Boltenlandscb Overzicht. TOONBEL. had m0et<,n Z^n' Gisteren is te Kapelle a/d IJsel weder eeu geval van Aziatische cholera voorgekomen. Naar wordt medegedeeld, heeft het bestuur van het koninklijk Zoölogisch Botanisch Genootschap te 's Gravenhage besloten, in het laatst van de maand Januari of het begin van de maand Februari eene tentooustellling van kunstbloemen en kunstvruchten te houden, waaraan zoowel vaklieden als liefhebbers van hier en elders zullen kunnen deelnemen. De juiste datum zal later worden gemeld. Hot U. jD. verneemt dat de centrale commissie voor de statistiek uit haar midden eene commissie benoemd heeft, die onderzoek zal instellen naar het schoolverzuim. O. ui. is tot lid dier oommissie be noemd de heer R.% v. Zinderen Bakker te Korte- zwaag (Fr.). Tevens zal de centrale commissie onderzoek doen, welke bedrijven schadelijk zijn voor de gezondheid, en zal zij aan ambtenareq van den burgerlijken stand het verzoek richten, om bij aangifte het bedrijf van de overledene in de akte te vermelden. De gemeenteraad van Made had bij verordening bepaald, dat de leertijd der kinderen aan de open bare school aldaar zou eindigen met het 12e levens jaar. Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, over wegende dat naar het wettig voorscnritt, iu iedere gemeente gelegenheid moet gegeven worden om vol doend openbaar lager onderwijs te ontvangen, oor deelden dat een onderwijs, betwelk eindigen moet met het 12e levensjaar, niet als voldoende is te bo schouwen zij meeuden tot het 14e levensjaar moest kunnen voortgezet worden, wii het aanspraak kunnen maken te zijn voldoend ouderwijs. Daarenboven bevatte de verordening geen uilzonde ringen, zelfs niet voor kinderen, die in vorige jaren door ziekte verhinderd waren geweest de school te bezoeken. Of> grond van bovenstaande overwegingen oathiel- den Gthlep. -Staten hunne goedkeuring aan de ver- ordening. Uit Friesland wordt geschreven Diep treurig ziet het er thans in onze provincie nit. Reeds sedert jaren zijo wij er aan gewend ge raakt, dat voor een groot deel van onze arbeiders bevolking bij het beirin vau den winter gebrek aan werk intreedt, maar zoo erg als het ditmaal is, was het voordezen nog nooit. Zelfs midden iu den zomer hebben tal van arbeiders te vergeefs uitgezien naar dp gelegenheid om een dagloon te verdienen. Tegen over een, Wiens-diensten werden aangenomen, moesten er zes of ?oven worden afgewezeniu een tijd, dat er in andere jaren -iets bespaard werd voor den naderenden wHnter of iu,den vorigen winter gemaakte schuld gedelgd werd, had ditmaal menig arbeider de grootste moeite in d'h dagelij ksche behoefte van zijn gezin to voorzien. En dunkeider* dat* odit zijn de vooruitzichten. De töch reeds zjywir gedrukte pachtboeren lijden be langrijke js&bade dotir «ito ongekend lage prijzen van het vee[ze moetenden zullen natuurlijk bedacht zijn op inkrimping van alle niet geheel onvermij'ehjke uitgaven. De houthandel is slapper dan hij sedert vele jaren was, en waar groove stapels onverkocht zijn blijven staan, wordt er ditmaal slechts weinig hout Veel minder dan anders gekapt Ook een groot deel der turf staat nog onverkocht te veld en de kleine tot de arbeidersklasse beboerende veenbaas heeft zijn voorraad ver beneden de waarde moeten opruimen om ziju pacht- en slijkgelden te kunnen voldoen. Het laat zich onder deze omstandigheden wel verklaren, dat reeds thans, ofschoon er nog geen sprake is van winterkoude, reeds honderden werk vragen. Het is maar de vraag hoe hen in deze wensch te gemoet te komen. Verplaatsing van de veel te overvloedige arbeids krachten ware zeker wenschelijk. Toch kunnen we in emigratie niet veel heil zien, en wel om twee redenen. Ten eerste weuscht men voor emigratie flinke, energieke en bekwame arbeiders; maar zulke willen we hier ook wel houden, en de meeston van dezen vindon uog hun brood. Eu ten tweede: de emigratio zal ze eenigen invloed uitoefenen op de thans heerschende werkloosheid en armoede, moet op zeer groote schaal plaats vinden, on daarop is zeker weinig kans, waar de emigratie kosten naar Canada, voor één persoon op omstreeks 500 wordt begroot. Andere middeleu, het verstickkon van onderstand in geld en levensmiddelen, kunnen en zullen zeker niet achterwege blijven. Dan, zij mogen hier en daar voor het oogenblik de ellende lenigen, als af doende geneesmiddelen voor de kwaal zal niemand ze beschouwen. Naai onzo wijze van zien kan slechts één weg met goed gevolg gekozen worden. Het is die, welke ingeslagen is door den baron vau Lijnden te Beet- sterzwaag die aan honderd arbeiders werk verschaft. Waar bijna de helft van Frieslaudsbodem aan zeer schatrijke familien behoort, daar moge ook deze laatste beselfen, dat op hen de zedelijke verplichting rust helpend tusschen beide te treden. En dun zij het op de wijze vau den heer Van Lijnden, die uit gestrekte, half woeste gronden laat omwerken, dan wordt boveudien een arbeid verricht, die, zij het ook n.i verloop van eeuige jaren, ook voor den ouderne mer vruchten dragen kan. Door den minister van waterstaat is met betrek king tot de pakketpost ter gelegenheid van het aanstaande Sint-Nioolaasfeest bepaald, dat de ver gunning om meer pakketten met één adreskaart te verzenden gedurende die dagen zal zijn ingetrokken. Bij ieder pakket behoort dus een adreskaart. Op Zondag 4 December zullen gedurende de gewone uren vau openstelling op den Zondag pakketten ter verzendiog worden aangenomen. Op de spooiwegen 1 zal de postpakkettendienst worden uitgevoerd als op 1 werkdagen. Blijkens het verslag der Kamer over de begrooting van Waterstaat werd de benoeming eeuer Staatscom- missie voor de droogmaking der Zuiderzee door en kelen afgekeurd, omdat men betwijfelde of daardoor I wel resultaten van groote waarde zullen worden ver- I kregen vele anderen hadden bezwaar tegen de sa- I menstelling der commissie en de haar versterkte op- 1 dracht, daar onder de leden velen waren, die zich reeds ten gunste van hot plan der Zuidorzee-vereeni- ging hadden uitgelaten, en dat de Minister met het voorzitterschap was belast, scheen verder te eer be denkelijk, nu de opdracht beperkt was tot beoordee- ling van een plan* aan de saraenste'ling waarvan hy een groot aandeel had gehadhad de oommissie ochter ook het recht te dvarwegen de uitvoering van een ander plan, gelijk uit de installatie-rede was op te maken, dan had d,eze uitbreiding van den werk kring der commissie groot bezwaar wegens de ver warring en het meeningsverschil waartoe zij aanlei ding kon geven en de vertraging, die nu bij het uitbrengen van advies het gevolg er van zou kunnen ziju. Op het wetsontwerp voor do organisatie macht, dat de vorige week bij de Tweede ingediend, zal waarschijnlijk nog in deze hoofdzaak volgen. Zoo althans mag men uit het antwoord der regeering op de algeme schouwingen betreffende de Staatsbegrooting, wordt gezegd, dat //de wetsontwerpen, wel dienst bij militie, schutterij en land storm dienstplichtigheid daarbij regeteu en omso binnen een niet ver verwijderd tijdstip volgen". der land- Kfaraer is ing de obmaken ne be- Daar den eu de lirijven. kunnen lin- 11 en De N. R. Ctdie met groote belangste het praeadvies van het bestuur der liberale Uni net betoog te gemoet zag, waarmee het wetsontwerp lot uitbreiding van het kiesrecht, tegen de velo beden kingen die het ontmoet huif, zou verdedigd worden, verklaart het teleurgesteld en onvoldaan uit handen te hebben gelegd. Over het geheel onderscheidt zich het preadvies meer door warmte van overtuiging, dan door kracht van be toog. Waar het zich beroept op de //degelijkheid van het Nederlandsche volk," die //de verwachting wettigt, dat het roepen van een grooter aantal staatsburgers tot medewerking aan de samenstelling onzer volks vertegenwoordiging bevorderlijk zal zijn aan het welzijn der geheoie natie"waar het herinnert, dat z/de betrekking van den burger tot den Staat hier te lande voor zeer velen uiet voldoende tot baar recht is gekomen", en dat //te lang reeds zeer velen zijn uitgesloten van eeue bevoegdheid, welke de rechtvaardigheid en het landsbelang eischen, niet dan in de hoogste noodzakelijkheid aan den staats burger te onthouden," verkondigt het onbetwistbare waarheden, maar die aau bedenkingen tegen do aan de or ie zijnde ontwerpen wel niet het zwijgen zul len opleggen. 0£ het kiesrecht moet worden uitge breid, is, althans onder liberalen, de vraag niet; uitbreiding willen allendat <le kiesbevoegdheid z/niet dan in de hoogste noodzakelijkheid den staats burger mag worden onthouden," betwist niemand. Het punt van verschil is alleen, hoe ver de politieke ontwikkeling ran ons volk gedoogt te gaan, en vooral welke grenzen de grondwei voor die uitbreiding heeft gesteld. Niet gelukkig is het praeadvies, waar "het zich teö gunste van deze uitbreiding beroept op de agitatie, die bij beperkter toekenning niet zou ophouden. z/Voor hen die hopen op den tijd, dat het lam met den wolf verkeeren zal, zeker eene aantrekke lijke gedachte, schryft de Ar. R. Cten wel geschikt óm o^er bezwaren heen te stappen. Geen oproerige meetings, geen dreigende, optochten, geen straatru moer meer. De vrede hersteld. De vertegenwoordi ging als volksvertegenwoordiging erkend; de te gee ring niet langer gewantrouwd als regeering van de bevoorrechte standende wet als uitdrukking vau den wil des volks geëerbiedigd wat schoon voor uitzicht Maar een vooruitzicht helaaswaarin men slechts door de oogen voor de werkelijkheid te sluiten zich verlustigen kan. Eene „voor lange niet koeler had kunnen zijn, zoo de Gunst, in plaats van een half menschenleven, slechts eeu dag weg was geweest. «Gij herinnert u den majoor toch wel?" vroeg oom, wien deze koelheid ook in h#»t oog viel. Wel zeker," antwoordde ziju gast, en slurpte van het water. Hij is de majoor van Tameren verleden jaar ge- pensionoeerd. Hij was luitenant bij de kurassiers toqo-'gij naar de Oost gingt." l)e Gunst glimlachte even, en knikte met het hoofd. Er werd voorgeslagen een partijtje domino te spe len. De Gunst, oom en de ^ajoor namen er deel aan. Ik bleef toeschouwer. De Gun»t speelde met yzeren oplettendheid, die mij te meer in het Dog viel, daar hij zijn steenen zeer kalm vooruitschoof, en zich geen oogenblik bedacht, als liet hij van het lot afhangen welke steen zijn hand zou grijpen. Het bleek echter weldra uit den lo»p van het spel dat een scherf oordeel zijn keus had geleid. Na eenigen tijd de spelers te hebben gadegeslagen, voegde ik mij bij don ingenieur on den wijnkooper, die niet te^van het raam zaten te p*aten. Is er al een potje uit?" vroeg mij de laatste. «Bijna." «Wie za! het winnen?" «De Gunst waarschijnlijk. De anderen zijn nog onder Jan." «Het geluk dient hem altijd!" «Doch ook zijn schranderheid. Ik verzeker u dat hij het fijner speelt dan de majoor; en die is toch een held met de domino-steonen." «Geluk is toch maar alles," hoorden wij de be deesde stem van den heeF" Specht achter- on9 aan merken. «Dat moogt gij wel zeggen," bevestigde de wijn- kooper; «hij zou er wel gekomen zijn, die de Gunst, zonder geluk!" z/Ik heb hem altijd als een man van doorzicht en verstand hooren prijzen," zeide 'k, «en die hoeda-^ nigheden hebben hem in de Oost toch waarschijnlijk goede diensten bewezen." «Och wat verstand!" riop de wijnkooper uit«men komt er ver medeIk voor mij, heb liever een ons geluk dart een pond verstaodzonder geluk vaart niemand wel." «Het laatste is waar," zeide de ingenieur; «maar zoo men de gunst van de fortuin behoeft om het ver te brengen, hebben de schranderer. de meeste kans om de gaven, die zij met blinde hand uitstrooit, op te vangen. Zij* weten beter te berekenen, naar welken kant die zullen vallen. Neem tien zotten, die beproeven willen of de fortuin hun gunstig is, en laat een van hen het ver brengen, dan zal mbn, omdat het hier of daar een man van kennis en geest kracht in de wereld tegenloopt, overal uittrompetten dat noch beleid, noch overleg, noch inzicht, noch arbeid, noch een beider hoofd iets afdoen tot het welslagon. Desniettemin zou ik durven wedden* dat, als er vau d«e tien zotten ééu zijn fortuin maakt, en negen blijven wat zij waren, daarentegen van de tien mannen van kunde er negen hun fortuin maken, ter wijl de tiende overblijft om, doof' do oppervlakkige toeschouwers, als het beklagenswaardig pendant van den eenen gelukkigon zot te worden vertoond." Ik schaarde mij aan de zijde van den ingenieur, hoewel ik mij de aanmerking veroorloofde dat zijn berekening vau de verhouding mij niet juist voor kwam. Ik nam gaarne aan dari het verstand meer kansen had dan de domheid,^ doch betwijfelde zeer of die wel zoo gunstig stonden als negen tot een. De wijnkooper hield zijn raeening vol dat beiden evenveel kans hadden, ja liet zelfs het gevoelen door- schemeren dat de zotten zelfs ,nog een schrapje voor haddendit geloof werd ook door den heer Specht beleden, hetgeen den wijnkooper, in de volheid zijner blijdschap van een medestander tegen den ingenieur' en mij gevondon te heffbep, deed voorspellen dat Specht ongewvijfidd fortuin -«n de Oost zou maken. Dit scheen ook mij, altijd wanneer der wijnkoopers stelsel doorging, zeer waarschijnlijk toe. Onze woor denwisseling lokte hoorders en weldra ook mede strijders van de omliggende tafeltjes, die zich in twee ongelijke kampen splitsen, en tot mijn verbazing ont waarde ik dat verreweg het grootste getal zich onder ds vaan van den wynkooper schaarde. (Slot volgt.) I jaren geldende oplossing;" en nu reeds steken van alle kanten protesten op tegen het uitslui ten van zoo velen die, naar de democratische leer, kiezer moeten zijnvan de ongeletterden, van de bedeelden, van de wanbetalers enz. «Voor lange jaren"maar hoort gij dan niet, hoe de eene groep nu reeds deze wet als het werk der plutocratie vervloekt, en een andore groep haar wel wil aauüem< n, maar alleen als een begin vau het goedo en met de belofte dat de beweging niet zal aflaten, totdat er geen politieke afgestootonen, geen van hun recht beroofde staatsburgers meer zullen zijn? «Niets noodlottiger dan dat voortdurend de vraag of het kiesrecht rechtvaardig geregeld ja, door een groot aantal onzer modeburgers in twijfel ge trokken, ja ontkend wordt." Maar die «vraag" wordt nu reeds «in twijfel getrokken ja ontkend" en zal het in klimmende mate worden, naarmate de nieuwe kief recht ia gebreke blijft de wunsoheu, die achter de kiesrecht-agitatie schuilen, te bevredigen. Als do mannen toegelaten zijn, komen de vrouwen aanklop- pen; nu reeds kan er geen volksvergadering gehouden worden, of zij komen het onvervreemdbaar recht als burgeres opeischeu. Nu ziju het nog maar weinigen, maar wanneer straks hot alleraaus-atemrecbt niet geeft wat, men zoekt, zullen de dames kunnen rokenen op hulp van den heer Gerritsen sc., achter de sociaal democraten niot het kiesrecht «der vrouw aackonaonJe. Er zal dus nog heel wat «agitatie" moeten vooraf gaan, oer dat kruiende oeverzand (om met dr. Kuyper te spreken) voorgoed tot rust zal zijn gekomen. En als er geen nieuwe kiezers en kiezeressen meer in reserve ziju, om den heilstaat, waarop gehoopt wordt, aan te brengen, dan zullen de uitverkorenen van het algemeen kiesrecht het zolven te misgelden hebben en het koningschap en hot kapitaal en wie verder het verwezenlijken der schoouo drootnen in den weg stahn. «De «voor lange jaren geldende oplossing," de tot rust gekomen agitatie, het zijn zinsbegoochelingen, geen oogenblik togen de aanra kingen der werkelijkneid bestand. Wat hot praead vies zoo «noodlottig" viudt, blijtt, hetzij deze of eene andere wet het kiesrecht regelt." Gisterenavond bad de 2e abonnemonts-voorstel- ling plaats in de Sociëteit Ons Genoegen Dit maal trad het gezelschap jan clen liotterdumscheu Tivoli-schouwburg op met twee blijspelen De Reis tiaar Turkijevan de hh. Blumenthal en Kadelburg en Onder vier Oogenvan |Pwulda. Vooral naar hot eerstgenoemde waren wij min of meer nieuwsgierig, daar een vroeger stuk van die zelfde schrijvers zoo'r. énorm succes had, ook hier ter stede, namelijk Stadslucht, dat bij vele schouwburg bezoekers uiig in herinnering is. Hadden wij voor af hooren beweren, dat het nieuwe stuk hooger moest staan, en uit een letterkundig oogpunt meer beteekenen, dit kunnen wij niet toestemmen, daar het inderdaad vóel meer onder de rubriek «/kluchten", dan onder die der «blijspelen" bohoovi gerangschikt te worden. Aanstonds inoeteu wij er echter bijvoegen dat het een recht amusant stuk is, dat een vroolijken avond verschaft, al is <le iutrigue van weir.ig beteekenis. Dat de heer Willem vau Zuijlen daarin optrad, beloofde hek reeds dadelijk succes, want de gezellige, jolige wijze waarop hij de toeschouwers weet te boeien is eenig. Toch spijt het ons dat deze uitstekende karakter-speler tegen woordig bijna altijd in kluchten optreedt. Wij berinneren ons immers allen zijne uitmuntende creaties iu stukken van edeler gehalte toen hij nog i u ultoaakt0 van een bepaald gezelschap (men denke 0: v. aan zijn Friend FritsI), terwijl hij nu m, u',8'u^0n/' geroepen wordt oiu op te treden in stukkeu, waarin hij den schoonsten kant vau zijn talent niet kan laten zienIntusschen was zijne medewerking op gisterenavond ons hoogst aangenaam. Met hem deden Alex. Faassen, Aug. van Biene, Jan L. de Vos en do dames Tartaud, van Westenhoven en van Biene het grappige stuk geheel tot zijn recht omen. Mevr. van Korlaar was door ongesteldheid ver inderd op i» treden. Blykbaar amuseerde het publiek zich uitstekend, zooals ook bleek uit het herhaald applaus. - Het nasttikjet „Onder vier oogenwas van beter ge a te dan de meeste die tot slot eener voorstelling wor en gegeven. Hier en daar scheeu het ons wel een «weinig «gerekt" toe, maar over 't geheel viel 6 n ln rï011 8mHRk* Mevr. van BienePoolman en e heer Jan C. de Vos speelden uitstekend. Het gefingeerde tafelgesprok van den laatste had ook vee succes. Het kwam eps voor dat de bediende, nie et oog op do gasten, die verwacht werden, Nu men de redevoering, door Caprivi ter verde diging van het legerwetsontwerp in den Kijksdag gehoudeu, in haar geheel leert, kennen, blijkt zij nog veel belangryker te zijn dan zij uit de eerste korte modedeeliiigen reeds schee». De hoofdpunten van den politieken toestand in Europa zijn daarin be handeld. Allereerst verklaarde de rijkskanselier te erkennen, dat het iets buitengewoons was, een wet in te dienen op de wijze zooals het thans gedaan we^d. Maar de groote beteekenis rechtvaardigde dit. Evenmin trachtte de regeering zich den omvang der lasten te ontveinzen, welke het nieuwe ontwerp zal opleggen, maar men moot niet vergeten dat deze over 20 ja ren worden verdeeld en bovendien kan elk jaar uit stel noodlottig zijn. Men moet dit niet opvatten alsof de regeering hot oorlogsspook weer wil vertoonen met het geduchte opschrift: «Krieg iu Sieht"; zij zal zich onthouden van elk onuoodig wapengekletter, maar alleen de zuivere waarheid voorstellen. De Duitsche regeoringen staan tot allo andere in normale en vriendschappelijke betrekkingen (toejui ching), eu Bismarck zeide na den laatsten oorlog Duitschland is voldaan. Helgoland was nog hot laatste stuk Duitschen grond dut wij begeerden. Nu is ons wel 13 waar aangeraden, zeide Caprivi, eeu zoogenaamden preventieven oorlog te beginnen, maar daaraan denkt de regeering niet. Ten eerste zou liet 0iet zoo gemakkelijk zijn als in 1870, Frank rijk te overwinnen, en dan nog: wat zou bet baten? Binnen weinige jaren zou men zich weer in denzelf den toestand bevinden. En wat het grondgebied betreft, wij begeeren van Frankrgk geen vierkanten kilometer meer. Vervolgens besprak de rijkskanselier de quae9tie van het Kmser telegram. Dat* er vervalaching had plaats gehad door Bismarck, sprak hij zeer beslist tegen, en hij las de geheele telographische corres pondentie voor., «Als men de artikelen in buiteniandsche bladen over deze zaak leest en gelooft, dan wekken zij d6 overtuiging, dat alles wat wij sedert 22 jaren over het ontstaan van den Fransch-Duitschen oorlog ge loofd hebben, niets anders was dan leugen en bedrog. Hiertegenover zal ik op grond dier bescheiden het bewijs leveren, 1. dat Duitschland den oorlog niet uitgelokt heeft2. 4at Bismarcfk op geen punt hot telegram verscherpt heeft3. dat hij de dépêche niet heeft vervalscht4. dat het niet juist is dai de ouue keizer VVilhelui to persooulyk of te zwak gewe st is, of wellicht in verkeer met Fransche diplomaten niet den toon hoeft getroffen, 4ie aau het gevoelen van het Duitsche volk beantwoordde. «Frankrijk wilde den oorlog. Ook thans verlangt hei geen bondgenootschap iii het belang van den vrede maar herziening van de kaart van Europa". Nergens in het buitenland heeft men er aan ge twijfeld of Frankrijk heeft in 1870 bepaald den oorlog met en de vernedering van Duitschland gewild. Tot zulk eeu prijs mocht men Duitschland den vrede niet koopen (levendige bijval). Frankrijk heeft zijn revanche-neigingen in 't minst niet opgegeven en zonder den afstand van Elzas-Lotharingen zouden die neigingen er niet minder om geweest zijn. Frank- rijks verbonden hebben dan ook zeker niet een ver- dedigeud karakter, zooals die van Duitschland, maar een aanvallend, met de bepaalde beuoeling om de kaart van Europa te veranderen. Anders was de verhouding van Duitschland. Ca privi zeide daaromtrent: Ik weet op grond van een autoriteit, dat de Czaar de vredelievende en loyale politiek, die ik op bevel van keizer Wilhelm voer, waardeert. Het doet mij leed, dat de Czaar door de Duitsche pers niet met die achting behandeld wordt, welke hem to-k >int, on ik heb hot dikwijls bótree.rt, dat de perswet mij uiet de macht geeft tusschenbeiden te komen. Er zijn evenwel andere toestanden in Rusland, welke het evenwicht dreigen te verstoren. Men moet rekening houden met de ontevredenheid welke in Rusland heerscht. Wij hopen dat dit mettertijd veranderen zal De Russische politiek rekent met groote tijdruimten en gaat levens voort zich te vorsterken. Met een vast doel voor oogen gaat het Russische legerbestuur steeds vertfer en het Russische spoorwegnet in het Westen wordt aanhoudend verbeterd. Rusland maakt zich gereed den volgenden oorlog niet in het Zuiden, maar in het Westen te voeren. Volgens een vast plan hebben de troepenverschuivingen plaats. Op hot oogenblik is de toestnud niet dreigend, maar wij moeten rekening houden roet moge- lijken oorlog met Rusland. De tegenwoordige Czaar kan als souvereirt van een groot rijk iu een toestand komen, die hem dwingt den oorlog te beginnen. Aan do uitlatingen der pers over de toenadering tusschen Frankrijk en Rusland hechtte de rijkskan selier blykbaar groote waarde.Zelfs noemde hij hot veelbesproken artikel in de Figaro «Alliance eu Flirt Bij die wederzijdsche verijroederingsvuurwerken, zeide hij, vliegen er dikwyls vonken over onze hoof den. Met het oog daarop hebben wij alle reden onze bluschmiddelen in orde te houden en als zy niet compleet zijn, ze aan te vullen. Voorts betoogde Capriviteu eerste dat in eene verhooging der Duitsche weerbaarheid voor Ruslands niets beleedigends lag, maar ten tweede, dat zeker eeu volgende oorlog voor Duitschland een oorlog «met twe fronten" zou zijn. Dat Duitschland tegen zulk een oorlog niet op gewassen kon zyn, mocht nooit als reden worden aangevoerd om au verder maar niets meer aan het leger te verbeteren. Ook mag men niet uitsluitend op de bondgeuooten steunen^ Vooreerst kan het Drievoudig Verbond thans nog niet eene even groote troepenmassa op de been brengen als Frankrijk en Rusland te zaraenten tweede ziju er bijzondere oorzaken die eene samenwerking beinoeilijkeu, b.v. de tuLschenligging van Zwitserland, en eindelijk zal toch altijd op Duitschland de grootste last neerkomen. Duitschland heeft zijn militair overwicht van 1870 en '71 Diet geheel meer behouden. Als men vraagt, hoe dat komt, dan antwoord ik, dat dit niet de schuld van Duitschland zelve is. De regeeringen en de Rijksdag hebben steeds de noodige middelen boschikbaar gesteld. Maar het ligt in den aard der zaakdat na eeo kVijg de overwinnaar niet zoo veel offers wil brengen als de overwonenne. De overwinnaar vraagt naar het minimum van uffors de uverwuuuene legt zich eeu maximum op. Op dit oogenblik berust het militair overwicht bij onze naburen. Zij hielden niet, zooals wij deden, rekening met economische verhoudingen. Wij hinken achteraan, waar wij voorop behoordeu te gaan. Wij grepen naar hulpmiddeltjes, die niet vol doende hielpen en dus noodmiddeltjes werden. Zulke noodmiddelen waren de vermeerdf ring van het aantal verlofgangers, welke ter beschikking blijven; het iustellon der aanvullingsreservede wederinvoering van de landweer, 2de ban, met verlenging van den diensttijd tot 39e jaar. Door den 2 jarigen diensttijd zou men het leger versterken, verjougen en verbeteren. Over het veelbesproken artikel in een Duitsch militair tijdschritt waarin de landweer zon zijn ver- ongelijkt, zeide Caprivi dat hij niet wist, wie het artikel geschreven Imd, maar dat hij er die veron gelijking niet uit komen lezen. De middelen 'tot dekking der kosten, de bier-, brandewijn- en bóurshelasting, zondeu volgens Caprivi slechts per hoofd der bbvolking een geriugen last opleggen. De militaire middelen,, zullen gevondon worden door zorgvuldige toepassing van den algemeenen weerplicht. Bovendien moest de legerorgsnisatie minder doorzichtig gemaakt worden, zoodat troepen verschuivingen plaats konden hebben, zonder dat het buitenland het aanstonds bemerkte. Van de oefening der aanvullingsreserve wordt ge heel afgezien. Natuurlijk is het ontwerp alles behalve welkom; de regeering ging er ongaarne toe over maar een nederlaag zou milliardon kosten in plaats van de nu gevraagde millioenen. Caprivi eindigde met het dringend verzoek, namens (le verbonden regoeringen Duitschland te geven wat het toekomt, opdat iedereen zeggen kan Lieb Vaterland, kaun9t ruhig sein Zijne rede werd aan de rechterzijde met luide toejuichingen ontvangen. De vryzinnnige afgevaardigde Richter verklaarde daarna dat hij en zijne partijgeuooten volstrekt niet overtuigd waren door het gehoorde, dat trouwens ni'ets nieuws bevatte en eenvoudig neerkwam op de oude overschatting van het militaire niet achter stelling van de economische welvaart. De afgevaar- digdeu zouden van bet recht om te antwoorden niet thans doch eerèt later gebruik maken nl. by de bespreking der begrootiug en de eerste lezing van uit wetsoutwerp. De voorzitter Von Leretzow merkte op dat indien een der leden flen rijkskanselier had willen weerleg gen, hij hem daartoe in de gelegenheid zou hebben gesteld. In de Fransche Kamer vau Afgevaardigden gaf 4e minister van marine modedeeling van een telegram vau generaal Dodds, waarin de bezetting van Abo- moy wordt gemeld. De Kamer nam met algemeene stemmen en onder toejuichiug een voorstel aan, om eene militaire Da- homey-medaille te stichten, zoomede een votorstel tot het toekennen van eereteekenen. Paul Déroulède heeft aan de Kamer bericht ge zonden dat hij zyn benoeming tot lid der commissie niet aanneemt. De commissie, welke dus thans bestaat uit 23 leden der linker- en 9 der rechterzijde, koos Brisson tot haar voorzitter. Zij besloot geen officieel verslag van haar, byeen- komsten ie geven en den leden vrij te laten onder eigen verantwoordelijkheid datgene mede te deelen wat zij oirbaar achten. Hedenmiddag te 2 uur vangen de verhooren aan.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1892 | | pagina 2