BINNENLAND.
I
Zondag 28 October.
1888.
N? 3775.
Nieuws- en
voor
Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
1
I
i
5
juis,”
verij,
ij
ler Belgen
kade 19.
4
Bij deze Courant behoort een Bijvoegiel.
1
I
i
1 4
engen aap
hgoederen,
loopige en
izegd, zjjn
>6ts, waar
r por week
EMISCHE
iwe fabriek
I gebouwd
ien om het
ook om in
w, vroeger
ing onzer
ngebracht,
jeven,dan
die billijke
d opmerk-
8SEN die
ig goed ie.
Japonnen’
TjO.OOO-
14.—
i Gouda.
mdt en
!OI
GOUDSCHE COURANT.
in de Heer
la, alwaar
en te be-
a Novetn-
an, demi-
leeren-en
'elkleeden,
gestoomd
iegen ver-
als nienw
van evenredige school-
Keizer Wilhelm heeft bevolen dat de menu’s voor
de maaltijden ten zijnent voortaan geheel in de
Duitsche taal zullen worden opgesteld en dan ook
«Speisekarte" zullen heeten. Dit voorbeeld wordt
thans door de Pruisische aristrocratie gevolgd, die
nu niet meer «Einladungen zuin diniren" zullen ver
zenden, maar «Zu einem mittagessen". Op de uit-
noodigingskaarten mogen geen vreemde woorden meer
voorkomen.
Door den minister van koloniën is de hoofdonder-
wyzeres mej. A. L. Steens Zijnen, gesteld ter be
schikking van don gouverneur-gcneraal van Ned.-
Indië, om te worden benoemd tot hulponderwijzeres
bij het openbaar lager onderwijs daar te lande.
Op de voordracht voor fabriek-landmeter van de
Krimpenorwaard zijn geplaatst de hoeren 1. A. B.
Swets, opzichter van het waterschap «de Ronde
Veenen", te Wilnis2. H. Van Gorsel, civiel-inge-
nieur te Rilland-Bath. Het getal sollicitanten be
droeg 42.
Benoemd tot onderwijzer aan de school No. 1 te
Zevenhuizen do heer M. W. van der Hoeven te
Waddinxveen.
worden gewenscht
De heer Willeumier, lid van den Gemeenteraad
van Amsterdam, heeft den Raad voorgesteld
B. en W. uit te noodigen om een voordracht in
te dienen tot het invoeren van evenredige school-
geldheffing voor de inrichtingen van middelbaar
onderwijs, en de Regeering te verzoeken bij de
aangekondigde herziening van de wet op het lager
onderwijs de mogelijkheid -J’~-
geld heffing te verzekeren.
Het bepalen van welk schoolgeld ook voor allen,
die van hetzelfde onderwijs gebruik maken, zal altijd
op willekeur berusten, dus licht de heer W. toe
omdat de grootste ongelijkheid bestaat in het
gelijk behandelen van ongelijken. Wat voor den
een te weinig is, is voor den ander te veel. Even
redige schoolgeldheffing daarentegen neemt al de
bezwaren weg die verhooging van schoolgeld voor
allen medebrengt, verzekert aan on- en minvermo
genden kosteloos onderwijs en komt tevens te gemoet
aan de bezwaren der voorstanders van het bijzonder
onderwijs, die over benadeeling van hunne scholen
klagen.
Welke is in opbrengst en techniek het verschil
tusschen groot en klein bedrijf Hoe geschiedt de
afzet der producten Welke prijzen hebben do
landbouwers in de laatste jaren kunnen bedingen
Is verbetering kunnen bespeuren in de qualiteiten
der producten vergeleken met vroeger Zoo ja,
waaraan moet die worden toegeschreven? Wordt
door de landbouwers coöperatie in toepassing ge
bracht Zijn er invloeden die schadelijk werken
op de ontwikkeling van het bedrijf? Ontginning,
droogmakerijen, indijkingen
IX. Kunnen nadeelige gevolgen worden aange
wezen ten opzichte van het landbouwbedrijf, in het
bijzonder van grondbelasting, mutatierechten, regi
stratierechten (verkoop van roerend goed), zegel
rechten op huurcontracten (speciaal huurcedulen),
hypotheekrechten, personeel.
X. Welke zijn de bijzondere gewoonten?
XI. Hoe staat het met de welvaart der land
bouwers
XII. Hoe is de toestand der arbeiders Welke
veranderingen zijn in de laatste jaren voorgekomen
Welke zijn de verdiensten van arbeiders en dienst
boden Welke is de levenswijze der arbeiders en
welke zijn hunne behoeften
XIII. Welke is de algemeene conclusie van het
onderzoek Welke is de algemeene toestand Welke
reestdeze gediplo- zijn de gebreken? Welke middelen tot herstti
Dinsdagavond hield de heer x8. Rippe, uit Rot
terdam, in do sociëteit «Ons Genoegen" de aange
kondigde voordracht. Met succes gaf hij verschil
lende gedichten van Coppée, Hofdijk, ten Kate enz.
te hooren. Slechts een zqer klein aantal toehoorden
was opgekomen.
Door het Hoofdbestuur der «Maatschappij tot Nut
van ’t Algemeen" is eene circulaire aan de besturen
der Departementen gericht betreffende opleiding van
helpsters in bewaarscholen.
De algemeene vergadering van Mei jl. besloot o.
a. om gedurende de vijf eerstvolgende jaren jaarlijks
ter beschikking van het Hoofdbestuur de som van
f 1000 te stellen, ten einde daarmede, onder voor
waarden, door het Hoofdbestuur te (bepalen, te steu
nen de pogingen van departementel, die het hulp-
de gemeenten haar niet voortzetten, worden, op
drie of vier na, de Rijks H. B. scholen geleidelijk
opgeheven of in technische scholen hervormd.
Natuurkundige scholen zullen aansluiten aan de
H. B. scholen en de 4e klasse der gymnasia, ter
verdere voorbereiding voor de studie aan de P. S.
of de i.atuurkundige wetenschappen. Die natuur
kundige scholen zouden behooren tot het hooger
onderwijs.
Geen dezer scholen zal echter, door het uitreiken
van einddiploma, toegang kunnen geven tot eene
hoogere school daartoe worden admissie-examens
afgenomen.
Ten aanzien van het lager onderwijs bepale zich,
zegt de heer V., de zorg der overheid zooveel rtiogo-
lijk tot «liet subsidieeren van onderwijs, verstrekt
aan kinderen van oo- en minvermogenden"het
worde alleen direct door Rijk of gemeente verstrekt
voor zoover het bijzonder onderwijl te kort schiet,
en moet dan zoo gegeven worden, dat niemands
godsdienstige overtuiging Jworde gekrenkt. Vermo
gende ouders moeten door het schoolgeld de kosten
van het onderwijs vergoeden.
Ieder, die lager onderwijs wil geven, moet in het
bezit zijn van eene akte. De akte le. kl. wordt doof
den schoolopziener uitgereikt aan kweekelingen, op
getuigschrift van den hoofdonderwijzer, na minstens
een jaar werkzaam te zijn gowt
meerden heeten adspirant-onaerwyzer en zyn hulp-
leerkracht. De akten 2e. en3o. kl. staan ongeveer ge
lijk met de tegenwoordige akten voor (hulp) onder
wijzer en schoolhoofd, minus wiskunde en Ned.
letterkunde. De akte 4e kl. omvat ook de lagere
wiskunde, de Ned. letterkunde en een vreemde,
levende taal.
Een der twee graden van schoolopziener vervalt
Rijk of gemeente komen min- en onvermogenden
te gemoet in het schoolgeld voor openbare of
bijzondere school gelijkelijk. Het normale school
geld bedraagt de som der uitgaven gedurende het
vorige schooljaar, gedeeld door het gemiddeld getal
schoolgaande kinderen.
De volgende vraagpunten zijn gesteld als leid
draad bij het door de Landbouwcommissie in te
stellen onderzoek in tal van gemeenten naar den
toestand van den landbouw in Nederland
I. Welke is de algemeene toestand der gemeente?
In geval van belangrijke afwijking in toestanden
met andere gemeenten der streek, welke zijn de
oorzaken daarvan
II. Welke is de toestand van den bodem
III. Hoe is het bezit verdeeld
IV. Welke zyn de voorwaarden derpacht
Door welke gewoonten worden de uitdrukkelijke
voorwaarden aangevuld Welke verbeteringen wor
den gewenscht, hetzij door de pachters, hetzij door
do eigenaars, in do pachtgebruiken
V. Hoe is de toestand van do verkeerswegen en
de middelen van vervoer
VI. Welke credietmiddelon worden er gebruikt
Hoe verschaffen de boeren zich aanlegkapitaal Hoe
worden de winsten belegd? Wordt gebruik ge
maakt van kassiers, credietinstellingen, notarissen of
private personen?
VII. Hoe staat het met het verzekeringswezen
Wordt verzekerd tegen brand, hagel, ziekte en sterfte
van vee Op welke wijze Ónder welke voor
waarde
VIII. Hoe is de toestand van het bedrijf
Wordt om een eenigszins nauwkeurige opgave te
verkrijgen aangaande de werkelijke opbrengst der
landerijen door de landbouwers boek gehouden
Zoo ja, hoedanig is dan die opbrengst Hoe zijn
de pachtprijzen en hoe is de loop der pachtprijzen
in de laatste 20 jaren geweest? Welke zijn de
koopprijzen der landerijen in de laatste 20 jaren
geweest? Is de verhouding tusschen pacht- en
koopprijzen gewyzigd, en zoo ja waarom Waren
de koopprijzen hooger of lager dan de waarde naar
zoo het mogelijk
de verhouding van onkosten en
Hoe staat het met de techniek
Te Parijs biedt een firma politieke autographen te.
koop aan volgens de volgende prijscourant
De handteekeningen van den Czaar en van Ko
ningin Victoria 50 francs; die van don Keizer van
Oostenrijk 30 fr. van den Prins van Wales 20
fr.van Bismarck 100 frvan v. Moltke 30
fr.van Sadi Carnot 20 fr. van Mac Ma
hon 35 fr.van Grévy 10 fr.van Clemen
ceau 3 fr.
Geheel onder aan do lijst staat Crispi voor 50
centimes.
GOUDA, 27 October 1888.
Dinsdag 30 Oct. a. e. zal in het departement Gouda
der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen als spreker
optreden de heer Dr. Joh. Dyserinck uit Rotterdam,
die zal spreken over «kunst” en daaraan zal ver
binden eene kunstbeschouwing van photographién
uit Florence, Rome en Napels. Na de pauze
zal de heer Dyserinck nog eene bijdrage leveren.
De gemeenteraad van Zevenhuizen verhoogde do
jaarwedde van den onderwijzer A. Steijl mot f 50
zoodat deze nn bedraagt 500.
Blijkens bericht uit Arolsen aan de Norddeuttche
JUgmeüu Zeiluity ligt de Vorstin van Waldeck,
moeder van H. M. onze Koningin, te Pyrmont zwaar
ziek, tengevolge eener longontsteking.
Op Gouderak heeft zich bij C. Noordegraaf het
zeldzame voorval voorgedaan, dat aan een peereboom
aan 2 takken 411/, mand vruchten zijn gegroeid.
De heer Vermeulen, lid der Tweede Kamer,
stelt in zijne nota over het onderwijs voorop,
dat bij de steeds klimmende eischen van het onder
wijs drie Rijksuniversiteiten te zware lasten opleg
gen om echter geen plaatselijke belangen te
schaden, wil hij ze vervangen door faculteitsscholen,
d. w. z. een of meer faculteiten aan sommige
universitciten opheffen, en de theologische tevens
aan alle, opgrond dat op theologisch gebied voor,
den Staat geen vaste waarheden of feiten bestaan.
De doctorale bul, door de hoogleeraren af te geven,
behoort z. i. geen bevoegdheid meer te geven, maar
moet alleen een wetenschappeljjken graad verleenen
evenals reeds bij de medische faculteit geschiedt,
zal den advocaat of rechterlijken ambtenaar een
Staatsexamen moeten worden afgenomen.
Rijk, provinciën en gemeenten moeten bevoegd
zijn, bijzondere instellingen van hooger onderwijs
te subsidieeren, allereerst gemeentelijke gymnasiën
en progymnasiën.
Middelbaar onderwijs wil de hoer V. doen geven
in burgeravondscholen, lioogere burgerscholen met 4
jarigen cursus en technische scholen, voor landbouw'
enz., alsook in nijverheidsscholen, aan de twee eerst
genoemde categorieën aansluitende. (De Polytech
nische school wordt ovorgebracht bn het hooier
onderwijs).
De hoogore-burgerschool zij gemeenteschool, zoo
noodig met Rijks- en provinciaal subsidie. Haar solide berekeningen? Welke is,
leerprogramma zij, met eenige vereenvoudiging, dat is zulks op te geven, de rerhnndin
der tegenwoordige driejarige school. De meerdere I bruto opbrengst H-
lesuren, door het «ierde leerjaar te winnen, worden van het bedrijf? Op welke wijze worden de eigeu-
besteed aan practisch taalonderwijs. Voor zoover I dommen der groote grondbezitters geëxploiteerd
