It
N° 4366.
BINNENLAND.
Coornhert’s sterfdag,
Maandag 3 November.
1890.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
FEUILLETÖ^/
Drogist.
bricatie
IL,
mmagazjjn.
het beste
ereld.
en
ie kien
De inzending van advertentiön kan geschieden tot een uur des namiddags van den dag der uitgave.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Ier resp.
national
ition de
s. enz.
Tot
ons leedwezen
de
voor
t
het garnizoen
'1590.
1890.
De uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De pr|js per drie maanden is 1.25, franco
per post 1.70.
II
II
II
4.6
10.7
7.3
ii
a
ii
ii
n
n
H
u
u
H
n
Bovendien worden alle Advertentien gratia
opgenomen in het ADVERTENTIEBLAD
't welk des Maandags verschjjnt.
iker van
(h.
urg,
•burg,
n
u
H
indpijn, ont-
onaangensme
vorden zeker
ijka gebruik
«rin
ndwater,
hen,
f 1.75,
Dr P0PP’«
tanden ge-
Tandplom-
tegen eiken
ibllek
lelijk
ien,
voort
itel d-
Adem-
itheker
boren
goudsche courant.
roehe
Cent.)
t, het
doosje
en de wed. Dongolmans voor
volstrekt niet
dringende be-
godsdienstige wedergeboorte
ondergaan, noch dat die wedergeboorte in den
,"4‘“ L. TL'j was
van gedachten, dat de mensch uit zich zelven de
lemen-zeep
ransparant-
n,
eepen, welke
reeg brengen.
Mondwater
tijd.
nen.
De kantonrechter te Zutfen heeft den schipper J.
van Dijken, die, op 23 Sept, jl., getuige zijnde van
het ©ogenblikkelijk levensgevaar waarin H. J. V.
verkeerde, toen deze bij zijn schip in den IJsel viel,
naliet dezen hulp te verleenen of te verschaffen, die
hij hom, zonder gevaar voor zich zelven of anderen
redelijkerwijs te kunnen duchten, verleenen of ver
schaffen kon, tengevolge waarvan genoemde H. J.
V. toen aldaar verdronk, veroordeeld tot 2 maanden
hechtenis.
venter voor 0.58®
0.52*.
Brandstoffen, door D. van Stavel voor f 0.88*
en J. Zwart voor 0.86 de 100 K. G. Steenkolen.
Turf, door D. van Stavel voor 0.75 lange,
0.40 zware en 0.26 lichte per 100.
Ds. J. A. F. van der Meer van Kuffeler, te Moor
drecht, beeft bedankt voor het beroep bij de Herv.
Gemeente te Twisk.
De ontworpen spoor weglijn GoudaSchoonhoven
Utrecht zal, op circa 40 minuten O.waarts van Gouda,
de lijn GoudaUtrecht (Rhijusp.) verlaten, dan, met
overbrugging van den IJsel, bij Haastrecht, Z.waarts
loopen, op korten afstand van Stolwijk en Berg-
Ambacht, en nabij laatstgenoemd dorp, bij den
Viersprong, zich O.waarts wenden tot Schoonhoven,
alwaar de sectie SchoonhovenUtrecht zal aanvangen.
ADVERTENTIEN worden geplaatat
van 15 regels a 50 Centeniedere regel
meer 10 Centen. GROOTE LETTERS
worden berekend naar plaatsruimte.
Donderdag deed de Utrechtsche rechtbank uit
spraak in de voor 14 dagen behandelde zaak tegen
Ph. M., aannemer van het wegbreken eener brug,
verbindende het „Hoogeland” met den Biltschen
straatweg, beklaagd van in de uitoefening van zijn
beroep door schuld den dood en lichamelijk letsel
van werklieden te hebben veroorzaakt.
De „Stct.” bevat het volgende bericht omtrent
den toestand van Zijne Majesteit den Koning.
Sedert do laatste dagen is er in den toestand van
Zijne Majesteit den Koning weinig of geen verande
ring waar te nemen. Ofschoon de lichamelijke
toestand vap den Hoogen Lijder bevredigend is,
blijft de afwijking in de heraeflfunctiën bestaan.
12.3 Mg. permanganas kalicus per 1000 cc.
u
H
n
dat
Soirée littéraire et dramatique, te geven door Madame
Thénard nog niet veel ingeteekend wordt. Hot zou
jammer zijn als zij door gebrek aan voldoende deel
neming geen voortgang kon hebben. Het geldt hier
toch een kunstgenot, dat hier zelden voorkomt: eene
Parijsche artiste in ons midden te zien optreden,
die met de geestige voordracht van amusante
stukjes allerwege veel lof en bijval inoogstto. Som
migen meenen dat men opziet tegen de Fransche
taal, als vreezende daardoor te veel van de voor
dracht te zullen missen, maar Mad. Thénard spreekt
een zoo gemakkelijk te volgen Fransch, dat nie
mand, die een beschaafde opvoeding genoot, daar
voor behoeft thuis te blijven. Wij wekken daarom
onze lezers op, die nog niet inteekenden, dit alsnog
te doen. Niemand zal zich dit beklagen. Wij bren
gen nog in herinnering dat voor jongelieden beneden
18 jaar een verminderde entréeprijs is vastgesteld.
In de Rijkspostspaarbank aan het postkantoor te
Gouda en de, daaronder ressorteerende, hulpkantoren
werd gedurende de maand October 1890 ingelegd
f 3169.56 terugbetaald 2372.69.
Het laatste, door dat kantoor uitgegeven, boekje
draagt het nummer 2437.
GOUDA, 1 November 1890.
Het onderzoek van het water der Waterleiding is
aldué
3 Oct.
10
16
23
Bij het afdeelingsonderzoek der begrooting van
Buitenlandsche Zaken is in de Tweede Kamer het
volgende verhandeld over de Congo-conferentie.
Door de groote meerderheid werd instemming be
tuigd met de houding, door de Regeering aangeno
men bij de internationale conferentie te Brussel. De
minister had, meenden zij, het juiste standpunt in
genomen, en men drukte het vertrouwen uit, dat hij
in die richting zal voortgaan. Immers niet om te
beraadslagen over het heffen van in- en uitvoerrech
ten was de conferentie te Brussel bijeengekomen,
maar uitsluitend ter bespreking en wering van den
slavenhandel. Niet de handelsbelangen van den
Congostaat of een der mogendheden, die den Congo-
staat ter conferentie te Berlijn in 1884 erkenden,
konden het onderwerp van beraadslaging te Brussel
uitmaken, maar uitsluitend de menschonteerende
handelingen, waartegen men maatregelen beramen
wyjde. En het ging dus niet aan, van die gelegen
heid gebruik te maken, om incidenteel een der meest
beteekenende bepalingen van het Berlijnsch tractaat
van 1885 daaruit te lichten. Men wees er op, hoe
in de zitting der conferentie van 15 November 1884
de voorzitter, prins Bismarck, den vrijen invoer van
alle handelsartikelen den grondslag noemde ter ver
wezenlijking van het denkbeeld, om aan alle han
deldrijvende natiën den toegang naar Midden-Afrika
gemakkelijk te maken, en hoe hij daarin door ver
schillende sprekers werd gesteund, niet het minst
door den Belgischen afgevaardigde, baron Lamber-
mont, die uitdrukkelijk verklaarde: „La perception
de droits de sortie est d’ailleurs beaucoup moins
deugd volbrengen kan, als hij haar ernstig en stand- met het schuldbesef
vastig zoekt. Op den wil, den eigen wil des men- An Ei
schen kwam het naar zijne meening aan. Hij hield
zich overtuigd, dat een achtbare, onberispelijke le
venswandel den mensch volkomen bevredigt en aan
spraak geeft op den zegen van Boven. Wederge
boorte kan niet anders zijn dan verstandelijke en
zedelijke ontwikkeling des menschen, en de Zalig
maker behoeft daarbij geen anderen dienst te bewij
zen dan als Leidsman rot zulk een leven. Bovendien
kon Coornhert zich volstrekt niet vinden in de leer
van Kalvijn, die verkondigde, dat God den mensch
tot wedergeboorte predestineert. Dat leerstuk, krach
tens hetwelk God door een onpeilbaar, onherroepelijk
raadsbesluit, voor alle eeuwigheid genomen, den
eenen mensch tot geloof en zaligheid, den anderen
tot eeuwige verdoemenis bestemd heeft, beide even
onverdiend, naar geen anderen maatstaf dan dien van
eene absolute willekeur, dat leerstuk der prsdestinatie
boezemde hem een onweerstaanbaren afkeer in. Hij
kon niet anders dan het bestrijden met al de kracht
van zijne kennis, van zijne overtuiging en van zijn
gemoed. Hij begon daarmee in 1572, door de uit
gave van een geschrift over de toelatingh ende de-
crete Godts en zette den strijd voort, achttien jaren
lang, tot op zijn sterfbed toe.
Lichtzinnig of luchthartig was Coornhert volstrekt
niet, veeleer een man van strenge zeden, die ook
aan zijn tegenstanders achting afdwong maar gevoel
van zonde heeft hij slechts oppervlakkig gekend,
De beslissing luidde, dat de rechtbank, lettende
op het verschil der meening der reeds gehoorde ge
tuigen, het wenschelijk acht dat het onderzoek worde
hervat en daarbij nog andere deskundigen zullen
worden gehoord.
Als nieuwe deskundigen zullen worden opgeroepen
de heeren P. H. Kemper, ingenieur van ’s rijks
waterstaat, en K. van Rijn, hoofdingenieur van den
prov. waterstaat, beiden te Utrecht, terwijl de reeds
gehoorde deskundigen opnieuw zullen worden ge
dagvaard.
De hervatting van dit onderzoek zal plaats hebben
Donderdag 13 November.
NA DRIE EEUWEN HERDACHT
te GOUDA.
29 OCTOBER.
DOOR
5) F. D. J. MOORREES.
Ernstig en gestreng is de levensbeschouwing, die
er van de Gereformeerde leer uitgaat, eonigszins
zwaarmoedig getint en volstrekt niet levenslustig. Zij
stelt op den vóórgrond, dat de mensch onbekwaam
is tot eenig goed en geneigd tot alle kwaad, alleen
te redden door wedergeboorte, geheel en al het werk
van den Geest van God.
In menig opzicht was Coornhert' afkeerig van deze
opvatting. Door eigen nadenken en door lectuur
begonnen andere gedachten in hem te rijpen. Dat
de mensch van nature geneigd is, Gods geboden met
gedachten, woorden en werken te overtreden, dat
wilde er bij hem niet in. Hij nam
aan, dat het ’s menschen eerste en
hoefte is, een zedelijke en
te I -o--
meest beslisten zin een werk van God is. Hij
f voor God heeft hij niet gewor
steld en mitsdien den troost der verlossing niet be
geerd. Het viel hem dan ook niet zwaar, levenslang
buiten alle kerkelijke gemeenschap te leven en een
eigen standpunt in te nemen. En, daar hij het zijne
roeping achtte, de eenzijdigheid van ieder stelsel
aan te toonen, kwam hij in botsing met allerlei
theologanten en werd door allen voor een Libertijn,
ja voor den Prins der Libertijnen gehouden. Hij is
een der eerste en felste bestrijders van de Gerefor
meerde leer geweest en tevens een voorlooper van
de Remonstranten. Coornhertisten zijn zij ge
noemd, omdat zij zich van zijne schriften bedienden
en zich daar door vormden en ontwikkelden.
Maar om Coornhert geheel te karakteriseeren,
moeten wij hem niet alleen als „Libertijn" maar
ook als „Humanist" leeren kennen. Wij merkten
op, dat hij op zijn dertigste jaar de Latynsche taal
is gaan leeren. Verlangen om zelfstandig inzicht te
verkrijgen in de vraagstukken der theologie moge
de eerste drijfveer daartoe zijn geweest, het was hem
tevens te doen om de oude Romeinsche dichters en
prozaschrijvers te leeren kennen. Immers de ont
waakte liefde voor oude letteren en kunst had ook
zijne ziel aangegrepen en de smaakvolle er heerlijke
geschriften van Erasmus hadden hem op dat gebied
deur weg gewezen. Weldra gevoelde hij zichaange-
I trokken door de studie van de oude wijsgeeren
Cicero, Seneca en ^Boethius. Op de wijze van de
(^Humanisten ging hij de zedenleer der Ouden in Chris-
Heden had op het Bureel van den Garnizoens-
Kommandant de aanbesteding plaats van vleesch,
spek en brandstoffen benoodigd voor het garnizoen
alhier. Ingeschreven werd voor
Vleesch, door v. d. Wolf voor 0.70, vet 0.62,
W. de Jeu voor 0.67* en de wed. Dongelmans
voor 0.65.
Spek, door H. Brunt voor 0.61 gezouten en
0.62 gerookt, Bruinel voor 0.59«, Koers te De-
vernemeu wij
Thénard nog niet veel ingeteekend wordt. Hot
