Bultenlandscb Overzicht.
ingezonden.
Behalve het vaste geselschap onder directie van
de heer dan C. de Vos en W. van Korlaar, dat 4
maal per week sal optreden, sal dese schouwburg
ook bespeeld worden door de Nederl. Opera, de
Fransche Opera en het Duitsche geselschap van
den heer van Lier.
Als openingsvoorstelling is gekosen«Veel leven
om niets" van Shakespeare, vertaald door prof.
Burgersdjjk, en «Studentenleven", een Nederlandsche
klucht uit de 17e eeuw van Pieter Bernagie.
Uit Harlingen wordt gemeldDat de doleantie
ook al in het Heilsleger is uitgebroken, sal niet
algemeen bekend zjjn. We hebben hier nu en dan
vergaderingen van de Salvations-army onder de
leiding van den heilsoldaat Nauta, die, sonder order
van boven ja selfs tegen den zin van de autoriteiten,
voor eigen rekening bijeenkomsten houdt, en dit voor
heeft op de officieren van het hier bestaande contin
gent, dat hjj door zekere eigenaardige welsprekend
heid de massa op zijne zijde heeft. Nauta is oen
Harlinger en wil pionier zijn van het leger, om in
gemeenten, waar nog geene afdeelingen bestaan, die
te vestigen, doch de autoriteiten willen zich door
een soldaat in dit geval liever niet laten comman-
deeren, en ziedaar de reden der doleantie.
De nieuwe concertzaal van «Musis Sacrum" te
Arnhem, waaraan in het geheel 8'/j ton gouds is
ten koste gelegd en waarvan reeds bij den opbouw
het sterk doorbuigen van, het plafond werd opge
merkt, blijkt thans zoo stevig gemaakt te zijn, dat
de pachters de zaal voorzichtigheidshalve nog aiet
in gebruik wenschen te nemen, voor er een officieel
onderzoek heeft plaats gehad.
Het aantal liefdadige stichtingen te New-York
zal binnenkort vermeerderd worden met eene, waar
toe de heer Cornelius van der Bilt en zijne moeder
een kapitaal van 675,000 beschikbaar hebben
gesteld. Het gebouw zal verrjjzen in de 42e straat
bjj de 3e Avenue. HeL&il beneden een groot zwem
bad voor mannen en Vwmlwen, eene keuken en eene
eetzaal bevatten, waar behoeftigen gespijzigd zullen
worden. Bene werkplaats, waar ongeoefende arbei
ders tegen een laag loon arbeid kunnen vinden,
wordt aan het gebouw verbonden. Op de boven
verdieping komt een lokaal voor godsdienstoefening
en Zondagschool, eene boekerij en leeskamer, waar
voordrachten en muziekuitvoeringen gegeven worden.
Ook bestaat er gelegenheid voor behoeftige vrouwen
oi% van kleederen voor hare kinderen voorzien te
worden.
Een Duitsch blad, de Berlijnsche Poit, geeft over
onze jongste manoeuvres in het oosten des lands
gehouden een critiek, die nog al iets verschilt met
het luid geroep van voldaanheid over onze leger-
kraohten dat een groot deel der Nederlansche pers
bij gelegenheid van die operatiën ton beste gaf.
Ziehier wat dit blad schrijft
«In bijna alle Europcesche staten hebben thans
groote manoeuvres plaats, en ook Nederland wil
daarin niet achter 'blijven. Waarschijnlijk om de
meening te weerleggen, door Jhr. Tindal in zijne
brochures geuit, dat een uit het Oosten aanruk
kende vijand zich binnen 24 unr van de Nederland
sche hoofdstellingen kan meester maken, werd tot
gronddeukbeeld van deze oefeningen genomen, dat
en wilde er in tijds bij zij nom er mijn voordeel
mede te doen. Ik bedroog mij niet. Tegen den
avond begon een zoele wind uit bet zuiden te waaien
en dus kon de Ventura bij den wind zeilen en den
koers houden, dien ik vooraf had bepaald.
Wjj hadden de gelukkige eilanden kunnen berei
ken, die misschien dichter lagen bij de streek, waarin
wij ons bevonden, maar ofschoon .Lanzarotto het mij
voorstelde, die dezelven even als ik, reeds vroeger
had bezocht (één dier eilanden droeg zijn naam, daar
het ontdekt was door Lanzarotte Malocello, een
Genuees) wilde ik er niet van hooren,' omdat de
inboorlingen een woest en barbaarsch volk waren,
met welke het gevaarlijk was in aanraking te komen,
niet zoozeer om onzent wil, als wel om de schoone
vrouw, die wij aan boord hadden. Beter was het
zeide ik, meer naar het noordoosten te sturen, en de
Kraaieneilanden op te zoeken, van waar het, als wij
gebruik maakten van den gUnstigen wind, die daar
veelal uit het noordoosten waait, gemakkelijk zou
zijn om voor den stroom af, de kust van Portugal
te bereiken.
En zoo bracht ik mij zeiven op een dwaalweg, en
ging de Kraaien-eilanden opzoeken.
Nog twee tombere, maar rustige dagen brachten
wij dus door op den onmetelijken Atlantischen oceaan.
Weinig woorden werden tusschen Macham en mij
gewisseld, niet meer dan noodig waren om niet on
beleefd te worden. Anna daarentegen was bijzonder
beleefd jegens mijdaaruit maakte ik op dat zij niet
een Duitsch leger over Gronau in Twente wilde
vallen. Dit leger zou bjj Haaksbergen op een
kleine troepenmaokjh.stuiten, die do opdracht had
den vijand, in een strijd om terreinvoorwerpen zoo
lang op te houden, tot genoegzame versterking aan
gerukt was. Ofsohoon de te volgen weg en de
marschtjjd van het vijandelijk leger nauwkeurig waren
voorgeschreven, verscheen het toch zoo verrassend
snel, dat de commandant dor verdedigingstroepen
slechts met de bewering«dat dit niet aanging",
kou beginnen. Ook de andere manoeuvre-ongeluk
ken, die voorvielen, zullen aan de Russische en
Fransche officieren, die de manoeuvres bijwoonden,
geen grooten dunk van de slagvaardigheid der Hol-
landsche troepen hobben gegeven."
Hoever de duivenliefhebberij den mensch brengen
kan, wordt getoond in het voorbeeld van zekeren V.,
van Brussel, die er lettorljjk zinneloos van geworden
is. Zijne voortdurende overwinningen in de prijskam
pen, brachten zijne hersens op hol en wel zoodanig,
dat hg alles wat hjj in de handen krijgt, vogr goud
aanziet. Keien, klompkens steenkool, alles verborg
hjj onder zijn bed. Zjjne vrouw heeft ongelukkiglijk
zjjnen «schat" weggeruimd, en nu is de man razend
zinneloos geworden. Hjj dreigt zijne vrouw te otot-
erven, haar te dooden, zoodat hjj haar reeds met
eeuen hamer in de vuist achtervolgd heoft, en de
politie er is inoeten tusschen komen, om hem. naar
het gasthuis te brengen.
Een Amsterdamsche spookgeschiedenis.
Een bekend koffiehuishouder te Amsterdam zat
in den laatsten tijd voortdurend met de handen in
't weinige haar, dat hij nog op zjjn nagenoeg kalen
bol heeft. Hjj at en dronk bjjna niet meer, viel als
sneeuw voor de zon af, en zjjn vrienden en kennissen
maakten zich ernstig over hem bezorgd, en dat te
meer, omdat hij niemand wilde vertellen wat hem
deerde.
't Geval was dan ook leelijk genoeg, want
het spookte des nachts in zijn woning, en wel in de
koffiekamer. Iedereen weet dat een lokaal waar het
spookt meestal even sterk gemeden wordt als een,
dat met een briefje «roodvonk" of «mazelen* prjjkt,
onze koffiehuishouder had dus redenen te over om
een slot voor zjjn mond te doen en zjjn onderge
schikten ten strengste te bevelen, zioh' niets van de
droevige omstandigheid te laten ontvallen.
Er kon geen morgen voorbijgaan, of men rond de
flesschen cognac, die in het buffet stonden, half of
voor een derde geledigd, terwjjl daarentegen brande-
wjjn, jenever en andere saken onaangeroerd bleven.
Ook klontjes suiker verdwenen op geheimzinnige
wjjze. Eiken avond werd trouw de ronde gedaan,
deuren en vensters werden goed gesloten en voorzien,
geen kat, laat staan dan een dief, kon binnendringen,
en toch rond de patroon, als hjj bij 't gloren van
't morgenlicht de ronde deed, opnieuw aanmerkelijke
hoeveelheden cognac verdwenen.
't Was akelig, maar nog te dulden, totdat om
streeks veertien dagen geleden, in 't hartje van den
nacht, in de kamer der inwonende buffetjuffrouw
een ontzettend gegil werd gehoord. Men snelde toe
en rond de juffer in zeer luchtig gewaad en met een
kleur als een boeizij vertelde hakkelend en stotte
rend, dat het spook op haar kamer was geweest'en
zelfs om haar bed had gezweefd. Op haar luid en
hevig gekrjjsch was het verdwenen, waarheen wist
onkundig was van wat er tusschen ons was voorge
vallen. Zeker had hij haar iets moeten zeggen van
pas ernstig gesprekmaar zij, had zjj hem de vurige
woorden overgebracht, die zjj van'mjj had vernomen?
Dat was niet te gelooven. De vrouw is in soort
gelijke gevallen fijngevoeliger dan wij. Anna had
Macham lief, doch had achting voor mijdaaruit
bleek hare vrouwelijke kieschheid. Zij had medelijden
met mjj, en» verlangde mijne vriendschap, en hier
bedroog zjj zich, en vergat dat er onmogelijke din
gen zijn, onder anderen, zich tevreden te stellen met
de vriendschap eener vrouw, op wier liefde men had
gehoopt.
En toch, hare vriendelijkheid mishaagde aan
Macham, wiens gelaat (lonkerder werd bij ieder
woord, dat slechts iets zachter klonkhjj was toor
nig en beschroomd tevens, en was a|tjjd de derde
bij onze gesprekken. Mjj deed deze halve over
winning geen genoegen, en gaarne zou ik op hem
zijn toegesneld en door een openlijken strijd onzen
twist hebben beslist; dooh die schermutselingen,
waarin geen droppel bloed werd gestort, maar daar
entegen de verbittering steeds aangroeit in de ziel,
stonden mij tegen, daarom hield ik mij op een af
stand. Als zij uit haar vertrek kwam, om mjj een
vriendelijk woord te zeggen, ontweek ik haar, en
onder voorwendsel, dat ik bevelen moest geven, of
met Lanzerotto de kaart nazien, zorgde ik, dat ik
godurende den maaltijd iets te doen had, dat mij
op een afstand hield.
zij niet. Men stelde een onderzoek in, vond een
dakraampje open en in de goot een ledige cognac-
ffesoh.
Thans herinnerde men zich, dat een vroegere
kellner van het afgebrande station van de Ooster-
spoor, die steeds als groot liefhebber van cognac
bekend had gestaan en eenigen tijd in 't koffiehuis
werkzaam was, maar omstreeks drie maanden geleden
stierf, wel eens gezegd had dat hjj na zijn dood
den koffiehuisheuder, aan wien hjj 'tland had, het
leven zuur zou maken. Nu scheen het raadsel op
gelost! «Cognac-Frits,» zoo werd de man genoemd,
was de nachtelijke bezoeker I Dat stond als een
paal boven water.
Er was een ongeloovige in huis, en hjj stelde
voor, een stevigen Amsterdammer, die vroeger bjj
de nachtwacht gediend had en niet voor een klein
geruchtje vervaard was, eens een naohtje in de kof
fiekamer te laten waken. Dit geschiedde, en den
volgenden morgen vond men den man bewusteloos
en zoo bleek als een doek op den grond liggen.
Hjj had het spook gezien, dat er zoo afschuwljjk
uitzag, dat hjj van ontzetting var. zjjn stokje was
gevallen; werkelijk bevestigde de man 't vermoeden,
dat de geest van «Cognac-Frits" 's nachts in de
woning ronddwaalde. Men vond het zeer opvallend,
dat de waker zeer eigenaardig geurue, maar daar
werd in de algemeene ontsteltenis verder niet op
gelet.
Thans werd het den ongeloovige, een kranig ar
tillerie-schutter, wat al te bar. Den volgenden nacht
sloop hjj, door niemand opgemerkt, stilletjes in de
koffiekamer en paste goed op zjjn tellen. Te een
uur hoorde hij flauw geritsel een liohtschomoring
scheen door de reten van den vloer, het luik achter
het buffet werd opgetild, en een witte gedaante ver
rees. Onze schutter, wiens ongeloof vooral daarop
beruste, dat hjj niet kon aannemen dat spoken
cognac zouden drinken, naderde heel zachtjes, greep
toe, een gil weerklonk, en enkele minuten later
wisten de toegesnelde huisgenooten, dat men niet
met een spook, maar met een ontrouwen kellner te
doen bad, die zioh 's avonds in do kelder liet op
sluiten en, na zich gelaafd 'i te hebben, door het
dakvenster verdween.
Men kwam tot verademing, erkende vol schaamte,
den geest van «Cognac-Frits" te hebben verongelijkt
en smeet den bedrieger de deur uit, na nog van
hem te hebben gehoord dat de vorige nachtwaker
heel fideel met hem had meegepooid.
De buffetjuffer kreeg 't op de zenuwen en moest
een paar dagen bet bed houden. Thans is zjj ge
heel hersteld. Zij heeft verklaard, dat zjj dooïteljjk
ontstelde, toen zjj meende met een spook te doen
te hebben. Fïiegendbl
Naar aanleiding van het feit, dat de socialisten
wet heden ophoudt van kracht te zijn, worden he
dennacht zeven groote vergaderingen gehouden. De
heeren Bebel, Singer en Liebknecbt hielden precies
te middernacht aanspraken. Men verwacht met zeker
heid een rustig verloop dier bijeenkomsten. Alle
bladen wjjden aan de afloopende wet beschouwingen
waarin erkend wordt, dat zjj nutteloos en schadelijk
is geweest. Het socialistische Volksblatt waarschuwt
voor optimisme, daar aan de regeering nog dwang
middelen genoeg ten dienste staan. Deopheffingder
's Morgens van den derden dag, terwjjl het nog
schemerde, verkondigde de matroos, die de wacht
had, dat er land was te zien aan stuurboordzijde.
In het eerst sloeg ik hieraan geen geloof, daar wjj,
volgens mjjne berekening, nog eenige dagreizen moes
ten verwjjderd zijn van de Kraaien-eilanden. Zeker
dampen aan den horizont, dacht ik, die de zon
spoedig zal optrekken.
De dag brak aan, gekleurd met al de tinten van
den regenboog, en versierde den hemel en de zee
met sohitterenden glans. De golven, licht gekruld
door heh'morgenkoeltje, schenen vloeibaar zilver, de
zeilen van' het schip, uitgespreid als de vleugels
eener zwaan, kregen een rooskleurigen glans; het waa
verrukkelijk schoon. Aller oogen, verblind door al
die schoonheid, staarden zoekend naar die plek aan
den gezichteinder, waar ons het land werd aange
wezen. Toen de dampen langzamerhand optrokken,
verschoon een donker blauwe nevelstreep, welke veel
geleek op eene wolk, die met de zee sameosmolt-
Het was wel degeljjh landmaar welk P Een eiland'
dat niet zeer breed scheen te zjjn. Misschien het
eiland van Sint Brandaan, dat maar al te dikwijls
van verre gezien, het hart van den zeeman doet
kloppen van blijdschap, maar dan, als het vaartuig
naderbij komt, als het begeerige oog het nauwkeurig
wil beschouwen, inkrimpt en verdwjjnt?
- i Wordt vervolgd.
wet is, volgens dat blad, slechts eene proefneming,
op welker mislukking de reactie hare hoop vestigt,
ten einde aieuwe gewelddadige maatregelen te nemen.
Eenige verbannen personen zijn reeds teruggekeerd
en feesteljjk ontvangenhun aantal bedraagt eohter
slechts dert'en.
Bjj do gisteren te houden verkiezingen voor het
Landsthing zjjn nog twee sociaal-democraten geko-
zed. Dit is voor de eerste maal, dat'de socialisten
zitting in de Eerste Kamer verkrijgen.
Nog eerder dan men vermoedde, zal de
nieuwo Amerikaansche tariefwei in werking tre
den. De uit leden van den senaat en het
huis van afgevaardigden saamgestelde commissie
heeft als termjjn voor het in kracht treden van Mo.
Kinley's bill niet den lOen maar den 6en October
vastgesteld. Dientengevolge is het verder onmogeljjk,
ook met de snelst varende stoomschepen, nog waren
naar Amerika te ezpedieeren, welke nog tijdig vëër
de werking der nieuwe wet aankomen.
Alom in Europa ziet men met bezorgdheid de
gevolgen van dezen belemmerenden maatregel der
Vereenigde Staten tegen den handel der oude wereld
tegemoet. De nieuwe wet staat bjjna geljjk mot een
verbod van invoer. In het Duitsche rijk beschouwt
men niet miuder dan in Frankrjjk het Amerikaansch
tarief .overeenkomstig Mc. Kinley's denkbeelden als
«en harden slag tegen de export-industrio. Vooral
Saksen en Thuringen worden wreed getroffen. De
Duitsche uitvoer naar de Vereenigde Staten beliep
in 1888 circa 325,968 ton, daaronder 107,415 ton
fabrieksproducten en 218,553 ton, aan grondstoffen
en eenvoudig bewerkte voorwerpen.
De werkeljjke uitvoer is waarschijnlijk veel aan-
zienljjker dan voorgaande cjjfers aangeven, daar deze
slechts uitdrukkelijk als uitvoer naar dgVereenigde
Staten gedeclareerde waren betreffen, terwjjl vele
Duitsche wa'ten over Groot-Brittanje of België wor
den uitgevoerd. De Duitsche naar de Vereenigde
staten gedeclareerde uitvoer had een waarde van 236
millioeu mark, aldus verdeeld 138 millioen voor
producten der textiel-industrie, 21 millioen voor
chemische fabrikaten, 17 millioen voor ijzerwaren
16 millioen voor lederwaren, enz. 1
Men hoeft berekend, dat het nieuwe Amerikaansche
tarief bjj een gezamenlijken invoer ter waarde van
890 millioen dollars de invoerrechten hiervoor van
161 op 206 millioen dollars-zal brengen. Onge
twijfeld worden de consumenten van buitenlandsche
waren in de Vereenigde Staten door deze verhoogde
invoerrechten het meest getroffen. in ieder geval
is het mogelijk, dat de republikeinsche partjj zich
zelf met d« nieuwe tariefwet, welke evenmiu verre
van populair is in Amerikazelf, een graf graaft,
waarin de democratische partij haar ter ruste zal
brengen. Dan js het evenzeer mogeljjk met het oog
op de oonstitutie der Vereenigde Staten, dat het
wetsproduct van den hoer Mc. Kinley door een
nieuwe meerderheid weder wordt afgeschaft. In
afwachting daarvan evenwel moet Europa den drang
der omstandigheden aanvaarden.
Het was te verwaohten dat men in de Brusselsche«As-
sociation libérale» bjj het aftreden van het bestuur, zoo
kort voor de gemeenteraads-verkiezingen, nietdehanden
in den schoot leggen en eenvoudig afwachten zou
wat Maandag avond de vergadering zou opleveren. Er
zjj" terstond onderhandelingen aangeknoopt tusschen
de oppositie en het bestuur, tusschen hel bestuur
en de vertegenwoordigers der werkliedenpartjj en alles
is aangewend om de breuk te herstellen. Dit is ge-
luit, en in de Maandag avond gehouden vergadering
zyn er over en weer ophelderingen gegeven en ia
de vrede hersteld, terwijl de oppositie haren wensch
heeft vervuld gezien door het tot stand komen van
het volgende vergelijk met de Brusselsche afdeeling
van de werkliedenparty, door deze laatste voorgesteld:
//De Brusselsche federatie dar werkliedenparty,
verklaart, met het oog op de gemeentelyke verkie
zingen van October, vorbond te sluiten met de „As
sociation libérale, door als platform voor deze ver
kiezing aan te nemen het programma der „Associa
tion libérale" waarmede zy zich veréenigt als uit
drukking gevende aan het minimum harer wenschen
terwijl hare candidaten voor het overige ten volle
hun programma handhaven gelyk do candidaten der
andore vereenigiugen. Twee zetels zullen worden
toegekend aan de Brusselsche federatie."
Met deze overeenkomst, welke trouwens dezelfde
is als tusschen de liberale vereenigingen en de werk
liedenpartjj in de voorsteden van Brussel gesloten is,
heeft de vergadering zich vereenigd. Geheel anders
dan het de vorige week zich nog liet aanzien, zullen
clus ook hier de liberalen met de min of meer soci
alistische werklieden ter stembus gaan, en het is nog
eene vraag of men er zich in verheugen dan wel
betreuren moet.
De verkiezingen voor de Servische Skupsohina zjjn
geëindigd met een volfedige overwinning van de ra
dicalen, de partjj, welke reeds sedert eenige jaren
aan het bewind is. De partjj dor progressisten, die
voorheen onder den bekenden minister Garashanin
zoo grooten invloed oefende, is bjjna geheel verdwe
nen. Van een oppositie is in de Skupschina bjjna
geen sprake meerwant de vergadering bestaat nu
uit 113 radicalen, 13 liberale en 2 progressisten.
Te Weenen ia men tameljjk tevreden over dezen
uitslag. Men wist trouwens vooruit, dat Oostenrijks
oude vriend, Garaachanin, toch niet de minsto kaas
bad om weer aan het bewind te komen, en daarbjj
heeft het radicale Kabinet zich in den laatsten tijd
vriendsohappeljjker jegens Oostenrijk gedragen, dan
voorheen het geval was.
Bljjkbaar heeft de bedreiging met het verbod van
den varkensinvoer goeden invloed geoefend. De con
servatieve Weener Presse, het orgaan van den Oos-
tenrijkschen minister-president graaf Taaffe, geeft
den radicalen in Servië zelfs een bewijs van goed
gedrag. «Oostenrjjk zegt de Preste heeft geen
reden om te klagen over de verandering in de re
geering van Servië. Met Servië's binnenlandsche
politiek hebben wjj niets te maken, maar Oostenrijk
is reeds tevreden, nu de partij, die aan de regeeriag
is, op een vertrouwbare wijze de goede betrekkingen
met haar buurman wil handhaven."
Qeachte RedacteurI
Van onbekende hand werd ons toegezonden No. 25
van don 24sten September jl. van De Tergouwsohe.
Wjj zien daarin dat het blad strjjd voert met uwe
iGoudsche Courant» over de vaccinatie.
Die toezending schjjnt te berusten op de door
ons in «Het Nieuws van den Dag" ingezonden
stukjes over hetzelfde onderwerpop het adres
althans was deze qualificatie bjjgovoegd. Of /ie be
doeling geweest is ons van dwaling te overtuigen,
of ons uit te noodigen het in dat nummer voorko
mend opstel over de vaccinatie te beantwoorden,
bljjft onzeker maar in elk geval komt het ons vqor
het, eenmaal gelezen, niet te mogen ignoreeren.
De geleverde statistiek heeft het voorkomen zeer
afdoend te zijnalleen schjjnt men daarbjj onze in
het. «Nieuws v. d. Dag» van 30 Juni jl. gegeven
sUitistiek te willen wraken, ofschoon die met geen
enkel woord genoemd wordt. Ook ia niet voorbjj
te zien dat de laatste voor Duitsohland, Oostenrjjk
en Engeland tienjarige tjjdperken ter vergeljjking
bevatte, terwjjl door de eerste, voor Berlijn althans,
eene vergeljjking van 1746 met 1871, dus met een
tusschenruimte van 125 jaren, gemaakt wordt. Welke
invloeden nu gedurende zulk een tjjdperk, de kunst
bewerking zelve nog in hare kindsheid verkeerende,
tot eene onvollodige prophylaxis hebben meëgewerkt,
is eenvoudig niet te berekenenevenmin kunnen
wjj uit de opgave opmaken of de epidemie van
1746 even hevig, even, kwaadaardig was als die
van 1871. Immers er zjjn lichte pokken-epidemien
voorgekomen waarbij de sterfte betrekkeijjk gering
was. Maar ook voorbeelden Uit het laatste decennium
worden aangehaald om de ongunstige gevolgen der
vaccinatie te bewijzen. Hierop moeten wjj korteljjk
antwoorden dat wjj die heillooze gevolgen meer aan
den vaccinateur dan aan de vaccinatie toeschrjjven.
Dat er gevallen kunnen voorkomen waarin eene on
bekende lichameljjke predispositie op de overigens
onschuldigste operatie een ongunstigen invloed kan
oefenen is overbekend, een speldeprik heeft wel
eens den dood ten gevolge gehad. Dat ook eene
groole onnauwkeurigheid in de keuze der individuen
waarvan de gehumaniseerde vaccine-lympke genomen
werd, ziekten heeft kunnen doen ontstaan, besmet
ting heeft kunnen overbrengen, valt niet te ontken
nen; ofschoon wjj bjj eene veeljarige ondervinding
nimmer het een noch het ander geval hebben waar
genomen bjjna altijd kou dit voorkomen worden
door de stof te nemen alleen van kerngezonde kin
deren. Dat er. evenwel nog gevallen kunnen be
staan waarin ook de bestuitziende kinderen nog de
dragers van op «dien jeugdigen leeftjjd nog geheel
verborgen, van de ouders geërfde ziektekiemen, heeft
reeds sedert vele jaren de medici er toe geleid uit
sluitend animale vaccinestof te bezigen, en dat op
eene wjjze die? ook een toen weer opgeworpen be
zwaar mogeljjke ongezondheid van het kalf
volstrekt moest opheffeneen kalf nameljjk wordt
na goedkeurend advies van een gediplomeerd veearts
[evaecineerd, op bestemden tijd wordt de vaccine-
ympke afgenomen en in luchtdichte buisjes bewaard
daarna wordt het kalf gedood en door den veearts
nauwkeurig onderzochtwordt het in alle1 organen
volkomen gezond bevonden, dan eerst wordt de be
waarde vaccinestof tot overenting op den mensch
gebezigd; zoo althans geschiedt het waar vaccine
parken zjjn en van deze volstrekt zuivere stof worden
de daar buiten practiseerende geneesheeren voorzien.
Wat de tabellen aangaat waaruit «de Tergouwsohe"
bewjjzen put dat bjj heerschende pokziekte evenzeer
en soms vóër ongevaccineerden, gevaccineerde indi
viduen werden aangetast, zjj zouden tot haar
volle waarde kunnen komen wanneer daarbjj ware
opgegeven de leeftjjd dier individuen en de zorg die
aan de bewerking is besteed. Deleeftjjd srffl
tot voor eenige jaren het herenten nog zeer weinig
in zwang was en de ondervinding geleerd heeft dat
uiterlijk na zes jaren eene revaccinatie noodig is in
geval zich in eene streek pokziekte vertoont De
f°rg bjj de vaccinatio, omdat de uiterste nauw
keurigheid die vereischt wordt, in vroegere jaren en
in uitgebreide gemeenten, vooral ten platten lande
wel minder kan in acht genomen zjjn dan in onzen
tjjd. Wjj deelen tot hiertoe nog met zooveel ëminente
praotioi in ons land en in Duitsohland de conscien-
tieuse overtuiging dat bij zorgvuldige uitvoering de
vaccinatie niet slechts ongevaarljjk maar ook een
heilzaam prophilacticum is. Heoft «de Tergouwsohe"
nog nooit opgemerkt hoe zeldzaam in onzen tjjd van
nauwgezette doorvoering der vaccinatie en van rui
mere toepassing van hervaooinatie, men menschen
met sporen van pokziekte ontmoet? Wjj kunnen
haar bjj ondervinding verzekeren dat het verschil
met een halve eeuw geleden ontzettend groot isde
pokdalige is in vergeljjking eene hooge uitzondering
geworden. 6
En nu een woord over de moreele beteekenis van
den strjjd tegen de vaccinatie; over de medische is
toch bjj zoo afwjjkendo statistieken geen vergeljjk
mogeljjk. Kan bij de voorstanders kwestie zjjn van
liberalismus, vrjjdenkerij of elk andere parljjzuoht?
Welke beweegredenen kunnen de door «de Ter
gouwsohe" geoiteerde heeren Van Overbeek de Mejjer,
Carsten et tutti quanti, hebben de vaocinatie als'
heilzaam voorbehoedingsmiddel aan teprjjzen? Zou
den die geleerden de verantwoording op zioh nemen
zonder kennis van hotgeen de statistiek en de weten
schap hen kon leeren? De «finantieele schade» die
volgens „de Tergouwsohe» den Zwitsersohen genees-
heeron door de opheffing der verplichte vaccinatie
berokkend werd, zal toch bjj bedoelde medici niet
kunnen worden ingeroepen. De insinuatie is daaren
boven met het geweten van den schrijver in strijd,
wjjl het hem bekend moet zjjn ofsohoon de „koeëtter-
doop» niet aan een medicus zou doen denken
dat slechts een gering procentgehalte der vaccina
tion betaald wordt en de groote menigte kosteloos
wordt i gevaccineerd.
Maar wjj willen de tegenstanders te gemoet komen
met dezelfde vraag die zjj ons wederkeerig zouden
kunnen doen
Voor vele jaren ging de beweging tegeu.de vao-
oinatie uit van de door „do Tjjd» alzoo genoemde
calvinistische predestinatie-bezwaarden. Eene ziekte
die ons „van boven» werd toegezonden mpoht niet
worden voorkomenwat ons opgelegd jverd moest
men dragen. Of het consequent was een scherm te
bezigen tegen den regen die sans mauvaisjeude
mots tooh ook van boven komt, zich te dekken
tegen koude, en andere gevaren voor de gezondheid
af te weren, kwam niet in aanmerking. De klas
sieke „klomp vijgen» als repliek op de bemerking
dat men tooh een arts raadpleogt bjj voorkomende
ziekten, mocht ter afwering van polcziekten geen
dienst doenmaar bjj piëtistische vooroordeelën komt
consequentie niet te pas. De leiders d£er bevoor
oordeelde volkspartjj, ofschoon veel te ontwikkeld
om haar vooroordeel te deelen, moesten zich daarbij
wel aansluiten, om redenen die goheel buiten het
terrein van leerstelling en hygiene gelegen zjjn.
Immers het was in aansluiting met andère' drjjf-
veeren, het onderwjjs b. v. (jat onder olericaal ge
zag moest komen, de leus waaronder moest worden
gestreden om tot het staatsbestuur te geraken. En
eenmaal daartoe gekomen moesten de voorwaarden
vervuld worden.
De gang van zaken die een rëligieus uitgangspunt
hebben is bjj de protestanlsche clericalen juist tegen-
overgesteld aan die van andere gezindten bjj deze
laatsten gaat het van de hoogere geestelijkheid uit
te bepalen wat waarheid, wat oorbaar is de hoofden
en leiders der protestantsche clericalen daarentegen
moeten rekëning houden met hetgeen de gemeente
voor waar houdt, op straffe van als hérëtieken bet
sehouwd en afgevallen te worden. Voorbeelden te
over zjjn er dat een greintje gezond begrip der waar
heid voldoende was om oen „rechtzinnige" in ver- -
denking te brengen en hem als te «onzinnig» te be
stempelen.
Dat nu het vooroordeel bjj die leiders niet diep
geworteld was, is gebleken uit de frontverandering
in den laatsten tjjd, waarbjj met behoud vau het
programma geheel andere beweegredenen zjjn opgedo
ken. De gemoedsbezwaren schjjnen bjj de leidereafge-,
schaft te zjjnwaarschijnlijk heeft hunne geestesbe
schaving hen belet dat wapen te behouden,
heeft het verstand op het vooroordeel gezegevierd
het zal tooh der onontwikkelde geestverwante bevol
king wel onverschillig zijn met welk wapen'haar de
zege bereid wordt en misschien wordt met het
hygiënische nog een ander deel der natie tot bond
genoot gemaakt. „D« Tjjd" heeft onlangs die wa
penverwisseling geconstateerd en gezegd dat «het
„calvinistisch prëdestinatio bezwaar een beschaamd
