Boltenlandscb Overzicht.
TOONBEL.
had m0et<,n Z^n'
Gisteren is te Kapelle a/d IJsel weder eeu geval
van Aziatische cholera voorgekomen.
Naar wordt medegedeeld, heeft het bestuur van
het koninklijk Zoölogisch Botanisch Genootschap te
's Gravenhage besloten, in het laatst van de maand
Januari of het begin van de maand Februari eene
tentooustellling van kunstbloemen en kunstvruchten te
houden, waaraan zoowel vaklieden als liefhebbers van
hier en elders zullen kunnen deelnemen. De juiste
datum zal later worden gemeld.
Hot U. jD. verneemt dat de centrale commissie
voor de statistiek uit haar midden eene commissie
benoemd heeft, die onderzoek zal instellen naar het
schoolverzuim. O. ui. is tot lid dier oommissie be
noemd de heer R.% v. Zinderen Bakker te Korte-
zwaag (Fr.).
Tevens zal de centrale commissie onderzoek doen,
welke bedrijven schadelijk zijn voor de gezondheid,
en zal zij aan ambtenareq van den burgerlijken stand
het verzoek richten, om bij aangifte het bedrijf van
de overledene in de akte te vermelden.
De gemeenteraad van Made had bij verordening
bepaald, dat de leertijd der kinderen aan de open
bare school aldaar zou eindigen met het 12e levens
jaar. Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant, over
wegende dat naar het wettig voorscnritt, iu iedere
gemeente gelegenheid moet gegeven worden om vol
doend openbaar lager onderwijs te ontvangen, oor
deelden dat een onderwijs, betwelk eindigen moet
met het 12e levensjaar, niet als voldoende is te bo
schouwen zij meeuden tot het 14e levensjaar moest
kunnen voortgezet worden, wii het aanspraak kunnen
maken te zijn voldoend ouderwijs.
Daarenboven bevatte de verordening geen uilzonde
ringen, zelfs niet voor kinderen, die in vorige jaren
door ziekte verhinderd waren geweest de school te
bezoeken.
Of> grond van bovenstaande overwegingen oathiel-
den Gthlep. -Staten hunne goedkeuring aan de ver-
ordening.
Uit Friesland wordt geschreven
Diep treurig ziet het er thans in onze provincie
nit. Reeds sedert jaren zijo wij er aan gewend ge
raakt, dat voor een groot deel van onze arbeiders
bevolking bij het beirin vau den winter gebrek aan
werk intreedt, maar zoo erg als het ditmaal is, was
het voordezen nog nooit. Zelfs midden iu den zomer
hebben tal van arbeiders te vergeefs uitgezien naar
dp gelegenheid om een dagloon te verdienen. Tegen
over een, Wiens-diensten werden aangenomen, moesten
er zes of ?oven worden afgewezeniu een tijd, dat
er in andere jaren -iets bespaard werd voor den
naderenden wHnter of iu,den vorigen winter gemaakte
schuld gedelgd werd, had ditmaal menig arbeider
de grootste moeite in d'h dagelij ksche behoefte van
zijn gezin to voorzien.
En dunkeider* dat* odit zijn de vooruitzichten. De
töch reeds zjywir gedrukte pachtboeren lijden be
langrijke js&bade dotir «ito ongekend lage prijzen van
het vee[ze moetenden zullen natuurlijk bedacht zijn
op inkrimping van alle niet geheel onvermij'ehjke
uitgaven. De houthandel is slapper dan hij sedert
vele jaren was, en waar groove stapels onverkocht
zijn blijven staan, wordt er ditmaal slechts weinig
hout Veel minder dan anders gekapt Ook een
groot deel der turf staat nog onverkocht te veld en
de kleine tot de arbeidersklasse beboerende
veenbaas heeft zijn voorraad ver beneden de waarde
moeten opruimen om ziju pacht- en slijkgelden te
kunnen voldoen.
Het laat zich onder deze omstandigheden wel
verklaren, dat reeds thans, ofschoon er nog geen
sprake is van winterkoude, reeds honderden werk
vragen. Het is maar de vraag hoe hen in deze wensch
te gemoet te komen.
Verplaatsing van de veel te overvloedige arbeids
krachten ware zeker wenschelijk. Toch kunnen we
in emigratie niet veel heil zien, en wel om twee
redenen. Ten eerste weuscht men voor emigratie
flinke, energieke en bekwame arbeiders; maar zulke
willen we hier ook wel houden, en de meeston van
dezen vindon uog hun brood. Eu ten tweede: de
emigratio zal ze eenigen invloed uitoefenen op de
thans heerschende werkloosheid en armoede, moet op
zeer groote schaal plaats vinden, on daarop is zeker
weinig kans, waar de emigratie kosten naar Canada,
voor één persoon op omstreeks 500 wordt begroot.
Andere middeleu, het verstickkon van onderstand
in geld en levensmiddelen, kunnen en zullen zeker
niet achterwege blijven. Dan, zij mogen hier en
daar voor het oogenblik de ellende lenigen, als af
doende geneesmiddelen voor de kwaal zal niemand
ze beschouwen.
Naai onzo wijze van zien kan slechts één weg
met goed gevolg gekozen worden. Het is die, welke
ingeslagen is door den baron vau Lijnden te Beet-
sterzwaag die aan honderd arbeiders werk verschaft.
Waar bijna de helft van Frieslaudsbodem aan zeer
schatrijke familien behoort, daar moge ook deze
laatste beselfen, dat op hen de zedelijke verplichting
rust helpend tusschen beide te treden. En dun zij
het op de wijze vau den heer Van Lijnden, die uit
gestrekte, half woeste gronden laat omwerken, dan
wordt boveudien een arbeid verricht, die, zij het ook
n.i verloop van eeuige jaren, ook voor den ouderne
mer vruchten dragen kan.
Door den minister van waterstaat is met betrek
king tot de pakketpost ter gelegenheid van het
aanstaande Sint-Nioolaasfeest bepaald, dat de ver
gunning om meer pakketten met één adreskaart te
verzenden gedurende die dagen zal zijn ingetrokken.
Bij ieder pakket behoort dus een adreskaart. Op
Zondag 4 December zullen gedurende de gewone
uren vau openstelling op den Zondag pakketten ter
verzendiog worden aangenomen. Op de spooiwegen
1 zal de postpakkettendienst worden uitgevoerd als op
1 werkdagen.
Blijkens het verslag der Kamer over de begrooting
van Waterstaat werd de benoeming eeuer Staatscom-
missie voor de droogmaking der Zuiderzee door en
kelen afgekeurd, omdat men betwijfelde of daardoor
I wel resultaten van groote waarde zullen worden ver-
I kregen vele anderen hadden bezwaar tegen de sa-
I menstelling der commissie en de haar versterkte op-
1 dracht, daar onder de leden velen waren, die zich
reeds ten gunste van hot plan der Zuidorzee-vereeni-
ging hadden uitgelaten, en dat de Minister met het
voorzitterschap was belast, scheen verder te eer be
denkelijk, nu de opdracht beperkt was tot beoordee-
ling van een plan* aan de saraenste'ling waarvan hy
een groot aandeel had gehadhad de oommissie
ochter ook het recht te dvarwegen de uitvoering van
een ander plan, gelijk uit de installatie-rede was op
te maken, dan had d,eze uitbreiding van den werk
kring der commissie groot bezwaar wegens de ver
warring en het meeningsverschil waartoe zij aanlei
ding kon geven en de vertraging, die nu bij het
uitbrengen van advies het gevolg er van zou kunnen
ziju.
Op het wetsontwerp voor do organisatie
macht, dat de vorige week bij de Tweede
ingediend, zal waarschijnlijk nog in deze
hoofdzaak volgen. Zoo althans mag men
uit het antwoord der regeering op de algeme
schouwingen betreffende de Staatsbegrooting,
wordt gezegd, dat //de wetsontwerpen, wel
dienst bij militie, schutterij en land storm
dienstplichtigheid daarbij regeteu en omso
binnen een niet ver verwijderd tijdstip
volgen".
der land-
Kfaraer is
ing de
obmaken
ne be-
Daar
den
eu de
lirijven.
kunnen
lin-
11 en
De N. R. Ctdie met groote belangste
het praeadvies van het bestuur der liberale Uni net
betoog te gemoet zag, waarmee het wetsontwerp lot
uitbreiding van het kiesrecht, tegen de velo beden
kingen die het ontmoet huif, zou verdedigd worden,
verklaart het teleurgesteld en onvoldaan uit handen
te hebben gelegd.
Over het geheel onderscheidt zich het preadvies meer
door warmte van overtuiging, dan door kracht van be
toog. Waar het zich beroept op de //degelijkheid van
het Nederlandsche volk," die //de verwachting wettigt,
dat het roepen van een grooter aantal staatsburgers
tot medewerking aan de samenstelling onzer volks
vertegenwoordiging bevorderlijk zal zijn aan het
welzijn der geheoie natie"waar het herinnert, dat
z/de betrekking van den burger tot den Staat hier
te lande voor zeer velen uiet voldoende tot baar
recht is gekomen", en dat //te lang reeds zeer
velen zijn uitgesloten van eeue bevoegdheid, welke
de rechtvaardigheid en het landsbelang eischen, niet
dan in de hoogste noodzakelijkheid aan den staats
burger te onthouden," verkondigt het onbetwistbare
waarheden, maar die aau bedenkingen tegen do aan
de or ie zijnde ontwerpen wel niet het zwijgen zul
len opleggen. 0£ het kiesrecht moet worden uitge
breid, is, althans onder liberalen, de vraag niet;
uitbreiding willen allendat <le kiesbevoegdheid
z/niet dan in de hoogste noodzakelijkheid den staats
burger mag worden onthouden," betwist niemand.
Het punt van verschil is alleen, hoe ver de politieke
ontwikkeling ran ons volk gedoogt te gaan, en vooral
welke grenzen de grondwei voor die uitbreiding heeft
gesteld.
Niet gelukkig is het praeadvies, waar "het zich teö
gunste van deze uitbreiding beroept op de agitatie,
die bij beperkter toekenning niet zou ophouden.
z/Voor hen die hopen op den tijd, dat het lam
met den wolf verkeeren zal, zeker eene aantrekke
lijke gedachte, schryft de Ar. R. Cten wel geschikt
óm o^er bezwaren heen te stappen. Geen oproerige
meetings, geen dreigende, optochten, geen straatru
moer meer. De vrede hersteld. De vertegenwoordi
ging als volksvertegenwoordiging erkend; de te gee
ring niet langer gewantrouwd als regeering van de
bevoorrechte standende wet als uitdrukking vau
den wil des volks geëerbiedigd wat schoon voor
uitzicht Maar een vooruitzicht helaaswaarin
men slechts door de oogen voor de werkelijkheid
te sluiten zich verlustigen kan. Eene „voor lange
niet koeler had kunnen zijn, zoo de Gunst, in plaats
van een half menschenleven, slechts eeu dag weg was
geweest.
«Gij herinnert u den majoor toch wel?" vroeg
oom, wien deze koelheid ook in h#»t oog viel.
Wel zeker," antwoordde ziju gast, en slurpte van
het water.
Hij is de majoor van Tameren verleden jaar ge-
pensionoeerd. Hij was luitenant bij de kurassiers
toqo-'gij naar de Oost gingt."
l)e Gunst glimlachte even, en knikte met het hoofd.
Er werd voorgeslagen een partijtje domino te spe
len. De Gunst, oom en de ^ajoor namen er deel
aan. Ik bleef toeschouwer. De Gun»t speelde met
yzeren oplettendheid, die mij te meer in het Dog
viel, daar hij zijn steenen zeer kalm vooruitschoof,
en zich geen oogenblik bedacht, als liet hij van het
lot afhangen welke steen zijn hand zou grijpen. Het
bleek echter weldra uit den lo»p van het spel dat
een scherf oordeel zijn keus had geleid. Na eenigen
tijd de spelers te hebben gadegeslagen, voegde ik
mij bij don ingenieur on den wijnkooper, die niet
te^van het raam zaten te p*aten.
Is er al een potje uit?" vroeg mij de laatste.
«Bijna."
«Wie za! het winnen?"
«De Gunst waarschijnlijk. De anderen zijn nog
onder Jan."
«Het geluk dient hem altijd!"
«Doch ook zijn schranderheid. Ik verzeker u dat
hij het fijner speelt dan de majoor; en die is toch
een held met de domino-steonen."
«Geluk is toch maar alles," hoorden wij de be
deesde stem van den heeF" Specht achter- on9 aan
merken.
«Dat moogt gij wel zeggen," bevestigde de wijn-
kooper; «hij zou er wel gekomen zijn, die de Gunst,
zonder geluk!"
z/Ik heb hem altijd als een man van doorzicht en
verstand hooren prijzen," zeide 'k, «en die hoeda-^
nigheden hebben hem in de Oost toch waarschijnlijk
goede diensten bewezen."
«Och wat verstand!" riop de wijnkooper uit«men
komt er ver medeIk voor mij, heb liever een ons
geluk dart een pond verstaodzonder geluk vaart
niemand wel."
«Het laatste is waar," zeide de ingenieur; «maar
zoo men de gunst van de fortuin behoeft om het
ver te brengen, hebben de schranderer. de meeste
kans om de gaven, die zij met blinde hand uitstrooit,
op te vangen. Zij* weten beter te berekenen, naar
welken kant die zullen vallen. Neem tien zotten,
die beproeven willen of de fortuin hun gunstig is,
en laat een van hen het ver brengen, dan zal mbn,
omdat het hier of daar een man van kennis en geest
kracht in de wereld tegenloopt, overal uittrompetten
dat noch beleid, noch overleg, noch inzicht, noch
arbeid, noch een beider hoofd iets afdoen tot het
welslagon. Desniettemin zou ik durven wedden* dat,
als er vau d«e tien zotten ééu zijn fortuin maakt, en
negen blijven wat zij waren, daarentegen van de tien
mannen van kunde er negen hun fortuin maken, ter
wijl de tiende overblijft om, doof' do oppervlakkige
toeschouwers, als het beklagenswaardig pendant van
den eenen gelukkigon zot te worden vertoond."
Ik schaarde mij aan de zijde van den ingenieur,
hoewel ik mij de aanmerking veroorloofde dat zijn
berekening vau de verhouding mij niet juist voor
kwam. Ik nam gaarne aan dari het verstand meer
kansen had dan de domheid,^ doch betwijfelde zeer
of die wel zoo gunstig stonden als negen tot een.
De wijnkooper hield zijn raeening vol dat beiden
evenveel kans hadden, ja liet zelfs het gevoelen door-
schemeren dat de zotten zelfs ,nog een schrapje voor
haddendit geloof werd ook door den heer Specht
beleden, hetgeen den wijnkooper, in de volheid zijner
blijdschap van een medestander tegen den ingenieur'
en mij gevondon te heffbep, deed voorspellen dat
Specht ongewvijfidd fortuin -«n de Oost zou maken.
Dit scheen ook mij, altijd wanneer der wijnkoopers
stelsel doorging, zeer waarschijnlijk toe. Onze woor
denwisseling lokte hoorders en weldra ook mede
strijders van de omliggende tafeltjes, die zich in twee
ongelijke kampen splitsen, en tot mijn verbazing ont
waarde ik dat verreweg het grootste getal zich onder
ds vaan van den wynkooper schaarde.
(Slot volgt.)
I
jaren geldende oplossing;" en nu reeds steken
van alle kanten protesten op tegen het uitslui
ten van zoo velen die, naar de democratische
leer, kiezer moeten zijnvan de ongeletterden,
van de bedeelden, van de wanbetalers enz. «Voor
lange jaren"maar hoort gij dan niet, hoe
de eene groep nu reeds deze wet als het werk der
plutocratie vervloekt, en een andore groep haar wel
wil aauüem< n, maar alleen als een begin vau het
goedo en met de belofte dat de beweging niet zal
aflaten, totdat er geen politieke afgestootonen, geen
van hun recht beroofde staatsburgers meer zullen
zijn? «Niets noodlottiger dan dat voortdurend de
vraag of het kiesrecht rechtvaardig geregeld ja, door
een groot aantal onzer modeburgers in twijfel ge
trokken, ja ontkend wordt." Maar die «vraag" wordt
nu reeds «in twijfel getrokken ja ontkend" en zal
het in klimmende mate worden, naarmate de nieuwe
kief recht ia gebreke blijft de wunsoheu, die achter
de kiesrecht-agitatie schuilen, te bevredigen. Als do
mannen toegelaten zijn, komen de vrouwen aanklop-
pen; nu reeds kan er geen volksvergadering gehouden
worden, of zij komen het onvervreemdbaar recht als
burgeres opeischeu.
Nu ziju het nog maar weinigen, maar wanneer
straks hot alleraaus-atemrecbt niet geeft wat, men
zoekt, zullen de dames kunnen rokenen op hulp
van den heer Gerritsen sc., achter de sociaal
democraten niot het kiesrecht «der vrouw aackonaonJe.
Er zal dus nog heel wat «agitatie" moeten vooraf
gaan, oer dat kruiende oeverzand (om met dr. Kuyper
te spreken) voorgoed tot rust zal zijn gekomen. En
als er geen nieuwe kiezers en kiezeressen meer in
reserve ziju, om den heilstaat, waarop gehoopt
wordt, aan te brengen, dan zullen de uitverkorenen
van het algemeen kiesrecht het zolven te misgelden
hebben en het koningschap en hot kapitaal en wie
verder het verwezenlijken der schoouo drootnen in
den weg stahn. «De «voor lange jaren geldende
oplossing," de tot rust gekomen agitatie, het zijn
zinsbegoochelingen, geen oogenblik togen de aanra
kingen der werkelijkneid bestand. Wat hot praead
vies zoo «noodlottig" viudt, blijtt, hetzij deze of eene
andere wet het kiesrecht regelt."
Gisterenavond bad de 2e abonnemonts-voorstel-
ling plaats in de Sociëteit Ons Genoegen Dit
maal trad het gezelschap jan clen liotterdumscheu
Tivoli-schouwburg op met twee blijspelen De Reis
tiaar Turkijevan de hh. Blumenthal en Kadelburg
en Onder vier Oogenvan |Pwulda.
Vooral naar hot eerstgenoemde waren wij min of
meer nieuwsgierig, daar een vroeger stuk van die
zelfde schrijvers zoo'r. énorm succes had, ook hier ter
stede, namelijk Stadslucht, dat bij vele schouwburg
bezoekers uiig in herinnering is. Hadden wij voor
af hooren beweren, dat het nieuwe stuk hooger
moest staan, en uit een letterkundig oogpunt
meer beteekenen, dit kunnen wij niet toestemmen,
daar het inderdaad vóel meer onder de rubriek
«/kluchten", dan onder die der «blijspelen" bohoovi
gerangschikt te worden. Aanstonds inoeteu wij er
echter bijvoegen dat het een recht amusant stuk is,
dat een vroolijken avond verschaft, al is <le iutrigue
van weir.ig beteekenis. Dat de heer Willem vau
Zuijlen daarin optrad, beloofde hek reeds dadelijk
succes, want de gezellige, jolige wijze waarop hij de
toeschouwers weet te boeien is eenig. Toch spijt
het ons dat deze uitstekende karakter-speler tegen
woordig bijna altijd in kluchten optreedt.
Wij berinneren ons immers allen zijne uitmuntende
creaties iu stukken van edeler gehalte toen hij nog
i u ultoaakt0 van een bepaald gezelschap (men
denke 0: v. aan zijn Friend FritsI), terwijl hij nu
m, u',8'u^0n/' geroepen wordt oiu op te treden in
stukkeu, waarin hij den schoonsten kant vau zijn
talent niet kan laten zienIntusschen was zijne
medewerking op gisterenavond ons hoogst aangenaam.
Met hem deden Alex. Faassen, Aug. van Biene, Jan
L. de Vos en do dames Tartaud, van Westenhoven
en van Biene het grappige stuk geheel tot zijn recht
omen. Mevr. van Korlaar was door ongesteldheid
ver inderd op i» treden. Blykbaar amuseerde het
publiek zich uitstekend, zooals ook bleek uit het
herhaald applaus. -
Het nasttikjet „Onder vier oogenwas van beter
ge a te dan de meeste die tot slot eener voorstelling
wor en gegeven. Hier en daar scheeu het ons wel
een «weinig «gerekt" toe, maar over 't geheel viel
6 n ln rï011 8mHRk* Mevr. van BienePoolman
en e heer Jan C. de Vos speelden uitstekend. Het
gefingeerde tafelgesprok van den laatste had ook
vee succes. Het kwam eps voor dat de bediende,
nie et oog op do gasten, die verwacht werden,
Nu men de redevoering, door Caprivi ter verde
diging van het legerwetsontwerp in den Kijksdag
gehoudeu, in haar geheel leert, kennen, blijkt zij nog
veel belangryker te zijn dan zij uit de eerste korte
modedeeliiigen reeds schee». De hoofdpunten van
den politieken toestand in Europa zijn daarin be
handeld.
Allereerst verklaarde de rijkskanselier te erkennen,
dat het iets buitengewoons was, een wet in te dienen
op de wijze zooals het thans gedaan we^d. Maar
de groote beteekenis rechtvaardigde dit. Evenmin
trachtte de regeering zich den omvang der lasten te
ontveinzen, welke het nieuwe ontwerp zal opleggen,
maar men moot niet vergeten dat deze over 20 ja
ren worden verdeeld en bovendien kan elk jaar uit
stel noodlottig zijn.
Men moet dit niet opvatten alsof de regeering hot
oorlogsspook weer wil vertoonen met het geduchte
opschrift: «Krieg iu Sieht"; zij zal zich onthouden
van elk onuoodig wapengekletter, maar alleen de
zuivere waarheid voorstellen.
De Duitsche regeoringen staan tot allo andere in
normale en vriendschappelijke betrekkingen (toejui
ching), eu Bismarck zeide na den laatsten oorlog
Duitschland is voldaan. Helgoland was nog hot
laatste stuk Duitschen grond dut wij begeerden.
Nu is ons wel 13 waar aangeraden, zeide Caprivi,
eeu zoogenaamden preventieven oorlog te beginnen,
maar daaraan denkt de regeering niet. Ten eerste
zou liet 0iet zoo gemakkelijk zijn als in 1870, Frank
rijk te overwinnen, en dan nog: wat zou bet baten?
Binnen weinige jaren zou men zich weer in denzelf
den toestand bevinden. En wat het grondgebied
betreft, wij begeeren van Frankrgk geen vierkanten
kilometer meer.
Vervolgens besprak de rijkskanselier de quae9tie
van het Kmser telegram. Dat* er vervalaching had
plaats gehad door Bismarck, sprak hij zeer beslist
tegen, en hij las de geheele telographische corres
pondentie voor.,
«Als men de artikelen in buiteniandsche bladen
over deze zaak leest en gelooft, dan wekken zij d6
overtuiging, dat alles wat wij sedert 22 jaren over
het ontstaan van den Fransch-Duitschen oorlog ge
loofd hebben, niets anders was dan leugen en bedrog.
Hiertegenover zal ik op grond dier bescheiden het
bewijs leveren, 1. dat Duitschland den oorlog niet
uitgelokt heeft2. 4at Bismarcfk op geen punt hot
telegram verscherpt heeft3. dat hij de dépêche niet
heeft vervalscht4. dat het niet juist is dai de ouue
keizer VVilhelui to persooulyk of te zwak gewe st is,
of wellicht in verkeer met Fransche diplomaten niet
den toon hoeft getroffen, 4ie aau het gevoelen van
het Duitsche volk beantwoordde.
«Frankrijk wilde den oorlog. Ook thans verlangt
hei geen bondgenootschap iii het belang van den
vrede maar herziening van de kaart van Europa".
Nergens in het buitenland heeft men er aan ge
twijfeld of Frankrijk heeft in 1870 bepaald den oorlog
met en de vernedering van Duitschland gewild. Tot
zulk eeu prijs mocht men Duitschland den vrede
niet koopen (levendige bijval). Frankrijk heeft zijn
revanche-neigingen in 't minst niet opgegeven en
zonder den afstand van Elzas-Lotharingen zouden
die neigingen er niet minder om geweest zijn. Frank-
rijks verbonden hebben dan ook zeker niet een ver-
dedigeud karakter, zooals die van Duitschland, maar
een aanvallend, met de bepaalde beuoeling om de
kaart van Europa te veranderen.
Anders was de verhouding van Duitschland. Ca
privi zeide daaromtrent:
Ik weet op grond van een autoriteit, dat de Czaar
de vredelievende en loyale politiek, die ik op bevel
van keizer Wilhelm voer, waardeert. Het doet mij
leed, dat de Czaar door de Duitsche pers niet met
die achting behandeld wordt, welke hem to-k >int, on
ik heb hot dikwijls bótree.rt, dat de perswet mij uiet de
macht geeft tusschenbeiden te komen. Er zijn evenwel
andere toestanden in Rusland, welke het evenwicht
dreigen te verstoren. Men moet rekening houden
met de ontevredenheid welke in Rusland heerscht.
Wij hopen dat dit mettertijd veranderen zal
De Russische politiek rekent met groote tijdruimten
en gaat levens voort zich te vorsterken. Met een
vast doel voor oogen gaat het Russische legerbestuur
steeds vertfer en het Russische spoorwegnet in het
Westen wordt aanhoudend verbeterd. Rusland maakt
zich gereed den volgenden oorlog niet in het Zuiden,
maar in het Westen te voeren. Volgens een vast
plan hebben de troepenverschuivingen plaats.
Op hot oogenblik is de toestnud niet dreigend,
maar wij moeten rekening houden roet moge-
lijken oorlog met Rusland. De tegenwoordige Czaar
kan als souvereirt van een groot rijk iu een toestand
komen, die hem dwingt den oorlog te beginnen.
Aan do uitlatingen der pers over de toenadering
tusschen Frankrijk en Rusland hechtte de rijkskan
selier blykbaar groote waarde.Zelfs noemde hij hot
veelbesproken artikel in de Figaro «Alliance eu
Flirt
Bij die wederzijdsche verijroederingsvuurwerken,
zeide hij, vliegen er dikwyls vonken over onze hoof
den. Met het oog daarop hebben wij alle reden
onze bluschmiddelen in orde te houden en als zy
niet compleet zijn, ze aan te vullen.
Voorts betoogde Capriviteu eerste dat in eene
verhooging der Duitsche weerbaarheid voor Ruslands
niets beleedigends lag, maar ten tweede, dat zeker
eeu volgende oorlog voor Duitschland een oorlog
«met twe fronten" zou zijn.
Dat Duitschland tegen zulk een oorlog niet op
gewassen kon zyn, mocht nooit als reden worden
aangevoerd om au verder maar niets meer aan het
leger te verbeteren. Ook mag men niet uitsluitend
op de bondgeuooten steunen^ Vooreerst kan het
Drievoudig Verbond thans nog niet eene even groote
troepenmassa op de been brengen als Frankrijk en
Rusland te zaraenten tweede ziju er bijzondere
oorzaken die eene samenwerking beinoeilijkeu, b.v.
de tuLschenligging van Zwitserland, en eindelijk zal
toch altijd op Duitschland de grootste last neerkomen.
Duitschland heeft zijn militair overwicht van
1870 en '71 Diet geheel meer behouden.
Als men vraagt, hoe dat komt, dan antwoord ik,
dat dit niet de schuld van Duitschland zelve is.
De regeeringen en de Rijksdag hebben steeds de
noodige middelen boschikbaar gesteld. Maar het
ligt in den aard der zaakdat na eeo kVijg de
overwinnaar niet zoo veel offers wil brengen als
de overwonenne. De overwinnaar vraagt naar het
minimum van uffors de uverwuuuene legt zich eeu
maximum op. Op dit oogenblik berust het militair
overwicht bij onze naburen. Zij hielden niet, zooals
wij deden, rekening met economische verhoudingen.
Wij hinken achteraan, waar wij voorop behoordeu te
gaan. Wij grepen naar hulpmiddeltjes, die niet vol
doende hielpen en dus noodmiddeltjes werden. Zulke
noodmiddelen waren de vermeerdf ring van het aantal
verlofgangers, welke ter beschikking blijven; het
iustellon der aanvullingsreservede wederinvoering
van de landweer, 2de ban, met verlenging van den
diensttijd tot 39e jaar.
Door den 2 jarigen diensttijd zou men het leger
versterken, verjougen en verbeteren.
Over het veelbesproken artikel in een Duitsch
militair tijdschritt waarin de landweer zon zijn ver-
ongelijkt, zeide Caprivi dat hij niet wist, wie het
artikel geschreven Imd, maar dat hij er die veron
gelijking niet uit komen lezen.
De middelen 'tot dekking der kosten, de bier-,
brandewijn- en bóurshelasting, zondeu volgens Caprivi
slechts per hoofd der bbvolking een geriugen last
opleggen.
De militaire middelen,, zullen gevondon worden
door zorgvuldige toepassing van den algemeenen
weerplicht. Bovendien moest de legerorgsnisatie
minder doorzichtig gemaakt worden, zoodat troepen
verschuivingen plaats konden hebben, zonder dat het
buitenland het aanstonds bemerkte.
Van de oefening der aanvullingsreserve wordt ge
heel afgezien.
Natuurlijk is het ontwerp alles behalve welkom;
de regeering ging er ongaarne toe over maar een
nederlaag zou milliardon kosten in plaats van de nu
gevraagde millioenen.
Caprivi eindigde met het dringend verzoek, namens
(le verbonden regoeringen Duitschland te geven
wat het toekomt, opdat iedereen zeggen kan Lieb
Vaterland, kaun9t ruhig sein Zijne rede werd aan
de rechterzijde met luide toejuichingen ontvangen.
De vryzinnnige afgevaardigde Richter verklaarde
daarna dat hij en zijne partijgeuooten volstrekt niet
overtuigd waren door het gehoorde, dat trouwens
ni'ets nieuws bevatte en eenvoudig neerkwam op de
oude overschatting van het militaire niet achter
stelling van de economische welvaart. De afgevaar-
digdeu zouden van bet recht om te antwoorden niet
thans doch eerèt later gebruik maken nl. by de
bespreking der begrootiug en de eerste lezing van
uit wetsoutwerp.
De voorzitter Von Leretzow merkte op dat indien
een der leden flen rijkskanselier had willen weerleg
gen, hij hem daartoe in de gelegenheid zou hebben
gesteld.
In de Fransche Kamer vau Afgevaardigden gaf
4e minister van marine modedeeling van een telegram
vau generaal Dodds, waarin de bezetting van Abo-
moy wordt gemeld.
De Kamer nam met algemeene stemmen en onder
toejuichiug een voorstel aan, om eene militaire Da-
homey-medaille te stichten, zoomede een votorstel tot
het toekennen van eereteekenen.
Paul Déroulède heeft aan de Kamer bericht ge
zonden dat hij zyn benoeming tot lid der commissie
niet aanneemt.
De commissie, welke dus thans bestaat uit 23
leden der linker- en 9 der rechterzijde, koos Brisson
tot haar voorzitter.
Zij besloot geen officieel verslag van haar, byeen-
komsten ie geven en den leden vrij te laten onder
eigen verantwoordelijkheid datgene mede te deelen
wat zij oirbaar achten.
Hedenmiddag te 2 uur vangen de verhooren aan.