W
Directe Spoorwegverbinding met GOUDA. - Winterdlenst 1893/94. - Aangevangen 1 October. - Tyd vao Greenwich.
Bultenlandsch Overzicht.
Besmettelijke Ziekten.
Sen ongehoord feit in de annalen van het
reddingswezen heeft op het ailand Bréhat
(Frankryk) plaats gehad, tijdens de jongste
stormen. Het kanon ran den Semaphoor van
Bréhat was afgeschoten, ten teeken, dat in de
nabjjheid een schip in nood verkeerde. Dat
was een emotie op het geheele eiland. Van
alle kanten kwam men aanloopen en snelde
men naar de rotsen, ten einde het schouwspel
gade te slaan. Het eiland Bréhat bezit een
reddingsboot, waarvan de bevelhebber afwezig
was. De stnnrman, nam daarom het bevel op
zich. Reeds had de bemanning den zwemgordel
om en was men gereed den kamp tegen de
elementen te ondernemen, toen de president
van het reddingscomité van Bréhat bezwaar
maakte wegens de hoOge kosten. De bemanning
der reddingsboot bestond uit 12 koppen, die
allen 4 francs (f2) ontvangen zouden. Dat
was' dus 4 X 12 48 francs of 24 gulden.
En dat kon de bruine niet trekken. Wat er
van het in nood verke erende vaartuig is ge
worden, is intus8cheu niet bekend.
Te Heerlen (Limburg) is men voor eenige
weken begonnen met den aanleg van eene
schacht in de steenkolenmijn »Oranje-Nassau»
In den loop der tyden zjjn in die streek op
niet minder dan 48 plaatsen kolen gevonden,
en daarby is gebleken, dat de lagen van vol
doende dikte zyn, zelfs van 1.20 M.,
en voorts dat er alle soorten van kolen, zoo
wel vette als magere, worden aangetroffen.
De eenige moeielykheid, zoo schrijft men
aan »het N. v. d. D.», welke de ontgin
ning kan ontmoeten, is de diepte, waarop de
lagen worden gevonden. Deze toch liggen te
Heerlen ter diepte van 120 M. en op enkele
plaatsen, bijvoorbeeld ter hoogte van de hofstede
»Terweyer», op eene diepte van 260 M. Die
grootere diepte zou echter geen overwegend
bezwaar behoeven op te leveren, indien over
voldoend bedrijfskapitaal beschikt kon worden.
Als voorbeeld wordt gewezen op de provincie
Henegouwen, in België, waar men thans reeds
ontgint op eene diepte van ruim 500 M.
Voorts wordt uit Heerlen medegedeeld, dat
te Heerlerheide op een uur afstands van
de kom der gemeente en op 2000 M. van het
station Hoensbroek (lyn Heerlen—Sittard)
bij boringen door particulieren op eene geringe
diepte buitengewoon dikke lagen bruinkool ge
vonden zjjn zoo o. a. door den grondeigenaar
Systermans,te Oaresborg (Heerlerheide), by
het zoeken van water, om zijne weilanden te
irrigeeren, en door den landbouwer Wirtz, te
Heerlerheide, bjj het graven van een put. Deze
laatste moest het werk staken,- omda,t hy op
betrekkelijk geringe diepte stiet op eene laag
bruinkodl ter dikte van ruim 7 meter.
Te L >enen aan de Vèfcht is door de politie
een zekere C. J. E.. uit Utrecht, aangehouden
die er zjjn werk van maakte loten te verkoo-
pen voor 25 cent het stuk en bjj 5 loten te
gelijk voor 1. Volgens zjjn zeggen had de
minste prjjs, dien men kon trekken, altjjdnog
eene waarde van 15 cent, doch eene verloting
had nimmer plaats. Ook in 1888 en 1889
zjjn op deze wjjze, evenals nu, velen bedrogen
geworden.
In de gemeente Zandvoort zyn de ingezete
nen nog steeds wachtende op de aanslagbil
jetten der gemeentebelasting van dit jaar
reeds waren sommige ingezetenen in den waan,
dat voor het jaar 1893 geen hoofdelijke omslag
zou worden geheven, toen in de dezer dagen
gehouden raadsvergadering het kohier werd
vastgesteld op: 1000 meer dan het vorige
jaar.
De openbare school No. 2 te Zwainmerdain
is gesloten, omdat het onderwijzerspersoneel
aan ii
JËen volkshuis te Schiedam!
Het Bestuur van het »Nut« te Schiedam
zal, in de deze week te houden departements-
vergadering voorstellen té trachten in die ge
meente een volkshuis te stichten. Het gebouw
zal moeten bevatten
lo. Een leeszaal, waar bladen en tijdschrif
ten van allerlei kleur en richting zullen te
vinden zyn, alleen die uitgesloten, welke ge
welddadige omwenteling prediken. Het spelen
van schaak, dam, domino e. d. zal geoor
loofd zyn
2o. Een bibliotheek, waaruit tegen geringe
betaling boeken kunnen worden meegenomen
naarfhuis en gratis naar de leeszaal
3o. Een gezelschapskamer, waar goede ver-
v rachingen (geen sterke drank) tegen geririr
gen prjjs zullen verkrijgbaar zijn
4o. Een zaaltje voor bestuursvergaderin
gen enz.
5o Een of twee kamers, waar voor klei
nen kring lezingen of cursussen zullen ge
houden worden, bijv. over staatsinrichting,
over vakbelangen, over de kunst van koken,
naaien en verstellen enz. enz.
6p. Zoo mogeljjk eeu groote zaal voor
volksbjjeenkomsten, muziekuitvoeringen enz.
7o. Zoo mogeljjk eip tuin
8o. Een behoorlykS^woongelegenheid voor
eeu kastelein, tevens huisbewaarder.
Iu het dezer dagen verschenen verslag van
den Nederlandschen consul te Port-Nntql
wordt omtrent de emigratie het volgende op
gemerkt
Er bestaan in Natal twee inrichtingen, welkfc
zich met de emigratie bezighoudende eene
is een vereeniging, door particulieren in het
leven geroepen, een maatschappij, genaamd de
Natal Land Colonisation Company de an
dere is een gouvernementsinrichting, genaamd
de >Board"of Immigration
De consnl kan emigratie slechts op kleine
schaal, en dan nog wel onder zekere omstan
digheden, aanraden; personen, die hun geluk
in dit land willen beproeven moeten zich eerajt
deugdelijk overtuigen, of zjj wel voor die landen
geschikt zjjn:
Men is in Europa maar al te veel genéigd,
het welslagen van anderen in Zuid-Afrika tqe
te schrjjvcn aan een gemakkelyk en zonder
veel inspanning verkregen succes en als een
gevolg, dat noodzakeljjk aan de vostiging
moet zyn verbonden. Het tegendeel is het ge
val. Men moet daar even hard, misschien nog
harder dan in zyn vaderland werken, en veelal
worden in den beginne moeielykheden ontmoet,
die slechts door eene sterke wilskracht te over
winnen zijn. Zjj, die in het bezit zyn van eén
flinken gilet, een gezond en krachtig lichaam,
lust tot werken hebben, en eenig kapitaal of
zich er doorheen te slaan, zullen zeker sl
Maar hjj, die in zjjn eigen land niet wil deug»
bljjve thuis. Een nieuw land kan niet tèi
ontwikkeling komen door krachten, die in 4*
oude wereld onbruikbaar zijn.
I De sneltrein, die 's avonds 8.35 van Zwolle
vertrekt, reed gisteren avond met te groote
snelheid het station Leeuwarden binnen, zoodot
de trein niet "tydig tot stilstand kon worden
gebrachtde stootbuffers werden dientengevolge
verbrijzeld, en de trein kwam eerst tot staan
toen de machine circa 5 meter het midden
perron was ingedrongen. Persoonlijke ongeluk
ken vonden hierby niet plaats, de reinigers
kwamen met den schrik vrjj.
(Z. C.)
De arbeider C. F. werkzaam aan eene der
suikerfabrieken te Zevenbergen, had het onge
luk van eene verhevenheid te vallen, met hét
ongelukkig gevolg dat hjj een arm brak
v Een drama werd Zaterdag in het Hongaar-
sche stadje Schmöllnitz afgespeeld. De 22-jarige
jurist Stefan Ortray. de zoon van den president
van het gereèhtshof te Miskolcze, vervolgde
sedert geruimen tyd een vrouw, d*é göscheiden
van haren man leefde, met, zjjn liefdesverkla
ringen. De vrouw wees hem steeds af. Zaterdag
ontmoette Ortray haar in de kerk en kwam hjj
alweder met eeü liefdesverklaring voor den
dag, waarop de vrouw verklaarde, dat zjj niets
tan hem weten wilde en verzocht dat zij van
zyn lastig aandringen voortaan verschoond
mocht bljjven. De jurist maakte zich daarover
zoo boos, dat hij een revolver te voorscbyn
haalde en hy de vrouw doodelyk verwondde.
Terwjjl zjj met den dood worstelde, sneed hy
zich de slagaderen door. Beiden hadden spoe
dig den geest gegeven.
De ballasttjak Delfzyl Iheeft nabjj Delf-
zjjl op een paal ge tooten en is gezonken.
Een man der opvarenden is verdronken.
Betreffende den moord op den stationschef
te Meppen in Pruisen, nog het volgèndeYrjj-
dag/uorgen te 6 uur, vervoegde zich een be
ambte bij den stationschef, die de deur geslo
te^ vond en door het venster kjjkend den sta
tionschef zag zitten op een stoel, alsof hy sliep.
Slagen op de deur kouden den man niet wak
ker maken, zoodat men het slot moest ver
breken. En nu vertoonde zich een vreeseljjk
schouwspel. De chef bleek in zjjn slaap over
vallen en met een zwaar voorwerp op het hoofd
te zijn geslagen. De kas was door den moor
denaar meegenomen, die zich aldus een bedrag
van f 120 toeeigende en daarna de telegrafische
verbiudimg tusschen Meppen en Alteuhausen
doorsneed. Wat het zonderlingst genoemd mag
worden is, dat het gestolen geld 's morgeus
aan de algemeene kas te Altena terug ontvan
gen werd. De dader is nog niet bekend.
Toen Zondag morgen de familie De B. van
Haamstede langs den Schonwschen zeedijk reed
om zich naar de R. R. kerk te Zierikzee te
begeven en de koetsier voor een ander rijtuig
wilde uitwjjken, geraakte de wagen van den
djjk, inet het noodlottig gevolg dat vrouw en
dochter zoo ernstig werden gekwetst dat zjj in
zorgeljjken toestand verkeeren. Ook de overige
passagiers bekwamen min of ineer ernstig letsel.
Het »Utr. Dagbl.» bevat een ingezonden
stuk van een oud-militair, die zyn diepe ver
ontwaardiging lucht geeft over het feit, dat
de Goeverneur van Atjeh thans weder volgens
de jongste Indische berichten een nieuwen
bekeerling» onder de Atjehsche hoofden in
genade heeft aangenomen. Het is naratlyk
de beruchte Toekoe Nja Ali uit de IV Moekima,
een Meloebalang, die vroeger met ons bevriend
later weer afvallig werd en heel wat op zjjn
kerfstok heeft. Er is al. alle reden, zegt de
schryver, om hem te houden voor deu aan-
legger van een schelmstuk den moord in 1880
gepleegd op den posthouder Smit en 15 politie
dienaren, toen deze ten huize van een ander
bevriend hoofd overnachtten.
Voor de verzoening met Toekoe Oeraar vindt
de schrjjver nog eenigen grond, maar deze
nieuwe pacificatie acht hjj volstrekt niet ver
dedigbaar en zelfs uit een oogpunt van ruora-
ritoit hoogst verderfelijk. Dit is de politiek
van het hellend vlak.
Levensmoede. Uit Wehlan wordt gemeld,
dnt de iqolenaar K. uit Lindendorf zieh/fn de
Alle heeft verdronken, nadat hij in tie afwe
zigheid zijner vrouw, zjjn drie kinderen door
raiddel van arsenicum had vergiftigd. De man
was bjj den koop van een stuk grond, zooda
nig afgezet geworden, dat hjj zich gerech'igd
meende al'en op den aardbodem als afzetters
en bedriegers te mogen beschouwen. In znlk
een wereld kon hij en mochten zyn kinderen
niet aarden en het was ^daarom dat bjj het
rampzalig besluit nam, dat hjj deze week ten
uitvoer bracht.
Prov. Staten van Z.-Hollanrl.
Iu deze vergadering is een beèlissinggeval
len omtrent de verbetering van de waart uit
den Holl. IJsel naar de Ringvaart Haarlem
mermeer.
De voorstellen van Gedeputeerde Staten, van
de nleerderheid en van de minderheid der
Commissie ad hoe hebben wy reeds medegedeeld.
De meerderheid van Ged. Staten stelt voor
eenvoudige intrekking van de vroegere beslui
ten, de minderheid van Ged. St. overneming
der vaart met verbeteringen, de meerderheid
der Commissie insgeljjks intrekking, van alle
besluiten, doch met nieuwe onderhandelingen met
het Rjjk en Noord-Holland, de minderheid der
Commissie handhaving van het besluit van
verleden jaar (Nóv. '92) met eenige wijzigingen.
Nadat de heer De la Basseconr Caan de ook
door ons medegedeelde nota van den heer
Binssé had bestreden, stelde de heer Visser,
ook namens de heeren Molenaar, Slujjter, van
Dissel en Evers een amendement voor, strek
kende om de vroegere besluiten, sedert 1887
genomen te wjjzigen in dier voege dat:
lo. met 5 Febr. 1894 in provinciaal beheer
worden genomen de Gouwe en verdere werken
voor de vaartverbetering
2o. over te gaan tot 't aanbrengen van ver
breeding en rectificatie van den vaart, enz.
Spr. licht dat amend, zeer breedvoerig toe.
Z. i. staat de vergadering niet meer voor het
oorspronkelijk voorstel van Ged. Staten, maar
voor de keuze tusschen de voorstelleu der com
mit sie, om alleen de vroegere besluiten in te
trekkeu en nieuwe onderhandelingen te voeren,
en 't ingediende amend.de keuze tusschen
besluiten of handelen. Er moeten volgens hem
zeer gewichtige redenen zjjn, om alleen op de
vroegere besluiten terug te komen. Nadat
Zuid-Holland den handschoen heeft toegewor
pen aan Noord-Holland en 't Rjjk, en gezegd
heeltwilt gjj niet met ons gaan, dan zullen
wij alleen optredennadat alles is voorbereid
en men gereed is, na jaren, de spade in den
grond te 9teken, nu wil men opnieuw met
de Reg. en Noord-Hol land gaan onderhandelen.
Kan dat? De meerderheid der rapp. en van
Ged. Staten willen het. De waardigheid .van
Zuid-Holland gedoogt het niet, tenzij er afdoaode
argumenten voor bestaan. Doch dit ontkent
spr. De meerderheid der commissie wil onder
handelen met Noord-Holland en 't Rjjk, om
niets te praejudicieeren doch de eischen zjjn
steeds dezelfde geweest èn omtrent de vaart
voojbjj Gonda èu omtrent de richting en die
eischen kunnen nooit worden prjjs gegeven.
Ons standpunt zou sterker zjjn als er hooge
tollen te Gouda worden geheven, zegt de com
missie maar de vraag der tolheffing zal eerst
nader moeten worden beslist.
Doch 'tis ook onjuist, omdat de tollen even
tueel alleen zullen worden verlaagd in het
provinciaal beU^S niet ter wille van Noord-
Holland of heM^k. Daarentegen zal onze
positie sterker zyn als wy wat gedaan hebben.
Doen wy dat niet, dan zal men aan den ernst
ook van onze nieuwe voorstellen twjjfelen. Men
wil wel verbetering, maar zonder opofferingen.
Dat kan niet. By elke verbetering zal Zuid-
Holland beheer en onderhoud moeten aanvaar
den. Niet door onderhandelingen, door de pu
blieke opinie kan men den tegenstand van
Reg. en Noord-Holland breken enmetdehnlp
vun de publieke opinie zal men slechts tot 't
einddoel kunnen komen. Met een blyk van
machteloosheid kan men niet slagen, wel door
een kloek besluit om te handelen.
Bestaan daartegen nu financieele bezwaren
Na vooropstellingj dat de houding der gemeente
Gouda zeer correct is eu dat Gouda geen be
zwaar heeft en uietsi anders verlangt dan het
werk iu spr.'s geest worde uitgevoerd, met
overgang van 't beheer aan de provincie en
na betoog dat de quaestie van het onderhoud
der Gopwekaden voorloopig onbeslist, kan bljj
ven, ter nadere vaststelling eener regeling onder
goedkeuring van de H. Regeering, betreffende
het onderhoud door de provincie en de polder
besturen te zamen, treedt spr. in financieele
beschouwingen. Terwijl Ged. Staten het groote
plan op f 3.300.000 stellen en een vermeerde
ring van janrl. uitgaven met f 250 000 en van
de belastingen der provincie met 7 pCt. voor
spellen, meent spr., dat, als men een 3$ pCt.
leeniug sluit en die pas in 1916 gaat aflossen
(tot 1935), de uitgaaf dan maai* f 150.000
zal zjjn, die alsdan vry vallen. Maaf wat znl-
10,10.85 18.08 lSG18OD18.B8a° 1.84 8.52 4.50 6.23 5.68 7.10 8.22 8.48 9.40 10.42 11.08
Gouda
Moordrecht.
Nieuwerkerk
Gapelle
Botterdam
Botterdam
Capelle
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
6.30
7.25
8.85
9.01
9.40
10.46
10.66
12.08
7.82
8.42
n
H
11.02
w
7.89
8.49
n
11.09
n
7.46
8.56
11.16
H
7.—
7.55
9.05
,9.20
10.—
11.06
11.25
12.28
5.—
6.02
7,25
7.47
8.—
9.45
5.10
6.13
t
w
6.19
6.21
K
6.26
6.29
ii
5.32
6.86
7.45
8.07
8.18
10.03
19.38
12.68
1.05
1.12
1.19
1.28
1.44
4.10
KOTTERDA M—G O IJ D A.
4.50
'4.57
6.04
841
5.20
9.5.1 10.17
10.27
10.34
10.41
HUI 10.47
Boud. 7 80 8.40 8.04 9.87 10.49 18.11 1W 1 Al.M M»fA« 5.27 5.59 7.18 8.95.9.87 10.45 11.11 11 .|0
A KT ..ail 9.49 man
11.50
12.08
12.40,
6.22
5.56
7.10
8.22
8.43
9.40
10.42
11.08
11.28
6.03
f
9.47
.7
H
V
6.10
ii
ii
ii
9.54
6.17
n
ii
10.1
5.40
6.26
7.30
8.40
9.03
10.10
11.02
11.26
11.48
1.45
2.30
2.50
3.48
4.20
4.45
6.35
7.07
8.10
9.85
1.55
H
4.55
7.17
V
9.44
2.02'
H
H
5.02
7.24
n
9.5C
2.09
H
ii
5.09
n
7.31
2.15
2.48
3.10
4.08
4.40
5.15
5.55
7.37
8.80,
10.—
Zev.-M. 7.42 8.52
Bl.-Kr. 7.47
Z.-Zegw.7.58 9.01
N.d-L.d.8.02
Voorb. 8.07 9.18
11.01
11.10
11.12
1.18
1.18
1.24
1.83
1.8
4.57
5.08
5.20
8.11
r 6.16
6.22
6.81
6.36
9.68
10.11
'sHage 8 18 9 18 9.8*4 10.07 11.87 12.41 12.51 1.48 1.57 4.26 5.25 5.55 6.41 7.48 8.55 10.15 11.15 11.40 12.
go V DA-UTRECHT.
Gouda 6.85 6.40 7.55 8.09 8.21 10.19 10.55 12.48 2.23 8.18 4.16 4.47 5.28 6.0i 7.45 8.88 10.08
Oudew. 5.50 6.54 11.00 2.87 k'aa a 17 ft'06 10 28
Woerden 6.57 7.01 8.11 „8.40 11.16 2.44 6.04 6.44 6.17 8.06 „10.28
Sr 6*18 7.28 8.28 8.^9.-10.51 11.45 l."M 4.48 V!£i£«& ij" 9.10 i£m
GOUD A-A MSTKRDlM.
Gouda 6.40 8.21 10.06 10.55 12.11 2.51 4.47
Amsterdam Wp. 7.59 9.10 10.55 12.19 1.— 8.40 5.45
Amataidam OA 8.14 9.25 11.10 12.54 1.18 8.56 6.—
DEN HAAG-
'sHage 5.48 7.20 7.43 9.28 9.46 10.1411.88 12.15 1.1
Voorb. 5.64
N.d-L.d5.59
Z.-Zegw6.08
Bl.-Kr. 6.14
Zot.-M.6.19
10.20
10.32
10.41
GOUDA.
2.16 2.45 8.43 4.16 4.42 6.21 7.
Y 2.C
706
7.U
7.20
7.26
7 31
-8.05 9.86
9.54
5.28
6.86
6.50
7.45
9.87
9.67
10.08
11.10
11.26
1.44
1.49
1.58
1.04
Gnu'dT 6.80 7.60 8."l8 9*58 10."l6 io.52 12*08 1&5 2.20 2.46 3.15 4*18 4.43 5.20 6.51 7.42 8.85 10.08
U T R E (TH T-G O U D A.
Utrecht 6.33 7.50 9.— 9.6841.84 12.08 12160 8.10 3.52 4.48 6.36 7.48 S
Rarmelen 6.47 8.03 10.09 1J.19 3.24 4.06 4.56 g
Woerden 6.68 8.10 10.15 12.26 442 t
Oudewater 7.07 8.19 10/24 12.42 4.24
Gouda 7.20 8.32 9.84 10.87 12.06 12.55 1.22 8.50 4.37 6.20 7,08 8.20 r
AMSTBRDAM-GOUDA.
Amsterdam C.S., 7.55 9.40 11.10 11.27 2.40 4.10
Amsterdam Wp 5.50 8.10 9.55 11.25 11.42 2.56 4.25
Gouda 7.20 8.59 10.44 12.16 12.65 8.50 5.20
8.09 8.b0 10.07 10.54
9.04
9.1010.28
9.19
8.41 9.82 10.40 11416
7.28 9.47
7.40 10.00
1.58 9.89 11.250
4.10
4.85
len de kosten zyn van 't werk, door spr. voor
gesteld? Een jaarlyksche uitgaaf van f35.400
voor uitkeeringen aan Gouda en met onder
houd er by van f 51.100, waartegenover nog
de inkomsten van den tol komen, maar tevens
de uitgaaf van rente en aflossing der f 900.000,
die het werk zou vorderen. Spr. berekent, dat
men, in 1916 beginnende met de aflossing, dit
zal kunnen doen door vryvallende gelden en in
1921 zou men dan we<jier vry van de schold
kunnen zyn. De toestand der prov. gehlmid-
delen laat zeer wel deze regeling toezjj ver
keeren in bloeienden staat; wy konden van
1886—'91 f 271.000 «eer aan buitengewone
werken besteden dan geraamd was, dank zy
de toenemende opbrengst der opcenten van
grondbelasting en personeel, dank zjj ook 't
leenen tegen 3i pC't. terwijl 4 pCt. was ge-
raamd. Spr. meent, dat de financiën een ver
meerdering van uitgaaf met voorloopig f 40.000
per jaar gedoogt (later wordt het f 51.000)
zonder eenige versterking van middelen, te
meer omdat er groote kasruimte is en wy ten
hoogste voor een paar jaren eenige belasting-
verhooging zullen noodig hebben.
Ten slotte constateert spr., dat, waar allen
't eens zijn, dat de vaart van Gonda moet
worden verbeterd, onderhandelingen niet kun
nen baten, dat het tyd ia de spade in den
grond te steken.
De heer de Vries stelt een motie tot uitstel
voor met nader onderzoek, doch dit voorstel
wordt met 63 tegen 8 steramen verworpen.
De heer Keinink verdedigt het voorstel van
de meerderheid der Commissie.
De heer van Royen wijst op bet gewicht
van de thans te nemen beslissing. Het besluit
van 1887 was z. i. niet verstandig. Als men
een vaarwater beeft in twee provinciën, dat in
beide deelen aan gebreken ljjdt, dan kan men
't niet verbeteren door in een provincie het
uitstekend te maken. Dat werd in 1887 ook
reeds betoogdzonder de medewerking van
Noord-Hollaud wordt het doel niet bereikt, is
'tdoor ons bestede geld weggeworpen. Men
verwacht dat Noord-Holland wel volgen zal,
maar er is niets van gebleken. Het blykt alleen,
dat onze plannen hoe langer hoe duurder wor
den; wy krjjgen dan nog een half werk. Daar
om meent de meerderheid der Commissie, dat
*'t beter i9 een nieuwen weg in te slaan, liever
ten halve te keeren dan geheel te dwalen
éen algemeen plan te maken met Noord-Hol
land tot verbetering en tolvrymaking van den
waterweg tusschen IJsel en Ringvaart. Is de
aandrang by belanghebbenden, is de behoefte
van den handel zóo groot, dan make men reeds
nn van die pressie gehruik by de onderhande
lingen met Noord-Holland. Aangezien men
later toch, om 'tdoel te bereiken, moet onder
handelen, beginne men niet reeds vooraf een
deel van 't werk te nemen in beheer en tol-
vry te maken of de tollen te verlagen.
De financieele quaestie laat spr. vry koud.
Voor half werk wil by geen geld besteden,
voor flink werk wil hy offers brengen, een
kleine verbetering zonder resultaat zou ook
tegenover de belasting-schuldigen een 4 pffer
niet waard zyn, wel een .geheel tolvrye vaart
naar Amsterdam.
De heer van Bylandt (lid der minderheid
van Ged. Staten) betuigt zjjn sympathie met
de meening der commissie over het belang van
de vaart van de Gouwe naar Amsterdam, ook
na de opening van het Merwedekanaal. Dat
is de hoofdzaak. Maar joist daarom is spr.
minder ingenomen met beide conclusiën der
commissie, want hy kan zich geheel vereeni
gen met 't gevoelen van den heer Visser over
het opnieuw voeren van onderhandelingen met
Noord-Holland en met de Reg. Dit zou voor
Ged. Staten noch een aangename, noch ge
makkelijke taak zypmaar evenmin de meest
practische en doeltreffende weg ware het. Niet
om te onderhandelen, maar om te handelen is
de tyd gekomen; de uitvoering van 't besluit
van 1887 is 't beste middel om by nadere
onderhandelingen te slagen. En daarom geeft
spr. de voorkeur aan het heden aangeboden
amend, en beveelt dit aan.
De heer De Monchy beschouwt het gewicht
van de vaart langs de Gouwe uit een han
delsoogpunt. De Gonwe i« de beste weg tus
schen Amsterdam en Rotterdam 't is de kortste
weg - en time is money voor den handel.
Er zyn ondernemingen die f 10.000 en 6000
opofferen om 's nachts de Gouwe te bevaren,
wegens den meerderen spoed by het vervoer,
boven dien langs 't Merwedekanaal. DeNed-
Amerik. Stoomvaartmaatschnppy gebruikt voor
de goederenverzending tnsschen de twee groote
koopsteden steeds de Gouwevaart en vele an
dere booten bevaren dit water. Nn de Reg.
't verkeer met de zee verbeterd heeft, moeten
de provinciën de binnenlandsche vaarten ver
beteren; dit zal de welvaart verhoogendit is
vooral in onzen tyd noodzakeljjk om de sociale
toestanden te verbeteren.
De heer Seret bestrydt het voorstel Visser
op financieele gronden en verklaart zich voor
het voorstel der meerderheid van de Commissie.
Anders kan belasting-verhooging en dan nog
voor half werk niet uitblyven.
De heer Crena de Jongh bestrydt de opinie
van den heer Seret als zou de financieele
quaestie alles overheerschend zijn en het terug
komen op 't besluit van '87 rechtvaardigen.
Men is er met die vraag niet af; men moet
zich afvragenzullen wy nog iets doen of
niet De resultaten van 't Merwede-kanaal
maken de Gouwevaart niet overbodigde vaart
is met 7| verminderdzal dan bjj tolverlaging
de vaart niet weder toenemen Z. i. wettigt
het provinciaal belang de uitgaaf voor de ge
deeltelijke uitvoering van 't plan van '87.
Behalve Rotterdam, Dordrecht, Waddings veen,
Boskoop, is ook een verbeterde communicatie
met Amsterdam voor de eilanden van overwegend
belanger komen circa 2000 schepen per jaar
van de eilanden langs de Gouwe. Op grond
van 'tprov. belaug zal spr. zyn stem geven
aan het voorstel-Visser c. s.
De heer Van Dissel bestrijdt eenige bewe
ringen in de redevoeringen van de heeren Van
Royen en Seret. Hy protesteert tegen de be
doeling aan de voorstellers met dit voorstel
toegedicht en betwist dat men door 't voorstel
der meerderheid een geheel zal krijgen dat
beter is dan 't plan Visser c. s. De belang
hebbenden zullen liever een vogel in de hand
hebben dan tien in de lacht. De voorstellers
wenscheu het oponthoud waarover algemeen
wordt geklaagd weg te nemen is de schip
perij niot daarmee gebaat, omdat er later toch
oponthoud is Is dat half werk Neen
men voert het werk ten deele maar goed uit.
De heer Conrad (rapp. der comm.) spreekt
thans alleen voor zichzelf. De steen des aan
stoots was niet gelegen in de Gouwekaden,
maar in de hooge tolheffing.
Daarom waaf men vanwege de Reg. in Noord-
Holland berjAl, om over verbetering v&n de
vaart te ooHerhandelen, mits die steen des
aanstoots vd||dwyut. Daarom wilde dus ook
spr. de Gouwq iu beheer van de provincie nemen.
Nu is de quaestie vau't onderhoud der Gouwe
kaden er aan vastgemaakt en daartegen had
spr. bezwaqr. Door 't amend.-Visser c. s. wordt
dat bezwaar evenwel opgeheven, omdat het
nu eeu subsidie wordt. Verwachten nu ook
Ged. Staten weinig nut van onderhandelingen
en zyn de berekeningen van den heer Visser
juist, dan is spr. bereid met diens voorstel
mee te gaan.
De beer Van der Hoog komt op tegen de
voorstellen der meerderheid, die alleen beoogen
de plannen van '87 in den doofpot te doen
en den ongonstigen toestand te bestendigen op
eeu vaarwater, dat nog zooveel nnt heeft voor
de scheepvaart. Deze vraagt geen protectie,
maar opheffing van pachten, die loodzwaar
drnkken. Spr. zal elk voorstel steunen, dat
verbetering, geeft in 't werk en 't beheer brengt
bjj de provincie.
De heer Blussé heeft de toelichting van de
heeren van Royen en Seret niet begrepen, wèl
hun voorstelzy willen met Ged. Staten eeta
streep halen door een arbeid van 12 jaren
zy willen den toestand bestendigen hooge tol
heffing en slechte vaart. Zy voegen er als
staartje by: een zweem van sympathie voor
werken, door vermindering op opheffing van
tol. Doch het raiddel om daartoe te komen
dat willen zjj niet. Want wat zjj willen doen
zal nooit totv stand komen met de hulp van
Rjjk en provincie Noordholland. hebben
de onderhandelingen bewezen. Vfl^rj oen werkje
als de meerderheid verlangt is jhiepjfc krijgen.
Voor een interprovinciaal werjjfjl^y dit geeft
het Rjjk, geeft de Tweede Kamef^eén subsidie.
Wel als oorlog er bjj betrokken isals er mo
nitors door de vaart kunnennaaar dan wordt
't een werk van 8 millioen Het voorstel van
de meerderheid zal practisch goed resultaat
hebben, geen verbetering, geMi zekerheid voor
de toekomst.
Nu hebben de heeren Visser c. s. het voorstel
der meerderheid van Ged. Staten overgenomen,
met ter zjjde stelling vrn de moeilyke quaestie
van de Gouwebrug. De prov. Staten zijn ge
roepen met ruimen blik alle belangen te be
hartigen; door thans niets te doen zouden zij
hun plicht verzaken. Doch zijn nu al de wer
ken even noodzakelijk? Neen.
De spoorwegbrug is er 't laatst bijgekomen
en deze kon dus nog wel vervallenzoo ook
de werken voor Boskoop en Waddingsveen.
Aldus kwam men tot een werk van een ton
daarvoor worden de ondiepten weggenomen,
alle oponthoud op Gouwe en Ryn opgeheven,
de tolheffing wordt van 3$ op lucent per ton
gebracht. Nu zegt men dat anderen voorgaan,
maar als men steeds roeptgjj eerstdan komt
er niets van. Men moet 't voorbeeld geven
en dan zal de publieke opinie dwingen tot 't
overige. Men zal zelfs zonder belastingver-
hooging het werk kunnen uitvoeren, met over
neming van de GouWekaden. Spr. acht het
ondenkbaar dat deze vergadering weigeren zon
een zoo nuttig werk te decreteeren. Er zal
geen verhooging van opcenten noodig zjjn,
maar al ware 't zoo1 opcent drukt niemand
En door zalke werken wordt de werkman aan
brood geholpen, de armoede bestreden. Het
gezag moet de welvaart bevorderen door wer
ken als deze en de armoede bestrjjden, om de
ware belangen der belastingschuldigen niet te
schaden. Onder herinnering aan een waar
schuwing van prof. Bays om niet langer te
kort te doen aan den plicht die op deze ver
gadering rust, bljjft spr. het voorstel-Visser
c. s. krachtig aanbevelen.
De heer Visser dankt voor de ondervonden
steun voor 't heden gedane voorstel en hy ver
dedigt dit nader tegenover enkele bedenkingen,
vooral in 't licht stellende, dat geen belasting-
verhoogiug daarvan het gevolg behoeft te zyn.
De heer Van Bergen IJzendoorn verklaart
dat op het besluit der Staten van verleden jaar
door Gouda wel geen antwoord is gegeven,
maar uit het adres vau den Raad van Gouda
aan deze vergadering, blykt, hoe men over
deze zaak denkt. Hy geeft overigens eenige
inlichtingen omtrent de uitgaven der polders
voor het onderhoud der Gouwekaden.
De discussie wordt gesloten.
Het voorstelVisser c. c. wordt aangenomen
met 37 tegen 35 stemmen.
Hierdoor vervallen alle overige voorstellen.
Het rainisterie-Périer is in de Fransche kamer
opgetreden met eene verklaring in beslist ge
matigden, doch verzoenenden geest, op han
delsgebied gepronoveerd protectionistisch. De
rede maakte goeden indruk. Een voorstel van
Grousset, radicaal, betreffende algemeene am
nestie werd met 257 tegen 226 stemmen niet
in behandeling geuomen.
Betreffende de leden van het nieuwe mini
sterie worden de volgende bijzonderheden me
degedeeld.
Casimir Pèrier, de minister-president, is een
klein mannetje, vyf-en-veertig jaar oud, die
er uitziet als een infanterie-officier met zjjn
donker uiterljjk en zyn militairen knevel. Zjjn
Zyn vader werd, toen Thiers de republiek
grondvestte, minister van binnenlandsche zaken
nadat het gansche geslacht altjjd Orleanistisch
was geweest. Bekeeringen als dio vau de Ré-
musats, de Moutalivets, de Périers gaven aan
de republiek een grooten steun.
Toeu de oude Casimir Périer stierf, volgde
zjjn zoon hem op als afgevaardigde voor Aube
en kreeg langzamerhand meer en meer invloed
totdat hjj gekozen werd tot voorzitter der
Kamer. Hjj nam bezit van den zetel met even
weinig - comdlimenten alsof hjj $an zyn eigen
tafel ging zitten;
In zyn ministerie heeft hjj de portefeuille
van buitenlandsche zaken.
De minister van binnenlandsche zaken, Ray-
mal, heeft reeds zitting gehad in de ministe-
riën-Gainbetta en Ferry. Hij is sedert 1879
afgevaardigde eu is eeu tegenstander gebleken
van grondwetsherziening, van scheiding van
kerk en staat, van verkiezing van den Senaat
door algemeen stemrecht en een voorstander
van het «scrutiu d'arrondissement» (kleine
kiesdistricten) zooals dat in 1885 is ingesteld.
Hy is 52 jaar, van middelbare groote eu
draagt een gryzenden baard.
Burdeau, de minister vau financiën, was
minister van marine, Hij is 43 jaar, zeer
jjverig, sedert 1885 afgevaardigde. Voor dien
tyd was hjj hoogleeraar in de wjjsbegeerte
nadat hy in den oorlog van '70 had gediend
en het eerekruis had betaald. Hy is klein,
donker en erg bjjziende.
Spuller is een zeer bekende persoonlijkheid.
Hjj is een oud vriend van Gambetta en maakte
reeds van verschillende t abinetteu deel uit.
In het tegenwoordige ministerie neemt hij de
portefeuille van openbaar onderwijs.
Dubost, minister van justitie, is uit de jour
nalistiek iu de Kamer gekomen. Hjj is 60
jaar en was ook vroeger «groo<zegelbewaarder.»
De nieuwe minister van openbare werken,
Jonnart, is een ijverig protectionist. Hij was
eerst advocaat, kwam daarna in de ambte
naarswereld en werd in 1885 tot afgevaar-
dig de gekozen voor Pas de Calais, Hy is
40 jaar.
Ook Marby, de minister van koophandel, is
een vurig protectionist en ook hjj was eertijds
advocaat. Hjj is een persoonlyk vriend van
Méline en heeft een sterk zuidelijk typeklein
en donker. Hy is 60 jaar. In de Kamer
vertegenwoordigde hy het departement Aisne.
Generaal Mercier neemt op 60-jarigen leef-
tyd de portefeuille van oorlog, nadat hy zich
heeft doen kennen als een zeer bekwaam
strateeg.
De vice-admiraal Lefévre is een zeer merk
waardig Zondagskind. Hij had veel kans nooit
zyn tegenwoordigen maritiemen rang te bereiken
toen er plotseling drie vice-adm'.raals kort ach
ter elkaar stierven. Spoedig overleed daarop
admiraal Devarne, waardoor Lefévre het bevel
kreeg over het noordelyk eskader. In Januari
zond Ribot l\cm een telegram waarin hem de
portefenillo van marine werd aangeboden dit
tolegram kwam toevallig te laatde zetel was
bezet maar binnen korten tijd viel het minis
terie. En nu zou Lefévre iu enkele dagen
(op 20 dezer) 65 jaar en daarmede gepensi-
onneerd. d. w. «5. vergeten worden, maar ziet:
het ministerie-Du|juy valt en Lefévre wordt
minister van marine. f
Hij is het kleinste lid van het kabinet.
Viger (landbouw) eindelyk ia de eenig over
geblevene uit het gevallen kabinet, radicaal in
de politiek, maar hoofdzakelijk staathuishoud
kundige en als zoodanig protectionist en vriend
van Méline. Hij was sedert '85 afgevaardigde
voor Loiret.
Met de vorming van het Italiaansche Ka
binet gaat het nog niet vlot. Zanardelli was
nn acht dagen geleden reeds iu onderhandeling
met de heeren Sonnino en Saroccomaar ten
leste heeft hy er van moeten afzien om met
ze saam te werken. Zoo staat de nieuwe
«premier» weer alleen.
De grootste moeielykheid ligt in het vinden
van een geschikten minister van financiëu.
Kwam Zanardelli met dezen klaar, dan zouden
de overige niet zooveel moeite meer geven. In
een Duitsch blad wordt verteld, dat Crispihet
werk van den tegenwoordigen kabinetsforma
teur wel zal overnemenmaar dit acht men
zeer onwaarscbynlyk. De laatste beriohten
gaven weer eenige hoop, dat Zannardelli spoedig
slagen zal, nu by de voelhorens naar een an
deren kant heeft uitgestoken.
De zoogenaamde anarchistische betooging te
Londen op het Trafalgar Square was onbe
duidend. De anarchistische raddraaiers wareu
weggebleven, terwyl betrekkelijk slechts wei
nige partygaugers opgekomen waren. Som
migen beproefden de toegestroomde, tameljjk
groote volksmenigte toe te spreken. Maar de
taliyke politie belette den sprekers voort te
gaan, en een paar agenten wierpen eeneu op
het voetstuk van Nelton's zuil geklommen re
denaar naar omlaag. De meeste opgekomenen
behoorden eenvoudig tot de kijkers of lanter
fanters, die telkens «Leve de anarchie riepen,
enkel om charges van de politie nitte lokken.
Om vier nus veegde de politie het plein schoon.
In de boodschap van Cleveland aan het Ame-
rikaansche Congres zegt hy dat de Amerikaan-
sclie politiek jegens Brazilië onzydig en onpar
tijdig is. De hangende quaeatiën met Enge
land worden in vriendschappeljjken geest be-
haudeld. De Vereenigde Staten hebben ten
zeerste belang by de voltooiing van het kanaal
van Nicaragua onder het toezicht vau Amerika,
ten nutte vau den wereldhandel en ten voor-
deole van de beschaviug. De president ont
raadt overhaaste en onrjjpe maatregelen tot
regeling der qnaestie van den geldotnloop, eu
verklaart dat het land te dezer zake een deug-
deljjk en goed uitgewerkt financieel plan be
hoeft. Daarom oppert hy dat men hem mach
tige tot het byeenroepen van eene internfttio-
munt-conferentie op elk zoodanig tydstip, wan
neer er uitzicht zou bestaan om te gerakeu
tot overeenstemming.
Ten slotte wórdt er gesproken over de her-
vormiug van het tarief. Deze, zoo wordt er
gezegd, zou blijkbaar eene vermindering moe
ten omvatten van de tegenwoordige rechten
op artikelen van eerste noodzakelijkheid, en
eene afschaffing van de beperkingen op den
iuvoer van die grondstoffen, welke voor de
Amerikaansche industrieën noodig zyn.
Deo. Watergetijden.
Hoog. Laag. Hoog. Laag.
Woeosd. 6. 4—36 i01 4—55 t—20
Donderd. 7. 5—18 1—88 5—30 1—65
Vryd. 8. 5—48 2—18 6—05 2—80
Zaterd. 9. 6—22 2—47 6—84 8-04
Zond. 10. 6—56 2-21 7—18 8—38
Maand. 11. 7—81 3—56 7—48 4- 18
Dined. 12. 8-06 4—81 8-26 4—60
Springtij 10 Dec.
Zon-
Maan. Opg. Onderg.
6 fl—16M2—16 A. 7 Dec. 7—58 3—45
7 7—31 2—88
8 8—42 3—10 NM.
9 945 8—53 13 8—06 8—44
10 10—83 4-52 19 8 -10 8—46
11 U09 6— 25 8—13 8—48
12 11—33 715 31 8—18 3—53
üe BURGEMEESTER van GOUDA
Gelet op art. 24 der Wet van den 4n De
cember 1872 (Staatsblad no 134), tot vooizien-
uing tegen besmettelijke ziekten,
maakt bekend dat in de verloopen 24 uren
een pereoon is aangegeven als orerledeu aan
Aziatische Cholera, zoodat geene ljjders in
behandeling zyn.
Gonda, 5 December 1893.
De Burgemeester voornoemd,
VAN BERGEN IJZENDOORN,
Burgerlijke Btand.
GEBORENI Dec. Petronella Geertruida
Maria, ouders H. C. Trijsburg en W. M. H.
Verby. Adrianus, ouders M. Vredenburg
en A. van den Heuvel. 2 Abram, ouders
D. N. Sas ^n M. J. Tak. 3 Jacobus, Ouders
J. P. de Jong en M. van Klaren. Wille-
mina, ouders P. van Dam en M. W. van
Vleuten. 4 Pietje, ouders F. L. de Jong
en A. de Boer.
OVERLEDEN2 Dec. J. Mokkenstorm,
6 ra. 3 P. AKerrebyn, 2 j. 4A. W.
Diestelhorst, 2 j. 8 m. C. van Vliet, 53 j.
P. Zwart 12 m. A. Rabonw, 23 m.
5 J. P. Gadellaa, huisvr. van W. F. Jaarsveld
30 j, J. Bezem, 3 j. 8 m.
Haastrecht
GEBOREN Elisabeth, ouders H. Veleer
en A. van Beek. Agatha Hubertha, ouders
W. Verhek en A. van der Kuil. Geertje,
ouders A. van Meyeren en G. Hoogendoorn.
Viist. x
GEBORENAaltje Cornelif, ouders J. va*
der Hee en P, Oskam.
