Directe Spoorwegverbinding met GOUDA.
l
Zomerdienst 1894/95.
Aangevangen 1 Mei Tijd van Greenwich.
VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD
Buitenlandscb Ovtrzlcht.
is gebleken, dat de weduwe haar testament
veranderd had en alles had vermaakt aan Anna.
De justitie, met deze zaken bekend, heeft het
eerste onderzoek dan ook in deze richting
gedaan, doch klaarbljjkeljjk zonder gevolg
alibi's zjjn bewezen kannen worden.
Anna had iu de laatste maanden verkeer
met een bakkersknecht uit Amsterdam, doch
juist Zaterdag (den dag van den moord) moet
zjj dat verbroken hebben, omdat zjj nog te
jong was. Het voornemen daartoe heeft zy
tenminste oenige dagen te voren te kennen
gegeven. De bakkersknecht was toevallig juist
te Schagenook deze heeft zyn alibi kunnen
bewyzen.
Omtrent den moordenaar is nog niets bekend,
maar te Alkmaar is iemand onder politie-
geleide binnengebracht, tegen wieu men zware
verdenking meent te hebben. Lieden uit Scha
gen, die hem gezien hebben beweren veel
overeenkomst ontdekt te hebben tusschen hem
en eeu gewezen knecht van de verslagene.
Deze zou eenigen tyd geleden uit de gevan
genis waarin hjj wegens diefstal zat, ge
komen zyn.
De heer James Smitb, lid der Provinciale
Staten van Zuid-Holland, is te Kralingen
overleden.
Omtrent den dood van Anak Agoeng Made
wordt aan de Java-Bode nader gemeld, dat
de controleur Liefrink den natuurlyken zoon
van Selsparanga vorst, omgeven door slechts
enkele getrouwen, in den poeri (lusthof) te
Tjakranegara aantrof, en getracht heeft hem
over te halen zich goedschiks aan ons over
te geven. Ken met zyn stand overeenkomende
woning te Padang en een behoorljjke toelage
werden Anak Agoeng Madé vergeefs aangebo
den toen de controleur hem daarop waar
schuwde, dat dan met geweld van wapenen
tegen hem zou worden opgetreden, antwoordde
de vorstentelg fier: >In myn huis gebruikt
niemand wapenen dan ik zelft; meteen stiet
hy zioh zyn eigen kris in het hftrt en zonk
ontzield aan de voeten van den heer Lief-
rinok neder.
De Java-Bode, zich over bet succes der
expeditie verheugende, hoopt dat het gouverne
ment geen halve maatregelen zal nemen en
de zaak niet met een politiek contract, gesloten
h met den vorst van Lombok, zal laten afloo-
pen. Het Balineesche bestuur, zoo bepleit het
blad op verschillende gronden, moet nu op
Lombok ophouden. Het is bjj de bevolking
zoo gehaat, dat deze haar vertrouwen in ons
gouvernement zou verliezen, indien zy weder
onder de dwingelandij der Balineezen kwam.
Het handhaven van dat bestuur zou dus een
politieke misslag zyn. Wat no komen moet,
is een rechtstreekseh Nederlandsch bestuur.
En daar ziet het blad ook nog dit voordeel
in, dat we dan vanzelf de sterkere band zou
den krygen op Bali, en allicht ook in Flores.
De opperbevelhebber der Lomboksche expe
ditie heeft aan de by de zaak betrokken depar
tementen opgave gevraagd van de kosten door
hen voor die expeditie gemaakt. Het spreekt
wel van zelf, dat niet meer dan de werkelyke
kosten mag worden gevorderd, daar den radja
van Lombok geene oorlogsschatting is opge
legd, maar hom de eisch is gesteld de oorlogs
kosten te betalen, en zich by dien eisch
beeft neergelegd.
Bestanddeelen van het menschelyk lichaam.
Menigeen zou zeker verbaasd zyn, alshjj de
bestanddeelen kon zien, waaruit hy is samen
gesteld. Vooreerst zou hy eeuige voor het
lichaam zeer noodztkelyke emmers water zien,
dan een stuk kool, groot genoeg om een vuur
een tyd lang brandende te houden; verder een
stuk ijzer, waarvan het lemmet voor een mes
zou gemaakt kunnen worden; phosphorus, ge
noeg om een half dozjjn doosjes luciiers te
▼oorzien; voldoende water tof om een kleine
ballon te vullen en eindeljjk nog verschillende
hoeveelheden soda, potasch» kalk, magnesia,
zuurstof, chloor en stikstof.
Kölling, de zwem- en duikkunitenaar, die
thans op Seinpost te Scheveningen optreedt,
had f 300 uitgeloofd aan ieder, die zyn ver
richtingen onder water zou nadoen.
Twee Scheringen, Gjjs en Jaap De Lange,
baddeu zich aangemeld en toen Kölling zyn
werkzaamheden ten einde had gebracht, sprong
Gys, een oude zeerob, met ringbaard, te water.
Men kan zich voorstellen, hoe het publiek
zich amuseerde, toen Gys tusschen de sporten
en leuning van een stoel moest duiken en on
der water ging eten, drinken en rooken. Al
kon hy niet met Kölling concnrreeren, Gys
hield zich kranig en een daverend handgeklap
waarvoor hy met een statige buiging dankte,
vergoedde Gys eenigszins het gemis van de
begeerde premie. Jaap legde het heelemaai af.
Het stoom ach ip »G rimm,* uit Hamburg, dat
dezer dagen te New-York is aangekomen, bad
daar veel bekyks vanwege de verandering welke
in dat stoomschip is aangebracht en waar
van vroeger is melding gemaakt.
Eens besparing van 100 ton kolen was op
deze reis verkregen, doordien de gassen en rook,
welke gewoonlyk den schoorsteen uitgaan, naar
de vuren terug worden gedreven en verbrand.
Het bezoek der Koninginnen aan de ge
meente Helder, dat in de eerste helft van Sep
tember zal plaats hebben, schjjnt alleen Wil
lemsoord, de marinewerf, te gelden. De
militaire cammandant heeft een officieel schry-
ven van bet bezoek ontvangenechter ia bjj
den burgemeester nog niets ingekomen.
Dadeljjk na aankomst zullen H.H. M.M,
zich naar de Wilheltnina* begeven, waarna op
>De Valk* het ontbjjt wordt gebruikt. Met
De Valk* zullen de koninklyke gasten op de
reede in het Marsdiep een tocht maken. Een
geheele vloot zal daar in drie liniën geschaard
worden opgesteld. Van den zeedijk gezien,
zal dit zonder twyfel een prachtig gezicht
opleveren.
In den loop van den dag wordt ook een
bezoek gebraobt aan het Kon. Instituut voor
adelborsten.
De burgery is reeds aan 't werk getogen
om zich tot een feesteljjke ontvangst van de
Koninginnen voor te bereiden.
De heer M. P. Polak, de directeur van het
Casinogebouw, heeft een duizendtal kinderen
om zich vereenigd, tot het vormen van een
koor, dat op den dag van het vorstelyk bezoek
een kindercantate zal uitvoeren.
Gisteravond werd in Musis Sacrum eeue
goedbezochte vergadering van ingezetenen ge
houden, waarin voorloopige feestplannen wer
den besproken.
In sommige buurten worden reeds maat
regelen genomen om eene wykversiering tot
stand te brengen.
Arthur Zimmerman, de Amerikaanscbe kam
pioen, is 25 jaren geleden te Manasquan (New-
Yersey) geboren en de zoon van een hotel
houder. In 1887 reed hy voor het eerst in
wedstrijd mede. Hy sloeg het record*
van één tnyl en verminderde het tot 2 min.
10 sec. In 1892 kwam by naar Engeland,
waar hy een tyd lang zeer ongelukkig waB en
derhaaldeljjk geslagen werd. Later evenwel
won hy te Leeds met gemnk het kampioen
schap over één, vjjf en twintig mjjlen. Hy
versloeg de voornaamste Engelsche rijders, keerde
naar Amerika terug en won daar in den tyd
van een jaar meer dan honderd eerste pryzen
iets dat nog geen ryder vóór hem had ge
daan. Jn 1893 reed bjj in Ierland, Schotland
en Frankrjjk, niet in Engeland, waar zyn licence
ingetrokken werd omdat hy geen amateur*
was, maar reclame maakte voor een rjjwiel-
fabrikanfc. Zimmerman keerde in een opwelling
van boosheid naar Amerika terng en behaalde
in één week bjj de internationale wedstrjjden
om het kampioenschap te Chicago 13 overwin
ningen. Hy versloeg hierbjj rjjders als Windle,
Tyler, Sanger en Johnson. Zimmerman heeft
na een aanbod aangenomen om als beroepsrjj-
der gedurende een seizoen te Parjjs te rjjden.
Hy zal daarvoor 48.000 frs. krygen. Boven
dien krygt hy zegt men 24.000 gulden
per jaar voor het berjjden van zyn rjjwiel, en
wel f 12.000 van den rjjwiel- en f 12.000
van den bandenfabrikant. De wieiryder ver
toeft op het oogenblik in Engeland en kreeg
daar bjj den Sport and Play Tournament 25Ö
pet. voor bet rjjden, terwyl by 63 pst. aan
pryzen won.
Vqor de Rechtbank te Berljjn stond dezer
dagen een uitdrager terecht wegens een grove
oneerlijkheid tegenover een arme vrouw.
Een weduwe, een arme naaister, wier huis
heer hjj was, kon haar haar niet betalen. Toen
hy dreigde haar uit hare woning te zetten,
besloot zy het laatste wat zy had, hare naai
machine, te verkoopen. Op de verkooping
brengt zulk een machine, als zy niet geheel
compleet is, niet meer op dan een derde van
den prjjs welke anders ervoor gegeven wordt,
en om na een koopje te hebben nam de uit
drager naar bjj meende onopgemerkt bet
spoeltje en een schroef weg van de naaima
chine, welke daarna verkocht werd voor 5
Mark aan een bieder, die de compagnon van
den uitdrager bleek tezjjn.
Het was echter opgemerkt wat de lage
knoeier godaan had. Hy werd aangeklaagd, en
de Rechtbank heeft hem thans veroordeeld tot
zes maanden gevangenisstraf.
Vulpennen zyn pennen met veel gemak en
schier evenveel gebreken. Onder de
goedkoope soorten, die vroeger in den handel
werden gebracht, bielden de gebreken zeer
bepaald de bovenhand boven de voordeelenby
de duurdere, die ia den Interen tyd werden
vervaardigd, zyn die gebreken alleDgs verbe
terd en nagenoeg geheel opgeheven. De zoo
genaamde Pelikaan-vulpenhouder, welke de
firma Blikman Sartorius te Amsterdam aau-
biedt is op dit oogenblik misschien wel de
volmaakste in hare soort. Behalve de zoogoed
als onversljjtbare gouden pen, met iridium punt.
bevat die pen, eene vernuftige vinding voor
luchttoevoer, in het belang van gelijkmatige,
langzame vloeiing, terwyl eene bormetische
afsluiting bet in den zqk dragen van die pen
mogeijjk maakt, zonder eenig gevaar voor
lekken.
Zeldzame ouderdom. In Schotland zyn men-
schen, die zeer oud worden. Een reiziger ont
moette eens een goede zestiger, die diep zuchtte.
Op de vraag, wat hem scheelde, zeide hjj, dat
zjjn vader hem een oorvjjg gegeven had. Dat
kwam den reiziger bjj na ongeloof! jjk voor, dat
een man van zulk een leeftyd nog onder de
tucht en het toezicht van zynen vader stond.
Toen hy bem echter vraagde, waarom hjj dien
oorvjjg kreeg, zeide de zestiger: Omdat ik
myn grootvader bijna heb laten vallen, toen
ik hem in bet bed hielp. Hierop liet de
reiziger zich door den man in huif brengen,
om te vernemen of het waAr was wat de man
zeide en jawel, het was zoo. De kleinzoon was
62 jaar oud, de vader 96' en de grootvader
130. Als de reiziger dit later vertelde, zeide
hy, dat het hem vreemd te moede werd, wan
neer men zoo 288 jaar onder drie hoeden tel
len kan.
Een Haagsch correspondent van Le Temps
klaagt over de mindere beoefening van bet
Fransch in Nederland. Die taal, zegt hy,
wordt nog wel in de aanzienlyke kringen ge
sproken en op de scholen geleerd, maar die
uit boeken verkregen kennis is vrjj onvoldoende
het aantal gezinnen, waar men zich be
roemen kan op kennis van de Franiche taal,
wordt steeds mioder.
Aan verminderen van de sympathie voor
Frankryk ligt het niet. Er zyn andere redenen,
waarvan de correspondent er twee noemt: het
verminderen van het aantal Franscbe kerken
en het klein aantal Franschen, die in Neder
land gevestigd zyn.
Het onderwys in het Fransch aan gymna-
siën en hoogere burgerscholen wordt bjjna
altjjd gegeven door niet Fransche leeraren
men zon liever Fransche hebben, maar die
zyn niet te vinden, omdat de kennis van de
Nederlandsche taal voor hen vereischt wordt.
Aan de hoogescbool te Groningen i» een
leerstoel voor het Fransch, bekleed door Prof.
Van Hamel, seen Nederlander, die zeer goed
Fransch spreekt* maar die liever te Leiden
geplaatst moest zyn.
De Vereeniging tot behond en ontwikkeling
van de kennis der Fransche taal beeft afdee-
Jingeu te 's-Gfavenbage en te Rotterdam;
maar te Amsterdam, Leiden, Utrecht en in
andere voorname steden heeft men daarmee
nog niet de proef genomen, of men is niet
geslaagd.
Men schrjjft nit Londen aan het s N. v. d. D.
Alma Todema's rost dreigt verstoord te
zullen worden. Hjj heeft schatten besteed om
zyn huis te verfraaien, en het is dan ook de
trots van zjjne omgeving geworden. Zjjn tuin
heeft hjj naar eigen plannen laten aanleggen,
met aardige grotten en andere versieringen.
Maar binnenkort zal hem zyn uitzicht ontno
men worden door een spoorwegljjn, die aan
het einde van zjjn tuin za! loopen. Een nieuw
station wordt daar opgericht, en dit zal voor
namelijk gebruikt worden voor het rangeeren
van treinen met visch nit Grimsby, en de geur
die daardoor zal verspreid worden, is op zich
zelf onaangenaam. Voorts zal de spoorweg
maatschappij een aantal arbeiderswoningen in
de onmiddelljjke omgeving oprichten. Geen
wonder, dat Alma Tsdema klaagt, en met hem
zijne buren.
Niet om het geld. A. »Je bebt de weduwe
S. gehnwd? Eeu goede party, hè? De dode
8. moet haar f 200000 nagelaten hebben.*
B. >Acb, mijn waarde, denk toch niet, dat
ik haar om de f 200000 genomen hebOp
myn woord, >ik had haar ook genomen, al
had zij slechts f 100000 medegebracht.*
Hoe is dat in zjjn werk gegaan, hoe is de dijk
plicht op Gouda komen te rusten welke rechtsbe
trekkingen hebben zich tusschen vroeger aangeslage-
nen en Gouda ontwikkeld zi hier vrngen die
onbeantwoord moesten blijven. Dat zjj eigenaresse
geworden zoude zijn van binnendijks gelegen gron
den on in den loop der jaren dien eigendom
wederom verloren zoude hebben, zooals de Recht ba-ik
ten onrechte aannam, is niet waarschjjuljjk want mjj
dunkt dat 't Gouda uiet zoo zwaar gevalle^ zoude
zjjn om dit te bewijzen zjj hoeft dit zelfs niet be
proefd. En toch art. 17 der wet van 9 Oct. 1841
(Stbl. no. 42) in verhand mot art. 142 van het
reglement van Schieland noopte tot die bewijsvoering,
nu het hoefslagboek Gouda aanwijst als onderhond-
plichtige.
Gouda staat te boek als djjkpliohtig zonder dat
vermeld is waarop die plicht zonde rusten, maar als
men do overgelegde hoefslagboekon nagaat, dan is
bet duideljjk het daarbjj niet in de bestemming
gelegen heeftom de oorzaak dor verplichting tot
onderhoud daarin uil te drukken. Het boek van
1756 is in uitvoering van bovengenoemd art 34 van
de keur van 1622 gemaakt, en men herinnert het
zich dit gelastte alleen Overbooking van naam zoo
in plaats van vroegere djjkplichtigen nieuwe gekomen
waren. Het hoefbealagboek, met de noodige gelegen
heid tot reclame opgemaakt, wjjst alleen uit wie djjk
pliohtig is, waarom mon dit is, blijft, al wordt het
bjj ingelanden vaak vormold, bijzaak en onvolledig.
Teu bewijze, dat bjj overlijden van een aangeslagene
meestal eonvondig vermeld wordt „de erfgenamen of
orven var. N. N> zonder in bijzonderheden te treden
of die erven het irjgelegon land in gemeenschap ge
houden hebben dan wel of het aan een hunner is
toebodeeld.
Wanneer wjj hoefslagen aangeieekenj vinden teu
laste van andere dan natuurlijke personen, missen
wjj doorgaans de vermelding van eenigen titel van
djjkplicht.
Ik wjjs als voorbeeld in het boek van 1756 op
den aanslag no. 8 voor 't dijkvak binnen Moordrecht
eenvoudig staande ten name van Ambacht van Moor-
dreohtop no. 1 de hoefslag behoort toe do
Stode van Schiedam en is groot op no. 11,
12, 13, 14, 15, 17, staande ten name van ver
schillende ambachten op no. 19 en 48 die polders
aanwijzen, op do. 50, 52, 55, die niets vermelden
dan de stad Delft. Reeds nu voeg ik hierbjj dat
onder 't Ambacht Kralingen onder no. 2/25 de stad
Rotterdam voorkomt met bjjvoeging, „als aangenomon
Gouda
6.30
7.85
8.S5
9.06
9.40
10.46
Moordrecht.
7.83
8.42
H
a
Nieuwerkerk
7.89
8.49
W
v
a
Gapeilfl
n
7.46
8. «6
a
a
a
Rotterdam
7.
7.56
9.06
9.25
10.—
11.05
Rotterdam
5.—
6.03
7.25 J
7.47
Capelle
5.10
6.18
a
Nieuwerkerk
6.19
6.21
a
a
Moordrecht
5.36
6.29
a
a
Gouda
5.82
6.85
7.45
8.07
10.55
11.01
11.0#
11.14
11.15
GOUDA-
11.08 12.18
11.18 19.88
tOTTEKDA M-G O U D A.
12.58
1.24
3.52
4.50
5.24
5.56
7.10
8.43
9.40
11.08
11.10
1.05
a
a
4.57
a
6.08
a
a
9.47
a
V
1.12
a
a
5.04
a
6.10
a
a
9.54
a
9
1.19
a
a
5.11
a
6.17
a
a
10.01
a
0
1.28
1.44
4.10
5.20
6.42
6.16
7.30
9.03
10.10
11.20
11.80
9.51
GOUDA DEN HAAG.
Gouda 7.80 8.40 9.09 9.87 10.49 12.11 12.21 1.01 1.27 8.29 2.66 4.45 i
8.18 10.08 10.11
10.17
10.27
10.84
10.41
10.47
11.50
11.08 12.40
Zev.-M. 7.42 8.52
Bl.-Kr. 7.47
Z.-Zegw.7.58 9.01
N.d-L.d.8.02
Voorb. 8.07 9.18
a 11.10 f
tee
11.22
1.18
1.18
1.84
1.88
1.88
4.67
5.08
5.20
.27 5.69 7.18 9.87 11.05 11.12
a 8.11 9.49
a 8.16 a a a
a 6.2» a ®.58 a a
a 4.81 a p a 0
6.84 a 10.10
'sHage 8.12 9,18 9.89 10.07 11.27 18.41 12.51 1.48 1.57 8.55 4.85 5.25 5.55 6.41 7.4S 10.1511.88 11.48
O O t' D A-U TRKCRT.
Gouda 6.85 6.10 7.65 8.09 8.21 10.19 lj);65 12.48 8.28 2.51 8.18 4.47 6.88 5.67 7.46 8.88 10.14 10.88
Oud.w. 5.50 0.54 11.0» *.87 5.57 7.5» 10.57
Woerdon 5.50 7.08 8.15 11.17 5.48 8.11 5.04 6.45 6.85 8.07 8.55 10.88
Utrecht 6.18 7.58 8.88 8.41 10.61 11.48 1.80 3.08 8.88 3.50 6.80 0.81 0.50 0.88 0.11 10.68 11.10
0 O U D 4-4 81715048.
8.81. 10.08. 10.85 11.11. 8.51. 4.47. 5.81 7.41 10.14
>.10 10.65 18.10 1.— 8.40 1.41 0.85 0.48 11.18
'8JI 11.10 18.84 1.11 8.86 I0.50 9.17 11.88
1.45
3.80
2.60
8.48
4.20
4.45
5.81
7.07
8.10
9.41
1.55
a
a
a
a
4.65
a
7.17
a
9.60
3.02
a
a
a
a
5.03
a
7.24
0
9.68
3.09
a
a
a
a
5.09
a
7.11
9
9
2.15
1.48
8.10
4.08
4.40
6.16
6.51
7.87
8.80
10.06
DSN
H A A 0
GOllDi
Hige 5.48 7.80 7.48 9.86 0.4610.1811.3318.16 1.88 8.15 8.45 3.48 4.15 4.48 5.17 7.-8.08 0.30 10.10
Gouda
Amsterdam Wi
6.40
Wp. 7.59
OA 1.14
Sneltrein.
Voorb. 5.54 a
N.d-L.d5.59 a
Z.-Zegw6.08 a
Bl.-Kr. 6.14 a
Zev.-M.fi.19
Amsterdam C.S.
Amsterdam Wp 6.60
.W0
10.18
10.80
10.86
10.41
4.48
5.—
5.09
7.06
7.U
7.20
7.26
7 81
9.11
a
10.-
1.44
1.49
1.68
2.04
2.09
Gouda 6.807 5 8.18 9.68 10.1610.59 18.0812.45 3.90 2.46 8.15 4.18 4.48 5.20 5.47 7.42 8.86 10.10 10.81
UTEÏCH T-G O U D A.
Utrecht 6.88 7.50 9.— 9.58 11.84 12.09 12.60 2.65 8.10 8.62 4.48 6.86 8.09 8.1010.84,
Woerden 6.68 8.11 a 10.16 18.84 a a 4.16 ff a a «-1110.61
Oudewater 7.07 8.19 a 10.24 19.48 a a 4.24 9.19
Gouda 7.20 8.82 9.84 10.37 12.08 12.55 1.82 8.27 8.50 4.87 6.20 7.08 8.41 9.8211.07
AM8TEBDA M-G OUDA.
9.40a ll.lPa 11.97 9.40* 4.1fa 4.10 7.82 0.4»
9.66 11.26 11.49 2.56 4.26 4.86 T.60 10.00
10.44 18.10 18.18 8.10 1.80 5.88 Ml 1L00
8.a
8.16
0.04
hebbende tot haren laste den djjek te maken'. Ik
«al hirrop straks nog met een enkel woord terug
komen.
Ik geloof te mogen aannemen dat in het algemeen
bjj ons te lande tot 1810 djjkplicht nagekomen werd
door eigen werkzaamheden door de djjkplichtigen
verricht of door hen gelastVgk. Mr. W. F. Gevers
Deynoot, Bjjdragen tot de kennis der Hoogheemraad
schappen 78.
Het onderhoud was als regel in natura op to
brengen. Voor den Hoogen Zeedjjk wjjzeu de artt.
1 17 der keur van 1622 ook daarop. Wel waren
er in onze nationale vergadering in 1795 stemmen
opgegaan om het onderhoud van djjkeu en zeewe
ringen te maken tot een uationa'o zaak, maar men
bleef ten slotte hierbjj dat het onderhoud van dijken,
wegen, waterwerken enz. zou verblijven bjj beu bij
wie zulks van oudsher had behoord. Bjj de staats
regeling van 1798 werd hiervan niet afgeweken.
In 1809 had een watersnood een groot gedeelte
van on» land deerlijk geteisterd; Acad. Proefschr
Jhr. Mr. J. Röell, 78. Dit gaf aanleiding tot groote
wijzing in het beheer, van den Waterstaat en werkte
krachtig mede om door de wet zelve den staf te
breken over een stelsel van onderhoud dat roeds zoo
groote calamiteiten bevorderd, zoo niet veroorzaakt
^,-1 Zoo kwam de wet van 31 v. Louwmaand 1810
tot stand.
Deze braobt hierin groote verandering. Zij bracht
het oppertoezioht over de dijken bjj speciale ring-
commissiën door den Koning te beuoemeu. Het on
derhoud der djjken door eigen hand- of spandiensten,
dat is door de gehoefslaagden zei ven, word bij art.
2 afgeschaft en vervangen door een contributie in
geld, en hiortoo wérd een dijk, naarmate ligging en
toestand, in klassen verdeeld, Kr werd een maximum
bepaald waartoe ieder dijkplichtige kon worden aan
geslagen.
Mochten deze contributiën niet voldoende zgn om
de djjken te herstellen, dan zou een omslag over
het geheele district plaat» hebben, waarbij ook de
tot nog toe vrjj van ondoihoud zjjnde landen (vroon
landen) betrekki n zouden worden.
Op 15 Juni 1810, (Lnltenborg bit. 7, 21) werd
een reglement uitgevaardigd, hetwelk de verschillende
ringen door het geheele Koninkrijk bepaaide en de
noodige voorschriften tot uitvoering van de wet
bevatte.
Terwijl alzoo art. 2 der wet de wijze van onder
houd vbu particuliere djjkplichtigen, of zoodanige
oorpora en Icoiiegiën als welke tot nog toe daar
mede zjjn belast in een contributie in geld verving,
voegt art. 18 hieraan toe:
De steden of plaatsen, welke tot hier toe a's zoo
danig met eeltig onderhoud van djjken en daartoe
behoorende werkon zjjn belast geweest, zullen daar
mede onder het oppertoezicht der ringcommissiën
belast bljjven.
Er was dus nu onderhoud dat in contributiën in
geld en onderhoud dat in eigon werk gepraestoerd
kon worden. Zeer juist qualifioeerde de Rechtbank
deze beide onderhoudsplichten als normale en abnor
male, waut normaal Werd contributie in gold, abnor
maal werd eigen werk.
Nu i» de tegenstand dien de wot van 1810 on
dervond en hoofdzakeljjk zjjn grond vond in den
aanslag van totnogtoe vrije lande»», grooj geweest
haar invoering door bet geheele KoDinkrjjk is belet
door de inlijving van Holland in bet Fransche Kei
zerrijk, ranar (Int zij in Schieland ingevoerd is, kan
blijken uit de door Schieland in hot geding gebrachte
bescheiden, Vgk. Mr. Gevers Deynoot t. a. p. blz. 77.
Ongetwijfeld heeft Schieland maatregelen genomen
om de wot in working te doen treden. Dat bewijst
zijn brief van 23 Juli 1811 aan Gouda.
Hierin wordt gevraagd, om tot een taxatie van
de djjktasten te kunnen geraken, welke hoefslagen de
stad als zoodanig belasten en door haar zullen wor
den onderhouden en welke van hare hóefs'agon val
len binnen art. 2, zoodat contributie er van te liotfen
valt. Op 12 Aug. 1811 antwoordde de Maire van
Gouda, ds hoofalagen waarmode de stad Gouda is
belast zijn paal l13 ingesloten en van paal 1424
ingesloton, men ziet dat de genoemde boefslagou de
in geschil zjjnde hoefslagen en zelfs oen meer om
vat; de maire voegde er bjj dat volgens zijne go-
dachten ook in het vervolg van tjjd deze door de
stad zullen dienen te worden ondorho'idun als val
lende geene hoefslagen in de termen van art, 2 der
wet. Staten van taxatie zyn daarop door Schioland
opgemaakt.
De brief van Schieland en hot gevolgde antwoord
van den maire van Gouda zoudeu op zioh zeiven
beschouwd van geringer boteokenis geacht kunnen
worden en wel als bescheiden die slechts dienden
om oen administratie ven maatregel voor te bereidon.
Beschouwt mon ze echter in verband met de artt.
3, 4, 5 en 6 van de wet van 1810, dan wordt de
boteekenis er van m. i. van groot belang. Zooals
wjj roeds mot een woord zeiden, inoost bjj het in
het algemeen wegvallen van het persooulijk onderhoud
cn het' instellen van contributie in gold een taxatie
plaats vinden van drie meest kundige en onpartijdige
personen (art. 4), en deze zjjn op aanwijzing van
Schieland aun het werk gegaan en op hun schriftelijk
bericht worden de hoefslagen in geschil over hot
dijkvak Broekhuizen buiten taxatie gehouden met de
aaoteekening„wordt onderhouden door de stad
Gouda'. Nu moest zoodanige taxatie gedurende 3
weken ter visie worden gelegd zoo ter secretarie van
het djjkbcstuur als van alle dorpen onder deszelf»
district gelegen, om de gelegenheid te geven bezwa
ren daartegen in te brengen bjj de ringcommissie.
En nu is het zeker dat Gouda er niet over ge-
i dacht heoft om in 1812 in afwgking van de meening
van haar maire, uitgedrukt in zjjn bovengenoemd
aekrjjvon aan Schieland, eenige bedenking tegen haar
aanslag in het midden te brengen.
Aangenomen moet dus worden dat Gouda toen
het onderhoud van den djjk voor de hoefslagen in
geschil erkende op grond van art. 18 dor wol van
1810. Alroo niet ulz ingeland, niet omdat zjj gron
den binnendjjks bezat die met onderhoud als met
eeu onus reals belast waren, maar als stad die als
soodauig tot hiertoe, door welke oorzaak ook, belast
was, erkende zij hare verplichting tot eigen onderhoud.
Nu is het volkomen juist dal van bestaande djjk-
St in 1812 niet geconcludeerd mag worden tot
licht in 1892, en zoo zal dus nagegaan moeten
en of veranderingen in wetten en reglementen
dan wel wjjzigingen in Gouda's rechtsverhouding
tot de hoefclagen in geeohil haar djjkfAieht hebben
kunnen doen voriorrn gaan.
Letten wjj dus 'teerst op wetten en reglementen.
De wet van 1810 had niet de bedoeling om djjk
plicht op te leggen. Zjj breidde die uit tot de vroon
landen en vroeger binnendjjks vrjje eigenaren van
huizen en landen, maar overigens bracht zjj slechts
verandering in de wijze van voldoening aan djjk-
plichten eu aan de djjkplicht zelve suoals ze bestond.
Het verdient zeer de aandacht dat hjj pogingen
dio ook later aangewend zjjn om regeling in het
onderhoud van dijken te brengen bestaande djjk
plicht steeds in eer gehouden is, en uiet minder
verdient het aandacht dat bjj die pogingen steeds
orkend is, dal djjkpHcht niet uitsluiteud met eigen
dom van beschermt! land samengaat of alleen als
gevolg daarvan zou kunnen voorkomen, liet laatste
trouwens wordt door Gouda zelve waar het wjjst op
dijkplichten van Rotterdam en Schioland, toegegoven.
Zoo vindt men in de schets van Van Hogendorp
(in zjjne aanleekeningen staande do gewone vergade
ring der Staten-Generaal 18191819) zijn voorstel
om het onderhoud ten laste te brengen van drie
klassen van belastingschuldigen; hjj noemt dan in
de eerste plaatsde tegenwoordigo cootribuabelen,
iu de tweedo en derde plaats eigenaren van ge
bouwde en ongebouwde eigendennen in den polder
of -het district.
Toen bjj de wet van 28 April 1835 (Stbl. no. 9)
de wet van 31 Jan. 1810 werd ingetrokken omdat
er onzekerheid bestond ovor het al of uiet in wer
king zijn van deze wet, die nooit geljjkmatig en
volledig was ton uitvoer gelegd, worden bjj art. 1
iogetrekken do verordeningen van de wijze waarop
cn de fondsen waaruit voortaan de djjken zouden
worden onderhouden. Deze wet raakte volstrekt niot
aan de djjkplichtdeze laat ze geheel onbesproken
en zoo algemeun mogelijk lnidt art. 2: dat de bijzon
dere reglementen, I opalingen en inriehtingon welke
tengevolge ran do wet van 1810 thans in working
zjjn, zullen bljjven bestaan.
Do groote ongelijkheid die in 't volbg0ffra van
djjkplichten in ons land bestaat, ia door de wet
van 18P5 werkelijk niet verminderd. Ik geloof niet
dat uit haar anders gelezen kun worden dan dat do
omzet van persoonlijken arboid in geldelijke ooutri-
hutie en ondorhoud in natura voor de stoden en
plaatsen waar die door de wet van 1810 ingotroden
waren, zouden bestendigd bljjven.
Wanneer toch de wet van 1836 de uitvoering aan
de wel van 1810 gegeven had .willen vernietigen,
dan had dit uitdrukkelijk in de wet moeten staan
uitgedrukt, la 1885 gold zoo goed als nu bij ons
het beginselLa loi ue dispose que pour l'aveuir,
elle n'a point d'effeot rétroaotif.
Du wet vau 9 Oct. 1841 (Stbl. no. 42) „betrek
kelijk He reohts-mnobt der booge en andere Heem
raadschappen, djjk- en polderbesturen* wijzigt hoe
genaamd niet bes'nande dijkplichten. Zij houdt
dasreu'egen duideljjk rekening met djjkplicht ver
schuldigd uit anduren hoofde dan bezit van grond
binnendijks gelegen. Men zie b.v. hoe daarbij in
art. 3 het recht tot parate oxoculie geregeld is voor
de djjkplichtige iogulandon en art. 4 dan, zegtvoor
zoover door sommige dor dijkbesturen de dijk- en
poldorlasten niet rechtstreeks van de dijk- en pol-
derplichtigen of andere sohuldplichtigen worden in
gevorderd, maar de gemeente, ambacht»- of polder
besturen, daarvoor worden aangeslagen, zullen die
oinslageD en lasten bij wanbetaling worden verhaald
volgens de bepalingon te dien opziohte bij de be
staande reglementen gemaakt of nader vast te stellen.
Meerdere wetten dan die van 1835 en 1841 heb
ik niet te bespreken zeker is het dat deze niot ten
ooel hadden djjkplicht te creëeren of te wijzigen.
Zjj eerbiedigden hieromtrent hotgeen bestond en
bemoeiden ziflh alleen mot de wijze waarop (le dijk
plicht uitgevoerd zou worden.
Zoo konden zjj dan ook geen wjjziging brengen in
de dijkplioht van Gouda in 1812 door haar als voor
haar bestaande erkend.
Heeft het reglement of de algotneeno keur vnn
Schieland dan ook daarop invloed knnuen uitoefenen
ten voordeole van GoudaP
Ik goloof niot dat men dit zal kunnen aannemen,
volgens dat reglement is dijkplicht oen last waarmede
de dijkplichligo landen zijn bezwaard cn wier eige
naars dus als zoodanig aansprakelijk zijn, mon zou
alzoo, zegt Gouds, voor haar dijkplichtig land moeten
aanwijzen en dit heeft zij niet.
Wjj' vinden in art. 148 vlg. dijkplicht geregeld
steunende op bezit van dijkplichtig land, maar dat
daarnaast geon dijkplicht uit anderen hoofde zou
kunnen bestaan is hierdoor niet uitgemaakt.
Men vindt in het rogloment geen afschaffing van
de abnormale djjkplicht maar m. i. wel degeljjk een
erkenning er van. Zoo spreekt art. 101 er van dat
dijkgraaf cn Hooghoemradon do uitvoering bevelen
van alle gewone of buitengewone werken die zjj
noodig achten voor zoovee] de waterschapsbesturen,
ingelanden of derdon tot de daarstolling of het on
derhoud dier werket) verplicht zijn.
Men ziet het dat het reglement daarstelling en
onderhoud van werken niet alleen bjj ingelanden
aanneemt.
Art. 173 houdt verband hiermede waar gozrgd
wordt dal Gedeputeerde Staten konnis nemen over
alle geschillen van bestuur ontstaau tusschen het
Hoogheemraadschap en de waterschappen daarin ge
legen, ingelanden of derden die met eenig onderhoud
belast zjjn.
Zoo hebben dan ook de hoefslagbooken van en
na 1756 Gouda als onderhoudsplichtige van de
hoefslagen in geschil vermeld.
Dat trouwens steden aboormnal djjkpliohtig kun
nen zjjn ontkent Gouda niet. Zjj wjjst er zelve op
dat de stad in 1810 eigenaresse kon zjjn van dijk
plichtig land in bet district
(Wordt vervolgd.)
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1894.
Voorzitter Mr. A. A. van Bergen IJzen-
doorn.
Tegenwoordig de heeren Noothoven van
Goor, Fortuyn Droogleever, Jager, van Veen,
van Vreumingen, van der Post, Koning, Prince,
Hoogenboom, Hoefhamer, Straver, Desaing,
van der Garden en van Hereon.
De Voorzitter deelde mede dat de heer
Derckaen bericht had ingezonden verhinderd
te syn de vergadering bjj te wonen, wegens
ongesteldheid.
De notulen der vorige vergadering worden
voorgelezen en onveranderd goedgekeurd.
Ingekomen
1- Een rapport der Raadscommissie tot
goedkeuring van de begroofcing der dd. Schut'
terjj adviseerende.
Ter visie.
2. De begrootingen der Volksgaarkeuken
en het Hoffmansgesticht, voor 1895.
Deze worden gesteld in handen eeuer Com
missie waarin worden benoemd de hh. Straver,
van Veen en Dessing.
3. De begrootingen van de gesubsidieerde
Instellingen van Weldadigheid voor 1895.
Worden gesteld in handen eener Commissie
waarin worden benoemd de hh. Van Iterson,
Prince en Dercksen.
4. Een voorstel van Curatoren van het Gym
nasium, tot het weder aanstellen van een tjjde-
1 ij ken leeraar in de Hebreeuwscbe taal en
daarmede weder de heer A. Ketellapper te
belasten.
i Ter viaie.
5. Eeu adres van den heer W. J. Huber,
verzoekende tegen 1 October eervol o'ntalag
als onderwyzer aan de 2de kostelooze school.
Het gevraagde ontslag wordt eervol verleend.
6. Een voorstel betreffende de reorganisatie
van het onderwjjs tot opleiding van bewaar-
schoolhouderessen en daaraan nog eeue onder-
wyzeres te benoemen.
Ter risie.
7. Een voorstel van B. en W. betreffende
het opzeggen van de huur van een stuk grond
aan het Nieuwe Veeretal.
Ter visie.
8. Eeu voordracht voor onderwjjzer aan
de 2de kostelooze school (vacature Huber)
waarop geplaatst zjjn de heeren:
1. J. SCHEIJGROND,
te Nieuwekerk a/d IJsel.
2. A. P. na JONG,
te Apeldoorn.
3. P. ELSELt,
te Snoek.
Ter visie en benoeraiug in eene volgende
vergadering.
9. Een adres van den Commissaris van
Politie verzoekende den raad gupstig te willen
adviseeren op het door dien heer gedane ver
zoek aan H. M. de Koningin Regentes tot
verhooging rjjner jaarwedde.
Ter viaie.
Door den Voorzitter werd medegedeeld dat
in de volgende zitting van den Raad zal worden
overgegaan tot benoeming van drie leden tot
onderzoek der reclames in znke de plaaisoljjku
belasting.
Aan de orde
1. De Rekening en Verantwoording der baten
en lasten van het voormahg Armbestuur van
Stein, dienst 1893.
Wordt goedgekeurd.
2. De Rekening der Gemeente over het dienst
jaar 1893.
Wordt voorloopig goedgekeurd met alg. st.
B. en W. onthielden zich ingevolge de gemeente
wet van stemming.
3. De benoeming van eenen Gemeente-Ont
vanger.
Benoemd wordt de heer N. Cos met 10 stem
men, terwyl op den heer J. Snellen 5 stemmen
worden uitgebracht.
4. Het opmaken eener voordracht van zes
personen voor de benoeming van drie leden
in het Collegie van Zetters voor 's Rjjks direc
te belastingen.
Benoemd worden de heeren
A. H. van DILLEN met 15 st.
H. JAGER met 14 st. en 1 blanco,
J. F. DAALMANS met 15 st.
H. OVEREIJNDER met 14 st. en 1 op
BOLHUIS HOiTSEMA.
G. LANGERAAR met 14 en 1 blanco.
A. W. ROES met 15 st.
5. De benoeming van eenen makelaar in
roerende en onroerende goederen.
De beer van Veen merkte op dat de heer
Bolhuis Hoitsema den raad vroeg om beëedigd
makelaar te zjjn en dat kon toch niet.
De Voorzitter merkte op dat de beëediging
aan de arroudisseraenfs-reebtbank geschiedde.
Benoemd wordt de heer M. J. Bothnia
Hoitsema met 8 stejnmed, terwyl 7 biljetten
in blanco waren.
Niets meer aan de orde zyn de wordt de
vergadering door den voorzitter gesloten.
Uit Lyon wordt van gistermorgen gemeld,
dat Caserio te 4 nar 55 is terecht gesteld.
Op bet oogenblik, waarop uien bem deed
neerliggen, riep hij': «Moed kameraden! Leve
de anarchie!* Hy spartelde hevig tegen, geen
incident viel voor.
In weinig landen zjjn de socialisten zoo
volhardend in de weer voor algemeen stem
recht als in Oostenrjjk. Te Weenen zjjn weer
twee raonsterbijeenkomsten gehouden, waarvan
eene door ruim 15000 personen werd bijge
woond. Dr. Elleuboger, de bekende volksleider,
betuigde dat de socialisten van plan waren,
wat leven in da politiek te brengen, die thans
in den dat is. De regeering slaapt inder
daad hoort men nieta meer van het kiaswets-
ontwerp maar zjj zon ruw worden wakker
geschud. Dr. Ellenboger verwachtte niets van
de coalitie der drie groote partyen. Zjj was,
zeide hjj, slechts een kunstmatige vereeniging
van onsamenhangende elementen.
Dr. Kronawetter hield in een andere bjjeen-
komst een rede voor algemeen stemrecht.
Gestadig breidt het socialisme zich in Oos
tenrjjk uit. De anarchisten eohter hebben er
weinig aanhang. Eerst sedert twee jaren trach
ten zjj er hun leer te verbreiden door de Zu-
kunft* een bTod, welks beide redacteuren
dezer dagen gevangen werden genomen dlrt
de meening der communistische anarchisten
vertegenwoordigt.
Toen Engelaud onlangs bjj verdrag met den
souverein van den Congostaat beschikte over
landstrooken in Midden-Afrika, was men in
Frankryk zoer ontevreden. Dank zjj het zeer
handig diplomatiek optreden van de Fransche
regeeriug is echter de zaak na in orde. De
Franscheu krjjgen bjj het Dinsdag te Parjja
geteekende verdrag hun lang gewensebten in
vloed aan de Ubaughi en de Al'Bouiu eu een
grensljjn tusschen hun gebied en dat van den
Congostaat, welke loopt over do waterscheiding
tusschen Congo en Njjl tot den 30»4en meridi
aan. Alle posten, die de Congostaat uoordelyk
van eerstgenoemde rivieren eo van die grens
had gevestigd, zullen door de Belgen ontruimd
wordeu. Te geljjk ziet de Congostaat af van
zyn recht om invloed te oefenen ten noorden
ongeveer van den breedtegraad van Lado.
De Congostaat betaalt dus hst gelag. Voor
de Engelschen is het niet pleiaieng, dat hun
verdrag met de Belgen aldna achter bun rug
om wordt verknipt, maar het sou nog erger
geweest zyn als Frankryk hen gedwongen had
(1st /.elven te doen, iu plaats van, zooals na,
dadel jjk niet den Congostaat te onderbandelen.
Zjj troosten zich maar met de gedachte, dut
perk gesteld wordt aan het noordwaarts drin
gen der Belgen in de equatoriale provincie,
dat vroeg of laat aanleidiug tot geschil bad
moeten geven.
Frankryk vaart in alle opzichten het beet
bjj de nu nfdoebde regeling; de Fransche bla
den zjjn alle zeer tevreden en bedanken Enge
land dat het 't sluiten van het verdrag niet
bemoeiljjkt heeft.
De Japanners maken gewag van een nieuwen
«zeeslag*, waarin zjj Zaterdag jl. de Chineesche
vloot zouden geslagen* hebben; maar als zjj
er zei ven niets naders van weten te vertellen
en niet eens de plaats der ontmoeting annge-
ven, kunnen zjj ons, bedachtzame» llo*landers
zeker niet kwnlyk nemen dut wh 't niet al te
be$fc gelooven f Trouwens, al winnen zjj nog
zooveel in den aanvang, het einde draagt de
last En dan is het algemeen gevt*len der
geheele Europoesche pers, dat het taaie gedold
en de onuitputteiyke hulpbronnen vau China
op den duur over Japau moeten zegepralen.
China heeft echter haast, en zou althans gaarne
vóór Oct. »afgerekeail« hebben, daar de Kei
zerin-Moeder op 5 Oct. 60 jaar worelt cn er
dan groot feest is ia het beele Hemelsche Rjjk.
Zjj was na het overljjden van haar gemaal,
wjjlen keizer Khien Jeng, van 1858 tot 4
Maart 89 ItegeDtasse geweest voor haar zoon
Kwang-Sn, die thans regeert. Er is voor het
feest inalle 26 provinciën i»en nationale in
schrijving geopend, en alle provinciën zullen
deelnemen aan de Tentoonstelling, die niet
minder dan f 40,000,000 kosti De Keizerin
zal de tentoonatelling bezoeken, gevolgd door
een menigte van tooneelspelere, zangers en
acrobaten, die de bevolking door hnn invallen
en vertooningen in een vrooljjke stemming
moeten houden. Bjj gelegenheid van het feest
zal de Keizerin-weduwe tal van geschenken
geven. Voor elke der 26 provinciën heeft zij
oen som van 30,000 taëls (ongeveor f 100,000)
beschikbaar gesteld.
Vorst Ferdinand vau Bulgarjje heeft, bjj
gelegenheid vau de herdenking zjjuer troons-
bestjjging (14 Aug. 1887) gratie verleend aan
243 voroordeelden, behalve Karawelof, die ge
weigerd heeft gratie te vragen.
Gisteren is de Amerikaansche Senaat de be
raadslaging in tweede lezing begonnen over
de fier sfzooderljjke voorstellen betreffende
de vrjjstelling van yzerdraad, jjiererts, steenko
len en suiker; welke voorstellen door het Hoi*
van Afgevaardigden zjjn aangenomen. Er
werden verscheiden amendementen ingediend,
maar de Senaat verdaagd^ zjjn zitting, tonder
tot stemming over te gaan.
Deze vier ontwerpen, die het Huis inder
haast beeft aangenomen om de gevolgen van
de nederlaag eenigszins te verzwakken en op
enkele bepalingen van het tarief terug te ko
men, worden spottenderwjjs propgun-bills* ge
noemd, 8euator Villas verklaarde dat zjj» een
klein kussen zullen zyn voor het Huis, om het
knielen voor den Senaat gemakkelijk te maken.*
Toch ia bat nog de vraag, of deze ontwer
pen tallen aangenomen worden.
Weigeren de Senatoren toe te geven, dan rast
op hen de verantwoordelijkheid, dat zjj de po-
ging^er democraten, om althans eenige grond-
stoftêw vrjj te stellen, hebben doen mislukken.
Een dergeijjke weigering nn zon dien democra
ten eeu krachtig wapen verschaffen tegen de
Senatoren en de »Sagar Trust,* welke iaat-
