ELS.
BH
TZEN
BINNENLAND.
Co.
ting.
m van nette
VINE en
CH
3»
N9
Zondag 23 December.
1888.
S£N
N.
0UD4.
XON,
roor maag-
Isel aanbe-
a.
OODJES
aerstolle
ooger.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
ilK,
fGH.
Legi.
:jLisr.
irfmarkt
■Legl.
Uithoofde van het KERSTFEEST zal
het volgend nummer der GOUDSCHE
COURANT eendag vroeger verschenen.
Advertentiön worden ten spoedigste
ingewacht.
By deze Courant behoort een By voegsel.
De inzending van advertentiön kan geschieden tot één uur dee namiddags van den dag der uitgave
3
'4
■gang ran het
vele
suiker
moedolijke oorzaken
datop be-
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WQENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per driemaanden is 1,25
franco per post 1.50.
I inkomen, als
en
r 5 Ons.
ade 45 Ct.,
D 12 Cent
ten, Sucade
In eene brochure getiteld De Tjdeyoneche onluzten
en hei hinnenlandach bettmr, komt de heer Swaving
te Soekaboemie op tegen al hetgeen omtrent de ver-
i van den Tjilegonschen opstand
In de kazerne van het regiment grenadiers en
jagers zijn socialistische liederen verspreid. Een
korporaal en 4 jagers zijn wegens het zingen dier
liederen met provoost gestraft.
De Geneeskundige Raad voor Geldbrland en Utrecht
heeft besloten om met het oog op de aanstaande
herziening der epidëmiewet, bij den Minister van
binnenlandscbe zaken eer.e poging te doen tot uit
breiding van art. 1», in dier voege, dat aangiften
zullen moeten geschieden door een medicus en niet
door een particulier. In zake een verzoek van den
Minister van binnenlandsche zaken om inlichtingen
omtrent de meerdere of mindere schadelijkheid van
sacharine als genees- en voedingsmiddel, werd beslo
ten aan ZExo. te molden, dat het gebruik der sacha
rine vooralsnog geen maatregelen in het belang der
volksgezondheid noodig maakt, daar tot heden nog
geen nadeelige gevolgen daarvan zijn gebleken.
Staten-Generaal. Twzbde Kamïb. zittingen
van 20 en 21 Dec.
In de zitting van Dinsdag werden aangenomen de
provinciale heffingen voor Overysel en Zeeland en
den grondverkoop te Vlissingen. Verworpen werd,
met 43 tegen 30 stemmen, het voorstel om alsnog
de ontwerpen hier- en azyn-acoyns te behandelen.
Bij de Waterstaats-bogrooting frerd door de heeren
Harte, Iloëll en Van Baar over de uitbetaling van
subsidie aan het Noord-Brabantsch waterschap, ten
behoeve van de Maas uitmonding, gesproken. De
Minister verklaarde dat, zoo de nieuw geopende on.
AD VERTENTIEN worden geplaatst
▼an 15 regels h 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratis
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
’t welk des Maandags verschynt.
Afzonderlijke Nommers VUF CENTEN.
dcrhandelingon niet slagen, een dwangwet ingediend
zal worden.
In de zitting van gisteren werd het algemeen
debat orer Marine ingoleid door den heer Trava-
gliuo, die den Minister getakwenschte met zijn
herstel, zijn vertrouwen in hem uitsprak en aandrong
op bescherming der Ned. industrie, door den aan
bouw van schepen op Ned. werven.
De heer Viruly meende, dat de Minister te veel
had toegegevon aan alle wensehen en misbruik had
gemaakt van de vrijheid, heat door den Minister
van Financiën gegeven. Hy gispte de afkeuring
van de «Zilveren Kruis' en was geneigd een nieuw
schip voor het auxiliair eskader te geven. Spr.
drong aan op regeling van de gecombineerde defensie
door een Staatscommissie.
De heer Van Wassenaar vroeg meer opleidings-
kosten voor het Marine-Instituut, een kleiner aantal
zeeofficieren, en dan nog bemiddelde jongelieden,
omdat nn vele officieren met hnnne gezinnen niet
Zilvezfabriek. u aergisUran naar HstLoo-vertrok- tWnnsh terer van de traotemeMifc
Do heer Land wenschte de gevraagde schepen
toe te staan. Hij wenschte dat, mocht do Regeering
overgaan tot den aanbouw van 4 schepen van 31/,
millioen, zij voor dat plan eerst eene Staatscom
missie zou hooren. Spr. drong er op aan, een der
schepen te Feijenoord en minstens een torpedoboot
aan de Rijkswerf te doen bouwen.
De heer Gildemeester drong opnieuw aan op af
schaffing van ’t oorlam.
De heer Seret meende dat inderdaad de toestand
verbetering behoefde. De rol der Marine moest een
passief-actieve zijnbij was verheugd dat dit ook
s Ministers standpunt is, en verklaarde zich tegen
het door den heer Viruly aangeprezen denkbeeld
van een Staatscommissie.
De beer Heldt verdedigde in ’t belang eener
goede werf, met goede, blijvende werklieden, den
aanbouw van een der gevraagde schepen op de
Bjfawerf.
De Minister dankte voor de hem toegebrachte
gélnkwenschen. Een Staatscommissie wilde hij niet.
Het nieuwe pantserdekschip is voor het auxiliar
eskader bestemd, het tweede ter bescherming van
de Goereesche gaten.
De Minister wenschte de kosten van opleiding
van adelborsten niet meer op te drijven, en zou het
facultatief stellen van het oorlam nog oens overwegen,
evenals het aanbouwen van een schip op de Marine
werf.
De heer Van Kerkwjjk stelde nu sluiting der
discussie voor, waartoe besloten werd.
Een amendement om geen gelden toe te staan ter
reparatie van de «Zilveren Kruis', werd met 61
tegen 26 stemmen aangenomen.
Na zeer uitvoerig debat werden de twen aange
vraagde groote schepen met 55 tegen 34 stommen
toegestaae.
Op een vraag van den heer Nieuwenhuis of een
loods te te Vlissingen was ontslagen, omdat bij socia
list was, antwoordde de Minister, dat de man is
ontslagen wegens overtreding.
De begrooting werd met 68 tegen 16 stemmen
goedgekeurd.
en de daar gepleegde gruwelijke moorden, is ge
schreven. In zijn slotwoord komt hij tot het volgend
protest Mannen, die geheel vertrouwd zijn met de
toestanden in de binnenlanden, mogen de pogingen
om ambtenaren schoon te wasschen van de misalagen
in Bantam begaan, volstrekt hopeloos achten, hon
derd jongere ambtenaren en zelfs het grootste ge
deelte van bet publiek in Indic, komen daardnee
op een dwaalspoor.
Nog meer kan dit in Nederland het geval zijn, en
zelfs by mannen van veel invloed op de besluiten in
’s lands vergaderzaal I
Dienaren van kennis, ervaring en energie zullen
de woorden«Het is de schuld niet van die amb
tenaren (in Bantam) dat zij door een onoordeelkun
dige en slechte rechtspraak verbittering hebben ge
wekt, zij zijn toch daarvoor niet opgeleid' eene zeer
ondoordachte uitdrukking achten, maar bij andere
ambtenaren van het binnenlandsch bestuur, die aan
opwekking tot gestrenge, degelijke plichtsopvatting,
tot moed en zelfvertrouwen behoefte hebben, kunnen
diezelfde woorden zeer ongunstige gevolgen hebben,
en dit te meer omdat een raadsheer van het hoogste
rechterlijke college in Indië oen werk als «Maeht
boven recht' ten beste gaf, omdat diezelfde raads
heer evenals Mr. Lion, thans secretaris eener hoogst
belangrijke commissie in Nederland, en andere rechts
geleerden geen (gelegenheid lieten voorbijgaan, om
op tekortkomingen of gebreken by dienaren van het
binnenlandsch bestuur, in zake rechtspraak, te wijzen.
Maar al erkennen wij gaarne, dat vele dienaren
van het binnenlandsch bestuur nog zoqveel van be
kwame rechtsgeleerden, bij de uitoefening hunner
functiën, kunnen leeren, toch veroorloven wij ons de
vraag te stellen
Kan het wel in ’s lands belang zijn 5k>m aan hoof
den van het plaatselijk bestuur de rechtspraak ter
politierol te ontnemen, het aantal rechtsgeleerde
voorzitters van landraden in de binnenlanden uit te
breiden, tonder noodzakelijkheid,alleen ter wille van
het beginsel, dat ambtenaren van de rechtspraak
moeten worden ontheven, omdat zij daarvoor niet
zijn opgeleid
Bijaldien, na een oproer in eenig gewest, het ge
zag krachtig optreedt en daarby niet terugdeinst
voor daden van willekeur of noodeloos geweld, dan
hoort men daarover zelden afkeuringen, integendeel,
dan worden deze handelingen, als noodzakoljjk, zelfs
geprezen.
Maar als een besturend ambtenaar om wanorde
lijkheden te voorkomen, uit overtuiging, en op grond
van wanverhouding tusschen verplichtingen en mid
delen van bestuur, handelingen pleegt, die niet ge
heel met de wet strooken, dan wordt hij veroordeeld,
dan is het «la mort sans phrase.'
En al' valt het niet te ontkennen dat soms die
overtuiging op zeer losse gronden berust, en veroor-
deeling dus welverdiend is, het blijft, naar onze be
scheiden meaning, eene onomstootelyke waarheid,
dat do toestanden op Java sinds Mei 1869, toen in
beginsel werd besloten tot geleidelijke opheffing van
de rechtsmacht der residenten, niet bijzonder verbe
terd zijn, wat vertrouwen op rust en orde be
treft.
„De ambtenaar van het binnenlandsch bestuur, die
in waakzaamheid te kort schiot, wordt misdadig je-
gons de Regeering en hot publiek I"
Maar zoovele hoofden van plaatselyk bestuur heb
ben nog altyd afdeelingen te beheeren, die bh te
GOUDSCHE COURANT
'Z. M. de Koning bevindt zich sedert verleden
Maandag weder minder wel. Uit het feit, dat Dr.
Vinckhuysen, die Dinsdag zijn gewone wekelijksche
bezoek aan Het Loo bracht, nog dienzelfden dag
naar den Haag is teruggekeerd, mag worden afgeleid,
dat 's Konings ongesteldheid niet van ernstigeu
aard is. Intusschen houdt Z. M. bijna onafgebroken
het bed, omdat het nemen van nut ernstig is aan
bevolen.
GOUDA, 22 December 1888.
Naar de Schoont. Ct. verneemt, zal Dr. A. Knijper
met het oog op de a. s. verkiezingen van de Provin
ciale Staten, in.de. volgende maand te Schoonhoven
eene politieke redevoering houden.
De heer C. J. Begeer, hoofd der Utreehtsche
ken, tot het afleveren van een volledig zilveren
tafelservies, dat naar men verneemt, door Z. M. den
Koning is besteld, om te dienen tot Kerstgeschenk
voor prinses Wilhelmina. Het geheid, in oen tien
tal kisten verpakt, moet oen gewicht van t_l.
honderden kilo’s hebben.