Directe Spoorwegverbinding met GOUDA-
t
Zomerdienst 1893.
Aangevangen I Mei. Tijd van Greenwich.
-
Bnltenlaodsch Overzicht.
34-38loStaats-loterij.
Reeds gisterenmiddag en avond beproefden,
zooals dit mocht, velen de baan, en vermake-
ljjk was het te zien hoe tal van als uitmun
tend kolver bekend staande personen hun bal
de dolste capriolen lieten maken.
Hardloopers, op zoo'n gladde baan niet ge
wend, kwamen by den trekslag van het eind-
rabat tot aan den uitslagpaal terug, wat al-
gcmeene hiraliteit opwekte, doch de spelers
stoorden zich daaraan niet veel, want juist
door die fouten leerden zij de baan kennen,
en bet is nietonmogelgk, datzjj morgen schit
terend wraak nemen.
Den Heer N. S. Polak, uit Gouda, die
morgen een Godsdienstigen feestdag viert, werd
het toegestaan reeds nu een eerste serie te
spelen om de gouden bondsraedaille. In de
eerste drie slagen behaalde hg 28 puntende
beide andere slagen waren mis, zoodat hg op
dit tal is bljjven staan.
De wedstrgd op heden is verdeeld als
volgt:
lo. Wedstrgd tusschen de heeren N. S.
Polak te Gouda, S. Kist te Zuid-Scharwoude,
W. Tensen te Schellingwoudc, C. Witteveen
te Haarlem en H. F. v. Tbiel te idem, om de
gouden bondsmedaille.
Deze heeren zjjn reeds iu het bezit van de
zilveren bondsmedaille eu kunnen de gouden
niet bekomen als zij niet meer punten slaan,
dan waarmede zjj de zilveren verkregen.
2o. Korpswedstrjjd, waaraan wordt deelge
nomen door alle clubs tot den bond behoo-
rende, iedere club vertegenwoordigd door drie
leden, die ieder driemaal vjjf slagen doen.
In volgorde slaan de clubs zooals hierachter
wordt opgegeven, vertegenwoordigd door de
heeren, wier namen achter den plaatsnaam
volgen: Recht door» te Alkmaar, M. Go-
vers, A. Krom en P. Houtkooper. »Ons ge
noegen» te Oosthuizen, J. Dekker, K. Kaas-
kooper en K. Valentjjn. »Bolsward» te Bols-
ward, R. J. Vos, C. W. Eisma en K. Tromp.
»Keer niet* te Haarlem, C. Witteveen, H. F.
v. Thiel en A. J. Bronkhorat. «Schiedam* te
Schiedam, B. Wjjsbroek, G. J. Vincent en Th.
Klegberg.
»De algemeene leden* zjjndede heeren J.
Groen, G. Boeré, Hoefnagel, P. Smit, M. Boot,
W. Tenzen en J. Boshouwers. »Over de helft*
te 'Nieuwe Niedorp, C. Bjjpost, A. Haringhui
zen en J. Kuilman. Delft* te Delft, Zulen-
berg, A. J. Schaap, en C. van Batenburg.
»Kolflust« te Boskoop. M. A. Wiegant Bruss,
0. Ie Coultre, en J. la Grand. >tOp maat*
Ie Zuid-Scharwoude C. Zomer, A. Kist en P.
de Geus, «Zaanstreek» te Koog a/d Zaan A.
de Boer, J. Vis Wz. en 0. Kossen, Prins
van Oranje» te Goes. G. Reyerse, A. Schrjjver
en F. G. C. de Hollander, «Haarlem,» te
Haarlem, H. v. d. Laan, J. N. v. d. Weide
en P. Beaufort; »De vier eenen» te Span
broek, C. Igesz, P. Truyens en P. H. v. Roo-
zendaal, en eindelgk Gouda» te Gouda, C.
Jonker, C. P. Backers eu B. Beszelzen.
Voor dezen wedstrgd is uitgeloofd een ver
guld zilveren medaille voor de club, die bet
grootste aantal punten behaalt, benevens drie
zilveren draagmedailles voor de korpskolvers
van die club.
3e* Personeele wedstrgd, waaraan door 216
personen wordt deelgenomen.
Hierbg zgn te behalen de zilveren bonds-
röedaille en kunstvoorwerpen.
Het bestuur van den bond heeft een geluk
kig idéé gehad. Waar vroeger de clubs, en
de leden daarvan tusschen elkaar doorsloegen,
is nu bepaald dat alle leden van een club
achtereenvolgens zullen slaan. Hierdoor kan
zoo'n club bjjeen blijven en wordt het uit
stapje naar hier er zooveel te aangenamer
door.
Ook de feestgevende club »Keer niet» had
een gelukkig idée. Vroeger kocht de feestge
vende club de kunstvoorwerpen en werd daar
op aangeduid wat de eerste, tweede en volgende
prgzen warendit was zeer vervelend, want
Vaak ging mén dan huiswaarts met een voor
werp, dat men liever niet had. Het bestuur
van «Keer niet» heeft na de winkeliers uit-
genoodigd voorwerpen van een opgegeven prgs
in een der zalen der sociëteit »Vereeniging»
te étaleeren en er is nu een collectie prgzen
bgeen om van te watertanden. Een ieder kan
hier keus maken
Te even 9 uur Maandagmorgen riep de presi
dent der club «Keer niet* den opgekomen
kolvers het welkom toe. Hg deed dit in ferme
flinke taal, de hoop uitsprekende, dat de heeren
zich hier flink mochten amuseeren en het ver
zoek doende, dat men zich zou houden aan de
gemaakte bepaliugen.
Hierop sprak de voorzitter van den Bond,
de Heer W. Eisma, die dank betuigde voor
de hartelgke ontvangst.
Daarop ving dadelgk de wedstrgd aan.
Met betrekkiug tot den drievoudigen moord
te Marolleput verneemt het «Weekbl. v. Z.
VI. W. deel* nog het volgende: «Tusschen
Lampier en de drie vrouwen was de verhou
ding zeer gespannener schgnen zelfs bedrei
gingen plaats gehad te hebben, want de vrou
wen hadden zich over zjjne wjjze van optre
den beklaagd aan een buur en daarbjj gezegd,
dat zij ongerust waren dat Lampier het huisje,
dat zg bewoonden, nog eens onverwachts in
den brand zou steken.
Oorzaak van de gespannen verhouding schgnt
gezocht te moeten worden in de weigering der
vrouw om met haren man naar Amerika te
gaan, waar reeds twee broeders en een kind
van haar, door de broeders medegenomen, huu
verblijf hebben. De vrouwen waren overigens
nette zuinige huishoudsters en bjj gerings ver
diensten heerschte in hare woning welvaart.
De erfenis kwam van Lampiers zjjde en be
draagt tasaehen de 2 en 3 honderd gulden,
voort vloeiende uit de nalatenschap van zjjnen
vader. Zg berust nog bij den notaris De
Smidt te Schoondgkehij was van plan na de
ontvangst van dit geld op reis te gaan.
Van de drie vrouwen waren er twee in haar
hemd, de derde had eenen rok aan. Wat volgt
daaroit? Dat zij in den nacht wakker gewor
den zijn door kloppen of roepen dat door haar
gevraagd is wie daar was ;y dat daarop de stem
van eenen bekende moet geantwoord hebben
dat vervolgens eene der vrouwen eenen rok
aangeschoten heeft om open te doen dat deze
door den moordenden indringer onmiddelljjk is
aangegrepen, verwond en geheel of gedeeltelük
gedood dat daarop de beide» andere ge vlocht
zgn en de eene voor, de andere na, achterhaald
en ook gedood zgn. Het gekleed zgn van eene der
vrouwen in eenen rok bewijst bgna onomstoo-
teljjk, dat zg voor een bekeude stem he|ft
geopend.
Aangezien men nog geen enkel spoor vfm
bebloede kleeren heeft gevonden, vermoeden
wjj, dat de moordenaar een pakje heeft aap
getrokken, dat hg in langen tjjd niet had ge
dragenna het plegen van den moord hejtft
hg zich in eene der vele daar aanwezige kfe-
ken gewasschen, het bebloede goed in eenen
bundel gerold, met een paar steenen er in, eu
dat in het water laten zinken en vervolgens
zgne gewone daagsche plunje aangetrokken.
De eegdepin, welke gediend heeft om een
doodelijkeu slag toe te brengen, is door eenen
wagenmaker te Groede erkend van zgn maaksel
te zgn.
Zaterdagavond vergaderden in «de Nyver
heid* te Utrecht een 200tal werklieden van
deu voorraaligen Rijnspoorweg, ter bespreking
hunner belangen.
De voorzitter, van Veen, die vorige bjjeen-
komstön eveneens leidde, deelde mede dat door
volhouden de heer Stark, stationschef te Dui
ven, aldaar gehandhaafd bljjft, niettegenstaande
men hem naar Groningen had willen overplaat
sen, wat volgens hem pleit voor het bestaan
van erkende rechten der oud-Rjjnspooramble-
naren en beambten.
De voorzitter was een der eersten welke voor
de enquête-commissio werden geroepen; hem
had men inlichtingen gevraagd en kwestiën
besproken over de navolgende acht punten.
Io. De uitkeering hg overigden en invali
diteit.
2o. Welke oorzaak is er voor den slechten
toestand der werkzaamheden.
3o. Het gebruik maken der vrgbiljetten.
4o. Het onderscheid maken tusschen Rjjn-
en Staatsspoorwegpersoneel wat betreft het
buiten de stad werken.
5o. Waarom worden zij die vallen onder
art. 6 der overeenkomst, genoodzaakt afstand
van rechten te doen, terwjjl de Maatschappij
zelve de overeenkomst heeft geteekend.
6o. Waarom heeft de loonsverhooging niet
op tgd plaats.
7o. Waarom heeft geene bevordering plaats
tenzij men afstand doet van rechten.
8o. Welke bedoeling heeft de directeur-
generaal met zgn circulaire, waarin sprake is
van gelgke waardeering der werklieden.
Al deze punten waren zeer breedvoerig be
sproken en zal Van Veeu daaromtrent schrif
telijk verslag uitbrengen, al vast mededeelende
dat hg o. a. de bewering, dat er pressie op de
ambtenaren wordt uitgeoefend had volgehouden,
terwgl hg eerlijkheidshalve had moeten beken
nen zelf er niet op achteruit gegaan te zgn,
doch dat er velen waren wien het minder goed
ging.
De heer rar. H. Ameshoff, oud-directeur -
had aan een der aanwezigen een brief geschro-
ven waarin de meening wordt verkondigd dat
bij de N. R. S. niemand werd ontslagen wegens
leeftjjd eu die dus voor de oud-beambten dier
maatschappij niet bindend kan zgn. Deze
meening, welke das door de Exploitatie-Maat
schappij wordt gedeeld, is mr. A. bereid voor
de enquête-commissie te verdedigen.
Dr. Schaepman en de heer Valette hadden
beiden te kennen gegeven de grieven der werk
lieden in de Tweede Kamer te bespreken, even
tueel te verdedigen, terwgl op de vraag om
eene contra-commissie daar men de enquête
commissie niet onpartijdig oordeelde de mi
nister geantwoord heeft, dat de volksvertegen
woordiging de 'resultaten der enquête nagaande,
zal uit te maken hebben of zij al dan niet
partydig is opgetreden.
Na rjjp beraad werd besloten, het vervolg
der enquête af te wachten, eene vergaderiug
nader te convoceereu enxlaarin dan te bepalen,
welke maatregelen men verder zal te nemen
hebben.
Men leest in de Bondscourant,» orgaan van
den Nederlaudschen Bi kkershond
Wegens de hooge invoerrechten, op zoovele
artikelen door Duitschland geheven, bevindt
zich het meerendeel onzer fabrikanten in de
onmogelijkheid er zaken te doen. Ook onze
gistfabrikanlen meenden in dit geval te ver-
keeren, en zoodoende was er slechts één enkele
geweest de heer P. J. Lagerwey te Schiedam—
die het der moeite waardig had gekeurd onze
zoo belangrijke gistfabricage te Mainz te ver
tegenwoordigen en moed genoeg bezat, om een
zoo teeder artikel als gist, ondanks alle bezwaren
daaraan verbonden, te exposeeren.
Te Mainz en onstreken met name te
Wiesbaden en Frankfort betalen de bakkers
tegenwoordig voor hunne gist van 1 mark 38
tot 1 mark 60 pfennigeu per pond, en zg
ontvangen daarvoor slechts een fabrikant van
hoogst twijfelachtige zuiverheid. Daar de in
voerrechten in Duitschland 65 pfennigen per
kilo bedragen, gelooven wjj dat het, bjj de
tegenwoordige gistprgzen althans, onze fabri
kanten zéér wel mogenlgk is in Duitschland
te leveren.
Ook de lange reis zal wel geen onoverko
melijk bezwaar opleveren.althans de gist
door den heer Lagerwejj naar de tentoonstelling
gezonden, tjjdens de drukkendste zomerwarmte,
kwam na een langdurig verblgf iu een gloei-
heeten waggon, zonder ventilatie, in uitmun
tenden staat aan, en werd in de 4 bak
kergen, welke op de tentoonstelling in wer
king waren, verre verkozen boven de Duit-
sche gist, die er alleen dan verwerkt werd
als er geen gist in de Nederlandsche afdeeling
te krjjgen was. Aan den heer P. J. Lagerweg
werd dan ook de hoogste onderscheiding
Eerediploma toegekend.
Een Engelsch geleerde, professor Roberts,
heeft een werkje geschreven over de taal,
waarin Christus tot bet volk sprak. Hg komt
tot het besluit, dat Christus zgo lessen gaf in
de Grieksche taal en grondt dit besluit op de
volgende redeneering. Herhaaldelijk haalde
Christus het Oude Testament aan, dat moest
das geschreven zgn ia eeu taal die iedereen
verstond. Met Hebreeuwsch was dit niet het
geval. Alle geleerden zjjn het eens, dat He
breeuwsch in Christus tgd een doode taal was,
die slechts door geleerden gesproken werd. Wel
bestond er een dialect, het Aramaalsch, een
mengelmoes van Hebreeuwsch, ChaMeeuwsch
en Syrisch, waarin het Nieuwe Testament ge
schreven werd, eu waarin de schriften uitgelegd
werden, doch in die taal bestond bljjkbaar
geen Oud Testament en het opschrijven dier
uitleggingen was streng verboden. Het Oude
Testament was das zonder twjjfel in het Grieksch
geschreven, waarvoor ook pleit het feit, dat de
in het Nienwe Testament aangehaalde gedeel
ten nit het Oude of woordeljjk met deu Griek-
schen tekst overeenstemmen of bljjkbaar daar
van afgeleid zgn. Professor Roberts komt
derhalve tot het besluit, dat Christus de menigte
ook in het Grieksch toesprak.
Bjj de inzending van de firma Landré
Glinderman op de tentoonstelling van de Holl.
Maatsch. van Landbouw springt allereerst in
het oog, dat zg zich dit jaar op twee voorname
puuten in het bgzonder heeft toegezegd, n.l.
in de eerste plaats om zoo compleet mogelgke
collecties in de verschillende groepen in te
zenden en in de tweede plaats om een aantal
hier te lande nog onbekende werktuigen ten
toon te stellen.
Beschouwen wg achtereenvolgens de verschil
lende groepen, dan komen wjj allereerst aan
de Marshall's* stoomdorschmachine met loco
mobile, zeker een der best bekende dorschwerk-
tuigen, en waarvan dan ook door de firma L. G.
een groot aantal verkocht zgn, terwgl zg daar
voor op verschillende tentoonstellingen hier te
lande 18 eerste prgzen verwierf.
Voor dorschwerktuigen door paarden gedre
ven werden ingezonden twee soo gunstig be
kende dorschmachines van Bertin en wel van
voor éen en eon voor twee paarden.
Sedert een aantal jaren verkoopt de firma
L. G. de gerenomeerde wanmolens van
Thomas Corbett en heeft daarvoor dit jaar ook
weder een complete collectie op de tentoonstel
ling ingezonden, terwgl zg daar tevens bjjvoegde
een groot nieuw model wanmolen van Tjaart
Bos, die ook als trieur voor het zniveren van
tarwe, rogge, gerst, haver, enz. dienst kan doen.
De inzending werktuigen voor den akker
bon w munt mede uit door uitgebreidheid en
door verschillende nieuwe werktuigen. Behalve
eene groote verzameling Engelsche ploegen en
siggen vindt men bjj die afdeeling een tien-
rjjige zaaimachine met daarbjj behoorende
schoffelploeg voor het schoffelen tusschen de
met de zaaimachine gezaaide rjjen, benevens
Dehna's kunstmeststrooimachine van 3 meter
werkkracht voor het strooien van verschillende
kunstmeststoffen als Chilisalpeter, Thomas phos-
phaat, Beendermeel, enz. enz.
Zeer bezienswaardig zjjn ook de werktuigen
voor den hooibonw. Behalve de hier te lande
zoo gunstig bekende Buckejje Grasmaaimachine
D, vindt men er ook nog een nieuw gecon
strueerd Buckege Grasmaaimachine II, met
zelfwerkende balanceerinrichting. Voorts eenige
hooiharken en schudders, waarbjj eveneens een
werktuig, dat hier te lande voor het eerst in
gevoerd is, en wel een hooischud- en keerma-
chine, waarbij de handbeweging met een soort
hooivorken zoo getrouw mogelgk door de ma
chine wordt nagevolgd. Een zeer nattig werk
tuig is de Eureka hooiboor met thermometer,
dienende om de temperatuur binnen in den
hooiberg te kunnen meten, waardoor das het
gevaarljjke broeien van het hooi kan voorko
men worden.
Een van de voornaamste groepen wordt ge
vormd door de verzameling werktuigen voor
stalvoedering, die alleen reeds nit meer dan
80 verschillende stroo- en wortelsnjjders, Ign-
6.30
7.25
8.35
9.01
9.40
10.46
7.32
8.42
0
11
0
7.39
8.49
0
0
0
7.46
8.56
0
0
0
7.—
7.55
9.05
9.20
10.—
11.05
5.—
6 02
7.25
5.10
6.13
0
5.19
6.21
0
5.26
6.29
0
5.32
6.35
7.45
10.55 U
11.02
11.09
11.16
11.25 1
7.47 8
GOUDA ROTTERDAM.
8.07 8.18
Gouda
Moordrecht.
Niouwerkerk
Oapelle
Rotterdam
Rotterdam
Oapelle
Nieuwerkerk
Moordrecht.
G°Uda GOUDA-DENHAAG.
Gouda 7.8Ö"8.40 9.04 9.47 10.49 12.11 12.21 1.01 l 27 *3.29 3.45 4.45 5.23 5.59 7.13 8.25 9.18 10.43 ll.ll 11.30
11 01 1.13 4 57 8.11 - -
11.10 1.22 i 5.08 h 6.20
10.U7 llfllMl L.Vl.5*, ,53 ,13 £33.3, MH.H ,.33 10.16 ll.'lS
Alleen op Zon- en KeeitiUgen «en 15 laai tol
Gouda 5.3606.40 7.53 8.09o8.31 lO.Uoll.—\>.4S 2.88 8.18 4.16 4.17 5.2816.01 7.45 8.38 10.08 10.38
Oude.. 3.80 6.54 11.14 - 2.37 5.37 7.59 10.22 -
Woerden 5.69 7.03 8.12 11.22
Harmeleo 6.05 7.11 0 8.41 11.39
Utrecht 6.18 7.28 8.28 8.41 9.- 10.51 11.50
GOUD A-A \1 S T B R D A M.
8.21 10.06 LI.- 12-11
9.10 40.55 12.19 1.—
9.25 11.10 12.34 1.10
08
12.18
12.58
1.24 3.42
4.50
6.22
5.56
7.10
«8.22
8.48
9.35
10.42
11.08
11.28
0
0
1.05
0 0
4.57
0
6.03
0
ff
9.42
:i
ff
0
0
1.12
0 0
5.04
0
6.10
0
9.49
ff
ff
0
1.19
0 0
5.11
0
6.17
0
0
ff
9.56
ff
.28
12.38
It O T T
1.28
RIIDA
1.44 4.—
-O O IJ D A.
5.20
5.40
6.26
7.30
8.40
9,'iS
10.05
11.02
11.86
11.48
9.45
9.51
10.2*
11.50 12.20
1.45
2.30
2.50
3.48 4.20
4.45
5.35
7.07
8.10
9.S7
0
0
10.32
0
1.55
0
4.55
7.17
ff
n
0
10.39
0
2.02
0
0
ff
5.02
ff
7.24
9.6C
0
0
J 0.46
0
2.09
0
0
5.09
7.31
ff
10.03
10.11
10.52
12.08 12.40
2.15
2.48
3.10
4.08 4.40
5.15
6.55
7.87
8.30
10.—
Zev.-M. 7.42 8.52
Z..Zegw.7.519.0l
Voorb. 8.05 9.13
9.30
9.59
10.11
2.37 v 8-81 - -
2 45 5 05 5:45 8.07 10.28
2.52 5.15 5 55 8.14 10.33
1.20 3.08 3.50 4.48 5.29 6.21 6.35 8.23 9.10 10 52 11.10
Gouda
Amsterdam Wp.
Amsterdam O.S.
6.40
7.5»
8.14
2.51 4.47
.3.40 5.45
3.55 6.—
0 0*«r Hameien.
5.23
6.35
6.50
10.03
11.10
11.26
5.52 7.20 7.43 9,
Voor!). 5.53 i
Z.-ZegivB.lO
Zov.-MG.l9 h i
Gui.U 8.30 7.50 3.13 9.
Utrecht o6.33 7.50 9.—
Itnrineton 6.43 3.04
Woerden 6.53 8.11
OuiliWHter 7.07 8.19
Goula 7.2 8.3*9.34
Amsterdam G.S.
Amsterdam Wp 5.50
Gouda 7.20
Alleen In na 2e Klnuw. Stopt Wowedag to Woerden.
DEN II A A G G O U I) A.
.28 9.46 10.19 U.33 12.15 1.42 2.15 2.45 3,43 4.15 4.42 5.21 7.04 8.05 9.80*10.10
10.25 1.48 0 0 n 4.48 7.10 ff
10.37 0 0 2.H 0 0 0 5.0 .22 0 9.45
10.46 n 2.09 00,0 5.09 7.31 0 0
58 10.16 10.57 12.0312.45 2.20 2.45 3.15 4.13 4.43 5.20 5.51 7.42 8.35 10.03 10.38
UT R EC H T-G O U D A.
9.54 11.34 12.03 12.50 *2.55 3.— 3.52 4.48 5.03 6.36 «7.48 8.09 8.60 10.07 10.64
10.08 12.20 0 3.20 4.07 5.01 5.18 0
10.15 ff 0 12.34 000 4.16 5.32 K
10.23 u 12.42 0 0 4.24 5.40 H
10.86 12 05 12.55 1.22 3.27 3.40 4,37 5.20 5.58 7.01
amstkkda m—goud a.
7.55 9.40 11.10 11.27 2.30 4.10
8.10 9.55 11.25 11.42 2.45 4.25
8.59 10.44 13.16 12.56 3.40 6.10
9.05
0 9.1110.24 0
0 0 9.19 0 0
8.20 8.41 9.32 10.40 11.26
4.25 7.95 9.55
4.40 7.40 10.30
5.68 9.81 11.01
koeken en boonenbrekers, graanmolens, enz.
enz. bestaat. Vooral verdient hierbjj vermelding
een nieuw geconstrueerde Edward's patent
veiligheidsstroosnijder, die voorzien is van een
hefboom om onder het werk zoo noodig direct
te stoppen of achteruit te werken, terwijl de
kamraderen door schermen gedekt zijn. Bjj
deze groep vindt men ook eene complete col
lectie graanmolens van de firma S. Corbett
Son, waarvoor L. G, vertegenwoordigers zijn.
Eigenaars van buitenplaatsen en tuinlieden
wordt ten zeerste aangeraden eens een kjjkje
te gaan nemen bij de verzarheling werktuigen
voor den land- en tuinbouw, waarbij men een
groote sorteering vindt van verschillende gras
perkscheerders, tuinploegjes, schoffels, tuin-
8pniten, slangen, enz.
Ook van alles, wat de znivelbereiding betreft,
heeft de firma L. G., in combinatie niet de
firma F. H. Pjjttersen te Sneek, dit jaar zeer
veel werk gemaakt. Behalve roomafscheiders
voor stoom- en handkraebt vindt men er eene
uitgebreide verzameling van alle mogelgke
werktuigen, die bjj de boter- en kaasbereiding
te pas kunnen komen, alskarns, boterknee-
ders,wrongelmolens, complete pastenriseerin-
richtingen,* benevens eeu honderdtal verschil
lende gereedschappen en verpakkingen voor
boter en kaas. Vooral dient opmerkzaam ge
maakt te worden op de verschillende »End
over End* karns, die weder volgens een ge
heel nieuw systeem vervaardigd zjjn, waarbij
n.l. de karnton, die zonder eeuig binnenwerk
is, excentriesch draait.
Ten slotte heeft de firma L. G. nog een
aantal, bjj het programma niet gevraagde werk
tuigen en gereedschappen ingezonden, waar
onder stoommachines, een rosmolen, eon groote
Chatwood's brandkast van de nieuwste con
structie, een koolschaafmacbine, enz. enz., be
nevens uitgebreide verzameling pompen van
the Gould's Manufacturing Compagny te New-
York, waarvan L. G. hier te lande eenige
vertegenwoordigers zjjn.
De inzending der firma L. G. is de
grootste en compleetste, die ooit op een land
bouwtentoonstelling hier te lande geweest is.
Uit het bovenstaaüde bljjkt wel, dat de in
zending van de firma L. G. een bezoek
overwaard is en geven wg iedereen de raad
zich eens persoonlijk te gaan overtuigen, dat
de firma L. G. onder de handelaren in
werktuigen hier te lande nog steeds een eerste
plaats bekleedt.
De groote machinefabriek van Gebr. Stork
Co. te Hengeloo bestaat thans 25 jaar. Dit
feit wordt thans door een feest herdacht, en
patroons zoowel als werklieden zullen daaraan
deelnemen. Zaterdag begonnen de feestelijk
heden met een vergadering van de «Neder
landsche vereeniging voor scheepbouwkundige
en werktuigknndige ingenieurs.*
De heer D. W. Stork hield een rede waarin
hg de regeling van den arbeid in de fabriek
uit een sociaal en industrieel oogpunt be
schouwde.
Lust tot samenwerking tusschen kapitaal en
arbeid in een industrieele onderneming, leidt
tot maatregelen in 't belang van beiden. De
pttroon zeide spr. »moet zich beschouwen als
de rentmeester van een eigendom, waarop hg
slechts beperkte rechten kan doen gelden; de
ondergeschikte dient in de zaak niet te zien
slechts de gelegenheid om een loon te verdié
nen, maar ook voor haar belangen waken als
voor zgn eigene. Aan de fabriek van Gebr.
Stork Co. worden de werklieden slechts door
de directie zelve aangenomen en ontslagen.
Jongens van 13 a 14 jaren moeten vooraf een
examen afleggen, waaruit bljjkt dat ze de la
gere school met vracht hebben doorloopen.
Elk werkman heeft een proeftjjd door te
maken, maar wordt hij daarna aangenomen,
dan wordt hjj niet ontslagen dan door luiheid of
ongeschiktheid. Wegens slapte in de werkzaam
heden worden de arbeiders echter nooit ontsla
gen, daar in minder drukke tjjden in voorraad
gewerkt wordt.
De werktijd voor volwassen werklieden is
geregeld 9'/4 nar daags, de jonge arbeiders tot
16 jaar werken denzelfden tjjd, verminderd met
de schooluren; overwerk geschiedt alleen door
werklieden boven de 18 jaar en zoo, dat nie
mand meer dan twee avonden per week drie
of vgf nor mag overwerken, na een schafttgd
van een nar.
Ieder werkman heeft zgn boekje, waarin elk
stuk met den daaraan besteden tijd en het loon
wordt opgeteekend. Om het werkmansgezin ech
ter niet bloot te stellen aan de wisselende kan
sen van meer of minder goedgelukt werk, wordt
wekeljjks een vast bedrag uitbetaald. In het
loonboekje wordt opgeteekend het meer of min
der verdiende «stukgeld.» Het eerste wordt elk
kwartaal uitbetaald, het te kort wordt geboekt,
en bgna altjjd kan het volgend kwartaal door
het 0vergeld worden vereffend.
De directie regelt de loonen, maakt de lgst
der loonsverhooging na raadpleging met de
Het loon van een werkman van 6 jaar was
in 1883 5j ct., in 1889 7 ct., van 18 jaar
resp. 8 ct. en 12 ct., van 20 jaar 9V8 ct. en
124/i» ct. van 22 jaar ll,l/i* ct* e» 148/8 ct.
en eindelgk van 40 jaar 16 ct. en 17'/8 ct.
De uitbetaalde stukgoederen bedroegen gemid
deld per kwartaal in 1882 2126 aan 232
werklieden, in 1889 f 4660 aan 317 werk
lieden.
De directeur, technische en administratieve
beambten, de chefs der afdeelingen en de bazen
gelieten tantiemes, percentsgewijze uit de be
haalde winst betaald. Voor het geheele ver-
dete personeel onder den rang van baas daar
entegen is een vast aandeel in de winst be
stemd.
Hiervan wordt echter niets in specie uitbe
taald het grootste gedeelte wordt als jaar-
lijksche bijdrage der firma in het zieken- en
pensioenfonds gestort en het overige voor an
dere instellingen ten natte van het personeel
besteed. Zoo worden hiervan de verschillende
fondsen gesteand en instellingen als de bad
inrichting bekostigd.
Zoo deelde de directie na dezer 'dagen weer
mee aan het volk
«Gelukkig kan ook ditmaal van hetafgeloo-
pen boekjaar getuigd worden, dat het voor
onze fabriek een goed jaar was. Dat dit zoo
zou zjjn was te verwachteu na de buitenge
wone drukte, al heeft deze ook de laatste
maanden in sommige werkplaatsen wat te
wenschen overgelaten.
Daardoor en door minder voordeelige zaken,
waarbij onze fabriek noodzakelgk betrokken
was, heeft het rusultaat nog wel wat geleden.
Toch kunnen wg voor de «Vereeniging tot
behartiging der belangen voor het personeel»
voor 1894 beschikbaar stellen een aandeel in
de winst, van 8000. Hiervan komt /"6000
aan het pensioenfonds ten goede en 2000
wordt gereserveerd voor het op te richten in-
validiteitsfonds.»
Daarna werd door de vergadering een be
zoek gebracht aan de fabriek, die in volle wer
king was, en in de sociëteit een feestmaal ge-
honden, aangeboden en gepresideerd door den
stichter der fabriek, den heer C. Stork.
Naast de workplaatseu hebben de werklie
den op een groot terrein eerepoorten en mu
ziektenten getimmerd en met vlaggen en wim
pels het een vroolijk aanzien gegeveneen
groot houten gebouw, gedecorreerd met toe
passelijke schilden en groen, verlicht door elec-
trische lampen, is opgericht en hier zjjn ook
de illustraties van den optocht, die Zondag heeft
plaats gehad, ter bezichtiging gesteld.
Volgens het plan bestond hjj uit twee herau
ten, die voorop zouden gaan met een vaandel
drager in 't midden. Dan komt de muziekver-
eeuiging »Excelsior«, de vaandeldrager der b«-
amhteu, door al de beambten gevolgd. Vooraf
gegaan door fakkeldragers en heranten komen
dan de zegewagen, voorstellende de Onde Twent-
sche Industrie, de IJzerindustne, den Handel,t
den Landbouw en de Ngverheid, telkens afge
wisseld door afdeelingen werklieden en muziek
corpsen. Tot slot komt een groote wagen,
dragende een petroleum motor met dynamo
alles versierd met elsctriscbe gloeilichten.
Zondagavond zou er groot feostmaal zgn,
waarbjj het personeel met de chefs zon aan
zitten.
Geheel Hengelo vlagt en is versierd, want
de feestvreugde is algemeen.
Omtrent de oprichting en de uitbreiding der
fabriek vertelt de stichter, de heer C. Stork
dat hjj als jongeling door het lezen van een
boek op het denkbeeld kwam een fabriek te
stichten, waar de werkman meer zon gewaar
deerd worden on schooner vruchten van zgn
arbeid zou plukken dan tot dien tjjd het
geval was.
De heer Stork bezat toon een kleine hand-
weverjj te Oldenzaalhjj drong er bjj zgn
vader op aan dat een jongere broer voor inge
nieur zou gaan stndeeren en nadat aan dezen
wensch gevolg was gegeven, de jonge man zgn
diploma te Delft behaald had en eenige jaren
practische ondervinding had opgedaau, werd een
kleine zaak begonnen door den ingenieur in
oompagnieschap met een vindjngrjjk smid,
zekeren Meyllng. Na tien jaar, toen de fabriek
zich reeds had uitgebreid, doordat nevens de
jjzer- en metaalgieterg een draaierjj werd
opgericht, overleed de ingenieur en de com
pagnieschap werd ontbonden de heer Meyliug
trad nit en de heer C. Stork zette de zaak
voort met deskundige hulp.
Toen het plan voor deD spoorweg Almelo-
Hengelo-Salzbergen en Zutphen-Hengelo-En-
scbedé was verworpen, werd de fabriek van
Oldenzaal naar Hengeloo verplaatst en had aan
vankelijk zeer met de omstandigheden te kam
pen want behalve dat de fabriek te groot
was voor den omzet, waren ook de werklieden
nog niet bekwaam. Er werd echter flink moed
gehouden en thans is de fabriek sedert 20
jaar voortdurend in bloei en omvang toene
mende.
Yan het «Home-mie» vraagstuk zal men in
den eersten tgd denkelgk niet veel meer hoo-
ren. Na de beslissing der Lords bljjft de
qnaestie rusten, totdal; het Gladst me believen
zal haar weer aan de orde te brengen.
De «premier» heeft de keus tusschen tweëer-
lei. Hij kan het Lagerhuis thans ontbinden
en nieuwe verkiezingen nitschrgven. Maar hg
kan ook het volgend jaar de «bill» opnieuw
voor de beide Huizen brengen, om ze dan an
dermaal door de «Tweede Kamer» te laten
aannemen en door de Eerste te laten verwerpen
wier vonnis dan geteekend ligt. En men ver
zekert dat de «grand old man» het laatste
doen zal. Dat de oppositie sterk aandringt op
eene onmiddellijke ontbinding van het Lager
huis, is van haar zgde wel begrjjpelijk, omdat
zg als minderheid bg eene nieuwe algemeene
verkiezing slechts weinig kan verliezen en
misschien zelfs hopen mag, dat de unionistische
gelederen versterkt worden.
Men weet waarom Gladstone de «home-rule»
zaak voorloopig wil laten rusten. In de aan
staande herfstzitting brengt hg l^t andere deel
van zgn program aan de orde, dat op de so
ciale wetgeving betrekking heeften als het
dan een volgend jaar tot een ontbinding komt
dan kan de «premier» de kiezers wjjzen op
zijn grootendeels afgewerkt program, en met
vertrouwen hun uitspraak afwachten. Den
unionisten is deze tactiek niets naar deu zin,
en van daar dat ze op onmiddelljjke ontbinding
aandringen. Maar dat Gladstone, ook al weet
men nog niet officieel wat zgn plannen zjjn,
niet in de kaart zal spelen der oppositie is
wel zeker.
Men deelt ons mede dat nog nooit, zoolang
het Hoogerhois bestaat, zooveel leden aan een
stemming hebben deelgenomen als over de
tweede lezing der «Home Rule Bill*. Er wa
ren er 460. Vau de unionisten waren er 29
afwezig. De aanwezige aartsbisschoppen, 22
in getal, stemden allen tegen. Van de voor
standera was Lord Aberdeen, de nieuwe Gotiv.-
Gen. yau Canada, verhinderd, daar hjj op weg
was naar zgn nieuwe bestemming; hjj had pai
red met Lord Tweeddale. Onze vroegere land
genoot Lord Reay (baron Mackay) stemde voor.
Bjj het uiteengaan van het Huis was een groote
menigte op straat aanwezig, zoodat de politie
moest zorgen voor de circulatie. Het publiek was
echter vrjj kalm, al werd nu eu dan de kreet
Down with the House of Lords* gehoord.
Waar8cbjjnljjk komt spoedig de interpellatie
over de benoeming van den hertog van C011-
uaught tot bevelhebber te Alderehot in het
Engelsche Lagerhuis in behandeling.
Indien de minister van oorlog verzekert, dat
deze benoeming geen eerste stap is tot de ver
heffing van den prins tot opperbevelhebber van
het leger, zal een groot aantal radicalen, die
nu weifelen, ^e regeering steunen. Eeu klein
aantal conservatieven zal daarentegen stemmen
voor het amendement, dat de radicalen als
motie van wantrouwen zullen vooratellen.
De bekende Fransche staathuishoudkundige
Jules Simon klaagt iu de Temps* over de
inrichting van. het kiesstelsel, die de Frimscbe
Kamer langzamerhand van al hore groote man
nen berooft. Dat Piou, de leider der conser-
vatief-republikeinen, en De Mun, de aanvoer
der der Katholieke arbeiderspartjj niet herkozen
werden, acht hjj zeer te betreuren.
Hjj was 28 jaar geleden ten buize van
den heer Gladstone toen het bericht kwam, dat
deze niet door de hoogeschool van Oxford
gekozen was. Jules Simon was zeer verwon
derd, dat niemand zich dit bjjzonder scheen
aan te trekken. Gladstone antwoordde hem
dat hg, nog voor de dag ten einde was, het
aanbod voor een ander kiesdistrict zou hebben
ontvangen.
Dit stelsel, zegt de heer Simon, kent men
in Frankrijk niet, eh hoewel hg de gevaren,
der meervoudige candidaturen niet over het
hoofd ziet, acht hjj dit een groot nadeel.
De Fransche Kamer zal voor het eerst een
aaneengesloten socialistische fractie bezitten,
schrijft een der Pargsche correspondenten van
het »Berl. Tagebl.» Weliswaar zijn de afschei
dingen tusschen de verschillende scholen niet
opgeheven, maar het schjjnt toch dat de socia
listisch getinte radicale fractie Goblet-Millerand
het met de socialistische groep van Gnesde eens
zal worden over een program. Bovendien heeft
men nog rekening te houden met de Blan-
quisten onder leiding van Vaillant, met de Brous-
sisten onder leiding van Prndent-Dervillersen
met de door Grousier vertegenwoordigde Alle-
manistcn. Jules Guesde blgft echter het hoofd
der partij. De nieuwe socialistische afgevaar
digden hebben nu tegen het einde der maand
een nationaal arbeiderscongres te Pnrjjs bjjeen-
geroepen. Wat zal hiervan het resultaat zijn?
De fractie Goblet-Millerand heeft haar pro
gram nog niet openbaar gemaakt; wellicht heeft
zg er nog geen. «Wetgeving op breeden de-
mocrati8cben grondslag*, hetgeen Millerand het
doel van zgn politiek noemde, is niets dan een
holle phrase. Tegenwoordig wil ieder in Fraok-
rjjk democratisch zjjn en op de boulevards is
het bijna mode geworden zich socialist te noe
men. Evenals de radicale groep Cléraenceau
ljjdt ook de groep Goblet-Millerand aan de
halfheid der denkbeelden.
Men kan niet meer tegeljjkertjjd radicaal en
socialistisch zgn; het radicalisme wordt
volgens den correspondent door het socia
lisme langzamerhand ingeslikt. Reeds thans
moet Millerand de Petite Rep. Fr.openstel
len voor mannen als Allemaoe en Brousse.
Aan den anderen kant heeft Guesde beel wat
water in den wijn gedaan. Hg wil thans in
de Kamer invloed oefenen, niet haar ten val
brengen, en de socialisten hopen dat hun in
de Kamer gesproken woorden grooter indruk
zul en maken dan hunne in aebeidera vergade-
ringen gehouden redevoeringen. Gnesde wil
den kring van zgn aanhangers uitbreiden pro
selieten maken onder de onderwjjzers, handels
bedienden en kleine grondbezitters, die hg met
allerlei boloften tracht te paaien.
Men heeft thans het zuivere opportunisme
in het socialisme.
De verkiezing van Guesde blgft echter een
historische gebeurtenis. Door zgn eerste uit
latingen heeft Guesde bewezen, dat hg een man
met wien meer rekening moet worden gehou
den, dan met zjjn partjjgenoot Thivrier, die
als kamerlid zgn gebrek aan bekwaamheid
trachtte te vergoeden door het dragon van zgn
blauwe kiel.
Tot zoover de correspondent van hetBerl
Tageblatt.
Uit Parjjs komt thans bericht, dat het comité
van actie der liberale linkerzgde een manifest
heeft openbaar gemaakt, waarin wordt gewe
zen op het gevaar, dat van socialistische zgde
dreigt en de noodzakelijkheid om dit te bestrjj-
den wordt in het licht gesteld.
Af en toe komen er nog curieuse staaltjes
aan het licht uit het verkiezingstjjdperk. Men
ziet er uit, meer nog dan men tot nn toe
wist hoe sommige verkiezingen in het werk
zÜn gegaan. Zoo heeft de tot afgevaardigde
gekozen kapper Chauviu aan zgn kiescomité
3000 fr. beloofd van de 9000 fr., die de staat
den afgevaardigde jaarlgks ter vergoeding toe
kent. De hoedemaker Faberot, voor wien
Floquet de vlag heeft moeten strjjken, is milder
geweest dan Chauvinhü heeft zgn comité
5000 fr. beloofd.
Henri Rochefort zegt hierover het zgne in
«lTntransigeant.» Hg beroemt er zich op dat
hjj de uitvinder is van het «mandat impératif
maar tot hetgeen wat nu geschied is, was hg
nooit te vinden. Met dat stelsel wordt het
beroep van lid van een kiescomité de beste en
winstgevende van alle sinecures.
De Parijsche correspondent van de «Indé-
pendance beige» scbrjjft dat hg kiesdistricten
kent, waar de candidaten elkander opgeboden
hebben in gemaakte vrjjgevigheid. Een hunner
zeide«Indien gjj mg tot afgevaardigde kiest,
sta ik de helft mijner 9000 fr. af voor het
schoolfonds en het liefdadigheidsbestuur in het
arrondissement.» «Eu ik,» zeide de ander,
«ik geef twee derden van rajjne vergoeding.»
Burgerlijke Stand.
GEBOREN: 9 Sept. Elsienen Willemgntje,
(tweel.) ouders W. Krugt en Z. Knhlman,
David, ouders S. Luitjes en C. Rejjn. 10.
Johannes Wilhelmus, ouders D. Vonk en E.
M. van der Hegden. Hermanns, ouders H.
de Groot en C. J. Wolfswinkel.
OVERLEDEN: 10 Sept. T. Plomp, 33 j.
A. E. Loeven, wed. J. Spaan, 70 j. A.
Snaterse, 21 j. 11 m. 11. G. van der Graa.
wed. van L. van der Linden, 74 j. 11 m
Sept. Watergetijden.
Hook. Laag. Hoog. Lang.
Woonsd. 13. 7-37 4—12 7—53 4—18
liondord. 14. 8—09 4—34 8—26 4—51
Vrydag 15. 8-43 5—08 8 -59 5—24
Zutord. 16. 9—15 5—40 9—84 5—59
Zoud. 17. 9—53 6- 18 10—15 6—40
Mattod. 18. 10—87 7—02 10—69 7—24
Uinsd. 19. II—48 8—08 —04 8—29
Springtij 12 en 27 Sept.
Maan. Zon.
Sept. Opg. A. Oodorg. M. Opg. Qnderg.
13 9—13 7—12 19 Sept.) 5—42 6—05
14 10—31 7—25 25 5-52 5—50
15 11—47 7—41 30 6—01 6—88
16 1—03A 8—04A,
17 2—13 8—36
18 3—15 9—22 E K.
19 4—03 10 -22
5e Klasse. Trekking van Diusdag 12 Septcmbor 1893
No. 620, 8 54 en 9850 1000.
No. 6226 400.
No. 112, 6182, 11077 on 16111 100.
No. 483, 1194, 3864, 4508, 6495, 6980, 10740,
13519, 16178 en 17575 100.
Prjjzen van 10.
79 3056 5450 7434 10062 12464 15047 17477
103 3123 6575 7566 10133 12699 15104 17536
449 3241 5638 7572 10276 12942 15147 17801
531 3282 5701 7765 10584 12965 15288 17855
687 3396 5702 785/ 10598 12966 15882 17874
935 8414 5712 7880 10682 13051 15394 17899
996 8445/5831 7901 10726 13056 15502 17940
1242 3814 5936 8246 10843 13125 15561 18168
1273 3817 5993 8435 10961 13226 15591 18804
1460 3970 6388 8936 10991 13328 15713 18859
1465 4048 6406 8979 11187 18335 15795 18882
1507 4094 6439 8987 11248 13682 16110 19077
1530 4108 6570 9043 11276 13687 16112 19212
1766 4170 6793 9197 11323 13757 16500 19321
1816 4523 6810 9331 11450 13761 16684 19379
1835 4911 7064 9888 11557 13796 1C695 19602
2026 5007 7098 9621 11857 18857 16785 19899
2030 5039 7109 9626 11937 13890 16802 19905
'2135 5051 7198 9686 11 ?46 13914 16825 19929
2163 5166 732? 9774 12016 14047 16872 20361
2263 5176 7342 9814 12064 14091 16985 20568
2307 5233 7368 9863 12149 14558 17095 20725
2697 5252 7887 9864 12186 14635 17249 20994
2709 6318 7415 9980 12880 14800 17279 10040
3001 5449
