Buitenlandsch Overzicht. DOÖVEN. BRIEVEN UIT ROTTERDAM, 331ste Staats-loterij. van den zoon des stichters, den lateren afgevaar digde, die Paul de Ca9saguac eenmaal zoo aardig terechtzette, toen deze arme «delraan hem zijn bur gerlijke afkomst verweet. Hij breidde niet alleen de fabriek uit, maar werd ook planter door den aanleg van cacaoplnntages in Nicaraguabovendien stichtte hij voor Engeland eene fabriek te Londen en begon hij te Roge, in het doparteraent der Somme, zyn eigen sniker te maken. In 1878 verkocht de fabriek jaarlijks 10 millioen KG., thans gomiddeld 15 millioen, zoodat er nu voor meer dan 60 millioen francs per jaar omgaat. De Menier's dragen 18 mil lioen per jaar in de belastingen bij en alleen het tinpapier, dat zij jaarlijks voor de verpakking hunner waar behoeven, vertegenwoordigt eon waarde van 600,000 fr. Op de wereldtentoonstelling behaalde de fabriek het groote eerediploma, een onderscheiding, welke aan een der drie gebroeders, die sedert 1881de zaken voeren, het Legioen van Eer verschafte. Te Parijs heeft de firma oen centraal verkoophuis en bovendien te Aubervilliers nog een entrepot, maar de verzending naar^de provinciën" en naar het buitenland geschiedt onmiddellijk uit Noisiel. Vijftienhonderd werklieden vinden hier hun brood; 'tgeheele vlek, dat trouwens den Menier's toebe hoort, is bewooud door personen aan de fabriek verbonden. Welk een gelukkig leven leiden hier al deze menschen! De streek is prachtig; de Marne kronkelt zich langs de werkplaatsen, vormt er een eilandje, voedt de hydraulische motoren tot een gezamenlijke sterkte van 500 paardenkrachtenhet land is golvend met mooie boschpartijen en best land. De werkplaatsen glanzen u tegen; 'tis er rumoerig meestul, hier en daar vrij warm, maar hoe flink hoog, hoe uitstekend van lucht en licht voor zien zyn al de zalen. Behalve in de houtfabriek, waar de kisten gemaakt worden, zag ik nergens één werktuig, dat zelfs mij leek ik zeg niet ontzag, maar vrees inboezemdezoodra een werktuig gevaar zou opleveren, wordt hot door sterk traliewerk op alle gevaarlijke plekken van tandraderen enz. afge sloten. Het was de indruk der meeste deskundigen, dat men wat ruim met de handwerkskrachten omgaat; by zulk eene volledige inrichting der machinerieën, meende men, zou het personeel aanmerkelijk be snoeid kunnen worden. De inpakking der chocolade in het tin- en het gele papier geschiedt geheel uit de hand op omslachtige ouderwetsche wijze Maar juist hierdoor wordt werk verschaft aan honder den vrouwenDe heeren Menier zijn vermogend genoeg om zich de weelde van een bloeiend dorp van werkvolk te kunnen veroorloven. Hierin ligt het geheim der noodelooze arbeidskrachten. De vrouw, die den ganschen dag do rappe handen heeft bewogen om te vouwen en te plaiken, keert des avonds terug naar eene vriendelijke, ruime woning met een tuintje van 400 M. eene woning waarvan de bouw 5000 fr. gekost en die nu voor 150 francs verhuurd worden. Op de tentoonstelling, in de belangrijke groep van arbeiderswoningen op het Plein der Iuvalieden, kan men oen voorbeeld der arbeiderswoningen van Noisiel vinden. Eigenaars worden de huurders nooit van de woningen dit is een korte pooze zoo ingericht geweest, doch al spoedig dreigden bezittingen behoorende aan per sonen buiten de fabriek staande, te vervallen en daarom heeft de firma zich woder beperkt tot goed koop verhuren on zorgvuldig onderhouden. Van alles zijn en blijven de eigenaars, eigenaars. Maar keerig was, van dagbladen en staatkunde, met zulk eene koortsachtige drift eenige weinige vergeten dag bladen zou opzoeken. Nu is het, of ik ze noo- dig heb. Dienzelfden dag, toen wij naar Brianza zijn terug gekeerd, besliste een groote veldslag aan den Ticino over ons lot. Dien morgen hoorde men altijd de kanonnen, en dat sombere geluid vergezelde ons de gansche reis over; ik durfde geen woord zeggen, en toch ben ik nooit zoo ontroerd geweest, het was of mijn hart breken zou O Heer, zegen allen die gestreden hebben! Zegen allen die voor Italië gestorven zijn, en neem hen op in uwe heerlijkheid Sedert drie dagen is ons dorp in feestgewaad, even als de omliggende dorpen. Alleen hier in huis, durft men er niet naar vragen; er wordt niet over gesproken, het is, of eene groote misdaad gepleegd is. En die misdaad is, de bevrijding van een volk uit de vreemde slavernij; en eene natie die eene andere helpt om een einde te maken aan al die onrechtvaardigheid. Twee volkeren, die elkaar tot nu toe vijandig waren* kunnen het niet meer zijn, nu zy op hetzelfde slagveld gestreden hebben, en hun bloed hebben gestort voor dezelfde zaak. Ook ik ben trotsch, dat ik dien dag gezien heb, dat mijne vurige gebeden die edelen mogen verge zellen, die een vaderland hebben verworven dat onze liefde zoo waardig is! En dan nie mand te hebben, met wien ik mijne vreugde deelen kan! s, welk bezwaar kan hiertegen bestaan, zoodra het beheer zoo goed en gul is 't Is hetzelfde met den winkel. Eerst heeft men coöperatie beproefd, doch zij wilde maar niet //pakken"nu zijn ook de winkels van de patroons, maar de werklieden hebben het toezicht op de zaken, zij weten dat de prijzen juist zyn en bij zulk eene inrichting vervalt elke gedachte aan het onzedelijke en onbillijke van //gedwongen winkelnering". fccMfjjt Behalve tweehonderd afzonderlijke arbeiderswo ningen, door lommerrijke lanen met gaslantaarns en fonteinen verbonden, behalve bad- en waschhuizen, behalve de winkels en twee ruime, heldere cantines, waar een paar landgenooten heden eeu liter uit stekenden wijn betaalden met dertig cents, behalve een kosthuis voor ongetrouwden, behalve eene zaal voor conférencesbevat hot dorp aan het groote, lommerijke, met banken bezaaide middenplein, de school: kostelooze school voor jongens, school voor meisjes, bewaarschool en bibliotheek. En hadden we in de werkplaatsen do gezonde trekken der jonge fabrieksmeisjes, alle helder gekleed en keurig gekapt, opgemerkt, de blozende, bolle gezichtjes der kinderen in de school waren het beste bewijs voor de welvaart van het dorp. Nog oenseen gelukkig leven wordt hier geleid. Een gezonde streek, gezonde woningen, ruimschoots de middelen om by gezonden arbeid zich een gezond voedsel te verschaffen, inderdaad, vele broeders van de stad moeten deze werklieden benijden. Ook van oflioieele zijde wordt thans het bezoek van don Czaar te Berlijn tegen 27 dezer aangekon digd. Z. M. zal zijn intrek nomen in het nieuwe paleis te Potsdam, en minst genomen drie dagen blijven. Nu het tijdstip nadert, waarop de Duitsehe rijks dag weder bijeenkomt 22 October a. begint men zich opnieuw bezig te houden met de vraag, of de tegenwoordige socialisten-wet tijdelijk verlengd dan wel door eeu nieuwe bestendige wet zal ver vangen worden. Van nationaal-liberale zijde schijnt men aan de laatste oplossing der quaestie de voor keur te geven. In verband met de in 1888 in den rijksdag bij de behandeling der socialisten-wet afge legde verklaringen is het alleszins ook twijfelaohtig of deze rijksdag, te meer wjjl het zoo kort voor zijn einde is, zich bereid zal toonen nog eenmaal do huidige socialisten-wet voor een aantal jaren te verlengen. Ook aan andere zijden openbaart zich de wensch deze netelige aangelegenheid door een duurzame wet te regelen, in stede van om de twee of drie jaar eeu heftig en onverzoenlijk debat der partijen uit te lokken, terwijl het bovendien onzeker is, of een volgende rijksdag, omtrent welks samen stelling niets valt to voorspellen, bereid zal zijn de regeering bij haar bestrijding der sociaal-democraten zoo welwillend als deze rijksdag de behulpzame hand te bieden. Daar men weet, wat men aan den tegenwoordi- gen rijksdag heeft, wenscht men dat deze de duur zame bepalingen, welke de regeering voor haar doel einden noodig acht, in de bestaande vaste wetten opneemt, want ofschoon de rijkskanselier het goede vertrouwen koestert, dat ook de volgende rijksdag hem een welgezinde en bereidvaardige meerderheid zal brengen, zoo is hij toch nimmer legen mogelijke 11 Juni, Voortaan zal 'tmij niet moeilijk zijn om, op de eene of andere manier, de groote gebeurtenissen van deze roemrijke dagen, met alle bizonderheden te weten te komen. Niemand in huis weet, wie mij gisteren voor een groot gedeelte al die edele daden verteld heeft, en mij getroost heeft voor al mijn leed en lijden. Don Vitale is hier geweest. Hij kwam juist terug van het bloedige slagveld van Magenta, dat hij in den nacht na den strijd bezocht, daar hij en de pastoor van het dorp de eersten waren, die naar de met dooden en stervenden bezaaide vlakte snelden, om te zegenon, te troosten, te helpen. Duizenden waren gedood, duizenden gewond, en die afgezanten des hemels spraken den zegen uit, over allen, die zich opgeofferd hadden voor het vaderland, en de vrijheid. Daarop kwam de abt hier, om eenige da gen bij zijn vader door te brengenmij scheen hij inderdaad een dienaar der liefde, een van die wei nigen, welke den weg kennen, door Christus aange wezen. Hij komt slechts om afscheid van de zijnen te nemen, en dan zal hij de ambulance volgen. Vol ontroering luisterde ik naar zijne woorden, en ik gevoelde dat ik zijn moed, zijne geestdrift deelde. Niets is zoo groot, als het werk der liefde, die ons leert, ons zeiven voor anderen op te offeren. Misschien zal de abt mijn broeder zien, of een ander van onze vrienden, hjj zal hen spreken Ik- vroeg hem, of hij, drie dagen geleden, tegen- verrassingen van het algemeen stomreoht gevrijwaard weshalve hij dan ook liever het tegenwoordige Angst', froduct der kiezers het voor de Duitsehe regeering zoo hoogst belangrijke vraagstukhaar oorlog tegen de sociaal-democraten laat oplossen. Reeds nu is het in de Duitsehe pers merkbaar dat het tijdstip van de nieuwe verkiezingon voor den rijksdag, die in het begin van 1890 moeten plaats hebben, nadert. De strijd om de stembus zal te heftiger zijn, omdat het de eerste verkiezin gen voor de verlengde legislatuur-periode zijn. De termijn voor het aangeven der candidaten voor de verkiezingen in Frankrijk is gisteren verstreken. In het geheel meldden zich ruim 1800 candidaten aan, waarvan bijna 1200 leden zijn der provinciale raden in hun district. De republikeinen beschouwen deze sterke deelneming der raadsleden als een gunstig teeken voor hen, daar het grootste gedeelte dezer candidaten republikeinen zijn, die den 28n Juli tot leden van den Baad werden gekozen. Men meent daarom te mogen verwachten, dat zij ook den 22sten September tot leden der Kamer zullen worden gekozen. Ter elfder ure heeft Generaal Boulanger in Mont- martre nog eeu tegenstander gekregen. Deze nieuwe vijand want namens de republikeinen treedt het Parijsche raadslid Joffrin tegen hem op is niomand anders dan de heer George Thiébaud, dien men algemeen „den uitvinder van het Boulangisme» pleegt te noemen. Inderdaad is de heer Thiébaud de man, die de verkiezingen in Charente, Dordogne, Nord en Parijs ten behoeve van Boulanger leidde en aan wien de bran' gdnlral in de eerste plaats zijn verkiezing in die departementen heeft te danken. Sedert eenigen tijd echter heeft Thiébaud zich van Boulanger afgescheiden, omdat hij hem niet meer als een republikein kau bpsohouwen. Op grond daarvan is Thiébaud nu nog in Mont- martre tegen Boulanger opgetreden. In zijn procla matie tot de kiezers verklaart Thiébaud, dat hij op treedt als „voorstander eener krachtige en door grondwetsherziening hervormde republiek», dus op een programma hetwelk ligt tusschen de monarchi stische reactie, als wier candidaat Boulanger optreedt en. het socialisme van den heer Joffrin». Intusschen heeft ook Boulanger weer een manifest tot zijn kiezers uitgevaardigd, waarin hij hen uit- noodigt „de misdadige bende, die de republiek be zoedelt, weg te jagen». Het stuk overtreft in hef tigheid van taal alles wat1 Boulanger op dit gebied reeds heeft geleve'rd, maar of het daarom meer zal helpen, mag met recht worden betwijfeld. Aangaande de zaak der Londensche dokken kan gemeld worden, dat de toestand kalmer is, ofschoon de aanvallen der gewezen werkstakers op de nieuwe lingen voortduren, vooral in de Albert dokken, waar de vroegere dokwerkers tevens met bitterheid pro testeeren tegen de namens hen gemaakte schikkingen, waarbij de gewezen werkstakers de verplichting op zich nomen de aangeworven arbeiders niet lastig te vallen. Tengevolge der herhaalde schending dier verplichting hebben, de dokbestuurders besloten den lord-mayor en do oommissie te verzoeken om tus- schenbeide te komen. Daartoe besloten dezen na eene conferentie met de dokbestunrders. De tus- tussohenkomst zal den vorm eener proclamatie aan de gewezen werkstakers aannemen, waarin do lord- msyor en de commissie hen ernstig aanmanen de voorwaarden van de overeenkomst trouw te eer biedigen, den arbeid rustig te hervatten en de woordig was geweest, bjj den intocht van denFran- schen keizer en onzen koning in Milaan; hjj begreep mij, en las taijne gedachten En nadat hij mij dat tooneel beschreven had, opgeluisterd door de dankbaarheid en genegenheid van het volk; alles verteld wat hjj gezien en gehoord had, voegde hij er bij dat op dienzelfden dag de artillerie enkaval- lerie korpsen waren doorgetrokken, waarbij Galeazzo staat, en zijn vriend. Dus hebben ook zij gestreden en zijn on verlet 26 Juni. Wie weet, misschien hebben zij geschreven, om ons te zeggen hoe het hun gaat. Paolina zal het wel weten misschien heeft zij hen gezien O, wat benijd ik haarl Wie weet hoevele moeders en zusters in deze angstige dagen weenen en bidden. Maar hare tranen zyn niet zoo bitter als de mijnen, daar ik mijne vrees en mijne blijdschap, mijne gebeden, zelfs ver bergen moet. Misschien ziet geen enkel huis in den omtrek binnen zijne muren zulk een «martelijken strijd; hier durft niemand met een enkel woord, zinspelen op wat hij denkt, en wat zijne ziel ver vult Later. Waarom heb ik geene kracht om te zeggen, wat ik gevoel? Wordt vervolgd.) f intimidation niet te horhalen. De dokbestuurders ontvingen eene deputatie van de werkstakers, die hun kwamen uitnoodigen alle aangeworvene nieuwe lingen weg te zenden, waarna zij den arbeid zouden hervatten. De dokbestuurders weigerden beslist dezen eisch in te willigen. De „Times" bespreekt de overwinning dor Londen sche dokwerkers in een uitvoerig artikel en wijst er op, dat de werkstakers schier alles hebben ge wonnen. Toch, gaat het blad voort, ia in sommige opzichten de overwinning twijfelachtig; gesteld eens, dat de schade aan loonen door de mildheid van belangstellenden is vergoed geworden, dan is 't de vraag, of de dokwerkers allen in de dokken plaats zullen vinden. De dokmaatschappijen hadden reeds 4000 man aan het werk. Do „Tj»es" acht de werkstaking van groote beteekenis in de geschiedenis van de betrekkingen tusschen kapitaal en arbeid: vooreerst door bet feit, dat de dokwerkers zich be kwaam hebben getoond tot samenwerking, combinatie; ten tweede door de sympathie van de werklieden aan de rivier zonder uitzondering, een aaneenge sloten leger, dat het scheepvaartverkeer van Londen heeft doen stilstaaneindelijk bierdoor, dat de zaak der dokwerkers een diepen indruk heeft gemaakt op de openbare meening en van alle kanten blijken van deelneming heoft uitgelokt, zoodat de werk stakers op voet van gelijkheid met hun patroons konden onderhandelen. In de toekomst, verwacht de „Times", zullen de uitwerkselen hiervan gezien worden; tot hiertoe als hersenschimmig geachte werkliedenverbonden zullen wellicht werkelijkheid worden en het kapitaal zal er op moeten rekenen, dat het publiek de zijde van de werkstakers kiezen kan. De verdere gevolgen ten aanzien van de dokken enz. zijn nog niet te voorzien; niet onwaarschijnlijk zullen de voor de Maatschappijen noodzakelijke be zuinigingen het denkbeeld doen rijzen eener ver- eeniging van de al te talrijke dokkeu en afschaffing van hoogbezoldigdo directeurs en beambten. Iemand, die door êen eenvoudig middel van 23jarige doofheid en van geruisch in de ooren genezen is zal de beschrijving van dat middel in het Hollandsch gratis eenieder op aanvraag toezenden. J.H.Nicholson 21 Bedford Square W. C. London. XXVII. Rotterdam 17 September. De Bettelstudent, die op kapitein Fracassa volgde, heeft aan de directie onzer Hoogduitsche Opera eon onbetwist succes bezorgd. Het blyft echter de ernstige vraag of de samenstelling van het personeel der operette niet meer en beter aan billijke eischen zal blijken te voldoen dan dat der groote Opera. Het seizoen der groote Opera begint wel is waar eerst morgen avond, als wanneer de Tannhduser wordt op gevoerd, maar er hebben reeds een vrij groot aantal kamer- en algemeene repetitiën plaats gehad en het geen daaromtrent is uitgelekt, luidt niet in alle op zichten gunstig. De heldentenor, de heer Von der Würzen, wordt, voor een kunstinstituut als het Rotterdamsche, on bruikbaar geacht. Het orgaan is afgezongen, kau nog wel kracht ontwikkelen maar is en blijft droog en zielloos. Zeggingskracht ontbreekt gevolgelij k geheel en wordt vervangen door beurtelings wat zachter of wat harder te zingen. De intonatiën laten daarbij nu f n dan te wenschen over. De eerste bas, eene lange, magere flguur, zingt te veel met de keel, te weinig uit dè volle borst. Op zich zelf geen onaangenaam geluid en van voldoende diepte, maar houding en voordracht dilettantmüssig. Het behoort tot de mogolijkheden dat de heer Strakosch met zijn Wolfram von Eschenbach bijval inoogst. Hij bezit eene hooge, welluidende baryton- stem, wel niet bijzonder rijk aan timbre, maar be schaafd. Draagt met smaak voor. Van de betrekkelijk meer ondergeschikte partyen moet Biterolf (de heer Holm) nog al ruw voor den dag komen. Daarentegen deed de heer Reiner, die als Jï alther von der Vogelweide optreedt, eenige ver wachting opvatten van de wijze waarop met hem in het emplooi van lyrischen tenor is voorzien. Omtrent de dames luidt het oordeel in het alge meen gunstiger. Mevr. Brajnin, de eerste dramatische zangeres, is eene vrouw van middelbaren Iqeftijd en heeft reeds als zangeres een veldtocht achter den rug. Haar orgaan, als ik dat zoo eens mag uitdrukken, vertoont daarvan de sporen, doch van versletenheid is bij dat al geen sprake. Er is nog glans en schoonheid ge noeg om haar bijval te doen verwerven, te meer, daar zij ook over de noodige kracht beschikt. Voor dracht uitermate beschaafd. Opvatting misschien wat te sentimenteel. Eene enkele minder gelukkige into natie door de vingers te zien. Mevr. Kleinmichel—Haupt zingt de Venus op lof waardige wijze. Wat zij in haar emplooi als colo rs tur-zangeres zijn zal, is nu natuurlijk nog niet te zeggen. Mej. Hanca Major, eene tweede soubrette geloof ik, en tevens eene Anfdngerinmaakt in de kleine partij van den herdersknaap een verrassend goeden indruk. Indien zij in partijen van grooter omvang dezelfde stemmiddelen weet te ontwikkelen, waarvan men, de ervaring leerde het met anderen, volstrekt niet zeker is, dan belooft zij onder goede leiding eene zangeres van beteekenis te worden. Het ensemble kan, indien de kooren zich goed houden, lofwaardig zijn. Ziedaar hetgeen men elkander in beperkton kring naar aanleiding van do repetitiën toefluistert. Licht dat de uitvoering op morgen avond in dat oordeel wijziging brengt. Ik behoud mij voor er dan nader op terug te komen. Ik meende midderwijl uwe lezers, Mijnheer de Redacteur, niet onkundig te mogen laten van hetgeen, door in mijn oog bevoegde zijde, van den stand van zaken wordt gedacht. De heer Michèl, de operetten-tenor, over wien ik in mijnen vorigen, een minder gunstig oordeel velde, wordt vervangen door een voor het genre beter ge- schikten kunstenaar. Het emplooi van eerste zan geres der operette zal verder, naar ik heb hooren verzekeren, worden gedoubleerd, daar Mevr. von Mick het niet zonder hulp schijnt te kunnen volhouden. Ter beurze vernam ik heden dat hier ter stede de werkstaking te Londen, een naslag heeft. Het personeel van de General Steam Navigation Company (Livingston en Houwens) heeft namelijk den arbeid gestaakt en eischt hooger loon. De aanleiding tot dezen Strike doet van zelf veronderstellen dat zij niet van erastigen aard zijn zal en ook niet verder om zich heen zal grijpen. De quaestie is namelijk deze. Als gevolg van de werkstaking te Londen kwam er sta king in den arbeid van de stoombooten die van Rotter dam op Londen varen. Het zijn verschillende stoom bootondernemingen De eene werkt met een zoogenaamdeuvasten ploeg," dat wil zeggen dat zij een vast personeel heeft, dat onder alle omstandigheden zijn vast weekloon ont vangt. De andere arbeidt met los werkvolk per daggeld of bij aanneming van het-werk door een ploegbaas met een ploeg. Van de laatstbedoelde ondernemingen heeft de eene directie het werkvolk, dat zy gewoonlijk bezigt, gedurende den stilstand van het werk ten gevolge van de Londensche werkstaking, met geld gesteund, qpdat de lieden niet zonder brood zouden blijven. De General Steam Navigation4 Company heeft echter kunnen goedvinden dien weg, door het gezond verstand en do menschëlijkheid voorgeschreven, niet te volgen. Thans kan de arbeid hervat worden, want de Londensche strike heet geëindigd te zijn; maar nu ook eischt het werkvolk van de heeren Livingston k Houwens hooger loon. Het wil zich zoodoende schade loos stellen voor het geleden nadeel en weigert anders den arbeid te hervatten. Het volk der andere stoombootmaatschappijen heeft zonder aarzelen het werk op de gewone voorwaarden hervat. Alles schijnt dus neder te komen op een maatregel van représaille tegen de General Steam Navigation Cmpany. Meer dan waarschijnlijk zal het Hot eene schikking komen. Misschien heeft het de aandacht des lezers ge trokken dat in de dagbladen het bericht de ronde heeft gedaan dat het bestuur van de afdeeling Rot terdam der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen collectief ontslag heeft genomen. Zulk eene omwenteling in het anders zoo rustige Nut, is inderdaad bestemd om te veel verbazing te wekken, dan dat ik mij verantwoord zou hebben ge acht als briefschrijver in de Goudsche Courant niet eens op informatie uit te gaan. Men was echter de part et (Fautre zoo dicht als een pot. Gelukkig is dat beeld zeer oneigenaardig, want een pot is nooit geheel dicht. Om nu niet eens van de gebarsten potten te gewagen, heeft iedere pot eene wijde ope ning, die men vrij met een deksel moge trachten te sluiten; er ontsnapt toch altijd eenige damp, die niet zelden den inhoud verraadt, ja, soms zelfs tot de ontdekking voert of er al dan niet oen luchtje aan is. Naar dezelfde methode ben ik, in spyt van alle mysterie, tot de wetenschap gekomen, dat alles vrij wel nederkomt op een storm in een glas water. Het departement Rotterdam is een der aanzien lijkste en werkzaamste van het Nut. Het telt onge veer 900 leden, houdt, behalve de huishoudelijke vergaderingen, een tien- of twaalftal lees vergaderingen en verspreidt voor eigen rekening kleine geschriften van leerzamen en onderhoudenden aard onder het volk. Doch dat alles is niet het voornaamste. Het departement heeft eene Spaarbank gesticht, beroemd om hare goede werking. Ik weet niet hoeveel millioenen er thans door de menigte inleggers aan is toevertrouwd. Alleen het reservekapitaal be draagt zeker wel anderhalf millioen gulden. Het departement heeft verder een volksleesbiblio theek gesticht, die thans wel 30.000 boekdoelen aan het volk kosteloos ter «Jezing geeft. Het departement heeft wijders eene inrichting voor Volksonderwijs, die echter in het wezen der dingen niets anders doet, dan, afgescheiden van de leesver- gaderingon der leden, leesvergaderingen voor het volk te houden, bij welke gelegenheid dan tevens aan de bezoekers kleine geschriften van nuttige strekking ten geschenke worden gegeven. Het departement eindelijk bezit eene departements- school voor lager onderwijs. Het is evenwel geen departements-i«n'cM»^. Het departement oefent er slechts het beschermheerschap over uit en verleent den hoofdonderwijzer uit dien hoofde wel eens eenigen steun indien hij daaraan onvermijdelijk behoefte heeft. Tot dus ver, men ziet het, tout est pour le kieux dans le meilleur des motides, en toch heeft zich in de laatste jaren een wanklank in den boezem van het departement doen hooren. Voor zoover ik heb kun nen nagaan is dat alleen hieraan te wijten dat men de wijze lesSurtout pas trop dezeleuit het oog heeft verloren. De commissiën', over de verschillende inrichtingen gesteld, trekken namelijk in haren ijver om de haar toevertrouwde belangen te bevorderen, te veel haar eigen lijn en daar al die lijnen met de uitemdeh bevestigd zijn aan de bestuurstafel, krijgt deze heden een ruk, morgen een schok en dat heeft dermate op de zenuwen van de leden van het departementsbe8tuur gewerkt, dat het collectief ont slag heeft aangeboden. Wezenlijk verschil van ge voelen bestaat er niet. Indien de commissiën een ruk aan de lijnen geven, dan wil dit zeggen: «geef meer geld," en het Bestuur geeft dan wat het heeft, doch d&t is op den duur niet voldoende. Het spreekt van zelf dat het bestuur van de spaarbank met deze beschouwing niets te maken heeft. Het vraagt geen geld want het geeft geld, omdat de Spaarbank is eene departements-instelling en omdat diensvolgens in het reglement der Spaarbank eene bepaling voor komt, waardoor aan het departement vervalt al het geen het reservefonds ooit meer zal bedragen dan 20 pCt. van het gezamenlijk bedrag der inleggelden. Alles komt derhalve neder op kleine huishoudelijke geschillen, het gevolg van grooten ijver voor de goede zaak. Op grond daarvan meen ik dan ook wel te kunnen voorspellen, dat het departements-bestuur zijne aanvraag om ontslag zal terugnemen en dat alles bij het goede oude zal blijven. Of het onder de vorengeschetste omstandigheden geen aanbeveling verdient de meerendeels onbedui dende leesvergaderingen der leden, die slecht bezocht worden en zeer veel geld kosten, tot op de helft te beperken of geheel te doen vervallen, zal hetdepar- tementsbestuur, ook zonder dat ik er op wijs, wel in ernstige overweging willen nemen. NEMO. 18 September. In eene gisteren avond gehouden huishoudelijke vergadering van leden van het departement Rotterdam der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, is, over eenkomstig mijne voorspelling, door het departements- bestuur verklaard, dat het, zwichtende voor den aan drang van velen, zijn collectief ontslag terugneemt en alzoo aan het bewind blijft. Twee zijner leden en wei de heeren J. H. Kramers en mr. A. J. Hazel- berg, hebben persoonlijk hun mandaat nedergelegd. N. Vijfde Klasse, trekking van Donderdag 19 September. No. 6256, 10716 1000. No. 4811, 16836, 17294 400. No. 6505, 13697, 17434 200. No. 1105, 5559, 13792, 15380, 17295, 17301, 19836 100. Prijzen ran 70. 119 2669 5081 7988 9444 12258 14539 16791 148 2818 5196~ 8016 9527 12533 14811 16926 388 2854 5347 436 2917 5352 625 2930 5478 956 3094 5580 1109 8199 5690 1176 3220 5883 1242 3249 6371 1344 3492 6381 1682 3803 6992 1846 4103 7064 2086 4179 7231 2117 4595 7330 2197 4683 7366 2201 4883 7475 2208 4896 7573 2266 4960 7580 2293 4961 7627 2665 5036 7923 8098 9969 12573 14827 17226 8121 9999 12660 14925 17262 8123 10117 12721 14983 17519 8130 10226 12738 14999 17630 8194 10369 12999 15032 17658 8254 10683 13108 15123 17721 8318 10690 13331 15161 17722 8387 10757 13422 15195 18601 8663 10912 13436 15215 18698 8836 11595 13691 15443 19028 8940 11765 13749 15643 19319 8968 11866 13979 15660 20282 9036 11876 14062 16031 20348 9056 11894 14242 16119 20531 9062 11994 14267 16203 20775 9182 12069 14369 16588 20872 9289 12086 14520 16656 20919 9325'

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1889 | | pagina 2