Buitenlandsch Overzicht.
VERSLAG
GAS-FABRIBK
boter valt vérgissen zich deerlijk, er is hier wat te
verdienen maar er moet ook voor gewerkt worden
en men moet niet bang zijn om twee of drie dingen
gelijk te doen, zoo is eenmaal de gewoonte hier.
Waarde R. *ik hoop dat ik niet te veel van uwen
tijd vorder met mijne vragen en hoop ook dat ge
mij eoq spoedig mogelijk eenig antwoord zult toe
zenden met de gevraagde inlichtingen enz.
Wanneer u of een uwer kennissen of vrienden
eenige inlichtingen mochten willen, ben ik ten allen
tijde tot u of hunnen dienst, en het zal my een
zeer groot genoegen doen.
Gegroet M.
Te Amsterdam werd Zaterdag eene buitengewone
de olaatste algemeene vergadering gehouden
van het Pensioen-verbond, die geopend werd ddor
den voorzitter, Mr. R. van de Werk, met eene rede,
waarin hij op het verblijdende feit wees, dat, nu er
gegronde verwachting bestaat, dat de pensioenwetten
eerstdaags in het Staatsblad zullen worden opgenomnn
het doei dezer vereeniging bereikt is, en zij derhalve,
krachtens 31 der statuten, moet worden ontbonden.
Daartoe werd na eenige beraadslaging besloten.
Het archief van het verbond zal worden aangebo
den aan het R^ks-archief, en, mocht het daar ge
weigerd worden, achtereenvolgens aan de provinciale
en stedelijke (Amsterdamsche) archieven.
Aan Z. M. den Koning en den minister van tinan
cien zullen dank-adressen gericht worden.
Met een afscheidswoord van den voorzitter en dank
betuigingen aan het hoofdbestuur van de hh. Boom
en Troelstra vereenigden hoofdbestuur en afgevaar
digden zich aan een maaltijd in het Arastel-hote!.
Voor de rechtbank te Almelo is behandeld de be
kende zaak van de gebroeders F., M. en A. Spits.
Zij zijn gedagvaard tor zake dat zij 1°. op 22 April
jl. te omstreeks lZ'/t uur op den openbaren weg te
Enschedé, bij gelegenheid dat de bode van den
schuttersraad H. Groothuis, J. Spits naar bet station
overbracht, om van daar naar Almelo te worden ge
transporteerd, ten einde aldaar de hem door den
schuttersraad te Enschedé opgelegde straf te onder
gaan en de brigadier der marechaussee Zevenhoven
met den marechaussee Snel, onder bevel van den
wachtmeester Haringcarspel, op last van den burge
meester dien bode bij die overbrenging behulpzaam
waren, zich opzettelijk en gewelddadig met vereenigde
krachten tegen die overbrenging hebben verzet en
opzettelijk gemelde beambten in die overbrenging
hebbeu verzet, 2°. dat zij bij die gelegenheid te samen
en in vereeniging met elkander den heer T. van dor Zee,
burgemeester der gemeente Enschede, die op bericht
van het gepleegd wordende verzet kwam toegesneld
om de noodige bevelen te geven, opzettelijk geweld
dadig, hetzij op beleedigende, hetzij op mishande
lende wijze hebben aangegrepen.
De eisch is voor dp drie beklaagden respectieve
lijk zes, acht eti vier maanden gevangenisstraf.
kaarten, mits dertig schutters op een door het comité
af te geven feestkaart zich te zamen legitimeeren
aan een der Duitsche grensstations. Deze kaarten
geven recht tot 14 dagen oponthoud, teïwyl men
binnen dit tijdperk de terugreis langs eiken te ver
kiezen weg gezamenlijk of ieder afzonderlek kan
aanvaarden.
De schutters, die van de uitnoodiging hunner
iiDuitsche Schützenbrüder" gebruik willen maken,
worden verzocht, hun besluit tot deelneming kenbaar
te maken aan den heer J. P. Runsink, secretaris van
//Oranje", te Groningen.
Ter eere van het nationaal bewustzijn!
Op 14 Juli zjjn er te Parijs natuurlijk een massa
vlaggetjes noodig. De vrouwen die deze teekenen
van Frankrijks glorie maken, dat wil zeggen: drie
banen aan elkander naaien en zoomen, met bijleve
ring van het garen, krijgen 15 centimes of
7Va ets. per dozijn vlaggen.
Kunnen musschen rekenen Een medewerker aan
het Engelsche tijdschrift „de Natuur" schrijft:,
wik heb laatst met belangstelling opgemerkt $108
eene musch, die haar nest by een open venster «hu
mijne woning had, hare jongen voerde. De oude
musch kwam met vier kleine rupsen aanvliegen.
ZoOdra zij zich op het nest had nedergezet, staken
de vier jongen hunne ^koppen op met het gewone
Rumoer en Werden ieder met een rupsje gevoed. Do
musch vloog weer heen en kwam na eene poos terug
met nog vier levende rupsjes iu haar bek, die zij op
dezelfde wijze onder hare jongen verdeelde."
Bij de plundering der Tuileriën vond een eerlijk
man eenige bankbiljetten ter waarde van tweemaal
honderdduizend francs en haastte zich het gevondene
naar de schatkist te brengen.
Den eersten 'Jag na het gebeurde zei men: «dat
is eene mooie daadden tweeden dag was het
//Welnu,thij deed niets meer dan zijn plicht!" den
derden was het reeds: «zou dat wel alles «ijn wat hij
gevonden heeft?"
Eenige maanden daarna was er een post vacant, en
de eerlijke vinder was pok onder de sollicitanten.
Hij werd den minister van Fiuantpëu warfn aanbe
volen, maar deze sprak: «wacht eens even, die man
is betrokken geweest in eene zaak van tweemaal
honderdduizend francs, daar heb ik nooit het rechte
van begrepen."
De sollicitant werd niet benoemd, kwam niet eens
in aanmerking en wórd sedert steeds met een wan
trouwig oog beschouwd.
BETREFFENI)E DF,
O E It GEMEENTE
GOUDA.
18 8 9
Het centraal-comité van den te Berlijn vau 6 tot (Vervolg.)
13 Juli te houden internationalen schiedwedstrijd brutiTVEELKlITrNO.
heeft medegedeeld, dat de schutten der uitgenoodigde ?P 1 JaI°T ?ren V* fr8at"
Zeerhaarheiflarereenigiugen van de verschillende spoor- j Iu den loop van 1889 werden d lantarens
lenen naar en van Berlijn gebtuik kunnen maken I bijgeplaatst, zotxlat op het einde van het jaar 819
£geo 59 pCt. vermindering op den prijs der plaats- lantaren» voorde verlichting der straten dienst deden
Van dezen waren 114 doorbranders of lantarens, die
dagelijks van zonsondergang tot zonsopgang brandden.
De overige 202 lantarens werden ontstoken en uit
gedoofd al naar gelang hot donkere of lichto maan
was.
Men rekent ten dienste van de straatverlichting
de volgende hoeveelheden gas te hebben verbruikt:
in Januari22148 M8
u Februari 16750
Maart 15759
April12757
Mei .09820
ii Juni6710 a
Juli7578
z, Augustus11329 w
ii September14102//
ft October17271
November20373
ii December 24298
Totaal178895 M8
De fabriek ontving van de Gemeente eene vergoe
ding van 4l/g cents per M8 en bovendien restitutie
van de door haar uitbetaalde loonen voor de lanta-
renopstokers en van de voor de vernieuwing en het
onderhoud der lantarens aangewende kosten.
Met het vervangen der oude lantarens door nieuwe
werd voortgegaan in het afgeloopen jaar zijn wederom
eenige hoofdstraten voorzien van nieuwe roodkoperen
straatlantaarns, waarvan er 50 werden gesteld.
Ook ging men voort met het plaatsen van 7-voets
Parkinson-regulateurs, welke tot dusver goed vol
doen. Ruim 200 lautarens zijn thans daarvan voor
zien, terwijl de overige straatlantarens Sugg's regu
lateurs (oud model) hebben.
Overeonkomstig Raadsbesluit van 26 October 1888
werd op de Markt voor het Raadhuis bij de Wijd-
straat eono intensief-lantaren, model «Westminster",
geleverd door de firma Rencker Zonen to Utrecht,
geplaatst welke lantaren is voorzien van eenen Sugg's
5-vlams combinatiebrander. Deze brandt eiken avond
tot 11 uur en voldoet zoodanig, dat onlangs besloten
werd nog twee dergelijke lantarens op de Markt aan
te brengen.
De wijze, waarop voor de reinheid der straatlan
tarens werd zorg gedragen, gaf geene reden tot klagen.
Voor het opsteken der lantarens trad eene andere
regeling in werking, waardoor meer orde verkregen
is en verlies van niet berekend gas wordt voorkomen.
Volgens deze regeling moet de lantarenopsteker 15
minuten vóór den tijd voor het opsteken bepaald,
in zijne wijk of afdeeling zijnen post by eene lantaren
betrekken, welker licht zichtbaur is voor den lantaren
opsteker, die in de volgende afdeeling op post staat.
Het teeken tot het opsteken wordt op de fabriek
door middel van eene daar aanwezige lantaren ge
geven de lantarenopsteker ontsteekt, zoodra by het
sein heeft opgemerkt, eerst de lantaren van zijnen
post en vervolgens de overige lantarens in zijne
afdeeling. Zoodoende worden de lantarens in de stad
nagenoeg gelijktijdig ontstoken.
Gasproductie.
Do productie was
in Januari 79801 M8 met een kolenv. van 3950 HL.
Februari 59831 n 2884
Maart 57318 u n 2829
April 46100 2212
ii- Mei 35885 1598 n
Juni 28879 1357
hem die meer dan genoeg gegeven had aange
grepen, om over dit onderwerp te spreken en nu
waren er veertien dagen verloopen en de jonge man
had nog niet gesproken. Mijnheer Dent vond dit
stilzwijgen hoogst verontrustend. Misschien voelde
mijnheer Dillingham wel spijt over hetgeen hij ge
daan had, terwijl Prudence er no? over nadacht, wat
ze doen zou. Mijnheer Dent verlangde er naar, den
jongen geestelijke een woord van aanmoediging te
zeggen, maar zonder zijne waardigheid te kort te
doen, kon hij er niet het eerst o/eï beginnen. Hij
wenschte bovenal, dat Prudence met mijnheer Dil
lingham 'zou trouwen; maar hij wilde haar daarom
toch nog niet aan hem Opdringen.
Toen mijnheer Dillingham dus op dezen December-
raiddag de gelegenheid gekomen achtte, zijn stilzwij
gen te verbreken, ontving zijn vriend gretig die
vertrouwelijke mededeeling. De jonge man was ver
heugd; maar naar allen schijn niet verwonderd, te
zien, dat mijnheer Dent zijne belangen bijzonder ter
harte nam.
«Niets ter wereld zou mij aangenamer zijn, Dil
lingham," zei mijnheer Dent met zijn hand op do-
miné's schouder, toen Fanny de kamer inkwam en
mijnheer Dent een kaartje bracht.
i «Kolonel Peyton Todhunter," zei mijnheer Dent.
«Wat een rare* naam! Mij spreken? Ik ken geen
kolonel Todhunter. Zeker weer eene collecte voor
het fonds voor den gewapenden dienst. Laat hem
maar binnenkomen, Fanny."
«Mij dunkt, ik moest maar heengaan," zei mijn
heer Dillingham.
«Wel neen, zeker niet; die man zal mij niet lang
aan de praat houden en ik heb jo nog heel veel te
vertellen."
Mijnheer Dillingham stond op en liep naar het
meest verwijderde hoekje van de bibliotheek eu hield
zich bezig roet eene portefeuille van Hogarth te be
kijken. Nu verscheen Fanny min of meer verlegen
en leidde een bezoeker binnen, een stevig ge
bouwd man, meer dan middelmatig van grootte, met
kort afgesneden haar, lichte bijna roode bakkebaarden
en eene min of meer militaire houding. Hij droeg
dan ook de buiten-model uniform van officier der
artillerie.
«Is u mijnheer Dent, mijnheer Ralph Dent?"
vroeg hij.
«Ja, mijnheer; ik beu Ralph Dent."
«Mijn naam is Todhunter, kolonel Todhunter
van Zuid-Carolina."
Mijnheer Dent maakto een min of meer stijve bui
ging, want hij was een streng aanhanger der unie,
en een kolonel van Zuid-Carolina waarschijnlijk
een krijgsgevangene, die op zijn woord was vrijge
laten was hem niet zoo bijzonder welkom.
«Zuid-Carolina?" herhaalde mijnheer Dent, terwijl
hij hem een stoel gaf.
Ik moest er eigenlijk bij zeggen, mijnheer," zei
kolonel Todhunter, terwijl hij heel stijf ging zitten,
«dat ik dien in het leger van de Vereenigde Staten
Ik ben een van de weinige officieren van West Point,
die in het Zuiden geboren zijn en trouw bleven aan
de oude vlag. Trouw aan de oude vlag, mijneer."
Mijnheer Dent maakte hem zijn confpliment over
zijne loyalitejt en vroeg wat ramder koel, waarin hij
hem van dienst kon zijn.
«Ik kom over een heel onpleizierige zaak eene
zaak van huiselijken aard, mijnheer," zei de kolonel,
terwijl hij mijnheer Dillingham aankeek, alsof hij
zeggen wilde, «wie drommel is die meisjesachtige
jonge kerel met zijn gestukadoorden strop?"
«Welke zaak het ook mag wezen," zei mijnheer
Dent, ontstemd door die sombere vóorafspraak, «aar
zel niet, te spreken in tegenwoordigheid van mijn
vriend, Ds. Dillingham. Ds. Dillingham, kolonel
Todhunter."
De twee heeren bogen heel stijf tegen elkander.
«Ik breng u slecht nieuws, mijnheer," zei de ko
lonel, zich tot mijnheer Dent wendende. «Uw neef
«Och God, ik dacht wel, dat het over Jack was!"
zei mijnheer Dent. «Mijn neef, kolonel Todhunter?
ik hoop toch, dat er niets met hem gebeurd is!"
«Er is heel veel met hem gebeurd, mijnheer. U
moet u op het ergste voorbereiden. In eene scher
mutseling met den vijand bij Rich Mountain is hij nu
een maand geleden gekwetst en gevangen genomen
en daprop is h'ij gestorven. Hij diende in mijn re
giment, mijnheer het 10e Illinois."
Wordt vervolgd.)
inJtdi
31458 M8 met een kolenv. van 1564 HL.
Augustus 44954 «.2147
September 52824 2578
a October 67114 3356
November 79236 3933
December 90830 4616
De totale gasproductie bedroeg dus 674230 M8,
terwijl voor de distillatie gobruikt werden 33024 HL.
of 2641920 KG. steenkolen, namelijk 15868 HL.
Duitsche, 16357 HL. Engelsche gaskolen en 799
HL. Canneikoien.
Er werd dus 20.4 M8 gas per HL. of 25.5 M8
per 100 KG. steenkolen verkregen. Het rendement,
ofschoon iets gunstiger dan in het vorige jaar, was
niet hooger, aangezien de productie zooveel mogelijk
geregeld werd in verband met de lichtsterkte.
Bij de distillatie der Engelsche kolen moest ge
rekend worden op eene bijmenging van 5 pCt.
Cannel ter verkrijging van eene voldoende lichtsterkte
Bij de Duitsche kolen behoefde nu en dan slechts
eene kleine hoeveelheid Cannel gobruikt te worden.
De 33024 HL. steenkolen leverden op 42931 HL. cokes
Op 1 Januari was in voorraad 3f2
Totaal 43243 11L. cokes
Hiervan zijn gebruikt
voor de vuren (ovens) 8757 H.L.
en voor do stoomketels, calori-
fères enz.,2164
Verkocht zyn26564
Idem als gruis5056
42541 a a
Op 31 Docembor was dus in voorraad 702 HL.
Zooals wij zagen zijn 33024 H.L. steenkolen gelijk
te stellen met 2641920 K.G.
Voor de vuren werden gebruikt 350280 K.G. cokes.
Elke 100 K.G. gedistilleerde kolen leverde dus
circa 65 K.G. cokes op.
Elke 100 K.G. kolen vorderde een brandstof voor
de vuren 13.25 K.G. cokes, wat een bijzonder laag
cyfer te noemen is.
Gasverlies.
De totale gasproductie in 1889 bedroeg, gelijk
hierboren reeds gezegd is 674230 M8
Geleverd werd
aan diverse gasverbruikers 407 760 M3
ten behoeve van de etruatverl. 178895
voor eigen gebr. op de fabriek enz, 16461
603116
zoodat ais verlies kan worden aaugeinerkt 71114 M'
zynde 10.5 pCt. van do productie.
De verwachting, in het vorige Verslag uitgesproken,
dat namelijk de aangebrachte verbeteringeu het gas
verlies zouden doen verminderen, is verwezenlijkt.
In 1888 toch was bet verliescijfer 15.5 pCt.
Koolteer.
Op 1 Januari bedroeg de voorraad 11200 Liter
De opbrengst in 1889 was98150
Verkocht werd:
aan de firma Burt, Boul-
ton Haywood te Parijs,
contractante tot 31 Decem
ber, voor ƒ2.per 100
Liter
109350 Liter
96930 Liter
aan particulieren, in het
k^ein
Aangewend voor eigen gey
bxuik
9800
500
107230
Op 31 Dec. was dus nog iu voorraad 2120 Liter
De opbrengst per 100 K.G. kolen was 3.71 Liter
of 2.97 Liter per H.L. kolen.
Ammoniak.
De firma van der Elst Mattiies te Amsterdam
was ook in 1889 afneemster van hot ammonia water
op dezelfde voorwaarden als in het jaar te voren.
De voorraad op 1 Januari was. 3200 Liter
De productie gedurende het jaar bedroeg 203404
waarvan werd verkocht
206604 Liter
166900
zoodat op 31 December nog in voor
raad was39704 Liter.
De sterkte varieerde tusschen 3° en 4VS° Beauraé.
Steenkolen.
Voor de distillatie" werden gebruikt eerst Ewald-
kolen, geleverd door de firma Kampf Hollender
te Ruhrort tegen den aannomingsprijs van 4639, ioo
cents per H.L. franco wal, en later Holmside-koion,
waarvan leveranciers waren de Heeren P. H. Hoos
Zoon te Leiden voor den prijs van 02v/m cents
per H.L. franco wal.
De in het najaar 1888 aangekochte proeflading
New-Peltonkoleu werd opgebruiktdeze voldeed
echter, zooals wij vroeger gezien hebben, niet al te
best.
Uit eene met de Holmside-kolen genomen proef
bleek, dat bij matige productie met bijmenging vap
5 pCt. Cannel daaruit gas kon worden verkregen van
115 a 116 millimeter Giroud. Aangezien de prijzen
der Duitsche kolen bij de gehouden kerbestoding veel
hooger waren dan waarvoor de Holmside werd aan
geboden, kon tot den aankoop van deze laatste soort
besloten worden. Te eerder ging men hiörtoe over
daar in weerwil van de toevoeging van Cannel de
kosten minder zouden zijn, dan voor den aankoop
van Duitsche kolen gevorderd werden.
De geleverde Holmside-kolen bleken bij de ex
ploitatie de eigenschappen te hebben, welke bij de
proef waren waargenomende hoeveelheid bijge
mengde Cannel kon iets boneden de 5 pCt. blijven.
Ofschoon deze kolen in kwaliteit beneden cle Ewald-
kolen stonden, gaven zij in de gegeven omstandig
heden geene bijzondere aanleiding tot ontevredenheid.
De op 1 Jan. aanwezige voorraad bedroeg 6046 H.L.
Aangevoerd werden33800
39846 H.L.
Verbruikt zijn32225
Op 31 December was dus nog in magazijn 7621 H.ll
Bovendien werden gebruikt Pleasley-Cannelkolen,
geleverd door de firma R. S. Stokvis Zonen te
Rotterdam.
De voorraad Cannel op 1 Januari waa^. 92 H.L.
Aangekocht werden898
Verbruikt zijn
990 H.L.
799
zoodat op 31 December nog over was 191 H.L.
In 1889 zijn verbruikt:
15868 H.L. Duitsche gaskolen,
16357 a Engelsche
799 Cannel
Totaal 33024 H.L. of 2641920 K.G.
Zuivering.
Aangaande de zuivering zijn geene bijzonderheden
te vermelden zij liet niets te wenschen over. Spo
ren van zwavelwaterstof en ammoniak konden niot
worden aangetoond.
De ijzermassa, welke in het vorige jaar dienst had
gedaan, bleef gedurende 1889 in gebruik. Voor de
nazuivering werden 300 H.L.gohlusehte kalk gebezigd.
Personeel"
Ia het personeel aan de fabriek verbonden kwam
slechts in zoover verandering, dat eenige stokers door
anderen vervangen werden.
De boekhouder, die verhooging van tractement
verzocht, verkre^; bij raadsbesluit van 28 Jun< 1889
eene personeole toelage van 100 'sjaars boven zijn
gewoon salaris.
Het weekloon van den fittershelper M. van Loon,
thans 3o fitter, werd op grond van de vorderingen,
die hij gemaakt had, van 4.50 gebracht op 5.50,
terwijl met het oog op de toegenomen wèrkzaamhe-
den der fitterij een fittersjongeu in dienst werd ge
nomen.
Het kloppen en t'huisbezorgen van aan parti
culieren verkochte cokes, vroeger geheel overgelaten
aan het stokerspersoneel, dat dit werk in zijne vrije
uren verrichtte, geschiedt sedert eenigen tijd iu eigen
beheer door de fabriek, die daarvo'or.de noodige hulp
middelen heeft aangeschaft. Deze verandering is niet
alleen in hot belang van de zaak ingevoerd, maar
ook in dat van de stokers zelf, wier loonen zoodanig
geregeld zijn, dat zy overeenkomen met die welke
op de meeste gasfabrieken van nagenoeg gelijken
omvang in Nederland aan de stokers worden uitbe
taald.
Hot dienstjaar 1889 was vrij gunstig. Het cijfer
van het brandstofverbruik, zoo voor de ovons als
voor de stoomketels, was zeer laag, het gasverlies
nam met 5 pCt. af en is thans normaal, en het ko-
leugebruik was minder bij grooter gasdebiet, terwijl
ook de opbrengst der nevenprodukten als cokes, teer
en ammoniak ruimer was dan in het vorige jaar.
Een overzicht van de finantieele resultaten der
onderneming geven de hierachter als bijlagen ge
voegde staten. Ter nadere toelichling daarvan zij
nog het volgende medegedeeld.
Volgons de balans vap 31 December 1888 bedroeg
het kapitaal, waarvoor de Gemeente gecrediteerd
werd, 133283.94. Het onderging daarna eene
vermeerdering met 3361.06 wegens betaling in
1889 van vorderingen betrekking hebbende op wer-
ken in 1888 uitgevoerd (zie pag. 18 van hot Verslag
over 1888.) Do schuld aan de Gemeente verminderde
door de buitengewone aflossing volgens Raadsbesluit
van 28 Juni 1889 met 9000.on door de ge
wone aflossing met 5331.35, zoodnt op de balans
Cf
van 31 December 1889 de Gemeente geci
is voor een bedrag van 122313.65.
Op de balans van 31 December 1888 werd als
saldo winst gebiacht15643.475
Uit de Winst- en Verliesrekeningblijktdat
over 1889 eene winst is gemaakt van 13066.05*
Te zamen 28709.53
Hiervan af te schrijven het bedrag der hier-
vcren genoemde aflossingen ad - 14331.35
Blijft als saldo-winst op de balans van 1889 14378.18
Gouda, den 8 Mei 1890.
De Commissie van Beheer der
Stedelijke Gasfabriek
VAN BERGEN IJZENDOORN, Voorzitter.
H. de SCHEPPER,
G. A. OUDIJK, I Ijedm-
BROUWER, fujiff. Secretaris.
Nog steeds is.de Duitdch-Engelsche overeenkomst
in de eerste plaats aan de orde.
Allengs beginnen de Duitschers en Engelschen op
zeer merkwaardige wijze de rollen te verwisselen.
Hoe meer men in Engelaud de overeenkomst 'bestu
deert, des te meer komt men tot het inzicht, dat
Engeland verreweg het beste deel heeft gekregen,
terwijl de Duitschers tot de overtuiging komen, dat
zij in Oost-Afrika het beath deel hebben weggegeven.
Loijd Salisbury heeft door dit* vergelijk plotse
ling oen scherp criticus van zijn daden in een warm
bewonderaar hervormd. Stanley, die te voren geen
woorden scherp genoeg kou vinden om lord Salis
bury's politiek in Afrika af te keuren, is nu uit
bundig id zijn lof over «den uitstekenden en grooten
minister-president" der Engelschen.
Bij gelegenheid van de aanbieding van het eere-
burgerschap van Now-Castle hield hij in die plaats
een toespraak, waarin hij de voordeolen an de ovor-
eenkomst voor Engeland breedvoerig uiteen?ette,
tevens* er op wijzend hoe door het vergelijk tusschen
Duitschland en Engeland het kleine Portugal, dat
bij zijn aanspraken te jen Groot-Brittanje op do
medewerking dor Duitschers hoopte, thans in Afrika
is schaakmat gezet. Vooral juichte Stanley lord
Salisbury- toe, wijl Jiet dezen gelukt was Zanzibar
voor Engeland te winnen, een eiland welks handel
met de Britten over 2 millioen pd. st. be,draagt.
Nuchtere koppen beweren dat Stanley's onver
wachte bewondering voor het genie van don Brit-
schen premier alleen ontspruit uit de ijdelhfeid van
den A fri ka-rei jyger, omdat lord Salisbury twee ber
gen aan Duitschland weigerde, door Stanley opge
nomen iu zijn met inlandsche hoofden gesloten trac
tate y.
In Duitschland is de geestdrift voor lord Salis
bury's talent in gelijke evenredigheid aan het dalen
als die van Stanley is toegenomen.
Hoe meer de Duitsche kolonisatie-vrienden de
Duitsch-Engelsche overeenkomst bestudeoren met de
kaart iu de hand, des te grooter wordt hun teleur
stelling, die zich reeds in niet te misduiden klach
ten openbaart. Na het enthousiasmo zelfs van de
voórstauders der koloniale politiek over de eerstq
zegepraal van den jeugdigen keizer in de buitenland-
sclie staatkunde, die als een Mehrer des Reiches werd
geprezen, is spoedig een zeer nuchtere stemming
gevolgd.
Met onmiskenbarei' wrok wordt aangetoond, dat
de Duitsche belangen in Oost-Afrika aan het kortste
lijntje hebben getrokken. En wanneer dan een
patriot met nationalen hoogmoed deze teleurgestelden
sust met de aanwinst van Helgoland, dat zoo lang
een vlek op hot oog van het Duitsche rijk was,
ontvangt hij een gehoele beschouwing over «senti-
menteele" politiek, daar deze aanwinst materieel
niets te betoekenen heeft. Wat de Engelsche vriend
schap betreft, over de practische waarde van deze
loopen de ïneeningen evenzeer uiteen. Wie bij de
Duitsch-Oost-Afrikaansche bezittingen betrokken zijn,
oordeelon vrij sceptisch ook over deze aanwinst voor
het Duitsche rijk, wijl zy geen te goed vertrouwen
hebben in een eventueel actief hulpbetoon van En
geland. In ieder geval meenen zij, dat de Duitsche
vriendschap voor Engeland ten minste eveuzooveel
waard is als omgekeerd de Engelsche voor Duitsch
land, terwijl het toch niet aangaat do laatste alleen
in de Duitsche weegschaal te leggon, waar onder
handeld wordt over beider belangen in Oost-Afrika.
In de Fransche Kamer iuterpelleerde Deloncle den
minister van buitoulandscke zaken over de Eugelsch-
Duitsche overeenkomst, waarbij aan Engeland hot
protectoraat met Zanzibar wordt opgedragon, in strijd
met de conventie van 1862.
l)e minister antwoordde, dat van het protectoraat
mededóeling moet worden gedaan aan de mogend
heden, wiJJen deze er haro opmorkingen over kun
nen maken. Deze regeering nu heeft nog geen mode-
deeling ontvangen. Overigens gelooft de minister,
„O-
