ÏERS
^1
DE ODBNMBEDE.
1
EHEN,
irby van uit-
mcurreerende
De laatste eener Familie.
Boom,
nsterdam.
ïVteuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
was
rtaOmiiMt
Mark
ernJ «tmI
M
20.000
15.000
10.000
5.000
S.000
2.000
1.500
1.000
500
148
»1,100,
BINNENLAND.
Vrijdag 18 Mei 1894.
No. 6353.
33ste Jaargang»
I
'J
1
FEUILLETON.
I
a
recht.
IEN
W.bW.
Ide klM op
00 0, in do
kloa ev. op
100.000.
in officieel
jie loten
Fabriek
r»
UOUDA.
ileefdeljjk Mn
s.
dien
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
1.
OLU k Zoo».
luid en de
[en, laten wij
1
(Naar het Fraatch.)
jachtend,
lENTEN ge-
ike profiai»
lik-Embalage
e, worden pr.
lie >soatrrg«
ken gegaran-
I, Rotterdam,
h goed f 25
pr. 100 worp.
GOÜDSCHE Uil lll\T
1.. w.IdI.«
snde kluun
i baakbil-
.walepeot
lijk de vei
sleele plan
ien ia. welke
n en hoorei I
rele trek-
Itbei oling der
bet plaa
ulo dagelijk*
■r» voor loten
non vern'ch’
»oo^ apoodlg
I en In goul
iburg B
iit te veetitrri' H
ntèle ten dee! BM
gelcgenlu hl KO
Ml. 00(1 S
>0,000
«decAe Oov-
rnden door het
EUNKMAN
ADVERTENTIËN worden geplaatst j van
1—5 regels d 50 Centen; iedere regel meer,
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
(«o i
Voetje voor voetje gaat men naar het dorp, langs
een weg dwars door een bosch, waarvan deboomen,
die de bladeren reeds afgeschud hebben, rouw sche
nen te dragen. Een helder maar niet verwarmend
Novembersonoetje werpt een gouden gloed over de
witte stammen der populieren en de vogels, sioh
verheugende in den schoenen najaarsdag, zingen
vroolijk tusschen de bladerlooze takken.
Deze tegenstelling tusschen de steeds levende na
tuur en den mensoh, die zoo snel uit het leven weg
gerukt kan worden, trof zelfs de weinig dichterlijke
gemoederen van de boeren.
In alter oogen stonden tranen.
De dorpsgeestelijke wachtte het lijk op onder het
portaal der kerk van Trichtvoorde, daar bet gebouw
te klein was om al de rouwdragenden to bevatten.
De godsdienstoefening, die zich bepaalde tot het lezen
van de laatste gebeden der stervenden, liep spoedig
af en de groeve was niet ver verwijderd. Men had
haar gegraven te midden van de houten kruisen en
de ruwe steenen, waaronder de eenvoudige arbeiders
rustten, wier namen uitgewischt waren door den regen.
Dit was de gelijkheid in den dood, de eenig waar-
achtige. In dit geval echter slechts voorloopige ge
lijkheid, want de generaal zou later rusten op Mn
der beroemde Paryeohe kerkhoven in een prachtig
van de personen, die in de omgeving van den ge
neraal leefden, te bestudeeren. Hy poogde zich te
herinneren, wat er voorhMn met hen gebeurd was
en trachtte in al hetgeen er voor en na de droevige
gebeurtenis was voorgevallen een verband te vindon,
om daaruit een slotsom te trekken.
De oplossing van het vraagstuk zag hij nog niet,
maar toch was hij nu reeds tot de vaste overtuiging
gekomen dat deze onverklaarbare moord, de ontknoo-
ping was van een echtelyk treurspel. De fout in
zqn redeoMring was alteen, dat hij dit treurspel
zocht waar het uiet te vinden was. Maar het oogen-
blik scheen hem slecht gekozen om een mooning uit
te spreken. Naar zijn oordeel, was *t honderd maal
beter om don dood van den heor Van Hansweert
ongewroken te laten, dan een onschuldige te betichten.
Na de droeve plechtigheid, verlieten de rouw
dragende diep ontroerd het kerkhof. Enkelen en
daaronder voornamelijk zij, die in nauwe aanraking
waren geweest mot den generaal, vormden'Mn groep
op'het pleintje voor de kerk, om het noodlottig ge
val ;te bespreken en veronderstellingen te maken.
Zoo gaat *t altijd, na Mn plotselinge ramp. Iedereen
heeft er zijn eigen mMning over. De jagers waren
’t er onderling volkomen over mds, dat de schuldige
gezocht moest worden onder de stroopers. Alleen
kolonel Jugon kon zich daarmede niet vereenigen.
Hg herinnerde de hMren, die evenals baron Van
HanswMrt op Sint Hubertusdag zijn gasten geweest
waren, dat de generaal, na vroolijk getafeld te heb
ben, plotseling tot het besluit gekomen was, nog
dienzelfden avond naar Trichtvoorde terug te keeren,
hoewel hy beloofd had, ook den volgenden dag mede
er jacht te gaan. De oude zeeman veronderstelde,
Op 29 Mei a. s. herdenkt de heer Th. van
Schouwenburg, directeur van het Iljjkstelegraal-
kantoor alhier, den dag, waarop hy vóór 40
jaar tot ambtenaar by de telegrafie werd be
noemd, waarvan hy 35 jaar alhier als directeur
werkzaam was.
Dat het den geachten jubilaris op desen
grafgewelf, waar ook zijn vader, baron uit de dagen
van het eerste keizerrijk, rustte.
Men vormde een krijg rondom den priester, die
het graf zegende en tffrwijl de kist in de groeve
gelaten werd, knarsten de touwen met dat eigenaar
dig somber geluid, dat den indruk maakt van een
stem uit een andere wereldde wereld der
dooden.
De hMr Miniac had plan gehad om enkele woor
den te spreken, geen bepaalde lijkrede, maar hij
wilde het krijgshaftig verleden van den gestorvene
en diens goede hoedanigheden herdenken. Dokter
Bertrand had *t hem ontraden, oordMlende dat na
het treurige en geheimzinnige einde van den hMr
HanswMrt, Mn rede op het graf minder gewensebt vu.
Men zou hen be weenen, dat was genoeg.
En toen de goedhartige burgemeester bij zijn plan
om te sproken volhardde, fluisterde dokter Bertrand
hem in ’t oor
t Bedenk dan toch dat de moordenaar misschien
onder ben is, die naar u zullen luisteren.'
Het was Mn eigenaardig man, die uitmuntende
dokter. Hij had een stil vermoeden, waarover hy
nog mot niemand gesproken had, dat de hMren der
wet den vorkMrden weg hadden ingoslagen om den
schuldige te vinden. Hij voor zich, achtte het nood-
sakelyk, om vóór alles, de reden op te sporen,
waarom do misdaad gepleegd was. Die onbekende
in het vraagstuk was niet gemakkelyk op te Iosmd,
zooals de wiskundigen zeggen. Maar dokter Bertrand
meende, dat ’ttocb niet onmogelijk was. Opmerker
van beroep, denker uit den aard van zijn karakter,
had hy sedert de ramp, waarby hy bijna tegenwoor
dig was geweest, rich voorgenomen al do karakters
#ant de bevoegdheid der plaataelijke be
sturen staat in nauw verband met het
kiesrecht Zij, die dus teleurgesteld zijn
door de mislukking van de poging des
▼origen ministers, zullen hun ongeduld
op een betrekkelijk lange proef zien ge
steld. Dat is de schaduwzijde van het
werkplan dezer Regeering. Intusschen
komt daardoor eene goede regeling tot
stand, dan is aan eenig uitstel niet veel
gelegen.
Hoe beperkt het regeeringsprogram ook
isen terecht in afwachting van den
hoofdschotel stelt men zich voor zijn
krtchten te wijden aan een niet minder
dringenden eisch des tijde. De regeling
der gemeentefinancibn in verband met de
rjjksbelasting en de herziening van het
personeel, noodig geworden vooral nu de
vermogens- en bedrijfsbelasting in werking
zijn getreden. Niemand zal ontkennen,
dat dit uitnemende plannen zijn, wier
verwezenlijking een weldaad zou zijn voor
het land.'
Wij stellen ons dus den gang van za
ken aldus voor. De heer Van Houten
kal zich zetten aan de voorbereiding van
I zijn» kieswet, doch inmiddels maakt de
heer Sprenger van Eijk zijn nieuwe wet
op het personeel gereed en evenals in het
vorig kabinet zal de laatste wel eer ge
reed zijn dan de eerste, zoodat de finan
ciën ook nu den voorrang zullen hebben.
Lang kan de kieswet echter niet onder
weg blijven, want de Kamer zal wel niet
nalaten telkens bij den minister aan te
kloppen.
Intusschen kan het kabinet niet werke
loos blijven. De openingsrede doet dan
ook doorschemeren, dat er andere onder
werpen van wetgeving zullen worden voor
bereid en ingediend. Doch welke Dit
blijft in het midden. Zeker is het dat de
nieuwe ministers heel wat zullen vinden
in de nalatenschap hunner ambtsvoor
gangers om voorloopig de wetgevende
macht aan den gang te houden. Wij
zullen spoedig zien, welke der reeds inge
diende zaken weder worden opgenomen
en voortgezet. Sociale hervorming en
landsverdediging schijnen voorloopig ge
heel te zullen rusten, hetgeen geen klein
nadeel is, maar het droevig en onvermij-
GODDA, 17 Mei 1894.
In ons vorig bericht betreffende de uitspraak
der Gem. Gonda waa eene vergissing. Wjj
spraken van den Hooge Raad, dit moest zjjn
het Gerechtshof te 'sHage.
delijk gevolg van de oneenigheid in de
liberale partij.
Alles bijeengenomen, gelooven wy, dat
de geavanceerden voorloopig wel bereid
zullen worden bevonden het kabinet wel
willend te ontvangen. Het heeft eerljjk
kleur bekendhet komt er nu maar op
aan, hoe het deze beloften in daden onnet.
Slaagt het er in langs dezen weg een
goede kiesregeling te maken op breeden
grondslag, dan zal de oppositie irt- ^ge
geven omstandigheden zioh wel daarby
nederleggen. Dit althans zou de wjjste
partij zijn.
Moeilijkheden zullen er zeker komen.
Aan de eene zijde het ongedi
teleurstelling der geavanceerden,
zeggen de Takkianen, aan de anderen
kant de conservatieve katholieken.
Nu reeds zegt ,de Tijd*
„Zal de Regeering in het volbrengen
van haar aldus beperkte taak slagen
Ten deele, en voor een niet onaanzienlijk
gedeelte, zal dit afhangen van den steun,
dien zij bij haren arbeid van de njdo
onzer katholieke landgenooten zal vinden.
Laat ons hopen, dat haar krachten aan
gewend warden in een richting, die hot
ons zal mogelijk maken haar dien steun
met een gerust geweten te verleenen."
Van den tact, de stuurmanskunst der
nieuwe Regeering zal dus alles afhangen.
Alle partijen mogen bedenken, dat nieuw
tijdverlies voor noodzakelijke hervorming
alweder de nasleep zou zijn van bet niet
slagen van dit tweede kieerecht-ministerie.
De Uitgave dezer Courant geschiedt d a g e 1 ij k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per dne maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
De nieuwe ministers, daartoe door de
Koningin-Regentes gemachtigd, openden
gisteren de buitengewone zitting der Ka
mers met de gewone plechtigheid.
Algemeen was men benieuwd naar de
plannen van bet pas opgetreden kabinet
en het moet gezegd worden, dat het eerste
optreden een gunstigen indruk maakte en
de openingsrede niets aan duidelijkheid te
wensohen overlaat.
Zy is niet lang en kan dus gevoeglijk
te dezer plaatse worden medegedeeld.
De heer Roëll, min. van buitenl. zaken,
zeide het volgende
Mijne Heertn!
„De Koningin-Weduwe, Regentes van
het koninkrjjk, heeft ons opgedragen deze
zitting van de Staten-Oeneraal in naam
der Koningin te openen.
„De uitslag der jongste verkiezingen
voor de Tweede Kamer der Staten-Gene-
raal, raadzaam geoordeeld om tot eene
bevredigende regeling van het kiesrecht
te komen, heeft het vorig Kabinet aan
leiding gegeven tot het verzoek van zijne
taak ontheven te mogen worden, en het
ministerie dat in zijne plaats met de lei
ding van 's lauds zaken werd belast, ziet
zich daartoe geroepen als gevolg van bui
tengewone verkiezingen met het oog op
een bepaald staatkundig vraagstuk uitge
schreven.
„Bij de bepaling der taak, die het nieuw
opgetreden bewind zal hebben te vervullen,
staat regeling van het kiesrecht op den
voorgrond. Die regeling zal, wil zij aan
rechtmatige wensohen voldoen, op breeden
grondslag moeten worden gebouwd en be
hoort naar het oordeel der regeering voor
de Tweede Kamer der Staten-Genenaal,
de Provinciale Staten en de gemeenteraden
gelijktijdig te geschieden.
Eene herziening der wet op de perso
neels belasting, reeds lang in uitzicht ge
steld, is te meer noodig geworden na de
invoering van de belasting op bedrijfs- en
andere inkomsten.
„Eene nadere regeling van de verhou
ding tusschen de rijks en gemeente-finan-
oiën gepaard met wijziging der bepalingen
omtrent belastingheffing door de gemeente
is mede te beschouwen als een dringende
eisch des tijde waaraan zal moeten wor
den voldaan.
„Aan deze hoogst gewichtige, ofschoon
beperkte taak, wenscht de Regeering in
het bijzonder hare krachten te wijden.
Andere ontwerpen van wetgeving zullen
mede naarmate ’s lands belang dit vordert,
worden voorbereid en ingediend, waarbij
echter rekening zal w.orden gehouden met
de noodzakelijkheid dat daardoor hetgeen
in de eerste plaats moet worden afgedaan,
niet worde vertraagd.
„Moge, onder Gods zegen, onze ge
meenschappelijke arbeid strekken tot heil
van het Vaderland. Door de Koningin-
Weduwe, Regentes van het Koningrijk,
daartoe gemachtigd, verklaren wij deze zit
ting der Staten-Generaal, in naam der
Koningin te zijn geopend."
Schoon deze verklaring voor zich zelve
spreekt, wensohen wij er een paar op
merkingen aan toe te voegen.
Zij is geheel in overeenstemming met
den oorsprong van het kabinet. De mi
nisters hebben na de ontbinding een be
paalde taak aanvaard; de oplossing van
het kieswetvraagstuk. Dat wordt zonder
omwegen op den voorgrond gesteld en al
het andere daaraan ondergeschikt gemaakt.
Ongetwijfeld een blijk van gezond politiek
inzicht.
Maar daaruit volgt nu niet, dat binnen
kort de kieswet aan de orde zal komen.
Mochten sommigen hebben gemeend, dat
binnen een jaar de nieuwe kieswet er ko
men kon, nu er zooveel bouwstoffen voor
handen zijn, de lezing der ministerieele
verklaring zal hun tot andere gedachten
brengen. Deze raadslieden der Kroon
vatten hun taak uitgebreider op dan hun
voorgangers. De verkiezingen voor de ge
meenteraden zullen geregeld worden tege-
lijk met die voor de Kamer en de Prov
Staten. Hierdoor wordt tegemoet geko
men aan een gegronde grief tegen de
wet-Tak, die voor dat belangrijk onder
deel van het kiesrecht naar de toekomst
verwees, zonder eenig richtsnoer. Maar
daaruit volgt ook, dat langer tijd van
voorbereiding zal gelaten moeten worden,
dal de generaal bij will niet lange welken weg
ot wanneer een brief moest ontvangen bobben,
welke hom noopte huiswaarts te keeren en die brief
moest hem gezonden zijn door een medeplichtige
van den moordenaar, dia hem onder bereik wilde
krugen van den loop van wijn geweer.
De burgemeester merkte op, dat ala hot too ge
weest wee, de veronderatelde vijand van don ouden
krygeman, die geen vjjanden had, niet bad behoe
ven te wachten lot don volgenden avond, om hem
te vermoorden. Hij sou hom onderweg ópgewaakt
hebbenin do diepe duisternis, terwijl het stortre
gende, sou bij den moord met hot grootste gemak
hebben kunnen plegen, zonder door iemand opgo-
merkt te zijn.
Niemand had iets togen deze redeneering tn ta
brengen. De brigadier der rijksreldwacht, die da
groep genaderd was, verklaarde, dal h(j Slok sterk
maakte, om geheel alleen, de hand op don schuldige
te loggen. De boer Miniac, dia deun beambla kende
ah een eerzuchtige en een zwetser, haalde oventjes
de schouder op, ter loops do opmerking makende
del de man, die deze misdaad aan hel licht bracht,
op een goede beloooing kon rekenen. De brigadier
dorst verder niets meer te uggen, maar men zag
wol aan zqn houding, dat h(j plan had geheel op
zijn eigen houtje oen onderzoek te beginnen, waarvan
do uitslag niet op zioh zou doen wachten.
Het gezelschap ging uiteen. Da hoeren stapten
in de gereedstaande rijtuigen, de boeren gingen ta
roet our hunne ver uit elkander liggende hoeven
en de bedienden nemen don weg door het beech om
naar hol kasteel terug te koeien.
(ronilaoramM
- k etsfrUtfeat#