rs.
eest
ENS,
ZEN,
!EST'
Iniis in de Kamer.
1888.
Vrijdag 7 December.
mant
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
3792.
.briek.
weder
ELHUIS,
s bedrijven,
en liggende
ogstraat te
e straat tot
Kad. groot
ng.
D,
it
'RAAT,
legen-
dat hunne
Gouda.
te verbeteren. De kolonial.
onze richting hebben, met
ecember a.s.
OOP.
beleefdelijk
3EVULDE
Ier Zelf-
uitspat-
GOUDSCHECOURANT
UWE C 5.
e Haastrecht
•ECEMBER
ge van de
tr veilen en
ver gezocht behoeven te worden.
ING van
s, Gas-
nz.
pen en
b. Prjjs
irschrik-
gd lijdt,
ing, die
van een
iet Ver-
rkt 34,
bedrag,
boek-
jare als één man tegen dergelijk voorstel zich
verzette, was thans van gevoelen veranderd en
stemde met eéh groot deel der liberalen vóór.
Bljjkbaar had de regeeringspartjj goedgevonden
den minister dit succes te gunnen op voor
waarde, dat hjj van andere ingrijpende her
vormingen zou ajfzien. Deskundigen verzekeren
echter dat bedoelde maatregel weinig nut zal
afwerpen voor den inlander; eene betere ver-
deeling of wel vermindering 4er landrente is ur
genter, doch moeiljjker tot stand te brengen,
zoodat de minister zich vergenoegd heeft met
een lichten triomf, die noteer vertoon maakt
dan hjj werkeljjk beteekent. Van liberale
zjjde is de strjjd bjj deze begrooting op waar
dige wjjze gevoerd. Van oppositie guandméme
was nergens sprake. Het vele goede, dat dit
budget' onderscheidde ran Vorige werd dank
baar erkend en aanvaard, doch met jjver heeft
men getracht den minister te drijven naar de
vrijzinnige richting, die ook zjjn eigen sympa-
thiën heeft en tevens gepoogd het gebrekkige
te verbeteren. De kolonial. specialiteiten van
onze richting hebben met ree) bekwaamheid
hun beginselen verdedigd. -Dit geldt vooral
van den heer Lfvyssohn Nonnan,. het nieuwe
lid voor Botterdam, die eea geheel program
voor de toekomst ontwikkelde, waarbij het
zelfbestuur van Indië als einddoel werd voor
gesteld ook over de onderdooien der begroe
ting bleek dat lid, door zjj^langdurige aml^-
telgke loopbaan in Indië ennog friasche
herinneringen van de toestanden aldaar, een
gevestigde meaning te hebhea, die hij met
talent verdedigde. Op een paar artikelen
werden amendementen der linkerzijde aange
nomen, natuurlijk met - hulptroepen uit het
kamp der regeering. Zjj betroffen de oprich
ting van een park voor dierljjke koepokstof en
andere sanitaire maatregelen. Den minister
werden sommen opgedrongen, die hij niet
noodig keurde. Juist daarom is. het te vreezen,
dat deze overwinning der liberalen niet meer
zal zjjn dan een oogenblikkelgk succes, waar
door de zaak zelve niet wordt gebaat. Indien
de regeering niet wil, behoeft zjj van dit kre
diet geen gebruik te maken; zjj kan bet toe-
gestane geld op hare verantwoording besteden,
doch is er niet toe verplicht. Afgaande op
bet stijfhoofdig karakter van den minister,
meenen wjj grond te hebben voor het ver
moeden, dat hjj in deze wel zijn eigen hoofd
zal volgen; bevordering der vaccine is toch
van een zoo overtuigd tegenstander haast niet
denkbaar. Om deze reden ware het misschien
beter geweest, dat de liberalen zich ver
genoegd hadden met het aantoonen der
wenscheljjkheid van deze zaken zonder die in
de begrooting te doen opnemen. Het behalen
van eene dergeljjke schijnoverwinning is niets
dan krachtsverspilling, die de toekomst in de
waagschaal stelt. In de tegenwoordige omstan
digheden kan de uitslag der stemming in zoo
ver alleen nut hebben, dat den tegenstanders
der vaccine overtuigend is gebleken, dat ook
van deze kamer voor hun streven niets te
hopen is.
Over de bijzonderheden der begrooting,
waarover alleen Indische specialiteiten een
oordeel kunnen hebben, willen wjj niet ver
der spreken. Alleen vestigen wjj nog even
de aandacht op het eigenaardig standpunt, ---- -
waarop de heer Domela Nieuwenhuis zich economische en andere gronden, die niet
stelde bjj ds algemeene beraadslagingen. Deze
spreker was van meening, dat Nederland ten
onrechte gedurende vele jaren batige sloten
uit den Indischen dienst had genoten en dat
het dus billjjk zou zjjn al die millioenen
(volgens zjjne berekening nagenoeg een milli
ard guldens bedragende) weder aan Indië uit
te keeren. Den rechtsgrond voor die restitutie
vond hjj in de gewelddadige inbezitneming,
die steeds aan het stichten van nederzettingen
in andere werelddeelen ten grondslag ligt.
Zulk een buitensporigen en onpractischen
eisch te stellen is volkomen overeenkomstig
de begrippen der sociaal-democratische school,
die de geheele samenleving wil omkeeren,
omdat het verloop der maatschappelijke ont
wikkeling niet geschied is naar de beginselen,
waarop zjj meeat dat het staatsgebouw rusten
móet. Wjj herinneren ons, dat wjj zelven
jaren geleden hetzelfde denkbeeld verdedigd
hebben in een kring van dispuutlustige jonge
lieden zooals wjj toen waren, vol radicale
theoriën en met meer oog voor de wetten
der logica dan voor de eischen der practijk,
waarvoor wjj de diepste minachting koesterden
omdat die voor ons gelijkluidend was met
transactie omtrent beginselen. Vermakeljjk
was het dus voor ons deze stelling weder te
zien opduiken in het parlement en wel te
berde gebracht door het hoofd eener zooge
naamde politieke partij. De ondervinding
heeft ons echter geleerd, dat het reageeren
tegta dergeljjke historische feiten een onbe
gonnen werk is. Verbeeldt u, dat wjj do
rechtmatige erfgenamen gingen opsporen der
Batavieren, om hun het land terug te geven,
dat hun gewelddadig is ontnomen door de
Franken en Saksen, van wie de meesten onzer
afstammen. Of dat wjj dé gruwelen en on
rechtvaardigheden wilden gaan goedmaken,
die gepleegd zjjn ten einde den kleinen leen
mannen hun goederen afhandig te maken en
aldus de eenheid der moderne Staten te ves
tigen Zelfs voor den nauwgezetsten en meest
poëtisch gestemden zoon der negentiende eeuw
is het reeds onmogeljjk het kwade ongedaan te
maken, dat zjjn grootvader, de smokkelaar,
de kaperkapitein of de huisjesmelker bedreven
heeft, toen hij zjjn groot vermogen bjjeenschar-
relde door roof ter zee of uitzuiging der smalle
gemeente; hjj kan het aangeërfde vermogen
nuttig besteden en weldoen zooveel hjj wil,
het eenmaal gepleegde onrecht is niet meer
te herstellen, al ontdeed hjj zich van al zijn
bezittingen. Zoo is het ook met Nederland
als koloniale mogendheid. Daargelaten nog
de vraag of niet vele uitgaven indirect ten
behoeve van Indië gedaan zjjn, die niet voor
komen op de nageplozen rekeningen, is het
onzinnig te beweren, 'dat de tegenwoordige
gemengde Indische maatschappij eenig recht
zou hebben op de afgedragen overschotten, op
grond dat het land tweehonderd jaar geleden
door list en geweld op de inlandsche bevolking
is veroverd en dat onze 17e eeuwsche voor
ouders daarbjj niet altijd geleid werden door
onze moderne begrippen van rechtvaardigheid
en humaniteit. Dergeljjke redeneeringen <i la
Rousseau hebben hare vermakeljjke zjjde, doch
zullen weinig bijdragen tot de juiste oplossing
der hangende koloniale quaestiën. De tegen
woordige liberale partij wenscht Indië voor
de Indiërs met zelfbestuur als einddoel op
1 zoo
Gedurende de laatste dagen heeft men met
een der voornaamste leden van het tegen
woordige kabinet kennis kunnen maken. De
heer Keuchenins heeft de Indische begrooting
in de Kamer verdedigd, doch, ondanks al de
bekendheid, die de Minister toonde te bezitten
met de Indische huishouding en de bijzonder
heden ven het bestuur, is voor ons zjjn hou
ding eene teleurstelling geweest. De heer
Keuchenius in het ministerie is niet dezelfde,
die hjj was als kamerlid. Wel in zjjne wjjze
van debatteeren en in zjjn heftige, soms on
bekookte uitvallen zelf verklaarde hjj dit door
zjjn jarenlange practjjk in de Kamer, waar
door hjj zich zekere eigenaardigheden heeft aan
gewend, die hjj niet plotseling kan afleggen.
Doch zjjn staatkunde schjjnt zich gewjjzigd te
hebben naar hét standpunt, dat hjj thans in
neemt. Met alle recht werd het kamerlid
Keuchenius ingedeeld bjj de koloniale liberale
partjj, doch sedert hjj eene portefeuille aan
vaardde in een kabinet met geprononceerd
conservatieve tint, hebben ook zijne beginselen
den verwaterenden invloed ondergaan van zjjne
ambtgenootenvooral de minister van Buiten).
Zaken, de heer Hartsen, die van ouds bekend
is als een verstokt koloniaal behoudsman, schijnt
remmend te werken op het departement van kolo
niën. Voor ieder, die met eenige aandacht de de
batten gevolgd heeft zjjn twee dingen dnideljjk.
Vooreerst dat de minister van koloniën niet ge
heel de man van karakter en vaste beginselen is,
waarvoor de meesten zjjner tegenstanders, on
danks zjjne zalvende predikatiën en zjjn won-
derljjke afdwalingen, hem hielden; ten tweede
dat zij geljjk hadden, die vreesden dat hjj
voor minister niet de noodigequalitaiten bezit;
kalmte en waardigheid, welke passen in een
man, die het hoog gezag vertegenwoordigt en
als woordvoerder der Regeering optreedt. Zjjne
hartstochtelijkheid en onbesuisdheid maken hem
tot den zonderlingsten minister, ffie tot dus
ver aan de groene tafel gezeten heeft. Wat
te denken b. v. van hetgeen hjj in een zjjner
lange redevoeringen beweerde omtrent de Neder).
Hervormde kerk, die hem als doleerend Kuy-
periaan een doorn in het oog is en waarvan
hij eenvoudig het recht van bestaan ontkende
Hoe weinig' strookt met zijn officieels positie
de bewering, dat de Nederlandsche natie een
protestantsch volk is, waardoor hij, zooals
Dr. Schaapman terecht opmerkte, twee vjjfden
der bevolking als niet bestaande beschouwde.
Ook aan zjjn stokpaardje, de afkeer van vaccine
en van hygiënische maatregelen tegen de
prostitutie bleef hjj getrouw, zeker omdat hjj
vooruit kon berekenen op dit terrein zelfs niet
op zjjne eigen partjjgenooten te kunnen Teke
nen. Overal echter waar hjj in de toepassing
zjjner vroegere stellingen op den steun kon
rekenen der liberale partij en alleen met de
hulp van deze de overwinning behalen op een
deel zjjner politieke geestverwachten, vond hjj
voorwendsels tot uitstel of betoogde de nood
zakelijkheid van nader overleg met Indië.
Bljjkbaar verlangde hjj den bjjval niet der
linkerzjjde, die wellicht het kabinet in de oogen
der clericale partjj zou compromitteeren. De
eenige maatregel van belang, dien hjj voor
stelde in overeenstemming met vroegere uit
latingen, was de verhooging van het plantloon
voor de koffie. De rechterzjjde, die ten vorigen
1