)P
I
1
ill
IS.
•el;
BINNENLAND?
s
De kamerverkiezing.
I
J
mdag 6 Juni.
N° 3400.
1
PLI.
leren,
it
9
andel.
EVER.
ring:
JONS
aarmede in
u
W
IKHE
Nieuws- en Advertentieblad vóór Gouda en Omstreken.
i ir
A
IIS’
I
uO.
ngs.
bes,
«E8
Hoest en
seats.
THMA
iretten geeft
chting. In
ntek
E de/
3
1 ai n- j ji
>rste
gele-
i
lii
n worden.
s morgens
No. 255
overstaan
DAKPA-
t HOLM,
H. TEEPE
jp de ge-
4 r
een KOF-
rgunning.
Maariteff.
OPWEKKEND
nSVJSRDRJJVEND
MOEDE
JOTE ZWAKTE
1.00-
IOED, gè-
ELEN en
'OMPMA-
DAKPA- j
iment-TE-
(keprjjzen.
:r,
Gouda.
JNS vn
iver plant-
eetlnat niet
aangenaam
In dooaen
te voort
leiding
Welk ei
den
revolutil
de kat|
eigen ki
aanleidt
in S prof
het ani
schrijvend#
,to?
zal
kathol
zeifils
En niel
lieken in
en Muns,
raven
it*he k..^,
eale kamp en)
aqln hun vroa
S werktuigen afj
req of ook in o
Jjjde de eiscli We
jpt ops van ȏents#egb t
bewaren in d* gele:
lel zil de anti-revolutibm
imgefl zjjn dien eisch in te
t.‘— ni Af.
getal i ongeveer gelijk staan met hunne
sten zullen allengs de zetels verdeeld
worden zoo is het gegaan te Delft, zoo thans
in het district Goes. Wjj zeggen niet, dat
deze verdeeling geheel onbillijk is, maar twij
felen alleen of deze gang van zaken strookt
met de bedoeling der anti-revolutionaire kiezers,
die toch zeker niet erkende voorstanders hunner
richting naar het Binnenhof afvaardigen om
daar de belangen der katholieke kerk te be
hartigen. Intussehen dit is iets dat de bond-
genooten zelven onder elkander moeten uitma
ken, het is onze zaak niet; alleen vestigden
wjj er de aandacht op als merkwaardig ver
schijnsel in den tegenwoordigen politieken
toestand.
Het kan overigens niet genoeg worden her
haald, dat de ontbinding het gevolg is van de
onvaderlandslievende houding der rechterzijde,
die alle regeering onmogeljjk maakte door
voorwaarden te stellen, niet voor onwilliging
vatbaar. De Koning heeft de Kamer ont
bonden, niet omdat hjj partjj gekozen heeft
in den strjjd der meeningen, maar omdat de
rechterzijde weigerde voorstellen in overweging
te nemen, waarvan zij in het algemeen de
wenscheljjkheid erkende, doch die zjj niet be
handelen wilde, vóór dat zij op het stuk van
onderwijs geheel haar zin gekregen had. Allen
zjjn het er over eens dat de troonsopvolging
slecht geregeld is, dat de tegenwoordige kies
wet niet deugt, dat de landsverdediging voor
ziening eischt toch heeft de rechterzijde die
gewichtige vraagstukken laten rusten ter wille
van dat eene, waarop zij haar hart gezet heeft.
Dit nu is eene onverantwoordelijke handelwijze,
die wel een beroep op de kiezers waard is.
Ook onze aftredende afgevaardigden hebben hun
stem gegeven aan die roekelooze staatkunde
ook hen treft daarom het verwijt, dat zij de
groote belangen van het vaderland hebben op
geofferd aan hunne persoonlijke inzichten. Een
der hunnen heeft zelfs gezegd «we moeten
onzen zin hebben, ook al moest die strjjd ons
land ten verderve voeren»Onze Koning stelt
thans aan de kiezers deze vraagwilt gjj Ka
merleden handhaven, die alle geleidelijke her
vormingen tegenhouden, omdat zjj op één punt
hun wil niet kunnen doordrjjvenof zoudtgjj
niet liever mannen afvaardigen, die bereid zjjn
verzoeningsgezind op te treden, en die hunne
medewerking willen verleunen aan het groote
I werk der grondwetsherziening Stemt gjj
uwe vorige afgevaardigden, dan wil dit zeggen
geen afwending van de moeilijkheden, die zul
len ontstaan wanneer ons koningshuis onver
hoopt uitsterftgeen betere legerinrichting
geen uitgebreider stemrecht; in één woord
geen vooruitgang door geleidelijke hervorming.
Wie dus het wel meent met Vaderland en
Koning herkieze niet de'(aftredende leden, die
medeplichtig zjjn aan de) houding der rechter
zijde en mede verantwoordelijk zjjn voor den
verwarden toestand, waarin partyzucht ons
land gebracht hoeft. Hy steune de liberale
caudidaten, de heeren Roest en Fortujjn Droog-
leever, die beide mannen zjjn van over
tuiging, maar tevens gezind om tot verzoening
de hand te reiken die van harte zullen mede- 1
werkeru tot het tot stand komen van al die
voorstallen, welke ’s konings regeering in het
belang van het algemeen hebben ingediend.
In ditri nummer vindt de lezer twee brieven,
waarin deze heeren zelf in groote trekken hunne
meenipg doen kennen; de inhoud daarvan
spreekt voor zich zelf. Wjj twijfelen niet of
alle bezadigde kiezers, die nog onafhankelijk
genoeg zjjn om een eigen meening te vormen
en zelf hun stem te bepalen, zullen met ons
overtuigd zijn dat de keuze van dergeljjke
flinke en tevens bedachtzame mannen de eisch
is van het oogenblik.
GOUDA. 5 Juni 1886.
Woensdagavond vergaderde de Kiesvereeniging
^Burgerplicht* albier tot het stellen van twee can
didate!) voor de 2e Kamer der Staten-Generaal, onder
praeaidium van den heer J. M. Noothoven van Goor,
die, na kortelijk in herinnering te hebben gebracht,
hetgeen aanleiding bad gegeven tot de ontbinding
der Kamer, de aanwezigen uitnoodigde overtegaan
tot het noemen van candidaten. In gevolge eene
vraag van een der leden in hoeverre de in andere
deelen van het district gestelde candidaten als
voorloopige dan wel als definitieve candidaten
moesten beschouwd worden, deelde de voorzitter
mede dat de verschillende afdeelingen der centrale
kiesvereeniging steeds begonnen met voorloopig can
didaten te stellen. Eerst dan als alle afdeelingen
denzelfden candidaat stelden was de candidatuur defi
nitief. Bij verschil van candidaat had een algemeene
vergadering plaats der afdeelingen. Spr. kon mede
delen dat zoowel de kiesvereeniging te Oudewater
als die te Woerden candidaat hadden gesteld de
hh. Mr. A. J. Roest, officier van justitie te Rot
terdam en Mr. J. Fortuijn Droogleever advocaat
te Gouda, terwijl ook de kiesvereeniging Krimpe
nerwaard, die niet tot de centrale vereeniging be
hoorde, genoemde heeren bad gesteld. Spr. stelde
voor ook in deze vergadering zich met die keuze
te vereenigen.
Geen andere namen werden genoemd.
De voorzitter sprak daarop eenige woorden Ut
aanbeveling der genoemde heeren, die z. i. ten volle
de candidatuur verdienden. Mr. Roest was twee jaar
geleden ook candidaat der liberalen in ons district ge
weest en had toen ongeveer 1200 stemmen op zich
mogen vereenigen. Hy was opnieuw bereid de candida
tuur te aanvaarden hetgeen bleek uit een missive
aan de kiesvereeniging, waarin zyne denkwijze op
politiek gebied werd medegedeeld, [bete mieeive m im
dit nr. onter courant opgenomen.) Wat de andere candi
daat betreft, Mr. Fortuyn Droogleever, deze woont in
ons midden, zeide spr. en is voldoende bekend. Jaren
achtereen was hy lid van de Provinciale Staten in ons
district, doch moest by de laatste verkiezing met
enkele stemmen in de minderheid blyven. Ook
deze was reeds vroeger candidaat voor de kamer
en mocht toen, vooral in aanmerking genomen de
weinige opgewektheid die toen heerschte op poli
tiek gebied, heel wat stemmen verkrygen. Spr. is
er van overtuigd, dat beide heeren, tot volksverte.
die
dera
iieldpn jzij de
Nog steeds g[tei
loerders der reept
voort met hun Eon
Hun door de itye.
gprd. Wilde
dun zijn de libéta
F’*-',
dachten, dan aan het he
voorrechte stelling en 01
eerst
sUai
uM
ek anti
W
piren uitgelokt tegen deJliberalen, die
i laten in hun
«„.dezelfde biéichoppen, die
tót zoo 'hwigen toorn
<ringen,i de toongevers in
Ihunpbolitiek voor
rei» Bestrijders, nu
ledadd. Niet lang
^mcLzal van
;en|jjSén der
en om
en der
l,arl«
ileed hier. Overal wÜar de katbo-
boudgenooten
GOUDSCHE COURANT.
^rongen^w^^^geWlejrechtera^dT'en^e^^
U, dat voortaqn bij hen de oj
t anti-liberalél politiek zal bei
EveAchil met een 30tal jaren
«U de Aprilbeweging, ,,'^oor de anti-
ifeken meester wilden
it'gewilli
d |het
ilidqj
I
te
m de bladen, die als woord-
iterzyde onzer kanjer optreden,
mjujste voorstelling, a|s ware
ieralen rechtsgelijkheid..gewei-
len Ideze Ajuranteri gelooven,
fplen eerstel dwingeianq
de grondwetsherziening aad nietp
ihten, dan aan het haildhavlpnjihuni
tegenpartij het hun toekomeend aandeel
staatshulp en sUatsbeschernring. Dit UM
volkomen onjuist. De weeheid is,.
groote meerderheid der liberalen gez.iüc
om de gröndwet zoo in te richten, datM
alleen goed onderwjjs werd gewaarborgd,^
1 by toch ieder burger, tot welke party hij lnloge
behooren, belang heeft. Het overige zou wor
den overgelaten aan den gewonen wetgever,
zoodat feitelyk de Nederlandsche kiezers zou
den worden in staat gesteld om die schoolre-
geling voor te schryven, welke zij het best
achtten. Uit een oogpunt van billjjkheid kon
niets tegen dit voorstel worden ingebracht
geen der om den voorrang dingende stelsels
van onderwjjs zou zich voortaan kunnen be
roepen op het bindende voorschrift der grond
wet; beide partyen zouden in geljjke positie
verkeeren en de volksvertegenwoordiging rrjje-
1 jjk over deze quaestie beslissenHetzelfde voorstel
was, twee jaar geleden, gedaan door de anti-revo
lutionaire heeren Lohman en de Geer in eene
nota, die zy als leden der commissie voor de
grondwetsherziening by Z. M. den Koning
indienden. Men had dus alle reden om te
verwachten, dat de rechterzijde der kamer zich
er dadeljjk mede zoude vereenigen. Dit is
echter niet geschieden waarom Omdat
de Katholieken niet vóór de grondwetsherzie
ning waren en die wilden verhinderen indien
men nu het voorstel der liberalen had aange
nomen, dan ware de grootste moeilijkheid over
wonnen en de totstandkoming der nieuwe
grondwet en dus ruimer kiesrecht verzekerd.
Vele antirevolutionairen zouden daarmede te
vreden geweest zjjn, doch de katholieken wisten
door te drjjven, dat men de hand der verzoe
ning afwees en zich tot verdere behandeling
der grondwet ongezind verklaarde. Van rechts- 1
weigering dus geen sprake, de rechterzijde
zelve heeft uit politieke overwegingen het
voorstel der liberalen verworpen.
Op duideljjke wijze bljjkt uit het geheele
verloop dezer geschiedenis de wassende invloed
der katholieken. De anti-revolutionaire party
in de kamer is geheel door de katholieken
overvleugeld. Dezelfde richting, die onder
Groen van Prinsterer hare zelfstandigheid zoo
uitnemend wist te bewaren, is thans de ge
willige dienares der Roomsche curie. Daarvoor
is geen andere verklaring te vinden dan dat
de anti-revolutionairen in de kamer niet
tegen de onmiskenbare behendigheid der ka
tholieke geestelijkheid zjjn opgewassen. Het is
toch een bekend feit, dat de algemeene leiding
der katholieke party berust bij de bisschoppen;
deze beschouwen alle politieke vragen uit het
oogpunt hunner kerk en indien zjj voordeel
gezien hadden in de door grondwetsherziening
te scheppen nieuwe toestanden, zou het wacht
woord aan de katholieke leden wel anders ge
luid hebben. Thans hebben zjj hun wil opge-
