Buiteolandsch Overzicht.
b. op de Tusschenschool 5 jaar en 9 maanden;
(toelating om de 8 maanden.)
e. op de Burgerscholen, behalve de sub d. ge
noemde, 6 jaar in het jaar der toelating (die
na de tomevvacantie geschiedt.)
d. op de 2e Burgerschool voor meisjes 9 jaar in
het jaar der toelating (geschiedende als
by c.)
3o. dat aan de Chr. Nat. School de nuttige en
fraaie handwerken in het leerplan zijn opgenomen.
De Commissie acht zich verplicht nogmaals hare
geringe ingenomenheid te kennen te geven met de
regeling van het onderwijs in de Handwerken aan
de eorste Burgerschool voor Meisjes.
Moeilijkheden van dezs regeling ondervond zij
niet, doch het aantal meisjes, dat dientengevolge
van dat onderwgs verstoken blgft, is zeer groot.
Van de 100 meisjes, die op 31 December jl. dat
onderwjjs, buiten den gewonen schooltijd konden
volgen, waren er vrijgesteld6 wegens het bijwonen
der normaallessen, 9 die dagelijks uit naburige ge
meenten de school bezoeken en 14 om redenen van
gezondheid, blijkens overgelegde geneeskundige at
testen.
Evenmin kwam eenige verbetering tot stand in
de regeling van het onderwijs voor meisjes, die
meer behoeven dan het gewoon lager onderwijs.
Na het in 't vorig verslag vermelde besluit be
treffende eene middelbare school voor meisjes, door
den Gemeenteraad genomen, meende de Commissie
dat het hare plicht was om een plan tot reorgani
satie van de Tweede Burgerschool voor meisjes in
te dienen; een plan, dat eensdeels de hoofdbezwa
ren tegen de tegenwoordige regeling wegnam,
anderdeels den overgang tot eene middelbare school
(indien daarvan ooit sprake is) voorbereidde en
in de hand werkte.
Het ingediende plan werd door B. en W. met
belangstelling ontvangen. Zij meenden echter de
plannen der Regeering ten opzichte van het lager
onderwijs te moeten afwachten, alvorens voorstellen
tot reorganisatie te doen.
Het Hoofd der Tusschenschool was meer voldaan
over het onderwijs in Handwerken, tengevolge
van de daaraan gegeven uitbreiding.
Het onderwijs in de handwerken werd aan de
eerste kostelooze school versterkt door het ook
aan Mej. P. W. Bouwer en dat in het Fransch
aan de eerste burgerschool voor jongens door het
Ook aan den Heer G. N. Kruisheer op te dragen.
Het onderwijs in handteekenenen geeft geringe
resultaten. De behoefte aan verbetering van dit on
derwijs blgft steeds erkond, hoewel de wijze, waarop
die verbetering zou moeten tot stand komen, nog
niet kan worden aangegeven.
Ook het onderwijs in gymnastiek laat te wenschen
over. Een der onderwijzers in dit vak, de Heer
H. Ouderkerk, klaagt vooral over de geringe resul
taten van dat onderwijs aan de Meisjesscholen.
Oudere leerlingen worden veelal var. deze lessen
vrijgesteld, en ook de jongere krijgen te weinig les
om er in voldoendo mate vruchten van te plukken.
Ook de localiteit is onvoldoende. Aan de eerste
Burgerschool voor meisjes is daarin minder gemak
kelijk verbetering te brengen, doch aan de tweede
zou het wellicht mogelijk zijn een der andere bij het
Hoofd in gebruik zijnde vertrekken daartoe te be
stemmen. Niet alleen toch dat het gymnastieklokaal
als zoodanig onvoldoende is, maar het onderwijs hin- i
Die staat van zaken was niet langer uit te houden
en Castleton was op het punt om ronduit ophelde
ring te vragen, toen hij als door instinct gevoelde,
dat er eene verandering in haar plaats had. Zij
maakte eene opmerking, geheel op haar natuurlijken,
ongedwongen toon, zij zag haar vriend aan met een
blik, die niet langer lusteloos of afgetrokken was,
maar integendeel levendige belangstelling uitdrukte.
Want in de aangrenzende kamer had zij duidelijk
de slanke gestalte van du Barry gezien, terwijl hij
zich achteloos een weg door de menigte baande.
Hoe zonderling is het menschelijk hart! Welk
eene kracht heeft de macht der liefde! Beminnen!
Wat maakt het gelukkig! Beminnen dat is in
vrede en harmonie leven met de geheele wereld.
Het vervult de ziel met welwillendheid jegens ieder
menschelijk wezen.
Als iedereen dit gevoel smaken kon, hoe heerlijk
zou de harmonie in het gansche heelal zijn!
Bij deze gelegenheid was Clara's hart zoo vervuld
van een kalm gevoel van vreugde, dat het eene
plotselinge verandering in haar gedrag jegens Cast
leton te weeg bracht. Du Barry was gekomen. Zij
zou hem aanstonds zien en sprekenzij kon wachten
en inmiddels tevreden zijn. Zelfs veranderde zij
vhn het besluit wat het dansen betrof en zeide
Castleton dat zij, als hij er nog lust in had, een
galop wilde beproeven.
Castleton was verrukt. Hij was in dien toestand
dat men zich aan een stroohalm vasthoudt. De arme
dert ter ens dat in het daarnaast liggend schoollokaal,
hetwelk eigenlijk met dat voor de gymnastiek één
vertrek vormt, dat echter door een afscheiding in
tweeën is verdeeld'
De Herhalingsschool verkeert in treurigen toestand,
wat het getal leerlingen betreft. Er werden met
October jl. slechts 23 leerlingen ingeschreven. Mid
delen om het bezoek dezer school te bevorderen,
worden overwogen.
3. Onderwijzers.
Onder wgziging naar hetgeen in 1 omtrent de
Hoofden en het overige personeel is gezegd, wor
den hier de veranderingen vermeld in het personeel
en enkele andere bijzonderheden, die wij als minder
van belang voor onze lezers achterwege laten.
Omtrent de veranderingen in het personeel der
kweekelingen verwijst de Commissie naar den bij-
gevoegden Staat; hier moge de opmerking plaats
vinden, dat de afneming van het aantal leerlingen
der Normaalscholen het moeilijk maakt de vacatures
van kweekeling terstond te vervullen. Wel is waar
zijn jongelieden, die voor het examen slaagden, doch
nog geene plaats konden bekomen, meermalen bereid
om voorloopig hunne betrekking van kweekeling te
big ven bekleedeu, doch do bepaling der Wet dat
men na het bereiken van den 19-jarigen leeftijd
niet meer als zoodanig kan optreden, is hiervoor
soms eene belemmering.
4. Schoolbibliotheken.
Het getal schoolbibliotheken bepaalt zich tot drie.
Die van de eerste Kostelooze telt 322, die van do
tweede Kostelooze School 205 en die van de Tus
schenschool 250 werken.
Terwijl de ingenomenheid met deze instellingen
zoo wel van de Hoofden als van de Commissie groot
blgft, mag niet worden ontveinsd, dat de toestand
dbr bibliotheken door den geringen geldelijken steun
minder gunstig wordt. Eene verhooging van de
jaarlijksche toelage, die 20 bedraagt, komt der
Commissie zoer wenschelyk voor.
5. ExamensPrijsuitdeelingen,
Schoolbezoek enz.
Zij hadden op de gewone tijden plaats en gaven
tot geene bijzondere opmerkingen aanleiding.
Ter eere van den verjaardag van H. K. H. Prinses
Wilhelmina der Nederlanden werd op 31 Augustus
op allo scholen vacantia gegeven. Eene zanguitvoering
door de oudere leerlingen der Kostelooze Scholen en
der Tusschenschool had op de Markt plaats en des
middags werden dje kinderen en do leerlingen der
bijzondere scholen onthaald.
6. GebouwenLeermiddelen enz.
Omtrent den toestand der gebouwen valt niets
bijzonders te vermelden.
Het voornemen bestaat om in 1889 de le Bur
gerschool voor jongens te verven en de lokalen, die
nu voor twee klassen dienst doen, door glasafschei
dingen in twee lokalen te verdoelen.
Ten behoeve van het onderwijs in handwerken
zijn de lampen aan de eerste kostelooze school van
zeer doelmatige kappen voorzien en is gasleiding
aangebracht in een lokaal der Tusschenschool.
Vijf lokalen zijn thans aan deze school voor dit
onderwijs bestemd.
De in het vorig verslag vermelde poging om de
overbevolking der tweede kostelooze school door
eene andere wijkverdeeling te keoren, heeft weinig
I uitgewerkt. Er worden nu andero plannen beraamd
jongen gevoelde zich bovenmate gelukkig, gedurende
de volgende twintig minuten, totdat de gedaante van'
zijn medeminnaar plotseling eene schaduw over zijn
geluk wierp. Du Barry trad op hen toe. Hij scheen
zeer bedaard en op zijn gemak. Hij begroette Clara
gul en Castleton meer dan gul, recht hartelijk. Het
was niet meer dan natuurlijk dat, terwijl zij daar
zoo stil stonden en met elkander spraken, Clara haar
arm uit dien van Castleton nam; dit deed zij zeer
zacht, zooals dames dit onder dergelijke omstandig
heden weten te doen. Du Barry zag het en beraamde
zijn plan. Castleton gevoelde dit en weg was zijn
opgeruimdheid van zoo even.
Na een behoorlijken tijd gewacht te hebben, zeide
du Barry: „Juffrouw Dig;by, vergeet niet dat ik hier
nog bijna een vreemdeling ben. Ik kom u vragen
of ge mij helpen wilt om een kleinen verkennings
tocht te doen?" Dit zeggende, bood hij haar zijn
arm; Clara zag Castleton aan, glimlachte vriendelijk,
(de noodlottigste soort van glimlach voor een minnaar)
nam den arm van du Barry en beiden verdwenen.
Gij bemint dat meisje niet waar?" Castleton
ki -de zich om en zag mevrouw Delaine bij zich
8ia«n. Hij verschoot van kleur; gedeeltelijk was het
van ergernis.
„Neen," sprak de schoone vrouw, met een zeer
zacht© en gedempte stem, „gij moet niet boos wor
den. Ik ben geprivilegieerd. Gij weet hoeveel belang
ik in u stel. Gij moet niet vergeten wat ik u reeds
d
om de noodige ruimte te verkrijgen. Daarbg dient
ook te worden gelet op de groote bevolking der eerste
Kostelooze school en der beide Bewaarscholen, vooral
der eerste en op do waarschijnlijkheid dat het
euvel zich weldra ook bij de Tusschenschool zal
vertoonen. Wordt vervolgd.)
De Londensche correspondent der N. R. Ct. schrijft:
Men seint mij uit Deptford, dat de sanitaire vee
inspecteur aldaar plotseling eenen os en een kalf uit
eene Hollandsche veelading speciaal heeft laten
onderzoeken. NaaT het heette, had hij een boos
vermoeden, dat die beesten lijdende waren aan eene
besmettelijke ziekte. ifW-argwaan bleek ongegrond,
maar het geval toont helder aan, hoe omzichtig men
in Holland in deze moet te werk gaan. Bij het
minste spoor van ziekte zou, tot groote vreugde der
tegenstanders, het verbod op den invoer van levend
vee uit Nederland weder in kracht treden. Men zij
er dus op zijne hoede!
De GrocersGazettealhier, heeft eenen bij zonderen
correspondent naar Nederland afgevaardigd, met de
taak om er de voornaamste margarinefabrieken te
inspecteeren en verslag van zijne bevinding te doen
in genoemde courant.
Het jongste nommer van het weekblad bevat het
eerste rapport, dat de fabrieken der heeren Prinzen
en Van Glabbeek te Helmond en Jurgens te Osch
beschrijft, en van gunstigen aard is.
De redactie der GrocersGazette roemt ten zeerste
de vrijmoedigheid, waarmee de voornaamste Holland
sche fabrikanten haren reporter inlichtingen hebben
verstrekt over dezen belangrijken tak van volks
nijverheid.
De dwerg H. E. Bos te Lutjegast (70 cM. hoog)
heeft tot echtgenoote Aaltje Burema, die 120 cM. groot
is. Onlangs verblijdde het vrouwtje haren kleinen
gemaal met de geboorte van een pand hunner liefde.
De geboorte van het dwergenkind had plaats in het
academisch ziekenhuis te Groningen, omdat buiten
gewone voorzorgen werden noodig geoordeeld.
Vrouw Bos-Boerema nu heeft Dinsdag 11. volkomen
hersteld het gasthuis verlaten met haar kindje, dat
normaal en gezond is. Haar man kwam haar afhalen.
Een heer zocht eens een jongen voor zijn zaak.
Ongeveer vijftig in getal kwamen zich aanmelden.
Uit die allen koos hij er na korten tijd éeu en
zond de anderen terug.
„Ik zou wel eens willen weten," zeide een vriend,
„op welken grond gij dezen jongen gekozen hebt;
hij had geen enkele aanbeveling bij zich."
„Gij dwaalt," hernam de aangesprokene„hg had
eene groote menigte aanbevelingen:
„Hij veegde zgno voeten af, toen hg binnen kwam,
en deed de deur achter zich dicht, een bewijs, dat
hij wist wat fatsoenlijk en betamend is.
„Hij liet terstond zijn stoel over aan dien lammen
ouden man, een teeken, dat hij vriendelijk en oplet
tend was. Hij nam zijn pet af, toen hij binnenkwam,
en beantwoordde mijne vragen ras en eerbiedig, een
bewijs dat hij beleefd was.
„Hij nam hot boek van den grond, dat ik met
opzet daar gelegd had, en legde het op tafel, terwijl
de anderen er over heen stapten of het ter zijde
schopten, en zoo toonde hg, dat hij zorgvuldig was.
„Hij wachtte kalm zijne beurt, in plaats van de
anderen weg te dringen; daaruit bleek, dat hij
bescheiden was.
zoo dikwijls heb gezegd, dat ik u onder mijne hoede
heb genomen, van den eersten dag af, dat ik u in
dat ellendige hol in Nassau-street zag."
Castleton moest glimlachen om de fraaie benaming
waarmede zij het kantoor betitelde. Ook streelde het
hem, dat eene schoone vrouw zoo openlijk betuigde
belang in hem te stellen. Want op dat oogenblik
had hij niet de minste gedachte, dat er iets anders
dan vriendelijke oplettendheid achter school.
Echter huiverde hij voor de heiligschennis van
haar zijn gevoel bloot te leggen, ja, zelfs van erop
te zinspelen. Mevrouw Delaine sprak evenwel zoo
bepaald en zoo ernstig, dat het niet gemakkelijk
was zich enkel met een glimlach er af te maken.
Zij liet hem er ook den tijd niet toe. „Ik moet u
noodzakelijk een paar minuten spreken," zeide zij.
Tegelijk nam zij zijn arm (gehuwde vrouwen hebben
eene gemakkelijke .vrijmoedigheid in gezelschap van
jonge mannen) toen het orkest een nieuwen dans
aanhief en de muziek was zoo opwekkend, dat do
zinnen er plotseling mede in harmonie gestemd
schenen te worden.
„O," riep zij uit, „daar beginnen zg de Deux
temps; daar ben ik dol op; maar ik vertrouw mij
niet met iedereen. Gij zijt er een meester in,
Castleton danste juist niet bijzonder goed ik heb
u met juffrouw Digby zien dansen. Daar krijgt gij
weer een kleur! Maar, mijnheer Castleton, gij moet
er boven verheven zgn over zoo [iets te blozen."
(Wordt vervolgd).
„Toen ik met hem sprak, bemerkte'ik, dat zijne
kleederen geborsteld, zijn haar gekamd en zgne
tanden wit als melk waren. Toen hij zijn naam
schreef, had hij reine handen.
„Noemt gij dit geen aanbevelingsbrieven Ik doe
het, en wat ik van éen jongen in enkele minuten
door het gebruik mijner oogen kante weten komen,
is mij meer waard, dan alle fraaie brieven, welke
hg mij brengen kan."
Vaders en moeders! leest dit opmerkzaam. Mij
dunkt, dit verhaal bevat voor u belangrijke wenken
bg de opvoeding uwer zonen.
Eigenaardig testament. Zekere Barkers te Dover,
in New-Hampshire, onlangs overleden, heeft een
vermogen van 1 millioen dollars nagelaten aan of
liever ten behoeve van zijn zoon. De matigheid
van het jonge mensch wantrouwende, schreef hij voor,
dat deze een jaargeld van 5000 dollars zou ontvangen,
mits hij zich nimmer bedronk. Na tien jaar zou hij
een kapitaal van 250,000 dollars ontvangen en om
de tien jaar gelgke som, onder de oude voorwaarde.
Bedronk hij zich éene enkele maal, dan zou hij alles
verliezen. De zoon heeft het testament betwist, op
grond dat zijn vader niet wel bij het hoofd was,
maar de rechter heeft het, als getuigende van groote
wijsheid, bekrachtigd.
Door het bestuur der te Amsterdam gevestigde
Kleermakersvereeniging „Voor allen, door allen,"
is of zal een adres aan de Tweede Kamer gezonden
worden, waarin hot verklaart, met genoegen kennis
te hebben genomen van het door de regeering
ingezonden wetsontwerp, betreffende de vrouwen- en
kinderarbeid
„dat het echter met leedwezen heeft gezien, dat
er geen enkele bepaling in voorkomt, waarin de
vrouwen en kinderen eenige bescherming vinden,
welke tehuis in krotten van soms 8, 10 a 12 Meter
kubiek met het hoofd van het gezin (of iemand,
die als moester fungeert) morton werken, slapen,
zich reinigen, waar kortom alles moet verricht wor
den, wat voor hun ellendig bestaan noodzakelijk is.
„dat het kleermakersvak een van die vakken is,
waarop bovenstaande clausule in de meeste gevallen
van toepassing is;
„dat op dat vak geen contróle kan uitgeoefend
worden, zoolang het zoogenaamde thuiswerk blijft
bestaan
„dat alleen door het oprichten van algemeene
werkplaatsen voor do verschillende vakken do grond
slag kan gelegd worden, waardoor zoowel het lot
der volwassen arbeiders, als dat der vrouwen en
kinderen kan verbeterd worden."
Redenen waarom het aau de Kamer dringend ver
zoekt „de maatregelen te nemen, waardoor worde
overgegaan tot het ten spoedigste oprichten van
Rijkswege van werkplaatsen, voorzien van de ver-
eischten, welke aan do eischen der gezondheids-
regelon en de belangen van het vak voldoen.
„Tevens tarieven en loonen zoodanig te regelen,
dat de aanhoudende conflicten tusschen patroons en
werklieden verdwijnen en een betere verstandhouding
tot stand kome.
Een correspondent van het Amerikaansche blad
Druggists Bulletin schrijft, dat hg te Londen zijnde,
een uithangbord zag, waarop te lezen stond
„Whale-oil, Onfeilbaar geneesmiddel voor longtering.
Te verkrijgen van 8 tot 10 uur des voor- en van
3 tot 5 uur des namiddags." Hij zag vele personen
het gebouw binnengaan, waarvoor dit uithangbord
hing en zijne nieuwsgierigheid opgewekt zgnde,
besloot hij hun voorbeeld te volgen. Eerst wist hij niet
wat er van te maken, daar hij niets anders zag dan een
reusachtige waterkuip in het midden der zaal, die
hij was binnengetreden. De kuip was 70 voet lang,
30 voet breed en 30 voet diep. Nauwkeuriger toe
ziende, zag hij een walvisch in dezen kuip op een
ijzeren netwerk liggen, terwijl een man daaronder
bezig was, om het eenige in de zee tehuis behoorende
zoogdier de melk te onttrekken en die aan de wach
tenden toe te reiken voor vijf schelling per glas.
Dit gebouw verlatende, zag dezelfde correspondent
iets verder de straat op een ander gebouw, waarvoor
een uithangbord hing, waarop te lezon stond, dat
aldaar „codloids" werden verkocht, als een genees
middel voor rheumatiek en longtering. Codloids waren
eieren van den kabeljauw, die met eenig zout eese-
ten worden.
Wij herinneren de lotelingen der lichting voor de
nationale militie van dit jaar aan de bestaande gun
stige bepalingen en voorwaarden, waardoor zg, voor
zoover zij daartoe gesohikt bevonden worden en dit
met de belangen van den dienst is overeen te brengen,
kunnen worden ingelgfd bg het korps en geplaatst
in het garnizoen hunner keuze.
Zij moeten daartoe een examen afleggen,om
vattende; 1. het schrijven Jvan eene goed leesbare
hand 2. de kennis van de gronden der spelling van
de Nederlandsche taal, welke blijken moot uit een
te vervaardigen opstel; 8. de vier hoofdbewerkingen
der rekenkunde, met geheele getallen; 4. dekennis
van het Nederlandsche stelsel van maten en gewich
ten 5. eenige bekendheid met de Nederlandsche
geschiedenis, en 6. voldoende kennis der aardrijks
kunde van Nederland.
Zij, die dit examen met gunstig gevolg hebben
afgelegd, worden, eveneens Voor zooveel dit met de
belangen van den dienst strookt, bij elkander gehuis
vest en kunnen, desverkiezende, zoo daartoe gelegen
heid bestaat, met elkander afzonderlijk spijzen.
De lotelingen, dte aan dat examen wenschen deel
te nemen, moeten zich daartoe véor 20 Maart e. k.
schriftelijk wenden tot de militaire autoriteit, in welke
schriftelijke aanvraag moet vermeld zijn; naam, voor
namen, woonplaats, alsmede het wapen of hot korps
waarbij, en het garnizoen of de garnizoenon, waarin
zij bij voorkeur bun dienstplioht wenschen te vol
brengen.
Aan de lotelingen, die zich daartoe intijds hebben
aangemeld, zullen, voor 25 Maart d. a. v. eveneens
schriftelijk worden kenbaar gemaakt: dag, uur en
plaats, voor het afnemen van het examen bepaald.
De drukfouten, steenen des aanstoots voor iedereen,
niet het minst voor auteurs en uitgevers, zijn voor
de journalisten ware nachtmerries.
Hoe komen de drukfouten in de wereld en in een
courant? vraagt men wellicht en het antwoord er
op luidt, volgens een Duitsch blad, dat het natuur
verschijnsels, noodzakelijkheden zijn.
Zullen zg er niet zijn, dan moetle de schrijver
of inzender het juiste geschreven en 2e duidelijk
geschreven hebben; 3e moet de zetter in alle vak;es
van zgn zetkast alleen juiste letters hebben4e altijd
den juisten greep doen 5e ze goed zetten. Voorts
moet 6e de corrector goed lezen; 7u de zetter de
eerste correctie goed verbeteren8e de corrector de
tweede correctie goed lezen 9e de zetter de tweede
correctie goed verbeteren 10e de revisie goed ge
lezen worden en 11e nog een dozijn andere omstan
digheden even goed afloopen, b. v. de gecorrigeerde
woorden niet „in pastei* vallen noch de corrector
aan betweterij lijdende zijn of de z. g. n. opmaker
geene vergissing begaan. En daar een groot 8o. vel
50 a 55,000 letters telt, moeten die gunstige om
standigheden 50 a 55,000 m&al herhaald worden om
het goede publiek een enkel vel druks zonder fouten
te leveren.
Dat alles wetenda, bij zoovele mogelijke dwalingen
die toch altijd menschelijk blgven, vraagt men zich
zeker af hoe het mogelijk is dat niet veel, zeer veel
fouten meer gemaakt worden.
Een Londensch correspondent schrijft hot volgende
Toen sir Walter Raleigh de tabak in Engeland
invoerde, had hij zeker geen denkbeeld van den op
gang dien het nieuwe kruid in de geheele wereld
zou maken, en nog minder van den invloed dien
het zou verwerven; het allerminst evenwel zal sir
Walter er aan gedacht hebben dat dit kruid nog
eenmaal als hulpmiddel van den godsdienst zoude
optreden.
Het tabaksverbruik is verbazend toegenomen en
met die toeneming hield de invloed van de tabak
gelijken tred. Het is reeds meer dan "èen eeuw ge
leden dat de gewoonte der mannen, om na het diner
hunne sigaar te genieten (vroeger hunne pijp) in
Engeland ten gevolge had, dat de dames zich naar
eene bijzondere kamer terugtrokken, om den tabaks
rook te ontvlieden, die kamer noemde men drawing-
room (van to withdrawen nog heden mag men in
geene Engelsche drawing-room rookoffers aan den
tabaksgod plengen. De onschuldige, blauwe rook trok
een scherpe grens tusschen de beide seksen. Men
kreeg weldra rookclubs, die bijzonder na het tabaks
collegium van Frederik II in de mode kwamen.
Later had men smoking-concerts, die voor dames
ontoegankelijk zgn, en na de uitvinding der spoor
wegen had men spoedig rook-coupés. Heden noemt
men een rook-tram of rook-omnibus te Londen niets
nieuws meer, en men heeft zelfs rook-kerken.
Neen, ik wil u het verschrikkelijke niet geheel
en al onvoorbereid mededeelen, maar er eerst op
wijzen, dat men in kerkelijke kringen reeds langde
opmerking heeft gemaakt dat de godsdienstoefeningen
hoe langer hoe minder door werklieden werden bij
gewoond, terwijl die van het leger des heils steeds
drukker werden bezocht. Dr. Parker, de predikant
van den City Temple kreeg toen het denkbeeld iets
nieuws in te voeren, en weldra kondigden de affiches
elke kerk heeft hier evengoed hare borden met
aanplakbiljetten als bij ons de schouwburgen dat
des Zondags een smoking service zoude worden ge
houden. Het vreemde van het denkbeeld trok mij
aan, en dus besloot ik er toe de rook-godsdienst-
oefening eens te gaan bijwonen.
Toen ik de kerk binnentrad, zag ik aanstonds dat
het gehoor grootendeels uit werklieden bestond
maar van rook geen spoor. Weldra evenwel vernam
men uit een der hoeken den knal, veroorzaakt doo
de ontvlamming van een van Jonköping's kinderen.
Weldra hoorde men dat dit geluid van alle kanten
als het ware weerkaatst werd, en binnen vijf minuten
was het geheele publiek in de wolken en dr. Parker
in een hevige hoestbui.
Wanneer men naar de talrijke opkomst van het
publiek mag oordeelen, vallen deze nieuwe gods
dienstoefeningen zeer in den smaak der werklieden.
Het groote publiek evenwel vindt de gedachte op
zichzelf reeds goddeloos, en de smoking-services worden
dan ook in vele dagbladen druk besproken. Vele
inzenders zien er weder een der voorteekenen in van
den continentalen Zondag, het schrikbeeld van alle
rechtgeaarde Engelschen. Anderen vinden het rooken
volkomen onschadelijk voor de aandacht der toe
hoorders, en zeggen dat het beter is godsdienst
oefeningen met eene pijp of sigaar bij te wonen dan
in het geheel niet, en deze schijnen het verstandigste
oordeel te vellen.
Wanneer men de zaak evenwel goed beschouwt,
vindt men dat de nieuwe richting geen ander doel
heeft dan het steeds aangroeiende Leger des Heils
te bestrijden. De soldaten van generaal Booth zet
ten hunnen „strijd tegen den booze" met onver-
moeiden ijver voort, en met groot succes. Dat de
Salvation-Army veel goeds sticht, staat evenzeer vast
als dat zij niet ten onrechte van overdrijving wordt
beschuldigd. Generaal Booth mag er trotsch op zijn
dat zijne volgelingen in Engeland althans hun
best doen, om hunne medemenschen uit de kroeg
en uit slecht gezelschap te houden, en dat zij daarin
over het algemeen vrij wel slagen. En al zijn de
middelen waarmede het doel bereikt wordt nog zoo
dwaas, het doel heiligt ze in dit geval. Maar het
doel, waarmede dr. Parker het rooken in de City Temple
toestaat, heiligt ook een .maatregel die schijnbaar een
vergrijp is tegen de kerkelijke étiquette.
Het zoude evenwel zeer te wenschen zijn, dat de
practische Referend zijn rookende gemeente van
tabak voorzag; de rook van het geplengde offer
kwam althans mij weinig aantrekkelijk voor, en
riep de herinnering wakker aan den moer-rook, dien
de wind soms uit de noordelijke provinciën van ons
land zuidwaarts draagt.
Te Berlijn heeft eene schoonheidswedstrijd van
mannen plaats gehad, waarbij de jury uit dames
bestond. Ook in Weenen zal een dergelijke wedstrijd
gehouden worden, waarvoor 4 prijzen zijn uitgeloofd.
De eerste is voor den schoonsten man, de tweede
voor hem, die den fraaisten snor draagt, de derde
voor den eigenaar van den grootsten neus en de
vierde voor den mededinger, die op het hoofd het
kaalst is.
Het Fransche ministerie is weder onvoltallig ge
worden door het plotseling overlijden van den mi
nister van marine, admiraal Jnurès. Hij was een
verdienstelijk officier en werd 66 jaren oud. Als
minister heeft hij niet den tijd gehad iets bijzonders
uit te voeren.
Indien de Parijsche bladen goed zijn ingelicht
over hetgeen het onderzoek naar de handelingen der
Ligue des patriotes aan het licht heeft gebracht, dan
was het inderdaad hoog tgd, dat de regeering aan
het drijven dezer vereeniging een einde maakte.
Onder de in beslag genomen stukken heeft men na
melijk een volledig uitgewerkt ontwerp tot voorbe
reiding van een algemeenen opstand ontdekt.
Parijs zou natuurlijk het sein geven. Alle wijken
en straten dor hoofdstad werden verdeeld in onder-
afdeelingen en deze weder in secties, terwijl zeer
lange straten in halve secties waren gesplitst. Elke
sectie en halve sectie was gesteld onder leiding van
een afzonderlijken aanvoerder, die op elk oogenblik
zijn ondergeschikten kan oproepen, want elk lid dor
Ligue was vooruit met een bepaald nommer op
een lijst gebracht, zoodat men hem gemakkelijk kon
vinden. Op deze wijze meende men in korten tgd
100,000 weerbare manschappen, meest jonge lieden
tusschen de 16 en 30 jaren, die tot alles bereid
waren, bijeen te brengen. Het opperbevel over dit
leger van „patriotten" zou een lid der nationale partg
op zich nemen, vermoedelgk natuurlijk generaal Bou-
langer.
Ten einde zich van het bestaan dezer maatregelen
te overtuigen, liet de rechter van instructie Athalin
te Pargs door twaaf commissarissen geheel onverwacht
huiszoeking doen bg de voorzitters van de comités
der Ligue in verschillende wgken der hoofdstad,
terwgl te gelgkertgd hc 'fde in de hoofdafdeelingen
in de provincie geschil e. Dit plan werd zoo strikt
geheim gehouden, dit men er zelfs op de prefectuur
niets van wist. Elke commissaris ontving 's avonds
een verzegelden brief, met bevel dien eerst den vol
genden oohtend te openen, en daarin werden hem de
noodige instructies gegeven. De Boulangistische bla
den beweren, dat de politie niets bgzonders heeft
