Directe Spoorwegverbinding met GOUDA. Wlotertlenst 1893(94. Aangevangen I October. - T(jd van Greenwich.
VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD.
Bultenlandsch Overzicht.
band met de plannen tot inkrimping der dwang-
cnltuur met bjjslag, welke den heer Vap Uonteu
zoo toelacht." Intusschen geeft de Regeering
elk wat wils, door zeer voorzichtig nieuwe
paden op te zoeken. Zelfs de heer Bahlmann
geeft den moed, niet op, dat er vandedwang-
cultuur nog wat te redden is. De minister
is nog aan het woord om zjjne zienswijze
nader te verdedigen.
Door dr. Prins, rijkslandbouwleeraar te
Deventer, is het volgende ontwerp-reglement
en leerplan voor de landbouwcursussen toege
zonden aan de afdeelingsbesturen van land-
bouwgeuootschappen
a. Reglement voor eenen wintercursns in
landbouwkunde.
Doel. Art. 1. Het doel, met den winter-
cursus beoogd, is jongelieden ten platten lande
onderwas te geven in de beginselen der
landbouwkunde.
Van het onderwjjs. Art. 2. Het ODderwjjs
zal omvatte» de beginselen van de natuurwe
tenschappen, voor zoover die met den landbouw
in verband staande beginselen dor land
bouwkunde en der veeteelt, daarbjj rekening
houdende met den aard der behoefteu van het
landbouwbedrijf in de omgeving.
Art. 3. Het onderwjjs wordt gegeven in
de lokalen van eene der openbare lagere scholen.
Het gemeentebestuur verstrekt deze lokalen
kosteloos met de noodige verlichting en ver
warming.
Art. 4. De cursus duurt twee jaren. De
leerlingen worden verdfeeld i.i twee klassen.
Het onderwys wordt gegeven gedurende de
maanden October, November, December, Janu
ari, Februari en Maart, on wel zóó, dot elke
klasse per week 6 uren onderwijs ontvangt.
Art. 5. Aan het einde van het eersteleer
jaar wordt een overganga-examen gehouden,
terwjjl het tweede leeijaor wordt besloten met
een eindexamen ter verkrijging van een getuig
schrift vau getrouw en met vrucht gevolgd
landbouwonderwijs. Deze examens zjjn open
baar en worden gehouden ten overstaan van
de commissie van toezicht.
Art. 6. Schoolgeld wordt in den regel niet
geheven. Leermiddelen worden gratis verstrekt.
Art. 7. Om tot de lessen te worden toe
gelaten, moeten de leerlingen ten minste 14
jaar oud zjjn en door een toelatingsexamen
toonen, het lager onderwijs met vrucht te
'hebben gebigd.
Van de onderwijzers. Art. 8. Het onder
wijs wordt bij voorkeur gegeven door onder
wijzers in het bezit der akte van bekwaam
heid, in de beginselen der landbouwkunde.
Art. 9. Een der onderwijzers, daartoe door
de commissie van toezicht aangewezen, is be
slaat met de administratie. Hjj zorgt voor het
aanschaffen der leermiddelen eu is belast met
de correspondentie en voor de goede tucht
aansprakelijk.
Van het toezicht. Art. 10. Het toezicht
wordt uitgeoefend
a. door de commissie van toezicht, welke
door het hoofdbestuur vau landbouw in bet
gewest, waar de wintercursus is gevestigd, wordt
benoemd
b. door den rijkslandbouwleeraar of den waar-
nemenden rykslandbouvyfeeraar, daartoe door
den minister van binnenlandscho zaken aange
wezen.
Art. 11. Jaarlijks wordt door bemiddeling
van de commissie van toezicht vóór of op 15
April aan den minister van binnenlandsche
zaken een beredeneerd verslag van den winter
cursus gegeven en eene rekening van ont
vangsten en uitgaven overgelegd. Vóór of op
1 September wordt eene begrooting van kosten
voor den volgenden cursus ingediend. Afschrift
van deze stukken wordt 'gezonden aan den
inspecteur van hot middelbaar onderwjjs, belast
met bet toezicht op de landbouwscholen.
B. Leerplan voor eenen wintercursns iu
landbonwkunde, le jaar.
lo. Kennis van den grond. Verschillende
grondsoorten in Nederland. Scheikundige en
natuurkundige eigenschappen van deu bouw
grond. ^hysisch grondonderzoek.
2o. Grondbewerking. Structuur van den
bouwgrond. Voordeelige en nadeelige invloe
den. Werktuigen voor grondbewerking.
3o. Grondverbetering. Ontwateren (drai-
neeren), ontzuren, bevloeien, ontginnen.
4o. Plantenteelt. Bouw en verrichtingen
van de plant. Eerste beginselen der planten
voeding.
5o. Veeteelt. Bonw en verrichtingen van
het dierlijk lichaam. Exterieur der huisdieren.
6o. Kennis der natnur. Populaire be
handeling van scheikundige en natunrkundige
wetten, zooveel mogelijk toegelicht door een
voudige proeven.
2e jaar. Bemestingsleer. Samenstelling,
behandeling en gebruik der verschillende mest
stoffen. Doelmatige behandeling van den stal
mest. Groene bemesting.
2. Waardeberekening. Berekening van de
gebruikswaarde van de kunstmeststoffen, voe
dermiddelen, zaaizaden.
Landbouwproefstations.
3o. Plantenteelt- Zaaien, verplegen en oog
sten der gewassen, welke voor de streek van
het meeste belang zjjn te achten Vruchten
wisseling. Onkruiden. Aauleg van Boom*
4o. Veeteelt. Regelen van de veehouderij
en veefokkerij, voor elk landbouwdier in het
bjjzonder. Veevoeder en bewaren van veevoeder
(hooien, persen ensileeren). Zuivelbereiding.
5o. Gezondheidsleer. Doelmatige behan
deling en verpleging der huisdieren.
6o. Kennis der natuur. Nuttige en scha
delijke dieren. Beschermende diersoorten. Plan
tenziekten.
Daar waar men koeien hondt, is het wel de
moeite waard, een deel der afgeroomde melk
en der zoete melk aan de kippen te voeren,
omdat daardoor een werkelijke vermeerdering
der eierenopbreugst verkregen kan worden.
Men geeft ze of onvermengd of vermenge
ze met gekookt meel, fijngemaakte aardappe
len enz. Alle kippen honden er van. Door deze
wjjze vau voederen wordt ook 's winter en in
het voorjaar het eierenleggen bevorderd, omdat
de melk voor de hoenders de dierlijke voeding
vervangt. Voor kuikens, kalkoenen en vooral
het jonge pluimvee is rnelk een uitnemeud voed
sel, waarbij ze bjjzonder tieren.
Zooals gemeld is, heeft de rentmeester van
het armbestuur te Breda zjjnen post zonder
voorkennis sedert II. Vrjjdag verlaten. Omtrent
dit geval deelt de »N. B. Ct.» mede:
Korten tjjd voor zjjne benoeming tot rent- g
meester van het burgerlek armbestuur was hjj f
gehuwd, eu bad eeue winkelzaak geopend, die*
echter spoedig met verlies moest worden op-'
gegeven. Later werd een ander winkelhuis'
op beteren stand gehuurd; doch ook hier wilde'
de zaak niet vlotten en zat men op nog boo-!
gere, betrekkelijk zeer hooge lasten.
De ambtenaar met zjjn traktement vanj
1000 (waarvan 100 bjjdrage aan het pen-,
sioenfonds en 100 rente voor den door eene1
Maatschappij verstrekten borgtocht afgingen),?
wiens gezin vermeerderde, vergreep zich aans
de hem toevertrouwde kas en begaf zich daar
door op de gevaarlijke helling, die hjj al verder;
afgleed totdat hjj jl. Vrijdag ten einde raad*
zich verwjjderde.
Hjj heeft zich alzoo niet verwjjderd met'
medeneming van gelden, aan het armbestuur
toebehoorende, maar omdat die gelden ont
braken. En geen zjjuer betrekkingen is oor-;
zaak van 's mans treurige daad, noch wist iets
daarvan.
Naar wij vernemen is het ontbrekende to
dekken met het bedrag der borgstelling 2000);
zoodat het armbestuur geen schade ljjdt, doch
wel de Maatschappij, die het geld leende.
Men schrjjft uit Drente:
Even traditioneel als de zoogenaamde spin
malen,* welke na Nieuwjaar worden gehouden,
zjjn de »8lacht-visites,« waarvan het tegen,
woordig de tijd is. Het onderscheid in beide.
is, dat de spinmalen door jongelui van beider
lei kunne worden gevierd, terwijl de slacht-
visites door gehuwde manspersonen in den regel
worden gehouden.
In den boerenstand is ieder, die een varken
of rund slacht voor eigen gebruik, gewoon
zjjne buren en vrienden, des avonds, wanneer
het geslachte dier aan den baak hangt, op visite
te noodigen.
Er is wel iets naïefs in die gewoonte, en
gaarn; hoort de gastheer de goede hoedanig
heden van zjjn slachtvee dan roemen. Op de
bjieenkomsten worden de genoodigden gewoon-
lijk onthaald op jenever of brandewjjn met
suiker en vervolgens nogfip boterhammen met
koffie. De ordinaire vugflËfen van de genoo
digden zjjn bjj het biqfflMden «geluk met
de vette,eh bjj het herpin n «dat z» (de
huisgenooten van den gastheer) hem in ge
zondheid mogen gebruiken!*
Deze bjjeenkomsten be\orderen zeer de ge
zellige samenleving op het dorp en korten
menigen langen wintemvoud.
Zoo zjjn er in onzen tjjd niet veel meer
iemand te Njjuiegen werd Maandag door de
rechtbank failliet verklaard en heeft zich daarop
vnn 't leven beroofd, omdat hjj de schande niet
wilde overleven. Dc meesten, die in onzen tjjd
failleeren, doen 'tintegendeel om er beter van
te kunnen bljjven leven.
De keizerljjk-Chineesche hoftooneelspeler Siao-
Mou kreeg tot herstel van gezondheid een verlof
van eeuige weken. Hij ging echter in dien tjjd
gastvoorstelliDgen geven te Shangai, waar hp
ruim f3000 per avond kreeg.
Dit was tegen het reglement van den hof-
schouwburg en de Chineesche Coquelin werd
opgepnkt en geboeid nanr Peking gebracht, waar
hem een flinke bastonnade wachtte.
Het is niet algemeen bekend, dat niet alle
was van bjjen afkomstig is en ook het plan*
tenrjjk een groote hoeveelheid oplevert. De
bladen van den in Brazilië groeienden waspalm
worden gedroogd en daarna óp een doek zoo
lang geklopt, tot het was zich heeft afgeschei
den vervolgens wordt het in water gekookt
en in aarden vormen gelegd, waarin het ver
hardt en deu vorm van koeken krjjgt. Van
850 palmbladen verkrjjgt men circa 16 kilo
gram was.
Dezer dagen is te Taormiua, op Sicilië, een
Odeum van Romeinsche constructie Ontdekt.
Een groot deel van het tooneel en van de
zitplaatsen is nog door andere bouwwerken
bedekt. Het tooneel stennt op drie zeer brèede
en lange treden, zooals men die vroeger reeds
in naburige tempels ontdekt had. De onder
stelling ligt dus voor de hand, dat men te
doen heeft met de vereeniging van een
Romeinsch en een Grieksch bouwwerk. De
treden behooren waarschjjuljjk tot het onderstuk
van eenen tempel, zooals nog de ronde indruk
ken bewijzen van de gevonden zuilen, die van
zeer groote middellijn, niet gekanelleerd en in
den zuiversten Dorischen stjjl zjjn.
Wjj hebben gisteren gemeld, dat het ver
slag der Commissie van Rapporteurs over de
talrjjke amendementen, die op het ontwerp
tot regeling der kiesbevoegdheid zjjn voorge
dragen, geen aanwijzing bevat van den weg
dien do meerderheid op wil gaan. Dit betreft
bepaaldelijk de hoofdvraagof men vrede kan
hebben met het stelsel der Regeering, aange
vuld door meer waarborgen, dan wel slechts
zulk éeh' toepassing der Grondwet geoorloofd
en aannemeljjk acht, welke den veroischten
welstand uit positieve kenteekenen afleidt.
Alleen omtrent enkele onderdeelen vindt
men in het verslag aangeteekend wat de meer
derheid in de afdeelingen al dan niet wenschte.
Of dit tevens als het gevoelen van de meer
derheid der Kamer is te beschouwen, is ech
ter onzekerwaut thans wordt niet meer
als vroeger het geval was opgegeven hoe_
veel leden in de afdeelingen aan het onderzoek
deelnemen.
De punten waarover een gevoelen der meer
derheid of van >een zeer groot* aantal leden
bleek, zjjn de volgende
lo. In de meeste afdeelingen was de meer
derheid der aanwezige leden gunstig gestemd
voor een verhooging vau den laagsten leeftijd,
bjj den kiezer, althans tot 25 jaren.
2o. Een zeer groot aantal leden was vau
oordeel, dat tegen de schrijfproef, zooals die
in het wetsontwerp geregeld is, gewichtige
bezwaren bestaan, maar voor een deel dezer
leden waren die bezwaren toch niet zoo over
wegend, dat zjj niet met de regeeringsvoor-
dracht zouden kannen meegaan, indien slechts
op andere punten, met name ten aanzien van
den gevorderden welstand, strenger eischen
werden gesteld.
3o. Vrjj algemeen werd toegegeven, dat
wanbetaling Tan belasting, uit onwil voort
spruitende, een gegronde reden kan zjjn tot
ontzegging van kiesrecht.
4o. Het denkbeeld om het kiesrecht te ver
binden aan belegging eeuer som op het Groot
boek of in een spaarbank (am.-Van der Kaay
c. s.) vond weinig bjj val.
5o. De groote meerderheid had overwegende
bezwaren tegen de uitbreiding der uitsluitin
gen tot hen, die in een der drie laatste jaren
bedeeld waren (am.-Levy).
6o. Weinig bjjval vond de gonstige uitzon
dering, voorgedragen omtrent hen, buiten *ier
weten de inwonende vronw of kindoren be
deeling hebben aangenomen (arfu.-Gerritsen).
7o. Vrjj algemeen was uien van gevoelen,
dat het toelaten van tegenbewijs omtrent het
voorzien in eigen onderhoud (amendt-Tydeman)
wegens redenen vari practischen aard onaan
nemelijk is.
8o. Men was vrjj algemeen eens, dat de ia
het am.-Veruieulen c. s. vervatte uitwerking
van het stelsel van meervoudig kiesrecht hoogst
onvolledig en gebrekkig is.
Een grappige gemeenteraad is die van het
Wnrtembergsche stadje Laugenau.
Voor eenigen tjjd stelde de burgemeester in
de raadsvergadering voor, den gemeente-archi
tect voor rekening der stad een bicycle te ver
schaffen, opdat hjj sneller de verschillende ouder
handen zjjnde werken zou knnnen bezoeken.
De raad betwjjfelde of de nog al zwaarljjvige
architect wel de noodige geschiktheid had voor
het wielrjjden en wilde daarvan wel eerst over
tuigd zjjn, voor tot de uitgaven van een rjj-
wiel besloten werd
De burgemeester gaf den architect den raad,-
wieleren te gaan leeren en spoedig konden do
bewoners van Langenau zich verheugen bjj
het gezicht van den wielerenden, welgodanen
gemeente-architect. Dank /.jj des burgemeesters
vljjt, zat hy spoedig vrjj goed te paard op
zjjn wiel. i
Nu verstaat hjj de knust,* zeide de bur
gemeester; «gjj allen zyt daarvan overtuigd,
rajjne heeren, en daarom herhaal ik thans rayn
gedaan voorstel tot goedkeuring der uitgaven
van het bedrag, benoodigd voor den gemeente-
architect. Verlangt een der heeren stemming
Ik, mjjnbeer de burgermeester,waagde
een der raudsleden te zeggen.
«Dan breng ik het voorstel in «stemming*
bulderde de burgervader. En zie de gemeen
teraad wees met algemeens stemmen het foor
stel van den burgemeester af.
Die beslissing heeft in Langenau heel wat
vrooljjkbeid gegeven behalve natuurljjk bij
den burgemeester en den architect.
De firma C. J. van Houten Zoon heeft
op de World's-Fnir te Chicago wederom haar
ouden roem gehandhaafd.
Haar fraai op zich zelf staand gebouw iu
Oud-Hollandschen stjjl, aan het Michiganmeer
gelegen, wekte algemeene bewondering. Eene
overeenkomst, waarbjj de oprichting van dit
gebouw werd toegestaan eu het recht werd
verleend, daarin de Van Houten's Cacao in
koppen uit te schenken, werd reeds in Juli
Gouda
Moordrecht.
Niouwerkerk
Capelle
Rotterdam
Rotterdam
Capelle
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
6.30
7.25
8.35
9.01
9.40
10.46
«r
7.82
8.42
0
ff
ff
H
7.39
8.49
ff
ff
ff
ff
7.46
8.66
ff
ff
H
7.-
7.65
9.05
9.20
10.—
11.05
5.—
6.02
7.25
5.10
6.13
5.19
6.21
«r
5.26
6.29
ff
5.32
6.35
7.46
10.55
11.02
11.09
11.16
11.25
7.47
8.07
12.28
1.9.45
8.18 10.08 10.11
12.18
12.58
1.24
8.52
4.50
1.06
4.57
V
1.12
ff
5.04
«r
1.19
ff
ff
5.11
18.38
1.28
1.44
4.10
5.20
HOTT
ERDA M-0 O IJ D A.
9.51
10.17
11.50
12.20
5.56
6.08
6.10
6.17
6.26
7.10
7.80
8.40 9.08
9.40
9.47
9.54
'10.1
10.10
11.08 11.28
10.27
10.84
10.41
10.47
12.08 12.40
1.45
1.55
2.02
2.09
2.15
2.80 2.50 8.48 4.20
2.48
4.45
4.55
5.02
5.09
5.15
5.85
'ff
5.55
11.02
7.07
7.17
7.24
7.81
7.87
Gouda 7.80 8.40 9.04 9.87 1O.49 12.11 12.21 1.01 1.27 3.55 4.45 B.27 5.59 7.18 8.25 9.87 10.45 ll.ll 11.80
Zev.-M. 7.42 8.62 11.01 1.18 4.57
Bl.-Kr. 7.47 v El»
Z.-Zegw.7.58 9.01 11.10 1.24 5.08
N.d-L.d.8.02 L88
Voorb. 8.07 9.18 11.11 u 1.88 5.20
9.11
6.16
6.22
6.81
6.86
9.49
9.58
10.11
'eHaffë 8.12 9.18 9.84 10.0~7 11.97 12.41 12.61 1.43 1.57 4.25 5.25 5.56 6.41 7.43 8.55 10.15 11.16 11.40 12.-r-
6 flOI' DA ÜTRBCBT.
Gouda 6.35 6.60 7.65 8.09 8.81 10.19 10.56 18.48 8.83 8.18 4.16 4.47 5.88 6.(11 7.45 8.88 10.08
Oudew. 5.50 8.64 11.09 8.87
Woorden 5.57 7.01 8.11 8.40 11.16 8.44 5.04 6.44 6,'r 8.06 10.88
Harmeien 6.04 7.08 8.45 11.88 8.51 ».l» 6.60 j J-JJ }«-JJ
Utrecht 6 18 7 88 8.88 8.41 9.— 10.51 11.45 1.80 8.08 8.50 4.48 5.89 6.81 6.85 8.88 9.10 10.58
GOUD AA H8TKRDAH.
Gouda 6.40 8.81 10.06 10.56 18.11 8.51 4.47 5.83 7.45 10.08
Amsterdam Wp. 7.58 9.10 10.55 18.19 1.- 8.40 5.46 6.86 9.87 11.10
Amsterdam O.S. 8.14 9.85 11.10 18.84 1.18 8.86 8.— 6.80 8.67 11.86
11.26
11.48
8.10
9.86
ff
9.44
V
9.50
ff
ff
8.80
10.—
8.05
9.36
9.48
8.10 4.08 4.40
DEN HAAG GOUDA.
's Hap 5.48 7.80 7.43 9.88 9.4810.1411.8818.151.88 8.15 9.45 3.48 4.16 4.48 5.81 7.
Voorb. 5.54 10.80 1.44 a a 4.48 7.06
N.d-l..d5.69 a a a a a a a 1*48 a a a a a a 7.11
Z..Zegw6.08 a a a a 10.88 a 1.58 a a 5.— 7.80
Bl.-Kr. 6.14 a a a a a a a 8.04 a a a a a a 7.86
Zor. M.6.19 a a 10.41 8.09 a a 5.09 7 31 9.54
Gouda 6.30 7.50 8.139.58 10.1610.59 18.0819.46 8.80 8.46 3.15 4.18 4.43 5.80 5.51 7.49 8.35 10.08
UT KKC B T-G O U D A.
Utrecht 6.83 7.50 9.- 9.68 11.84 18.08 18.60 8.10 8.69 4.48 6.86 7.48 57 8.09 8.60 10.07 10.54
Harmelen 6.47 8.08 10.09 19.19 3.94 4.06 4.58 a o a 9.04
Woerden 6.53 8.10 10.16 18.86 4.19 a a >-1010.88
Oudewtler 7.07 8.19 10.84 18.48 4.94 a w a 8.19
Gouda 7.80 8.88 9.84 10.87 18.06 18.55 1.88 8.50 4.87 5.90 7.08 8.80 r- 8.41 9.88 10.40 11.86
AMSTEKDA M-0 O U D A.
7.55 9.40 11.10 11.87 9.40 4.10 4.10 7.98 8.47
8.10 9.58 11.85 11.49 9.66 4.95 4.86 7.40 10.08
•.It 10,44 18.18 18,11 8.80 6.t0 1.18 t .11 11.05
Amsterdam C.S.
Amsterdam Wp. 5.60
Gouda 7.10
1892 door de firma afgeeloten, direct met de
tentoonstellingsautoriteiten in Chicago, lang
voor dat de Nederlandsche commissie bestond;
trouwens het ging niet aan voor deze uitge
breide inrichting te wachten op de mogelijke
tot standkoming van zoodanige commissie.
Het gevolg is, dat Van Honten's Cacao niet
onder de gewone Nederlandsche inzendingen
is gerangschikt, en hoewel met de zoo kwistig
uitgedeelde eeoige medaille bekroond, bjj de
vermelding van de bekroningen van Nederl.
inzendingen in de dagbladen tot dasver met
mede werd opgevoerd.
Het gebouw van twee verdiepingen, bevatte
6 smaakvol gemeubileerde salons, waar 20
meisjes in nationale kleederdrachten de handen
vol hadden om de talrjjke bezoekers tevreden
te stellen. Van Jnni tot het einde der ten
toonstelling werden nagenoeg 700,000 koppen
Van Houtens's Cacao uitgereikt, een cijfer dat
nimmer op eenige andere tentoonstelling door
de firma hog was bereikt.
Als bewys dat de Chicago-heeren zich op
Amerikaansche wjjze laten betalen, moge dienen
dat de firma Vau Houten voor het recht van
uitschenken eene som van 40.000 moest
betalen.
Niet alleen werd het product Van Houten's
Cacao bekroond, maar ook verkreeg Van Hou
ten's tentoonstellings-architect de heer G. Wjj-
nen een medaille voor dit gebouw, de eenige
belooning die voor een particulier gebouw aan
een architect werd gegeven.
Men schrjjft uit Veendam
sDat de strjjd der partjjen hevig was be
wijst hot feit dat Mr, Smidt met twee stemmen
meer dan Mr. Treub gekozen werd.
«De raadzaal waar de uitslag met spanning
verwacht werd was eivol. Eenmaul had Smidt
142 stemmen meer, en toen die winst inge
krompen was tot 0, ging er van de zjjde der
voorstanders vpu Treub een welgemeend hoerah
op. De wedders op Smidt wonnen op de tota-
lisatoraljjst per gulden /0.70.»
De Rechtbank te Utrecht heeft heden uit
spraak gedaan in de zaak der bank van leening.
De directeur Koch is veroordeeld tot 3 jaar
gevangenisstraf. De boekhouder Frylink is
vrijgesproken.
Onder redactie van deu Heer H- L. Lenderink.
Directeur van het Instituut tot onderwjjs van
Blinden te Amsterdam, door dat Instituut uit
gegeven en op zijn pers gedrukt, is verschenen
een proefnummer van De Blindenvriend, Tijd
schrift voor Blinden.
Verlaat een blinde de inrichting van onder
wijs, dan gevoelt hjj zich geïsoleerd. Hjj kan
couranten noch tijdschriften lezen. Maar nu
komt dit tijdschrift, zes malen per jaar voor-
loopig, hem te hulp. Verschijnend in Braille-
drnk, is het voor den blinde toegankelijk en
hondt het hem, zonder dat hjj daartoe de hulp
van een ander behoeft, op de hoogte van den
tjjd.
Deze ouder neming is zoo nuttig en weldadig,
dat zjj slechts vermelding behoeft. Hare aan
beveling heeft zjj in sichzelve.
De «Standaard* bespreekt in een uitvoerig
artikel de fiaancicele gevolgen voor den Staat,
bjj landnationalisatie alleen ten onzent en niet
als internationale maatregel. «De St.* meent
dat men volstrekt niet op het hoorèn van het
woord landnationalisatie kippetjesvel behoeft te
krjjgen. De regeling toch van het landbe
zit is niet overal en in alle tijden dezelfde
geweest. Het kan das niet bevreemden, dat
de vraag rjjst of de thans geldende regeling
de juiste is. Men moet echter niet met land
nationalisatie verwarren wat geen landnationa
lisatie is, zooals onteigening van woesten grond
door de gemeenten enz. Landnationalisatie
bedoelt een algemeenen maatregel, zich zoo
ver uitstrekkende als de natie zelve.
Alleen in Friesland is de quaestie ernstig
gesteld en hetschjjut de bedoeling derFriescho
voorstanders te zjjn, niet de bezitters uit hun
betit te ontheffen, maar hen schadeloos te
stellen tegen den geldenden prjjs.
Het Rjjk der Nederlanden zon dus het land
tegen den reëelen prjjs moeten koopen en de
hiervoor noodige gelden moeten leenen. De
rente en aflossing dezer leening zon uit de
pacht of erfpacht moeten worden goedgemaakt.
Want het gaat niet aan, dat het rjjk met
pandbrieven zon betalen daar dit alleen dan
mag geschieden als deze effecten op de bears
elk oogenblik tegen pari inwisselbaar zjjn, wat
alleen plaats zal kunnen vinden als hot rjjk
een goede rente waarborgt en instaat voor de
aflossing.
Ook het denkbeeld alsof de pandbrief by
wjjze van hypothecair instrument, zekerheid in
zichzelf zon bezitten, is op het standpunt der
landnationalisatie volstrekt onhoudbaar. Een
hypotheek ontleent hare waarde daaraan,
dat hut. onderpand kan worden te gelde
gemaakt. Maar dat kan in het bedoelde stel
sel niet. Landnationalisatie plaatst allen bodem
bniten den handel. De nitgifte van een zoo
groote leening als noodig zou zjjn, zon onge
twijfeld onzen rentestsndaard naar boven dry
ven. Minstens sou men 4 proc. rente moeten
betalen, terwjjl men bovendien in aanmerking
moet nemen: lo. de som voor aflossing, die
wel niet bjj een kapitaal van drie milliard
onder de tien millioen mag worden gesteld
2o. de kosten voor inspectie en administratie
van dit enorme beheer, 3o. de schade van
wanbetaling door insolventie4o. de schade,
die by mislukking van den oogst zich over een
goed deel van het Rjjk zou kunnen uitstrekken.
Zou das het Rijk in staat zjjn te allen tjjde
aan zjjn verplichtingen ,te voldoen, dan zou de
erfpacht of pacht minstens vjjf pCt. moeten
beloopen.
Maar dit juist kan niet. Dat brengt het
land niet op. Reeds als men over heel het
land de rnwe opbrengst op 3} pCt. schat,
gaat men hooger dan men op dit oogenblik
kan verantwoorden. Het financieele gevolg
van deD maatregel zou dus een jaarlyksch
tekort van meer dan dertig millioen zjjn.
Maar hiermee is nog niet alles gezegd. Is
het vooruit te berekenen, dat het Rjjk niet
in staat kan zjju om nit de inkomende pach
ten, rente en aflossing behoorlyk te kwjjten,
dan is het dnidelyk. dat de leening niet
tegen 4 pCt. is te plaatsen, vooral niet zoo
lang niet sprake is van internationale land
nationalisatie en de onteigende grondbezit
ters voldoende beleggingsmiddelen ter beschik
king hebben.
De hoogere rentestandaard zou dus het
tekort doen stjjgen en een financieele ellende 1
veroorzaken, die, dit leert de ervaring, het
zwaarst op de landeljjke bevolking zal drukken.
Bjj partieele invoering dus van het stelsel
van landnationalisatie zou men dus stuiten op
onoverkomelijke bezwaren.
De «Tjjd», dit artikel van de «Standaard»
besprekende, voegt daaraan toe
Het plan, om allen grondbezitters met
of tegen hun zin en tegen een willekeurig vast
te stellen vergoeding hun vast goed te ont
nemen, heeft, gelyk men ziet, bij de Standaard»
«een ideaal denkbeeld, dat ten ernstigste de
aandacht verdient.» De toepassing er van
schjjnt het anti-revolutionnaire orgaan nog
slechts een qnaestie van tjjd te achten.
Wjj zouden wel eens willen zien, hoe men
aan het socialisme zjjn eisch op kapitalen en
verdere productie-middelen zal ontzeggen,
wanneer men begint met eigendomsrecht, wat
aangaat den bodem en wat daarop gebouwd
is voor afgeschaft te verklaren.
De onteigening van alle roerende zoowel
als onroerende goederen zou in dat geval niet
lang uitbljjven.
Zoo ver komt men, als men zich op de
helling van het socialisme begeeft.
Zitting van Vrjjdag 24 November.
Voorzitter Mr. A. A. van Bergen IJzendoorn.
Tegenwoordig de bh. Noothoven van Goor,
Fortuijn Drooglever, Jager, Steens Zjjnen, van
Veen, van Vreumingen, van der Post, Dercksen,
Koning, Hoogenboom, Hoefliamer, Straver en
van der Garden.
Afwezig de hh. Prince, van Iterson en Oudjjk.
De Voorzitter deelde mede, dat de heer van
Iterson verhinderd was te komen.
De notulen der vorige vergadering worden
voorgelezen en goedgekeurd.
Ingekomen
1. Eene missive van Gedep, Staten berich
tende de ontvangst van de Raadsbesluiten van
20 Oct. betreffende de Verordening op de hui
zen van ontucht «n op de publieke vrouwen.
Aangenomen voor kennisgeving.
2. Door den Voorzitter werd medegedeeld
dat in de volgende vergadering moet worden
overgegaan tot de benoeming van een lid en
plaatsvervangend lid in de Commissie tot hef
fing van de bedrijfsbelasting.
3. Eene missive van Mej. de «fed. P. H.
Berlijn, kennisgevendo van het overlyden van
haar echtgenoot, in leven Kassier aan de Bank
van Leening.
De Voorzitter herdacht den overledene als
een bekwaam ambtenaar.
4. Dubbeltallen voor leden in de verschil
lende commission, die met 1 Januari aan de
beurt van aftreding zjjn. Voorgedragen worden
voor lid in de:
Openbare Gezondheids-Commissie.
Mr. D. J. vaü HEUSDE (aftr. lid.)
Mr. C. A. CAU.
Burgerlijk Armbestuur.
H. W. G. KONING (aftr. lid.)
J. M. NOOTHOVEN van GOOR.
Bestedelingebhuis.
F. HERMAN Fz. (aftr. lid.)
C. IJSSEL8TIJN.
H offmAn sges tich t.
Dr. F. H. G. van ITERSON (aftr. lid.)
G. C. FORTUIJN DROOGLEEVER.
Commissie van Toezicht op het Lager On
derwijs.
A. K. van Dan GARDEN (aftr. lid.)
Dr. P. J. A. LEVEDAG.
Commissie van Toezicht op de Muziekschool.
D. HOOGENBOOM (aftr. lid.)
A. D. van VREUMINGEN.
Ter visie.
5. Eene missive van Kerkvoogden der Ned.
Herv. Gemeente, verzoekende wederom de be-
schikkiug te mogen hebben over het lokaal,
waar vroeger de Librye was geplaatst.
In handen van B. en W. om
bericht en raad.
6. Een voorstel van B. en W. tot wjjziging
van het Reglement op de Mnziekschool. Deze
wjjziging betreftlo. de prysuitdeeling ach
terwege te laten, omdat op de openbare scho
len deze ook niet meer plaats heeft, 2o. de
vacantien te regelen, evenals op de openbare
scholen, 3o. aan de leerlingen bjj het verlaten
der Muziekschool een getuigschrift uit te rei
ken. Ter visie.
7. Een rapport van B. en W. op het adres
van J. Bor«.t, pachter der vuilnis, die verzocht
tegemoetkoming tot een bedrag van 800.—
per jaar.
B. en W. stellen voor hierop afwyzend
te beschikken, omdat niet van het contract
is afgeweken. Ter visie.
8. Een adres van de Waterleidiug-Maat-
schappjj verzoekende tot het uitgeven van een
obligatie-leening van f 15000 ii 4 pCt. ton
einde er geene nauraerkingen zouden komen,
door dat beide machines het water naar de stad
pompten.
In handen van B. en W. om bericht
en raad.
9. Eeue missive van de Commissie vau
Toezicht op de Muziekschool, mededeelende
dat het Openbuar Examen Woensdag 20 De
cember zal plaats hebben. De Raadsleden
daarbjj uitnoodigende.
Aangenomen voor kennisgeving.
10. Een adres van J. Griffioen, onderwjjzer
aan de le. kost. school, verzoekende ontslag
wegens ziekte tegen 1 Januari.
Hot gevraagde ontslag wordt eervol verleend.
11. Sollicitatie» naar de betrokking van
Kassier bjj de Bank van Leening als van J.
F. F. J. Boon van Ostade, tt. Oosterling,
J. Verweij en G. van Zatphen.
Worden gesteld in handen van de Com
missie over de Bank van Leening.
12. Een adres van de Wed. P. H. Berljjn
verzoekende een jaarljjksche toelage.
In handen van B. en W. om bericht
en Raad.
Aan de orde.
Het voorfitel betreffende de uitgifte van ge-
rioleerden grond aan bet R. K.' Par. Kerkbe
stuur" van St. Joseph en aan J. C. Sibbes.
Wordt goedgekeurd.
Het voorstel betreffende den onderhatulschen
verkoop van 120 wilgeboomen aan het Goud-
sche rjjpad. Wordt goedgekeurd.
De heer van Veen vroeg of die rooiing on
der toezicht van B. en W. plaats had.
De Voorzitter deelde medo, dat er een der werk
lieden mede belast zou worden, die daar werk
zaam is.
Wordt goedgekeurd.
Het adres van het Bestuur van deu Steek-
terpolder houdende verzoek om een aantel
jjpeboomen aan het Goudsche rjjpad van top-
hont te ontdoen of te doen rooien.
Wordt overeenkomstig het Rapport vau
B. en W. afgewezen.
Het adres van de Directie der Trapiweg-
Maatschappij «Gouda» betreffend» de niuotie
van de leuning in de «Oude Gouwe.»
Wordt goedgekeurd.
De beer van der Garden wilde voor rekening
der Gemeente een gedeelte by de brug laten
staan, ten einde ongelukken te voorkomen.
De heer Dercksen toonde daar ook het weh-
schelyke van aan.
De Voorzitter beloofde dit te zullen onder
zoeken.
Wbrdt goedgekeurd.
Niets tneer aan de orde zjjnde wordt de
Vergadering door den Voorzitter gesloten.
De Fransche Kamer hervatte bet debat ovar
de algemeene politiek. De radicale afgevaardigde
Lockroy verweet der regeering, dat zjj van de
inkomstenbelasting had afgezien.
Barthon, van regeeringspartjj, achtte de
verklaring niet zeer nauwke rig. Hjj veroor
deelde verder de sacialistische leerstellingeu
en verklaarde zich voor een politiek van
practiscae hervormingen. Zaterdag voortzetting.
Gisteren kwam de Italiaansche Kamer weer bjj
een en het getal afgevaardigden, die te Rome zjjn
gekomen om reeds dadel jjk aan de werkzaam
heden deel to nemen, was zelden zoo groot als
nu. De verklaring is licht te vinden. Er zal
gehandeld worden over het leven van het Ka
binet. De oppositie was sinds lang in de weer
om het te doen vallen, en men is over en
weer aan het cyferen gegaan maar hoe men
geteld heeft, naar al hetgeen dienaangaande
gemeldjis, moet men opmaken, dat geen der
partyen voor zich tot eenige zekerheid is ge
komen. En hierover kan men zich niet ver
wonderen, want het onvoorziene speelt in
dórgeljjke toestanden gewoonljjk eene voorname
rol. Het onverwachte optreden b. v. van een
afgevaardigde van invloedde wjjze waarop
hjj het ministerie aanvalt of verdedigtde
tns8chenkomst van iemand, die het midden
houdt tnsschen de twee hoofdpartijen, kan,
met behulp van zjjne volgelingen, die er altjjd
zijn, vooral in eene talrjjke Kamer, de balans
ten gunste van deze of gene richting doeu
overslaan.
In de kamer trok dadelyk de afgevaardigde
Imbriani tegen het ministerie te velde en ver
klaarde dat hjj zich zou aansluiten bjj elk
voorstel om het kabinet in staat van beschul
diging te siellen.
Grooten indruk maakte het voorlezen van
het rapport over de enquête in zake het bank
schandaal, in welk rapport had optreden der
regeering in deze aangelegenheid wordt ge
rechtvaardigd. De leden der uiterste linkerzijde
vroegeg het woord, maar de voorzitter sloot
de vergadering, te midden vav een geweldig
rumoer.
Het ministerie van Windischgratz, in Oosten-
rjjk, houdt zich boven verwachting goed, zoo
wordt uit Weenen gemeld. 'tZou echter wat
fraais zjjn, als er nu reeds verschil was, nog vóór
de opening van den Ryksdng. De bedoeling is
echter meer, dat de boudgeuooten elkaar zoo
goed weten te verdragenhet conservatieve
(of clericale) Vaterlandis b. v. de beste maat
jes mot dc liberale «Presse.* Dat is trouwens
geen wonder, daar zelfs verscheidene Room-
sche bisschoppen uit Galicië den nieuwen
liberalen minister van eeredieust met zjjn
benoeming hebben gelukgewenscht. Ju, zelfs
kreeg Dr. Pieiier, de liberaal bjj uitnemend
heid, een visite van twee bisschoppen, nadat zjj
g?hoord hadden hoe hjj, na zijn opneming in
het ministerie, eeuige niAlen de kerk had be
zocht. Niet alleen ten onzent kan dus de
liberalisme «vroom* worden, als het in zjjn
kraam te pas komt.
Iu den Rjjksraad heeft het coalitie-kabinet
voorloopig over 256 afgevaardigden te beschik
ken de Duitsche linkerzijde tot 112 leden, de
Hohenwart-club 66, en de Polen 56, Iu 't ge
heel zjjn er 857 afgevaardigden Nu deuken
de Joug-Czecben door hun Slavische tegen-
coalitie 150 man te kunnen vereenigen; maar
daartoe is het noodzakelijk, dat /.jj vau huu
tegenpartjjders minstens 50 stemmen afhaudig
maken.
Ze rekenen er echter op, dat vroeg of laat
de Hohenwart-club uit elkaar springt, en hopen
dun huu slag te slaan.
Het vult niet te ontkennen, dat de oppositie
een beter aaneengesloten geheel biedt dan de
meerderheid. Er is wel eenige wrijving tusschea
de clericaal Sloventu en de Jong Slovenen
maar de Jong Czechen zjjn de haas en weten
de anderen naar hun pijpen te doen dansen.
Daarbij komt dat het Czechenthum in Oosten
rijk met den dag vorderingen maakt doof de
krachtige propaganda, die er voor gedreven
wordt. Van Duitsche zjjde doet men ook wel
wat voor de verbreiding der beginselen doch
bjj de Czechen vergeleken, mag het geen naam
hebben. In Weenen en in Berljjn is men daar
tfatuurJijk niets over gesticht.
Voor eenige» dagen nog werd er in een
orgaan uit laatstgenoemde stad gewezeu op
het groote gevaar, dat zelfs in de kleinste ge
volgen van de Czechische propaganda gelegen
is, en dHarbjj herinnerd aan de uitspraak dat
de Donau een Slavische stroom is. De jongste
volkstelling heeft bewezen, dat ook in Neder-
Oostenrjjk del positie der Czechen ongemeen
gonstig wordt. Er zjjn reeds 5 gemeenten
waarin zy de meerdorheid hebben. In 1880
waren er iu Neder-Oosten rjjk maar 60.000
Czechen, eu tien jaar later was dat getal reeds
met 30.000 geklommen. In Bohemen zjjn ze,
njiar men weet, de baas eh verreweg de sterk-
sten in getal.
Om op het ministerie terug te komen heden
zal het don vuurdoop ondergaan. Von Plener,
de bekwame leider der Duitsch-liberalen, heeft
goede hoop op de toekomst. In een vergade
ring van geestverwanten betreurde hjj wel, dat
er geen homogene meerderheid is, maar hjj
hoopte en vertrouwde toch, dat een reeks van
belangrijke hervormingen zou worden tot stand
gebracht door de overeenstemming tu9schen de
drie verbonden partjjen.
Volgens de laatste berichten uit Palnpye
heeft Lobengula een sterke stelling ingenomen,
maar zjjn beste regimenten zjjn gedemoraliseerd
en hebben veel te lijden van de pokken. Een
Engelsche kolonne, onder aanvoering van ma
joor Forbes, rukt tegen hem op en vertrouwt
den Koning spoedig in handen te krijgen. Uit
Kaapstad werd bericht, dat een troepenafdee-
ling van 300 man, uitgezonden door de
«C'harteréd Company,* door de Matabelen op
14 dezer zou verslagen zjjn. Dit bericht is
echter door niets bevestigd en aan de juistheid
wordt duu ook sterk gctwyfeld. In antwoord
op oen vraag van den heer Labouchére, zeide
de vice-Minister van Koloniën in het Lager
huis, dat Lobengala uitgenoodigd is zich over
te geven en vrede te sluiten; de Regeering
beloofde hem een vrijgeleide en een behande
ling overeenkomstig zjjn rang, maar hjj moest
zich onvoorwaardelijk overgeven.
Burgerlijke Stand.
Moordrecht
GEHUWD 23 Nov. Marinus Vis wedn.
van Alida van Leeuwen en Adriana Rol loos.
OVERLEDEN 17 Nov. C. Broekbuysen,
wed. van M. Oosterom, 57 j. 18. N.
Alblas eebtg. van J. van der Dool, 56 j.
