EN.
r-
1888.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
>N,
srk B.
daad,
ansen.
EL,
?oor.
De begroeting in de Earner,
n.
ig 26 December.
-
erd.
it men
behoeren
i I
p?ock
BV.
De inzending van advertentién kan geschieden tot één uur des namiddags van den dag der uitgave
-1 —BIL-gw"
gaan
I
GOUDSCHE COURANT
bet voor
onder dat
zien, wat
izen groot
•erdediging hunner
hoogte van hunne
itie, die, gelgk men
als doof-
ivolg ge-
>ven.
die met
iookt, de
e warmte
De uitgave dezer Courant geschiedt ZONDAG,
WOENSDAG en VRIJDAG. In de Stad
geschiedt de uitgave in den avond van
DINSDAG, DONDERDAG en ZATER
DAG. De prjjs per drie maanden is 1.25
franco per post 1.50.
or, Markt.
rweg Mg.
achter te
i:
:elgk te
ft en de
i zieken-
- 10.-
- 0.50
- 9.—
r-
- 1.20
len beleefd
gelgk den
i aan huis,
rima kwa-
0.65
- 0.80
- 0.65
- 0.90
- 8.50
- 0.55
egen ver
loten.
agelgksch
branden
alm.
E N:
R.
rg, Turf-
C,
B 36.
Hing 1888,
rscheiding.
LEN.
Het is ons voornemen niet de beraadslaging
over de verschillende hoofd stukken op den voet
te volgendiegenen onzer lezers, die ia de
binnenlandsche politiek belangstellen, volgen
zeker de debatten in de dageljjksche kamer
verslagen. Doch het kan zyn nut hebben, nu
wjj tegenover een stel geheel nieuwe ministers
staan, in enkele trekken onzen indruk weer te
geven van de hoofden der departementen en
omtrent enkele hoofdpunten der discussies.
De minister van buitenlandsche zaken, zoo-
als bekend is nog een der laatst overgeble
venen van de oude conservatieve party, toonde
in da Kamer niet veel kracht. De verschil-
lende zaken, die natuurlyk bjj gelegenheid der
■- begrooting ter sprake worden gebracht, waren
den heer Hartsen klaarblijkelijk nog niet vol
doende bekend; dit is dan ook niet te ver
wonderen, daar hg nooit bg de diplomatie is
werkzaam geweest of van onze buitenlandsche
betrekkingen bijzondere studie gemaakt heeft.
Vandaar dat hjj in zyne antwoorden de mee
gaandheid was in persoon, althans in woorden.
Verzekeringen dat de in debat gebrachte quaes-
tiën niet uit het oog zonden worden verloren,
in gezette overweging zouden worden genomen,
dat hy daaromtrent in overleg zou treden enz.
waren schering en inslag zijner replieken, die
zoo al niet in kracht dan toch in kortheid
uitmuntten. Een voorstel om f 1100 te be
steden tot verhooging van de jaarwedden van
het personeel aan zgn ministerie, hetwelk hjj
in de gewisselde schrifturen met hand en tand
had vastgehouden, werd ijlings losgelaten, toen
het bleek, dat er ernstig verzet kwam. Over
het geheel komt men tot het besluit, dat de
rechterzijde wel arm moet zyn aan diplomati
sche talenten, daar men deze portefeuille heeft
toevertrouwd aan een oud-lid der Eerste Ka
mer, die niet anti-revolutionair is en geen
blyken heeft gegeven, dat dit departement in
zijne handen veilig is. By de behandeling van
het consulaatwezen, dat de heer Tak van Poort
vliet in eene grondige rede ter sprake bracht,
•was de minister beter op zyn dreef. Van huis
uit Amsterdamsch koopman, was dit deel van
zyn administratie hem voldoende bekend. Het
gold de vraag of niet moest gebroken worden
met het heerschei.de stelsel van onbezoldigde
consulaten. De heer Tak trad hier op als
woordvoerder der commissie voor de consulaire
examens, welke heeft aangedrongen op het
verminderen van het aantal consulaten en het
aanstellen van bekwame en goed bezoldigde
beroepsconsuls. De minister had in beginsel
geen bezwaar tegen dit denkbeeld, doch wenschte
vooreerst niet zo® radicaal te werk te
■als de genoemde commissie, die zich naar zijne
AD VERTENTIEN worden geplaatst
▼an 15 regels a 50 Centen; iedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
wonden berekend naar plaatsruimte.
Bovendien worden alle Advertentien gratia
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD,
't welk des Maandags verschgnt.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
meaning op te theoretisch standpunt geplaatst
had. Hij zou een middelweg bewandelen,
doch allengs zich bewegen in de gewenschte
richting. Ten slotte werd' dit hoofdstuk zon
der stemming aangenomen!
Een gelyk lot ‘viel «otf te beurt aan de
beide volgende hoofdstukken: Justitie en Bin
nen!. Zaken. Naar onze meening met meer
recht dan aan het vorige. Deze beide ministers
toonden zich ook bij de
voorstellen volkomen op
taak. De minister van ju_
weet, met den min. van oorlog de katholieke
fractie der rechterzijde in hot kabinet vertegen
woordigt, is een bekwaam jurist en een man
die zyn eigen meening weet te verdedigen en
te handhaven. Hjj volgde niet de tactiek van
lastige vrager» met een n&tMMgend woord ot
een ijdele belofte tevreden te stellen, maar gaf
flinkweg een weigerend antwoord, waar hy
niet voornemens was iets te doen of kwam
duideljjk met zgn plannen voor den dag, waar
hij eene gevestigde meening had. Voor onze
lezers bjjzonder interessante punten kwamen
by dit debat niet voor. De minister toonde
dat hg oog heeft voor de gebreken, die in de
wetgeving op den fabrieksarbeid bestaan. Reeds
de indiening van zijn ontwerp op den kinder
arbeid bewyst, dat hij zich in goede richting
beweegt, terwyl hjj in het debat zyn voorne
men aankondigde om in den aanvang van het
volgende jaar voorstellen te doen om de afge
broken enquête overde toestanden der fabrieks
nijverheid weder op te vatten. De omstan
digheid, dat juist tijdens de behandeling van
dit hoofdstuk de Kamer verkeerde onder den
verschen indruk van de wanordelijkheden te
Amsterdam, waar de socialisten eene protest
meeting der katholieken hadden doen misluk
ken, had ook invloed op de discussiën. De
heer Domela Nieuwenhujjs weert zich bij deze
debatten dapper. Schier bjj elk onderwerp
mengt hjj zich in het debat, op-de hem eigen
wjjze: rijp en groen dooreen. Moge hij een
enkel maal een verstandig woord zeggen en
den spijker op den kop slaan, meestal doen
zjjne onbekookte uitvallen denken aan de
uitingen van een man uit het volk, die critiek
uitoefent op de overheid. Groote woorden,
onbewezen beschuldigingen, ongegronde ver
dachtmaking, ydel vertoon van moed door
alles te zeggen wat hem voor den mond komt,
schijnen hem zeker de beste middelen om
zijn partij te vriend te houden en invloed te
krijgen bjj de lagere standen. Zyne inmen
ging in het debat gaf den minister gelegen
heid de houding der regeering tegenover de
socialistische woelingen uiteen te zetten en
zjjne afkeuring daarover te kennen te geven, terwjjl de katholieke en christelijke kweek-
Met kracht zal hjj optreden tegenover 1 m-x •- j
die de orde verstoren en de vrijheid van ande- moeten wij de geldigheid dezer argumenten
ren belemmeren. Speciale wetten als in
Duitschland acht hy hier te lande nietnoodig
in den strijd tegen de socialisten, doch wel
licht dat hij voorstellen zal doen om het dra
gen van wapenen strafbaar te stellen.
By hoofdstuk V, waartoe het onderwijs
behoort, trad duidelijker dan by eenig ander,
de richting der tegenwoordige regeering aan
den dag. Conciliant als de heer Mackay is,
heeft hij geen ingrijpende veranderingen voor
gesteld* doch natuurlijk moest zjjne begrooting
eenig kenmerk dragen, dat de meerderheid
van links naar rechts verplaatst is. De regee-
ringsparty schynt tegen de tegenwoordige rege
ling van hei hooger onderwijs geen bezwaar te
hebben althans de heer Vermeulen had weinig
succes met zyn plan tot reorganisatie, waarmede
hjj het vervangw van universiteiten door facul-
teitsscholen beoogde. De minister had daarvoor
evenmin sympathie als voor het denkbeeld
van den heer Lohman, die het promotierecht
wilde verleenen aan de Vrjje universiteit. Ook
het Middelbaar onderwys, al is dit blijkbaar
minder gezien bij de rechterzijde dan het Hoo
ger, bleef onaangetastalleen hadden de biblio
theken der rijks hoogere burgerscholen een
aanval te doorstaan van Dr. Vermeulen, die
echter met succes door Dr. Zaajjer werd afge
slagen. De door de Regeering voorgedra
gen sommen, geheel gebaseerd op den be-
staanden toestand, werden zonder bezwaar
toegestaan, terwyl de minister beloofde voor
vakonderwys (zeevaart-, industriescholen enz.)
geleidelijk zorg te zullen dragen. Het Lager
Onderwjjs moest echter het kind van de reke
ning zyn. Erkend moet worden, dat de over
winnaar gematigd.was in zijne eischen. Voor
gesteld werd één rjjkskweekschool te laten
vervallen, vermindering van den post voor
normaallessen met 50,000, intrekking der
subsidiën aan de kweekscholen voor onder
wijzeressen te Haarlem en Arnhem en aan de
school voor bewaarschoolhonderessen te Leiden.
Natuurlijk maakten de liberalen bezwaar, om
dat zjj ongaarne aan de inrichting van ons
volksonderwijs zien tornen. De vermindering
der normaallessen ontmoette geen verzet, om
dat men algemeen overtffigd was, dat er in
die richting iets moest gedaan worden bjj
den heerschenden overvloed van onderwijzers.
Doch de andere quaestiën werden breedvoerig
besproken en door stemming beslist. De Re
geering motiveerde de opheffing der rjjks-
kweekschool door te wijzen op het talrijke
beschikbare onderwijzerspersoneel, terwyl de
intrekking der subsidiën zich grondde op de
rechtsgelijkheid, welke vordert, dat uit 's rijks
kas geen geld gegeven wordt aan Nutsscholen,
x"i -i- ixv_ir_i.1...•_x i
hen, scholen niets ontvangen. Tot op zekere hoogte
