Goedkoopste W
Soliedste
ELEEDIND-MAGASIJN.
Medicinale Tokayer en Malaga.
VEAUTES.
V00RJAARSN01]
VRAAG SET MERK
PRIMERA,
Tafeik leeden
KOEIEN en PAARDEN
MAGAZIJN „GOUDA"
V HEEEEN-
ERFHUIS
INBOEDEL,
THEEHANDEL.
maandag 21 April 1890.
KISCOIR-
Mi&lliU 1M1Ü44T*
Juff3£S-t<lif,R&tSSR
HOOI,
Corry C. H00GEHB00M
Openbare Verkoopingen
bij J.H.SCHMIDT,
Openbare Verkooping
X
WMDSTK Wr A. Al,
The Continental Bodega Company
Spaansche en Portugeesche WIJNEN*
■w cgL. Cö^"TwT ^2<Trr,
Heeren en Bakes Reistasschen met' en zonder garnituur,
Maandag 21 April 1890,
op WOENSDAG 30 APRIL a. s.
Geurige Z\ Cents SIGAAR,
Landbouwgereedschappen.
Bouw- en Melkgereedschappen.
Bulienlandscii Overzicht.
Jumbo Poetspomade
Speciale Inrichting' voor
Eenig Depót te Gouda bij T. GHEBAS.
Vooral de collectie Lederwaren is dit jaar zeer uitgebreid
^OFPEES,
Heeren en Dames Couriertasschen, Dames Handtaschjes,
CEINTÜttES, PORTEMONNAIES, PORTEFEUILLES, SIGARENKOKERS,
VISITEBOEKJES enz.
te HEKENDORP.
Bouw- en Melkgereedschappen.
SOIREE MGSICALE
Mejuffrouw MARIE SNIJDERS,
J. H. SPAANDERMAN,
te GOUDA,
Uleubelen en Huisraad,
eene jjroote Partij BEHANGSELPAPIER,
Dubbele Buurt 4.
SCHENK en Zn.
P. SAUERBIElt.
IfcXtf
y2Söii
gemeente Iteeuwijk,
Korte schetsen uit de geschiedenis
der Latijnsche School.
x.
PETR0LEUM-N0TEERINGEN
Oantzlaar 6t Schalkwijk, te Rotterdam
Burgerlijke Stand.
Haastrecht
A D V ERTENTIËN
Chemische Fabriek Zevenaar.
en
SPECIALITEIT IN
bericht de ONTVANGST der
WEDER IN GROOTE KEUS VOORHANDEN.
De Notarissen 8. LAGERWEIJ te Woerden
en C. A. van BLARÏCUM te Oudewater zjjn
voornemens op
's morgens ten 10 nre, op de Hofstede, be
woond door CORNELIS NOBEL te Ilekendorp,
publiek te verkoopen
1 vierjarige HIT, 19 KALFKOEIJEN, 6
PINKEN, 8 KUISKALVEREN, 3 drachtige
ZOGGEN, TENTWAGEN, 2 BOERENWA
GENS, driewielde KAR, 2 SCHOUWEN, 30
a 40000 Kilogrammen
Alle kosten benevens koopen van-, en be
neden 10.— contant, de overigen op dag
tot 1 OCTOBER 1890, mits soliede borgstelling.
te geven door
met welwillende medewerking van
Alt.-Zangeret.
en den Heer
Piano,
in de Zaal «KUNSTMIN.»
op MAANDAG 28 APRIL 1890, des morgens
te 9 uren aan het Huis, Wjjk C. No. 235, aan
de Gouwe, van een goed onderhouden gedeel
telijken
waaronder BEDDEN en BEDDEGOED.
Te zien Zaterdag 26 April a. s. op de ge
wone uren.
En op Dinsdag 29 April 1890, des morgens
te 9 uren aan het Lokaal, Wjjk K. No. 255
aan de Peperstraat van goed onderhouden
BEDDEN en BEDÜEGOED, Gewerkt GOUD
en ZILVER,
enz.
Te zien Vrijdag 25 April op de gewone
uren.
Verdere inlichtingen geeft Notaris G. O.
FORTÜIJN DROOGLEEVER te Gouda.
Probeer de soorten van 100, 125, 150 Cent.
Zeer krachtig en geurig.
Proeven gratis.
van
en
De Notarissen G. C. FORTÜIJN DROOG
LEEVER te Gouda en N. F. CAMBIER van
NOOTEN te Lopilc zullen op DINSDAG 22
APRIL 1890, des morgens te 9 aren, aan de
Boerenhofstede, genaamd «Oudbrvrücht», be
woond door den Heer H. VEEN, aan den Goe-
janverwelschen Djjk te Stein,
in het openbaar, om contant geld, ver*
koopen
35 kalf dragende of gekalfd hebbende KOEIEN,
10 PINKEN, A
3 bruine PAARDEN (merriën),
2 Boerenwagens, 1 Blokwagen, 1 Stortkar,
3 Schouwen, 2 houten Kaagpersen en 1 En-
gelsche ijzeren Kaaspers, 1 Hooi machine, 1
Maaimacbine en verdere
Voorts eenige MEUBELEN en HUISRAAD,
BEDDEN en BEDDEGOED.
Des morgens vóór de verkooping te bezich
tigen.
Gouda Snelpersdruk van A. Brinkman Zoon
DE ACHTTIENDE EEUW.
Met het begin der bovengenoemde eeuw, begint
voor de Goudsohe Sohool een tijdperk van verval.
Hot aantal leerlingen verminderde voortdurend, en
onder dit kleine aantal waren orde en tucht onbe
kende zaken. Eerst tegen het einde der achttiende
eeuw, geraakte de Sohool weder tot haar alouden
bloei.
Waaraan de achteruitgang der School is toe te
schrijven, is niet met volle zekerheid te zeggen.
Wèl kunnen wij oonstateeren, dat onder het Recto
raat van Westerhovius (1711—1787) do sporen van
verval zich hot zichtbaarst vertoonen. Het heeft al
den schijn, dat de genoemde geleerdo zioh meer
wijdde aan zijne wetenschappelijke studiën, dan aan
zijn eigenlijke schooltaak. Dit toch staat vast, dat
Curatoren hem en de andere onderwijzers meer
malen hebben móeten vermanen, van toch vooral
op tijd op de school aanwezig te zijn. Evenzeer is
het zeker, dat, onder zjjn Rectoraat, leeraren
disoipelen zich de meest zonderlinge vrijheden Ver
oorloofden. Of wat dunkt u, waarde lezer, van
een besluit «au Curatoren, waarbij „nooit oonréotor,
noch prarceptoren, noch .studenten of discipelen in
de seboleu sullen komen met japansche rokken,
maar alle in hare ordinaris en dooente kledingen" f
Nu weet ik wel niet precies, hoe een japansche rok
er eigenlijk uitziet voor inlichtingen houd ik mij
aanbevolen doch in elk geval vind ik het een
hoogst bedenkelijk vorschijnsel, dat praeoeptoren on
leerlingen zich verplicht gevoelen, om zich dooreen
óf ander luidruchtig kleedingstuk van de groote
menigte te onderscheiden.
Ook in andere opzichten liet ufct goede orde, zoo
wel binnen ais buiten de scboöl zeer veel te wen—
schen ,.ver. Zgroot was zelfs de wanorde, dat
in 1731 de Curatoren verklaarden verder geen trac-
tement aan de leeraren te zullen uitkeeren, vóórdat
„de goede discipline en ordre in de sohoole sal sijn
herstelt en alle regtvaerdige klagten sullen ophou
den.»
Uit dit alles ziet men genoegzaam dat Wester
hovius, bij al zijne groote verdienten als geleerde,
inderdaad een zeer ongeschikt school voogd was.
Westerhovius' opvolgers Otto Arntzénius (1737—
1741) en Abraham du Rij (1741—1760) waren
beiden zeer verdienstelijke mannen, vooral de eerst
genoemde, maar toch kan men niet zeggen, dat
onder hun beheer de school merkbaar is vooruitge
gaan. Wel verminderden de klaobten over de
gebrekkige tucht, dooh bet aantal leerlingen bleef
betrekkelijk gering. Arntzénius kwam uit Utrecht,
waar hij conrector was. Onder zijne verschillende
geschriften munt ook uit de rodevoering over het
Latijn ais taal der geleerden, die hjj hier, bij de
aanvaarding zijner betrekking, hield. Als een merk
waardige gebeurtenis onder zjjn Rectoraat, kunnen
wjj vermelden, dat in 178.8 voor hot eerst kachels
in de school werden geplaatst. Vóór dien tijd
moesten de leeraren en leerlingen zich op eigen
kosten stoven in de sohool doen brengen. Van die
kosten werden zij echter ook thans niet bevrijd
elke drie maanden moesten zij ten minste de
leerlingen tien stuivers kaehelgejd betalen.
Abraham du Rij, vroeger Rector te Gorinchem
volgde bem op. Hij was het, die hier in Gouda
de welbekende „gratiassen" invoerde, waaromtrent
ut Hildebrand's Camera Klaartjen Donze zioh zoo
ondeugend door den Heer en Mevrouw Vemoojj
het inlichten. Deze „gratiassen» zijn intusschen
niet te verwarren piet de oraties, welke door die
jongelingen gehouden werden, die naar de Acade
mie bevorderd werden, en waarover ik in eene vol
gende sohets meer uitvoerig hoop te spreken. Na
het overlijden van du Rjj in 1760, werd Joh. ter
Hoeven, praeoeptor te Rotterdam, lot Rector der
Goudsohe Sohool benoemd. Tijdens zjjn beheer
werden er maatregelen getroffen om een einde te
maken aan het al te groote aantal vacantie-dagon.
Met het geven van vacantie-dagen werd er al zeer
luchtig omgesprongen. Was er flotterdamsohe ker
mis, Goudsohe paardenmarkt, werd het sohoolgeld
betaald of was er eene mooie verkoopin» enz., dan
werd or geen school gehouden. Daarbij kwam'nog,
dat na, de gewone vacanties zoogenaamde „witte-
broodsdagen» gehouden werden, waarop de leerlin
gen wel op school kwamen, doch van werken al
zeer weinig kwam. Aan de meeste van die mis
bruiken werd thans een einde gemaakt. Doch in- j
middels hernieuwden zich de klachten over gebrek-
kige tucht op de school. Allerlei pogingen door
do Curatoren aangewend, schenen geenerlei uitwer
king te hebben. Het lot was dan ook de Goudsche
School niet gunstig. De Rector ter Hoeven leed aan
eene zielsziekte, die weldra in volslagen krankzin-
nigheid overging.
Op ter Hoeven volgde mr, Gijsbertus Koen, die
lit Alkmaar kwam. Evenals zjjn voorgangers werd
hij aangesteld op een tractement van 960, vrije
woning en het schoolgeld van zjjne klasse.' Ook
hem was de verplichting opgelegd koslkinderen te
houden. Koen was hier slechts twee jaren rector,
maar hij heeft zich gedurende dien tjjd zeer ver
dienstelijk gemaakt jegens de school. Een nieuwe
aehoolorder, door hem in 1766 in het Latijn opge
steld, mooht de goedkeuring der Curatoren ver
worven. Met die schoolorderen volgende jaren
herhaaldelijk aangevuld en verbeterd begon voor
de school een nieuw tijdperk van bloei aan te breken.
Het bedoelde stuk, waarvan enkele gedrukte exem
plaren op het Archief aanwezig zijn, is hoogst merk
waardig en zou eigenlijk in zjjn geheel moeten worden
medegedeeld. Doch we moeten ons hier tot enkele
bijzonderheden bepalen. De sohool zoo leert ons
het reglement was verdeeld in vier klassen,
waarvan de vierde (de laagste) in,4 ordines (afdee-
lingen) was gesplitst, en do derde "en tweede ieder
twee afdeelingcn bevatte, terwijl de Rectorakiasse
één geheel vormde. Tweemaal in hot jaar, nl. in
Juli (later Jnni) en in December, was er overgangs
examen en promotie. Elk halfjaar konden de leer
lingen dus van de eene afdeeling naar de andere
overgaan, zoodat de cursus ongeveer vijf jaar duurde.
.Meestal echter bleven de leerlingen in de Rectors-?
klasse anderhalf jaar. De school begon- als van
ouds om half negen, om ten elf uur te eindigen;
8 middags begonnen de lessen om twee uur en
eindigden om half vijf ('s winters vier uur). Woens
dag. en Zaterdag-mi Idag werd er geen sohool ge
houden. De gewone vacanties warenmot Paschen
en Pinksteren acht dagenvoorts twee vacanties van
vier weken in Jnni en December. Bovendien was
er nog een kleine rusttijd tusschen de twee laatst
genoemde vaoanties. De Reotorsklasse kreeg iets
meer vacantie, en had ook over het geheel minder
lesureneen maatregel, die ten doel had om de
aanstaande studenten langzamerhand aan de vrijere
academische studiën te gewennen.
Koen, die reeds in 1764 tot professor in Harder
wijk benoemd was, doch toen die benoeming had
afgeslagen, ontving in 1766 een beroep naar Franekor
om het professoraat in de Grieksoho taal te aan
vaarden. Ditmaal nam hij de benoeming aan. Over
zijne opvolgers wenaohen wij een volgenden maal te
apreken. K.
Het heftige artikel der Hamburger Nachrichten
over de rede, waarmede de rijkskanselier Von Caprivi'
in den Landdag is opgetreden, wordt in politieke
kringen algemeen aan prins Bismarck toegeschreven.
De Poetwil echter niet gelooven, dat prins Bismarck
op deze wijze oppositie wil voeren, omdat een der
gelijke handelwijze den grooten staatsman onwaardig
zou zjjn.
De Premmige Zeitang verlangt, dat prins Bismarck
zelf openlijk zjjne politieke denkbeelden verdedige,
hetzij in het Pruisische Heerenhuis, waarvan de
gewezen kanselier lid is, of in den Rijksdag, daar
het Bismarck weinig mooite zou kosten zioh tot lid
van den Rijksdag te laten kiezen.
In kringen, waar men wel op de hoogte kan zjjn
van Bismarcks plannen, wordt het niet als onmoge
lijk beschouwd, dat Bismarck zich tot lid van den
Rijksdag zal laten kiezen.
De Bondsraad heeft nu zijn bekrachtiging verleend
aan een voorstel, hetwelk in do vorige zitting van
den Rjjkadag door de Dnitaoh-vrgzinnige partij is
ingediend en werd aangenomen, maar dat de Bonds
raad reeds herhaaldelijk weigorde goed te keuren.
De strekking van dit voorstel is de gepensionneerde
officieren, zoo zij zich aan eenig vergrijp schuldig
maken, niet meer voor de krijgsraden terecht te
doen staan.
President Carnot is naar het Zuiden van Frankrijk
vertrokken. Aan het station begroette een groote
menigte hem met het geroep: „Leve Carnot! Leve
de republiek.» De minister Rouvier en Faillières
vergezellen de president op reis.
Te Arles werd bij met groote geestdrift ont
vangen.
De ontvangst welke hem te Marseille ten deel
viel, was zeer hartelijk, maar wegens den horigen
regen, die den geheelen dag aanhield, mislukte een
groot deel der feesten. Ook hier werd een groot
feestmaal gehouden, waarbij de heer Carnot een
toespraak hield.
Tot dusver heeft de president de politiek geheel
laten rusten. In dit opzicht zal het bezoek te
Toulon, waar de heer Carnot namens koning Hum-
bert van Italië zal begroet worden, wel belangrijker
wezen.
De heer -Gladstone is ernstig ongesteld, zoo zelfs,
dat hij geen deel kan nemen aan de beraadslaginen
over de landwet van den minister Balfour, die Maan
dag a. s. zal beginnen. De regeering heeft voorgesteld
vier avonden voor de algemeene beraadslaging be
schikbaar te stellen, maar de leiders dor oppostie zijn
daarmede niet tevreden en verlangen ten minste een
geheele week.
Tot de bestrijders van de wet behooraa, behalve
de parnellisten en Gladstone's aanhangers, ook eeni
ge grondeigenaars en financiers, die het ontwerp we
gens ondergeschikte bepalingen onaannemelijk aebten
en natuurlijk ook lord Randolph Chnrohill. De heer
Balfour zal dus wel een hevigen strijd hebben, maar
toch is de aanneming van het ontwerp, hoewel mis-
sohien met eenige wijzigingen, verzekerd.
Het congres der drie Amerika's, hetwelk zoolang
te New-York bijeen is geweest, is eindelijk gesloten
zonder dat het gestelde doel is bereikt.
Over de gewichtigste aangelegenheden, do munt-
qnae8tie en het aanleggen van een gesubsidieerde
stoombootlijn tusschen Noord- en Zuid-Amerika, is
geen beslissing genomen. Alleen werden eenige ver
beteringen gebracht in de handels- en uitleverings
verdragen; maar dit is van betrekkelijk weinig ge
wicht, vooral omdat het zeker twee jaren zal duren,
voordat al deze besluiten in de wetgeving van allé
staten kunnen worden opgenomen.
van de Makelaars
De markt was heden vast.
Loco Tankfust 7.80. Geïmporteerd fast 7.85,
a 7.90. Mei- Juni- en Juli-levering 7.95.
Augustus-levering 8. September- October-. No
vember- en December-levering 8.20.
GEBOREN: 16 April, Willem Jacobus Frederik, ouders
J. aan der Merr en Jonkvr. L J. L. Dibbeta. 18. Cornelii
ouders A. de Jong en M. Botterop. Elizabeth Siibrigje,
onaers W. S. Heij en A. Terwerds. - Cornelia Willem
Allan der, ouders C. J. A. Kerkhof en M. Hoogendnk.
19, Jacobus, ouders P. aan Bnrlingen en A. Schaan.
OVERI.EDEN18 April. P. Geirnsert, 58 j. G. A.
Meijers, 10 j. 10 m.
ONDERTROUWD: 18 April. F. Bruijstens, 28 j. en H.
Bakker, 21 j.
GEHUWD: 18 April, B. Ste(jl en M. M. aan Velren.
OVERLEDEN: G. Steehouwer, 2j,
is de beste 6n goedkoopste der
wereld. Alom verkrijgbaar in
doozen a 5, 7i/„ en 12i/, Cents.
