen te gevoelen
dat de stembnsleuze«vóór of tegen God»,
door anti-revolutionairen of clericalen aan het
volk voorgesteld een onjuiste iszjj gevoelen
dat het pogen der auti-revolutionairen, om God
overeenkomstig hunne menscheljjke begrippen
in het Staatsbestuur te doen medewerken, een
ingrypen is in den heiligen arbeid van God,
die zich nimmer in een Staat, maar in een per
soon heeft geopenbaard. Christus werkt in onze
persoonlijkheid en waar die persoonlijkheid
San den arbeid wordt gezet tot bet beharticren
van openbare belangen,
van Christus, het huldigen van een liberale i
politiek in het belang des Vaderlands te achten.» j
Aan zulke getuigenissen van onverdachte
zjjde behoeven wjj niets toe te voegen. Niet
den godsdienst bestrijden de liberalen, maar
wat dan? Het vermengen van godsdienst en
staatkunde. Zjj bestrjjden de anti-revolutionai
ren, omdat deze den godsdienst en de kerk wil
len gebruiken, om heerschappij uit te oefenen
over den Staat. Het beginsel der liberale party
brengt mede, dat de kerk meesteres is op haar
eigen terrein eft in godsdienstige zaken/ doch
dat de Staat daarentegen op zjjn gebied de vrye
hand heeft, zoodat hjj de belangen der burger
maatschappij kan behartigen zonder in de rege
ling daarvan afhankelijk te zjjn van het welmee-
nen der geestelijken en godsdienstleeraars. Dit
is een echt Nederlandsch beginsel, want hoe
gehecht wjj ook mogen zgn aan ons geloof,
overheersching der kerk op wereldljjk gebied
heeft ons altjjd tegen de borst gestuit. Laat
elk kiezer maar eene zich zelf at vragen, hoe het
hem smaken zou, indien hij bjj elke zaak van
belang in zjjne gemeente, in stede van te over
wegen wat in het belang der burgerjj bet best is,
in de eerste plaats moest gaan vragen, wat
dominee of pastoor er van dacht.
De liberalen, zegt het bovengenoemde strooi-
blaadje verder, willen geen recht laten weder
varen aan de 30.000 kiezers, die aan de deur
staan en sedert jaren vraagden om binnenge
laten te worden door uitbreiding van het kies
recht in den door de nchterzyde aangewezen
i censusverlaging. De waarheid is dat
de rechierzjjde jarenlang de door de liberalen
voorgestelde censusverlaging heeft tegenge
werkt en thans, nu de nood hoe langer hoe
booger gestegen is en grondwetsherziening on-
vermjjdeljjk is om tot een beter kieswet te geraken,
die niet 30.000 maar minstens 100.000 nieuwe
kiezers scheppen zal, dat nu de rechterzjjde
het afgekeurde paardje der censusverlaging weer
van stal gehaald heeft om de grondwetsher
ziening en daarmede de uitbreiding van het
kiesrecht te verjjdelen.
De liberalen willen aan de staatsruif eten en
grazen in de staatsweide, zegt bet stuk verder
met het oog op het onderwjjs. Maar het is
van algetneene bekendheid dat juist de rech
terzjjde het werk in de Kamer gestaakt heeft,
omdat zjj geen subsidie voor haar bjjzouderonder
wjjs kon krjjgen. Zjj wilden voor al hun onder
wijzers en scholen goede plaatsen in de
Staatsweide en omdat dit onuitvoerbaar is en
vele millioenen kosten zou, veel meer dan thans
wordt uitgegeven, kon aan hun eisch niet
worden voldaan. Non poesumue is het gevolg
van onvoldane begeerte naar het malsclie gras
der Staatsweide. Vele jaren hebben de anti
revolutionairen beweerd, dat zjj geen geld uit de
Staatskas verlangden, doch thans, om de Katho
lieken te believen, is dat anders geworden.
Ziehier wat de Roeper, een echt Calvinistisch
blad, van dien strijd zegt: «De mogelijkheid
geboren om een dubbeltje of wat voor het vrjje
ouderwjjs uit de Staats- of Gemeentekas te ver
krijgen dat is eigenljjk alles. Treurig voorwaar.
«Minister Heemskerk zeide dan ook: «Nu
de rechterzjjde dat standpunt wil innemen,
moet ik toch zeggen, dat op die wjjze het
mooie er afgaat En nu komt gij aan
de schatkist voor uwe scholen geld vragen.
Neen, nu is het mooie er toch van af».
«Het kan niet anders wezen dan eene wee
moedige smart, dat die christelijke geloofs- en
liefdekracht wordt prijs gegeven aan roomsche
belangen. Hoe veel ef weinig verschil met
Ezau, die zjjn eerstgeboorterecht voor eene
spjjze verkocht?»
i’s
i, versterkt
groei der
60 ct. per
1
