BINNENLAND.
Brieven nit de Hoofdstad.
Buitenlandsch overzicht.
maken in hun eigen taal. Misschien geeft het
programma der eindexamens aanleiding tot deze
eischen, maar indien dit zoo is, dan behoorde
dat in overeenstemming gebracht te worden
met bet bereikbare.
Dat het voorbereidend hooger onderwjjs niet
volmaakt is, zal ieder deskundige dadelijk toe
geven, maar men kan op de gebreken wgzen
zonder de betrekkelijke waarde van het be
staande geheel nit het oog te verliezen. Alge
meen wordt erkend, dat de wet van 1878
ons van een onhoudbareu toestand verlost
heeft en een stap in de goede richting ge
weest is. Wat er verkeerds in is, zal gaan
deweg aan het licht komen en langzamerhand
worden verbeterd. Wij menschen streven
steeds naar een ideaal, dat ons voor oogen
zweeft en dat wij nooit bereiken. Ontevreden
heid met de toestanden op het gebied van het
onderwjjs is dus een' gewoon verschijnselzij
is de voortdurende spoorslag tot verbetering.
Doch op zich zelf bewijst die onvoldaanheid
nog niet, dat het bestaande niet overeenkomt
met hetgeen wat de voorhanden middelen en in de
gegeven omstandigheden verkrijgbaar is. (Jri-
tiek te oefenen is ook op dit gebied veel ge
makkelijker dan hervormingen in te voeren.
Belanghebbende niet-deskundigen doen wijs,
indien zij artikelen als dat van Dr. Naber
niet al te letterlijk opvattenvoor de zaak
van het onderwijs ware het wellicht gewenseht,
indien dergeljjke krasse en gewaagde oordeel
vellingen niet genit werden in algemeen gelezen
tijdschriften, maar in vakbladen, wier lezers er
met kennis van zaken over kunnen oordeelen.
Ons dunkt dat vaders met een gerust hart
kunnen voortgaan hun kinderen naar hoogere
en middelbare scholen te zenden, al wordt ook
telkens, dikwijls niet zonder grond, beweerd, dat
er veel op valt af te dingen. Zjj kunnen zich
overtuigd houden, dat do stads- en landsre-
geering niet zoude voortgaan zulke aanzien
lijke uitgaven te doen, indien dit geld niet
goed besteed ware. Hoe onvolmaakt ook,
deze inrichtingen vervullen in op loffelijke wijze
eene onmiskenbare behoefte en worden, naar
de voorhanden middelen, gehouden op de
hoogte van den tijd
De lezer meene nu niet, dat wij van critiek
op onderwijsgebied afkeerig zijn. Integendeel.
Maar wij stellen er prjjs op, dat men met de
practjjk te rade ga en niet het bestaande af-
breke ter wille van nieuwe ideeën, waarvan
de wenscheljjkheid en de uitvoerbaarheid nog
te bewijzen is. Ons bevalt b.v. de critiek van
Dr. Vermeulen, die het middelbaar onderwijs
wil verbeteren door de meeste hoogere burger
scholen op te heffen, evenmin als die van
Dr. Naber, welke een vernietigend oordeel
over de gymnasia uitspreekt, ten einde zijn
geneesmiddel meer ingang te doen vinden.
gevoeligheid aan den dag legde. Zij gedroeg zich
in alle opzichten zeer natuurlijk. Zij stolde niet voor
om haar echtgenoot over zijn testament te spreken
voordat zijne gezondheid beter was, maar daar zij
niet laten kon er over te denken, wilde zij hem
gaarne raadplegen.
Zoo ging alles zijn gang. Delaine kwam van zijn
zomerverblijf terug, voorzeker niet erger. Zijne ge
zondheid scheen over 't algemeen werkelijk beter.
Hij kon echter nog geen toespeling op zijn testament
verdragen.
Te vergeefs trachtte mevrouw Delaine Pulsifer te
overreden om er een op te stollen. Hij wilde het
niet doen zonder nog eenmaal met Delaine gesproken
te hebben, en zij zag in dat het niet raadzaam zou
zijn hem te dwingen.
Het New-ïoiVsche seizoen was weêr op handen,
't Was hard het er aan te geven, maar het zou nog
harder zijn Delaine's vermogen te verliezen. Zij zag
dus van de gezelschapswereld af en wijdde zich met
allen ijver aan haar echtgenoot.
Natuurlijk verloor zij hare positie als toongeefster.
De wereld kon niet wachten en dus werd hare plaats
dadelijk vervangen.
Nu begon Augusta Delaine de ongunstige zijde
van haar karakter te vertoonen. Zij droeg zorg dat
de wereld wist hoezeer zij zich aan haar lijdende
echtgenoot wijdde. In den laatsten tijd was zij zeer
bevriend geworden met den Wel Herwaarden Croton
Ellsworth.
Meer kunnen wg ons vereenigen met de
mapier van Dr. Van Oven, die in de Vragen
des Tgds van deze maand aan de hervorming
van het middelbaar en hooger onderwgg een
artikel wijdt. Den inhoud daarvan laten wg
in het midden, daarover verblgve het oordeel
aan deskundigenmanr de geest, waarin het
geschreven is, voldoet ons meer. De heer Van
Oven- komt terug op het reeds vroeger door
hem ontwikkelde stelsel van scholen, waarin
de leerstof beter over de leerjaren ver
deeld wordtnaar zijne meening is het
hoofdgebrek van hooger en middelbaar onder
wgs, dat er te veel vakken te gelijk Onder
wezen worden. Dit gebrek, dat volgens hem
iedereen voelt, weg te nemen, is het doel van
zijn voorstel, waarop wij de aandacht onzer
lezers vestigen. Deze schrijver geeft blijk, dat
hjj een practisch man is, daar hjj niet de
waarde van het bestaande verkleint om zjjn
denkbeeld op een voetstuk te zettenindien
niet aanstonds zijn iedeaal verwezenlijkt worden
kan, toont hjj zich bereid het mindere dank
baar te aanvaarden, mits het werkeljjk verbe
tering aanbrengt.
GOUDA, 12 Maart 1889.
Mej. J. A. Kramers alhier deed met gunstigen
uitslag te 's Gravenhttge het examen voor nuttige
handwerken.
Het maken van een schutsluis in de Bingvaart
van den Zuidplaspolder, met eluiswachterswoning,
onder de gemeente Zevenhuizen is door het Bestuur
vau genoemden polder gegund aan den laagsten
inschrijver W. Bokhoven te Gouda voor 7111.
Naar men aan de Stp. verzekert, is het tjjdstip
niet ver af, waarop de Tweede Kamer zich zal heb
ben bezig te houden met een ontwerp van de wet op
de telephonie, waarvoor de noodigo bouwstoffen bij
het departemeut van waterstaat verzameld worden.
Mot een enkel woord werd in ons vorig nr.
melding gemaakt van de feestviering bij gelegenheid
van het BO jarig feest der firma G. B. van Goor
Zonen. Het wae niet önse bedoeling een uitvoerig
verslag daarvan te geveh, wat niet wegneemt dat,
nu ons op een paar punten aanvulling van het
gisteren medegedeelde wordt verzocht, wij nog wil
len mededeelen dat de heer van Dantzig de ver
melde toespraak hield uit naam van den heer
C. Vorloojj Sr. opzichter ter drukkerjj, die uithoofde
van zijn gezondheidstoestand zich niet in staat ge
voelde zulks zelf te doen. Genoemde heer Vorlooij
is bjjna 50 jaar aan de zaak der hh. van Goor
verbonden. Zes leden van het personeel, dio het
feest medevierden, waren ook bij het 25 jarig
jubilé tegenwoordig, Ten slotte vermelden wij dat
Mevrouw Noothoven van Goor een bouquet werd
aangeboden. Met feest laat in alle opzichten de
meest aangename herinneringen achter.
Heden morgen ten ongeveer lO'/j ure is eene
vigelante met paard van den stalhouder B. in do
Ik heb vergeten u te zeggen dat zjj en haar
echtgenoot, sedert hunne terugkomst in Amerika, de
kerk der „Wonderdadige Tegenwoordigheid* getrouw
bezochten. Zjjn WelEerwaarde nam, gedurende de
ziekte van Delaine, zijne herderljjke plichten getrouw
waar, door dikwijls zijn gemeentelid in hare droef
heid te komen bezoeken, meestal omstreeks den tijd
van het luncheon, en dan gebruikte hjj een glas
Feuve Cliguot, eene der soorten, die Delaine zelf had
medegebracht.
Na verloop van tijd werden de bezoeken van
Croton Ellsworth menigvuldiger. Meermalen had hij
een vertrouwelijk gesprek met Augusta, waarvan de
uitslag was dat beide partijen elkander volkomen
schonen te verstaan.
Het duurde niet lang of op aanbeveling van Croton
Ellsworth werd de raad van een ander rechtsgeleerde
ingeroepen. Deze was reeds een oud man, natuurlijk
hoog achtenswaardig, vroeger zeer gezien in zijn
beroep, maar nn gedeeltelijk uit de praktijk.
Ik kan al de omstandigheden niet mededeelen,
hoewel die ongetwijfeld zeer belangwekkend waren.
Ik wet iet welk gesprek er plaats had tusschen
Croton iworth en Delaine vóór zekeren datum
(30 Maart), toen, zooals later in het gereohtshof
bleek, Delaine zeker papier onderteekende en ver
zegelde, dat hjj in tegenwoordigheid van den predi
kant en den achtenswaardigen rechtsgeleerde ver
klaarde zijn uiterste wil en testament te zijn. 't Is
bekend dat Delaine na deze gebeurtenis erger werd
Wijdslraat omver gevalles, doordien de voerman
zijn draai te kort nam. Ongelukken |zijn er niet
van te betreuren.
Gisteren kwamen de Staten van Friesland weder
bijeen ter behendeling van het rapport der epmmiiaie
(de heeren M. Kingma Hz., mr, T. van Hettinga
Tromp, algemeen rapporteur, mr. U. H. Huber, mr.
H. Binnerts en M. H. Tromp) over hot ontwerp
tot verdeeliog van de provincie in andere kieadistric-
ten voor de verkiezing van leden der I'rov. Staten.
Het rapport (25 bladz. 8o.) was Zaterdag den leden
gedrukt toegezonden geworden. De bij meerderheid
van stemmen vastgestelde conclusie strekte, aan den
minister ran binnenlandsche zaken als het gevoelen
der vergadering mede te deeleu i
lo. dat zjj het ongeraden aeht, dat het getal
leden der Staten voor Friesland worde vermeerderd
2o. dat zjj, hetzij dat getal wordt vermaorderd
of niet, wijziging in de bestaande vordeeling der
provincie in 5 kiesdistricten voor de verkiezing van
leden der Frov. Staten meent te moetou ontraden;
So. dat zij in elk geval met bescheidenheid als
haar oordeel uitspreekt, dat de ontworpen tabel niet
beantwoordt aan den eiseh eener doelmatige verdee-
ling van de provincie in kiesdistricten, met het oog
op de provinciale belangen;
4o. .dat, zoo al door de Kamers der Staten-
Generaal, op voordracht van de rogeering, tot wijzi
ging der bestaande kiesdistricten mocht worden be
sloten, de vergadering voor dat geval de vernieuwing
verzoekt van het bepaalde in artt. 4 on 5 der wet
van 5 Nov. 1852 (Staatsblad no. 197), houdende de
tegenwoordige regeling.
Gisteren is de discussie over deze eonclusiebegonnen
en deze wordt in de zitting van heden voortgezet.
Maandag-avond kwamen per Oosterspoor te Am
sterdam aan een man, vrouw en 4 kinderen, 't oudste
14 en 't jongste 1'/, jaar. Op het voorplein van
het station stelde de vader den kinderen voor, hier
manr te wachten, want grootmoeder zou hen komen
haten, terwijl hij zeide, nog even terug te moeten
gaan met moeder. De kinderen gehoorzaamden en
zouden op den Korten Singel op de komst van hun
grootmoeder of op de terugkomst der ouders wach
ten. Al Bpoedig verveelde dit den kinderen en zij
begonnen te schreien. De politie merkte de kleinen
op. Een rechercheur stelde een ouderzoek in asn
het station, en kwam daar tot de ontdekking, dat
vader en moeder een kaartje hadden genomen naar.
Botterdam, met het doel om Dinsdagmorgen mot de
vandaar vertrekkende boot naar Argentinië te gaan.
Na korte beraadslaging vertrok de rechercheur roet
den eeretrertrekkenden trein met de kinderen naar
Botterdam om hun ouders op te zoeken.
Men meldt, dat het dea rechercheur niet is gelakt
de ouders te vinden, zoadat de kindoren voorloopig
verpleegd worden in het 8tadshestedelingeahuis.
Door don Sociaal-Democratischen Bond was gister
avond te 's-Gravenhage een groote volksmeeting
saamgeroepen ter bespreking van het vraagstuk van
den vrouwen- en kinderarbeid. De groote zaal van
het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen was
reeds te 8 unr half negen was de meeting aan
gekondigd geheel gevuld door een groote menigte
vrouwen en mannen, voor het meerendeel behoorende
tot den arbeidersstand. Op het tooneel, vóór het
neergelaten doek, waren de banieren opgesteld van
ijn geschokt zenuwgestel hnd er waarschijnlijk te
veel onder geleden. Sommige oude vrienden, die
gewoon waren hem nu en dan te komen bezoeken,
werden niet meer bij hem toegelaten; „hij was te
zwak om menschen te zien,* heette het. Eindelijk
werden ook zjjne kinderen afgewezen.
Dien zomer giugen Delaine en zijne vrouw naar
dezelfde plaats als het vorige jaar. Maar de vrouw
kwam alleen terug. De arme, verzwakte oude man
was dezer wereld overleden en had haar in het volle
bezit van zjjn uitgestrekt vermogen gelaten I Dit was
Augusta's misslag. Zij was al te begeerig geweest.
Indien het testament opgesteld was geworden volgens
de aanteekepingen, door Pulsifer gemaakt, dan houd
ik mij verzekerd dat de kinderen van Delaine er in
berust zonden hebben. Maar zijne vrouw was al te
stoutmoedig. Zij had den geneesheer, den rechtsge
leerde en den predikant op hare zijde; wat kon zjj
te vreezen hebben?
Zij nam de zwaarste rouw aan. Al hare dienst
boden moesten in den rouw. De deftige maitre
d'hótel en zjjne ernstige, statige zuster de femme ie
charge, zagen er deftiger, ernstiger en statiger uit
dan ooit.
Croton Ellsworth bezocht haar dikwijls, om haar
troost toe te spreken. Hij hield een preek over
den plicht der berusting, bepaald ter eere van de
weduwe.
Wordt vervolgd.)
t
een aantal arbeidersverenigingen, die afgevaardigden
hadden gezonden, voornamelijk werkliedenvereeni-
gingen en afdeelingen van Algemeen Stemrecht uit
Amsterdam, Botterdam, Hoorn, Schoterland en
'z-Gravenhage.
De eerste rijen in de zaal waren opengehouden
voor genoodigden. O. n. hadden de heeren Holdt,
Borgesius, Kerdjjk en Gildemeester daar plaata
genomen.
Toen de heer Domela Nieuwenhuis de zaal binnen
trad, werd hij levendig toegejuicht.
De voorzitter der Haagsche afdeeling, de heer
Baije, verklaarde dat de meeting alleen atrekte om
hst wetsontwerp op den kinder- en vrouwenarbeid
te bespreken.
De heer Helzdingen, uit Botterdam, zeide, dat
bedoeld ontwerp aan de verwachtingen van de ar
beiders den bodem heeft ingeslagen. Het zal de
bestaande grieven slechts in een wettelijken vorm
gioten en verder alles laten gelijk het is. Het gaat
niet ver genoeg en bestendigt het euvel, dat kin
deren boven 12 jaar in fabrieken worden toegelaten.
De schafttijd van éón unr ia veel te gering. De in
stelling van inspecteurs is goed, maar dat de politie
toezicht mag oefenen, acht hjj ongeraden.
De heer Bennink, uit Twente, kwam op tegen de
bewering, dat de toestand in Twente zoo gunstig
zou zijn. Integendeel, aan de kinderen wordt daar
geen rust gegund, en de vrouwen hebben geen tijd
om hare kindoren te verzorgen. De openbare mee
ning wordt misleid door sommige organen der pers,
dio onware voorstellingen geven omtrent de Twent-
sche toestanden. Hij verwachtte niets van de wet of
de Begeering, niets van het toezicht der inspecteurs.
De heer Sinderback, uit Schoterland, schetste dea
toestand in zjjn district, waar achteruitgang heerscht
in de kleermakers- ea schoenmakersvakken door de
oprichting van fabrieken en vooral door den toestand
in de veenderijen, waar de vrouwen met aanhoudenden
zwaren arbeid niet meer dan 3 per week ep de
mannen niet meer dan 4 per week kunnen ver
dienen. Ook de kinderen moeten zwaar werken en
de school verzuimen. De vrouwen kunnen onmogeljjk
voor hun hnishouden zorgen en zijn bovendien de
dopes van de anderbazen, die er winkelneringen op
na honden. Die onderbazen krjjgen een gering loon,
nl. 200 's jaars, maar worden rjjk door hun
winkelnering. Spr. voorspelde dat er spoedig weër
een werkstaking in de venen zal uitbreken.
Eindeljjk beklom de heer Vlieger uit 's-Gravenhage
het spreekgestoelte. Hjj wees o. a. op den toestand
in sommige boekdrukkerijen, voornamelijk te Amster
dam, die in zeer ongeschikte lokalen gevestigd
zijn en waar kinderen te lang moeten werken. Het
aangeboden wetsontwerp zal geen verbetering aan
brengen. Er ontbreekt een bepaling in, die over-
matigen arbeid tegenhoudt. Zonder een wet op
den leerplicht ia op arbeideragebied niets tot stand
te brengen.
Nadat de heer Kredo, uit Amsterdam, had be
toogd dat de bestaande regeerders het volk niet
kennen, en de heer Bas had uiteengezet dat de man
verantwoordelijk is dat vrouw en kinderen niet be
hoeven te arbeiden, hield de heer Baije eenige
slotbeschouwingen, bracht hulde aan den heer
Domela Nieuwenhuis voor de vervulling zijner
moeiljjke taak in de Kamer en beval hem.aan de
eischen en grieven des volks voor te staan.
Een motie werd niet voorgesteld.
De meeting liep in de beste orde af.
We zullen dan toch onze drie-j aarlij ksche schil
derijententoonstelling krijgen
Gelijk onze lezers, die in de schilderkunst belang
stellen, allen weten, wil het gebruik dat Den Haag,
Botterdam eu Amsterdam elk by beurte de jaar
lyksche tentoonstelling van schilderyen binnen hare
muren krijgen. Voor ons Amsterdammers, hoe we
er ook prijs op stellen de kunst alle mogelijke gast-
vryheid té bewijzen, blijft dit intusschen altijd een
dure zaak. Immers onze stad is geen gebouw ryk,
geschikt en in staat om zulk een groot getal schil
derstukken, als daar bij die groote tentoonstellingen
worden ingezonden, behoorlijk te herbergen. De
zaaltjes van Arti et Amicitiae op het Bokin zijn bij
de gewone jaarlyksche tentoonstellingen, welke van
dit genootschap uitgaan, nauwelijks voldoende meer.
Er moet dus, willen wij de gasten ontvangen, telken
drie jaar eene gelegenheid gemaakt worden, d. w. z.
er moet eene loods worden opgericht, waar de schil
derijen eene plaats vinden. Doch dit is eeno kost
bare zaak; eene geschiedenis van db 15000 a 20000
gld. En nu er zooveel van onze gemeentekas ge
vergd wordt, en er naar nieuwe bronnen van in
komsten voortdurend moet worden omgezien, spreekt
bet van zelf dat men zich tweemaal bedenkt, alvo
rens tot zulk eene uitgaaf over te gaan. Daarbij
bad de gemeenteraad nu drie jaren geleden hot
voorstel van' het dagelijksch bestuur tot het oprichten
van een loods verworpen en nu meenden B. ea W.
daaruit te moeten opmaken dat zy dit jaar veilig
het doen van een dusdanig voorstel konden nalaten.
Om nu toch iets te doen, stelden zy den Baad
voor 3000 te bestemmen als koopsom voor schil
derijen op de aanstaande jaarlyksche winter-ten-
toonstelling van Arti en Amicitiae.
Maar daar had men de poppen aan h$t dansen!
Nu moet ik eerst vertellen, dat het bestuur van
deze eonjrèrie eerst kortelings het besluit genomen
had, om, met het oog op de beperkte zaalruimte,
anders niet dan inzendingen van leden ter plaatsing
aan te nemen Een besluit, oogeuschijnlijk volko
men door een ieder te billyken. Maar onder ons
gezegd en gezwegen school daar eon adder onder
het gras! Hoeveel talenten er ook tot hot ledental
behooren, de geheimzinnige letters G. L. (Gewoon
Lid) achter den naam van menig inzender waar
borgden u allerminst een kunstgenot bij de aan
schouwing hunner werken. M'n goeie hemel! wat
een pruilen kunnen veel van die ouwe paaien
met alle respect gesproken inzenden! en hoe
dikwyls komt men er niet toe, in te stemmen met
den calembour, die van te G. X. «Gemeen Zeel ijk!"
maakt! Daarentegen zijn er onder de niet-leden
verschillende jongeren van talent, belofte, zelf
standigheid, wier werken, ofschoon dan ook wel
eens buitensporig en gezocht, de aandacht trekken
en van zich doep spreken, 't Is een verdeeling als
we in de letterkunde zien, met die uitzondering dat
volgens onze jongere litteratoren onze letterkunde
eerst met hèn begint, terwijl de jongere schilders
wel zoo vriendelijk zijn Israels, den Marissen, Mes
dag hun roem te laten. Maar veel vau die G. L.
staan ia het zwarte boek en terecht; eene beoor-
deeling, die deze nu hebben willen beloonen door
de uitsluiting dier jongeren.
Onder die omstandigheden werd het voorstel van
B. en W. tot bet besteden van ƒ3000 ter aanstaan
de tentoonstelling van Arti eene bedenkelijke zaak,
eene soort van premie op de uitsluitelykheid
der oudere heeren. En al komt my de vrees van
een onzer gemeenteraadsleden, dat wellicht die som
daar niet goed te bestedon ware, wat overdreven
voor in iedor geval zou dat aankoopen van ge
meentewege iets krijgen van officieel© kunstbescher
ming. En dat uiet, dan liever de lucht in!'
zooals wijlen van Speylc zei, roemrnchter nagedach
tenis.
Maar daar was vooral een groot bezwaar tegen
het voorstel van B. en W. en dat was, dat 't.eene
schande zoude zyn voor de hoofdstad indien uit
geldgebrek die tentoonstelling hier dit jaar niet kon
worden gehouden.
Nu moei ik eerlyk bekennen, heel veel heil zie
ik in die grooto (entoonstelliugen niet. Kunstgenot
mogen enkele inzendingen schenken, wat helpt dit
als er regelmatig zooveel is wat u ergert of hindort,
zeker onverschillig laat. Van de db 300 nummers,
hier jaarlijks in Arti ingezonden, kyk ik zelden meer
dan een vijftigtal met meer dan een vluchtigen blik
aan, en de werken die eene studie loonen, zijn bij
weinigen te tellen. Maar neem nu zulk eene mas
sale tentoonstelling, waar zooveel wordt uitgestald,
uw oog is moe van het turen op de prullen, voor
dat ge de bezienswaardige stukken nog maar hebt
uitgezocht. Daarenboven bevordert die gelegenheid
om zyn kunst te toonon slechts hot kunstenaarspro-
letariaat. En dat is ook hier in Amsterdam
niet gering. Daar zyn zelfs onder de talentvolle
jongeren velen die moeite hebben om aan den kost
te komenlaat staan dus wat er van ben moet wor
den, wier arbeid alle aantrekkelijkheid voor.den
kunstkenuer mist, tenzij ze als byv. Taanman,
de Fan Maurik der schilderkunst, werken in den
geest van den bon bourgeois en onder dezen vaste
«afnemers" voor hun fabrikaat weten te vinden.
Zoo werken die groote tentoonstellingen dio niet
«groot" kunnen worden zonder het aannemen van
allerlei prullen, wyl de regelmatige voortbrenging
van uitstekende stukkon uit den aard der zaak
beperkt is de middelmatigheid in de hand en
helpen het talent of het genie weinig. Onze jon
gere schilders zorgen zelf wol dat hun licht niet
onder de korenmaat wordt gezet en zy geen miskeude
genieën worden.
Doch de eer van Amsterdam was in het spel
en daar zijn genoeg mannen die er offers voor veil heb
ben om deze te handhaven. Zy richtten dus een adres
aan den Baad met verzoek, dat de gemeente alsnog
6000.voor de tentoonstelling zoude beschikbaar
stellen, terwyl zy zeiven dan de nog ontbrekende
5300 zouden verschaffen. Naar hun berekening
konden, met de toegangsgelden, aldus de kosten ge
dekt worden; terwyl twee leden van den Baad, de
heeren van Eeghen en Sillem die mede tot de
adressanten behoorden, er bijvoegden dat zij zoo
de kosten hooger mochten zijn ook dit hoogero
wilden waarborborgen. Tegenover een dergelijk
heusch aanbod kon de Baad kwalijk den vrek spelen,
en onze burgemeester, aan wiens kunstzin wel me~
mand twijfelt, haastte zich niet alleen het voorstel
van B. en W. in te trekken en dat der adressanten
te steünen, maar hy ging tfèlfs verder en gaf in
overweging dan maar 7000 uit te trekken omdat
de medailles er toch bok moesten zijn. En zoo ge
schiedde het!
Ja, die gemeente-huishouding is anders een raar
ding. Men weet waarachtig niet waar het geld
blijft. Dat komt*» omdat het met den Baad gesteld
is als met een van myn boste vrienden. De man
is te royaal en te goedhartig om «neente kunnen
zeggen, als men bij hem komt om zijne ondersteu
ning te vragen voor het een of andere doel, 't zij
van liefdadigen of artistiefeen aard. Vindt hy dat
dit doel nuttig is, dat het bevorderd moet worden,
dan wordt die steun voor hem tot een plicht en hij
verleent dien. Tot hij van tijd tot tijd de ontdek
king doet dat zijn beurs meer rekbaar is als zijn
goede wil en zij een duidelijk zichtbare bodem heeft.
Aldus nu ook met onzeu Baad, in het geval van
Prof. van 't Hoff. Deze heeft verloden jaar afgezien
van de hem aangeboden plaats aan een der eerste
Duit8cho Universiteiten en beloofd hier te blyven,
onder wederkeerigo toezegging van onze gemeente
dat hem een nieuw Laboratorium zou worden ge
bouwd, 't welk hij voor zyn onderricht in de Schei
kunde dringend noodig achtte. Nu staat genoemde
hoogleeraar bij onze studiosi in hoog aanzièn, niet
alleen om zijn groote kenuis eu kunde maar ook
om de ougemeene helderheid van zijne verklaringen
der verschijnselen, welke hij bespreekt. Een derge
lijk hoogleeraar te behouden werd terecht een offer
waard gekeurd cn met groote meerderheid nam onze
Baad het voorstel aan, om een dergelijk nieuw Labo
ratorium te doen bouwen. Doch nu kwam het er
deze week op aan den wissel te betalen, de plaata te
bestemmen voor het nieuwe lokaal en de noodige
gelden te voteeren. Het govorderd bodrag, 2 ton
gouds, was zeker niet gering. Doch ging het aan,
thans nog te reageeren tegen het vroegere be
sluit en te wijzen op de toeneming van het aantal
medici, tot er ook ten onzent een wetenschappelijk
proletariaat zou gevormd worden als in Duitschland?
Ging het aan, andere argumenten te berde te bren
gen? De heeren, die beweerden dat men zich hier
te kwyton had van eene eereschuld, hadden onge
twijfeld gelijk. Maar o die eereschulden! We ge
voelen ze later in den zak: ik betaal dit jaar ruim
driemaal meer belasting dan in het vorige, en nog
ben ik geen kiezer, omdat ik in'88 verhuisd ben!
De toestand onzer gemeentelijke geldmiddelen is
inderdaad niet zeer rooskleurig. Dat komt omdat
wy gelijk deze week onze ex-aansiaande wet
houder van Finantiën mr. F. S. van Nierop'her
innerde omdat wij sints 1874 zijn gaan meêdoen
cn alles grootscheeps hebben willen aanleggen. De
sterk toenemende bevolking van 284.000 zielen in
1874 tot 400.000 ia 1889, bracht eene uitbreiding
der stad teweeg, die voor den dienst; bestrating,
reiniging, politie en brandweer grooter offers vergde.
We hebben onze brandweer gereorganiseerd en betalen
10-maal zooveel als vroeger per jaar (350.000 gld.
tegen 35.000) zonder nog de rente* dor reorgani
satiekosten te berekenen. Voor de politie betalen
wy nu 600.000 tegen de helft in 1874; en de
kosten der straatreiniging stegen met 4 ton. Daarbij
de waterverversching, de rioleering, verbeterde toe
stand dor gasthuizen, toenemende eischen voor het
onderwijs wat wonder dat dit alles schatten
verslond eu verslindt en de vaak vergeten lusten
dezer verbeteringen door hooger lasten werden ge
volgd. Men verlangt altijd veel van den staat of
de gemeonte, moppert om verwaarloozing harer
plichten en om hot betalen van de sommen, welke
het vervullen der wenschen kost. Het groot onge
rief ligt intusschen hierin, dat vele gegoeden in
den laatsten tijd hun woonplaatsen naar de omstre
ken der hoofdstad overbrengen en aldus, hun zaken
bier dryvond, zich onttrekken aan de werking *der
inkomstenbelasting, terwyl zy feitelijk al de voor-
deelen dor hoofdstad blyven genieten. Dit is een
kwaad, alleen te verhelpen door eene verandering
in de gemeentewet, die moet toelaten dat deze dag
bewoners ook door de belastingen getroffen worden.
Nu neemt het cijfer der bevolking toe, dat van het
belastbaar inkomen echter af, daar de groote kapi
talen zich naar buiten verplaatsen. Helpt de wet
ons eenmaal over deze moeilijkheid heen, dan zullen
wy mettertyd wel op dreef komen.
Ghijsbr. van Aemstel.
De intrekking van het verba- ngsbesluit betref
fende den hertog d'Aumale heeft in de gematigde
kringen in Frankryk den besten indruk gemaakt.
Beeds meermalen is er sprake van geweest, ook on
der het vorig ministerie, doch herhaaldelijk traden
politieke beletselen tusschenbeide. Deze prins is
geen pretendent, maar drie jaar geleden verwijderd,
