Directe Spoorrngverblidlng met GOUDA. - Zwertktf - Aa.gevan|eo 1 Met - T(|d tan «reenwlck.
ÏÏS 2:ï' »-5» 10.07 ii'.87 iMi0^»/-«ti-b,ï» t4' 536 6" "-417481<U81188nM
VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD-
Buitenlandsch Overzicht.
bedoeling tan de verordening was, de aansla
gen geheim te honden, welke opvatting de
heer Tjeenk Willink niet deelt.
Van de hand van den gepensioneerden vice-
admiraal jhr. De Caaembroot, oud-lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal, is onder
den titel »De Dationale Rarap« in druk ver
schenen en rondgezonden het volgende stok
De diep trenrige tijding van het sneuvelen
en verminken van zoovele dapperen van ons
braaf Indisch leger, die de eer van Nederland
(reeda zoovele jaren een" groote koloniale mo
gendheid) met opoffering van hun leven heb
ben willen hoog hondende treurmare heeft
geheel Nederland en voorzeker niet het minst
ook ons dierbaar Vorstelyk Huis diep getroffen.
Het is niet de eerste maal dat gebrek aan
staatkundig inzicht, van civiele ambtenaren,
die soms plotseling geroepen worden op te
treden, als gezaghebbenden ook over militaire
krjjgsoperatiën moeten oordeelen en beschikken
alsof zy hun leven lang als militairen hebben
gehandeld en gewerkt
Ik zal "my echter nu wel wachten, op zoo'n
afstand eenig oordeel te uiten over de ver
schrikkelijke vraag, aan wien de schuld ligt by
deze Lomboksche expeditie.
Noch den resident, noch de controleurs mag
ik zoo maar klakkelooi, nu de schuld geven
onzer vreeeelyk geleden nederlaag, maar ik zal
het altyd blyven afkeuren, dat èn op Atjeh èn
Lombok bij zoovele brave officieren en minderen
iyn opgeofferd geworden, terwyl de geschiedenis
van onze eerste Bali-expeditie nog versch in
het geheugen myner tydgenooten is, waarby
toen ook zooveel dappere mannen het leven
moesten verliezen, Of zyn misschien de ge
volgen onbekend gebleven van 1879, toen de
onoverwinnelijke generaal Karei van der Hey-
den, die binnen één jaar jaar tijds de Atjeh-
oorlog zou ten einde hébben kunnen brengen,
plaats moest maken voor een civiel hoofd
ambtenaar, zoodat wy nu 16 jaren achteréén
van dat oogenblik af duizende menschenlevens
door 'i vyands vuur en door ziekte hebben
verloren1
Toen toch hadden onze regeeringspersonen
genoegzaam geleerd, hoe weinig men de Indische
volken in den Archipel eenig vertrouwen mag
schenken, wanneer zy het weten, met welk
doel zy door eene militaire macht bedreigd
wordenlang te voren hebben de Balineezen
deze Lomboksche expeditie verwacht, en heeft
men hen minstens twee jaren den tyd gegund
om zich voor te bereiden en te wapenen.
De tegenwoordige gouverneur-generaal, vol
komen bekend met den geest of het karakter
der verschillende volken in den Archipel, zal
ongetwijfeld en zeer stellig, tot voorzichtigheid
en wantrouwen tegenover Balineezen de militaire
en civiele ambtenaren in dezen gewichtigen
oorlog hebben aangespoord.
Ware deze gouverneur-generaal een man
met zooveel kennis en ondervinding van Indische
zaken reeds eenige jaren geleden, tot die
allerbelangrijkste hooge betrekking benoemd
geworden, dan voorzeker, zoude men op Lom
bok den Balineezen, met of zonder Sassaks,
geen tyd gelaten hebben, zich voor te bereiden
op den slag; dien ry door de grootst mogelijke
overmacht geslagen hebben en Nederland met
al zijne Koloniën, aan eene hatelijke critiek
van geheel de beschaafde wereld hebben kunnen
bloot stellen.
De generaal-opperbevelhebber Vetter seint
per telegram, dat zelfs water en vivros ont
braken, en het bivak bij den terugtocht niet
te bereiken was on ook de gemeenschap met
Ampenan verbroken was, ingesloten tusschen
Tjakra en Mataram het offensief optreden on
mogelijk is.
De opperoevelhebber die op Atjeh zich zoo
hoogst verdienstelijk en dapper heeft doen
kennen, zal voorzeker wel alle militaire voor
zorgen hebben bevoleu, die onrermjjdelyk zjjn,
by eene landing en tydelyke vestiging zyner
troepen in een vyandig land.
Hoe is het oqit te verklaren, dat minstens
een paar duizend vijandelijke troepen, misschien
ettelijke doizenden meer, reeds lang te voren
zich hebben kunnen verschansen of schuilhou
den, zoodanig, dat de staf van het leger, noch
de patrouilles noch de ordonnansen of de
cavalerie, iets van die ophooping of massa
troepen hebben kunnen vernemen
Mjjn God is bet mogelijk geweest, onze zonen
en broeders van het brave Indische leger, op
zulk een onverklaarbare wjjze opgeofferd te
weten 1
Aau wieu ligt bier de hoofdschuld?
Niemand, en ik het allerminst, kan de
treurige verwaandheid bezitten hieromtrent
eenig oordeel te uiten.
De tyd alleen zal later alles kunnen ophel
deren in deze verschrikkelijke treurige Nati
onale ramp.»
De »N. Winsch. 0t.« maakt melding van
het volgend staaltje van bjjgeloof. Te Vlacht-
wedde is kort geleden een boterfabriek in
werking gesteld. In allen ernst wordt verteld,
en geloofd ook, dat zy, die van de fabrieks-
boter eten, hoogstens nog een jaar en zes
weken kannen leven Wat een slachtoffers
zal die fabrieksboter eischen
Gisteren had te Groningen ter gelegenheid
van de viering van het ontzet, eene keuring
van tuigpaarden by de hand en daarnA inge
spannen en vervolgena eene harddraverij plaats.
Van de 15 aangegeven paarden voor de
keuring waren 2 niet opgekomen. Prjjs een
paarlemoer kistje met 12 zilveren lepeltjes en
een vergold zilveren medaille (deze laatste van
wege Vereenigiug ter bevordering van het
Vreemdelingenverkeer) verkreeg de heer C»
Nienhuis te Groningen. Premie, 12 zilveren
lepeltjes ia etui, de heer S. P. Wigboldus, te
Zuidwolde, en een buitengewone, niet uitge
loofde premie van f 10 werd toegekend aau
den heer E. Dallinga, te Tjuchem.
Voor de harddraverij waren de 14 volgende
paarden ingeschreven: 1. De vosruin Klaver V,
van D. Bosman te Kostverloren; 2. schimmel
ruin Rejectel, van D. Ver maat te Charlois en
Th. J. Dop te Hilversum; 3. bruine merrie
Mirka, van J. Steen te 's-Gravenhage; 4. bruine
merrie Geraldine, van A. Wassenaar te Haren;
5, bruine ruin Prins, van P. van Zanten te
Rotterdam; 6. zw. Orlofhengst Majick, vanW.
A. Ockhorst te Rotterdam; 7. zwarte merrie
Tabaro, van C. F. Reiling te Groningen; 8.
schiran-.elmerrie Olga, van E. Bindervoet te
Zuidhorn 9. schimmelhengst Wladimir, van
L Oetzes te Groningen 10. zwarte merrie
Nora, van H. Hommes te Groningen 11.
zwarte merrie Jonge Emma, van Hemmes te
Haren 12. zwarte merrie Fanny, van Q. P.
A. van Swinderen te Paterswolde13. schim
melhengst »Krylati, van Joh. de Mol te
's-Gravenhage en 14. zwarte hengst Sador, van
D. J. Floryn te Rotterdam. Nom. 5. kwam
niet op. Tweede omloop de nommers 2,4,6,
8, 9, 12 en 14. Derde omloop de nomm.
14, 2, 8 en 12. Prys f400 nom. 14. Eerste
Premie f 200, nom. 8 en tweede premie f 100
nom. 2.
Optocht op 31 Angustus te Amsterdam.
Het verzoek van eenige socialisten om op
31 Aug. een werkloozen-optocht te mogen
houden is gewezen van de hand.
Uit een mededeeling van »R. v. A.« bljjkt
nochtans, dat socialisten en werkloozen voor
nemens zyn om zich op koningin's verjaardag
te verzamelen op den Dam en op het Fredo-
riksplein, ten einde gezamelyk te trekken naar
bet feestterrein (Ryksmuseum).
Daar zal geprotesteerd worden tegen de
houding van het dagelyks bestuur der geraeeute
dat vergunning verleend tot het houden van
een optocht van Oranjegezinden en afwyzend
heeft beschikt op de aanvrage van w»rkloozen
om insgelijks te mogen manifesteeren.
De party genooten, die des morgens nietvry
zyn, worden vorzocht, zooveel dit mogelyk is,
zich te verzamelen ten twee uur op het Thor-
beckeplein, alwaar een muziekuitvoering zal
plaats hebben door de Oranjefeest-kommissie.
Des avonds samenkomst op den Dam te acht
uur*.
(Amst).
Onlangs werd te Frankfurt a/M de directie
van den schouwburg gevonnisd, wyl de voor
stellingen later begonnen dan op de affiches
gedrukt was. Thans is te Berlyn de directeur
van een schouwburg veroordeeld, wyl de voor
stelling langer dan tot 11 aur geduurd heeft.
Naar de «Post» meldt, werd een weinig beken
de politieverordening betreffende den duur der
schouwburgvoorstellingen er by gehaald. Den
directeur van het Nationaltheater, Samst, werd
ten laste gelegd de politieverordening van 8
Dec. 1874 overtreden te hebben. Deze veror
dening bestaat nit 4 paragrafen, waarvan de
eerste luidt: openbare vermakelijkheden moe
ten om 11 uor 's avonds geëindigd zyn.« Di
recteur Samst heeft zich na aan overtreding
van gemelde verordening schuldig gemaakt,
door de opvoering van Schillers »Rauber«den
19 Mei j. 1. tot 11 unr 35 min. 's avonds
te doen dnren. De beklaagde was niet ver
schenen. Zyn verdediger trad voor hem op
als gemachtigde. Deze bestreed de wettigheid
der verordening op verschillende gronden en
deed uitkomen, dat de opvoering van Wagners
»Götterdammerung« nog nooit om 11 uur
was geëindigd. Des niettegenstaande vorderde
het O. M. een boete van 10 mark en legde
de rechtbank den directeur een boete op van
3 mark. Maar de veroordeelde laat het er niet
by zitten en zal bet, naar zyn gemachtigde
verklaarde, boogerop zoeken. Of het hem veel
baten zal in de 19e eeuw en in Duitschland
De generaal-majoor P. P. H. Van Ham rid
der der Mil. Willemsorde 4e klasse, wiens
dood uit Indië werd geseind, was laast com
mandant in de tweede militaire afdeeling te
Batavia. Hjj was tot zjjne nieuwen rang be
vorderd 12 Januari 1893 en had een leeftyd
van 55 jaar bereikt.
Generaal Van Ham is te Batavia zeer gezien,
zoodat zyn dood daar zeker groote ontroe
ring zal veroorzaken. Uit de Indische berich
ten heeft men telkens kunnen zien, hoe
populair deze hoofdofficier by den troep
was.
Maar niet alleen bjj onze soldaten, ook by
de bevolking op Lombok had hy een zekere
populariteit. In de «Soer. Ct. vind men in
een brief uit Maratam van 19 Juli het vol-
»We hadden hier eene beele vertooning
met den jeugdigen radja, die zyn opwachting
was komen matten, bad bjj een 30-tal volge
lingen by zich, met reperteergeweren gewapend.
En ook de radja van K. Asem was er bij.
Ten hunne aanschouwen werden door vier
compagniën infanterie-handgrepen in orde van
bataille uitgevoerd, onder kommando van over
ste Byleveld.
Natuurlyk werden de beste beentjes voorge
zet en de vreemde heeren stonden wat te kijken.
De radja van K. Asem was letterlyk niet te
houden van bewondering. »Bagoes, bagoes,
Toewang, Orang kompauie terlaloepienter
(Mooi, mooi, meneer, wat zyn die Hollanders
knap
Daarna moesten zyn onderboorigen een soort
van krjjgsdaus uitvoeren gy bcgrypt met welk
een lawaai dit gepaard ging. Het jvas een heel
woeste dandakpartjj, heel wat levendiger nog
dan de Kembang Djorook op Java.
Generaal Van Ham is by uitnemendheid de
populaire man hierhy heeft slag om met
dat volkje om te gaan. De opperbevelhebber
is hun veel te geretireerd.
In de laatste drie regels ligt misschieD
eenige verklariDg, want het spreekt van een
goed vertrouwen op de eerlykheid van den in
lander, dat in onze krijgsgeschiedenis te dik
wijls is beschaamd.
We weten nog niet hoe de strjjd zich heeft
toegedrageu, maar van generaal Van Ham
laat het zich denken, onaangezien zyn hoogen
rang, het gevaar eer heeft gezocht dan ont
weken.
Van officieele zijde, zegt de »Scbager Cou
rant*, zyn we gemachtigd te verklaren, dat
ook vrouw Boes aan den moord onschuldig
was. Klaas Bloes, het 17jarig sujet, heeft
deze Godvergeten misdaad alleen beraamd en
volvoerd.
Zekere H. Grefen heelt ongeveer 1$ jaar
geleden te Arnhem bij den handelaar in mu
ziekinstrumenten J. van Hattum de Graat een
orgel gehuurd, waarvoor hy een jaar lang ge
regeld do hnur heeft betaald, doch heeft daarna
niets meer van zich doen hooren. Grefen zou
het orgel van de hand hebben gedaan. Het
is vervaardigd in de fabriek van Frati en Co.
te Berlyn.
De commissaris van politie te Arnhem ver
zoekt opsporing van de verblijfplaats van Grefen,
om hem by ontdekking te hooren en verder
naar omstandigheden te handelen.
De Noorder-vclddag van het Leger des Hei Is.
Het was een vroolyke, prettige indruk, dien
het feestterrein op het landgoed Oranjewoud*
maakte. Den weg volgende langs den Prin
sen wyk, bereikte men het door de schoone
lindenlaan, die van het boiten »Oranjestein«
naar de uitspanning »De Tent« voert. In die
laan waren aan weerszyden tal van nationale
vlaggen aangebracht, terwyl zich in het midden
de groote banier van het leger des heils ver
hief. Te roim 9 nar werd op het plankier,
in de nabykeid daarvan, de velddag geopend
door den kolonel en mevrouw W. Elwin
Oliphant.
Het terrein zelf, een met zwaar geboomte
bezet kampweiland, aan de eene zyde begrensd
door het buitengoed van den heer De Blocq
van Scheltinga, aan de andere zyde door de
uitspanning »De Tentc, was omgeven door
vlaggen en wimpels. Aan de Noordoostzyde
verhief zich een ruim platform, waarop ani-
phitheatersgewyze oploopende banken waren
aangebracht. Hierop hadden een tweehonderd
tal leden van het heilsleger, voor een groot
deel stafofficieren en muzikanten, plaats geno
men. Eenige banieren met opschriften waren
aan deze tribune opgehangen.
Nadat een paar zangstukken waren opge
voerd, nam kolonel Oliphant het woord. Dan,
nog slechts enkele volzinnen had hy geuit,
toen de regen, die reeds den gebeelen morgen
dreigde, begon te vallen. Gelukkig was het
slechts een bni, en al behield ook de hemel
gedurende den geheelen dag een dreigend aan
zien, toch bleef het verder gelukkig droog.
De groote heiligings-byeenkomst duurde on
geveer twee uur. Ze droeg het eigenaardig
karakter van alle vergaderingen van het leger.
Het was een afwisseling van zangnummers en
toespraken, welke laatste voortdurend door uit
roepen der verschillende heilsoldaten werden
afgebroken. Inmiddels trachtten eenige heil
soldaten ouder de toehoorders zielen te redden.
Slechts by ééne slaagden zy, een meisje, dat
op of liever vóór het bekende bankje neder-
knielde. Vergissen we ons niet, dan sloten
zich later gedurende den bidstond nog enkelen
fby het leger aan.
De bidstond zelf duurde van half éen tot
half twee. Hier en daar zag men groepjes
heilsoldaten nederknielen in het natte gras,
welk voorbeeld door enkele niet-soldaten gevolgd
werd. In den regel trad één als voorbidder
op, terwyl de overigen met luide «halleluja's*
en »amen« invielen. Tezelfder tyd werden op
drie verschillende plaatsen byeenkomsten ge
houden, waarby als voorgangers optraden
majoor Govaars, stafkapitein Do Wilde eu
kapitein Feenstra.
Omstreeks 3 nur had een groote marsch
plaats van het feestterrein en het landgoed
«Oranjewoud». Deze dreigde een oogenblik
door een ongeval gestoord te znllen worden.
Toen de eerste deelgenooten tot de houten
hulpbrug Jgetrokken waren, die van het feest
terrein naar de lindenlaan leidde, deed zich
(11117,enn
1M6 man u.Oft 18 18 12.68 1.24 8.62 4.60 6.24 6.66 7.10 8.48 9.40 11.02 11.11
Geuda 0.80
lfoordraoht. a
Niauwerkerk
Oapalla
Kottardam 7.—
Irottardam
Capelle
Niauwarkerk
Moordracht
Gouda
7.26
8.85
9.06
9.40
7.82
8.42
a
a
7.89
8.49
a
a
7.46
8.56
a
a
7.55
9.05
9.95
10.—
5.—
6.09
7.25
11.06
10.56
11.02
11.09
11.16
11.26
S.10
6.19
6.S6
6.82
f.18
6.21
6.29
6.86
7.46
7.47
8.07
9.46
12.28 12.88
ttOTTERDA
9.61 10.17
12.58
1.24
8.52
4.50
6.24
5.66
7.10
8.48
9.40
11.02
11.10
1.05
a
4.57
a
6.08
a
a
9.47
a
a
1.12
a
6.04
a
6.10
a
a
9.64
a
a
1.19
5.11
a
6.17
a
a
10.01
a
a
1.28
1.44
4.10
6.20
5.42
6.26
7.80
9.08
10.10
11.20
11.30
M—G O IJ D A.
8.18 10.08 10.11
10.27
10.84
10.41
10.47
11.60
12.08
*19.20
1.45
2.80
2.60
3.48
4.20
4.45
6.31
a
1.55
a
a
a
a
4.65
a
a
2.02
a
a
a
a
5.02
a
a
2.09
a
a
a
a
6.09
a
12.40
2.16
9.48
3.10
4.08
4.40
5.16
5.51
7.17
7.24
7.81
7.87
9.41
9.60
t 9.56
8.80 10.06
Goud. 7.80 S.itO 0.00 0.87 1M8 18.U IMlVöl l" L* 8.88% UT 8.817.18 tt.87 11.05 11.10
Zav.-M. 7.42 8.52
Bl.-Kr. 7.47 a
Z.-Zegvr.7.68 9.01
N.d-L.d.8.08
Voorb. 8.07 9.18
11.01
11*10
a
11.22
1.18
1.18
1.84
1.88
1.88
6.08
5.20
6.11
6.16
6.22
6.81
6.86
9.68
10.10
Goad. 5.85 0.10 7.55 .ft 8.81 10.1» 10» 8.513.18 «7 U. UTMJ.,8810,5:10.88
öadew. 1.60 0.» jf'17 S;4B 8.11 5.04 5.45 6.85 8.07 8.55 10.86
m «.U Hl 8 ,8 8 41 »- 10.51 U.4I 1.80 8.08 8.88 8.50 5.80 8.81 6.56 8.88 0.11 10.58 11.10
UtrKkt 8.18 7.88 8.88 8.41 0. q OUD A—A M8TKRDAM. I
10.05. 10.55 18.11. 8.51. 4.47. 5.88 7.45 10.14
10 66 12.19 1.— 8.40 5.45 6.86 9.42 11.18
{uï 18.84 1.18 8.81 8.- 8.10 8.17 11.16
7.06
7.11
7.20
7.26
2.11
Gouda
6.40
7.69
Amsterdam O.6. 8.14
Baal train.
Amsterdam Wp.
i oi.
8.21a
9.10
'9.11
DEN HAAG—GOUDA
'sHage 6.48 7.20 7.48 9.28 9.4610.12 11.8812.16 1.88 2.16 2.46 3.48 4.16 4.42 6.17 7.— 8.05 9.86 10.10
Vqorb. 5.54 a a a a 10.18 1.44 a a a a 4.48 7.06
N.d-L.d5.69 a a a a a a a 1-49 aal
Z.-Zegw6.08 a a a a 10.80 a a 1*58 a a
Bl.-Kr. 6.14 a a a a 10-86 2.04 a a a a - - - -
Zov.-M.6.19 a a 10.41 a a «-09 a a a a 8.09 7 81 10.—
Gouda 6.807 5 8.13 9.58 10.16 10.58 12.08 12.46 2.20 2.45 3.15 4.18 4.48 5.20 5.47 7.42 8.35 10.10 10.86
UfRECHT-GOUDi.
Utrecht 6.88 7.60 9.- 9.68 11.84 12.02 12.60 2.55 8.10 8.52 4.48 6.86 8.09 8.6010.84,
Woerden 6.58 8.11 - 10.16 0 12.84 a a a 4.16 a a a 9.1110.61
Oudewater 7.07 8.19 10.24 12.42 4.24 a 0.1® a
Gouda 7.20 8.32 9.84 10.37 12.06 12.65 1.22 8.27 8.50 4.37 6.20 7.08 8.41 9.82 11.07
AM8TERDA M-G O U D A.
AmaU rdam C.8. 8.—a 9.4011.10a 11.27 2.40a 4.10a 4.10 7.88 9.46
Amaterdan. Wp 5.50 8.16 9.65 11.25 11.42 9.56 4.26 4.86 7.60 10.00
Gouda TJ0 2.04 10.44 12.12 19.66 MO M0 MS 9.81 11.00
een onheilspellend gekraak hooren. Terstond
werd de optocht gestaakt, doch een onderzoek,
door den kolonel en eenige officieren ingesteld,
Bcheen bemoedigende resultaten op te leveren.
Althans de optocht werd voortgezet en zonder
ongelukken passeerde men de brug. Als alle
optochten met banieren en wimpels, had ook
deze een opwekkend aanzien.
Nadat vervolgens nog een groote heils-sa-
menkomst. bad plaats gehad, werd de velddag
met een hosannah-raeeting gesloten. Ook
hierby ging kolonel Oliphant weder voor, ter
wyl alle officieren on soldaten aanwezig waren.
Nog een enkel woord over de lnnch, die
's namiddags te half een, na afloop van de
groote heiligings-samenkomst, gehouden werd
en waartoe ieder, tegen betaling van 60 ets.
toegang had. Van deze gelegenheid maakte
men gaarne gebruik om nader kennis te maken
met de staf-officieren. Het berouwde ons niet;
we werden zeer gul ontvangen en achterhou
dend waren onze gastheeren volstrekt niet. We
hadden een vry langdurig onderhoud met hen,
vooral ook met kolonel en mevrouw Oliphant
en majoor Schook. Uit hunnen mond verna
men we, dat het aantal stafofficieren van het
heilsleger thans ruim 12,000 hedraagt. In
Friesland bestaan nog slechts 4 korpsen. Ze
vreesden in deze provincie geen byzonder
vruchtbaren bodem te zullen vinden voor hun
arbeid, omdat de Friezen over het algemeen
zoowel op godsdienstig als op staatkundig ge
bied vrij geprononceerde denkbeelden hebben.
Toch gaven zy den moed volstrekt niet op,
maar hoopten ook hier velen te redden.
Nog op een ander punt vroegen en ontviugen
wy interessante inlichtingen. Terwyl de straks
genoemde heiligingsbjjeenkomat aan den gang
was, trok- een gebeele kinderschaar kleuters
van zes- of acht- tot twaalfjarigen leeftyd
allen met sjerpen getooid eu van veelkleurige
wimpels voorzien, op het terrein. Zy kregen
eene plaats op bet platform en stemden met
de halleluja's* dapper in. We vernamen thans,
dat dit leden waren van den liefdebonddie
naar het schijnt gesticht is naar het model
van den Engelschen Bond of hope De
*tkleinen, die daarin opgenomen worden
heelal kinderen van heilsoldaten verbinden
zich, nimmer alkoholische dranken te gebruiken,
niet te vloeken, geen dieren te mishandelen
en 's morgens en 's avonds geregeld te bidden.
Naar we vernamen, omvat deze kinderbond
reeda eonige duizenden leden.
Het aantal bezoekers van dezen velddag
schatten wy op een 4 a 5000. Over het alge
meen was de houding van het publiek meer
welwillend dan sympathiek.
Op den 23n Maart 1893 werd een arbeider
uit Emmerik door twee beschonken Holland-
sche maréchaussées of veldwachters, die in uni
form op Duitsch grondgebied gekomen waren,
aangevallen en zonder eenige aanleiding zwaar
met de sabel aan 't hoofd gewond. De ver
moedelijke daders werden in twee instanties bij
gebrek aan bewys vrijgesproken.
De Nederlandsche Regeeriug heeft zich nu
zoo wordt uit Duisburg gemeld, bereid ver
klaard, aan den gewonde de kosten zyner ge
neeskundige verpleging (400 mark) te restitu-
en hem tevens een schadevergoeding van 1000
gulden te verstrekken.
De Berliner Morgeuzeitung* voegt by dit
bericht de opmerking Daar de Nederland
sche Regeering hiertoe niet verplicht was,
is dit een bewys, dat Nederland op het onder
honden van goede betrekkingen met Duitsch
land prys stelt,* en dat blad noemt deze
handeling »een daad van verzoenende gerech
tigheid J
Emanuel Lasker, de eerste schaakkampioen
der wereld, gaf onlangs te Berlyn een blind
séance ten bate der vereeniging voor kinder
voeding. De jeugdige champion wilde door dit
betoon van openbare liefdadigheid zyn terug
keer in het vaderland vieren. Dit aardige denk
beeld vond zulk een by val dat de groote feest
zaal van het «Café Kaiserhof» te klein bleek
voor het in groote getale opgekomen publiek.
De toeschouwers verdrongen zich om de vier
borden, waaraan zeer aterke spelers hadden
plaats genomen. Het spel van Lasker wordt in
de Doitsche verklaring zeer geroemd; elegantie
en groote zekerheid waren de kenmerkende
eigenschappon. Neemt men de kracht der
spelers in aanmerking, dan mag de uitslag zeer
bevredigend genoemd worden. Lasker won
twee partyen en maakte de overige twee re
mise.
Sedert jl. Zondag wordt aan boord van het
Noordsche stoomschip »Bjorgwin,< liggende in
de Wynhaven, te Rotterdam, vermist de stoker
Laren Larsen jHwidtstein. De man (is ver-
moedelyk verdronken.
VRIJDAG 31 AUGUSTUS 1894.
Voorzitter Mr. A. A. van Bergen IJzen-
doorn.
Tegenwoordig de heeren Noothoven van
Goor, Fortnyn Droogleever, Jager van Vreu-
mingen, Dercksen, Prince, Hoefhamer, Straver,
Dessing en van Iterson.
De Voorzitter opende de Vergadering en
bracht in herinnering dat juist op dezen dag
de verjaardag van H. M. Koningin Wilhelmina
overal in den lande herdacht Werd en geloofde
dat wy ons allen verheugen met dezen blyden
dag en alle raadsleden zouden voorzeker in
stemmen met de jubelkreet: »Leve de Koningiu.c
De Voorzitter deelde mede dat de heeren
v. d. Post, van Veen, Hoogenboom en Koning
hadden kennis gegeven verhinderd te zyn deze
vergadering bjj te wonen, de drie laatst ge
noemden wegens afwezigheid uit de gemeente.
De notulen der vorige vergadering werden
goedgekeurd.
Ingekomen
1. Eene Missive van den Minister van
Binnebl. Zaken goedkeuring schenkende aan
het raadsbesluit van 31 Juli, waarbjj de heer
J. H. v. d. Bosch, benoemd is tot leeraar aan
de Iloogere Burgerschool en het Gymnasium.
2. Eene missive van Mevr. de Wed. van
Amerom, geb. Koppeachaar, kennis gevende
van het overlyden van haren echtgenoot, Cu
rator van hot Gymnasium.
Op voorstel van den Voorzitter werd besloten
eene missive van rouwbeklag te zenden.
3. Het Rapport der raadscommissie belast
met het onderzoek der begrootingen van het
Hofimansgesticht en de Volksgaarkeuken, tot
goedkeuring adviseerende.
Ter visie.
4. Een schrjjven van de Commissie van
beheer over de Stedelyke Gasfabriek, voor
stellende aan den heer A. Nortier, eervol ont
slag $e verleenen, wegens ongesteldheid en hem
jaarljjks een gratificatie toe te kennen van
f 400.—, dat evenwel telken jare moet worden
goedgekeurd door den raad.
Ter visie.
5. Een voorstel van B. en W. betreffende
eene herziening der schoolgeldeu op het gym
nasium en de Lagere Scholen, en wel om bet
schoolgeld op het gymnasium op 100.— te
brengen en de reductie op het schoolgeld op
de Lagere Scholen te laten vervallen, gevende
dit per jaar 3100. - meer inkomen.
Ter visie.
6. Een adres van de erven van den heer
van der Garden, dat niet wordt voorgelezen,
daar ieder raadslid een afdruk heeft gekregen.
Ter visie.
7. Een adres van A. W. Roes en 58 an
dere fabriekanten en kooplieden, verzoekende
het voorstel van B. en W. niet goed te keuren
tot opzegging der huur van een stukje grond
aan de erven van der Garden.
Ter visie.
8. Een adres van J. W. Brakel en 9 andere
bewoners Achter de Yischmarkt, verzoekende
de straat te doen bestraten met klinkers en
de keien te doen verwijderen.
Ter visie tot by de behandeling
de«* begrooting.
9. Door B. en W. werd ingediend de be
grooting voor 1895. Wordt gesteld in banden
eener commissie, waarin worden benoemd de
heeren Straver, v. d. Post en Derck^en.
Aan de orde:
1. De Begrooting der Schottery voor het
dienstjaar 1895.
De heer Dercksen heeft bedenking tegen
eene post en stelt voor de subsidie aan de
muziek der dd. Schutterjj, van f 500.— te
brengen op f 300.daar de gemeente-finan-
tiën niet zoo rooskleurig zyn en de volkscon
certen niet zoo zeer in den geest vallen van
de belasting betalende ingezetenen.
De heeren van Vreumingen en van Iterson
ondersteunen dit voorstel.
De heer Jager, als lid der commissie van
het onderzoek der begrooting, deelde mede dat
de Commissie geen reden vond er verandering
in te brengen.
Nadat de heeren van Iterson, van Yrenmin-
gen, Dessing en de Voorzitter er over hadden
gediscussieerd werd het voorstel-Dercksen in
rondvraag gebracht en verworpen met 7 tegen
4 stemmen, die der hh. van Iterson, van Vreu
mingen, Dessing en Dercksen, waarop de ge-
heele begrooting werd goedgekeurd.
2. De voorstellen betreffende eene reorga
nisatie van het onderwys aan de Inrichting
tot opleiding van bewaarschool nouderessen.
Werd goedgekeurd.
3. De benoeming van eenen Leeraar in de
Hebreeuwsche taal aan het Gymcasium voor
het schooljaar 1894/95.
Benoemd wordt de beer A. Ketellapper met
11 stemmen.
4. De benoeming van eenen Onderwyzer
aan de 2e Kostelooze School.
Benoemd wordt de heer J. Scheygrond te
Nieuwerkerk a/d IJsel met 11 stemmen.
5. De benoeming van drie Leden in de
Commissie tot onderzoek der reclames in zake
de plaatselijke directe belasting naar het in
komen.
Benoemd worden de heeren G. Straver met
7 stemmen, H. Jager met 6 st. en de heerC.
Hoogenboom met 7 stemmen.
Niets meer aan de orde zynde, wordt de
vergadering door den Voorzitter gefloten.
De rede van dr. Schaepman in de alge-
meene vergadering der Duitsche katholieken
was eene lofspraak op Nederland tegenover
Duitschlaud met betrekking tot de vryheid
der Katholieke Kerk. De inhoud laat zich ge-
reedeljjk aldus samenvatten
Ik kom uit Nederland, een klein, maar
trotsch land. Wy zyn niet trotsch op onze macht,
maar op onze vryheid. In geen land ter
wereld heeft men de kerkeljjke en politieke
vryheid zoo hoog opgevat en wordt zy zoo
in eere gehouden als in Nederland. Wjj,
katholieken in Nederland, hebben onze bis
schoppen die in vryheid gekozen, alleen door
den Paus aangesteld, in volle vryheid hunne
schapen en lammeren weiden en hun verheven
ambt in den vollen omvang nitoefenen. Wij
hebben onze in volle vryheid bestaande priester-
seminariën, zonder eenigen dwang by opne
ming of ontslag der kweekelingen. Wjj hebben
ook onze katholieke volksscholen, geheel en
al katholiek, wel in technische bepalingen aan
den staat onderworpen, maar dan ook door
den staat ondersteund. Op het gebied van
middelbaar en hooger onderwijs streven wjj
nog naar volle vryheid. Gy weet, in de hoogere
kringen gaat dat zoo gemakkelijk nietin de
hoogste kringen zitten de vooroordeelen vaster
dan ergens anders. Maar het begint te dagen.
Bjj de Amsterdamsche uuiversiteit wordt aan
een lid der Orde van den H. Dominieus toe
gestaan een leerstoel in de philosophischo fa
culteit te bezetten. Ook teu opzichte der
religieuse orden hebben wjj in Nederland de
grootste vryheid. Er zjjn bjj ons drooraers, die
(Een Nederiandschen staat een protestantschen
staat noemen maar wat de ordesquaestie be
treft, daarin is de Nederlandsche staat katholiek.
Van de vrouwenorden hebben wy er in alle
kleuren en gestalten.
Wy hebben ordelieden uit aller beereu en
republikeinsche landen. Duitsche ordezusters
verplegen onze zieken en Fransche ordebroeders
brouwen ons Trappistenbier. Maar zoo
zal men vragen hebt gy er ook jezuieten Ja,
wy hebben vele jezuieten. Wy hebben jezuieten
uit Frankrjjk, uit Italië, uit Duitschland en
Nederlandsche jezuieten. Boezemen de jezuieten
dan den Nederiandschen staat geene vrees in
Gevoelen de Nederlandsche protestanten door
de aanwezigheid dezer katholieken zich niet
in hun geloof bedreigd Heeft de godsdienst
vrede er geen plaats gemaakt voor een heksen-
sabhath van beschimpingen Neen! En heeft
dan de Nederlandsche regeering geen enkel
wetsartikel, dat zy tegen jezoieten, speciaal
tegen de jezuieten, in toepassing kan brengen
Kunnen dan de buitenlandsche jeznieten, om
dat zy buitenlanders zjjn, niet uit het land
worden gezet? En kunnen de openbare auto
riteiten den binnenlandschen jezuieten geen
bepaalde plaats van verblyf aanwjjzen Neen
Aan welke wet zjjn dan de jezuieten onder
worpen Aan de wet van het geraeene recht
en de algemeene vryheid. Zóó staat het bij
ons te lande. In een confessioneel gemengden
staat kan de kerkelyko vrede niet bewaard
bljjven wanneer de regeering en de autoriteiten
party kiezen voor de eene of audère richting.
Niet dhn wordt de kerkelijke vrede bevorderd
wanneer de wereldlyke arm beschermend over
de eene en afwerend tegen de andere wordt
uitgestrekt.
Zóó voortgaande, kwam de spreker vervol
gens op de Duitsche jezuietenquaestie, waar-
oratreut hy zich hoofdzakeljjk aldus uitliet:
Wat is eigenljjk eeu jezuïet Ieder jezuiet
tracht naar zjjn aanleg en kracht het ideaal
van een christeljjk mensch en priester te
verwezenlijken. De kerk alleen heeft te zeggen
wie zy noodig heeft.
Dat alles hebben uwe vertegenwoordigers in
den Ryksdag aangetoond, maar de Bondsraad
heeft in zjjne wysheid gemeend, aan de eischen
van recht, aan de eischen der vryheid tegen
stand te moeten bieden. Doch vroeg of Iaat
komt de dag des Heeren, de ure waarin de
macht der wereld ten volle aan de eeuwige
gerechtigheid zal nioeten voldoen, fetaat, tot
zoolang dat glorieryk tijdperk zal zjjn geko
men, vast in trouw voo? de vryheid der Kerk
onder de leuzeDe jezuieten terug
Een der medewerkers van den Figaro*
heeft msgr. Ireland, bisschop van Minnesota
die voor twee jaren naar Europa was gekomen
ora den paus opheldering te geven omtreut
zyn socialisme, over dezelfde aangelegenheid
»geinterviewd«, en wat de prelaat,» toen
verklaard heeft, wordt thans ^|jd^edéejd in
genoemd blad. Het socialisni^^aA^ail^ttgr.
Ireland, heeft niets dat kan a
de Temps* naar aanleiding hierflpnerkt.
Hy gelooft niet aan de plotselinge en radicale
omkeeringen, die door de leeraren van bet
sectariach socialisme dagelijks voorspeld wor
den. Hy wensebt en dit wenscht een
ieder de stoffelijke verbetering van de
werkende klasse, de intellectneele en moreele
verbetering van het grootste aantal menschen.
Is dat nu wel het socialisme Volstrekt niet,
en zoo ja, dan heeft een ieder het recht zich
socialist te noemen; want men behoeft slechts
gezond verstand te hebben om de tooveraebtige
en ongerymde oplossingen van Jules Guesde
en Jaurèf te verwerpen, evenals het voldoonde
is een weinig edelmoedigheid te hebben om
aan den vooruitgang der democratie te hopen
en daartoe mede te werken.
Magr. Ireland wil de leugenachtige illuiien,
die de leiders der revolutionaire party met
een wreed dilettantisme onder de massa's ver
spreiden, niet aannemen. Hj; weet dat het
onzinnig is de volstrekte geljjkheid onder de
menseben te beloven. Hy verkondigt dat er
altyd intelligenter, werkzamer menschen znllen
zyn, die door hunne persoonlijke waarde meer
invloed zullen krygen, dan het gros der men
schen. Zjj zullen »de leidende menschen* zijn.
De zulken zullen er altyd bestaan en zyn er
altyd geweest. Het is zelfs eene handtastelijke
en noodlottige dwaling a tort et a travers te
spreken, gelyk men gedaan heeft, van leidende
klassen.* Er zyn in vrjje en democratische
lauden als Amerika of als Frankrjjk geen
klassen*. Er zyn menschen, die gezonder
zjjn, moediger in den arbeid, die beter inzicht
of meer geluk hebben dan anderen. Die men
schen, door de natuur meer begunstigd daa
anderen de natuur drjjft den spot met
onze theorieën, met onze stelsels en met onze
wetten komen allicht van een lageren
inaatschappelyken toestand tot een hoogeren.
Zonen van geleid wordende personen,worden
zjj leiders geen klassen-slagboom heeft hen
verhinderd tot hooger op te klimmen.
Groote particuliere rijkdommen zjjn een tee-
ken van den algemeenen rijkdom; de kleine
fortuinen worden aiet door de groote tegen
gewerkt. Integendeel. Msgr. Ireland zegt:
»nergen8 vindt men meer millionairs byeon
dan in Amerika, en nergens vindt men min
der armoede. Daarentegen vindt meu nergens
minder millionairs dan in Rusland, en nergens
zyn er meer armen.*
De bisschop verwacht veel van persoonlijke
pogingen en van het stelsel van vereeniging.
Hjj wil eene redelyke< tusscbenkorast van
den staat, maar verwerpt de theorieën van
Karl Marx of van Benoit Malon.
Alles bijeengenomen, vindt de >Temps«ten
slotte zich genoopt te schrijven, zjjn wjj na de
verklaringen van den bisschop niet veel wyzer
geworden over zjjne middelen tot practische
oplossing van het maatschappelijk probleem.
Wat de Chineezeu van den oorlog zeggen,
vinden onze lezers geschetst in een brief uit
Tientsin. Zjj twyfelen niet of het zal gemak-
keljjk zjjn den Japanners tot rede te brengen.
Te Shanghai juicht men trouwens reed* over
de overwinning, die de Chineeache soldaten in
Korea zouden behaald hebben.
De Japanners laten hen stil begaan en heb
ben inmiddels een schaakzet gedaan, die een
belangrijke wending kan geven aan den oorlog.
Zé gaan de Chineezen op eigen terrein be
stoken. Twintig duizend JApansche soldaten
zjjn aan land gezet bjj de Yalu, de grensri
vier tusschen China en Korea, onder beschut
ting van 25 oorlogsschepen. Zoo snjjden zjj
het Chineesche leger, na hot eerst ia Korea
gelokt te hebben, den terugweg naar Peking af.
Een ander gerucht meldt dat de Japanners
troepen aan wal zetten by de Takuforten, aan
de monding der Peihorivier, nabjj welke Peking
ligt on de eenige bescherming Vjan de ho>fd-
itad. Indien deze geruchten waar zjjn, ziet
het er hachelyk uit voor de Chineesche resi
dentie.
De >IIann. Courrier* bevat het volgende
merkwaardige telegram uit BerlynDe rijks
kanselier graaf Capivri wenscht dat de minister
van financiën Miquel zyn ambt zal behouden,
daar hy onmisbaar is.
Het blad voegt er niet bjj wat die onge-
vraagdo mededeeling beteekentof hiermede
bedoeld is, dat de oneenigbeid tusschen Ca-
privi en Miquel eindelyk is bjjgelegd.
Dat die oneenigbeid bestaat, is steeds ont
kend maar met zekerheid gebleken. De bewe
ging tot beperking van het recht van vereeni'
ging en vergadering, die door nationaal-libe-
rale en andere conservatieve bladen begonnen
is, wae, naar het heette, tegen anarchisten en
sociaal-democraten gericht, maar in waarheid
een nieuwe veldtocht van de Miquel-officieuzeu
tegen Caprivi. De rijkskanselier heeft daarom
door zjjn officieuze »Köln. Ztg.s onlangs laten
verklaren, dat hjj het ounoodig vond by den
Ryksdag een wetsoft^erp op de vereenigingen
in te dienen, aang2^mi zulk eeu ontwerp geen
kans had te worden aangenomen.
Toen zjjn de bladen van den heer Miquel,
nadat ze steeds op indiening van zulk een
wetsontwerp bjj den Proisischen landdag had
den aangedrongen, plotseling gaan verlangen,
dat het aan den Ryksdag zou wordeu voor
gelegd, hoewel zjj wat duidelyk bljjkt
geen oogenblik gelooven dat de Ryksdag een
ontwerp zou aannemen, datj naar den zin is
van het Pruisisehe ministerie. De mogelijkheid
wordt zelfs besproken, dat de Rjjksdag, indien
hy weigert zulk een wet tot bescherming tegen
de ergste gevaren, die het leven bedreigen*
goed te keuren, ontbonden zou worden.
Burgerlijke Stand.
Moordrecht:
GEBOREN27 Aug. Cornelia Bernardus,
ouders T. Hoogendoorn en C. Vis.
OVERLEDEN 24 Aug. O. Vlo$, 2 m.
