TOONBEL.
Directe Spoorwegverbinding met GOUDA. WInlerdlenstJ893/94.^ Aangevangen I October. - TUd van Greenwich.
Es. £8 «Lil :mo gs
Baltenlandscb Overzicht.
VBRGADERING VAN BEN GEMEENTERAAD.
1
Bij d« diWus«e/6»er het leger onderwjjs
traden twee vragén op den voorgrond. Tal van
sprekers trokken zich het lo* der onderwjjzere-
mininium ljjders aan, die de wet ran 1876 niet
by machte Is geweest te doen verdwjjnen en
wier inderdaad treurige omstandigheden met
schrille kleuren werden afgeschilderd. Het red
middel echter bleek niet zoo voor de hand te
leggen. De Minister kon constateeren, dat
provinciaal
mocht daarop de heer Kerdjjk betuigen, dat hg
dit ten vorige jare aangeprezen denkbeeld het
beste bleef vinden, 's Ministers argumenten
daartegen hadden toch blijkbaar indruk ge
maakt. Nu verlangde men wetswijziging en de
Minister was daarvan niet afkeetig, maar hoe
De verhouding tusschen rjjks- en gemeente-
financiën en daarbjj de subsidieerwig der bjj-
sondere school maakt de oplossing moailgk.
Algemeene verhooging van het minimum is
gemakkelijk gezegd, maar dat dit de ware weg
niet is, toonde de heer de Kan ter aan, wiens
korte opmerkingen de meest practische waren
nit dit debat. Het kwaad zit niet zoozeer in
het minimum, waarvan de zelfs «enige verlaging
niet volstrekt af te keuren ware, mits maar
hg, die eenmaal den eersten stap op deze loop
baan heeft gezet, zeker kon zyn vau geregelde
opklimming en niet bloot zou staan aan de
willekeur der gemeentebesturen, het groote
kwaad ten deze. De Minister zou voortgaan te
ouderzoeken.
De tweede vraag betrof den onderwgzersnood
in verband met de verplichting der bgzondere
scholen om 1 Januari 1894 haar personeel
voltallig te hebben, willen zjj op het subsidie
aanspraak doen geldfen. De heer Schaepman
wgdde nit over hef droevig lot der dier scholen,
die wel wilden, maar niét konden, en de beer
Mackay zette daarna nog eens den treurigen
toestand speciaal voor zjjn christelijke* scho
len uiteen. Dat de Min. niet onvermurwbaar
was, had hg ïeeds in zyn* Memorie van Ant
woord getoond, en hy bad dan ook niet anders
te doen dan- Xe preciseeren, wat hy daar reeds
had gezegd. Tot wjjziging vso het Kon, beajuit
dat voorsohrjjft het verplichte uantal onderwjj-
sers, wil hg niet, overgaan, maar een over
gangsbepaling zal hg uitlokken, om aan de
scholen, die over 1893 subsidie genoten, het
subsidie over 1894 te bestendigen, mits zjj
haar onderwijzerstal niet verminderen. Of nu
zjju optimistische berekeningen, dat bet tnoge-
lyk zal wezen met 1 Jan. 1895 het Vereischtu
aantal leerkrachten te vinden, zullen uitkomen,
daaromtrent was wellicht twjjfel geoorloofd.
Maar de heeren Schaepman en Mackay achtten
het 't verstandigst zich voorloopig dankbaar te
töonen en ten aanrien der toekomst te denken
Wie dan leeft, dan zorgt.
'In de avondzitting werd Binn. zaken afge
handeld en zonder stemmen aangenomen.
Ook werd de algemeene beraadslaging over
Marine (hfdst. VI) ten eiude gebracht. De
beer Levy drong aan op een oppersten Mari-
neraad ter adviseering de heer Rutgers vreesde
voor stagnatie in de verbetering van het
materieelde heer Guyot bepleitte wettel yke
organisatie der Marine. IV min. was tegeu
regeling by de wet, zal de instelling van een
adviseerend college in overweging nemen eu
Verzekerde, dat met verbeteringen geregeld
wordt voortgegaan. Heden voortzetting.
Ken nieuw volksver tegen woordiger wordt by
zjjn eerste optreden door de collega's eu de
per» als een vreemde eend iu de byt met Ar-
gnsoogen bespied1. Het is dan ook geen won
der dat de eerste redevoeringen van den heer
Valette in de Kamer in verschillende couranten
vermeld zjjn. Het interessantst zjjo uatuurlyk
de indrnïken van politieke tegenstander».
Wjj geven daarom ook als merkwaardig staaltje
I, y govuu Ufinivul WW» ---"O «I
van «taalkundige partijdigheid, wat er in de
Overzichten van «Tijd» J~
gezegd wordt.
Wij beginnen met de «Tjjd.» Deze zegt
in haar nummer vau Donderdag
«Bjj de afdeeüng onderwijs hield de heer
Valette zjjn «maidenspeech.» De nieuwe af
gevaardigde voor Gouda spreekt geraakkeljjk,
doideljjk en aangenaam soodat wjj deze eerst**
maal niet ongaarne naar hem luisterden, hoe
overdreven in menig opzicht zyn eiscben ook
zyn. Hy betoogde o. a. dat 8 per hoofd
voor het leger en slechte 4 voor hetonder-
wjjs wordt uitgegeven, en opperde plannen,
die, zopder de uitgaven vpor het leger te ver
minderen, de uitgaven voor het onderwys
schrikbarend zouden doen stjjgen. Hjj drong
o.a. aan op studiebeurzen voor minvermogenden,
oprichting van meer gymnasia en, hebben wjj
hem goed begrepen, op geljjkstelliog fan hoogere
burgerschool en gymnasium en instelling van
een staatsexamen, in plaats van het verplichte
doctoraal examen.»
In het nummer van heden zjjn de hekken
al verhangen. Men leest aldaar:
«Alleen om volledig te zyn, behooreo wjj
nog bjj de andere punten «til te staan. Laten
wjj beginnen met de redevoeringen van den
beer Valette, tot aanwyzing vau verscheiden
hervormingen in bet hooger -en middelbaar
onderwjjs, Wij hebben gisteren den eersten
indruk van de -eerste dier redevoeringen mede
gedeeld," maar wjj kunnen uiet zeggen dat lij)
voor zoover hjj gonetig was, deor de tweede
rede versterkt is. De heer Valette spreekt
met een ongeëvenaarde radheid van tong. Alles
gaat als van een leien dakje, hetgeen door
iets zangerigs in dan toon nog meer opvalt
Zjju welsprekendheid leent zich daardoor uiter
mate voor toosten en voor kiesvereenigiogen,
meer nog dan voor kiesvergaderingen. In de
Tweede Kamer kan hjj echter ooraogeljjk vol
doen. Indien men toch, nadat de redevoering
wjj schrjjven iu plaats van «de redevoering»
bijna «de heer Valette» afgeloopen is, den
inhoud nader beschouwt, ziet men eed lange
ljjst voor zich van alle raogeljjke en onmoge
lijke, maar reeds lang bekende eiscben van de
hervormers op onderwjjsgehied, zonder een
nieuw denkbeeld of een nieuw argument, ora
die eischen toe te lichten.
Iu de plaats daarvan moest hier eu daar een
geprepareerde heftigheid dienst doen, waarbjj
hjj zelf vry koud bleef. Hjj moest daarvoor
eenmaal tot de orde worden geroepen, toen bjj
het schrappeu van subsidies aan hoogere bur
gerscholen voor meisjes met één stem meer
derheid geen eerijjke daad noemde. De mi
nister bekoelde zyn geestdrift door de wel
willende toezegging, alle wenken van den heer
Valette in ernstige overweging te zullen nemen
by. een eveutueele herziening der Wet
op het Hooger en Middelbaar Onderwijs.
Voor dr nieuwsgierigen nfcar de grootwshe^
plannen van dezen hervormer op onderwijsge
bied volgen hier enkele hoofdpunten veran
dering van hoogescholen in faculteitsscholen
opheffing van de theologische faculteiten ver
betering van het pharmaceutisch labaratoriura
te Leideninstelling van een doctoraat in de
philologie; afschaffing van het verplicht doc
toraal examengelijkstelling voor het toe
kennen van pensioen,' van de leeraren
der niet-verplichte gymnasia met de ove
rige leerarenbevordering van de theore
tische en practische opleiding van leera
ren iu de moderne talenonderwys in de
practische opvoedkunde; wijriging in de be
zoldiging der ouderwjjiers aau de middelbare
school inkrimping van een aantnl vakken der
middelbare scholen uitbreiding van het mid
delbaar onderwys voor meisjes.*
De Standaard* was Woensdag vol goede
verwachting, daar zjj in den heer Valette een
bondgenoot meende te mogen begroeten.
»De heer Valette hield gisteravond zyn
maidenspeech. Die rede was zeker niet on-
belangrjjk, in zooverre hij het Hooger onder»,
wjjs van het rjjk uiet weinig aanviel. We
komen er daarom morgen op terug.»
Geheel anders is de toon in het nummer
van heden
Algemeene beschouwingen werden eigenljjk
slechts door den heer Valette gegeven io
tweè tempo's: Dinsdagav. nd het hooger onder
wys en gisteravond bet middelbaar onderwys.
Welk een tegenstelling, de beschouwing van
Dinsdag en die van gisteren. Bij bet hooger
onderwys werden denkbeelden door dien leeraar
aan een H. B. 8. te Gonda in bet midden,
gebracht, die niet eoo heel veel verschilden
van die, welke ook in onze pers meermalen
zjjn verkondigd. Zoo b.v. zyn stelling, dat het
universitair onderwys op onze rjjks hooge
scholen eigeuljjk op dien naam geen aanspraak
mag hebben, een stelling, die door den spre
ker niet met groote duidelijkheid werd toe
gelichte maar die toch volkomen moet wor
den toegegeven, als men nagaat hoe los het
verband op die inrichtingen tusschen de
onderscheidene faculteiten is geworden. Ver
volgens sprak de heer Valette de weusche-
lykbeid uit, dat de doctorstitels slechts bjj
staats-examen zouden worden verleend en
dat san die doctors-titels, slechte eere-titela
zjjode, geen bevoegdheid tot het bekleedeu
van ambten zon worden verbonden. Ook te
dien opzichte staat de antirev. party, zeer zeker
niet zoo heel ver van den üoudschen afgevaar
digde af ofschoon een wat breedere toe
lichting ook hier weer niet misplaatst
ware geweest.
Iotusschen, al deze denkbeelden kouden nn
slechts terloops besprokeu worden. Geljjk de
Minister opmerkte, zonden zjj eerst ernstig
overwogen kunnen worden, wauueer de wet
op het hooger onderwys in rivisie komt. Toch
is het zeer wenschelyk dat op dergeljjke pun
ten de Rogeeriug door de volksvertegenwoor
digers opmerkzaam wordt gemaakt; en nu de
heer Valette zich in dit opzicht verdiensteijjk
mnakte, zal het wellicht velen antirevolutio
nairen eenigszius vreemd zyn voorgekomen,
dat ook van antirevolutionaire zjjde niet ge
poogd werd eenig licht omtrent die hoogst
belsngrjjkei punten te verspreiden. Temeer
omdat de heer De Beaufort, afgevaardigd
door het bolwerk van het synodaal-conser-
vatisme (Wjjk bjj Duurstede) eene rede hield,
waaruit een oningewyde den indrnk zon ver
krijgen, alsof bet met onze Rjjks hoogescholen
zoo uitmuntend gesteld was.
Gisteren besprak de heer Valette het mid
delbaar onderwjjs. Toen trad de echte liberaal
op, de leerling, die in de school der Opzoomers
de theoretische opleiding ontving en nit de
parlementaire redevoeringen van de Moensen
zyn practische vorming heeft opgedaan. Bljjk-
baar heeft de Goudsche hoogere burgerschool-
leernar niets geleerd tn schjjoft hjj niets te
weten van de kentering, die ten opzichte van
het onderwys als panacée van alle niaatschap-
pelijke kwalen heeft plnats g.ïhad. Voor 's lands
defensie wordt per hoofd 8 betaald, voor
het onderwjjs slechts 4 zoo riep hy uit..
Toen hjj onmiddeljjk daarop aandrong op
vermindering van het getal hoogescholen, kon
men wellicht meenen, dat die vergelijking
uiet was gebezigd om de Regeeriog te drin
gen tot meerdere opdrjjving van het onder
wys. Aan het opeubnar gymnasiaal en middel
baar onderwjjs moest veel meer gedaan wor
den en bovendien hjj was verontwaardigd
over de schandeljjke veronachtzaming van het
middelbaar onderwys voor meisjes. Zelfs achtte
hjj het besluit, iudertyu met 1 stem meerder
heid genomen, om eenige subsidien voor
middelbare scholen voor meisjes in te trekken,
in strjjd met een eerijjke toepassing dor wet.
De voorzitter maande den schooi-jjveraar tot
matiging in zjjn wel wat krasse uitdruk
kingen. Dit belette hem echter nitt on mid
del ljjk daarop te laten volgen, dat de slechto
zorg der regeering voor de opleiding van de
vrouw oorzaak is van de vele onberaden
huwelyken
Hoe zjju we vooruitgegaan. Dergelyke phrasen
ware voor een 15 tal jaren scheringen inslag.
Wie liberaal was, sprak toen zooals Valette
gisteren oreerde. En thans Zelfs de heer
Lieftinck, zells de heer Kerdjjk lachten en
haalden de schouders op over de taal van de
Gondschen onderwijs-specialiteit.
Wjj meenden deze oordeelvellingen onzen
lezers niet te moeten onthouden, eensdeels
•'H
omdat de uitlatingen van dtm heer Valette by
eventneele verkiezing wel weer van d» sjjden
ia denzelfden geeet zullen opgerakeld warden,
anderdeels omdat het nattig is zaken en per
sonen eens bekeken te zien met een andere
brift dan de onze.
Zoo behoort dan de derde roorstelling in
bet abonnement weer tot hei verleden, maar
de gedachte aan den werkelyk genotvollen
avond van gisteren, bljjft ons gelukkig nog
een wjjle bjj.
Bestond er na het eerste bedrjjf een weinig
vrees, dat er van genieten geen sprake zou
zyn, de overige bedrijven maakten alles weer
ruimschoots goed. De Tivoli Schouwburg doet
zjju best in Gouda een wit voetje ie krjjgen:
ze stelt het publiek niet te leur, zeudt hare
beste krachten over en de artisten helpen
daarbjj getrouw een handje. Dat die poging
zal gelukken, valt niet te betwyfelen.
In ons uuramer van Dinsdag j. 1, namen
we over, wat de heer Rossing daarover in het
N. v. d D. mededeelde. Met zjjne beschou
wing zijn we liet niet in allen deels eens.
Acht hij Dora een tooneelstnk met helden van
bordpapier, die weggeborgeu worden, als het
scherm gevallen is, wjj zyn het meer eens met
den recensent der «N. R. Crt.» die Dnra een
stuk vindt, dat bezoekers weet te trekkeu en
te behouden.
Bardon geeft ons een wereld vol schijn en
bedrog te zien, maar daartusschen zyn een
paar edele figuren geplaatst, die de sympathie
van het publiek spoedig weten te verwerrem
Het eerste bedrjjf verplaatst ons naar Nizza
ia de appartementen van de markiezin de
Rio Zaree, weduwe van 'den Staatspresident
van Paraguay. Wat zjj uit de schipbreuk dier
grootheid beeft overgehouden is bjjster weinig
zjj is niet eens bjj machte haar hotelreke
ningen te betalen. Haar eenige hoop is nog
gevestigd op eene bij de Franache regeering
gevraagde schadevergoeding voor een lading
geweren door haar echtgenoot uit Engeland
besteld en door de Spaansche regeering ge
confisqueerd. Behalve haar dochter, Doi»
treffen wjj daar nog een mengelmoes van
allerlei personen aan.
In de v dgende bedrjjvcn vinden wy die
personen allen te Versailles terug, behalve een,
die later voor den dag komt.
Mnrillac, die door zjjn omgang met Dora
haar heeft lief gekregen en niettegenstaande
de raadgevingen zjjner vrienden, haar toch wil
hnwen. Nu verneemt hjj, hoe de markiezin
door tU88chenkomst van Van der Kraft gelde-
Ijjke toelage ontving, voor het schryveu van
pölitieke Correspondenties naar het ministerie
dit moet natuurljjk uit zjjn en daar de zaak
van de geweron, hoe netjes ook op touw ge
zet, op niets is uitgeloópea, zal hij uit eigen
midde'en daarin voorzien.
De huwelijksdag is eindelyk aangebroken en
het jonge paar zal zich naar Rome begeven,
daar André door zyn oom, den admiraal en
minister tevens, belast is met het overbrengen
van een politieke nota.
Alles is tot vertrek gereed, als André bjj
het openen van zjjn bureau het document mist.
Wie kan hem dat ontstolen hebben? Zjjo
vriend werpt de schuld op de markiezin en
André is geneigd te gelooveo, als hjj toevallig
moet hoeren van een bediende, dat deze enkele
uren geleden een briefje aan Barou Van der
Kraft heeft moeten bezorgen. 1 Zijn argwaan
keert zich nn ook tegen zyn vronw bet doet
hem vreeseljjk lyden, maar toch wil hjj haar
niet beschuldigen vóór hjj zekerheid heeft.
Baron van der Kraft wordtbij zjjne thuiskomst
opgewacht door Lucien es genoodzaakt mede
naar André te gaan.
Daar wordt Van der Kraft genoodzaakt den
ontvangen brief, dien hy nog ongeopend by
zich beeft, af te geven. André herkent het
schrift niet als dat van de markiezin maar wel
als van zyn vrouw. De inhoud vaft het rietje
geeft hem de overtuiging van de goede ver-
Gouda
Moordrecht.
Niouwerkerk
Oepell
Botterdam
Botterdam
Cspelle
Niouwerkerk
Moordrecht
Gouda
6.80
7J5
8.85
9.01
9.40
10.46
0
7.88
8.49
0
0
0
0
7.8»
8.49
0
0
0
0
7.48
8.56
0
0
0
7—
7.55
9.05
9.80
10.—
11.05
5.—
6.09
7.95
1.10
6.18
0
6.19
6.81
0
5.86
6.99
0
5.88
6.85
7.46
HUK
II.OS
11.00
11.16
11.16
IS.08
IS.S8
3 O
IS.18
18.58 1.S4 3.58
1.05 h i
118
1.1» n w
11.88 1.S8 1.44 4.10
HOTTIRDA M—G O t) D A.
4.60
4.67
5.04
6.11
6.80
5.56
6.08
6.10
6.17
6.86
7.10
7.80
0.40
0.47
0.54
10.1
10.48
11.08 11.88
•8.40
GODDi-DEN
7.47
8.07
HAAff.
0.61
8.18 10.03 10.11
10.17
10.87
10.84
10.41
10.47
11.80
18.08
18.80
18.40
1.45
1.55
8.08
8.09
8.16
8.80 8.50 .£.48
8.48
Goud» 7.80 8.40 0.04 0.87 10.40 18.11 18.01 1.01 1 07 3.55 4.45 6.07 5.60 7.18 8.15 0.S7 10.45 11.11 11,80
11.01 1.18 4.67 ».ll 0.40
1.18 0.10 I
11.10 1.84 6.08 8.80 0.68
- 1.88 i 0.81 ,i,l
1.88 8.10 0.80 10.11
7.48 8.58
Hl.-Kr. 7.47
Z.-SE«(<r.7.53 9.01
SSH'h 0.84 10.07 IIM 1I.ÏI ...fll^V.; «HIM» .'417.4*, ISÜi 11.18 11*40 ,8.1
Goud. 6.85 8.40 7.68 8.1)8 8.01 10°» lo\V 18.46*l.lVs.lS 4.18 4.47 6.88 6.01 7.46 8.86 10.08
H"-U" KJ 7.M.J. 8.4, o" 10.51 11.46 Ill ..J» 4,'«. 6 M DÏ ï'.il ».U
6.40 8.81 10.08° °loVMUïl1D 7»! 4.47 6.18 7.46 10.08
Imiterdam Wp. 7.59 9.10 10.56 18.18 1.— 8.40 6.46 8.86 9J7 11.10
0.£ 8.14 9.96 11.10 18.84 1.18 KI» K»0 9.17 11.81
8.10
D RN
4.08
4.40
9.03
10.10
11.09
11.91
11.41
4.46
6.36
7.07
8.10
8.15
4.65
v
7.17
9.44
5.09
0
7.84
0
».ie
5.0»
0
7.81
0
0
5.15
6.65
7.37
8.30
19.-
Utreeht
Gouda
Amsterdam
Haag GOUDA.
'iHoge 5.48 7.80 7.48 9.88 9.4610.1411.3818.161.88 8.15 8.45 3.48 4.15 4.48 6.81 7. - 8.06 9.36
Voort». 6.64 ,00 a 10.80 1.44 a a a tr 4.48 7 06
Nol-L.d5.59 a 0 0 000 1.49 0000 00 7.11 0 0
Z.-Zegw6.08 ,00 0 10.39 1.68 0 0 0 7 *0 0 41
Bl.-Kr. 6.14 ,00 0 000 9.04 00 7.98
Zov.-M.6.1» a 10.41 9.09 a a 5.09 7 81 9.64
Gouds 6.80 7.50 8.13 9.68 10.16 10.58 19.03 19.409.80 9.45 3.15 4.13 4.43 5.90 5.61 7.49 8.36 10.03
DTKECB T—G O U D A.
Utrecht 6.33 7.50 9.- 9.63 11.84 18.03 19.60 3.10 3.59 4.43 6.36 7.48 8.09 8.50 10.67 10,54
Uarmelen 6.47 8.03 10.09 18.19 3.94 4.06 4.56 9.04
Woerden 6.63 8.10 10.15 19.96 4.18 9.1010.18
Oudewater 7.07 8.1» 10.84 18.48 4.94 - 9.10 a a
Gouda 7.80 8.39 9.84 10.87 19.06 19.56 1.98 8.60 4.87 6.90 7.08 8.80 P* 8.41 9.8810.4011.86
AMSTIKDA M-G O U D A.
Amsterdam C.S. 7.55 9.40 11.10 11.87 8.40 4.10 4.10 7.98 M7
Amsterdam Wp 5.60 1.10 9.66 11.91 11.4 9.61 4.81 4.85 7.40 10.0«
7 JO 1.19 10.44 19.18 18.68 5.08 5.90 6.18 8.88 11JO
sfcpdhotuling tusschen Dora en Van der Kraft
ca wanneer hjj, nu reeds zoo pynlyk gewond,
in datselfde couvert ook nog moet aantreffen
bet hem ontstolen officieele stuk, dan heeft hjj
het bewjjs in handen dat zyn eigen vronw hem
verraadt. Lncien echter is daarvan nog niet
ten volle overtuigd doch nog vóór dat André
een onderhoud zal hebben met Dora, komt
eenklaps de lang vermiste TeWr binnen. Deze
deelt mede dat zjjne langdnrige afwezigheid
veroorzaakt is door gevangenschap die hy on
dergaan heeft toen hjj zich van Nizza naar
Triest begaf. Hjj wil daarover echter niet
verder spreken en verheugt zich zijn vriend
gelukkig en getrouwd te zien, ook dat hy de
strikken hun allen te Nizza gespannen geluk
kig ontkomen is. André wil weten wat deze
woorden beteekenen moeten doelen zjj soms
op zjjn Dora? En nu vertelde Tekli, niet weten
de dat Dora André's vronw is geworden, hoe
h^ door verraad in gevangenschap was geraakt.
Van uit Nizza was aaa de p ditie te Triest
zjjjjp portret gezonden en daardoor zjjne aan
houding vergemakkeljjkt Hjj had dit portret
zelf gezien en bevonden dat het het exemplaar
was dat bjj Dora vóór zyn vertrek had ge
schonken en waaronder hjj toen nog een enkel
woord met zyn naamteekeuing had gezet. De
vreeseljjke beschuldiging was er uit voordat
Tekli tot besef kwam dat bjj de vrouw bjj
den echtgenoot had aangeklaagd. Hooge woor
den volgen, Tekli maakt verontschuldigingen
eq zegt zich misschien vergist te hebben.
André wil daarvan niets weten en een daaruit
voortvloeiend tweegevecht wordt door Lucien
belet.
Thans volgt het onderhoud dat André met
zjjn vrouw zal hebben. Langzamerhand werpt
by baar alle beschuldigingen naar het hoofd.
Dé schyn is tegen haar, sjj erkent bet briefje
tot afseheid aan Van der Kraft geschreven
te hebben, weet ech^r niets van het officieele
document. Zjj kan en wil zich niet verdedigen.
Dit onderhoud met al zyue harttochteljjke
uitingen is verreweg het schoonste tafereel van
het geheele stuk, ofschoon het daaraan voor
afgegane, het onderhoud van André met Tekli,
ook artistiek mooi genoemd mag worden.
André ontvlocht de woning met het idéé
zich te dooden, waartoe het echter niet komt.
Ten slotte wordt alles door de scherpzinnigheid
vap Lucien in orde gebracht, eu gravin Zieka
in tegenwoordigheid van alle bekenden genood
zaakt te verklaren dat zjj het is geweest die
Tekli's portret stal en opzond, eu dat zjj de
politieke nota eveneens uit André's bureau
had gestolen en bjj het briefje van Dora aan
Kraft had doen toekomen, die haar daarvoor
eene aanzienljjke belooning had toegezegd.
Pe verzoening tusschen de eebtgeoooten .die
elkaar werkelyk lief hadden, was spoedig tot
stand gebracht en daarmede het verhaal ten
einde.
De hoofdpersoon »Dora« was zulk een syra-
patiek fignur en hare rol werd zoo talentvol
weergegeven, dat de toejuichingen van het
publiek zeker in de eerste plaats voor de ver
tolkster mevrouw G. Poolman waren bestemd.
Haar spel werd algemeen geroemd en niemand
der aanwezigen knn ontkennen, dat het dit
ten volle verdiende.
Hef was geen opzeggen van een rol, 't was spel
in de juiste beteekenis van het woord. André
de Maurillac eu en zyn vriend Loeien Favrolle
(de hhr. W, C. Royaards en Jan C. de Vos)
stonden baar waardig ter zyde, terwyl Baron
Van der Kraff en Michaël Tekli (de hhr. Alex
Faassen en E. Erfman) bet hunne bjjbrachteu
tot het verkrygen van een zoo fraai geheel.
Gewoonljjk brengen de dames het gewenschte
decorum aan het stuk, gisteravond hadden de
heeren, vooral de vier genoemden, het leeuwen
aandeel en hunne bijzonder schoone vertolking
der rollen gaf aan alles een gloed en leven,
die ten hoogste imponeerde.
Mevr. Rising Sabbarrolles had als Gravin
Zicka een ondankbare rol. De persoon, die
ze voor moest stellen, was zulk een laag cre
atuur, dat alleen bet byeonder fraaie spel der
vertolkster nog een weinig sympathie voor zoo
ienuind wist te wekken. We zien deze dame
liever in wat vroolyker rollen, wat haar genre
bjj uitnemendheid is.
Mevr. van (Korlaar als de Markiezin sprak
soms wat ondoidelyk, haar spel was zeer ver
dienstelijk.
Ook de overige personen kweten zich met
lof van de hun opgelegde taak.
Znlke avonden zyn nog eens genotvol, moge
de overige voorstellingen niet minder zjjn dan
De Dnitsche regeering heeft een belangrjjfce
overwinning behaald. Het handelsverdrag met
Rumenië is met eene meerderheid van 24 stem
men aangenomen. Met groote meerderheid ook
de tractaten met Spanje en Servië.
Het eerste ie het belangrjjkste der drie «kleine»
handelsverdragen. Wanneer door de verlaging
van de wederzjjdsche rechten op graan, Ru
menië, de kleine korentohunr van Europa voor
Doitschland geopend wordt, staat dit belang-
ryk sterker tegenover Rusland. Niet ten on
rechte waarschuwde graaf van Limburg Stirum,
een der voorvechters van den Bond van Agra
riërs, de afgevaardigden tegen de val die voor
hen was opengezet, Wel is, zooals de minis
ter Von Marschall antwoordde, bet Russische
handelsverdrag een geheel afzonderlijke quaes-
tie, maar de aanneming van het Rumeensche
zal toch den weg daarvoor effenen.
De Fransche Kamer vervolgde gisteren het
debat over de interpellatie van den werkman-
afvaardigde Basly. Het eerste gedeelte van
diens voorstel, om nl. eene enquête in te stellen
naar de oorzaken der werkstaking in Pas-de-
Calais, werd met 401 tegen 131 stemmen
verworpen. Het tweede gedeelte van zyn voor
stel, betreffende een algemeen onderzoek naar
den arbeid in de mjjnen, werd verworpen met
366 tegen 166 stemmen.
De socialist Goblet kondigde aan, dat hjj
Zaterdag een voorstel zal indienen om wjjzi-
ging te brengen in de regeling van den arbeid
in de mjjnen.
De Parijscbe »Tempe» behelst een artikel
ter beetrjjding van het in verscheidene buiten-
landsche bladen geopperde denkbeeld, om tot
eene internationale overeenstemming qjet de
regeeringen te komen tot het nemen van maat
regelen ter bestraffing en, zoo mogeljjk, ter
voorkoming van de anarchistische aanslagen.
Wjj zijn gewis niet verdacht, schrjjft net'
blad, van zachtmoedigheid of van meewarig
heid jegens de anarchisten, die de maatschap
pelijke orde verstoren. Doch wy meenen dat
men op den verkeerden weg is, als men door
eenige diplomatieke onderhandeling voortaan
waarborgen zoekt tegen de anarchie Indien
het inderdaad goed is, dat alle staten zich
moreel solidair achten tegenover een gevaar
van dien aard indien bet vaststaat, dat allen,
republikeinen en mouarchalen, gelijkelijk be
dreigd worden* door de factie, het staat niet
minder vast, dat elke regeering de maatregelen
ter bestraffing of ter voorkoming moet nemen,
die het best overeenkomen met de bijzondere
zeden van haar land, geljjk ook het geval
is met de algemeen bepalingen omtrent het
opeubaar recht.
De minister Casimir Perier heeft die nood
zakelijkheid dan ook goed begrepen, toen hy
Maandag in uitstekende bewoordingen verklaar*
de, dat de republiek niet noodig had eenige
barer traditiën vaarwel te zeggen om bet nieuwe
kwaad te keer te gaan. Men zou b.v. niet
begrjjpen, waarom Frankryk zjjn stelsel van
gemeen recht zou moeten laten varen, om zich
te plooien nagr de uitzonderingswetten, die in
andere landen gebruikelijk zjjn. En ook als
alle regeeringen een geineeuschappelyk doel
beoogen, dan volgt er volstrekt niet uit, dat
zjj het kunnen en moeten doen door dezelfde
middelen.
Dit artikel heeft wel wat den schjju van
officieus te wezen.
Nog is het ministerie in Italië niet tot 9tand
gekomen. De grootste zwarigheid bestaat in
het vinden van een minister van oorlog, bereid
zich te schikken in de noodzakelijkheid om te
bezuinigen. De heer Crispt heeft onder aaderen
aangeklopt bjj generaal Primerano, maar deze
heeft voorwaarden gesteld, die gelijk staan met
eene weigering.
Hy heeft namelijk eene verhooging der be
grooting van oorlog gevraagd25 millioeo,
althans 15 millioen meer.
Met andere generaals, wien Crispi de porte
feuille heeft aangeboden, is hjj evenmin ge
reed gelnmen.
De digsté gebeurtenissen io Servië hebben
groote ongerustheid gewekt hjj de ouders
van den jongen koning. In zjjn bezorgdheid
over den gang van zaken heeft de ex-koning
Milan een brief geschreven aan zjjne gewezen
gemalin, Natalie, en deze heeft naar aan
leiding daarvan dadelyk stappen gedaan bjj
het Russische hof, om haren zoon, indien
het in Servië tot een ernstigen strjjd met de
radicale party mocht komen, den steun van
Rusland te verzekeren. Op dat verzoek moet
Natalie uit St. Petersburg reeds een bevredi
gend antwoord gekregen hebben. De czarina
liet haar, door tnsschenkomst van een ver
trouwd persoon, raededeelen, dat zoowel zjj
als de keizer den jongen koning oprechte
vriendschap toedragen, en dat Alexander III
zjjne Servischen naamgenoot niet in den steek
zon laten.
Wat daaronder te verstaan is, kan het
best worden opgemaakt uit de woorden, die
de ex-koning Milan onlangs in het «Oafé
Anglais* te Parjjs moet hebben gesproken.
Tot eenige zjjner vrienden zeide Milan, dat
naar zyn meening de toestanden in Servië
tot een catastrophe zouden leiden, doch dat
zyn zoon, Goddank, voor alle gevallen ge
borgen was. Hjj behoefde niet tot het uiterste
te wachten. Zoolang het kon, hjj in Belgrado
blyven maar zoodra er gevaar dreigde, kon
hjj heengaan en de Serviërs aan hun lot over
laten. De czar, zyn peter, zon hem wel be
schermen. En een goed Russisch garde-officier
was er toch altoos nog beter aan toe dau
een ex-koning van Servië.
Dere woorden zouden het vermoeden wet
tigen, dat Milan, zooals men dat kotweg. pleegt
te zeggen »weer leeljjk aan den grond zit.«
Het aantal «staten,» behoorende tot de
Unie der V. S. van N.-Amerika is weder met
één vermeerderd, en das vsn 44 tot 45 geste
gen. De Kamer van Afgevaardigden te Was
hington heeft nl. het wetsontwerp aangenomen
waarbjj het gebied of «territorium» Utah als
«staat» bjj de Unie wordt opgenomen. Het
aantal gebieden bedraagt thans nog 3. name*
ljjk Arizona, Nieuw-Mexico en Oklahoma.
Vrjjdag 15 December.
Voorzitter Mr. A. A. van Bargen IJzendoorn.
Tegenwoordig zyn de hh. Noothoven van
Goor, Fortujju Droogleever, Jager, van Veen,
van Vreumingen, van der Post, Derckscn,
Koning, Priuce, Hoogdnboom, Hoefhamer en
Straver.
Afwezig de hh. Steens Zyueu, van ItersOn,
van der Garden en Ondjjk.
De Voorzitter decide mede dat de bh. Steens
Zjjnen en vau ltersou hadden kennis gegeveu
verhinderd waren tegenwoordig te zyn, de
eerste wegens ongesteldheid.
De notulen der vorige vergadering worden
voorgelezen en goedgekeurd.
Door deu Voorzitter werd medegedeeld dat
bjj Kon. Besluit van 17 Nov. contiuuatie was
verleend tot heffing van veergeld aan het pontje
over de Kattensingel tot 31 December 1896.
Asngenoraen voor kennisgeving.
Dat door Ged. Staten was goedgekeurd de
gemeente-begrooting voor 1894, de uitgifte van
gerioleerde grond en de onderhaudsche verkoop
vau boomen aan Ruwiei te Aarlanderveen.
Aangenomen voor kennisgeving.
Ingekomen waren
Missives vau verschillende Commissies io*
zendende aanbevelingen tot voorziening in de
vacatures, ontstaaude door periodieke aftreding.
Amibevolen worden voor:
Regent der beide Gasthuizen de heeren
J. F. M. TEMMINOK (aftr. lid.)
en
C. W. van üb VELDE.
Voor de vacature ontstaan door het vertrek
vau den heer Knaap, de heereu
G. PRINCE
en
D. HOOGEMDIJK.
Regentes van het Gasthuis
Mevr. van BERGEN IJZENDOORN-
Evkkink Busorhs (aftr.)
en
Mevr. IJSSEL uk SCHEPPER-Bussbmaxkr
Regent van het Weeshuis (vacature-Knaap)
de heeren
A. van REEDT DO RTL AND
en
J. BREEBAART Lz.
Regentes tan het Weeshuis
Mevr. de Wed. P. v. ESSEN Kolliwijn (aftr.)
j' en
Mevr. J. I), FORTUIJN DROOGLEEVER-
VAN GULPJÜN.
Regentes van het Bestedelingenhuis
Mevr. F. KROMHOUT-Jonxkr (aftr.)
en
Mevr. T. J. BEEKENKAMP-Karreman.
Lid der Commissie voor Hooger Onderwjjs de
heeren
Mr. D. J. van HEUSDE (aftr. lid)
Mr. OA. CAU.
Lid der Commissie Middelbaar Onderwjjs de
J. W. MO LIJN (aftr. lid)
«n
I). A. C'. GEITEL.
Libryeraeester de heeren
N. SCHELTEMA (aftr. lid)
en
Dr. H. iJSSEL dr SCHEPPER.
Lid voor het Museum Jvnn Oudheden de
beeren
Dr. F H. G. van ITERSON (aftr. lid)
en Dr. L. A. KESPER
Lid der Commissie voor de Volksgaarkenken
de heeren
H. W. G. KONING (aftr. lid) en
J. M. NOOTHOVEN van GOOR.
Lid Commissie voor 'de Zweminrichting de
heeren
J. F. C. W. ADEL8 (aftr. lid) en
Mr. W. J. FORTUIJN DROOGLEEVER Jr.
Ter visie en henoeming in eene
volgende vergadering.
2. Eene missive van de Comtnivsie voor
de Studs-Muziekschool, kenuisgevende dat het
openbaar examen, wegens de vele zieken, niet
zal doorgaan.
Aangenomen voor kennisgeving.
3. Eene missive van hb. Libryemeesters,
inzendende de rekening. Ter visie.
4. Missive van de Commissie over de Bank
van ieening een dubbele nominatie voor Kas
sier iosendende, waarop geplaatst zyn
G. van ZUTPHEN en
J. VERMEIJ.
Ter visie en benoeming in eene
volgende vergadering.
5. Het suppletoir kohier der plaatseljjke
belasting op bet inkomen over 1893.
Ter visie.
6. Xene missive van B. en W. tot wyzi
ging van de verordening op de in vorder iag
der plaateeljjbe belasting op de inkomsten.
Ter visie.
7. Eene misrive van B. en W. een regle
ment indienende in zake de Commissie van
voorbereiding der plaatseljjke inkomsten-belas
ting.
Ter visie.
8. Sollicitatien naar de betrekking van
Kassier aan de Bank van Leening, als van
C. B. van Baaren te Schoonhoven, B. Hejjl
en R. Trieeenberg te Gouda.
Ter vieie.
9. Een adres vau de afd. Gouda van het
Alg. Nederl. Werkliedenverbond, van «Patri
monium», vau de Timmerlieden-vereeniging
«Zorg voor de Toekomst» en de Pottenbakkers*
vereeuiging «Steun in ziekte», verzoekende
voor de werklieden in dienst der gemeente,
dus ook aan de gasfabriek, een uiaximom-loon
en miuiroum-werktyd, hen te verzekeren en
te pensioneereu.
Ter visie.
10. Een nader adres vau Joh. Borst, ver-
zoekeude wegens eéhige onjuiste uitdrukkingen
het vorige adres als niet geschreven te beschou
wen, tevens bjj dit adres verzoekende hem wel
te willen tegemoetkomen of hem al* pachter
te ontslaan.
Aangenomen voor kennisgeving.
Aau de orde:
Het voorstel tot wjjxigiug van het Regie-
ment voor de Stadimuzieksohool,
Wordt goedgekeurd.
De uiiesive van Kerkvoogden der Hervormde
Gemeeute alhier betreffende de beschikking
over het lokaal, waarin de Stads-Librjjen ge
vestigd is geaeest.
Hierop is een rapport vau B. en W. tot
goedkeuring adviseerende.
Na eenige discussie wordt dit goedgekeurd.
Het adres van de Directie der Goudsche
Waterleiding* Maatschappy betreffende het aan
gaan eeuer geldleening groot 15000.
Wordt goedgekeurd.
Het adres van Job. Borst, pachter of aan
nemer der Stadreiniging, betreffende verhoo
ging der aannemingssom of ontslag van zjjne
verbintenis.
Na eenige discussiën waaraan de hb. Derck-
sen, Straver, Jager, Hoogemboom en de Voor
zitter deelnamen, wordt het "Voorstel van B.
en W. om nfwjjzend op het verzoek te be
schikken aangenomen met 10 tegen 3 stem
men, die der hh. Derckseu, Straver en Jager.
De benoeming van een lid en een plaats
vervangend lid in de Commissie van aanslag, be
doeld bjj de Wet van 2 October 1898 tot
heffing eeuer belasting op bedrjjfs- ?n andere
inkomsten.
Tot lid wordt benoemd de heer F, Harman
Fz., met 12 stemmen (1 op de heer J. J.
Bouneur) eu tot plaatsvervangend lid de heer
F. T. Lafeber met 13 stemmen.
Niets meer aan de orde zijnde wordt de
vergadering gesloten.
IN8EZONDIN.
Mijnheer de Redacteur
Zou u ook aan de Gondsche burger jj kun
nen mededeelen, waar cn op welk our van
den dag de R. K. Volksbond ritting houdt tot
het verstrekken van inlichtingen V
Het zal toch zeker de bedoeling niet zyn
om slechts éénmaal per week zitting te bon
den dat zou althans voor werkeloozen en bur
gerij b iden niet wenschelyk zyn. Het kan
toch gebeuren wanueer 'sWoendags sitting it
gehouden, dat men des Donderdags iemand
noodig heeft of althans zou kunnen gebruiken.
Vooral ook met het oog op het jaargetyde,
waarin bjj gladheid der straten of voor het
wegruimen van sneeuw arbeidskrachten noodig
zijn, is het voor de werkeloozen van belang
dat men bun ten allen tjjde kan ontbieden.
Indieu werkelyk de R. K. Volksbond maar
éénmaal per week zitting houdt, zou het dsn
niet wenjcheljjk zyn om b.v. bjj een winke
lier in het centrum der stad een ljjst te depo-
neeren roet de namen en woonplaatsen van
hen die zich hebben opgegeven
Mag schryver dezes dat aan den K. K. Volks
bond in overweging geven
H.
Deo.
Zaterd. 16.
Zoud. 17.
Maand. 18.
Rintd. 19.
Woansd. 90.
Donderd. 81
Vrjjd. 88.
Watergetijden.
Hoog. Laag. Hoog. Laag.
1106 7—81 11—88 7—04
8-85 —18 8—*8
87 9—08 1—10 9- 36
144 10—09 8-13 10—38
848 11-08 3—18 II—88
8—48 12—08 4—08 —88
4—84 —69 5— 1—15
Springtij 26 Deo.
Bon.
Opg. Onderg.
16 86EK.A.— M.
17 —86 —88
18 47 1-48
19 101 8—68 18 l)«c. 8—05 8—44
20 1-80 4—8» 19 8-10 8—45
21 1—49 6—15 95 8—18 8—48
29 8—81 7—47 11 I—I» 8—58
«F
mÊÊ
