i
m.
.1
r
Co.
&S,
•Jasjes,
tpen.
pgeruimd.
De nieuwe Kamer.
N° 3413.
Zondag 4 Juli.
1886.
H
l’.IK'HI
«INT,
lenzeep,
geneeskundig»
>ende en bette
18 jaren met
ilag van eiken
lag, hoofd* ert
schurft.
HBONS
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
A
i
I
I
.8THMA
ïgsretten geeft
erlicbting. In
10LMS
jLES
1
4?
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
Bij deze Courant behoort een Bijvoegsel.
Weenen, 1,
V
'y zien niet in dat
i. met opgaaf
ewacht onder
Courant.
lij Hoest en
cents-
HOLM,
Zeilt.
k. H. TEEPE
daarmede in
E HUUR ge-
goüdsche courant.
^^jpwekkeno
KoormttfitoeuvtM
ARMOEDE
GROOTE ZWKTg
f 1.OO.
leed en vier
nij te kunnen
imeu tot u«r
ten, waarvoor
lit de «pothe-
wel verpakt
im vervalaoht.
'grauwe seep
mij van uw
m (Mahren).
ikelier op de
uj F. E. van
aabilié. apoht.
iedam bij 0.
te Amsterdam
Uloth St Co.,
vau Spanje
BONS van
zuiver plant
in eetlust niet
•m, aangenaam
tl. In dooien
De uitgave dezer Courant geschiedt ZON DAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. Inde Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prgs per drie maanden is f 1.25
franco per post f 1.50.
■P
De verkiezingen zyn thans geheel afgeloopen.
De uitkomst is, zooalswjj vermoed hadden: de
herstemmingen hebben in de party verhouding
geene verandering gebracht. De bondgenooten,
die tezamen de rechterzijde der Kamer uitmaken,
mogen voor een oogenblik kibbelen, maar als
de nood aan den man komt, helpen zjj elkander
toch voort. Dit is hun beider belang en ter
wille van de vrienden moet men zich nu en
dan wat inschikkelijk toonen. Dit begrypen
vooral de katholieken uitnemend. Zy aarzelen
niet doortastend op te treden als er voldoende
zekerheid is, dat zy den anti-revolutionairen een
vlieg kunnen afvangendit bleek thans te
Leiden. Maar ook weten zy hun wrok of
teleurstelling het zwijgen op te leggen, als
partybelang dit medebrengt: adres aan het
gebeurde te Goes.
De Kamer bestaat dus thans uit 47 liberalen
tegenover 39 anti-liberalen. Het fameuze doode
punt behoort gelukkig tot de geschiedenis en
als de liberalen willen, d. i. als zjj eensgezind
zyn, dan is de grondwetsherziening in eerste
lezing verzekerd. De eenige hoop der rechter
zijde blijft nu de tweede behandeling na eene
nieuwe ontbinding, want dan moet, volgens de
vigeerende bepalingen, in elke Kamer der
uitgebrachte stemmen de nieuwe grondwet
goedkeuren. Het blijft echter de vraag of men
by zyn verzet zal volharden, nu de kiezers zoo
duidelyk verklaard hebben, dat zy de voortzet
ting van het aangevangen werk verlangen.
Politieke mannen zien niet gaarne hun levens
draad afgesneden, zoodat het wel mogelyk is,
dat de thans ontvangen waarschuwing op ver
scheiden non-poMumus-leden heilzaam werken zal.
In den loop dezer week is een brief van Mr.
van Houten verschenen volgens zyne ver
klaring voorloopig de laatste waarin dit
ijverige kamerlid zyne denkbeelden mededeelt
omtrent den tegenwoordigen toestand. Gelyk
te verwachten was, is hy zeer ingenomen met
het feit, dat wy thans in de Tweede Kamer
een zuiver liberale meerderheid hebben, eene
meerderheid wel niet groot, maar sterk door
hare eenheid. Hy laat daarop onmiddellyk
volgentalie voorwendsel voor het rekken
van het leven van een extra-parlementair mi
nisterie is vervallende liberale meerderheid
behoeft leiders, geen schrijvers.» Met andere
woorden: het ministerie-Heemskerk moet zoo
spoedig mogelyk heengaan, om plaats te maken
voor een liberaal kabinet. Het komt ons voor,
dat de liberale party in de Kamer wel zal doen,
als zy zich tweemaal bedenkt, eer ze zich door
dien voortvarenden aandrang van den heer Van
Houten laat medesleepen. Wjj C_.
de zaak zelve het tot stand komen der
grondwetsherziening er mede gebaat zoude
zyn, indien men begon met den heer Heerns-
AD VERTENTIËN worden geplaatst
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
’t welk des Maandags verschynt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
kerk den voet te lichten. Vooreerst is het
niet volkomen waar, dat de liberale léden allen
gekozen zyn om hun liberaal programmade
uitslag der verkiezingen moet veeleer beschouwd
worden als een protest tegen de obstructionis-
tische houding der rechterzijde en te gelyk als
een steun, dien het volk schegq aan onzen
Koning en de tegenwoordige regeering, die
beide zich met kracht en zonder omwegen
verklaard hebben ten gunste van de herziening
van onze eerste staatswet. Indien onze inter
pretatie juist is, dan heeft de natie by de
stembus zich voornamelijk in negatieven zin
geuit: zjj wil vooralsnog niet geregeerd wor
den door de kerkelyke dryvers, zy is niet
gediend van de jongste avontuurlijke politiek
der rechterzijde; maar of dit zeggen wil, dat
zy nu dadelyk een actief optreden der liberale
party verlangt met een geavanceerd program
in den geest van Mr. vaa. Houten, daaraan
mag met reden worden getwijfeld. Ten andere
houden wy een ministerieele crisis vóór de
grondwetsherziening voor overbodig en voor
louter tijdverlies. Het komt ons veel verstan
diger voor, indien de Kamer zich bereid toont
om met de regeering die zich de herziening
tot taak gesteld heeft, samen te werken, mits
men natuurlijk den heer Heemskerk dwinge,
den liberalen kant uit te gaan. Voor het
openbaar onderwijs behoeft men by dien staats
man geen vrees te koesterenmaar wel is het
noodig hem, wat het kiesrecht betreft, wat
meer naar de linkerzijde te duwen. De heer
Heemskerk is een meegaand man, die wel
vatbaar is voor een zachten dwang; hy is te
fijngevoelig voor den politieken wind om niet
dadelyk te bemerken welken kant hij uit moet
zeilen; het zou ons niet verwonderen of de
verplaatsing van 4 stemmen van links naar
rechts heeft reeds verhelderend gewerkt op zyn
politiek inzicht, zoodat hy thans reeds overtuigd
is van de noodzakelijkheid om een ingrijpender
voorstel omtrent de kiesbevoegdheid te formu-
leeren dan dat, hetwelk hy by de ontbonden
Kamer had aanhangig gemaakt. Met wat goeden
wil zal dunkt ons, de liberale meerderheid het
best met de tegenwoordige regeering kunnen
vinden tot tjjd en wyle de op ruimer schaal
gekozen nieuwe Kamer beslist uitmaakt, in
welken zin het land verder behoort te worden
bestuurd. Men kan zoo gebruik maken van
de ongemeene talenten van den premier als
wetgever en debater en zyn groote onder
vinding op parlementair en administratief ge
bied en tevens zorgen, dat de inhoud der
ontwerpen van grondwetsherziening beantwoor
den aan hetgeen de liberale party thans als
een eisch des tjjds beschouwt.
Het kan wel zyn dat de omstandigheden de
liberalen verplichten het gezag te aanvaarden.
Doch naar onze meening moet men daarmede
niet beginnen. Indien de heer Heemskerk
ongezind was om te voldoen aan hetgeen de
liberalen verlangen in zake de kieshervorming, omtrent de noodzakelijkheid,
dan eerst zou dunkt ons de tjjd daar zyn om r i!" J"
met een ministerie uit eigen boezem de grond
wetsherziening te beproeven. En in dat geval
verdient het denkbeeld van den heer Van
Houten alle overweging om ministers te hebben,
die te gelyk lid der Kamer zyn. Ook wy ge-
looven dat daartegen geen ernstige bezwaren
zyn aan te voeren, terwyl er groote voordeelen
tegenover staan. Het voorbeeld van De Roo
van Alderwerelt in 1879 kan gerust worden
gevolgd. Een krachtig ministerie behoort tege
lijk uit dienaren der kroon en volksvertegen
woordigers te bestaantegenover het hof en
zyn aanhang nemen zij dan een onafhankelij
ker standpunt in, terwyl zij in de Kamer met
hetzelfde recht uit naam des volks spreken als
de gewone leden. Niet ten onrechte zegt Mr.
van Houten: «Vooral thans is het volstrekt
noodig, deze verbetering in de praktijk der
grondwet in te voeren. De kroon is in de
laatste jaren gewend aan ministers, die deze
betrekking enkel aan koninklijke gunst te
danken hadden en dns volkomen van haar
afhankelijk waren. Ontsloeg de koning hen,
dan waren zij, behoudens weinige uitzonderin
gen, niets anders dan gepensioneerden, naar
wie het volk niet meer omzag. Het Hof is
ontwend aan parlementaire ministers, die door
den steun des volks hoog staan, en, wanneer
zjj als verantwoordelijke raadslieden de kroon
willen dienen, hunnerzijds daardoor aan de
kroon een dienst bewijzen, omdat zij de zorg
voor de vastheid en waardigheid van ’s konings
regeering op zich nemen. Niet minder zyn de
Kamers aan zulke ministers ontwend. Voor
haar kunnen uit den aard der zaak de zooge
naamde koninklijke ministers niet anders zyn
dan schrijvers en boodschappers tusschen haar
en de ministerieele bureaux. De ministerieele
waardigheid is door het volstrekt gemis van
allen persoonlijken invloed van de meeste mi
nisters der laatste jaren zoo laag gezonken,
dat het veel strijd en inspanning zal kosten,
haar weder eenigermate te verheffen. Niemand
kan dit beproeven, tenzy hij elk oogenblik met
zyne tegenstanders de rollen verwisselen kan
en op de banken der oppositie plaats kan
nemen. Wie een minister vervangen wil,
moet hem in het parlement voor de rechter
stoel des volks overwinnen. Niemand kan met
duurzaam goed gevolg en waardigheid de be
trekking van minister bekleeden, als men niet
ook na zyne aftreding met hem heeft te
rekenen. Ook is het niet goed, dat een mi
nister geheel buiten alle betrekking is tot de
kiezers. Als de regeering, ook tot het behoud
van hare positie als zoodanig, het oog geves
tigd moet houden op den steun der kiezers en
met de stroomingen in het volk rekening
heeft te houden, is er een waarborg te meer
voor de overeenstemming tusschen volk en
regeering, die het doel der parlementaire in
stellingen is.»
Wat in dezen brief verder gezegd wordt
om de sociale
quaestie aan de orde te stellen, kunnen wy