Opening van het Najaars- en Winterseizoen.
RATINE PALETOTS,
EINDER WINTERJASJES.
Wh>. A. PINO.
TRICOT - ONDERGOEDEREN,
I ager-OnCergoedereii,
COGNAC
1
IMIBAf I OCTOBER
IMSfVlSfSl
t
Harkt A 62. GOUDA. Markt A 62.
Ontvangen:
NAJAARS-COSTÜMES,
PANTALONS
Flokkonné PALETOTS.
BSBI-BAIB41KB,
Flokkonné PALETOTS,
REISDEKENS,
Het BESTE fabrikaat tot de LAAGSTE Prijzen.
SCHENK en Zn.
bij Gebr. DE RAADT.
Kachelkolen
A. VINGERLING,
w
Daandag 3 October 1892.
BINNENLAND.
STO
gefabriceerd van echte ongeverfde Natuurvvol.
en de overige dagen der WEEK,
Boltenlandsch Overzicht.
voor
I/EMI-S.Y1SOXS,
ESKIMO PALETOTS,
B0F" Al deze Goederen worden
NAAR MAAT geleverd, onder
g-arantie van coupe, soliede en
nette afwerking-.
REEËLE BEDIENING.
m STAP PABUS
VOOBH A-HSTZDIEÏsr
Een elegante keuze
HERFST PALETOTS,
Ratiné PALETOTS,
WINTER COLBERTS,
Ulsters,
Jongeh. DEMI-SAISONS,
WINTER-PALETOTS,
JEKKERS.
PELLF.RIEN JASSEN.
BILLIJKE PRIJZEN.
P. C. W. BEGEER, Coiffeur, Groote sortcering Vlechten en Pruiken. Abonnement voor Haarsnijden ea Scheren.
"Wollean. en. Katoenen
voor Mannen, Vrouwen en Kinderen.
bij J. F Herman Zo Tiendeweg.
Importeur van COGNAC-
N.B.
aan. suf
Een lading Puike Grove
Gouda, Karnemelksloot 505.
KMng-Migazyo „de Slid Parjjs."
Een PRACHTVOLLE COLLEC11E
HEERENeh kinderkleedingstukken
GROOTSTE SORTEERING
Alleen geheel zuivere onvervalscbte van
DRUIVEN gedistilleerde
kan heilzaam zjju voor medicinale doeleinden,
het VOORDEEL1GST te bekomen
Deze Cognac wordt door ons geleverd aan het
Militair Hospitaal, Alhier.
Gouda Snelpersdruk ran A, Bmnkhan zoon.
Hiermede maak ik mijne geachte Begunsti
gers attent dat in den loop dezer maand door
mij zal worden gelost
voor den prjjs van 65 CENT per Hectoliter
a Contant vrij aan huis.
Bestellingen worden van af heden gaarne
ingewacht. Briefkaarten vergoed.
GOUDA, 1 October 1892.
De Armenzorg te Elberfold. In den laatsten
tijd hoort men reel spreken over het Elberfeldsche
stelsel. Wat bet zoo ongeveer is, weet men algemeen,
maar de juiste inrichting is weinig bekend. In no.
44 van do „Mededeelingen der Vereeniging tot ver
betering van Armenzorg" wordt het stelsel uitvoerig
uitoengozet. Terwyl wij naar die hoogst belangrijke
mededeeling verwijzen, laten wij hier een kort over
zicht van deze wijze van armenzorg volgen.
De armverzorging is daar geen particuliere phi-
lantropie. De Duitsche wet schrijft niet zooals do
Nederlandsche voor, dat «do ondersteuning der armen
wordt overgelaten aan de kerkelijke en bijzondere
instollingen van weldadigheid", en /«dat geen burger
lijk bestuur onderstand mAg verleenen aan armen,
dan na zich te hebbon verzekerd, dat zij dien niet
van die instellingen kunnen erlangen en dan slechts
bij volstrekte onvermijdelijkheid." Integendeel, de
Pruisische uitvoeringswet van 8 Maart 1871 zegt,
dat „aan iederen hulpbehoevenden Duitscher door
hot tot diens ondersteuning verplichte armbestuur
woning, het onmisbare levensonderhoud, Verpleging
bij ziekte moeten worden verschaft."
B\j ons dus de particuliere en kerkelyke liefdadig
heid op den voorgrond, Staat en gemeente op den
achtergrond geschoren, aan de kerkelijke armbestu
ren, die in schier iedere gemeente van het Kijk steeds
werkzaam zijn geweest, de bedeelingstaak toever
trouwd in Duitsohland de overheid als armenver
zorger aangewezen, en de verplichting tot ondersteu
ning van harontwege erkend.
Do bijzondere liefdadigheid staat te Erberfeld dan
ook buiten het stolsel. De verzorging der armen ge
schiedt uit de gemeentekas, met behulp van enkele
bezoldigde gemeente-ambtenaren, van een groot aan
tal door de gemeente aangestelde onbezoldigde bur
gers. De Erberfelder Armenverwaltung heeft don-
zelfden werkkring als een van onze burgerlijke
armbesturen, met dit onderscheid, dat zij geen rekening
heeft te houden met de bevoegdheid van andere
armbesturen ter plaatse, zich niet behoeft te bekom
meren om diaoonieën of byzondere vereenigingen,
en op de bedeelingen van deze alleen let ter bepa
ling van het bedrag, waamede zij moet ondersteunen.
Daarentegon heeft zij voortdurend toe te zien, of niet
het openbaar bestuur van een andere gemeente ver
antwoordelijk is voor de armen die zich by haar
aanmelden, want de Rijkswet van 6 Juni 1870 ver
plicht een armbestuur slechts tot het onderhoud van
de armen die binnen zijn ressort hun ondet stands
domicilie hebben. Dat onderstands-domicilie ver
krijgt de arme in die gemeente, waar hij na zijn 24ste
jaar twee jaren heeft gewoond, zondor aldaar armlastig
te zyn geweest. Wordt hy hulpbohoovend in eene
andere gemeente, dan kan dit armbestuur hem bedeelen
voor rekening van de plaats waar hy zijn onderstands-
domicilie heeft. En is er geene gemeente te vinden,
die op dien grond aansprakelijk is, dan komen de
kosten ten laste van het Land-arraen-verband, eon
provinciaal bestuur. De Elberfelder Armverwaltung
ondorzookt vooraf, of eon arme voor hare rekening,
voor rekening van eene Hndero gemeente of voor
rekening van het Land-armen-verband (als z.g. Land-
arme) zal worden bedeeld. Van invloed op den
omvang van den onderstand mag de uitkomst van
het onderzoek niet zijn, en dat is ook niet het geval
dank zij de doeltreffende wyze, waarop de Elberfelder
Verwaltung een practisoh bezwaar, aan het wettelijk
onderstands-domioilie en de daarmede samenhangende
restitutie van kosten verbonden, heeft weten op te
lossen. Dit zal aanstonds blyken.
Aangezien het z.g. Elberfelder stelsel uitgaat van
het stedelyk bestuur, door do wet verplicht om voor
alle behoeftigen zonder onderscheid te zorgen, komen
de zedelijkheid, het karakter van den persoon die
om hulp vraagt, niet in aanmerking.
Wie, volgens de opvatting van het armbestuur,
met in zyn onderhoud kan voorzien, wordt geholpen,
ook al drinkt de man, ook al zijn vrouw en kinderen
door den kostwinner moedwillig verlaten, ook al leidt
de moeder een zedeloos leren, ook al verdient geen
enkel lid van het gezin eenige sympathie. Op de
opvatting van bet armbestuur komt dus veel aan j zij
is deze: Voorzien man of vrouw niet behoorlijk in
het onderhoud van huu gezin, omdat er van de overi
gens voldoende vordiensten te veel wordt verkwist,
dan blijft de beurs voor hen gesloton. Zijn de ver
diensten te gering, dan wordt de beurs goopend.
Wat er verdiend of genoten wordt, en hoevoel per
sonen van hot inkomen moeten leven, ziedaar de twee
vragen, eigenlijk de twee oenige vragen die beant
woord moeten worden. Het armbestuur heeft tot
eigen richtsnoer het bedrag vastgesteld, dat een
individu wekelijks noodig heeft om in het leven te
blijven; loven dat bedrag mag nooit worden bedeeld;
het bedrag is in den loop dor jaren nu en dan
verhoogd.
Een man alleen wordt geacht van 2,10 p6r
week te kunnen bestaan, een oud echtpaar van 3,30,
een weduwe met 3 kinderen van 2, 6 en 10 jaar
van 4,80, een gezin bestaande uit 9 porsoneu
van 12,12.
Wat aan het Elberfelder stelsel zijne groote ver
maardheid heeft bezorgd, wat daarin zoo bij voorkeur
wordt geroemd, is de uitnemende controle op de
inkomsten van den bedeelde en op de grootte van
zijn gezin. Hierdoor wordt voorkomen, dat er met
de armengelden slordig wordt omgesprongen; dat
gezinnen, die niet behoeftig zijn, toch uit de armenkas
trekken en in zoover onderscheidt de Armanverwaltur.g
zich zeor gunstig van een aantal armbesturen, open
bare en andere, die het onderzoek liefst achterwege
laten, of meer op zaken letten, die met de armoede
hoegenaamd niets te maken hebben.
Mogelijk is de controle geworden door den voor-
beeldigen ijver, waarmede omstreeks 500 burgers
eene wel niet omvangrijke, maar toch geduiendeten
minste drie jaren volgehouden taak vervullen. En
uit de verslagen kan blyken, dat onlangs van de
158 die aan do beurt van aftreding waren, 148 zich
opr.ieuw eene keuze Koten welgevallen. Een zestigtal
burgers hebben sinds 1853 hunne betrekking 25
jaren en langer bekleed.
Volledigheidshalve hot is reeds zoo dikwijls
vermeld wil ik hier doen opmerken, dat de stad
in een aantal wijken (thans 31) verdeeld is; in elke
wijk zijn 14 armbezoekers werkzaam; ieder heeft
zijn eigen kwartior, zijn eigen armen, zelden meer
dan twee, want de kleinste wijk omvat 19, de
grootste, die spoedig weder gesplitst zal worden,
42 armen. De armbezoekers van eene wijk kiezen
hun president, hun wykmeester, en vergaderen om
de 14 dagen, onafhankelijk van de andere wijken,
om te beslissen op de aanvragen.
De ziokeDpractijk buiten de stedelijke ziekenhuizen
wordt waargenomen door zes geneeskundigen en een
oogarts.
De gestichten die van gemeentewege worden be
heerd, bestaan uit oen armhuis, een weeshuis, huizen
voor verlaten kinderen en voor dakloozen.
Het armhuis is, zooals de meeste armhuizen, een
toevlucht voor bejaarden en gebrekkigen, die elders
geen onderkomen kunnen vinden, voor raonschen uit
de ouderste laag der maatschappy, aan wier omge
ving ook de meest behoeftigen zich het liefst ont
trekken. Mannen on vrouwen zyn streng gesoheiden,
zij hebben wekelijks oen vryen dagloopen zij weg
en komen zij later woder terug, dan wordt huu de
toegang niet geweigerd. Zij dragen hunne gewone
klealing omdat bij hen groote tegenzin bestaat tegen
uniforraklee !ingsommigen zien er dau ook vry
haveloos uit. Weinige verpleegden kunnen werk
verrichten, van de 200250 personen slechts een
vijftigtalzooveel mogelijk wordt in het armhuis
gemaakt wat do stadsarmen noodig hebbentimmer-
manswinkel en doodkistonraakerij ontbreken niet.
De vele daar verpleegde idioten, wezenloos en
misvormd, een afschrikwekkend gezelschap voor de
anderen, zijn in dit gesticht misplaatst.
In de kindergestichten is het opmerkelijk, dat het
aantal weezen gaandeweg vermindert, het aantal
verlaten kinderen gaandeweg vermeerdert. Over de
toeneming van deze kan men zich nauwlyk9 verbazen,
wanneer men het groote, keurig ingerichte gebouw
met zyne welvarendo bewonersin oogenschouw neemt.
Onder verlateu kinderen het getal bedraagt thans
gemiddeld 150 worden niet verstaan alle ver
waarloosden, maar kinderen voor wie de ouders
niet meer gelieven te zorgenmen tracht de ouders
wel op te sporen en tot hun plicht te brengen,
maar dit is eene verre van gemakkelijke taak.
Weezen en verlaten kinderen gaan gezamenlijk
school in het gesticht zelfjongens en meisjes, ove
rigens natuurlijk gescheiden, ontmoeten elkander
daarKatholieken en Protestanten hebben gedeel
telijk afzonderlijke lokalen, en staan onder afzonder
lijk toezicht. Voor al dezo kinderen in de gestichten
wordt beter gezorgd dan voor de bedeelden buiten
de gestichten, die zoo spoedig mogelyk in verdien
sten moeten komen, en na hun 14de jaar den
leeftijd waarop het verplicht schoolgaan eindigt
meestal werk in een tabriek vinden. Want voor
de jongens worden leerling-oontracten met werkba
zen gesloten; voor de 16-jarige meisjes overeen
komsten met werkgeefsters, die haar dieast als boden
willen aannemen.
Do jongens worden voor hu» vak opgeleid in de
groote kelderlokalen, waar werkplaatsen voor dn
toekomstige timmerlieden, smeden enz. zijn ingericht.
Het geheel is uitmuntend in orde en moet wel
een groote trekpleister zijn voor ouders, bij win dn
ouderlijke genegenheid gebrekkig is ontwikkeld.
Zoo talrijk de bevolking is van deze beide aan
elkander grenzende gehouwen, zoo eohaaraok is ijj
in het gesticht voor dakloozen. Het groote buis, in
1888 verrezen, verleende by myn bezoek gastvrij
heid aan slechts twee weduwen en een enkel mans
persoon het staat voortdurend nagenoeg ledig j de
verklaring voor dit schrale bizoek is gemakkelijk te
geven. De bedoeling van de stiohters tooh was niet,
om hun die men gewoonlyk onder dakloozeo vei*
staat landloopers en leegloopers, zwervers en
deugnieten een asyl te verschaffen, maar om ge
zinnen die op straat waren gezet of geene woning
konden vinden, tijdelyk geheel op te nemen en van
die gezinnen moesten de mannen naar den éénen,
'la vrouw er: met hare kinderen naar du anderen
vleugel verhuizen. Zjj vinden er een dak, meer niet:
de vrouw zorgt zelve voor hare huishouding, de
oudera kunnen gaan werken, de kinderen kunnen
sohoolgaan. Voor gezellige meniohen ia anlk eon
leven niet aantrekkelijk. Voor een ongezellig huia-
vader is de verzoeking groot, om ia de ztad een
goed heenkomen te zoeken, het geld dat hij verdient
te verteren en zijn gezin aan de genade van het
armbestuur aan te bevelen. Bete neiging ia onder
drukt de vrouw mag er niet bl ij ven wonen, ale da
man een ander dak heeft opgezooht.
Slanfaohe navolging van Slbarfeld, aldus eindigt
de schrijver, aoht ik dus niet mogelijkbetere oou-
trole in ons armwezen is beslist noodzakelijk. Zan
der eensgezindheid, tonder toewijding vooral bij onze
meergegoede medeburgers, is gaene organisatie bjj
machte de controle naar behooren te bevorderen.
En dat aan toowijding nog groote behoefte beetaat,
wie zal dit durven ontkennon Stelsels zijn er ge
noeg, maar de mannen, om ze te doen leven, zjjn
ook die er genoegP
De lndependance spreekt de hoop uit, dat inder
daad, gelijk gezegd wordt, het bestuur van den Kongo-
staat alle belemmeringen voor den handel heeft op
geheven en da districtcommissarissen le Marinel en
Leraaire foitelyjc gedesavoueerd zullen zijn. //Beves
tigt zich dit gorucht", schryft het blad, „wij zouden
er het bestuur van den Kongo-staat van harte geluk
mede wen9chen. Do maatregelen, welke tegen de
handelsvrijheid waren genomen, waren niet alleen in
stryd met de rechtvaardigheid, met de verbintenissen
van den onafhankelijken staat tegenover België, met
zijno plichten tegenover de mede-onderteekenaan
der akte van Berlynzy waren bovendien onstaat
kundig, doordien zij volkomen gegronde en dus zeer
gevaarlijke grieven in het leven riepen tegen den
jongen staat, op het oogenblik juist waarop wegens
geschillen met vreemde mogendheden by eene nood
zakelijke behoefte hoeft aan populariteit in Belgio
Het is niet alleen het beginsel der handelsvrijheid,
hetwelk or bij winnen zal als de bedoelde maatre
gelen ingetrokken zyn, maar ook en bovenal de
Kongostaat zelf."
In de lange Engelsche parlementaire vaoantie houdt
men zioh in het vereenigd Koninklijk bezig met
politieke brieven, tydachriftartikelea en voorposten
gevechten.
