i.
7
J. J. S8D0TENMST
IE BOÜWmSWONIl,
WH- EH H001LAHD
OPENBARE VERKOOPING
advertentiên.
tïÈam, 31 Maark 1893'
Openbare Verkooping
REEtrWWK,
"Woensdag 12 April.
T7" exleoopiin.g'
3 Kalfkoeien, 1 Pink,
De Lezing van Dr. Schaepman
De R. K.Kiesverecnlglng alhier
als Caadidaat nor den GKUTERMD gesteld,
J. J. Grootendorst.
luijnstee
Stoombierbrouwerij $a
Openbars Vrijwillige Verkooping.
Wel-, Hooi- en Bouwland
BERGAMBACHT,
Openbare Vrijwillige Verkooping.
Bouw- en Melkgereedsckappen,
STOLWIJK,
METJBELE1T,
Openbare Vrijwillige Verkooping
Bergambacht,
10 KOEIEN,
Benaden is de eetzaal, die tevens tot volksgaar
keuken wordt ingericht; een flinke badkamer, de
keuken, een vertrek om desnoods kleederen te ont
smetten, enx.
De vrouweoafdaeling beeft men evenzoo ingericht,
alleen wordt de eetzaal daar geen gaarkeuken, en
heeft men in die aldeeling werkplaatsen.
Deze laatste wijzen er op dat in deze inrichting
niets voor niets wordt verstrekt. Men moet, al is
het nog zoo weinig, betalen. Daarom woiden niet
weggezonden zij die geen geld hebben, maar ze wor
den toegelaten, op de conditie, dat ze dan in de
werkplaatsen zullen arbeiden.
Door vooraf goed te onderzoeken kwam de com
missie, die het initiatief tot deze stichting nam, tot
de ontdekking dat het aantal onbehuisden niet zoo
groot was, als men dachtmaar duidelijk bleek de
behoefte aan oen flinke inrichting waar men voor
zeer weinig geld nachtverblijf kon ontvangen.
Zoo werd deze stichting naar die behoefte inge-
richt. Kr is plaats voor 1400 personen, die er
allerlei kleine gem tkken vindenbijv. met gereinigde
onderkleederen weer kunnen vertrekken, enz.
Wel heeft men hst er op ingericht dat de toe
vlucht voor onbehuisdeu zich zelf dekt wat de kosten
betreft, maar vooral in den aanvang is ruime steun
van de landgenooten noodig.
Men vraagt er niet naar onderscheid van gods
dienst, die zioh aanmeldt wordt binnengelaten, en
vindt een inrichting, die reeds bij den eersten aanblik
den indruk maakt van volkomen berekend te zijn
voor het doel, waarmede zy werd tot stand gebracht.
De oommissie, die dit huis liet openen, bestaat
nit de beeren Henry Tindal, voorzitter, Dr. A. Kuyper,
J. de Koo, Mr. J. A. Levy, Mr. J. A. Tours, A.
G. G. van Duyl en A. L. Grothe, secretaris.
Omtrent de toedracht van de sluiting van den
Oonprong by Ooi ter beek meldt men het volgende
Sedert een 18tal jaren is jhr. A. W. van Borsele,
burgemeester van Eede, in hot bezit van de landgoe
deren Oorsprong en ffolfheie.
Steeds had hg het voornemen, den Oorsprong zelf
te gaan bewonen, en al die jaren heeft hg veel la
ten werken tot verbetering van wegen, gebouwen,
enz. Ook aan de bossoheu liet hg, niettegenstaande
de lage houtprgzeu, voel doon. Zoo werden ook op
Wol/hete een aantal hectaren heideveld ontgonnen,
door bezaaiing en aanplanting. Aangezien do heer
van Borssele aan een werkzaam leven gewoon was,
zag hij er tegen op, zijn betrekking als burgemeester
van hen der grootste gemeenten van Gelderland prijs te
geven, te meer omdat hg in Eede steods genegen
heid heeft ondervonden.
Daarom bleof de Oorsprong al die jaren onbewound.
Toen echter de heer van Embden ontslag vroeg
als burgemeeiter van Renkum, meende jhr. van Bor-
sele de gelegenheid te moeten aangrgpen om op zgn
landgoed te gaan wonen, en tevens werkzaam te bly-
ven. Hg meende met zijn gezond en krachtig gestel
de werkzaamheden in de veel kleinere gemeente Ren
kum zeer gemakkelijk te kunnen waarnemen; immers
Eede heeft eeh oppervlakte van 83000 HA. tegen
Renkum 300. Eou burgemeester van Eede behoeft
er dus tegen
te worden.
Velen hebb
dat jhr. van
ip te zien, burgemeester van Renkum
dus ook niet anders gedacht, dan
ïorssele de aangewezen man voor bur
gemeester van Renkum was, en toch werd hg tegen
gewerkt. Er werd een geheime bijeenkomst belegd
te Oosterbeek in het raadhuis; eenige voorname in-
gezetonen en raaisleden werden samengeroepen door
een wethouder, en in die bijeenkomst werd besloten
alle pogingen in het werk te stellen, te Arnhem en
bg de regeering te 's-Gravenhsge, en verzoekschriften
te riehton, om jhr. Van Borssele niet te benoemen.
Wat de reden van die tegenwerking was, hebben
velen niet begrepen.
Jhr. van B. toch heeft steeds de belangen van
Oosterbeek voorgestaau» alle wandelingen ter groote
van 400 HA. werden vrggelaten en aan de «vereeni-
ging ter bevordering van bet vreemdelingenverkeer''
vergund, tot wederopzeggens banken, handwjjzeje enz.
te plaatsen. De hooge ambtenaren hebben blijkbaar
te weinig onderzocht, in hoeverre dec. g. n. stemmen,
werkelijk stemmen uit de gemeente waren, want nu
big kt, dat het stemmen waren van enkmo heeren.
Daar is Oosterbeek nu het slachtoffer van. De be
langhebbenden moeten dat nu eigenlijk ntet verhalen
op den gegriefden peraoop, doch meer op 't bestuur
der gemoeute hetwelk" forzaak is, dat Oosterbeek
deze schade en onaangenaamheden treffen.
Gek zegt men, dat één man het duizenden on
aangenaam kan makon met een booze bui, maar veel
gekker is het, dat men zulk een man, die steeds
getoond heeft zijn mscht ten nutte te geven van het
publiek, beleedigt.
Die man is bljjkbaar niet zoozeer boos omdat hg
niet benoemd is, maar hg is alleen verstoord over
de wgze waarop zgne benoeming is tegeugewerkt.
Schoolbaden in Duitsohland. Het aantal steden
die in haro volksscholen stortbaden deden inrichten,
neemt voortdurend toe. Op het voorbeeld van Göt-
tingen, heeft men te Brunswgk sedert Mei 1389 in
twee nieuwgebouwde scholen stortbaden ingericht.
De inriohtingen zgn van dien aard dat 4ö kinderen
tegelyk een bad kunnen krygon.
Ook Altona heeft een school-stortbad; het is se
dert 1 Januari 1890 in gebruik en ofschoon de
deelneming vrywillig is, wordt er algemeon gebruik
van gemaakt.
Ieder kind krygt daar zeep en een schoone hand
doek, welke laats ten in de stedelgke badinrichting
worden gewassohen. Onder de 6 waterstralen, die
zonder tussobenschotten naast elkander zjjD aange
bracht, kunnen tegelijkertijd 12 kleine of 6 groote
kinderen baden.
Men meldt uit Apeldoorn
Eene philantropische instelling van bjjzonderéh
aard is ongetwijfeld het hier bestaande Spinfonds
van koning Louis.
Bij besluit van 25 Augustus 1808 schonk namelijk
koning Lodowjjk Napoleon 100,000 aan het des
tijds te Apeldoorn gevestigde werkhuis. Volgens
den giftbrief moet dit fonds strekken tot ondorsteuniug
der inwoners van Het Loo, Apeldoorn, Beekbergen,
Loenen en Vaassen, uitmakende het sohoutambt Het
Loo.
Onder oppertoezicht van den baljuw der Neder-
Veluwe (thans de commissaris der Koningin in Gel
derland), aan wiens goedkeuring de jaarlyksche be-
I (rooting en rekening wordt onderworpen, wordt dit
londs boheerd door een hoofdcommissie, bestaande
uit den schout van het schoutambt Het Loo (thans
burgemeester van Apeldoorn), één predikant der
Herv. Gemeente en één R. K. pastoor, de twee laa'ste
tillende gemet
beurtelings van de versohiliende gemeenten.
De renten van het fonds moeton aangewend worden
tot werkverschaffing en onderwgs en daardoor strek
ken tot blgvende herinnering aan het kortstondig
verblgf V*D den Vorst alhier.
De vier afdeeiingen van hot fonds zijn gevestigd
te Apeldoorn, Beekbergen, Loenen en Vaafaen. Apel-
doorn onderhoudt van die gelden een bewaarschool
en subsidieert twee volks-bewaarscholen. Beekbergen
heeft een bewaarschool en verschaft werk, o. a.
spinnen en weven en verbetering van wegen. Loawi
ondersteunt een breisohool en laat wegen onderhouden,
Vaassen laat spinnen en weren, gronden outginnsa
en. subsidieert een school.
De vrouw in de Kamers van arbeid.
De beide ontwerpers van bet wetsvoorstel tot op
richting van Kamers van arbeid verschillenonder
meer over de vraag of de vrouwen daarbjj als
stem- en. kiesgerechtigden zullen worden toegelaten.
Dat het bg de duizenden vrouwen, die bier te landt
tot de «arbeiders» behooren, niet meer dan billik
zou zijn, haar aan de verkiezingen voor die Kamen
te laten deelnemen, springt iedereu onbevooroordeelds
in het oog. Gebeurt dit niet, dan zullen tal van
bedrijven, die uitsluitend of grootendeels door vrou
wen worden beoefend, in bet geheel niet of slechts
zeer onvolledig worden vertegenwoordigd, de belan
gen der daarbij betrokkenïo eveneens niet of zeer
gebrekkig worden behartigd. Het is ook daarom
gewenscht, aan alle vakken gelegenheid tot veite-
genwoordiging te geven, omdat buiten het vak staan-
den meestal onbevoegd zgn om de er aan verbonden
beswaren en grieven met verstand te beoordeelen en'
te verhelpen. Uit een zedelgk oogpunt is het even
eens gewenscht, dat er vrouwen (patroons eu arbeid
sters) zitting nemen in de Kamers van arbeid, aan
gezien aan klachten van vrouwen omtrent zedelijkheid
lichamelijke behoeften euz. beter kan worden tege
moet gekomen door vrouwen dan door mannen.
Met welken schijn zelfs van recht zou men aan
vrouwen de bevoegdheid willen onthouden, door zelf
gekozen personen hare belangen te bepleiten, wanneer
men dit reeht aan de mannen verleent? Of die van
als lid der Kamer hare stem uit te brengen ten
behoeve hare mede-arbeidsters Waarom zou men
vrouwelijke patroons willen uitsluiten van het recht
om de belangen van haar zelve en van haar personeel
voor te staan, even zoogoed als hare mannelijke
collega's? Ongeschiktheid behoeft men niet te vreezen:
wederzijds [zullen tot afgovaardigden en woordvoer
ders de geschiktste personen worden gekozen, en
daarop komt het toch maar aan, niet op de sekse.
En de ongeschiktheid der ^kiezers, die zal wel bg
allen, mannen en vrouwen, gelgk staan, daar zij:
geen van allen eenige ervaring hierin hebben.
Het geldt iets nieuws, waarbij degeneu, wier
billijkheidsgevoel sterk genoeg is ora de vrouw ook
in dezen niet wéér zonder reden achter te stellen hij
den man, niet behoeven te rekenen met de dikwijls
zoo belemmerende traditie. De voorstanders der
bescherming van economisch zwakkeren behoeven
nu niet eens te bevoorrechten, alleen niet-achter-
te-zetten. De tot nu toe bestaande wetten ter be
scherming der vrouw beschermden juist den man en
deden der vrouw te kortmoge dit werk niet weêr
geschieden ten opzichte van do Kamers van arbeid L
gebrek aan v
ten sturen do >r derden.
Ifvertrouwen toch wei weer zouden la-
Bovend
en, viel dokter Raabe in, 't volk ver
langt naar ojyn oordeel geen Algemeen Kies- en
Stemrecht, 't Mist de capaciteiten, die men als waar
borg voor een goede uitoefening van dat recht mag
eischen en heeft nog niet de minste bewustheid van
zijn staatsburgerlijke plichteu. 't Zal dus uit zichzelf
nooit de behoefte gevoölen, om een algemeen belang
te bevordereninte^ndeel, elk individu zal van
meet af aan zijn uitgebreid ieoht in zgn eigen be
lang trachten ann te wenden, want 't Volk staat nog
op dion trap vaa ontwikkeling, waarop men het
eigen voordeel als eenig juist richtsnoer van bandelen
beschouwt eu de belangeloosheid of de edele huma
niteit van hoogor beschaafden eenvoudig belachelyk
vindt.
Wat de heeren daar beredeneerd hebben, kuu-
sen we, dunkt me, samenvatten in twee stellingen,
zei Holsma;
ten eerstebet volk is politiek onmondig.
ten tweedehot volk is moreel onmondig.
Mag ik op die tweo stellingen eens eren wat kritiek
leveren P
Och né, verzocht de freule, spaar dat tot een
latere gelegenheid, als u wil. Ik voorzie een ein
deloos dispuut zonder eenige conclusie, om do eon-
voudige reden dat dc heeren de kwestie vau ver
schillend standpunt bezftn. Als we toch over sociale
toestanden moeten spréken, laten we onze aandacht
dan even schenken aan 't geen er voorvalt in onze
onmiddellijke omgeving. We weten allen hoe dit
dorp eenmaal gebloeid heeft door industrie, welk
een welvaart er geheorsoht heeft onder den midden
stand.... dokter Raabe, die dagolyk6 inet allerlei
menachen in aanraking komt, kan 't beste zeggen,
wat er van die welvaart geworden is.
Armoede malaise zei dokter Raabe zonder
aarzelen.
Precies, dokter I ging de freule ernstig voort.
Wo hebben met eigen oogen kuDnen waarnemen,
wat uit die armoede, *uit die malaise voortkomt
ontevredenheid, gisting ouder het volk. Op den
avond van den brand is 't gebleken hoe we dagelijks
in gevaar verkeeren van een woeste uitbarsting van
het gopeupel, dat tn ruw geweld zijn kracht zoekt.
Is 't nu niet een onloochenbare piieht van eiken
rgke om door werkverschaffing op groote schaal de
nooden van het volk to lenigeu P
Jawel, zei de jonkorik ben er volstrekt niet
tegen dat er iets gedaan wordt ora werkloozen uit
den brand to helpen. Wezeulgk niet; en als een
ander niet stilzit, wil ik ook uog wel wat doen
maar..,.
Vader, als we eens een deel van onze jacht
velden in cultuur brachten? vroeg de freule, alsof
ze er behagen in schepte de hoeren plotseling met
haar voorstel te overrompelen. Zo zwegen dan ook.
Kijk eens, vervolgde ze, we hebben in de om-
goving van ons slot uitgestrekte velden liggen, die
ons thans zoo goed als niets opbrengen, omdat we-
ons do weelde willen permitteeren, er een jachtterrein
op na te houden.
Weelde? mompelde de jonker. Dat jachtterrein
is «en integreerend deel van onze bezitting, kind
O jawel, zei ze, ik spreek ook maar vau een
doel onzer jachtvelden. Zou u niet denken, dat een
energiek man met betrekkelijk weinig kapitaal instaat
ia, die velden iu korten tijd te ontginnen tot vruoht-
bare, goed rendeerende tuingronden P
Natuurlijk, zei de jonker gevleid, onze bezitting-
is niet alleen oen van de schoonste, maar ook een
van de rijkste in deze provincie. Do grond is uit
stekend voor de cultuur geschikt, dat kun je zien
aan de boomkweekergen en warmoezeryen van de
familie Hulst.
Als ik goed ingelicht ben, behoorden de kwee-
keryen van de familie Hulst vroeger ook aan het
Slot? vroeg Holsma ounoozel.
De kweokerijen behoorou aan het Slot, verbe
terde de jouker. Mijn grootvader heeft die gronden
indertyd voor oen miniem beetje geld in erfpacht
gegeven aan die familie, ik geloof uit consideratie
roet een m'nheer, die in den Franschen tyd zyn boeltje
verspeeld had. Enfin, daar is een contract van op
gemaakt eu do eerste pachter is zoo handig geweest
om in dat contract een bepaling op te doen nemen,
die ons eigendomsrecht zoo goed als tot een fictia-
raaakt.
(Hordt vervolgd.)
Iemand te beletten zijne belangen te bevorderen i>
achteruitzetting. (Sociaal Weekblad.)
Den 8n April a. s. hopen onze geliefde!
rouders i
J. L. LAFEBER j
EN
8. de HOOG.
hunne 25-JABIOJE ECBTVER.i
EEN1GINO te herdenken. 3
Gouda1 April 1893. 2
Hunne dankbare kinderen. J!
Ondertrouwd
FRANCOIS J. BUSCH
EN
CLA8INA W. B. TONINO.
Getrouwd
A. VAN UVEN
EN
R. van NERUM,
die bp deze dankzeggen voor de blijken van
belangstelling bij hnn huwelijk ondervonden.
Delft, 30 Maart 1893.
Voor de vele en hartelijke bewijzen van
deelneming ons betoond bij het overljjden van
onze jongste Lieveling, betuigen wp onzen in-
nigsten dank.
J. H. 8PIERINGS.
J. SPIERINGSJaspers.
Gouda1 April 1893.
V* hartelijk dank aan allen, die ons hunne
deelneming betoonden na 't overlijden van onze
ffAn» ™oeder Mevrouw de Wed. van dee
ROER Wagneb.
Namens de familie,
H. E. van der ROER.
Gouda1 April 1893.
te GOUDA,
op WOENSDAG 5 APRIL 1893, des morgen,
te elf uren m het Koffiehuis sHariiomm aan
de Markt, ten orerstaan ran den Notaris
G. C» FORTÜIJN DROOGLEEVER,
geteekend P. no. 58,'een
aAÖtrjÉtk enkele jaren geleden ge-
bouwde, zeer doelmatig
ingerichte 8 O H D R,
ZOMERHUIS, HOOIBERG, ERVEN en eeni
ge perceelen
groot 22 Hectaren, 95 Aren, 26 Centiaren
•taande en liggende in de Gravekoopschen en
ooozempolders a/d 'sGraveukoopschen dijk, te
Te aanvaarden 1 Mei 1893.
Gagelj]ks te bezichtigen.
Betaaldag der kooppenningen 27 APRIL j
«instaande. i
inlichtingen geeft voornoemde Notaris
FORrüIJN DROOGLEEVER te Gouda.
is vastgesteld op
Kaarten voor NIET-LEDEN der R.CLees-
vereeniging en hunne Dames ad. 1.50 te
rerkrjjgen aan het Kantoer ran den Heer
tas dkb HEIJDEN in de Boelekade op werk
dagen ran 9—1 en ran 8—7 uur.
heeft wederom den beer
welke candidatunr ook nn weer door de A. R.
Kiesrereeniging met algemeene stemmen is orer-
genomen. De Heer J. J. GROOTENDORST
wenscht, dak, de Goudsohe ingezetenen naar
hunne draagkracht in de Gemeente-belasting
aangeslagen worden. Alle kiezers, die daar
Tóór zjjn en bezuiniging wenschen, waar be
zuiniging mogelijk is, worden dringend uit-
genoodigd DINSDAG a.s. 4 APRIL tnssoheu
9 en 4 uur hnnne stem nit te brengen od
den Heer r
De besturen van voornoemde
Kiesvereenigingen.
Gouda1 April 1893.
Kleiweg no. 4
b» de Hoogstr Gouda.
fA? DEPOT DER
S^'De Drie HOEFIJZERS.
Breda. Jy
Men neme proef der uitstékende Lager en
Dubb. Gerste Bieren.
Afnemers op fust genieten korting.
IU"!
De Notaris J. P. MAHL-
STEDE te Bergambacht is
voornemens op DINSDAG
den 2n MEI 1893, des voor-
midddags ten 10 ure, ten bhize
van C. van dbe HEE op het dorp aldaar, in
het openbaar te verkoopen
geteekend nr. 471
eu 5 Hectaren, 67 Aren, 13 Centiaren
er! DIJKGROND,
staande en gelegen onder de gemeente
in Bovenberg.
Te aanvaardende Landerijen 1 November
1893 en de Bouwmanswoning en aanbehooren
1 Mei 1894.
te MOORDRECHT.
De Notaris H. GROENEN DAAL te Gouda,
is roornemens op VRIJDAG den 21 APRIL
1893 des morgens 9 our, te Moordrotte, op
het dorp, aao Tiet Bnorpad, op de Werf ran
den Heer J. H. PERK, in het openbaar te
verkoopenom contant geldwegens liqui
datie der stalhonderjj
(afstands), 9 KOEIEN,
(gekalfd heh bende), 3
■KKAag PINKEN, 1 CALÈCHE, jESk
2 COUPÈ'S, 1 VIGELANTE, 2 OMNIBUS
SEN, 1 TENTWAGEN, 2 TILBURRY'S, 2
SPEELWAGENS op reeren, 2 platte WA
GENS op reeren, 2 BOERENWAGENS, 2
dne wielde KARREN, I HONDENKARNMO
LEN drrerse één en twee spana TUIGEN
en STALGEREEDSCHAPPEN.
Voorts: 2 MESTSTALEN gelegen op den
kanaaldijk ran den Zuidplaspolder nabij de
brug en de MEST8TAAL op het Erf.
en eenig MEUBILAIR.
Te bezichtigen daags zéér de rerkooping ran
9 tot 4 onr.
Nadere information geeft roornoemde Nota
ris GROENENDAAL te Gouda.
te GOUDA,
op DINSDAG, 11 APRIL 1893, 's morgens
9 uur, aan het lokaal K 252, aan de Peper
straat, van;
een groote partij Sigaren en Tabakaf
komstig uit het magazjjn van wulen den heer
F. GRENDEL.
En eenige Meubelen en Huisraad.
Te zien MAANDAG 10 APRIL, van 0 tot
12 en ran 2 tot 5 unr.
Inlichtingen geeft notaris G. C. FORTUIJN
DROOGLEEVER.
OPENBARE VRIJWILLIGE
De Notaris J- MAHLSTEDE
te Bergambacht is voornemens op
rwrtfr VRIJDAG den 21 APRIL 1893,
des voormiddags ten 9 nre, aan de Bouwmans
woning B No. 35, in Bovenkerk, nabjj het dorp
in het openbaar te verkoopen
BOUW- en MELKGEREEDSCHAPPEN
HOOI en MEST,
en andere roerende GOEDEREN.
De Notaris J. P. MAHL8TBDE
■Sw te Bergambacht is voornemens op
VRIJDAG den 14 APRIL 1893, des voormid
dags ten 9 ure, aan de bouwraunswoning, ge
teekend nr. 128, aan den Hoogendjjk te
in het openbaar te verkoopen
2 PINKEN, KALVEREN,
een Engelsche Kar, BOUW- en MELKGE
REEDSCHAPPEN', Wilgepooten, Meubilaire
en andere goederen.
