BINNENLAND.
October.
TUd van Greenwich.
Directe Spoorwegverbinding
met GOUDA.
Wlnterdlenst 1893/94. -
Aangevangen 1
Bultenlandsch Overzicht.
BOEKBEOORDEELING.
tot 1 en Tan 24 tot 7 uur, dus 94 uur.
Eerst hadden de werklieden daar wel
tegen, maar reeds na 14 dagen was meo
tevreden en op bet einde des jaars bleek,
dat er meer gewerkt was in minder ar
beidstijd, en de productie stijgt nog ieder
jaar. Het geleverde werk is ook beter
dan vroegermen babbelt minder en is
zich meer bewust, dat men werken moet.
De stemming onder de arbeiders is ook
veel beter. Het kroegloopen is door den
verminderden arbeidsduur niet bevorderd
integendeel. Op Maandag wordt even goed
gewerkt als op andere dagen.
Enkele jongens dezer fabriek maken
van het herhalingsonderwijs gebruik, en
sommige volwassen werklieden bezoeken
een cursus voor volwassenen. Bij de aan
neming der jongens op de fabriek wordt
niet de eisch gesteld, dat zjj de lagere
school hebben doorloopen.
Ziehier voorloopig wat in dit rapport
het meest de aandacht verdient Het doet
ons natuurljjk genoegen, dat de commissie
van een paar belangrjjke industrieën alhier
een goeden indruk moet hebben gekregen.
Witlicht strekt dit anderen tot spoorslag,
om ook in dit opzicht de eer onzer goede
stad op te houden.
GOUDA, 13 Februari 1894.
By kon. besluit is benoemd bij het personeel
van den geneeskundigen dienst der landmacht,
tot militair apotheker 2de klasse, de apotheker
W. F. ran Etsen.
De opbrengst der Collecte roor de ramp te
Wierum heeft alhier opgebracht 142.12$.
Te Dordrecht zjjn nog meer voorwerpen in
beslag genomen afkomstig van de inbraak bij
de wed. Van Vliet alhier.
In een bierhuis op het Veerstal alhier zjjn
ontvreemd een gouden granaten broche ter
waarde van 50 Mark en een gouden dames
rempntoir met ketting ter waarde van 160
Mark. Van dezen diefstal worden verdacht
de in dnt huis gewoond hebbende kelner en
keluerin, die beiden heimeljjk het huis hebben
verlaten en zich vermoedelijk naar Amsterdam
hebben begeven. De politie is hen reeds op
het spoor.
De 80-jarige L. G. v. V., (Houtmansgracht),
verliet gisteren aan de Doolebrug den tram,
om zich door 't plantsoen huiswaarts te begeven.
Een drietal jongens zagen hem gaan en meen-
den op een afstand hem te moeten volgen.
Werkelgk vonden zjj al spoedig zjjn pet drjj-
vende en den grjjsaard tot bjjua aan den hals
in 't water, waaruit zjj met veel moeite hem
konden helpen en verder thuis brengen.
Dauk zjj het initiatief van de afdeeliug Gouda
v/b Alg. Ned. Werkl.-Verb. dut onvermoeid
voortgaat te jjveren voor de uitbreiding onzer
beweging in Zuid-Holland, was tegen Zater
dagavond 27 Januari een openbare vergadering
belegd te Bodegraven en Zondagavond d. a. v.
te Haastrecht. Aanvankeljjk zou de hr.
de Rot in deze vergaderingen als spreker op
treden, maar wegens verhindering door onge
steldheid, trad de voorsitter in zjjn plaats.
De beide vergaderingeu waren zeer druk
bezocht. Zy werden geleid door den voorzitter
der afd. Gouda, den heer B. Holsderver. Het
gesprokene werd met groote aandacht gevolgd
en bljjkbaar ook begrepeu. Van de gelegen
heid voor gedachteuverwisseling, na afloop der
redevoering gegeven, werd te Bodegraven geen,
te Haastrecht daarentegen een vrjj rnim gebruik
gemaakt. In eerstgenoemde gemeente werd
dadeljjk een afdeeling gesticht; in de andere
was dat niet het geval. Hoezeer het gespro
kene blykbaar ook te Haastrecht in goede
aarde was gevallen, was er aarzeling om toe
te treden. Niemand wilde de eerste zjjn en ook
bestaat dsar een »knecbtsbas>, een soort zie
kenfonds, en men meende dat het bestaar van
dit fonds de zaak ter hand diende te nemen.
In ieder geval wilde men nog eens over de
zaak spreken. Er is veel reden te verwachten
dat het ook te Haastrecht tot de oprichting
van een afdeeling zal komen, vooral omdat
ook het bestaar der afd. Gouda voornemens is
het niet by deze vergadering te laten.
»De Werkmansbode» bevat den volgenden
brief nit Gouda.
Ter inleiding van dezen brief moet ik even
melding maken vsn het feit, dat de nooit vol
prezen sociaal-democraten, en daaronder één
die nit Rotterdam naar hier is overgewaaid,
de goedheid heeft gehad mjj in het socialistisch
blad »Vrjjheid> te belasteren. Het geval was
van dien aard, dat ik my verplicht achtte
daarvan aangifte te doen by de Justitie, die
het zy ter harer eer gezegd, aau mjjn verzoek
gevolg geeft, om er zoo spoedig mogel jjk werk
van te maken. De uitslag daarvan hoop ik
later mede te deelen.
Gaan wij nu verder voort met de beschrjj-
ving van Gondsche toestanden, dan zal ik in
de eerste plaate een woordje wjjden aan de
pottenbakkers en draaiers. Zij vertegenwoor
digen hier nog al een groot getal, hoewel die
industrie ook niet meer dien bloei bezit vau
vroeger, toen het emailwerk nog niet gefabri
ceerd werd vandaar dan ook dat men er
weinig kinderkrachten by vindt. De potten-
draaiers zyn de hoofdpersonen van deze industrie.
Zij kunnen heel wat uit klei vervaardigen, en
men verwondert er zich over, hoe vlug dat
alles in zyn werk gaat, temeer daar handen
en voeten daarbjj dienst moeten doen. Het
werken met de voeten heeft menigen potteu-
draaier al eens den wensch doen niten j dat
daarvoor toch eens een machine zou worden
uitgevonden.
Over het algemeen kunnen de pottendraaiers,
ook die op stuk werken, een vrij goed loon
verdienen dit is echter voor het meerendeel
niet het geval met die personen, welke in de
bakkery werkzaam zyn, waarvoor minder ken
nis en geoefendheid vereischt wordt.
Dat de werklieden in deze industrie niet op
den laagsten trap van ontwikkeling staan,
blykt hieruit vooral, dat de lost tot vereenigen r
by hun reeds tal van jaren bestaat en zy er
liefst wel twee vereenigingen Op nahouden.
Tot myn spijt moet ik bekennen, dat er
onder de pottenbakkers-patroons maar weinigen
gevonden worden, van wien men kan zeggen
dat zy hartelijk voor het personeel zynvan
het tegendeel zou ik nog wel eens een staaltje
kannen opdisschen, hoewel ik daarvoor deze
keer geen lust gevoel.
Het Goudscbe aardewerk staat in den han
del niet als nummer één aangeschreven. Hoewel
men my verzekert dat daaraan wel wat te
doen zou wezen, schjjnen de fabrikanteu de
noodzakelijkheid er nog niet van in te zien.
Enfin voor hun ia het dan ook zoo noodxakelyk
niet, want van de meeste rjjdt het karretje
toch op een zandweg.
Wy zullen nu de pottendraaiers maar la
ten draaien en een kjjkje gaan nemen in de
bleekeryeu. Wat bleekeryeu zijD, zult gjj
zeker wel weten, niet waar? Maar ik vrees
dat gjj u vergist, want met een bleekerjj
betitelt men hier een wasehiuriebting. Gy
begrypt dus wel dat we hier in Gouda de
wysheid nog niet in pacht hebben.
Als ik er echter rond voor uit moet komen
dan geloof ik, dat die waschinrichtiogen eigenlijk
bleekeryen genoemd worden, om de menschen
een beetje te bedotten. Het heeft dan den schjjn
alsof het goed dat gewasschen wordt, ook op
het bleekveld komt. Maar dat is uit, hoer!
Olie en loog en chloor maken het linnen even
goed helder; het werkt veel vlugger, er is
tuinder personeel noodig en de baas steekt meer
centen in zyn sak. Dat laatste is natunrlyk
liet voornaamste, want het «linnen» wordt er
inet die kunstmiddelen niet «beter» op.
Gy znlt nu misschien zeggen, dat de bazen
dan toch zeker hnn personeel ook wel goed
/.allen loonen, bjj ziekte misschien een dubbel
weekgeld uitbetalen en by hoogeu ouderdom of
invaliditeit een pensioen verschaffen,
Wie dat denkt, die is er niet achter. Pen
sioneeren doen de bazen wel, maar altyd
hun zelf daar zyn wel bljjken vsn. Maar
het personeel peueioneeren Ik ken een
bleekeraknecbt die tnsschen de 25 en 30 jaar
in ééne zaak is werkzaam geweestdo man
kreeg in zyn werk een ongeluk en heeft
na dien tjjd zyn werkzaamheden niet meer
kunnen waarnemen. Waarmede werd na die
lange diensttijd beloond en het lijden verzacht
Allèèn door het nog uit te betalen loon van
den dag waarop hjj het ongeval kreeg en
door een bezoek van den patroon gedurende
zjjn ziekte.
Of de bleekers-patroons nu allemaal zoo zijn
darf ik niet beweren. Ik zou haast zeggon
dat er by enkele beterschap is waar te nemen.
Ik las ten minste in het begin van dit jaar
een advertentie in da «Goudscbe Courant,»
waarin het personeel ban patroon dank zegde
voor het ontvangen geldeljjk bedrag. Dat zal
men toch niet doen wanneer men niet meer
dan één «achterwiel» krjjgt.
Wat de loouen betreft, die zyn over het
algemeen véél te laag. Er is geen een gehuwd
persoon, die daarvan behoorljjk kan leveu.
De wetgever alleen kau hierin een verandering
brengen, want het werkvolk zelf, wuaronder
veel vrouwen en meisjes, zjjn niet ontwikkeld
genoeg om het nut van het vereenigingsleven
te beseffen, althans niet zooals wjj dat opvat
ten zonder bescherming en controle van de
kerk.
Dit bedrjjf moet dan ook meer beschouwd
worden als een toevlucht voor werklieden, die
op andere wjjze geen brood kunnen vinden
en voor vrouwen en meisjes om het tekort
in vele arbeidersgezinnen daarmede aan te
vullen. H.
Aangenomen het beroep te Aartswoud (N.-H.)
door ds. C. Woutmau te Boskoop.
Het bestuar der onlangs opgerichte afeeeling
Waddinxveen van het Alg. Ned. Werklieden-
Verbond bestaat uitO. G. de Does, voorz.,
Oudedorp W. Groenevelt, secretaris, Zuidkade;
G. Prins, penningmeester, Oudedorp en M.
Groenevelt, commissaris; allen te Waddinxveen.
Te Woerden is Zondagnacht een der toren
spitsen van de nieuwe Roomsch Katholieke kerk
vau het metselwerk afgeslagen, zooder persoon
lijke ongelukken te Veroorzaken. Deze spits
bestond uit hout en leien. Een gedeelte van
oen jjzeren hek is door den val beschadigd.
De kerk is bjjua twee jaar in gebruik.
Door de Staatsspoorweg-Maatschappjj is een
beambte met onmiddeljjk ontslag gestraft, we
gens misbruik maken van vrjj vervoer. Hjj bad
een, op zyn naam gesteld, biljet aan een par
ticulier teu gebruike afgestaan.
Op de Oude Gracht te Utrecht bleef een
heerenhuis, bewoond door een alleenwonende
en zeer zonderling levende ongehuwde 78-
jarige dame, sedert een paar dagen gesloten.
Ook de aanbellende leveranciers kregen geen
gehoor, zoodat- men vreesde dat zy of ziek of
overleden was, daar zjj geen vrouwelijke of
manneljjke hnlp in huis had.
De politie, verschafte zich toegang tot die
woning en vond de dame dood op hare leger
stede zjj scheen geen geneeskundigen by stand
gehad te hebben.
Eenige weken geleden wachtten de instruc
teurs, die de vrijwillige oefeningen in den wa
penhandel te Schagen en te Schagerbrng lei
den, in het station te Schagen op den trein,
die hen weer naar Helder zou brengen, toen
zekere 0. B. nit den Anna Panlownapolder
zich in beschonken toestand beleedigende uit
drukkingen ten opzichte van de Koningin liet
ontvallen. De militairen maakten proces-ver-
baal op, tengevolge waarvan G. B. dezer da
gen door de arrondissements-reebtbank te
Alkmaar tot 4 weken gevangenisstraf werd
veroordeeld. 1 De eisch was 6 weken.
Te Berljjn stond dezer dagen een dame
terecht, die in de »Friedrichs-Strass®« een
voorname kostschool houdt en die vlak bjj hare
school een elegante bodegahad gevestigd,
waar zjj nota bene de bezoekers jongelieden
van deftigen stand in aanraking bracht
met de aan hare leiding toevertrouwde meisjes.
Zjj is voorloopig wegeus het houden van
een tapperjj zonder vergunning veroordeeld
tot een geldboete van 100 Mark en de kosten
van het geding. Maar men gelooft dat er bjj
het gerechteljjk onderzoek feiten ontdekt zyn,
die aanleiding zullen geven tot een verdere
vervolging van deze oudewyzeres fiu de siède.«
Do «Limb. Koerier» deelt mede, dnt te Rol-
duc met Paschen eene Duitsche burgerschool
(Real8chule) geopend zal worden. Deze zal
geheel volgens de Duitsche leerplannen inge
richt worden en met Sexta en Quinta begin
nen. Opgenomen worden leerlingen, welke
tien jaar oud en in het bezit van goedo ge
tuigschriften zyn. De eischen van bekwaam
heid om opgenomen te worden zyn dezelfde,
als die voor de gelijke klassen aan Duitsche
scholen.
In de vergadering der Tweede Kamer op
Diasdag 13 Februari, te 2 uren, zal, nadat
<le trekking der afdeelingen plaats gehad beeft
en het besluit der te benoemen centrale af
deeling omtrent het onderzoek van wetsont
werpen in do afdeelingen is medegedeeld, door
den voorzitter worden voorgesteld, de beraad
slagingen over de kieswet te hervatten op
Dinsdag 20 Febrnari, des voormiddags te 11
uren.
In 1884 hebben de leerlingen van het Spaan-
>che korvet «Nautilus» belangrjjke hoeveel
heden sponsen ontdekt in den omtrek der
Antillen. De tijding van de ontdekking dier
rjjke banken verspreidde zich spoedig, en van
alle kanten stroomen visachers toe om ze te
ontginnen. Tegenwoordig houden zich op het
kleine eiland te Batabano 180 visschers bezig
met hetjfafvisschen ;van de spouseubnokeu
op de kast. In de stad zyn tal vau gebou
wen verrezen, waar men zich bezig houdt met
het reinigen en prepareeren van de sponseD,
om ze voor den uitvoerhandel geschikt te maken.
De sponsen worden niet meer door duikers
geplukt op den bodem der zee, doch door
middel van dreggen (eene soort van sleepnetten)
uit de zee gevischt.
Vertegenwoordigers van verscheidene vreemde
handelshuizen doen elkaar op Batabano reeds
afbreuk, en hun onderlinge strjjd heeft dikwjjls
teu gevolge dat de prjjzen der sponzen hare
cigenlyke waarde overtreffen. Volgens de ver
klaring vau de maatschappjj der spousenvis-
scherjj te Batabano beeft de jaarljjksche vangst
eene waarde van 560,000 franken.
Het dorp Oosterwjjk was deze week het
tooneel van ergerlijke baldadigheden. Een
troep van meer dan 300 schoenmakersgezellen
trokken door het dorp en verbryzelde bier en
daar de ruiten. De marechaussees, die de
handen vol werk hadden om de menigte tot be
daren te brengen, losten, om de menigte schrik
aan te jagen, eenige schoten, welk middel doel
treffend scheen, althans de onrustmakkers
gingen uiteen.
Te Tilburg bestaat het voornemen tot het
otterdam5.— 6.08 7.85 7.47 8.—
ipolle S.10 8.13 h
ieuwerkerk 5.19 6.81 000
.oordreoht5.86 6.89
ouda 5.38 6.35 7.46 8.07 8.18
GOUDA DEN HAAG.
Gouda 7.80 8.40 9.04 9.37 10.49 18.1118.81 1.01 1.87 3.55 4.45 6.87 5.19 7.13
tfev.-M. 7.48 8.68 11.01 1.13 4.67 6.11
ltl.-Kr. 7.47 k k k h kk 1.18 6.16
Z.*Zegw.7.58 9.01 11.10 1.84 6.08 6.88
N.d-L.d.8.08 k k k h k 1.88 6.81
Voorb. 8.07 9.13 11.18 1.38 6.80 6.36
'•Hage 8.18 9.18 9.34 10.07 11.97 18.41 18.61 1.43 1.67 4.95 6.86 6.66 6.41 7.48 8
OOI' DA-UTÏ1CHT.
Gouda 6.86 6.40 7.66 8.09 8.81 10.19 10.66 18.48 8.88 3.18 4.16 4.47 6.1
Oudew. 6.60 6.64 11.09 8.87 «6.!
Woerden 5.67 7.01 8.11 8.40 11.16 8.44 5.04 6.
Harmeien 6.04 7.08 8.46 11.88 9.61 6.19 5.1
Utrecht 6.18 7 98 8.88 8.41 9.— 10.61 11.45 1.90 8.08 8.60 4.48 6.89 6.!
GOUD A—A M8TKRDAM.
ouda 6.40 8.8110.66 19.11 8.51 4.47
otterdam Wp. 7.69 9.10 10.1518.19 l.-~ 8.40 5.45
msterdam OA 8.14 9.88 11.10 18.8 IJl 8.11
1.60 18.80 1.45 8.80 8.60 8.48 4.80 4.45 6.85 7.07
1.55 K K K K 4.55 7.17
8.08 O, 5.08 7.84
K K 9.09 0 K K K 6.09 7.81
8.08 18.40 9.16 9.48 3.10 4.08 4.40 5.15 6.56 7.87
DEN HAAG GOUDA.
'a Hage 5.48 7.80 7.48 9.88 9.4610.1411.8818.15 1.88 8.16 8.45 8.43 4.15 4.48 5.91 7.-
Voorb. 5.54 000 0 10.80 K 1.44 0 0 4.48 7.C
N.d-L.d6.59 00 1.49 00 0 0 7-1
Z.-Zegw6.08 000 0 10.88 1.58 0 0 0 6.— 1 7.9
BI.-Kr. 6.14 000 0 0 8.04 0 0 7.8
Zov.-M.6.19 00»» 10.41 8.09 6.09 73
Gnuda 6.30 7.60 8.18 9.58 10.16 10.68 19.03 18.46 9.90 8.45 3.16 4.18 4.48 5.80 5.61 7.4
8.95 9.37 10.46 11.11 11.30
9.49
00000
0 9.68 K»»
0 0 0 0
0 10*11 Kg»
8.56 10.1611.16 11.4018.—
Utreeht 6.33
Harmeien 6.47
Woerden
Oudewater
Gouda
6.88 6.01 7.45 8.3810.08
6.87 0 7.59 10.99
6.446.17 8.06 10.88
6.50 8.13 10.34
6.81 6.35 8.88 9.10 10.58
Gouda
Amsterdam Wp.
Amsterdam OA
7.48 10.08
9M 11.10
9.17 11.91
Amsterdam C.S. 7.65
Amsterdam Wp 6.50 8.10
Gouda 740 1.19
9.47
10.05
11.90
7.10 8.88
0 0
0 0
0 0
7.30 8.40
Gouda 5.86
Oudew. 5.60 0.64 v
Woerden 5.67 7.01 8.11
Harmeien 6.04 7.08
Utreeht 6.18 7 98 8.88
0
8.41
9.40
0
0
0
10.—
11.86
10.49
Gouda
8.80
«7.85
8.85
9.0]
Moordrecht.
0
7.38
8.49
0
Nieuwerkerk
0
7.89
8.49
0
Capelle
0
7.40
8.66
0
Rotterdam
7.—
7.56
9.06
9.90
Botterdam
Oapolle
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
10.46 10.65
11.09
0 1109
0 11.10
11.06 11.96
7.85 7.47 8.-
8*18 10*03 10.U
GOUD A- ROTTERDAM.
11.08 19.18 19.58 1.84 3.59
19.88
9.45
4.60
6.98
5.56
4.67
0
6.03
6.04
0
6.10
6.11
0
6.17
5.80
6.40
6.86
.80
4.10
DA.
19
oprichten van een anti-socialistischen bond.
Daartoe zal de anti-socialistische spoorwegbond
Recht en Plicht* den 25en dezer een propa-
gundatocht naar deze stad maken. Reeds heb
ben rnim dertig leden hun steun toegezegd.
Een machinefabrikant te Marteashoek, bij
lïoogezaml, is (zoo verhaalt de «N. Gron. Ct.»
het slachtoffer geworden van een geslepen op
lichter. De fabrikant had per advetentie ma
chines aangeboden en onze maat kwam er op
af. Hy bad tot dat doel een heel aardig
sprookje verzonnen. Naar zijn zeggen nl.,
was bjj architect en door een paar Groninger
heeren gezonden, om de werkzaamheden van
eene nieuw op te richten aardappelmeelfabriek
te Martenshoek te leiden. Den volgenden dag
reeds moest hjj zijne werkzaamheden beginnen.
Er waren verschillende machines beuoodigd en
mynheer de fabrikant zou die wel willen le
veren. «O, jawelMaar nn was 's mans
lieve vrouw zoozeer aau hem gehecht, dat ze
hem vergezellen wilde.
Hjj was nu genoodzaakt tjjdelijk een woning
te Martenshoek te hnren. Of mynheer ook
iets geschikts wist Dat trofEr was eene
woning te krjjgen. Aanstonds ging onze ar
chitect er op af eu ja, de woning leek hem
ook goed toe. Maar, maar de eigenaar
vroeg 25 vooruit en nu trof het juist zoo
o igelukkig, dat hij alleen maar reisgeld bjj
zich had. Mijnheer wou zeker wel zoo goed
zyn de 25 voor te schieten. Mynheer
moest zich maar ter verdere bespreking bjj
de heeren te Groningen vervoegen (tjjd en
plaats werden bepaald) en kon dan ook zjjn
geld terug ontvangen. De fabrikant liet zicb
beetnemen.
Het is onnoodig te zeggen, dat hjj nog altjjd
op de flinke bestelling en het voorgeschoten
geld wacht.
Van Martenshoek richtte de flesschentrekker
zjjne schreden naar Groningen, waar hjj in een
magazyn zonder betaling een flink zwart pak
wist te krijgen en bjj een ander nog wat geld.
Da winkelier kon aan het opgegeven adres
zjjn geld halen. Jawel
Dezer dagen kwam aan de Toevlucht voor
<L»kloozen van het Legpr des Heils te Amster-
4api op den Heiligenwegeen inan om opneming
vragen. Hjj deed zich erg hulpbehoevend voor
en werd dan ook opgenomen. Des anderen
daags bleek, dat bet heersohap uit Utrecht was
gekomen en dat hy daar, óók voortgeholpen
door het Leger des Heils, een kar met brand
stof, welke hem ten verkoop gegeven was, te
gelde gemaakt had en met de opbrengst er
van door was gegaan. Dat geld had hjj ver
brast en daarna moest het maar weer bet
Leger des Heils zyn, dat zich over hem ont
fermde Zeker een schaamteloos stukje. Na
tunrlyk is deze vriend thans ergens unders
onder dak* gebracht.
Nog werden Zaterdag 1.1. een drietal mis
handelingen, door onderwjjzers te Neerbosch
gepleegd, voor de rechtbauk te Arnhem be
handeld.
De eerste betrof Frans van Geelen, onder
wijzer te Neerbosch, wien ten laste werd gelegd,
op eenen dag in het jaar 1892 in de school
in de weesinrichting te Neerbosch de elfjarige
Marii Clazina van Deth te hebben mishandeld,
door haar opzetteljjk met de vuist, althans
met de hand, eenige slagen op het hoofd toe
te brengen.
Bekl. bekende het meisje eenen klap om het
hoofd te hebben gegeven. Volgens de eerste
getuige, Marie van Deth, waren het meerdere
vuistslagen geweest, tengevolge waarvan zjj
drie dagen bewusteloos was geweest, en ook
nu nog niet geheel hersteldis. Volgens andere
getuigen was zjj 's middags nog op school ge
weest en toen wel met hoofdpyu naar de zie
kenzaal gegaan, maar hield zjj zich wel meer
ziek. De ziekenmoeder, die haar vier dagen in
de ziekenzaal had gadegeslagen, verklaarde dat
zjj niet ziek was en dat haar zelfs niets man
keerde.
Het O. M. achtte het uitdeelen van den klap
bewezen maar het verhaal omtrent de gevolgen
volkomen onbetrouwbaar. Aannemende4dat bekl.,
door het toedienen van den slag de grenzen
der tnchtiging had overschreden, eisebte het
O. M. tegen bekl. f 20 boete, subsidie 7 dagen
hechtenis.
De verdediger, mr. Korthals Altes, trachtte
aan te toonen dat van geen verband tusschen
de slagen en het opnemen in de ziekenzaal is
gebleken en concludeerde tot vryspraak.
Medegedeeld werd dat door ds. van der Scheer,
bjj wien Maria van Deth in huis is geweest,
voor den rechter-commissaris was verklaard,
dat Van Deth vóór het verhoor van zyn doch
tertje bjj haar kwam om haar geheugen op te
frisschen.
Uitspraak 20 Febr.
Eene andere mishandeling was die welke aan
den onderwyzer C. de Bruin werd ten laste
gelegd. Hjj stond terecht ter zake, dat hjj in
December 1891 op ejjne kamer in de weesin
richting te Neerb09ch den weeejongen Gerrit
Leeuwenhoek heeft mishandeld door hem op
zettelyk met eenen stok zoo hevig te slaan,
dat de jongen aan het hoofd bloedde en bloe
derige striemen op zyn rug en schouders had.
Bekl. bekende den jongen eens een pak slaag
te hebben gegeven, omdat hjj stal en reeds
meermalen kisten zjjner vriendjes had openge
broken. Nu wilde bekl, dien jongen niet op
zjjne kamer hebben en toch kwam hij er
telkens. Op den bewusten morgen vond bekl.
alles overhoop liggen op zjjne kamer en toen
hjj Leeuwenhoek binnenriep, bakende deze ten
slotte dat hij dat gedaan had. Bekl heeft hem
dat toen eens voorgoed willen afloeren en hem
met eenen stok eenige slagen gegeven. Daar
de jongen heen en weer sprong, kan er ook
wel een slag opzijn hoofd zyn terechtgekomen.
Gerrit Leeuwenhoek, le getuige, 17 jaar, thans
arbeider te Loenersloot, verklaarde dat hem nog
niet was verboden op de kamer te komen, toen
hjj op eenen morgen werd binnengeklopt en
onder beschuldiging den boel omver te hebben
gegooid een pak slaag kreeg. Hjj zeide o. a.
dat alle meesters in hun kamer stokken hadden
om de jongens te slaan. Na de mishandeling
had hjj eenigen tjjd flauw gelegen en was toen
door den opzichter in de drukkerjj verbonden.
Oebeld Gorter, landbouwerskneebt te Leks-
mond, had van de eigenlijke mishundeliug
niets gezien, wel had hjj gezien dat Leeuwen
hoek's hoofd bloedde. Volgens dezen getuige
werd alleen geslagen als het verdiend was.
Hjj heeft op de weesinrichtiug niet te klagen
gehad.
Dokter de Blécourt had bjj den knaap slechts
een paar onbeduidende wondjes op het hoofd
gezien. Den volgenden dag vond hjj hem
reeds weder op het werk.
Verscheidene getuigen a décharge legden
verklaringen af omtrent de diefachtigheid van
Leeuwenhoek.
Het O. ,M. wees er den bokl. op, dat hjj
op de inrichting den nnam had van veel en
hard Us slaan. Dit was dan ook de ergste
mishandeling die heden voor do rechtbank
bleek en daarvoor eisebte het O. M eene ge
vangenisstraf van 14 dagen.
Mr. Korthals Altes, die ook hier als ver
dediger optrad, wees er op hoe de gevolgen
alweer overdreven waren. Van Deth had in
zjjn brochure gesproken van eene hoofdwond
van 9 c.M. middelljjn, en wat bleek? twee
kleine Avondjes. De Bruin moesl de groote
jongens surveilleeren en nu ging hjj misschien
te ver als paedagoog, maar hjj deed het alleen
om den jongen te beteren. Pleiter vroeg eene
lichtere straf.
Het O. M. wees er nog op hoe ook al weer
teil onrechte Van Deth den veldwachter Sy-
orandi beschuldigt, dat deze eene klacht van
Leeuwenhoek niet zou hebben gerapporteerd.
Hy bracht die wel degeljjk over aan zjjneij
chef te Nijmegen, doch deze achtte het niet
uoodig aan de zaak gevolg te geven.
Een dergeljjke rectificatie geschiedde ten
opzichte van beweringen aangaande de zorgen
van dr. De Bléconrt.
Uitspraak 20 Februari.
De laatste bekl. A. J. van Houten, onder
wijzer te Aluikerk, was wegens ziekte niet ver
schenen Tegen hem was verstek verleend. Hjj
moest terecht staan ter zake dat hy in den tijd
gedurende welken hjj onderwjjzer was op de
weesinrichting te Neerbosch, op eenen avond
in het begin van den winter van 1892op 1893
in de school van genoemde inrichting den
weesjongen Nicolnas van Hensbergeu hoeft
mishandeld, door hem opzettelijk met een lat
of Btok etteljjke luchtige slagen op den rug te
geven, waardoor die lat of stok is gebroken.
Tegen hem werd geëiacht eene geldboete van
20, subs. 7 dagen hechtenis.
Uitspraak 20 Febrnari.
Het publiek, dat de terechtzitting by woonde,
was niet zeer talrjjk.
Een nieuwe arnachistische aanslag heeft te
Parjjs gisterenavond te 9 uur plaats gehad en
wel in het café Terminus.
Twaalf personen, één doode in het café,
werden het slachtoffer van den aanslag onder
ben zyn drie kellners. Allen werden vrjj ern
stig aan de beenen gekwetstvan velen hunner
geven de verwondingen reden tot ernstige
ongerustheid. De matrieele schade heeft niet
veel te beteekenenalleen aan het plafond
zijn de sporen van de kogels te zien, een spie
gel en een tafel werden verbrjjzeld.
Op het oogenblik der ontploffing ontstond
een onbeachrjjfeljjke paniek. Vau alle zjjdcn
weerklonken kreten; de bezoekers snelden in
ullerjjl naar de nitgaogen, sommige sloegen
de ramen aan de straat stuk om te ontsnappen.
De bom had den vorm van een sardineblikje,
de lading bestond uit kogels, spjjkers en zoo
genaamd pondre chloraiée. De ontploffing gaf
een geweldigen slag en vulde het koffiehuis
met een groenachtigen rook, hetgeen de pa
niek nog vermeerderde.
Al de gewonden zyn te Parjjs woonachtig.
Bjj de arrestatie van den misdadiger had
een vreoseljjk tooneel plaats. Dadel jjk na het
werpen van de bom snelde bij de straat op,
achtervolgd door een menigte die gilde: Blaat
hem dood!» In de rue de Rome werd de
vluchteling aangegrepen door een agentde
anarchist worstelde nR alle macht om los te
komen, hy greep zjjn revolver en schoot op
den agent en de omringende menigte. Een
dame werd getroffen, naar men zegt doode-
lijk de ngent werd eveneens getroffen, maar
had nog den tjjd zjjn sabel te trekken en den
moordenaar een houw over het gezicht te
geven.
Naar het politiebureau gebracht, verklaarde
de moordenaar a>.n den commissaris dat zyn
uaara is Le Breton, zyn leeftjjd 30 jaar. Hjj
gaf zich uit voor anarchist. Tot den genees
heer, die hem een verband aanlegde, zeide hjj
dat hy VaiUant wilde wreken, en dat na hein
anderen zullen koineu om de bourgeois»-
maat8chappy te vernietigen.
Het nieuws van den aanslag verspreidde zich
als een loopend vuurtje door Parijs en verwekte
algeuieene verontwaardiging De ministers vbn
binnenlandsche zaken en van justitie, Raynal
en Dubois, begaven zich naar het tooneel van
den aanslag.
Het café werd door de politie bezet, Een
groot aantal nieuwsgierigen stroomden den
geheelen avond naar het hotel Terminus. In
den omtrek van het station stond een dichte
measchenmassa.
De beweging voor en tegen het Russische
handelsverdrag begint in Duitschland eerst en
zal wel uiet eindigen, voor het tractaat aan
genomen of verworpen is. Het eerste Ijjkt nog
altyd het meest waarschjjnlyke en de Keizer
mag er zich dan op beroemen, dat hy 't meest
tot die aanneming heeft bjjgsdragen. Intus-
scheu wordt die directe bemoeiing en vooral
d9 wjjze waarop scberp aangevallen door de
«Allg. Zeit.» Van de «Harab. Nachr.» had
men hetzelfde kunuen verwachten, maar sedert
Bismarck te Berljjn is geweest, is de toon daar
veranderd. Na in korte woorden herhaald te
hebben, wat er op het Caprivi-dner is voor
gevallen, zegt de «Allg. Zeit.«Het ware te
wenschen, dat de beslissing zooveel mogelyk
werd verhaast. De parlementaire beraadslaging
heeft onder deze omstandigheden geen waarde
meerimmers, do Rjjksdag mag niets veran
deren aan het verdrag en verwerpen mag bjj
't ook niet. Of zoo iets strookt mfft de waar
digheid des Rijks, of niet is, welke het nieuwe
Ryk en zijn vertegenwoordiging is aangedaan,
is een andere vraag. De vryzinnige bescher
mers vau de eer en van het constitutioneele
recht van den Rjjksdag hebben helaas het besef
verloreu van zulke dingen zjj slaan een toon
aan, alsof zjj een overwinning hadden behaald
en dreigen plotseling heldhaftig geworden, den
Rjjksdag met ontbinding, waarvan zjj zich alles
goeds beloven. Het is echter te hopen, dat
er in den Rjjksdag iemand zal opstaan, die
het .openlijk uitspreekt, dat de dank des va
derlands toch uiet ten deel kan vallen aan hem
die zulk een gedwongen toestand in het leveu
riep, waarbjj in plaats van weloverlegde keuze
de ruwe noodzakelijkheid optreedt. Als een
gevolg vau don nieuwen koers mag men deze
noodzakelijkheid prjjzen, een zegen van het
Rjjk is zjj in elk geval niet.» In een ander
artikel komt de «Allg. Zeit.» terug op het
antwoord, dat de Keizer zou gegeven hebben
aan den heer Levetzow. Het blad verklaart
zonder verder bewjjs niet te kunnen gelooven
dat de Keizer zou gezegd hebben «Der Ozar
wiirde es gar nicht verstehen kunnen, wie Leute
welche bei Hofe ein- und ausgeben, die meine
Uniform trngen, in eine Sache gegen ruich
stimmen, die von so weittragender Bedeutung
ist.»
Met de onderleekeniug van het verdrag is
de laatste formaliteit vervuld en het stuk gaat
nu naar den Bondsraad en van dar.r eerst naar
den Rjjksdag. De ingenomenheid van den
Bondsraad moet ook zeer matig zyn. Mecklen
burg Bchwerin moet tegen het verdrag zjjn en
Beieren zou zjjn toestemming nfhankeljjk stellen
van een verlaging van het graan vervoer op de
spoorwegen. De conservatieven zullen voor
stellen een verschillend tarief te maken voor
de Staten, die papier met gedwongen koers
hebben of goudagio.
In een telegram uit St. Petersburg wordt
0. a. gezegdIn de Russische bladen heerscht
eene hoogst bljjde stemming wegens den thans
verzekerden uitslag der beraadslaging in den
Duitscheu Rjjksdag over het handelstractaat.
Zij wenschen de Russische regeeriug en inzon
derheid den minister van financiën van harte
geluk met die zegepraal, terwjjl ook Duitsch
land met alle recht zal kunnen juichen, nu
de dreigende onweerswolken zjjn geweken en
weder de zonnestralen van vriendschappelijke
nnbuurschadoprlateu. Voor de Duitsche
iudustrie openen zich weder de Russische
markten, onder gunstiger voorwaarden dan
onder het taiief van 1891. Hptu^ujteehe
volk zoo luidt het telegram vem^Ijèeft
dit te danken aan het verstandigj/iJS^fft^i^pe
energie van zyn jongen Keizer,
heeft met de sinds lang heerschencfó'^i^^ro
zienswjjze dat goede nabuurschap wefölogfei jjk
is wanneer men op politiek gebied zich bejjvert
om het altoos met elkaar te vinden, niette
genstaande men elkaar op economisch gebied
bet vel over de uoren trekt.
De heer Gladstone is terug in Engeland.
Zaterdagochtend kwam hjj te Londen aan. Hjj
zag er. volgens Reuter,» zeer gezond en op
gewekt uit. Toen men hem sprak over het
bericht van zyn aftreden, lachte hy, maa^
zeide niets.
Weldra liegint voor hem de staatkundige
worsteling opnieuw. In het eind dezer maand
worden de zittingen van het Eugelsche Lager
huis hervat, en de belangrjjkstc vraag is
welke houding zal de regeering dan aannemen
tegenover het Hoogerhuis, dat Home Rule ver
wierp en andere wetsontwerpen aanmerkeljjk
veranderde
De minister van oorlog Campbell Banner-
iuan verklaarde, in eene rede te New
castle, dat de regeering zich volstrekt niet door
het Hoogerhuis zou lateu dwingen, het Parle
ment te ontbinden. De raeerdorheid der
ministers wil beletten, dat een beroep op de
kiezers gedaan wordt, voor een belangrjjk deel
van het program is uitgevoerd. In geljjken
zin spraken de ministers Bryce te Liverpool,
sir Charles Russell te WiRbech en de directeur
der posterijen Morley te Nottingham.
Op het Newcastle-program staat 0. a. een
wet om aan plaatselijke besturen het recht te
geven drank verkoop te verbieden, door welken
maatregel de stemmen der afschaffers moeten
worden gewonnen. Het is van veel belang
roor de regeering, dat dit en andere dergelijke
wetsvoorstellen gereed komen, vóór de kiezers
worden geraadpleegd, die zich op dit oogen
blik ongetwyfeld tegen het mimsterie-Gladstone
zouden verklaren.
Kenmerkend waren do uitdrukkingen die de
drie redenaars gebruikten.
Laat de strjjd komen», zeide de lieer Camp
bell Bannerman. »Er mag van een vorgeljjk
geen sprake zjjn en wjj willen niet zwichten.»
De heer Bryce: »De vraag is, of wjj nog
lnnger een lichaam kunnen in stand houden,
dat zoo geleid wordt door klaBsenbelang.»
Sir Chs. Russell: »De quaestie is of geduld
kan worden, dat het Huis der Lords het geven
van wetten stelselmatig belemmert als thans
geschiedt»
Het Bchjjnt dus te moeten oitloopen opeen
strjjd tegen het Hoogerhuis.
Volgens den Londenfichen correspondent
van de Yorkshire Post* verwacht men in
sommige kringen eene miuisterieele crisis. De
malcontenten zouden Lord Rosebery en de heer
Asquith zynde eerste wegens zekere quaes-
tien van buiteulandscbe politiek, de andere
omdat Ljj in zienswjjze van zjjne collega's
afwjjkt ten opzichte der wenschelijkheid ecner
schikking met het Hoogerhois over de Em
ployer's Liahility Bill.Er is (voegt de bericht
gever er bjj) geen rook zonder vuqr maar
overigens moet men aan dergeljjke geruchten
niet te veel waarde hechten. Lord Rosebery,
om te beginnen, is voor het Kabinet kortweg
onmisbaar, en zal das zeker zjjnon wil weten
door te drijven. En wat den heer Asquith
betreft hjj is ie zeer bjj de pinken, om een
salaris van pst 5000 en verdere goede voor
uitzichten zoo maar lichtvaardig op te offeren.
Het waarschjjnijjkst is, dat de ministers geza-
raenljjk, wat er ook gebeurde, hunne porte
feuilles onder den arm zullen houden totdat
de ure slaat van eene algemeene verkiezing.
Van »Nederlandsch Oost- en West-Indië«
bewerkt door den hr. D. Aittou verscheen bjj
den hr. P. Noordhoff te Groningen een derden
druk. Deze vermelding alleen ware reeds vol
doende de bruikbaarheid vau dit werkje aan
te toonen, maar gaat men de uitstekende wjjze
na, waarop de schrjjver belangstelling in onze
groote en rijke bezittingen in Oost en West
tracht aau te kweeken dan verdiende dit
werk nog meer waardeering dan tot heden het
geval was. Geen dorre opsommingen van
namen, die in het geheugen gepompt, toch
uiet veel wjjzer maken, maar vergeljjkingen,
vragen, illnstratiën, schetsjes,"die met gebruik
van goede kaarten, ongetwjjfeld meer voordeel
zullen aanbrengen. Voor normaallessen en voor
eigen studie zouden we geen geschikter leer
boek weten aan te wjjzen. Op hoogere burger
scholen en gymnasia kan het moeiljjk gemist
worden.
Ten gebruike bjj het onderwjjs voor Am
bachtslieden zjjn bjj den Uitgever P. Noordhoff
to Groningen, van twee werkjes nieuwe drukken
verschenen. ja
Vooreerst het Inboek der Meetkunde
door L. van Zanten Jz. en G. A. Scholten,
beleefde een vierden druk en het Leerboek
der Rekenkunde* door L. van Zanten Jz.een
tweeden.
Beide boekjes worden met vrucht gebruikt
op verscheidene burgeravondscholen.
De verschillende vraagstukken zjjn niet te
moeiljjk en daarenboven zeer practisch. Aan
staande Ambachtslieden, die zoo onderlegd
worden, zullen, hun weg wel vinden.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN9 Febr. Johanna Catharina,
ouders J. Keyne en C. J. de Brnin. •- Eké-
line Henriette Gertrude, ouders T. Crebas en
S. C. Krom. 10 Gysbertus, ouders D. Schou
ten en M. de Keizer. 11 Gerardus, ouders
A. Coomans en A. Verwejj. Leendert, ouder»
