De protestmeeti;
7011.
Directe Spoorwegverbinding met GOUDA.
Zomerdienst 1894/95.
Aangevangen 1 Mel. T(Jd van Greenwich.
mKÊÊÊÊÊÊumÊmmmmmÊÊmmmmmmu
Bnltenlandscb Overzicht.
SCHUTTERIJ-.
Bekendmaking',
on hun plicht die meerderheid te leiden en
dat stelsel aan de vuurproef te onderwerpen.
Thans te weigeren, is een onverantwoordelijke
abdicatie.
En zoo de heer Röell dan volstrekt die
zelfwegcjjferiog begeert, wat wjj nog moeiljjk
kunnen gelooren, waarom dan de heer Van
Houten niet geroepen? Ziedaar iemand, die
althans niet zal weigeren de verantwoordelijk-
heid te aanvaarden van zjjn daden. Mede
onder zjjn leiding is de overwinning bevochten,
waarin hjj thans roemthjj is het, die steeds
verzekerde uitdrukking te geven van den wensch
der meerderheidhjj is het, die zich overtuigd
houdt de drager te zjjn der ware liberale be
ginselen en de ontdekker van een drang tot
kiesrechtuitbreiding bjj Katholieken en ge
matigde antirevolutionairen. Wie eerder dan
hjj is geroepen Taks taak op te nemen en
een kiesrecbthervorming aan te bieden, die
allen zal bevredigen
Ziedaar het advies, dat naar onze bescheiden
meening aan H. M. de Koningin-Regentes
behoorde te worden gegeven, niet dat om in
extra-parlementair gemodder heil te zoeken.
Zou het daarheen moeten, dan is het toch niet
aardig van het Dagblad* den ouden heer
Heemskerk geheel te vergeten, van wien het
vóór de ontbinding heette, dat hjj de man was
van 't oogenblik. (Vaderl.)
Een goede postduif legt een Eng. mjjl ge
middeld in 1.5 minuut af. Bjj matigen wind
in de richting van beweging kan die snelheid
tot 1400 M. en bjj sterken wind zelfs tot 1800
M. stjjgen. Bg tegenwind vermindert die snel
heid soms tot 800 en 600 M. per minuut. In
het algemeen kan worden aangenomen, dat de
wind met de helft van zjjn eigen snelheid ver
tragend of versnellend op de vliegsnelheid der
duif werkt.
Den lOen Mei 1890 legden 10 postduiven
den weg tusschen Rome en Florence (afstand
316 kilometers) binnen 4 uren afde eerst-
aankomende duif had daartoe slechts 3 u. 9
m. besteed en hare vliegsnelheid bedroeg dus
niet minder dan 1670 meters per minuut. Dit
was alleen door den voor een duif betrekkeljjk
korten afstand en door voordeelige windrichting
mogelgkwant op zeer groote afstanden van
bjjv. 900 K. M., waarvan 6 gedeelte over
zee, wordt de gemiddelde vliegsnelheid der
duif blykens de ondervinding op slechts 550
M. per minuut gerekend. Bjj vliegt jjden van
5 tot uiterljjk 10 uren kan onder normale
omstandigheden door haar eene gemiddelde
snelheid van omstreeks 1100 M. per minuut,
d.i. van omstreeks 12, bereikt worden.
Siberische gevangenis-gruwelen In de zit
ting van de maatschappjj tot bevordering der
volksgezondheid, te 8t. Petersburg gehouden,
'deed de Russische geneesheer Dr. Suschinski
eenige mededeelingen over de gevangenis te
Tjumen van 1888 tot 1892.
Tegen de 20.000 misdadigers gingen
jaarlijks door deze gevangenis, om van daar
uit naar de verschillende streken van Siberië
te worden getransporteerd. Uitgerekend is,
dat de in het gebouw aanwezige versche lucht
slechts voldoende kon geacht worden voor 290
menschen, terwjjl in Augustus 969, in Mei zelfs
2430 menschen zich in de gevangenis bevon
den Deze overbevolking was ontstaan, wjjl
uit gebrek aan kleeding de gevangenen in den
winter niet op tjjd verder konden worden ge
bracht. Besmettelijke ziekten met doodeljjken
afloop waren het gevolg.
Het ziekenhuis was niet voldoende; het ganscbe
hoofdgebouw der gevangenis moest tot hospi
taal worden ingericht. De gevangenen werden
in zjjkamertjes opgesloten. De kleine ruimte
liet niet toe, dat des nachts de gevangenen
hun vermoeide ledematen op den grond uit
strekten, doch den ganschen nacht moesten
zjj op elkaar gedrongen blyven staan. In ver
twijfeling wachtten zy den naderenden mor
gen af, om frissche lucht te kunnen inademen,
want overdag werden zy, tegen de voorschrift
ten in, uitgelaten, anders zonden'hij in de enge
ruimten zyn gestikt. Daarbij kwam, dat de ge
vangenen soms dagenlang geen druppel water
konden krygen. Wat de verpleging betreft,
daaromtrent is de mededeeling voldoende, dat
trots de geringe som, dis daarvoor werd uit
getrokken, in tien jaren op dit hoofdstuk nog
89000 roébels bespaard Orerd. Gedurende de
jaren 1888'92 varieerde het aantal gevange
nen tusschen 1700 en 2000 per jaar. De
meest voorkomende ziekten waren typhus,
mazelen, tuberculose. Het minst stierven de
vrouwen, de kinderen daarentegen het meest.
In vyf jaren bezweken 3829 gevangenen, ter
wjjl in 1892 van de 5000 gevangenen 295 aan
de cholera overleden. Geneeskundige hulp op
een wjjzc zooals die behoort te worden ver-
leeod, is by gebrek aan de noodige krachten
volkomen ondenkbaar.
De plaats van het spoorwegonheil is gele
gen op drie h vier minuten afstands van het
station Barendrecht in de richting van
Dordrecht. Op de ongeveer 2 a 3 meter hooge
spoorbaan ligt driedubbel spoor en ter weers-
zjjden daarvan bevindt zich een 3$ meter breede
sloot. Daar ter plaatse was het, dat te om
streeks 10 uren de wissel wachter Polderman aau
het rangeeren was van een goederentrein, ge
deeltelijk met vaten petroleum beladen, zyndd
3 tankwagens, ieder gevuld met 11,400 kilog,
petroleum, en 2 wagens met ledige vaten,
alles toebehoorende aan de American Petroleum
Company. Het rangeeren geschiedde om de
baan vry te krijgen, langs welke de trein uit
Parys moest passeeren. Polderman, sinds
eenigen tijd by de sporen in dienst, was eohter
eerst sedert een paar dagen als wisselwachter
werkzaam het is aan te nemen dat de man
slechts zeer onnauwkeurig op de hoogte was
van de te verrichten werkzaamheden.
Terwjjl men alzoo aan het rangeeren van
den goederentrein was en van dezen de loco
motief met eenige waggons reeds op het voor
hem bestemde spoor was gebracht, kwam ib
vliegende vaart de sneltrein aanrijden en liep
in bet midden van den goederentrein.
Op dat oogenblik had, volgens verklaring
van den machinist vau den sneltrein, de ma
chine 4 atmosfeeren spanning en stond het
signaal op veilig. Wei stond by den petro-
leumtrein een man met eene roode lantaarn,
doch deze werd door hem te laat gezien.
Tegelykertyd, in een ondeelbaar oogenblik,
stond alles in lichte laaie, doordien de petro
leum vlam vatten en de inhoud daarvan zich
over beide treinen verspreidde. Op dat angst
wekkend oogenblik was het volgens ooggetui
gen een «sauve qui peut,» maar ondanka dat
werden toen daden van moed verricht en blykea
van groote tegenwoordigheid van geest gegeven.
Bovenal onderscheidden zich de machinist en
de stoker van dei Paryschen trein, die on
danks den vuurgloed en het vlam vatten hun
ner kleeding niet aarzelden de noodige maat
regelen te nemen om het springen van den
ketel te voorkomen. Daarna sprongen beiden
in de sloot langs den spoordyk om den brand
die zich aan hunne kleederen had medegedeeld
te blusschen.
De vlammen deelden zich in korten tjjd aan
beide treinen mede en sloegen huizen hoog op,
hetgeen een gevolg was van de groote hoeveel
heid aanwezige petroleum. Aan blusschen viel
niet te denken. De vaten die met petroleum
gevuld waren, barstten achtereenvolgens, en
de inhoud vloeide over den grond, terwyl de
vlammen zich aan het water in de aan weers
zijden zich bevindende slooten en het gras langs
den spoordijk mededeelde.
Eerst te 2$ uur in den afgeloopen nacht
was de brand door de werking van de spuiten
uit Barendrecht en Heerjansdam gebluscht.
Van ieder der treinen verbrandden vyf wagens
en dé overige werden alle meer of minder ern
stig beschadigd; zoo ook de machines. Het
geheel bood gisteren ochtend een indrukwek
kend tooneel vaa verwoesting aan. Leegge-
brande waggons, verbogen, gebroken en verbrand
materiaal lagen hier en daar verspreid aan
weers7.jjden van den spoordyk. Het gras was
over eene lengte van 30 meter totaal verbrand
telegraaflijnen verbroken, enz. Desniettemin
was de weg te II uren gisteren voormiddag
nagenoeg vry en een groot gedeelte van het
materiaal opgeruimd.
Omtrent den postwagen dient vermeld, dat
daarin op het oogenblik van de ramp dienst
deden de heer Du Celliée Muller, commies der
posteryen, de beambte Haak, de conducteurs
der brievenmalen Coonen en Tennissen en de
brievenbesteller Van der Laars. Niettegenstaande
den hevigen schok, verloor genoemde commies
geen oogenblik zyne tegenwoordigheid van geest,
en terwyl de passagiers gevlucht waren,
werkten de postambtenaren nog geregeld door
om de hun toevertrouwde waarden in veiligheid
te brengen. Reeds had het vuur den personen
wagen vóór het postrytuig aangetast, toen men
nog van geen heengaan wilde weten. De heer
Du Celliée Maller bemerkte toen dat het nog
mogelyk was het postrytuig dooi eene loco
motief naar eene véilige plaats te dijen brengen,
hetgeen dan ook geschiedde. Met flpiet genoeg
lof kan worden melding gemaakt ian de wjjze
waarop door genoemden postcommjes, jjverig
bijgestaan door zjjn onderhebbend persor
werd gezorgd dat de geheele post] met baren
kostbaren inhoud werd gered, ter] rjjl hjj ook
door het doen wegtrekken van het postrytuig'
zorgde, dat de postwagen geel prooi de?
vlammen werd. Noch de heert du Celliée
Muller, noch een der overige bet nbten ber
kwam eenig letsel. 1
Omtrent de passagiers dient vernield, dat zjj
in de eerste plaats krachtdadig hulp verleenden
aan medepassagiers,1 by het reddmi der post,
eüz., en dat terwyl van allen bagage |is
verbrand. In de eerste coupé achjMr de loco
motief, eene der eerste klassejjWas op b,et
oogenblik van de ramp gefeten Me heef mr.
M. Tels, advocaat lal hier. Terstond né dén
waargenomen schok ijloegen de vlammën' orer
deze coupé en slechts met mbeite (prist de heer
Tels zich te reddep. Hij bekwam niettemin
brandwonden aan' de Rechterhand, ginfc naar
Barendrecht en liéttjooh aldaar door deii arts,
den heer F. vaadaimeülen, verbinden, Waarna
hij zich per rytuig'naar zyne woning alhier
liet brengen. f
De heer Lehman Sohn, tandarts Alhiei*, was
in een coupé der tweede klasse toen het on
geluk gebeurde. Hjj beproefde terstond het
portier te openeh, doch bjj deze pogingen brak
eene ruit, waardoor 'de vlam naar binnen sloeg.
Aan de andere zjjjde beproefde hjj daarop het
portier te openen, hetgeen gelukte. Inmiddels
had een dame die bjj hem in dezelfde coupé
zat het bewjjstzyn verloren, die| daarop door
den heer Lehman Sohn uit den brandenden
wagen werd gehaald. Een Engelsche dame,
met name miss Warburton, bekwam brand
wonden, alsook een vry diepe wonde aan het
hoofd, veroorzaakt door inslaan van glasscher
ven, terwijl een Dnitscher, de heer D. Klein,
aan een der beenen lichte brandwonden opliep.
De verwonden werden meerendeels in een
wachtpost op korten afstand gelegen verbonden
door den heer Lehman Sohn en den spoorweg
arts de heer F. van der Meulen uit Baren
drecht. Dit geschied zjjnde begaven de passagiers
zich naar het|station Barendrecht, waar zjj in
een gereed staanden hulptrein plaats namen,
die hen naar IJselmonde bracht. Aldaar stapte
in een andere trein over en kwam men
te omstreeks een uur na middernacht aan het
station Beurs aan.
Terstond werden toen naar het Ziekenhuis
ergebracht de| machinist! Daniël Pigge
29 jaar oud, en de stoker Hendrik Albrecbt,
25 jaar oud, beiden te Amsterdam woonachtig,
die aan hoofd en handen lichte brandwonden
bekwamen.
Bjj aankomst nlhier namen het meerendeel
der passagiers, onder welke eenige Duitschers
en een paar Engelsche dames waren, hun intrek
in hotels, van waar enkelen reeds heden weder
vertrokken.
De snbstitaut-officier van justitie, mr. Van
Tricht uit Dordrecht, was gisteren op het terrein
van het ongeluk tot het iustellen|van een
voorloopig onderzoek en het hooren van ver
schillende personen, hierbjj betrokken. Ook
merkte men aldaar op de heeren J. J. van
Beuningen, inspecteur bjj de staatsspoorwegen,
jhr. W. Hoeuft. sectie ingenieur, E. D, Kits
van Heyuiogeu, lid van den Raad van toezicht
op de spoorwegen, eu anderen.
Tal van belangstellenden uit dese gemeente
vertrokken hedenmorgen met verschillende
treinen naar Barendrecht, waar eenigen pho-
tografen druk bezig waren photograpbieën te
nemen.
De schade aan het spoorwegmateriaal ver
oorzaakt is enorm.
In den loop der treinen en het vervoer der
brieven, werd door dit ongeluk veel vertraging
gebracht. De ochtendtrein naar België kwam
gisteren een half uur over zyn tjjd te Rozepdaal
aan, waardoor vele reizigers de aansluiting
voor undere plaatsen hebben gemist,
Uit St. Anna-paiochieiwordt gemeld:
Als waardig vervolg (ft den stryd in Januari
j.l. tusschen de twee colleges van kerkvoogden
aldaar om liet bezit van ^aen toren, is thans het
slot op de'deur die hiéircoe toegang verleent
bjj nachtvernageld. <T
P® P|tëfÜ' die toen reeds den tjjd wilde af
schaffen door het uurwerk te doen stilstaan en
het luiden der klok op gezette uren te staken
zal thans, hoe lastig deze toestand vooral voor
de vele velcfyrbeiders zjj, Ook w el uniet haastig
zijn, de belémraering ojn te heffen, terwyl de
tegenstanden! das,nadat 'ze hejii proces pver
het bezit vajn kerlt en Itoreu hebben vertélen
nu eene meer gereserveerde houdinifr aaifcemën.
Als derhalve het' gemeentebestuur, dn finan
cieel bétrokken is bjj het onderhoid el de be.
diening van klok en uurwerk, nfel óp de eene
of andere wyze haódelend optreed^, pal'de toe-,
stand, waarin men weljt van u^r
wel eenp een póosje^kurinen aanlit
eenige i openbare tjjdsaajiwjjzing
postkar, die 's middags t| tier ui
plaats passeert.] f
'poch
öden. Be
r'thans ^de
>tecies de
De heer W. F. Carrièle, vooyzittei van de
Lfd. Gouda van den Bond voor AJgJKies- en
itemrecht opende met 6en kort woora de ver
gadering. Hjj wees er op, hoe tyjt voli achter
ftide kiezers* by de laatste verkiezing een slag
in het aangezicht had ontvangen, vandéar deze
meeting.
Aan den gekozen vertegenwoordiger was hét
volgende schrijven gericht
Gouda, 27 April 1894.
Aan den WelEdl Hooggeboren Heer,
den Heer Mr. C. J. E. Graaf van BYLANDT
te 's Gravenhage.
Mynheer
By deze heb ik de eer n te berichten, dat
Woensdag 2 Mei in de zaal Ti voli te Gouda
een protestmeeting zal gehouden worden door
het volk achter de kiezers, ten einde bun af
keuring ["te kennen te geven over den uitslag
der verkiezingen.
Ik heb de eer n bjj deze nit te noodigen
deze vergadering bjj te wonen ten einde Uw
WelEdl hooggeborene op de hoogte gesteld
kunt worden, hoe bet volk achter de kiezers
over de afgeloopen verkiezingen denkt.
Bljjve hoogachtend, namens de Afd. Gouda
van den Boud voor Alg. Kies- en Stemrecht,
(w. g.) W. F. CARRIÈRE,
Voorzitter.
Daarop was het volgende schrjj ven ontvangen:
's Gravenhage, 30 April 1894.
Aan den WelEdelGeboron Heer
den Heer W. F. CARRIÈRE,
Voorzitter der Afdeeling Gouda* van den
Bond voor Algem. Kies- en Stemrecht
te Gouda.
Mjjnheer
In antwoord op Uwe letteren van 27 dezer
heb ik de eer U te berichten, dat, vermits mjj
uit die letteren reeds voldoende blijkt, dat het
gedeelte der bevolking, door U aangeduid als
•ouda
6.10
7.86
8.35
9.06
9.40
10.46
10.65
Moordrecht.
7.32
8.42
t
t
t
11.02
Niauwerkcrk
7.89
8.49
t
t
t
11.09
Capelle
7.46
8.56
t
t
t
11.18
Botterdam
7.—
7.65
9.05
9.95
10.—
11.05
11.25
gouda-rotterdam.
19.08 12.18
12.28 19.88
ltOTTERDA
12.68
1.24
3.52
4.50
5.24
5.56
7.10
8.43
9.40
11.02
1.05
t
t
4.57
t
6.08
t
9.47
1.12
t
t
5.04
t
6.10
0
9.64
1.19
t
t
5.11
t
8.17
0
10.01
1.28
1.44
4.10
5.80
5.42
6.26
7.80
9.03
10.10
11.20
11.10
11.80
Rotterdam
Capelle
Nienwerkerk
Moordrecht
Gouda
Gouda 7.80 8.40 9.09
Zev.-M. 7.49 8.59
Bl.-Kr. 7.47 a
Z.-Zegw.7.58 9.01 f
N.d-L.d.8.09
Voorb. 8.07 9.18
'sHage 8.19 9.18 9.89
Gouda B.85 0.10 7.55
Oudew. 5.50 6.54
Woerdea 5.59 7.08 8.19
Utreekt 6.18 7.18 8.98
6.-
5.10
5.19
5.96
5.82
6.09
6.18
6.21
6.29
6.85
7.25 7.47
7.45 8.07
6.—
9.45
9.51
10.17
11.50
12.20
1.45
2.80
2.50
3.48
4.20
4.45
5.81
7.07
8.10
9.01
0
0
0
10.27
t
0
1.55
0
0
0
0
4.55
0
7.17
0
9.60
0
0
0
10.84
0
0
2.02
0
0
0
0
5.02
0
7.14
9.66
0
0
0
10.41
0
0
2.09
0
0
0
5.09
0
7.81
0
0
8.18
10.08
10.11
10.47
12.08
12.40
9.15
2.48
3.10
4.08
4.40
5.15
5.51
7.37
6.80
10.06
GOUDA DEN HAAG.
9.87 10.49 12.11 12.21 1.01 1.27 8.29 8.55 4.45 5.27 5.59 7.18
11.22
1.18
1.18
1.24
1.88
1.88
4.57
5.20
0.11
6.16
6.92
6.81
6.86
9.87 11.05 11.18
9.49
10.10
Gouda
Amsterdam Wp,
6.40
Wp. 7.59
Amsterdam 0.8. B.l4
Sneltrein.
10.07 11.27 12.41 12.51 1.48 1.57 8.55 4.25 5.25 5.55 6.41 7.48 10.1511.88 11.48
OOI'DA-UTRECHT.
8.09 8.21 10.19 10.55 12.48 2.28 2.61 8.18 4.47 5.28 5.67 7.45 8.88 10.14 10.88
11.09 2.87 f f 5.87 a 7.59 10.27 a
11.17 a 8.46 8.11 a 5-04 6.45 0.85 8.07 8.55 10.85
0.41 9.— 10.61 11.45 1.20 8.08 8.82 8.50 6.29 6.91 0.60 8.28 9.11 10.58 11.10
GOU D A—A IISTERDA M. m am
8.11a 10.06a 10.55 12.11a 2.51a 4.47# 5.28 7.46 10.14
9.10 10.55 12.19 1.— 8.40 M* 6.8k 9.48 11.18
9,16 17.10 18.84 1.18 8.56 8.— 8.10 9.87 11.88
DEN HAAG GOUDA
'sHage 5.48 7.20 7.48 9.28 9.4610.1811.3812.151.88 2.15 2.45 8.48 4.15 4.42 5.17 7.-8.05 9.88 10.10
Voorb. 5.54
N.d-L.dk.69
Z.-Zegw6.08
Bl.-Kr. 6.14
Zev.-M.6.19
10.18
4.48
10.80
10.36
10.41
7.06
7.11
7.80
7.26
a 5.09 7 81 10.—
5.-
9.81
1.44
1.49
1.68
2.04
2.09
Gnuda 6.80 7.50 8.18 9.58 10.16 10.68 18.0818.46 8.80 2.45 8.16 4.18 4".43 6.80 5.47 7.48 8.35 10.10 io".80
U T R E C H T-G O U D A.
Utrecht 6.88 7.50 9.— 9.58 11.84 12.02 12.60 2.55 8.10 8.59 4.48 6.86 8.09 8.60 10.84
Woerden 0.68 8.11 10.16 12.84 nut 4.16 a a 9.1110.61
Oudewater 7.07 8.19 10.24 12.42 a a a 4.24 t t t 9.19
Gouda 7.20 8.82 9.84 10.87 18.06 12.56 1.22 8.27 8.50 4.87 6.20 7.08 8.41 9.38 11.07
AM8TERDA M-G O U D A.
Amsterdam O.S. 8.—a 9.40a 11.10a 11.87 9.40a 4.10a 4.10 7.88 MB
Amsterdam Wp 5.50 8.15 9.51 ll.tk 11.42 1.56 4.16 4.66 7.60 10.00
Gouda 7.10 9.04 10.44 11.16 11.66 8.60 6.20 6.68 0.88 11.00
I'adres der
Ij kiesrecht
»het volk achter de kiezers* met den uitslag
der verkiezingen niet ingenomen^ is, het my
onnoodig voorkomt de protestmeeting op 2 Mei
a. waarop die zienswjjze nader zal worden
uiteengezet, bjj te wonen.
Te minder acht ik dit noodzakelyk, wjjl
indien geljjk ik hoop en vertrouw eer
lang een aanmerkelijk deel van het volk, dat
thans achter de kiezers staat, tot het kiezers
corps zal behooren, dit alsdan binnen de per
ken der Grondwet uitgebreide kiezerscorps
zich uit den aard der zaak in de gelegenheid
zal gesteld zien, op doeltreffende wyze van
zyne politieke gezindheid te doen bljjken.
Hoogachtend verbljjf ik,
'Uw. dw. dn.,
(w. g.) 0. van BYLANDT.
Nog andere spr.'s o.a. de üjp Kerdijk wa
ren uitgenoodigd, doch die w^aren allen ver
hinderd en (>daarom moesten wé het van avond
maar alleen met den heer Troelstra doen.
De heer mr. Troelstra, daarop aan het
woord komende, betoogde, dat het een waag
stuk was om in dit district, waar in den laat-
sten tjjd zooveel was gesproken, bjj het treu
rige verloop nog een beetje'1 na te pleiten. Uit
den boezem der arbeiders was de Vraag tot
hem gekomen om te komen spreken en
volgaarne had hjj aan die roepstem gehoor
gegeven. Het volk wil protesteereh, wil wel
eens krasse uitdrukkingen gebruiken, maar het
beteekent zoo weinig en andere middelen
staan op het oogenblik niet ten dienste.
De vergadering dér conservatieven, waarbjj
de heer Van der Kaay het woord voerde, leek
meer op een meeting vdpr Alg. Kies- en
Stemrecht en toch h«t succes moeBt overgelaten
worden aan aqderen.
De heeren kiezers trekken hun Zondagsche
jas even aan j ^'n gaan op hunneII(slofjes even
het stembriefje] wegbrengen. Protesteer jullui]
nu maar zooveel je wilt, 't helpt toen niemendal.
De heelren conservatieven zyn niét 'zoo con-j
sërvatiif geweest j om Vjalette to beH^den, 't is i
dan ook alleent een Ulacht aan ha|
hedendaégsche kiezers
Waarom wiltyjn de arbeiders h|
hebben? J
Spr. gaf vier jpuntejh op, die bjj
volgens toelichttt j I
Er is een tjjd 'geweept dat het volk deelnam
in de wettenmakèrjj. If Griekenland libad iedér
vry borger het reent een woordje mee ^e
spreken maar Aristfjtelés leert het werklpi
zyn wel noodig voor aen staat, mnar makpfh
daarvan geen deel uit. j|
Ieder vry burgjer dus maar de meesten
waren slaven. Zelfy Pluto zwoer bjj het nood-
zakeljjke, dat er dfn slavenstand moest bestaan.
Bjj de Germanën had ieder lid van den stam
gelegenheid zyn swm uit te brengen.
Toen echter het! jagersleven zich gedeeltelyk
oploste in den landbouw werd het moeilyk aan
de wetgeving mee'te döeij. Aan een bepaald
gedeelte werd die taak opgedragen. Zoo was
bij hen eerst ieder krygsman, doch later ont
stond er een afzonderlijke stand van krijgslieden.
Zoodoende heeft een groot deel van het volk
afstand van zyne rechten aan een kleiner deel
gedaan. Eu dat kleinere deel heeft beslag ge
legd op alles, vooral op den grond.
Toen het volk later tot de overtuiging kwam,
dat ze zich hadden vergist, wilde dat kleinere
deel wel een beetje toegeven maar tot alge
meen kiesrecht kwam het niet.
In de T. K. werd de vraag te berde gebracht
of het wel rechtvaardig, billjjk, verstandig ja
nattig was het kiesrecht uit te breiden.
Het volk is er nog niet rjjp voor, zei de
een, maar als we de tegenwoordige kiezers
eens aan een examentje onderwierpen, dan ge
loof ik, dat het hoog tjjd wordt eens een nieuw
stelletje te formeeren.
Verstand en kennis moeten die aanstaande
kiezers toch bezitten. Nu ik voor mjj geloof,
dat die heer Van Bylandt heel knap in water
staatszaken en internationale congressen is,
maar kennis van het volksleven bezit bjj zeker
niet. Geboren op zoo'n klein troontje heeft
hjj zjjn eigen satellieten en hoewel niet meer
zooals vroeger ook eigen krygsvolk, geen nood
hjj kan desnoods gebruik maken van de lui,
die wjj betalen.
Ala het de vraag was Baron (in de titula
tuur vergistte spr. zich eenige malen) van
Bylandt of Jan, Piet of Klaas, die het volk
kennen, zon hjj aan de laataten de voorkeur
geven.
Als het aankwam op het regelen van het
grondbezit, dan was de hr. v. Bylandt de baas.
De heer van B. zal misschien zeggenoch
je wil het rapaille tot kiezers verheffen.
Volgens de tegenwoordige grondwet wordt
er als eisch voor kiezers gesteld, geschiktheid.
In Belgie is iedereen kiezer, die maar met
een streepje kan aanduiden, welken candidaat
hjj wil hebben.
De Min^ Tak eischte een sohrifteljjke ver
klaring, een aanvraag, waaruit belangstelling
kan worden afgeleid.
Maar als men zich dan een gang naar de
stembus getroostte, was dat niet eveneens be
langstelling
Wat de heer Travaglino zoo al in de Kamer
had gedebnteerd werd aan een scherpe critiek
onderworpen. Ook over den léeftjjd om kiezer
te worden was in de K. druk geredeneerd en
ver-
eljjk
iting
vooral het lid Ferf kreeg er daarby duchtig
van langs.
Ook de heer Kerkwijk moest er een veertje
bjj laten.
De toestand van verval der arbeiders zocht
spr. in de machines en de vele fabrieken, die
als paddestoelen uit den grond rjjzen, en ge
steund door het kapitaal concurrentie „bjjna
onmogeljjk maken.
't Is een treurig teeken, dat een klein ge
deelte der menschheid zich| vetmest met de
verdiensten van het grootste deel.
Maar er' moet toch een bèetje in de belas
ting betaald worden 't Is waar er zyn er
nog velen, die niemendal bjj den ontvanger
brengen, maar die het brengpn, hebben ze dat
zelf eerljjk verdiend
De grondeigenaar gaat in den vreemde of
hier zjjn zinnen eens verzetten, de hoarders
en boeren kunnen voor hem de dubbeltjes
verdienen.
Het amehd.-de Mejjier kwém nog even op
de proppen, natnurljjk in al zyn naaktheid,
waarop de heer van der Feltz nog eei^s een
flinke Seitenhieb kreeg.
Dat was de persoon, di| de wetkloi tot
sparen drong, maar als ze nu een te /Icleine
wonibg, uit zuinigheid, gingen betrekkejl, dan
waren ze niet geschikt voor kiezer. f
Dat de wet zooveel uitsluitingen geeff/ vond
spr. onbilljik«| Krankzinnigen kpnden natéurljjk
wel gemist wórden, maar Tui, die in denv stryd
pm het bestaan, zich failliet had<jen moei^f
klaren ging niet op, daar zulks hoofd^
Ie wjjtenwas aan de ongezond^ itaf
j der maatschappjj. 1 1
I Bjj alle partyen was er een str^venl Merk
baar om iets voor den werkman te drfftn en
by spr.'s-party niet het minst.
Bjj de verkiezingen en in de T. K. is het
dikwnl8 gehoord, dat als men het volk maar
kiesrecht gaf, het tevredeó zou zjjp; doch
dat jyaa een onwaarheid. Het kiesrecht zou
alleenf het wapen zijn, waajniee men jzou
trachten te verkrjjgen, wat men beg^?de.
Over het (pongres te Zwolle waren wat |tem-
men opgegaan, maar wus het te verwoni|eren
als men telkens zyn hoofd stiet tegen de harde
muur van het conservatisme, men den wetti
gen weg desnoods wenschte te verlaten
Met voorbeelden uit het buitenland bewees
spr. dat dè beweging voor alg. stemr. vóóruit-
gaat en ze telkenp over meerdere stemmen
kan beschikken.
Over d|e erfelijkheid van baaötjes had spr.
het vervolgens, wat vooral voor de Fr. revo
lutie al zeer erg was, zoodat kinderen tot de
hoogste posten werden geroepenr Eene tirade
over het vermolmde koningschap laten we, van
ons standpunt, liever onbesproken.
Elk jaar komen we nader zei spr. en alg.
kiesrecht moet er komen. Alles wat vooruit
wil moet zjju oog houden op de arbeidersbe
weging. Laat, wat hier voorgevallen is, u
niet afschrikken, al is het een klap in het
aangezicht der arbeiders, geen moed laten
zakken.
Spr. eindigde met het reciteeren van een
gedicht, dat bjj ieders vers tot refrein had
«mannen ontwaakt
Na een kleine pauze, gedurende welke in
de zaal een manifest werd uitgedeeld betrek
king hebbende op de protestmeeting te De
venter op Pinkster-Zondag, was er gelegenheid
tot debat.
Daartoe gaf zich echter niemand op, waarop
de voorzitter meedeelde dat er, door vjjf aan
wezige leden een motie was ingediend van
den volgenden inhoud
De Afdeeling Gouda en omstreken van den
Ned. Bond voor Alg. Kies- en Stemrecht,
bjjeen in zyne vergadering (tevens Protest
meeting) van Woensdag 2 Mei 1894 betreurt
den afloop der verkiezing en drukt zyn leed
wezen nit over de aftreding van het Ministerie
Tak. De vergadering stelt de tegenwoordige
censuskiezers verantwoordeljjk voor al hetgeen
de gevolgen van hunne handelingen kan worden.
Niet de Natie heeft uitspraak gedaan, maar
een klein deel van het Nederlandsche volk.
Daar deze motie niet onderteekend was en
geen der vyf aanwezigen daartoe lust of
moed had, kon deze motie niet worden be
handeld.
Vanwege het Bestuur werd daarop de vol
gende motie voorgesteld.
■De groote meeting van voorstanders van
het kie8rechtontwerp Tak, gehouden op 2 Mei
in de zaal «Ti^oli» te Gouda, gevoelt zich ten
diepste gegriefd door den uitslag der gehouden
verkiezingen waarschuwt de heerschende klasse
het volk niet meer te tergen, door een uit
breiding van het kiesrecht, minstens even ver
gaande als het ontwerp Tak van Poortvliet,
tegen te houden en roept de arbeiders op zich
krachtig te organiseeren om het kiesrecht te
veroveren én het na zyn verovering in hun
eigen voordeel te gebruiken.
De heer Troelstra nam nog even het woord
om zijn bevreemding nit te drukken, dat de heer
Valette, die ook een uitnoodiging ontvangen
had, niet ter vergadering aanwezig was.
Voor de motie in behandeling kwam, vroeg
de heer Ed. van Dantzig nog even bet woord.
Hjj was het niet eens met den heer Troelstra,
dat de heer Valette bier aanwezig bad moeten
»yn. Kieschheidshalve i> hjj ongetwyfeld weg
gebleven. In de motie wenschte hjj in de
laatste alinea de woorden «in hun eigen voor
deel» te wjjzigen «in aller voordeel.»
De heer Troelstra diende nog even van repliek,
ontried het amendement van Dantzig, dat dan
ook verworpen werd.
De motie van het bestunr werd met groote
meerderheid aangenomen.
De voorzitter sloot daarop de vergadering,
die zich kenmerkte door een ordeljjken, opge-
wekteu geest. De zaal was zeer goed bezet
en «het volk aohter de kiezers» was ruim
vertegenwoordigd.
Sir William Harcourt deelde in het Engelsche
Lagerhuis mede, dat de Pinkstervacautie waar-
schjjulyk zal duren van 11 tot 21 Mei.
De vice-minister van koloniën antwoordde
op eene desbetreffende vraag, dat de onder
handelingen over Swaziland nog steeds voort
duren. r
Bjj de behandeling der Italiaansche begroo
ting van buitenlandsche zaken hield do afge
vaardigde Barzilai een heftige rede tegen het
het drievoudig verbond.
De minister van buitenlandsche zaken, baron
Blanc, betoogde dat de verplichtingen van
Italië tegenover zjjne bondgenooten bestaan
in gemeenschappelijke solidariteit ip geval
van provocatie, niets meer en niets ipinder;
zulk een provocatie wordt echter hoe langer
boe onwaarschjjnljjker. De verbonden die
Italië gesloten heeft, zjju tegen goen enkele
mogendheid gericht^; hare betrekkingen, zoowel
tot Rusland als tot Frankrijk, kunnen dus
volkomen vriendschappelijk zjju. Het drievoudig
verband is tévens gunstig voor de uitbreiding
der beschaving.
De minister bevestigde vóórts dat Italië
hinds de laatste vyftien jaren geen grondge
bied op de Afrikaansche kust der Middelland-
sche Zee heeft willen verwerven.
De Parjjsche rechtbank heeft het accoord
gehomologeerd tusschen de liquidatieurs van
den .Panama-boedel eenerzjjds en de erven
Reinach en Cornelius Herz anderzyds. De erven
Reinach betalen 1,550,0001 francs en Herz
500.000 francs aan den Panama-boedel.
Met deze transactie is het motief voor den
éisch tot uitlevering van Herz vervallen.
De zitting van den Deenschen|Ryksdag is
gesloten.
In zjjne sluitingsrede wees de voorzitter van
bet Folkething er op, dat in deze zitting de
^taatsbegrooting door beide Kamers was aan-
genomen, heigeen men jaren lang vergeefs had
trachten te bereiken, en dat er een besluit van
deu Rjjksdag tot stand kwam, waardoor nieuwe
conflicten wellicht zonden voorkomen worden.
De voorzitter van het Landsting betoogde,
dat bet land dank verschuldigd was aan hen,
die de goede verstandhouding tusschen het
Landsthing en het Folkething hadden bewerkt.
Deze erkenning, zeide spreker, zou zeker in
wjjde kringen ingang vinden.
Het ontwerp voor het Dortmund-Rijnkanaal
moet na de verwerping door de Landdagscom-
missie, als gevallen beschouwdworden. Aan
de disenssiën namen de ministers Miquel en
Thielen jjverig deel. Laatstgenoemde verklaarde,
dat het onmogeljjk zou zyn, dat het kanaal
door particulieren werd aangelegd. Evenals
het Regeeri ngsvoorstel werden ook verworpen
het voorstel-Hammacher voor een RjjnEms-
kanaal raet verbinding naar de Weser en Elbe
en een ander ontwerp voor een kanaal van
Bamm aan de Lippe tot het Dortmund
Ëms-kanaal.
Zooals verscheiden Berljjnsche correspon
denten doen uitkomen, is de verwerping een
wraakneming van de conservatieven over het
Duitsch-Rnssische handelsverdrag en wel on-
middelljjk op den keizer, die een warm voor
stander is van het plan.
Het internationale «Meifeest» is over het
algemeen kalm afgeloopen. De orde is alleen
verstoord te Weenen, dat vol wu-keloozen en
werkstakers is; te Gratz, waar soldaten de werk
stakers moesten uiteendrijven; te Ostrau in
Moravië ten gevolge van de mislukte pogingen
der werkstakers om andere arbeiders te dwingen
mede het werk te laten liggen, en te Luik,
waar de politie de verboden betoogingen poogde
te beletten. Te Rome verschenen geen dag
bladen, daar de zetters vrjjaf hadden genomen.
Te Londen ging alles in de beste orde, tot
anarchisten opdaagden en lofredenen hielden
op Emile Henry en zijne voorgangers. Het
volk stormde toen de estrade op, ranselde de
anarchisten af en verscheurden de vlaggen.
Toen de anarchist dia den aanslag op het
Greenwich observatorium had willen plegen,
begraven werd, toonde het volk reeds, dat het
van de anarchisten niet gediend is. De ljjkkoets
die in draf naar het kerkhof reed, werd ver
gezeld van het gejoel en geschreeuw van het
volk, dat met modder en straatvuil wierp.
Het nut der nu jaarlijks terngkeerende Mei-
betoogingen wordt telkens twijfelachtiger. Bjj
den overyloed van boeken en dagbladen is het
niet te denken dat de beschaving iets verder
zal worden gebracht door dit verbruik van
schoenleder en deze spreek- en zangoefeningen,
De «arbeidsdag» wordt aan den arbeid ont
nomen, maar niet gegeven aan rast of ont
spanning. Wel geven deze betoogingen onge
rief en onverminderd bljjft het gevaar dat,
ondanks de goede voornemens der meerderheid,
onhandigheid of toeval oproer knnnen ver
oorzaken.
Coxey, de aanvoerder van het zoogenaamde
Amerikaanschs swerxloozenlegerc, ia met zjjn
beide »lnitenant< in hechten is genomen wegens
het binnendringen va|» het afzette terrein om
het Kapitoolzjj werden echter tegen borg
stelling vrjjgelaten. Hun zaak zal Vrjjdag voor
komen.
Koning Alexander van Servië heeft een
besluit uitgevaardigd, waarbjj de maatregelen
van het Regentschap, onder medewerking van
de Skuptchina indertyd genomen tegen den
gewezen Koning Milan en Koningin Natalie,
als ongrondwettig worden vernietigd. Het besluit
herstelt de grondwettige rechten van 's Konings
ouders als leden van het Koninklyke Huis,
zoodat zjj o. a. het recht herkrygen vryelyk
in Servië te vertoeven. Dit besluit zal de
radicale partij nog meer verbitteren. De orga
nen van die partjj vloeiden reeds over van
beleedigende ariikelon tegen de Ministers niet
alleen, doch ook tegen den Koning en zijn
vader. De radicaalgezinde ambtenaren aan de
Ministerieele Departementen zyn dezer dagen
door geestverwanten der Regeering vervangen.
Aan de Weener bladen wordt uit Belgrado
bericht, dat Kouiog Alexander eerstdaags op
reis gaat, om o. a. zyn moeder te bezoeken.
Gedurende zjju afwezigheid zou Milan het re
gentschap overnemen. Er wordt niet gezegd,
of Milan in dat geval eerst het geld zal terug
geven, dat hy indertyd kreeg om hem te be
wegen Servië te verlaten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
GOUDA, gezien de Wet op de Schutterijen
van den 1 In April 1827, (Staatsblad No. 17),
alsmede de Reglementaire bepalingen voorko
mende in het «Staatsblad» vnn den 21n Maart
1828 No. 6.
Brengen ter algemeene kennis, dat de man-
neljjke ingezetenen (ook de Miliciens-^Verlof
gangers) die het vorige jaar 24 jaren oud zyn
geworden eu derhalve geboren zjjn in 1869,
verplicht zyn zich voor den Dienst derSohut-
terjj te doen inschrjjven.
Dat tot de inschryving gelegenheid zal
worden gegeven ter Secretarie dezer Gemeente,
van den 15n tot den 31n Mei aanstaande,
dageljjks (de Zondagen uitgezonderd) van des
voormiddags tien tot des namiddags een ure.
Dat de bovengemelde Wet ten aanzien der
voorschrevene verplichting, de navolgende be
palingen en voorschriften, bevat:
Art. 1. Ieder ingezeten van het Ryk, die
op den ln. Januari van elk jaar, zjjn 25e
jaar zal zijn ingetreden en zyn 34e jaar niet
voleind zal hebben, zal ingevolge de bepalingen
dezer Wet, daartoe geroepen zjjnde, verplicht
wezen den Schntterljjken dienst uit te oefenen.
Art. 2. Als ingezetenen worden met be
trekking tot de toepassing dezer Wet beschouwd
a. Alle Nederlanders binnen het Ryk hun
gewoon verbljjf houdende.
b. Alle vreemdelingen binnen bet Rjjk woon
achtig, welke hun voornemen om zich daar
te vestigen, zullen hebben aan den dag
gelegd, hetzy door eene uitdrukkeljjke ver
klaring, hetzjj door het werkelyk over
brengen van den zetel van hun vermogen
en de hoofdmiddelen van hun bestaan.
De tjjdeljjke uitoefening van een bedryf of
handwerk in eenige ondergeschikte betrekking,
geljjk die van leerling, knecht, enz., kan op
zichzelve niet beschouwd worden als een be-
wjjs van het voornemen, om zich in dit Ryk
te vestigen.
Art. 6. Elk jaar voor den eersten Juni,
zullen de Ingezetenen, welke op den eersten
Januari van het jaar hun 25e jaar van ouder
dom zullen zyn ingetreden, zonderonderscheid
of zy vermeenen mochten al of niet tot de
vrjjgestelden of uitgeslotenen te behooren, ver
plicht zjjn zich bjj het Bestuur der Gemeente
in welke zjj wonen, voor de Schuttery te doen
inschrjjven.
Art. 7. Zjj die in meer dan in eene Ge
meente hun gewoon verbljjf honden, of den
zetel van hun vermogen hebben gevestigd, zullen
tot de Inschrijving verplicht zyn binnen die
gemeente, alwaar eene dienstdoende Schutterjj
aanwezig is.
Bij aldien in die verschillende gemeenten
alleen dienstdoende of alleen rustende Schut
ter jjen bestaan, zullen zjj zich doen inschry ven
in de gemeente alwaar zjj vbor de personeele
belasting zyn aangeslagen eu de ambtenaren
in die gemeente, alwaar zjj ambtshalve verplicht
zjjn hun verbljjf te houden.
Art. 8. Die van hunnen ouderdom gpen
voldoend bewjjs geven naar deszelfs oordeel,
onverminderd de bevoegdheid van den inge
schrevene om van zijn juisten ouderdom nader
te doen bljjken.
Dientengevolge worden de ingezetenen, die
