PAIÜI'LISIES,
au.
Aangevangen 1 October.
Directe Spoorwegverbinding met GOUDA.
- Wlirterdleiist 1893/94. -
TUd van Greenwich.
°"- tBHin. 8.40 1$ M j*
KUNSTNIEUWS.
BuUenlandTscb Overzicht.
A. van OS, Az, 73-73*.
Beurs van Amsterdam.
H'hi
T1"
»öy.
oï%
Staten-Generaal. Tweede Kamer. Zitting
▼nn Dinsdag 14 November 1893.
De Kamer hield eene korte zitting, waarin
de heer Evers, het nieuwe lid voor Roermond,
werd heëedigd. Deze geestelijke vertegenwoor
diger had zich voor deze gelegenheid gestoken
in het violette gewaad van een paoseljjk ka-
inerheer, ieta dat wel wat in strijd is met de
gewoonte, daar toch niet de pauselijke dignita
ris, maar de heer Evers zitting nam. Tenzij
die heer gewoon is zjjn violet geestelijk gewaad
als zondagspak te dragen.
De Kamer is gescheiden tot 21 dezer. Dan
komt de begrooting aan de orde. In de eerste
plaats de Indische. Inmiddels houdt de Kanier
zich bezig met onderzoek in de afdeelingen
van de ontwerpen op grondbelasting, bnrger-
Ijjke rechtsvordering, enz.
Oisterenocbtend te 11 uren zjjn,het glans
buis en het korrelhuis van de kruitfabriek te
Muiden door eene tot nog toe onbekende oor
zaak ontploft, lleeds zjjn twee Ijjken onder de
pninhoopen weggehaald andere personen wor
den nog vermist. Er heerscht een groote paniek
in de omgevjng. Twee knallen werden te Bussum
op ongeveer 2 uren afstand onmiddeljjk na
elkander geboord en deze waren zoo hevig,
dat een beer, die aan zjjnen lessenaar zat te
schrjjven, achteruit schokte. Vier brandspuiten
der artillerie uit Naarden zjjn onmiddellijk
naar de plaats des onheils vertrokken.
Op het terrein der fabriek staan 19 ge
bouwen.
De ontploffing moet ontstaan zjjn in het
korrelhnis.
Onmiddellijk zag men zware rookwolken op
stijgen en stukken hout in de lucht vliegen.
Brand is er niet ontstaan. In de gebouwen
waren 5 a 6 werklieden aanwezig.
De andere gebouwen hebben weinig schade
geleden.
Ook te Maiden is geen schade van eenig
belang veroorzaakt, zoodat de ramp niet de
afmetingen heeft van die in 1883.
De beide dooden waren vaders van talrjjko
huisgezinnen. Nader meldt men ons, dat twee
stoven met 150 kilogram boskrnit gesprongen
zjjn.
Omtrent de ontploffing in de buskruitfabriek
te Muiden meldt bet »Hbl.» nog:
De ontploffing had plaats in het sorteerhuis,
waar op dat oogenblik uanwezig waren 75
kilo kruit; in het korrelhnis was 50 kilo,
alles in bewerking voor het departement van
marine.
Het was buskruit no. 3, dat in vergelijking
inet ander kruit do sterkste ontploffings-uit-
werkiog heeft, zoodat bjj milder goede in
richting van het gebouw de rampgrooter zou
zjjn geweest
Wat de oorzaak van de rainp is geweest,
is onmoge\\jk te zeggen; de beide slachtoffers,
die in het sorteerhuis werkten, de werklieden
Dirk van Capelle en Gerrit Koster, kunnen
het niet navertellen.
Door do groote open rniinte, die tusschen
sorteerhuis en korrelhnis was, kon de eenige
werkman, die in dit laatste gebouw werkte,
zich intyda redden. Van het korrelhnis is het
gelieele dak weggealagen en van het sorteer
huis is door de drukking de muur ingestort
de geheele achtermuur is echter bljjven staan,
er is geen scheur in te zien.
Op de plaats, waar de vaatjos kruit stonden,
zjjn een paar groote gaten in den grond ge
slagen.
Dauk zjj den hoornen om het gebouw, vlo
gen de steenen en het dak niet ver weg.
De majoor Van Gennep, hoofd der pyro-
teohnische werkplaatsen, die te Muiden belast
ia mot het toezicht op de fabriek, was spoedig
ter plaatse en «telde het verslag van de ramp
aan den minister van oorlog op.
De officier van gezondheid te Muiden was
ook alrai op do plaats dei onheils, doch kon
do beide slachtoffers van <1* ramp niet meer
redden. Hunne Ijjken werdeh in het sorteer
huis gevondeneen hunner ademde toen nog
even, doch stierf weldra. De Ijjken waren niet
erg verminkt. Voor de nagelaten betrekkin
gen zat door de hewren Bredius worden ge
zorgd.
De Haagsche briefschrijver der »N. Gron.
Crt. ontleent, ten bowjjze, hoe weisprekend de
belangen van öchereoingen in den Hsagschen
gemeenteraad worden bepleit, aan bet officieele
roods verslag de volgende rede van den heer
Knoester
Mynheer de Voorzitter! Vergun mjj de
aandacht te mogen vestigen, aangezien bet
voetpad langs de steeuglooiing aan de Bad-
buiskade mjj voor de voetgangers zeer gevaar
lijk voorkomt langs te wandelen, en verwon-
dert mjj dat dienaaogaande nog geen klachten
zjjn ingekomen.
»Ook komen mjj de opritten aan de Bad
huiskade en Havenkade aan wederzjjde- van
de brug bjj 't stoomgemaal, veel te smal voor,
dit was goed bjj den aanleg dencrive, maar
nu het verkeer zoo druk is, aangezien onze
visscbersvloot meest hun haring van andere
havens tot hier per scheepsgelegenheid moet
vervoerd worden, en ook nameljjk de opritten
als voetpad voor de belanghebbenden moeten
dienen, en geen twee rijtuigen met paarden
bespannen elkander kunnen passeeren, zoo zjjn
er laags dien weg al wat onheilen voorgeval
len, en nog meer in het vooruitzicht.
Vervolgens, mynheer de Voorzitter 1 Vergun
mjj ook te mogeu wjjzeu aan de behoefte die
bestaRt aan de Haringkade, en zicb heeft ge
openbaard vooral iu dezen zomer, zoodat het
dikwerf plaats vond, dat schippers voor hunne
vaartuigen geen geschikte los- of laadplaats
konden vinden. Ik zou, mynheer de Voorzit
ter! naar mjjn bescheiden raeening denken en
aanbevelen, dat aan de overzjjde der Haring
kade met eenige verbreeding van het kanaal
een flinke los- en laadplaats voor de scheep
vaart werd aangelegd, en voorts in dien geest
als aan de Havenkade. Zoo zoude er gemeen
tegrond voor bouwgrond kunnen worden aan
gevraagd en zou langs dien weg, den handel
en nijverheid hevorderd wordeh. Ook zoude
het Scheveoingsche en Belgische park er mee
gebaat zjjn.«
Toen zich Donderdagavond, te ruim 9 oren,
een tameljjk groot publiek in eene tent bevond,
genaamd Salon des Variété*staande op de
inde Vest to Breda, werd de tent en tocbe-
hooren gerechtelijk in beslag genomen.
Wegens het niet uitbetalen van het bun
toekomend loon, bleek er onder de artiston ook
oneenigheid te bestaan, de komiek nlthaus,
welke zicb onder het publiek bevond, slingerde
menige niet zeer vleiende woorden naar het
hoofd eeher op het toonoel staande dame, ter
wjjl zij, op hare beurt, hem iu hare coupletten
op niet al te gunstige wyze beoordeelde, en
tot slot de komiek hare levenswijze in enkele
vereen herdacht.
Daar de voorstelling hiermede geëindigd was,
werd van verschillo ide zjjden ondor het publiek
geroepen: centen terug», waarsan* evenwel
niet voldaan werd, waarna men vrooljjk vertrok,
op kndere plaatsen den avond te gsKn
bremzen. (B- C.)
oin
doorbrengen.
Eene verrassing, zjj het ook geen aange
name, viel Vrjjdag j.l. aan de abonné's van
De Christelijke Schoolbode* ten deel. Het
toen verschenen nowmer ,was voor he. grootste
deel wit papieréén kolom van de eerste blad-
zjjde, de geheele tweede en derde bladzjjde eu
een deel van de vierde waren wit als sneeuw
Ter verklaring van dil nieuwtje op bet gebied
der journalistiek las men aan het hoofd vau
het blad het bericht van den uitgever, den heer
M. C. Bronsveld to Wageningon, 'dat hjj van
de .rodactie geen meerdere kopie voor dit num
mer heeft ontvangen."
En dit is nog wel no. 1 van den nieuwen
jaargang(Schoolblad.)
Op den Buenos Ayres en Rosariospoorweg,
op 125 rajjlen afstands van Bnenos Ayres, ig
een trein met soldaten ontspoord door een dier
dat op de rails lag. Tien (nanoen werden
gedood vier zwaar gewond en twee-en-veertig
meer of minder ernstig gekwetst. De locomo
tief en 15 waggons werden nik bet spoor ge
worpen 10 waggons werden geheel vernield
en de weg was beschadigd over een lengte van
100 roeter.
In bet »Soc. Weekbl.e oppert Jhr. Mr. D.
O. Engelen een bezwaar tegen het streven
naar persoonljjk eigendom van een buis met
klein erf voor de arbeiders.
Het lijkt wel, zegt hjj, dat de arbeiders in
een byzonder gunstige conditie komqo wanneer
de woning eenmaal hun eigeodpm geworden is,
maar mr. E. acht dat voor hein juist een blok
aan het been. By overlyden mpet in de meeste
getallen verkoop volgen, dan worden huis
jesmelkers eu dergelyken eigenaar, die bet
verder gaan verbnren en is dan het heele
doel van de zaak gemist.
In Muhlhansen's cité onvrière» beeft mr.
E. dat kunnen zien toen bjj, na een bezoek
in 18Ö2, verleden jaar terugkaam
»De buizen zagen er niet njieer zoo aardig
uit, de omrastering van do Ituine.i bad, op
vele plaatsen een vervallen aqi
ruimten tnsschen de woningen
d'-re afdeelingen byna overal
dus verdwenen om aldas
kunnen verharen. Tal van wo
thans verhoord door personen
.nzien, de vrjje
as in de ou-
volgebonwd en
meer kamers te
ningen worden
die met den
arbeidenden stand niets te maken hebben, door
r zjjn geworden
toen de citj; niet bestond,
optreden. Deze
de woningen
personen die door koop eigenaa
en thans, evenals
als huisjesmelkers in de cité
verandering is gekomen nadat
volledig eigendom van de eefste bewoners
arbeiders waren geworden; door het systeem,
bij de instelling destijds gevolgd, nl. om den
arbeider tot persoonlijken eigenaar te maken,
is het daar, met dat dóel, thans gedaan, en is
de cité, ontaard; de oerUoeetand, die men heeft
willen vernietigen, kej>rt daar allengs terog.
Destjjds heeft men alles voor/.ithans is,
meen ik» de Müblhacjser cit£ een voorbeeld
geworden, waarschuwend hoe niet te handelen,
ten opzichte van de eijkendoms-vraag,
Te Schiedam ondergi
boete, hnn door den
niet kannen betalen, d<
tredende provooststraf
raadhuis. Dit lokaal
alleen is het vooftien
de schutters, die de
buttersraad opgelegd,
daarvoor in de plaats
een lokaal onder het
wordt niet verwarmd
an eene krib met eene
matras en een paar dekens. Willen de delin
quenten niet van koude verstijven, dan zjjn
*\j genoodvAikt, by da tegenwoordige tempe
ratuur, den ganseben uag onder de dekens te
bljjven. Thans zit, of neen, ligt daar zoo'u
zondaar. Bovendien zjjn zjj gedurende hunne
opsluiting, die soms Wel ongeveer 14 dagen
dnnrt, verstoken van het genot der vrjje lucht,
die zelfs den groots tejn misdadiger in eene-
strafgevangenis niet wordt onthouden.
Naar men verneemt; heeft mr. H. Goeman
Borgesius, lid van de Tweede Kamer der Sta
ten-Generaal, zich bereid verklaard, op een
nader te bepalen datum in de mannd Januari
a. s., een sprwk beurt to vervullen voor do afd.
Schiedam van het «Algemeen Nederl. Werk
liedenverbond.» (Ö- C.)
Na de herstelling van het gedenkteeken ter
herinnering aan het bezoek van Koning Willem
III in 1861 te Leeuwen, is ook het gedenk
teken te Drenmel, door de goede zorgen van
het gemeentebestuur aldaar onlangs geheel
opnieuw en fraai in orde gebracht. Die her
stelling geschiedde onder toezicht van den
Heer Schmidt, bouw- en werktuigkundige te
Dreumei, door de, aannemers H. W. Sackers
en A. de Bont aldaar.
Te Groot-Agelo, gemeente Denekarap, beeft
eene alleenwonende vrouw, G. BV. genaamd
zich by ongeluk hjj het schillen Van aardap
pels
Vermoedeljjk door bloedvergiftiging is;da arm
hevig opgezwollen en ia zjj
morgen overleden.
J,
volgenden
Gisteren-ochtend is op bet IJ te Amster
dam een proeftocht gedaan met dp aldaar
aangekomen kleinste der twee IJsbrekers, die
vanwege de Vereenigiog voor algemeene scheep
vaart te Stettin zijn gebouwd. Aan boord
waren de heeren J. Boisevain, Scholten, Dirk-
sen en verdere bestuurderen van de Vereeni-
ging. Bovendien waren aan boord de feeer W.
P. Harten, directeur over de IJsbreker, en de
lieer Teding van Berkbout, ingenieur] die op
den bouw der IJsbreker toezicht had gelbouden.
De proeftocht voldeed uitstekend.
Weldra wordt de tweede jjsbreker van Stet
tin verwacht.
Terwjjl de schipper en diens kinderen van
boord waren, drongen Zaterdag-avond te Sneek
twee brutale kerels in een klein tnrfgchnitje,
liggende asn een onbewoond gedeelte van de
Koopmansgracht. Natnorljjk was de boodschap
»geld Omdat aan bet verzoek niet kon
worden voldaan, ranselde men de vrouw af,
waarna de dieven hun onderzoekingswerk be
gonnen, dat eerst werd gestaakt toen men den
gauacbeu schat dien de lieden bezaten, rnim
10 galden, in handen had.
met het mes over de hond gesneden.
Men schryft uit Londenj
Het loopende nummer vau de Fortnightly
Review,* bevat een artikel over De li, geschre
ven door den Heer II. W. Egerton Eastwick,
die tijdens het Chineesche nieuwjaar een team
vier Penongsche cricketclub vergezelde, <j>m zich
met deze te meten met de leden der|»Deli-
Clnb.c By die gelegenheid heeft bjj rondge
keken, en natuurljjk spreekt hjj liet allereerst
van den Atjeh-oorlog.
Men zegt* zoo schrijft hjj, dat alle winsten
uit de tabaks-, koffie- en speceryen-jcultuur
van Java en Sumatra verloren gaan iip dezen
wanhopigen krijg, die binnen weinige maanden
zou eindigen, indien het land door ruit of
aankoop aan ons kwam te beboeren. (Getuige
Birma
Over het hoofdproduct van Deli sprekende,
zegt hjj, dat de Deli-tabak hoofdzakelyk als
dekblad gebruikt wordt, doch dat duizenden
sigaren ook geheel gemaakt worden van Deli-
tabak, die iets lieeter in den moud en minder
geurig is dan de Manilla-tabak.
Algemeen wordt aangenomen, zoo lezen wjj
verder, dat de Hollanders de inlanders onder
drukken. Hunne behandeling, vergeleken met
de onze, hetzjj van Maleiera of Chineezen,
uiogo streng scbjjnen, maar toch maken de
Hollanders zicb vele vriended want zjj laten
de inlanders meer ongemoeid dan wjj doen en
beproeven nimmer hunne zeden en gewoonten
te verbeteren. De inlandsche Rajahs en Chi
neesche hoofdlieden laat men vrjjwel hnn eigen
gang gaan. Er wordt, zoo al, zeer weinig
notitie genomen van misdaden, als de slacht
offers inboorlingen of Chineezen zjjn, daar de
Rajah of kapitein gencht wordt zulke zaken
te redreiseeren. Maar indien de verslagene
een Europeaan is of de misdaad van dien aard
is, dat het prestige der Hollanders er ook maar
eenigszins onder Ijjdt, dan volgt een ernstig
onderzoek. De Hollanders hebben, voor zoover
ik weet, geeue stappen gedaan tegen de geheime
genootschappen der Chineezen, en misschien
hebben zij daarin wjjzer gedaan dan wjj. Het
spelen wordt in de «Straits Settlements ge
straft, maar by de Hollanders is het een bron
van inkomsten voor den Staat en de speel
holen zjjn winstgevende speculaties.
Over de nrbeidsquaestie sprekende zegt de
schrjjverEen Europeaan, die langen tjjd met
arbeiders omging, verdeelt deze in drie klassen
die welke opium znigeu, die welke opium rooken
en die welke in geenerlei vorm opium gebrui
ken. Op de eerste twee kau bjj altyd reke
nenzij schudden ernstige ziekten getuukkeljjk
af, komen goed door hun werk en zjjn tevreden
en van die twee klassen is de eerste de beste.
Gouda
Moordrecht.
Niouwsrkerk
Capelle
Rotterdam
Rotterdam
Capelle
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
6.80
7.—
7.95
8.85
9.01
9.40
10.46
7.89
8.49
e
7.89
8.49
e
0
7.40
8.56
0
t
7.56
9.05
9.90
10.—
11.05
10.56
11.08
11.09
11.16
11.85
6.—
11.10
6.19
6.86
5.88
6.08
6.13
6.81.
6.89
6.85
7.85
7.47
8.—
9.45
9.51
n
0
0
0
t
i
0
H
0
7.46
8.07
8**18
10*03
10*11
OOUDA-ROTTBÏDiM.
11.08 11.18 18.88 1.81 8.88 4.80
1.06 4.87
1.11 6.04
1.18 6.11
11.88 18.88 1.88 1.44 4.10 8.80
KOTTII d a m-o o iida.
5.40
5.56
6.03
6.10
6.17
6.86
7.10
7.30
10.17
16.87
10.34
10.41
10.47
11.60 18.80
8 50 3.48
7 30 8.40 9.04 9.87 10.49 18.U lYtl f.01 1.87 3.65 4.*5 6.87 5.59 7.13 8.85 9.87 10.46 11.11 11.50
li m - 11R - 4.57 6.11 "'•4W 000
Gouda
Zev.-M. 7.43 8.53
Bl.-Kr. 7.47
Z.-Zegw.7.53 9.01
N.d-L.d.8.03
Voorb. 8.07 9.13
11.01
n'io
'llUg. 8.18 8.18 8.84 10.07 11.87 18 4
1.78
1.18
1.84
1.88
l.SS
.4118.81 XMX.Cl 4.88 8.88 8.88 6.41 7.48 8.88 10.16 11.15 11.40 II,-
Goud» 5.86 5.40 7.55 8.08 8.81 *<MI LVYlS 4.16 4.4T 6.88 6.01 7 45 8.88 ,0 08
M8 7,18 8.18 8.41 8.- 10.81 11.45 lV8.08^50 4*48 5.88 «!»t 8.8» 8368.10 10.5»
10.06° 10.68 18.11 1.51 4.47 6.88
10.68 11.19 l.'- 8-40 8.4» «JJ
11.10 18.18 1.18 Ml M»
6.11
8.16
e.ti
6.81
6.88
8.88
10.11
Woerden
liarmeloo
Utrecht
Gouda
Amstoi
Amsterdam
Amvtordam Wp.
6.40
7.69
1.14
8.81
9.10
9.31
7.45
9.87
9.57
10.08
11.10
11.38
18.08
'sliage 5.48 7.907.49
Voorb. 5.64
R.d-L.d5.59
Z.-Zegw6.08
Bl.-Kr. 6.14
Zov. M.6.19
Gnuda 6.30 7.50 8.13
Utrecht 6.33 7.50 «9.--
Harmelon 6.
Woorden
Oudowater
Gouda
Amsterdam C.8.
Amsterdam Wp.
Gouda
8.98
8.48
9.40
10.43
11.08
11.88
0
0
9.47
a
0
0
0 v
9.64
0
0
0
0
0
10.1
0
0
0
8.40
9.03
10.10
11.03
11.96
11.41
4.80
4-4l
i 6.85
7.07
8.10
9.36
0
4.61
i <r
7.17
0
9.44
0
5.0
I t
7.84
0
9.5C
0
5.0
0
7.31
0
0\
4.40
5.11
5 6.55
7.37
8.30
10.—
U O li I) A
De afschaffers gebiuikt hjj het liefst niet, als
hjj bet vermjjden kan, daar se gevroonlyk aan
da koorts bezwijken, vrjj ontevreden zijn en
zeer onderhevig zjjn aan paniek. Eer eenige
regeering er tos overging opium buiten het
bereik der koelies te brengen, zou hjj aanbe
velen qninine goedkoop en overvloedig ver
krijgbaar te stellen, of, nog beter, een of ander
geneesmiddel tegen koorts; dat niet zoo nadeelig
voor hoofd en lever is; anders zou tolk eene
regceriqg manigen moord op haar geweten
hebben. Was opium niet langer verkrijgbaar
dan zou onder het tegenwoordige stelsel de
bebouwing van het land en de exploitatie van
het land plotseling tot stilstand komen. Ik
heb deze quaestie sedert besproken met andere
lieden, die koelies iu diepst hebben, en allen
stemmen met deze meening in. Neem opium
weg en men neemt ook den arbeid en het
kapitaal der Chineezen vfeg, en zonder deze
zou onze vooruitgang in (Je Straits en die der
Hollanders in Sumatra zujk een slag krjjgen
dat meu die misschien nooit zou te boveu komen
In .een opzicht zjjn de i Hollanders iu Deli
de Britten in {Singapore voor. In de laatste
plaats ifi geen spoorweg, maar in Deli bestest
een zeer goed spoorwegnet] waarmede men ge
makkelijk en spoedig van voornaamste ste
den kan reizen naar de dokken aan de rivier,
vanwaar de stoombooten nftar de Straits varen.
Het volgende, waarin voor menigeen mis
schien een nuttige wenk opgeajoten ligt, ont-
ieenen wjj aan de «Bondscourant»orgaan van
den Ned. Bakkersbond
Door volken zonder brocid verstaan wy geen
volken, die gebrek lyden, doch eenvoudig volken
welke voldoende voedsel Rebben, maar geen
brood gebruiken. Zulks mag misschien vreemd
schynen voor ops en andere beschaafde volke
reren en het vermoeden djoen rjjzen, dat wij
hier een en ander zullen njiededeelen over het
voedsel van heel of half trilde volkstammen,
doch niets van dat alles.
Die volken z0nder brood zjjn dichter by ons
da# we misschien wel vero oed hadden, en be
wonen het Zuiden van Europa, met andere
woorden het zjjn de Znid-Qostenrykers, Italia
nen en llumeniërs.
Het spreekt van zelf dat bier slechts bedoeld
wordt de groote massa iu die landen, en niet
de meer gegoeden eu de bewoners der groote
steden.
Ileeds op eenig* mjjlen afstand van Wee-
nen, in de bergen van Opper-Btiermarken,
wordt slecht weinig brood gegeten, ja zelfs in
menige plattelandshuishoudiog in het^geheel
niet. Het dagelijksche hoofdvoedsel, dat ove
rigens zeer geschikt is om het brood tip ver
vangen, bestaat daar uit het zoogenaamde
«8terz,« dat uit Meel van boekweit bereid
wordt. De boekweit, in Oostenrjjk «Heiden*
genaamd, groeit buitengewoon goed in de
Alpendalen van Stiermarken, Kr&ia en Carinthië.
Het «Sterz* wordt bereid door in een diepe
pan meel van boekweit te doen en dit op het
vaar warm te laten worden, ouder aanhoudend
roeren met een houten lepel.
Dan wordt er wat warm water met zout
bjj gedaan, en dit, terwyi men 6teeds blijft
roeren, zoo dikwjjls herhaald, totdat het meel
vermengd met het water, eene menigte kor
relige stukjes vormt.
jib alles in de pau goed dampt, is dat een
bewjjs dat het gaar is. Door de plattelands
bevolking-iu Stiermarken, Krain eu Carinthië
woedt het Sterz 's ochtends met zoete of zure
melk gegeten; 's middags met vleeschnat of
geroosterd spek en 's avonds weer met melk.
Met dit krachtige voedsel hebben de be
woners van die alpenlanden zelden of nooit
behoefte aan brood. Zelfs io de meer verfijnde
huishoudingen in de steden is het Sterz een
zeer gewilde kost eu daardoor het nationaal
voedsel in een groot deel vau Zuid-Oostenryk.
In liet daaraan grenzende Italië wordt even
eens weinig brood, doch des te mfber polenta
gegeten. De bereiding daarvan komt veel
overeen met die van het Sterz, met dit ver
schil slechte, dat voor de polenta meel van
niaie, wordt gebruikt, waarvan vooral dat uit
Lombardye als voortreffelijk bekend staal.
Verder roert men de polenta niet tot korre-*
lige stukjes, doch maakt van de geheele massa
oen groote koek, welke met een stuk draad of
fijn touw in stokjes wordt gesneden.
Door vele Ifalianeu wordt de polenta ook
koud, in plaats van brood gegeten, terwjjl de
meergegoeden haar eenigszins fijner bereid ge
bruiken.
De Rumeniërs hebben, wat zeer opmerkens
waardig is, eene nationale spijs, welke zeer veel
overeenkomst met de polenta heeft en eveneens
nit mals bereid wordt en «Maraaliga» heet.
Het verschil bestaat hierin, dat de «Mama
liga» niet in vasteA toestand doch mner in den
vorm van brjj wordt gegeten. Ieder der drie
hier genoemde spyzen kan het brood geraak-
keljjk verrangen, omdat het veel krachtiger is.
Een gewone ItaliOansche arbeider toch kan
met een stuk polenta en een halven liter wyu
een geheelen dag het zwaarste werk verrichten.
Byna met zekerheid mag men besluiten, dat
de drie hier genoemde voedingsmiddelen reeds
dag teekenen vau lang voor de invoering, van
het Christendom.
In het »U. D.» komt het volgende ingezonden
stuk voor
Ouder den titelDe Weesinrichting te Neer
bosch enz. heeft de Heer G. vau Deth een
geschrift het licht doen sien, opgevuld met aller
lei beschuldigingen, zeer zware en zeer lichte,
tegen den Heer Van 't Liudenhout. De com
missie van onderzoek, die zich op dit oogen
blik met zaken vau Neerbosch bezighoudt, zal
zich natuurlijk door dit geschrift niet laten
storen in haar voornemen, om eerst na een
ernstig en veelzydig onderzoek haar eindrap
port vast te stellen. Wat de Heer v. Deth
over de comm. zegt, dat er nog geen sprake
is van een onderzoek ter plaatse, blz. 3, is
even onjuist als zjjne bewering, dat «de party
Van 't Linden hout, uitsluitend daarin zitting
heeft, bldz. 28.Reeds zjjn verschillende leden
der commissie meermalen persoonljjk te Neer
bosch geweest en onder de leden zjjn er niet
weinigen, die den Heer Vau 't Lindenhout
vroeger uiinmer hadden gezien en zjjne in
richtingen volstrekt niet kenden.
Op blz. 75 zegt de Heer Vau Deth: »Zpo
de commissie van onderzoek my slechts een
maal in bare algeineene vergadering geroepen
had, wat zjj niet noodig geoordeeld heeft, dan
zou in veel licht voor haar zjjn 'opgegaan eu
zoude zij zaken hebben kunnen ouderzoekefl,
waarmede zjj nu geheel onbekend gebleven is.»
Over deze beschuldiging verbaas ik my ten
hoogste. De commissie van onderzoek is geen
parlementaire enquête-somuiissie en evenmin
een scheidsgerecht; zjj heeft de macht niet om
iemand voor zich te roepen, maar zy'hoeft op
alle belangstellenden in de wee9inrichting te
Neerbosch oen beroep gedaan om hunne mede
werking te erlangen tot het verkrjjgen van in
lichtingen, aangaande de toestanden in die in
stelling. Zjj had verwacht, dat in de allereerste
plaats zich tot haar zouden wenden zjj, die in
het belang der weezen verpleging, deu Heer
Van 'tLindenhout zoo zwaar bebbeu beschul
digd, maar tot nog toe zjjn noch aan mjj, noch,
zoover my bekend is, aan een mjjner mede
leden, eenige mededeelingen van den Heer Van
Deth toegezonden, On evenmin is door hem
het verlangen kenbaar gemaakt om door de.
commissie te worden gehoord. Integendeel hjj
heeft al het materiaal voor zjjne beschuldigingen
voor zicb gehouden en thans in zjjne brochure
doen afdrukken. Had hjj de oorspronkelijke
stukken aan de commissie ter hand gesteld dan
zou deze, zooals wel niet behoeft geZegd te
worden, naar aanleiding van die stukken een
ondorzoek hebben ingesteld. Zjj is voorzeker
bereid dit ook thans nog te doen, al is de
termjjn vau inzending reeds lang terstreken,
zoodra de Heer van Deth haar zijne documeuten
ter hand stelt.
Ma^ ik de redactiën van andere dagbladen
met de meeste beleefdheid verzoeken, dit korte
woord van ophelderiog in hunne kolommen te
willen opnemen?
W. H. DE Bk AU LORT.
Voorzitter der Comm. van Neeabosch.
16 Nov. 1893.
Gelukkig kreegöouda, na lange ontbering weer
eens iets schoons op muzikaal gebied te genieten.
Het concert gegeven door de dames Johanna vau
der Wissel (Piano), Amanda Eberle (Zang).
Willy Jaeger (Viool) en Corry Appy (Vio
loncel) mag iuderdaad als uitstekend geslaagd
p'uoemd worden. Met volle recht stond
Idejuffrouw Van der Wissel bovenaau op het
programma. Haar pianospel was bepaald geni
aal en het is terdege te bemerken, dat zjj bare
zusters in de kunst bebeerscht en alzoo dik
wijls op het rechte spoor geleidt. Toch weet
zjj in haar accompagnement door hare be.-chei-
denheid de strijkinstrumenten te juister tjjd op
den voorgrond te doen treden en ofschoon zjj
dit in No. 1 van de lie Afdeeling volstrekt
niet verzuimde, was in dat nummer de Pia
nobegeleiding eene zeer dankbare partjj, waarin
wjj haar talent mochten bewonderen.
Mejuffrouw Amanda Eberle beeft ons mede
veel schoons doen hooren, niet het minst in
het liedje van Mann, dot door de talentvolle
voordrachl evenzeer uitmuntte als liet laatste
Nummer.
Trouwens wjj hebben ook voor hare andere
Nummers niets dan lof en de toejuiching van
het publiek was welverdiend.
De jeugdige celliste, eene lieve verschjjning,
heeft ons proeven van baar onmiskenbaar talent
geschonken; zjj was vooral inhet samenspel
zeer te waardeeren.
Mejuffrouw Willy Jaeger heeft in de Ro
mance vau Svendsen en in L^Abeille van Schu
bert ons buitengewoon voldaan, terwjjl ze ook
lof verdient voor haar spel in Das sterbende
Madehen.*
De strybinstrumenten waren eene enkele
maal weieens ouder den invloed der te hooge
temperatuur in de zaal, die goed bezet was
door een publiek, dat zeer werd geboeid, ge
tuige de groote aandacht en dat door een
warm applaus hulde bracht aan het heerljjke
kunstgenot 1
De Fransche Kamer is weder bjj<
De «Indépendance» noemt de omstandighe
den, waarouder de Kamer bjjeenkomt, zeer
gunstig. De publieke opinie is kalmgeen
enkele quaestie vau zuivere politiek het
onvoorziene altyd daargelaten beroert haar;
cn zoo kunneu de leden zich met jjver en
goede intentie aan bet administratieve en le
gislatieve werk zetten, dat hun wacht. Het
eerste deel van de zitting zal wel heengaan
inet de gebruikelijke schermutselingen tusschen
de partyen maar als de Ijjnen eenmaal afge
bakend zjjn, is er weinig meer, dat de Kamer
van haar werk zal kunnen afroepen. De groote
vraag bljjfl echter, wie haar het menu zal
opmaken. Dupuy, die reeds zjjn best deed, of
een ander in zjjn plaats Eerst de tjjd kan
het leerea.
Ook komt de Belgische Kamer terug.
Zij weet reeds, evenals het groote publiek,
welke werkzaamheden haar wacht. Eerst komen
er eenige interpellaties aan de orde, waaronder
die vau Fecen met betrekkiug tot den achter
stand bjj het uitbetalen der ondei wyzerstracte-
meuten van den afgevaardigde De Bfceuis over
de ontbinding van dengonieenteraad vau Yperen;
en een van den heer De Mot over een besluit
van den gemeenteraad van Brussel tot afschaffing
vau het reglement betrekkelyk loterjjen .en
collecten.
De parlementaire commissie zal morgeu haar
rapport over de kieswet bjj de Kamer indieuen,
zoodat deze, na afdoening der aanbaugige zaak-
jee, terstond met de behandeling van de groote
quaestie kau beginnen.
Dat de keizer van Oostenrjjk zicb aau bet
hoofd stelt eeoer vryzinnige beweging, ia
merkwaardig. Nu eenmaal tot de gewichtige
maatschappelijke hervorming iu Hongarije de
invoering van den burgorljjken stand, de schei
ding van kerk en staat, besloten is, zal keizer
Frans Jozef die* met kracht doorzetten. Om
het verzet van het Hoogerhuis te breken, znllen
zooveel vrjjzinnige pairs benoemd worden, dat
dit Huis zjjn toestemming geeft tot het ont
werp, dat het Huis vao Afgevaardigden zal
aannemen.
Juist anderom is de toestand in Zwitserland,
waar gewichtige sociale veranderingen bjj volks
stemming worden ingevoerd.
Wjjien het Bondsrsadslid Ruchonuet ver
klaarde eeus, dat de regeerders van Zwitserland
een moeiljjkeu tjjd te gemoetgaau: «Het recht
van initiatief van het volk», zeide hij, «brengt
ons verrassingenwjj staan voor bet onbe
kende in de politiek.»
In de twee jaren, die het bestaat, heeft het
volksinitiatief reeds driemaal dienst gedaan.
De eerste poging, het verbod op diet slachten
van vee, is gelukt; de tweede, het «recht op
arbeid», zal bet volgende jaar aan de Bonds
vergadering wordon voorgelegd voor een derde
poging, kostelooze ziekenverpleging met staata-
geneesheeren en een tabaksmonopolio, worden
de noodige toebereidselen getuaikt.
«Door het recht van initiatief,» schrjjft een
corr. van de «Köln. Ztg., «behaalt het socia
lisme grootere voordeelen dan door de verkie-
ziugsbeweging.»
Do plotselinge dood van den Italiaanschen
minister van openbare werken, Francesco Ge
naio, is een zware slag voor hel kabinet Giolitti.
Niet dat deze in de kracht van zjjn leven
gestorven minister eeu man was, die moeiljjk
te vervaugen zal zjjn, maar bjj de togenwoor-
digen toestand zal de vervanging toch met
groote bezwaren gepaard gaan, en het is niet
onwaarschynljk dat dit sterfgeval de crisis zal
verhaasten, evenals het uittreden van den
minister van financiën, Colombo deu va^ van
het ministerie Di Rudini onvermjjdeljjk maakte.
Zoolang een ministerie vaststaat, is bet niet
moeiljjk voor vrjjvallende portefeuilles candi-
daten te vinden; doch als het voortbestaau vau
het kabinet onderwerp van openbare gesprek
ken geworden is, dan wil niemand van
eenige beteekenis lid van zulk een kabinet
worden. En na hpt kabinet-Giöllitti vooreen
Kamer zal verschynen, die beslissen most over
de progessieve inkomstenbelasting en over het
besluit om de inkomande rechten in goud te
heffen, nu bovendien de inhechtenisneming van
Chnuvet, die gedurende langen tjjd de offici-
cieuso publicist van alle kabinetten is geweest
de openbare meening aanleiding zal geven deu
heer .Giolitti te verwjjten met zulk een man
in betrekking ie hebben gestaan, nu ten slotte
de heer Nicotera een goweldigen aanval op bet
miuisterie heeft gedaan nu twijfelt niemand
er meer aan of de dagen van Giolitti zjjn
geteld. Voorioopig zal Genala's plaats don
oqk maar onbezet bljjven, in afwachting dat
de nog overgebleven collega's ook heengaan.
De aanvai, die thans door Nicot&a tegen
bet kabinet is gedaan, komt voor iu een brief
aan de kiezers, waarin geen woord voor
Giolitti is te vinden, doch waaruit eén onge
temde haat tegen den eersten minister spreekt,
Nicotera verwjjt ckzen, door geweld en wille
keur de volksvdr vervalscht te hebben, de
prefecten lot vérkieZings-knoeierjjen, de politie
tot politieke vervolgingen, het leger tot
handlangers-dicnsten, en de rechters tot schand
daden te hebben misbruikt. Nicotera zegt dan
dat er van de nieuwe belastingen wel uiets
zal komen en dat op de uitgaven zeer zal moe
ten worden besnoeid. Het zon niet goed zjjn
thasp de krijgstoerustingen te verminderen,
doch op de oorlogsbegrooting van 246 mil-
lioen konden best 20 millioan bespaard worden
Dan moeten een aantal districtsrechtbanken,
boven van cassatie, scholen en kleine universi
teiten worden opgeheven en het heirleger dei-
bureaucraten worden ingekrompen. Het vol^
móet overtuigd worden van de noodzakelijkheid
deaer maatregelen, die spoedig en flink
móeten worden doorgezet. Het land zal
gaarne eenige offers brengen om uit de verle-
legenbeid te geraken, maar dit kabinet zal
niets tot stand brengen. Een man zonder
vrrleden, zonder naam, die door intriges een
plaats heeft weten te verkrjjgen welke hjj ge
bruikt heeft ten nadeele van het crediet van
deu Staat eu tot het aaukweeken vau regiona
lisme, een man die nooit de waarheid spreekt
en door zjjndubbelzinnigheden het vertrou
wen van het buitenland heeft geschokt, de man
die de meening rechtvaardigt, dat Italië van
Duitschland wapens en van F rank lijk geld
Verwacht zulk een mau verdient alleen het
algemeen medeljjden, besluit de heer Nicotera.
voor Dames, Heeren en Kinderen.
14 NOVEMBER.
t Vor.krs.
NEi>»»LAiiu. Cort. Ned.W. 8. ftf/a 88»/,*
dito dito dito 8 971/*
dito dito dito S1/» 101»/*
Hcwüar Obl. Goudl. 1881-88 4 91
Itauik. Ittsohrjjving 1868 81 6 74®,
OosfiNR. Obl. io papior 1808 5 76%
dito in zilver 1868 5 75*/g
PoafUUAL. Oblig. met tiokot 3 19'/*
dito dito 8 19'/i
KusLand. Obl. Ooit. Se Serie 6 68%
dito Gooon». 1880 4 987/.
dito bjj llothi 1889*4 94J/,
dito bjj Hope 1889-90 4 94'/t
dito iu goud. luvu. 1883 6 96*/u
dito dito dito 1884 6 10i9/,|
Scanjb. Porpel. schuld 1881 4 607/,
Turkbij. Gepr.Conv. leen. 1890 4 70»/*
Geo. 1 ceiling serie 1).* 8J1, t
Geo. le«Diii>,' serie O. 88'/
Zuid-Akr.Uki'. lUc. v.obl. 1898 6 10D/«
Mmxico. Obl. Buit. 8oh. 1890 0 01%
Venezuela. Obl. 4 onbop. 1881 80%
Amsterdam. Obligation 1861 8% 97*
Rotterdam. Sled. lecu. 1886 3%' 98%
Ned. N. Afr. Handelsv. aand.
Arundsb. Tab,-Mü. Certificaten
Duii-Maatsohappjj dito
Arnh. liypotliuckb. pandbr. 4
Cult.-Mg. der Vorsteul. amid.
's Gr. Hynolkeukb. paudbr. 4
Nederlaudsoho bank aand.
Ned. Handulinautsoh. dito
N.-W,. 8c I'ao. llyp. b. pandbr. 5
Roti. Hypotheek I), pandbr. 4
Utr. Hypotbeekb. dito 4
Oosten a. Oost-Hong, baukaaud
■IlUsL. I lv pothook bank pandb. 4%'
Amerika. Equit hyootb.
Maxw. 1,. G, Pr. Lien c
Ned. lloll.U.-Spoarw.-Mjj. aand.
Mij. tot Ex pi. v. St. Spw. aand.
Ned. Ind. Spamrtvogm. «and.
Nod. Zuid Atria. 8pm. aand. 6
dito dito dito 189 i dito 6
iTALiE.Speorwl. 1887/89 A Eobl.8
Zuid-ltal. Spw mjj. A-H. obl. 3 I
Poles. Warschau Weoiicu aaud.4
Rusl. Gr. Rues.'Spw-Mjj. aand. 5
Haltisoho dito aand.
Faslowa dito aand. 6
twang. Dombr. dito aand. 6
Kursk Ch.Azow Bp. kap.aand. 5
Losowo So wast. 8p. Mij. oblig. 4
Orel Vitebsk. «Tito oblig. 5
Zuid-West dito aand. 6
dito «lito oblig. 4
AuERiKA.Ceut. Pac. 8p. Mjj obl
Ohio. 8c North. W.pr. C. v. aand.
dito dito Win. St. Petor. obl. 7
Denver 8c Rio Gr. Spin. cert. v.a.
Illinois Central obl. in góud 4
Louisv. 8c NashvilleCert.V. sand.
Mexico. N. 8pw. Mjj. lebyp. o. 6
Miss. Kansai v. 4pet. prof. aand.
N.-York Ontario 8c West. sand,
dito Ponus. Ohio oblig. 6
Oregon. Calif, le hyp. in goud 5
St. Paul. Minn. 8c Mauit. obl, 7
Uu. Pao. Hoofdlijn oblig. 6
dito dito Line. Cot. le hyp. O 5
Canada. Can. 8outb.(/ert.v. aand.
Ven. C. Rallw. 8c Nav. le h. d. c. O
Amslerd. Omnibus Mjj. aand.
Rottord. Tram weg-Maats. aand.
Nbu. Bud Amsterdam aand. 3
Stad Rotterdam aand. 3
Beluik. Stad Antwerpen 1887 8%
Stad Brussel, 1886 2%
Mono. Tbciss Regullr-Gesellsch.
OosTEira. SUaUtoening 1860 5
K. K. Opst. B, Cr. 1880 3
Spanje. -Stad Madrid 3 1868
Ned. Ver. Bez. Hyp. Spobl. eert. 5
98
650
1001/.
81%
100%
805
141%
101
looi;,
188
98
88
81
WJ,
158
118
881',
60
188"/,,
188
68
66»/,,
98
lil
108
108»/,
8»'/,
90'/,
101%
180
119
10%,
961/,
48
87»,
ïay,
108
76
100
511/,
60'/,
10%
1591/,
105»/,
106»/,
100
110'/,
116
108
.totko«r>
88»/,
1016/,
917.
7»»/,
10%
86%
188'/,
irsv,
67,
•87,
101
10%
Nor- Watergetijden.
Hoog. Haag. Hoog. Lug.
Domlord.'lfl. 9-48 8—07 10-10 0—SS
VrfcUg 17. 10—89 7—04 11—18 7—88
Z.tord, 18. 11—47 8—18 -08 8—81
Zond. 19. 1—46 10-10 8—16 10—40
Itusd. lp. 8-46 11—11 8—11 11-88
