tn g lui sar i» ts s tr, iü:
Directe Spoorwegverbinding met GOUDA. WlDterdlenst 1893/94. - Aangevaogeo 1 Oetober. - Tyd van Greenwich.
■X 1MI i.« UT U. m?.V. MU A >'•-
1.4. I.» l0,rDÏ.V"'lï.ïltb^ 44, 1J.M
Roode Kruis.
HULP-COMITÉ TE GOUDA.
Bulteoiaodsch Overzicht.
Ia de laatst gehouden vergadering Tan de
afd. Rotterdam van het N. O. G. trad als
•preker op de heer J. Verstaps aan Amsterdam
met het onderwerp: «de plaats van de lagere
school in de maatschappij.»
Spreker begon met te constateer en, dat bjj
de behandeling Tan zooveel punten, ais tegen
woordig ten opzichte der lagere school ter
sprake komen, ae meest verrassende meeningen
worden gehoord, zoodat als van zelf de vraag
moet rpzeu, of de opvattingen, totnogtoe daar
omtrent gehuldigd, de jniste zjjn of voor nieu
were inzichten behoorden plaats te maken. De
inleider verklaarde al dadelijk dat dit z. i. niet
het geval behoeft te zjjn.
In een historisch overzicht, waarbij sedert
de I6de eeuw de vooruitgang van het onder-
wjjs, eerst naar zjjn innerlijk gehalte, werd
geschetst, toonde de heer Verstaps duidelijk
aan, dat die voortgang tot op heden een ge
leidelijke was geweest onder den invloed van
de denkbeelden der groote opvoedkundigen,
met name Ronssëau, maar waarbjj van eene
inwerking van de ideeën der kapitalisten, zooals
tegenwoordig dikwjjls beweerd wordt, niets te
bespeuren valt. Evenmin schjjut dat spreker
het geval, waar hij nagaat, wat er na de Fransche
revolutie in ons land door de Maatschappij
tot Nut van het algemeen en den staat zelf
ia tot stand gebracht.
Hp herinnert in het breede, hoe de lagere
school volgens de wet van 1806 verdraagzaam
heid moest kweeken, hoe langzamerhand de
partpen de school en hare onzjjdigheid aan
vielen, hoe de strjjd steeds heviger werd, zoodat
bp de laatste wetswijziging de school zelf de
dope er van is geworden, maar, hoe toch altijd
de meening bleef voorzitten, dat de openbare
school moest zjjn de plaats, waar ieders over-
tniging werd geëerbiedigd. Hoe voorts hiermede
in verband stond de bepaling, dat geen onderwij
zer ambten of bedieningen mocht aanvaarden
tonder toestemming van Gedeputeerde Staten,
daar men meende, dat een te sterk prononceeren
van eigen overtuiging zelfs buiten de school
hare neutraliteit moest in gevaar brengen.
Volgens spreker had niemand hierin ooit eena
beperking gezien van de vrjjheid des ouderwij
zers, tot nu onlangs het rjjkstoezicht, naar
datzelfde beginsel handelend, een sociaal
democratisch onderwijzer, welke het al te bont
had gemaakt, het zwjjgen had opgelegd, en
de partij hiertegen in verzèt was gekomen.
Beter dan dat verzet ware voorzeker de over
weging geweest, of de sociaal-democraat nog
op zpne plaats is in de openbare school, die
voor alles het vertrouwen moet bezitten der
onders eu waaronder meer de deugden van
vaderlandsliefde en tevredenheid moeten worden
aangekweekt, wat met een hart vol haat toch
wel onmogeijjk zal zjjn.
Zoo min als do staat een soc. burgemeester
of reohter in zjjneu dienst zal houden, kan hjj
dat een onderwjjzer doen. Achten de sociaal
democraten bij den dreigenden klassenstrijd
de neutraliteit der school eene kleinigheid en
trachten ze de school in dien strijd mee te
sleepen, aan voorstanders onzer school de
waakzaamheid daartegen op hunne hoede te
zjjn.
Maar over die lagere school zelf is het oor
deel somtjjds hard en ongunstig, zoodat het
voor alles zaak is zich ernstig af te vragen
wat ze wel, wat ze niet kan doen. We be
leven de reactie op hare vroegere vergodiug.
Allereerst wijst spreker hierbij op de beper
kingen, welke door de herediteit aan de op
voeding in het algemeen worden gesteld, om
daarna te doen uitkomen hoe klein het aandeel
is dat de school in de geheele opvoeding heeft.
Hjj spreekt daarbij als zpne opinie uit, dat het
gezin het grootste deel moet bljjven toegewezen
en betreurt het, dat met name de sociaal-
demooratie daarin ten opzichte van vele ge
zinnen verandering wenscht. Te veel, meent
de inleider, wordt trouwens de school opge
dragen en zjj geroepen iedere leemte aan te
vullen. Uit dat oogpunt verklaart by, hoewel
geen principieel tegenstander van kindervoeding
en achoolbaden, zich tegen de annexatie dezer
by de school. Zjj behooren niet tot haar ge
bied maar tot de zeer ingewikkelde en hoogst
moeiljjke taak van armenzorg, op zichzelf reeds
eene studie, waarbjj de minste lichtvaardigheid
zichzelf moet straffen. En waar de leerliog
de school verlaat en voortgezet onderwjjs mag
ontvangen, zal dat alles weinig baten, indien
niet van andere zjjde hem eene vaste levens
beschouwing wordt meegegeven met nog wat
meer dan enkel zedeljjke wetten.
Na nog een woord te hebben gesproken
over de waardeeriug der onderwijzers voor de
zjjde van het publiek, een onderwerp minder
geschikt voor openbaarheid in de bladen, beslnit
de heer Versluys zpne rede met eene opmerking
over de opleiding. Hp wenscht er eene, die
den aanstaanden onderwjjzer aanvsnkelpk in
do voordooien doet deelen van het middelbaar
onderwjjs, maar wil verder, doordien niet al
te groote financieele opofferingen worden ge
vraagd, het vak bljjven openstellen van de
energie van ieder, die werken wil.
Iu liet debat wordt van de zyde der soc.-
dem. onderwijzers vooral geprotesteerd tegeo
de meening, dat zjj in de openb. school niet op
hunne plaats zonden zjjn, terwpl die, dat geen
leden der party staatsbetrekkingen zouden
kannen bekleeden, door de ondervinding in
Frankrpk en Zwitserland wordt gelogenstraft.
Verder betwist men den inleider het recht
enkele uitingen, bjjv. die over het gezin, al*
specifiek sociaal-democratisch voor te stellen.
Tegenover de opinie, als zou de soc.-democraat
een hart hebben vol haat, wordt de meening
gesteld, dat hp jnist door liefde gedreven wordt.
De kosten der meest zorgvuldige opleiding moet
niemand dragen dan de staat zelf. De onte
vredenheid eindelijk die der party wordt ten
laste gelegd is niet die kleinzielige, die den
ander alles benydt, maar de ontevredenheid tegen
de inrichting der maatschappij.
Nadat nog van andere zyde wordt aange
raden, by den trenrigen toestand van zoo
menig gezin, toch het terrein der school niet
al te scherp af te bakenen en gewaarschuwd
is in de herediteit geen oorkussen te zoeken
waarop de ontmoedigde opvoeder het hoofd
ter ruste legge, wordt door spreker een en
ander beantwoord, toegelicht of verklaard. Ten
slotte dankt de voorzitter den heer Verstaps
voor de inleiding van dit onderwerp en neemt
deze gelegonheid te baat hem namens de
Rotterd. afd. hulde te brengen voor het vele
door hem op dit gebied van onderwjjs tot stand
gebracht.
Men meldt uit Den Haag:
In het Hotel des Inde»alhier gaf Woens
dagavond pater L. de Sonnaville, professor en
muziek-directeur aan het gymnasium te Kat-
wjjk a/d Ityn, eene conferentie, waarin hjj zjjn
bekend systeem tot het aanleereu der noten
uitlegde. Het anditorium, waaronder musici
van naam en vertegenwoordigers der onderwps-
wereld, was opgetogen, zoowel over het prac-
tische en aanschouwelijke van het systeem, als
over de vernuftige leermiddelen, welke spr. er
voor uitgedacht heeft.
De katholieke leden van de Eerste Kamer
en van de ontbonden Tweede Kamer zullen
eene vereenigde vergadering houden ter be
spreking van de gedragslijn, die de katholieke
party in den lande bij de aanst. verkiezingen
behoort te volgen. Die vergadering zal aanst.
Diusdag in Den Haag in het Hotel de Twee
Steden* plaats hebben.
In verband met de Zondagsrust voor bakkers,
verneemt men, dat de bakkersknechts te Schie
dam reeds sedert onhenglyke tyden des Zondags
vrpaf hebben. Het brood voor Zondag wordt
den avond te voren rondgebracht, en, behoudens
eene enkele uitzondering, beginnen de werk
zaamheden niet eer voor Maandagnacht.
Een arbeider van Akkrnm heeft Zondag
avond op de Palmpaardenmarkt te Utrecht,
waar bjj in dienst van eenen handelaar uit
Akkrum eenige paarden begeleidde van een
vreemd paard dat voorbjj hem draafde, een zoo
hevigen slag tegen de borst ontvangen, dat hp
naar het Ziekenhuis moest worden vervoerd
en daar nog dien eigen avond overleed.
De «Tjjd* merkt bp de bespreking der hou
ding van «Burgerpliéht* te Amsterdam op,
dat de aanneming van de candidatnnr der
Tweede Kamer door den heer Tak iets buiten
gewoons mag heeten, vooral wanneer men be
denkt dat de aanstaande Kamer eene zeer
buitengewone opdracht zal hebben en de mi
nister dus zal worden afgevaardigd om een
oordeel uit te spreken over zjjn eigen werk.
Op die wjjze wordt de persoon des minis
ters meer en meer de spil, waarom zich de
geheele politieke quaestie beweegt. Als de
minister gevolg mocht geven aan de van radi
cale zyde tot hem gerichte nitnoodigiog, om
in eigen persoon zjjn program te komen uit
eenzetten, dan kan het niet zjjn om nit zynen
mond iets nieuws te vernemen, doch omdat
men eene aanleiding zoekt tot demonstraties.
Er {moet beweging zjjn dit bljjkt ook uit
de aansporing tot buitengewoon huldebetoon
aan de Regentes by haar bezoek aan de hoofd
stad. Gelden die ovatiën hare geëerbiedigde
persoon Of zouden zjj in tegenovergestelden
zin even luidruchtig zjjn, als door de Kroon
besluiten waren genomen, die de goedkeuring
der betoogers niet konden verwerven?
Het zal Tak zjjn en niemand anders, dien
men toejuicht. Men juiche echter niet te
vroegstraks moet misschien H. M. den pre
mier het beleid nit de handen nemen. Er zjjn
lieden, die beweren met de verkiezingsgeographie
van ons land goed bekend te zyn en welke
den heer Tak by de aanstaande verkiezingen
eene besliste nederlaag voorspellen.
Burgerplicht* en Amsterdam zjjn nog heel
Nederland niet. Zwaar zal de strjjd zpn, maar
allengs verkrjjgt de te houden verkiezing een
zuiverder karakter. Voor of tegen Tak is de
ware leuze.
Valt Tak, dan is althans het uitzicht op
eene min schadeljjke oplossing van het kies-
rechtvraagstuk niet uitgesloten. Triomfeert
Tak, dau zjjn wjj voorgoed gebonden aan een
ongroudwettig kiesrecht, en gaan wjj hoogst
waarschijnlijk een tjjdvak vsn ministerieels
dictatuur tegemoet, zooals er sinds 1815 in
ons land nog niet is voorgekomen.
De radicale kiesvereeniging Burgerplicht*
te Leeuwarden heeft Woensdagavond met al-
gemeene stemmen tot candidaat voor de Tweede
Kamer gesteld den heer C. V. Gerritsen.
In Friesland is eene Vereeniging opgericht,
hoofdzakelijk uit landbouwers, handwerkslie
den en arbeiders bestaande, ten doel hebbende
te onderhandelen of emigratie door kolonisatie
ook mogelyk is en, zoo ja, waarheen de stroom
dan bet best zal kunnen worden geleid.
Daartoe wenscht zy eene commissie van
practiscbe mannen naar Noord-Amerika te
zenden, om eenige staten te bereizen en by
terugkomst over verschillende zaken, haar bij
instructie aangeduid, uitvoerig te rapporteeren
Mocht het rapport der oommissie gunstig
luiden, dan wenscht zy, ter verbetering van
de maatschappelijke toestanden in deze pro
vincie, emigratie op groote schaal té bevorde
ren. De Vereeniging, die den naam Onder
zoek* draagt, is begonnen te trachten gelden,
voor de uitzending van bedoelde commissie
benoodigd, bjjeen te brengen.
Door de politie te Utrecht is Woensdag
aangehouden de adsislent by de posterjjen Te
T., verdacht van in zjjne hoedanigheid aan het
postpakkettenkantoor reeds gebruikte postzegels
te hebben schoongemaakt en die, als waren ze
nienw, weder gebruikt op postkaarten, zoodat
het rjjk benadeeld moet zyn.
De persoon in Den Haag, wiens huisvrouw
in de vorige week dood bleef by eenen twist
tns8chen hen beiden, is iu vrjjheid gesteld.
Uit de lpkschouw moet zpn gebleken, dat
de dood veroorzaakt is door slagaderbreuk In
de hersenen ten gevolge van hevige
aandoening, doch niet van geweld.
Gisteren kon verstrekt worden Akte A.
voor de zaivere toepassing van het Correspon
dentieschrift en vertrouwdheid met het systeem
«Stolze-Wéry* aan de heeren J. H. Albrecht,
2e Luitenant Inf. ArnhemJ. Bennink, Hoofd
eener School, ArnhemA. Blewanns, Employé,
OschJ. Mekking, Volontair, ArnhemH.
Posthumus, Candidaat-Notaris, GiekerkJ.
Raemaekers, Commies Telegraphic, Nijmegen.
Akte B. tot het geven van onderwps in de
Stenographic volgens het stelsel >Stolze-Wéry«
aan de HeerenA. Franken, Onderwjjzer,
Krulingen; J. Th. Huishof, Handelaar, Groen-
looF. V ollewens, Procureursklerk, 's-Herto-
genbosch en A. J. Weutzel, Ambtenaar ter
Secretarie, Dalfsen.
Over de proefschriften van 4 Candida ten
voor Diploma A. en 1 voor Diploma B. moest
afwjjzend worden beschikt
De terugkeer van den echtgenoot. Zeven
jaar geleden vertrok nit Castiglione (Italië)
een metselaar, met name Pietro Zaccharia,
naar Zuid-Amerika, terwpl hy zpne vrouw
toevertrouwde aan den zorgen zijns broeders
Leobe en zjjn schoonzuster.
Dezer dagen kwam hp onverwachts terug
met een sommetje van vjjf en veertig duizend
lires, dat hjj verdiend bad door hard werken.
Hoe groot was echter zyne verwondering zpne
vrouw te zien omringd door vpf kinderen. Hp
riep haar ter verantwoording, en zp bekende,
dat Leone, zpn broeder, de vader der kinderen
was. Woedend greep de metselaar daarop een
bjjl en verbrijzelde zyne vrouw den schedel,
waarop hjj zich bij de politie ging aange-
In eene vrij drnk bezochte vergadering
van de liberale kiesvereeniging teMeppel werd
door het bestuur voorgesteld aan mr. H.
Smeenge, afgevaardigde ter Tweede Kamer
voor dat district, dank te betuigen voor zijne
honding in zake het kiesrechtontwerp-Tak.
Met algemeens stemmen werd daartoe beslo
ten.
De heer Smeenge werd vervolgens, ook met
algemeens stemmen, wederom candidaat ge
steld voor het lidmaatschap der Kamer.
Een aardig vischje is te Lyon gevangen,
nl. een karper van 12jj kilo. Het beest is
voor 225 francs verkocht en zal tentoongesteld
worden.
Donderdagmorgen is de wed. M. te Reenen,
die verdacht werd haar pasgeboren kind te
hebben gedood, naar de gevangenis te Arn
hem overgebracht. By het verhoor voor den
burgemeester heeft zjj bekend haar kind te
hebben doen stikken door het de hand op het
mondje te leggen.
Te Gorinchem heeft, in eene vergadering
der liberale kiesvereeniging «Algemeen Be
lang van Gorinchem*, de voorzitter, Mr. A.
C. Visser, eene rede gehouden over den staat
kundigen toestand.
De spreker was van oordeel, dat de houding
van den Minister Tak in elk opzicht streng
moest worden afgekeurd. Hjj noemde diens
kieswet-ontwerp het slechtste sink, dat ooit
kon worden in behandeling genomen, en wees
op de ongemotiveerde houding van dien Mi
nister, na de aanneming van het amendement-
De Mejjier. Een minister zeide spreker
moet boven de partyen staan en moet zelf
leiden, doch niet geleid worden. Spreker
noemde den Minister een slecht staatsman en
achtte de hulde, welke hem in den laatsten
tjjd toegebracht werd, onverdiend en geheel
misplaatst.
Daarentegen bracht hy hnlde aan den heer
De Mejjier, voor diens eerlijke en royale han-
Gonda
Moordrecht.
Nieuwerksrk
Oapelle
Rotterdam
Rotterdam
Oapelle
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
6.80
7.—
7.86
7.88
7.80
7.66
7.66
8.86
8.48
8.48
8.68
8.06
8.01
8.40 10.46
8.8010.— 11.06
10.66
11.08
11.08
11.16
11.86
18.08
18.88
6.—
6.10
6.10
6.86
6.88
6.08
6.18
6.81
6.88
6.86
7.86 7.47 8.— 8.46 8.61
7.45 8.07 8.18 10.08 10.11
18.18 18.58 1.84 8.68 4.60
1.01 4.67
1.18 6.04
1.18 5.11
11.88 1.88 1.44 4.10 6.80
KOTTBRDA M-G OÜDA
6.88
6.66
6.03
6.10
6.17
6.86
7.10
7.80
8.88
8.40 8.08
8.40
8.47
8.54
10.1
10.10
10.48 11.08 11.88
11.08 11.86 1U
10.17
10.87
10.84
10.41
10.47
11.60
19.90
1.45
8.80
8.60
8.48
4.90
4.45
5.85
7.07
8.10
8.86
1.55
4.65
ff
7.17
8.44
9.09
5.09
ff
7.14
8.60
9.09
5.08
7.81
18.08
19.40
8.15
9.48
8.10
4.08
4.40
5.16
5.56
7.87
6.80
10.—
Gouda 7.80 8.40 8.04 8.87 10.48 18.11 18.81 1.01 1.87 8.86 4.45 6.87 5.68 7.18 8.86 8.87 10.48 11.11 11.80
Zev.-M. 7.418.58 11.01 1.18 r 4.57
Bl.-Kr. 7.47 v J-J8
Z.-Zegw.7.5S 8.01 11.10 1.J4 6.08
N.d-L.d.8.08 *«88
6.11
6.16
6.88
6.81
6.86
8.48
ff
8.58
OO I'D A-U TRIO HT.
I
8.41
8.S1 ?0?1» Ïo'sViI.m" ï.ïl'l.ll *.1« 4.47 5.M «.«1 7.41 «10.01
1108 a 8.87 ff 6.87 7.58 10.88
11.16 8.44 6.04 5.44 6.17 8.06 10.88
11.88 8.61 5.18 6.50 8.18 10.84
6.18 7 88 8.98 8.41 8.— 10.51 11.48 1.80 8.08 8.50 4.48 6.88 6.81 6.86 8.88 8.1010.68
Gouda 5.85 6.40 7.66 8.08
Oudew. 5.50 6.54 a
Woerden 5.67 7.01 8.11 8.40
Harmeien 6.04 7.08 a 8.46
Utreekt
Gouda
DEN H A A G GOU DA.
'•Hage 5.48 7.807.48 8.88 8.4610.1411.3811.15 1.88 8.15 8.45 8.48 4.15 4.48 6.81 7.-8.06 8.88
Voorb. 5.54 a 10.80 1.44 a 4.48 7.06
N.d-L.d5.58 1.48 ft 7.11
Z.-Zegw6.08 10.88 t 1.58 t ff 6.— 7.80
Bl.-Kr. 6.14 *f» 8.04 7.86
Zer.-M.6.19 10.41 8.09 5.08 7 81 9.64
Gouda 6.80 7.50 8.18 9.5810.1610.5818.0818.46 8.80 8.45 8.15 4.18 4.43 5.80 5.51 7.48 8.86 10.01
DTKBCB T—G O D A.
Utrecht 6.88 7.50 8.- 9.58 11.84 18.08 18.508.10 8.584.43 6.86 7.46 ST 8.09 8.6010.07 10.64
Harmeien 6.47 8.08 10.09 11.19 8.94 4.06 4.56 9.04 f
Woerden 6.68 8.10 10.16 19.86 4.19 8.1010.88
Oudewater 7.07 8.19 10.84 18.41 4.84 9.11
Gouda 7.90 8.39 9.84 10.87 19.06 18.55 1.88 8.60 4.37 5.80 7.08 8.80 P* 8.41 9.89 10.40 1136
AMSTBRDA M—G O U D A.
Amsterdam OB. 7.66 9.40 11.10 1137 9.40 4.10 4.10 731 8.47
Amsterdam Wp 6.60 8.10 8.56 1136 11.4 8.66 436 4.86 V.48 1836
738 6,1» 16.44 18.14 18.18 8.18 138 631 8,88 1138
I
delwyze. Hy noemde dien afgevaardigde een
man nit één stnk, een man met een vast be
ginsel, een man, die gehandeld heeft met volle
overtniging.
Dit oordeel over den Minister werd bestre
den door de 6heeren Kuipers en Noordujjn
vooral de eerste kwam op tegen de vele be
schuldigingen en verweet veeleer aan de con-
servatief-liberalen hunne handelingen, dan aan
den Minister, die zijns inziens flink heeft ge
handeld.
De heer Visser beantwoordde de sprekers,
waarna de vergadering te middernacht uiteen
ging-
De »Hunze IX" varende van Groningen op
Hamborg, lag in de nacht Van Zaterdag op Zon
dag aldaar gereed om den volgenden ochtend
naar Groningen te vertrekken. Tegen 3 uur
zonden echter nog eenige weinige goederen ge
laden worden. Kapitein D. Reisema, deelde het
volk, dat zich op het dek bevond, mede, dat
hy nog een half uurtje naar de kooi ging, waar
na men da goederen begon te laden. Te dien
einde wero de stoomlier in beweging gesteld.
Tengevolge van de groote hitte sprongen eeni
ge bnizen, die door de kajuit van den kapitein
en onder diens kooi liepen, waardoor in een be
trekkelijk kort oogenblik de kleine ruimte vol
stoom kwam. De ongelukkige kapitein, bjjna
blind door den stoom, kon de dear niet open
krjjgen, zoodat het geruimen lyd dnnrde voor
hy naar bniten was gebracht. Onder vreeseljjk
Ijjden ia de heer Reitsema Zondagavond overle
den.
Den 13en dezer overleed te East Dulwisch,
Londen, op negentig-jarigen leeftyd de heer
P. I. Marcus. Gedurende ruim 24 jaren
(1847—1872) was hy predikant by de Waalsche
gemeente te Rotterdam. Hy sleet de jaren
vau zijn emeritaat eerst te Kondekerke, toen
te Gouda, en de laatste jaren ia Engeland,
waar zyn zoons gevestigd waren.
Te Groningen stond terecht de ingenieur
A. J. v. L. t. M., 46 j., chef van het mou
vement en loco chef van dienst by de Maat-
sohappy tot exploitatie van staatsspoorwegen
wonende te Utrecht, ter zake dat aan zijue
schuld te wjjten is dat te Winsum in den
namiddag van 27 September 1893 gevaar is
ontstaan voor het verkeer door stoomvermogen
over den spoorweg Sauwert—Roodeschool, zy nde
nameljjk op genoemden dag een trein, bestaande
uit eene locomotief en eenige wagens, van het
station Winsum in de richting Roodeschool
vertrokken en gereden over wissel 3, liggende
in hel hoofdspoor of een der hoofdsporen op
en behoorende tot het station of de halte aldaar
en door den trein in qnaestie tegen de pont
in bereden wordende, welke trein door ver
keerden stand van wissel 3 is gederailleerd in
dier voege dat de locomotief en de beide eerste
wagens op het havenspoor, zynde verkeerd spoor
zyn geloopen en de 2e waggon van achteron
(dit is met de achterste wielen) is ontspoord,
bestaande zyne schuld hierin dat hjj, als
loco-chef van dienst by de Maatschappij tot*
exploitatie van staatsspoorwegen, onder dag-
teekening van 8 Augustas 1893 aan den in
specteur der exploitatie van die maatsohappjj
te Zwolle, mede ter instructie van de ambte
naren op de bedoelde lijn, in strjjd met de
bepaling van artikel 68 van deel A van het
reglement op- den dienst op de spoorwegen,
bedoeld in artikel 1 der wet van 28 Oetober
1889 (Stbl. No. 146), waartoe de spoorljjn in
qnaeetie behoort, vastgesteld by kon. besl. van
26 Mei 1890 (Stbl. No. 93), dat voor wissels
als onderhavige verplichte bewaking of sluiting
voorschrijft by het doorgaan van treinen,
heeft gericht eene aanschrijving, houdende dat
de raad van toezicht op de spoorwegdiensten
het verzoek van de maatschappij betreffende de
bewaking van wissels op de ljjn Sauwerd-
Roodeschool geweigerd had en dat de tegen
de punt in bereden wissels in de hooldsporen
dus bewaakt moesten worden by de binnen
komst van treinen waarvan het gevolg is ge
weest dat de stationschef of haltechef te Winsum
aan wien deze instrnctie door den inspecteur
te Zwolle was overgebracht heeft nagelaten den
wissel No. 3 bedoeld in het hoofd dezer, op
bovenomschreven plaats en tjjd te bewaken of
te sluiten of te toen bewaken 6f te slniten
toen die wissel zon bereden worden door den
naar Winsom vertrekkenden trein in qnaestie.
De getuige P. v. d. JB. inspecteur Expl.
Staatssp, verklaarde aan den president dat, naar-
zyne opvatting, nit de aanschrijving niet te
halen was eene afwjjking van art. 68 van het
machinist S. H. die den dag van het
ongelnk den trein bestaarde, had den verkeer
den stand van den wissel eerst beepenrd toen
de trein reeds op het verkeerde spoor geloopen
was.
Us haltechef nit Winsnm had nit de
ciroulaire, die hem door den inspecteur van
de Expl. Staatssp, was toegezonden, begrepen,
dat in het vervolg alleen bjj het binnenkomen,
niet by het vertrek der treinen de verplichte
bevajring of sluiting noodig was.
Het M. acht bjj den beklaagde aanwezig
•culpa lata.* De beklaagde gelastte bewaking
bjj het binnenkomen van den trein. Zeer zeker
was deze term voor tweeërlei uitlegging vat
baar, al wordt er nu ook beweerd dat de be
doeling geweest was uit te drukken het binnen
komen van den trein in de wissels.
Op grond van art. 165 eischt het O. M.
100 boete.
Mr. J. A. Tellegen wyst in zyn uitvoerig
pleidooi er op dat de eigenlyke schuldigen hier
niet lerechtstaau. Immers werklieden die
langs den wissel liepen, hebbea deze een an
deren stand gegeven. Het ongeluk dat ge
volgd was, was tevens vafi luttele beteekenis
geweest. En de brief was duideljjk. De
haltechef, hedenmorgen gehoord, verklaart
thans, in strjjd met vroegere verklaring, dat
bjj er uit begrepen had dat bewaking etc.
alleen noodig zou zyn bjj aankomst in het
station. Dan had die chef ook in allen ge
valle moeten berichten aan zjjne superieuren
dal deze aanschrijving ih strjjd was met arti
kel 68, en dat door die aanschrjjving gevaar
voor het verkeer ontstond.
Buitendien, de brief was van 8 Aug. '93
aan den inspecteur. Deze zond den 12 den Aug.
aan zijne ondergeschikten de circulaire, die, zoo
als pleiter aantoont, niet overeenstemt met den
brief. Ten onrechte wordt door het O. M.
aangenomen dat binnenkomen staat tegenover
vertrek.
Pleiter concludeert tot vryspraak, omdat niet
bewezen is dat door den brief gevaar is ont
staan.
Donderdag 29 e. k. uitspraak.
Dezer dagen hield Dr. G. C. J. Vosmaer,
uit Utrecht, in »Artis« te Amsterdam een
voordracht over dit sponzen, en stond voor
eerst geruimen tjjd stil bjj de organisatie en
de soorteu van sponsdieren. Zoo onderscheidt
men in hoofdzaak glassponzen en hoornachtige
spouzen, waarvan het skelet nit een vezelach
tige stof (spongine) bestaat, welk skelet dan
in het inwendige van de spons versterkt wordt
met vreemde lichamen, vooral deelen van an
dere sponzen.
Van de vele honderden spons lieren, welke
men thans reeds kent, zjjn er slechts twee,
die voor de huishouding kunnen worden toe
gepast (espongia officinalis).
Eerst in het laatst der vorige eeuw werd
aangetoond, dat de spons geen plant, maar
een dier of juister nog, een kolonie van dieren
is. Wat men in het dageljjkach leven als spons
gebruikt, is niets dan het skelet van een
sponsdier, waarvan de fijne organen en ver
takkingen zyn weggenomen.
Spr. gaf een dnideljjke beschrjjving van de
ontwikkeling van zulk een sponsdier, dat aan
vankelijk rondzwemt, maar zich ten slotte
ergens vastzet, voor zyn gsheele verdere be
staan. Wordt een spons onder water handig
doorgesneden, dan groeien beide deelen weer
tot een geheele spons aan, een eigenschap,
waarop een soort van sponzencultuur is ge
baseerd.
De verzameling geschiedt met harpoenen,
door middel van sleepnetten of door duiken.
De visschers doen de sponzen onmiddellijk na
de vangst een reiniging oudergaan, door eerst
het bnitenste hulsel weg te nemen en daarna
de weeke deelen door slaan of di-ukken te ver
wijderen. De sponzen worden na een tweede
reiniging verzonden, en wel zoo droog moge
lyk, omdat anders een soort van bederf in
treedt, merkbaar aan een oranje tint. Zy
worden in het groot bjj het gewicht verkocht,
een wjjze vanverkoop, welke te gelijk een
verklaring geeft van de omstandigheid, dat
vele sponzen dikwjjls zand bevatten. De sleep
netten worden op diepere plaatsen aan de
Aziatische kust toegepast.
Het duiken geschiedt vooral in den Griek-
schen Archipel, het voornaamste veld voor de
sponzen vangst. Het eiland Aegena vormt het
middenpunt van de rykste vindplaatsen. Uit
die streek wordt per jaar ongeveer 240,000
K.G. verzonden, een waarde vertegenwoordi
gende van circa 3| millioen galden, cjjfers
echter, welke van eenige jaren her dateeren.
Het bedrjjf van den sponzenduiker is zeer ge-
vaarljjk en weinig loonend. Toch is het in
die streken zeer in aanzien, zoodat de jonge
meisjes het zelfs een vereischte achtten, dat
haar aanstaande minstens eenige malen moet
gedoken hebben. De vangst dnnrt van Mei
tot September, waarna de duikers den verderen
tjjd in ledigheid doorbrengen.
Men maakt een groot aantal onderscheidin
gen bjj de verschillende soorten, in den han
del hoofdzakelijk die van Dalmatiuenschwamm,
Levautinenschwamm (éponge dur) en Pfer-
deschwamm (éponge commune). De allerbeste
soort is de Ostropalaea-spons, van welke va
riëteit jaarljjks in den Griekschen Archipel
van 10 tot 20.000 exemplaren worden uitge
voerd. Voorts heeft men de sponzen van
Kandia, de Syrische soort en de kleine en
zachte champignons. De gele kienr is altjjd
gezocht, maar daarom dikwjjls kunstmatig
aangebracht, hetgeen niet geheel onschadelijk
is. Een volkomen doeltreffende reiniging van
een oude en vervuilde spons kan alleen ge
schieden door langdurig koken in verdund
citroensap.
Spr. stond ten slotte nog eenigen tjjd stil
bjj de diersn, welke om verschillende redenen
hun verblyf opslaAn in een spons, en noemde
da&rbjj o. a. poliepen, wormen en krabben,
inzonderheid de Dromia, een groote krab,
welke tjjdeljjk huisvesting zoekt in platte
spouzen, als een middel om aan zijn vyanden
te ontkomen. In het bjjzonder behandelde
hjj daarbjj °ok de zoogenaamde boorsponzen,
zeer kleine organismen, welke onder mosselen
en oesters langzaam maar onverstoorbaar eene
groote slachting aanrichten.
De aantrekkelijkheid dezer voordracht werd
verhoogd door een aantal lichtbeelden en an
dere afbeeldingen, benevens vele merkwaardige
praeparaten uit de ryke verzamelingen van
het genootschap.
1893-94.
Als naar gewoonte geeft het Bestuur van
het Hulp-Comité »het Roode Kruis* te Gouda
aan de Leden gaarne het verslag van de werk
zaamheden en verrichtingen loopende ov^r het
eenentwintigste dienstjaar.
Beleefdelijk verzoekende dat ook niet-leden
daarvan inzage willen nemen, zoo noodig is
den steun van velen, zal er kannen voortge
gaan worden met bedeeling van zieken, wier
getal voortdurend groot bljjft.
Zeer wordt gewaardsert de ware belangstel
ling van vele leden, vooral ook die der leden
buiten de stad, en dubbel welkom waren de
liften, die mochten ontvangen worden, waar-
'\or het mogelyk was te kunnen blyven be
doelen.
Met welgemeenden dank wordt gaarne
melding gemaakt van de volgende giften als
vorige jaren met opgave van plaats, tyd en
bedrag.
In Maart mocht ontvangen worden uit Gonda
1.50, uit Feyenoord 3.—, uit Beetgumer
molen 1.50, nit Schoonhoven 3.—, van
N. N. 2.nit Gonda 1.In April
uit Amsterdam f 10.-—. In Mei uit Haarlem
een coup. h 14.85, uit G. 1.—. 3 Nov.
mocht van een belangstellend lid alhier ont
vangen worden de belangrijke gift h 200,
benevens een Bon voor 50 fi. wjjn. 23 Nov.
uit Amsterdam 10.—, van Mevrouw de H.
alhier ontvangen twee Wollen dekens. 24 Nov.
van een belangstellend lid alhier 52,—, van
N. N. f 1.50, uit Leiden f 5.In Dec. van
N. N. 2.50. Van Mevrouw V. alhier eene
soepljj8t. In Januari 1894 van N. N. 60.
15 Februari nit Haarlem eene Coup. h ƒ3.461,
van N. N. I.—, van den heer D. alhier
dnizend qnitantiën.
Gaarne brengen wjj openlyk onzen bizonderen
dank aan allen, die door hnnne gewaardeerde
welwillende gaven ons gesteund hebben.
Op aanvrage van H.H. Geneeskundigen
werden 243 zieken bedeeld.
Aan ben werden uitgereikt:
Aan vleesch voor f 150.87
liter melk 559.931
eieren 113.951
8 soepljjsten 24.
brood 8.53
steenkolen 3.39
stroo, enz. 7.26
materieel 6.33
De ziekenstoelen, windkussens, vooral de
ringkussens enz., worden door Bestuurderessen,
waar noodig in gebruik gegeven. Van de dekens
wordt een goed gebruik gemaakt, ook de soep,
kolen en broodkaartjes worden gaarne ont
vangen.
De rekening is nagezien en goedgekeurd
door den WelEd. heer W. Werninck en
Mevrouw A. J. Montjjn—Schelling.
Door bet Hoofd-Comité der Nederlandsche
Vereeniging ontvingen wjj de gewone berichten
en verslagen.
Wy bevelen ons tot elke gift hetzjj in geld,
oud linnen, neteldoek of gebruikt beddegoed
beleefdelijk aan.
Met vertrouwen en aanbeveling meenen wjj
ons verslag over het een en twintigste dienst
jaar te kunnen eindigen met de herinnering
aan de zóó laag mogelyk gestelde contributie
(jaarljjks minstens a f 1.—) vdor het lid
maatschap.
Het Bestuur,
Mevr. M. J. tsn BOSCH—Scholtbn,
Presidente.
Mej. G. W. db JONGjPenningmeesteresse.
Mej. C. SaLTZER, Secretaresse.
Mej. C. M. E. DIJTIHL, Bestuurslid.
Mej. J. M. SaLTZER,
Mej. N. J. SCHELLING,
Mej. D. BRAAT,
Overal in Pesth hangt de zwarte vlag nit.
De onafhankeljjkheidspartjj van '48 besloot
Vrjjdag in het Huis van afgevaardigden een
voorstel in te dienen, waarbjj zjj aan hare
eischen omtrent de aan Kossnth te verleenen
eere-begrafenis vasthoudt. De Bears is ge
sloten geweest en zal op <fen' dag van Kossuth's
teraardebestelling eveneens dicht zyn.
De studenten bielden gisterenavond een be
tooging voor den koninklijken schouwburgen
de Opera, uit verontwaardiging over het feit
dat de voorstellingen, niettegenstaande .den
dood van Kossuth, doorgingen. De menigte
drong de schouwburgzalen binnen en verdreef
de toeschouwers er uit. De politie de menigte
uiteen.
Wat de Kossuth-quaestie betreft, de minister
president Wekerle heeft wel verschillende
maatregelen voorgesteld, waaruit de sympathie
voor Kossuth blykt, maar weigert toestemming
te geven tot eene begrafenis op kosten van
d9h Staat.
Algemeen is het leedvermaak der Fransche
bladen over Casimir Perier's overwinning op
den Senaat. Einde goed, al goed,* schryft
de «Rappel,* maar de Senaat heeft, dopr Maan
dag met een zuur gezicht te brinken vrat
hjj Zaterdag wilde wegwerpen, zyn gezag
niet vermeerderd. De »Soleil« vraagt of de
Senaat niet getoond heeft, dat hjj met zweep
en tengel geregeerd behoort te worden. De
«Estafette is bjjzonder verheugd, dat de Senaat
zjjn woorden heeft moeten intrekken en ziet
in het gebeurde een zegepraal van Ferry's
koloniale politiek.
Dat de bekwame begrootingsrapporteuv uit
den Senaat Boulanger geen familie van
'wjjlen den «generaal* geplaatst is aan het
hoofd van het nienwe departement, is eeniger-
mate een schadeloosstelling, hoewel het geval
te geljjker tyd niet geheel zonder ironie is.
Boulanger heeft verklaard, dat hij geen aan
vallende koloniale politiek wil volgen. Hjj
acht Frankrjjk's koloniaal bezit groot genoeg
en is van oordeel dat allereerst de ontvfikkeling
der koloniën zoodanig moetw&rden bevorderd,
dat de nationale handel versterkt wordt tegen
de mededinging der Engslschen en Dnitschers.
Steeds zoekend naar anarchisten vindt de
Parysche politie ook een menigte dieven, zoo
veel, dat haar activiteit weer in een niet zeer
gunstig licht verschjjnt Zoo ontving iemand
dezer dagen een. dreigbrief, waarin verzocht
werd om een zekere som «poste restante
De ontvanger van den brief behoorde toe
vallig niet tot het gewone soort der hangen
hjj gaf den brief aan de politie en toen de
brutale rekel aan het postkantoor kwam om
te vragen, of er een brief voof hem was,
werd hjj ingerekend. De man zeide nit Praag
te zjjn en Hrabe te heeten. Zjjn helper, zekere
Budimir, een Hongaar, werd insgeljjks gevangen
genomen. In beider woning werden een menigte
valsche passen, formulieren voor bedel- en
dreigbrieven en eenige reeds klaargemaakte
brieven gevonden. Beiden hadden tal teParys
wonende aanzienljjke buitenlanders op die
wijze opgelicht. Ten gevolge der onthullingen
van Hraba en Budimir is een bende van 22
buitenlantjsche oplichters en dieven gevangen
genomen. Onder hen zjjn 9 Rassen, 3 Hongaren,
2 Turken, 2 Dnitschers en 3 Grieken.
Het Hof van Cassatie te Rome heeft uit
spraak gedaan in de zaak van Molinari, tot
23 jaar opsluiting veroordeeld wegens deelne
ming aau de woelingen in Massa-Carrara. Het
Hof weigerde de bevoegkeid van den krjjgs-
raad te erkennen aangaande feiten, voor de
afkondiging van den staat van beleg voorge
vallen, dientengevolge znllea tal van uit"
spraken, in Carrara en ook op Sicilië door
de krijgsraden gedaan, moeten worden herzien.
De staat van beleg op Sicilië schjjnt te zullen
worden bestendigd tot de krijgsraden al de
processen, hebben afgedaan. Tot dasver zijn
420 personen veroordeeld tot opsluiting van
een tot dertig jaren, 3 tot dwangarbeid en
80 tot mindere straffen.
Schoon er bepaald was, dat de financieele
commissie den mond zou houden, lekt nu en
dan iets van haar werk uit. Zoo moet de be
lasting op het kapitaal van 20 pCt. door de
commissie gebracht zyn op 14 pCt. en van de
door de Regeering gevraagde belastingsom 50
millioen afgenomen zyn, terwjjl voor leger en
marine nog 29 millioen besparingen worden
verlangd. De Minister van Financiën zon ge
weigerd hebben hiermee genoegen te nemen.
Terwjjl het tusschen Rusland en Daitoch-
land gesloten handelstractaat Dinsdag in wer
king is getreden, wachten de voorloopige
overeenkomsten tusschen Oostenrijk en zjjn
Rnssischen buurman nog steeds op han uit-
voéring.
In den loop dezer maand zyn die overeen
komsten goedgekeurd door den Oostenrykschen
Rjjksraad zoowel als door bet Hongaarsche
Parlement. Zjj moeten dienen om tot het
einde dezes jaars eene voorloopige regeling te
vormen in afwaobting van het tot stand ko
men van een definitief handel itractaat, waar
over reeds geruimen tjjd onderhandeld is.
Nu had men zich in Oostenrjjk en Hongs-
rye er mede gevleid vooral de fabrikanten
daar te lande dat denzelfden dag waarop het
Duitsch«Russische handelstractaat in werking
trad, ook de voorloopige handelsovereenkom
sten tusschen Rniland en Oostenryk-Hongarye
van kracht zonden wordenmaar in die ver
wachting is men deerlyk teleurgesteld.
Het schjjnt dat het Russische gouvernement
de voorloopige regeling niet aan wil, voordat
de grondslagen van het definitieve tractaat
gelegd zijn. Jfeartoe behoort het tarief der
graanrechten, elf Rusland verlangt zulks lager
gesteld te zien dan de Hongaarsche regeering
wil toegeven. Zjj meent dat niet te knnnen
doen, om<^ het Parlement te Budapest zulk
