Van af MAANDAG:
HARDDRAVERIJ
CROOTE OPSTOHI®
CHOCOLAAD
GROOTES
BOÜWMANSWONINSEH,
Advertentiën
DEN HAAG. J
BAHLMANN Co.
Fabriek te Westzaan.
Openbare Verkooping
Openbare Verkooping
WXS&S&B0I8
WINKELHUIS,
Maandag 7 Juli 1890.
6 TIMMEELIEDEN
Ixoelk: SZz^eijLterd.ijlz-'Z-iSLan.^R TT^ij-vorloerg1
Restaurant van den eersten rang, DEJEUNERS a ƒ1.--
en ƒ1.50; DINERS a 2.50 en hooger.
lv£ a- x 3s: t.
Goudsche Harddraverij-Vereeniging
„$STO&A€fIT MAAKT MACHT."
van Paarden, van Zessen Ixlaax
op DONDERDAG den 31° JULI 1890,
f 200.-
^xezxi-ie - 75.-
Gedurende de maand .Juli
VRAAG Onovertroffen KWALITEIT.
Wei- en Hooiland,
Buitenlandsch Overzicht.
bij A. van der L00
van alle nog voorhanden zijnde
waarbij eene g-roote Partij diverse LAPPEN.
GOUDA.
Gegarandeerd zuiver.
LET OP DEN NA AM
Opgericht 182S.
te GOUDA,
n-afbij GrOTTXD-A^
WADIHVX VEEN.
te GOUDA,
Korte schetsen uit de g-eschiedenis
der Latijnsche School.
mtutZJÏ? Go<"J'che Kl"",l ,ind ik de" beuamiDe i"
fï ENJXISGEPIJMG.
Burgerlijke Stand.
GEVRAAGD:
te Waddingeveen.
RESTAURAHT-ROIJAL,
C. F. BUSCH.
GROOTE OPRUIMING.
des namiddags ten 1 ure. a
Nader liij biljetten omschreven.
J. BREEBAART Lz.,
President.
J. L. van EIJK,
Secretaris.
Gouda. Snelpersdruk van A. Beikkman Zoon.
ten overstaan van den Notaris
G. C. FORTUIJN DROOGLEEVER,
op WOENSDAG 9 JULI 1890, desmorgenste
elf uren, in het Lokaal der R. K. Leesver-
eeniging aan de Westhaven, Wjjk B No. 159,
te Gouda, van
ïwee gunstig gelegen
Wjjk F. No. 45 e« 51, en onderscheidene
petceelen
te samen groot 23 hectaren, 46 aren, 36 cen
tiaren, alles staande en liggende aan den
Kleiweg in den polder Bloemendaal,
in de gemeente
Verhuurd beiden tot 1 Mei 1891,
eene met 11 hectaren, 89 aren, 69 centiaren
Land voor 1300.
en eene met 11 hectaren, 57 aren, 67 centi
aren Land voor 1200.
Breeder hjj biljetten die met alle verdere
inlichtingen te bekomen zijn ten kantore van
voornoemden Notaris FORTUIJN DROOG
LEEVER te Gouda.
ten overstaan van den Notaris
G. C. FORTUIJN DROOGLEEVER,
op MAANDAG 21 JULI 1890, des morgens
te elf uren in het Koffiehuis «Harmonies aan
de Markt, van
No. 1 Een goed onderhouden, op drukken
stand gelegeD
WOONHUIS en ERF aan den Korten Tien-
deweg te Gouda, Wijk D. No. 12. Terstond
te aanvaarden.
No. 2. Een enkele jaren geleden gebouwd,
ruim ingericht
WOONHUIS, BROODBAKtfERIJ, BERG
PLAATS, OPEN PLAATS en ERVEN aan
de Nieuwe Haven te Gouda, Wjjk N. No. 28,
met een uitgang in de Vronwesteeg. Te aan
vaarden 15 Augustus a. s
No. 3 tot 8. Zes HUIZEN en ERVEN
aan den Turfsingel te Gouda, Wjjk P. Nrs. 84,
85, 86, 89, 90 en 91. P. 84 is terstond te
aanvaarden, de overigen zijn bjj de week ver
haard, elk voor 1.75.
En No. 9. Een HUIS en ERF in de Ro-
baarsteeg te Gouda, Wijk M. No. 127. Ver
huurd bij de week voor 0.90.
De perceelen zijn te bezichtigen de drie
laatste werkdagen vóór den dag der Verkooping
des morgens van 9 tot 5 uren en op dien dag
des morgens van 9 tot 11 uren.
Nadere inlichtingen geeft voornoemde No
taris FORTUIJN DROOGLEEVER te Gouda.
XIV.
(Slol),
Omstreeks het midden dezor eeuw, werden, in vele
stoden van ons land, de Latijnsche scholen in Gym
nasia hervormd. De oprichting van doze Gymnasia
was, voor zoover ons bekend, niet het uitvloeisel van
eenige wet of van eenig koninklijk besluit. Want
nog altijd golden de koninklijke besluiten van 1815,
waarin slechts sprake was van Latynsche scholen,
d. w. z. scholen tot voorbereiding voor de Hooge-
school. Deze oude scholen nu, konden, reeds door
hare eigenaardige inrichting, niet geheel en al meer
voldoen aan de oischeu des tijds, doch waren, bovenal
ten gevolge van den grooten invloed, door de genoemde
besluiten aan bijzondere plaatselijke omstandigheden
toegekend, langzamerhand volkomon onbruikbaar ge
worden. De studie der uieuVve talen werd verwaar
loosd, terwijl aan de wiskunde zeer weinig zorg werd
besteed. Geen wonder dus, dat hier en daar de ge
meentelijke besturen de gebreken der school trachtten
weg te nemen door uitbreiding van het leerplan. En
waar men eenmaal een aantal nieuwe vakken in het
programma der school had opgenomen, daar voldeed
de oude naam sran Latijnsche school niet meer, maar
koos men de oudere, meer omvattende naam van
Gymnasium. (1) De aldus ontstane Gymnasia werden
das een tijd lang do beste inrichtingen voor die jon
gelieden, die, zonder nu juist tot een wetenschappe-
lijken werkkring te worden opgoleid, toch een uit
gebreider en degelijker onderwijs zouden ontvangen,
dan kostscholen of andere bijzondere inrichtingen van
onderwijs ooit zouden kunnen verschaffen. Zóó is
men er toe gekomen, om aan de toenmalige gym
nasia eene zoogenaamde tweede afdeeling toe te voe
gen, meor speciaal bestemd voor hen, die niet voor
de hoogesobooi werden opgeleid.
Een zoodanig Gymnasium werd in 1850 ook hier
in Gouda opgericht Rector werd de Nijmeegsche
preeceptor dr. N. J. B. Kappeyne van de Coppello,
die, behalve door den conrector dr. D. Terpstra, door
een uitgebreid leeraarspersoneel werd bijgestaan.
Weldra werd de School, die aanvankelijk slechts
als proef voor oon tijdvak van twee jaar werd inge
richt, zeer goed bezocht en werd zjj een der meest
bloeiende gymnasia in ons land.
Doch, met dat al, droeg de school de kiem der
ontbinding In zich. Zjj was, om een beeld te ge
bruiken, een wel vroeg rijp, doch uiterst zwak kindje,
geboren nit de ongelukkige echt van klassieke vor
ming en praktiaehen zin. Reeds vóór 1868 het
jaar waarin hst middelbaar onderwijs geregeld werd
waren er ook hier in Gouda klachten over de
bestaande inriohting.
Reeds in 1860 was er door B. en W. een voorstel
gedaan om de tweede afdooling op te heffen en, na
oprichting van een school voor meer uitgebreid lager
onderwijs, de Lat. 8chool tot haar ouden vorm te
doen terugkeoren. Om bijzondere redenen werd even
wel dit voorstel niet aangenomen.
Doch eerst na 1868 Jcwam men meer algemeen
tot het inzioht, dat de sohool onmogelijk opdenbe-
staanden voet kon blij ven bestaan. Onverholen begon
men thans aan zijne klachten luoht to geven, en er
werf over deze zaak zelfs fel gestreden. Wie belang
stelt in dien strijd, leze eenige nummers van dit blad
uit het jaar 1864. (2)
Spoedig evenwel werf de kwestie der tweede af
deeling van het Gymnasium geheel en al opgelost,
toen de offioieele toezegging ontvangen was, dat er
alhier een Rgks Hoogere Burgerschool met driejari
gen cursus zou worden opgericht. Deze toezegging
maakte een einde aan het bestaan van de tweede
afdeeling. En toen deze verviel, koerde spoedig
daarop in September 1866 het Gymnasium,
na een vgftionjarig bostaan, weer tot den ouden vorm
van Latijnsche School terug. In October daaraan
volgende werf de Burgerschool plechtig ingewijd.
10 voren was het gebouw van het Gymnasium (de
Doelen), ten behoeve van do nieuwe school, in bruik
leen aan het Rijk afgestaan, dooh de Latgnsche School
kon toch nog voorloopig in een paar lokalen van het
genoemde gebouw gevestigd bljjven. Het onderwij-
zend personeel aan de herboren Lat. Sohool bestond
in den beginne, evenals vroeger, uit een Rector en
een Conrector. Dr. D. Terpstra, die sinds 1858 het
Rectoraat van het Gymnasium had waargenomen,
kwam thans ook aan het hoofd der Lat. School. J)r!
(2) Zie o. a. de nummer, van 81 Juli uu 4 Aogustu».
B. W. Hoffman werf eveneens als Conrector herbe
noemd. Doeh deze vertrok spoedig, en nu werf er
besloten om, in plaats van een Conrector, een wis
kundige aan te stellen, die dan tevens bevoegdheid
voor nieuwe talen zou moeten hebben.
Zoo bleef de toestand tot aan het jaar 1880,-toen
er overeenkomstig de wet van 1876, een Progym
nasium werf opgericht. In 1889 eindelijk greep
op nieuw eene verandering plaats en werf er een
volledig Gymnasium in het loven geroepen.
Zoo zijn wij dus tot het heden genaderd. De ge
schiedenis der School gedurendo de laatste vijftig
jaren schetsten wg slechts in hoofdtrekken, niet al
leen, omdat vele Goudsche ingezetenen met den toen-
maligen toestand der Sohool beter bekend zijn dan
wij, maar vooral omdat het oordeel over de School,
gelijk ze was in oen tijdperk, dat het onze onmid
dellijk voorafgaat, niet aan ons toekomt, maar aan
hen, die na ons zullen komen.
En wat nu het heden betreft, laat ons hopon, dat
het nieuwe Gymnasium, door do mildheid van een
geacht ingezetene gevestigd in een der fraaiste ge
bouwen der stad, geheel en al aan de verwachting
moge beantwoorden, en zoo tevens bevorderlijk moge
zijn aan den voortdurenden bloei dezer stad, „nade-
mael aan een goede schole die eere en de welvaeren
van een stadt gelegen is." (8) K.
(8) Zie vroedschapsrtsolu tie reu 25 Juli 1577.
Het Engelsche Hoogerhuis heeft het wetsontwerp
betreffende den afstand van Helgoland in eerste
lezing aangenomen.
Indien de plaatselijke verkiezingen in Engeland
beschouwd mogen worden als de windwijzers met
batrekking tot den waarsohijnlijken uitslag eener
algemeene verkiezing, dan schenen de dagen van
bet Kabinet-Salisbury gete'jl- De uitslag van de
verkiezing te Barrow, waar de Gladstoniaan Dunean
dan liheraleu unionist Caine verdrong, wordt door
de organen van Gladstone's partij als de grootste
„liberale" overwinning sedert de jongste algemeene
verkiezing beschouwd. Inderdaad laat zich hare
beteekenis met het oog op de cijfers die
Barrows vroegere en Barrow's huidige politieke
gezindheid aanduiden noeh miskennen nooh weg-
redoneeren.
De „Hamburger Nachrichten" deolt, blgkbaar weer
namens prins Bismarok, mede, dat hij de hem aan
geboden candidatnur voor den Rijksdag te'Kaiser-
lautern tot vervanging van den heer Miq'uel niet
aanneemt.
Eerst dan zal Bismarck in den Rijksdag ver
schijnen, wanneer de toestand van dien aard is
geworden, dot hg geen gevaar loopt in oppositie
te komen tegen de regeeriog. Zoodra dit ver
meden kan worden, zal Bismarck een candidatuur
aannemen van de nationaal-liberale partg, met wier
beginselen de gewezen kanseligr zich beter kan ver
eenigen dan met die der conservatieven.
De berichten dat prins Bismarck een reis naar
Engeland zal ondernemen, zijn ongegrond.
De Duitscha Rijkscommissaris voor Oost-Afrika,
majoor Von Wissmann, heeft zijn ontslag uit dit
ambt aangevraagd. Officieel is öie nog niet, maar
toch komt hot bericht van zoo vertrouwbare zijde,
d*t het te Berlijn overal geloof vindt.
Dat (je voorstanders der koloniale staatkunde in
Duitschland het ontslag van den commissaris zullen
toeschrijven aan zijn ontevredenheid over de Engelsch-
Duitsche overeenkomst, ligt voor de hand. Teneinde
dit terstond te voorkomen, haasten de regeeringsge-
zinde bladen zioh de ware reden van Wissmahns
besluit mede te deelen. Majoor Von "Wissmann is
het niet eens met de Duitsche regeering ovefr ziïn
aanstaande werkzaamheid in Oost-Afrika. De com
missaris wenscht vooreerst nog het meeste gewicht
te leggen op de militaire operaties, terwijl daarente-
gen de regeering dit niet noodig acht, en begeert,
dat de commissaris terstond na zijn terugkeer zal
beginnen met de oeoonomische ontwikkeling des
lands.
Hierover kon men het niet eens worden en daar-
by kwam, dat majoor Von Wissmann ongesteld is.
De oommissaris is toen terstond uit Berlijn naar
Lauterberg vertrokken en besloot zijn ontslag aan te
vragen. De voorstanders der koloniale staatkunde
hopen echter, Jat de gouverneur nog op zijn besluit
zal terugkomen.
Gelijk reeds is gemeld, sluit de begrooting van
den Congo-staat in het vorige jaar met een tekort
van 1,500,000 franoe en wordt tevens het vooruit
zicht geopend, dat deze ongunstge toestapd no®
eenige jaren zal duren. Daar koning Leoppld, die
reeds veel voor den nieuwen Staat ten offer heeft
gebracht, dit tekort niet alleen kan dragen, sohgnt
do Belgische regeorin® voornemens te zijn deh vorst
te hulp te komen. Althans, maar de Üourrier de
Bruxelles beweert, zal de regeering bij de Kamer
een ontworp indienen, waarbij wordt voorgesteld het
Congo-tekort op de Belgische begrooting over te
brengon
De Iniépendance Beige kan dit echter niet geloo-
ven, want een dergelijke oplossing van de moeilijk
heid ware in lijnrechten strijd met de staatkundige
en finaneieele instellingen van het land, „Geen mi
nisterie, zegt het blad, zelfs als bezit het in de Kamer
een nog zoo sterke meerderheid, zou durven
voorstellen, dat België niet alleen dit tekort zou
overnemen, maar tovens op zieh zal nemen alle vol
gende tekorten te dekken, totdat het ovenwicht her
steld is.
Als andere middelen om deu Congo-staat te hel
pen worden genoemd de overneming van deh staat
door de Belgische regeering en het geven van een
zekere som in eens als subsidie. Het eerste plan
vindt in België weinig instemming en tegen het
tweede worden eok al groote bezwaren ingebracht.
Aan welke dezer plannen de regeering de voorkeur
geeft, zal spoedig blijken, want het Congo-odtwerp
moet nog in deze-Kamerzitting worden ingedfend.
Op a elke wijze de quaestie ook worde opgelost,
in elk geval moeten toch de inkomsten van den
Cougo-Staat vermeerderd worden. Toen de fïongo-
akte te Berlijn werf opgemaakt, had men niet voor
zien, dat het bestuur van den Staat zooveel zoukoston
en kwam overeen, dat men daar te lande in twintigjaren
geen invoerrechten mocht heffen. Nu echte» heeft
koning Leopold met het oog op den ongu&stigen
toestand van den Cengo-Stant opheffing dezer bepa
ling verzocht, maar daar de toestemming van alle
mogendheden noodig is en Nederland weigeit, kan
de regeering van den Congo-Staat dus geen ifavoer-
rechten heffen»
INRICHTINGEN WELKE GEVAAR, SCHADE
OF HINDER KUNNEN VEROORZAKEN.
BORGEMEESTER en WETHOUDERS van Gouda
Gelet op art. 6 en 7 der Wet van den 2u Juni
1875, {Staatsblad No. 95.)
Brengen ter algemeene kennis, dat op de Secretarie
ter visie zijn gelegd verzoeken met bglagen Van
1. J. van Wgk Az. om vergunning tot het op
richten van eene Suikerballenkokerg in het perceel
gelegen aan de Keizerstraat wijk K. No. 188 ka
daster Sectie D. No. 261.
2. K. van Vliet om vergunning tot het oprich
ten eener varkensslachterij in het perceel gelegen
aan de Doelensteeg, wgk L.No. 224, kadaster Sec
tie C. No. 1970.
Dat op Zaterdag den 19 Juli 1890, des namid
dags ten 1 ure op het Raadhuis, gelegenheid is om
bezwaren tegen de gevraagde vergunningen iu te
brengen, en dat gedurende drie dagen vóór dien da®
op de Seoretarie der Gemeente van de ter zake in
gekomen schrifturen kan worden kennis genomen.
GOUDA, den 5den Juli 1890.
Burgemeester eu Wethouders voornoemd,
VAN BERGEN IJZENDOORN.
De Secretaris,
BROUWER.
GEBOREN: 8 Juli. Alida, ouders J. Doagelmans en C.
van der Wolf. Geziene Anoechiena, onder» H. Karasies
en tl. Dokker.
OVERLEDEN: 8 Juli. A. A. van der Helm, wed. M.
Brijbag 8 m J' M' A 4. J. M.
ONDERTROUWD: 4 Jnli, C. van Leeuwen, 88 j. ea
M. Jaspers, 86 j.
