Directe Spoorwegverbinding met GOUDA. Zomerdienst 1894/95. Aangevangen 1 Mel - Tijd van Greenwich.
YBBSLAQ
betreffende de GASFABRIEK
Buiteolandsch Overzicht.
vestigd, bjjna geheel afgebrand. De archieven
bleven gespaard.
By een geweldigen brand in Zuid-Londen
(Bermondsey) het centrum van de lederindustrie
zyn Woensdag de lederpakhoizen van Marget-
son Co. van Dickson, Sons ft Taylor en van
Boutcher, Mortimer Co., in de asch gelegd,
benevens verschillende belendende perceelen.
De schade ia enorm boog en tal van werk-
lieden zijn er tjjdeljjk broodeloos door.
Een ontzettende brand heeft Woensdag ook
de Russische stad Kurmesk voor een groot
deel 80 buizen vernield. Meer dan een
milloen roebels schade is door dien ramp
veroorzaakt en zeer vele gezinnen zjjn zonder
dak en hebben alles by den brand verloren.
Staten-Genera&l. Vereenigde vergadering
der beide Kamers op Zaterdag 15 Sept.
In deze vergadering heeft de minister van
binnenlandsche zaken, de heer Van Houten,
namens H. M. de Regentes, de zitting der
Tweede Kamer gesloten.
Dia zitting is al zeer weinig belangrijk ge
weest. Zij begon eerst op 16 Mei. nadat de
verkiezingen grootendeels wuren af
op de ontbinding der Tweede
Maart gevolgd waren, en het nienwe Ministe
rie was opgetreden.
Slechts 9 dagen bleef de nieuwe Tweede
Kamer toen bjjeen, en zjj heeft niet anders
uitgevoerd dan eenig kleingoed afdoeu, waarbij
haast was. De Kamer was bovendien niet
voltallig, want er moesten nog 6 leden geko
zen worden.
Eerst op 20 Juni werden de vergaderingen
hervat en ook toen was zjj nog niet voltallig.
In Eist moest nog eens een stemming gehou
den worden.
Ook dat tweede gedeelte der zitting duurde
uiterst kort. Reeds op 28 Juni gingen de
leden weder uiteen, en eerst heden kwamen
zjj terug, om de zitting voor gesloten te hoo-
ren verklaren.
Eenige naturalisatie-ontwerpen en enkele
andere voordrachten van ondergeschikt belang
ziedaar alles wat t3 vermelden valt, be
halve de inlichtingen welke de minister van
koloniën over de Lombokscbe aangelegenheden
gaf en die geen debat uitlokten.
Ovqr de ontbinding werd niet gesproken,
evenmin over de stukken welke de Regeering
op verzoek van den heer Viruly aan de Ka
mer had overgelegd. Men zal zich herinneren
dat in de Eerste Kamer reeds de heer Fran
sen van de Putte, daarover licht had gevraagd
en dat ook in die Kamer de afgetreden gou
verneur-generaal, de heer Pynacker Hordyk,
over Lombok zich heeft doen booren.
De Eerste Kamer was in de eerste week
van Juli nog eenige dagen bjjeen. De parle
mentaire zomervscantie heeft dit jaar 2 maand
geduurd.
Een zeer onbeduidende en onvruchtbare
zitting is dhs gesloten. Moge die, welke
Dinsdag geopend wordt, tot een geheel andere
grafrede aanleiding geven.
Bjj de Tweede Kamer zjjn opnieuw aan
hangig gemaakt de wetsontwerpen tot ver-
eeniging der gemeenten Rotterdam, Kralingen
en Cbarlois en verandering der grens tusschen
de gemeenten Rotterdam en Overschie en Rot
terdam en IJselmondo, die door de Kamer
ontbinding wallen vervallen. Alleen i9 het
tjjdatip waarop de overgang van grondgebied
zal plaats hebben, thans bepaald op 1 Januari
1895.
Een eigeuaardig proces heeft gediend voor
een Russische rechtbank, nl. tusschen den ver-
haurder en den huurder vaneen
jgébit. Een dentist gaf nl. tanden in huur.
Smakeljjk.
Al* de miuisters van waterstaat en justitie
is het volgende adres gezonden
De onderge teek enden, uitmakende het bestuur
van de •Vereeniging tot bestrijding vau
knoeieryen in deu boterhandel*, welke Veree-
niging als rechtspersoon werd erkend by Zr.
Ms. Besluit van 26 Mei 1886, nemen met
gepaste gevoelens de vrjjbeid als hunne over
tuiging uit te spreken, dat het dringend noodig
is eenige wijzigingen te brengen in de wet
van 23 Juni 1889, houdende bepalingen tot
voorkoming van bedrog in den boterhandel.
Met bescheidenheid maar tevens met aan
drang verzoeken zjj Uwe Excellenties de noo-
dige voorstellen te doen, opdat de genoemde
wet worde gewjjzigd en aangevuld als volgt
le. In de eerste alinea van artikel twee
worden ingelast de woorden »te vervoeren*,
zoodat die eerste alinea voortaan luidt
Het is verbodeu een surrogaat van boter te
vervoeren, te leveren of het in een winkel of
op eenige andere openbare verkoopplaats voor
handen te hebben, indien niet op de verpak
king of bjj gebreke daarvan op de waar zelve,
het woord margarine*, of, is de waar niet
uit oleo-margarine bereid, het woord surro
gaat* in duidelyke letters voorkomt.
2e. Aan het slot van artikel drie worde
toegevoegd deze zinsnede
benevens twee of meer, door ons, speciaal
daartoe te benoemen inspecteurs*, zoodat dit
artikel voortaan zal luiden als volgt
Met het opsporen van de feiten bjj deze
wet strufbaar gesteld, zyn belast de ambte
naren vermeld in artikel 8. Nos. 1 tot en
met 6 van het Wetboek vau Strafvordering
de Marechaussee en alle andere ambtenaren
van Rjjks- en gemeentepolitie, benevens twee
of meer, door Ons, speciaal daartoe te be
noemen inspecteurs.*
3e. In artikel zeven worde de strafbepa
ling zóó gewjjzigd, dat bjj herhaling eeuer
overtreding nltjjd hechtenis wordt toegepast.
Het eerste lid van dit nrtikel zal dan moeten
luiden
Overtreding van eene der bepalingeu van
artikel twee dezer wet wordt gestraft met
hechtenis van ten hoogste twee maanden of
eene geldboete van ten hoogste twee honderd
gulden, en indien tjjdens het plegen vau het
feit nog geen jaar verloopen is sedert eene
vroegere veroordeeling van den schuldige we
gens overtreding van eene der bepalingen
dezer wet, onherroepelijk is geworden, met
hechtenis van ten hoogste vier maanden mtt
of zonder eene geldboete van ten hoogste
vier honderd gulden*.
De redenen die adressanten tot dit verzoek
aanleiding geven, zjjn omschreven in de memo
rie van toelichting, die bjj dit adres is gevoegd,
't Welk doende enz.,
't Bestuur voornoemd
J. M. de Kuijsbr, Boter- en kaas
handel, Delft, Voorzitter.
O. Vbth, firma B. Veth ft Co.,
Roomboter fabrikanten, Delft.
Herman F. Bultman, Landbouwer,
Haarlemmermeer.
W. G. Bom, Boter- eu kaashandel,
Amsterdam.
II. Hi Lugard, Deventer, Exporteur
van natuurboter, Eigenaar der
Roomboterfabriek Emstermate.
J. J. van Weijdom Claterbos, te
Kampen, Leeraar in de Zui
velbereiding bjj de Ged. Over-
jjs. My. van Landbouw.
J. Rinkrs Borger te Leiden, Di
recteur der Roomboterfabrie
ken te Leiden en Sassenheim,
Secretaris.
Leiden, 31 Aug. 1894.
In de toelichting wyzen adressanten er
breedvoerig op, dat de volgende oorzaken de
slechte naleving der wet in de hand werken.
lo. De omschrijving in artikel 2 van de
gevallen, waarin surrogaten van boter ge
merkt moeten zyn. Daarbjj is niet opgenomen
het vervoer.
Deze leemte is van groote beteekeuis voor
den binnenlandschen boterhandel. De verkoop
van boter in ons land zelve is van meer om
vang dan men over het algemeen meent. Die
verkoop is langzamerhand voor een aanzien
lijk doel gekomen in handen vbu venters, die,
onder den naam van boterboeren of potjes-
boeren eene zekere vermaardheid hebben ver
kregen.
2o. Het onvoldoende toezicht op die
naleving.
De ervaring heeft bewezen, dat de ambte-
narèn die volgens artikel 3 der wet belast
zyn met dat toezicht, weinig lust hebben om
toe te zien op de nale/ing van preventieve
wetsbepalingen, waarvan zij het nut niet in
zien, en tevens dat die ambtenaren niet heb
ban do speciule kennis die noodig is om met
eenig succes op te treden.
Zoowel voor de nyverheid en den handel
als voor ile consumenten achten adressanten
bet dringend noodig, dat de bepalingen der
boter wet zoo zjjn geredigeerd, dat ze op alle
vormen van handel toepasselijk zjjn en dat
het toezicht op eene algemeene naleving is
verzekerd.
Vele nieuwigheden zjjn er al in het wonder
land Amerika uitgevondon. Thans wordt we
der van zulk eene nieuwe vinding melding
gemaakt, waardoor het mbgeljjk wordt om
uteeneu te fabriceeren door middel van
electriciteit. Eeu to Illinois verscbynend blad
bericht hieromtrent het volgende De elec-
trieftiit, die geroepen schynt om nan het ge
bied van stoom een eiud te maken en bet
menscbelyk vernuft nieuwe wegen te openen,
op welke het zjjne onderzoekingen kan voort
zetten, de electriciteit dan, zal nu ook dieust-
baar worden gemnakt voor de steenfabrieken.
De verwezenlijking van dit plan schynt inder
daad niet ver meer te zyn. De wijze van
werken zal door deze nieuwe methode zeer
worden vereenvoudigd, de productie daardoor
aanmerkelijk worden verhoogd.
In de eerste plaats kunnen bjj deze nieuwe
wjjze van fabriceeren de ovens geheel vervallen,
want dezelfde uitwerking, die men tot dusver
kreeg door het bakken der wuar en waarvoor
dus de oven noodig was, zal men \oortaan ver-
krjjgeu, door eeu sterken electrischeu stroom
door de klei te laten gaan, die zich in den vorm
bevindt. Aan uitvoerbaarheid van dit plan is
in geenen defele te twijfelen, daar verschillende
proeven werden genomen, die uiterst bevredi
gende resultaten opleverden. Niet alleen over
treffen de op deze wjjze gemankte stceneu de
gebakkene in qnaliteit, doch er wordt voor de
fabricatie ontzettend weinig tjjd vereischt. Naar
men verzekerd kunnen met behulp van de elec
triciteit in 3 uren evenveel steeneu worden ge
maakt als vroeger in 3 dagen, terwjjl deze. wat
vastheid en hardheid betreft, de andere nog
verre overtroffen. Bjj al deze voordooien komt
nog dit, dat de fabricatie-kosteu door middel
van electriciteit veel geringer zyn dan die door
brandstoffen.
Tevens behoeft ook het materiaal niet zoo
aan verschillende eischen te voldoen als dit bet
geval is by het bakken der steenen, in den oven.
Zooals bekend is wordt leem of klei, die jjzer
ot andere meelachtige stoffen bevatten, als on
bruikbaar beschouwd voor de fabricatie van
steeueu, zjj barsten of springen uit elkaar, wan
neer genoemde bestanddeelen in den oven wor
den verwarmd.
Deze omstandigheid wordt geheel anders bij
de fabricatie met eeu electrischen stroom. Heeft
de klei of leem ijzerdeelen enz., dan is dit bjj
de nieuwe methode eerder een voor-, dan een
nadeel. Deze wjjze van fabriceeren is de een
voudigheid zelf. Alles wat er voor noodig is,
is eene inrichting ter verkrijging van eeu elec-
trischen stroom en een tafel van ongeveer 14
voet lang eu 8 voet breed, waarop de ijzeren
vorm wordt gelegd die de leem of klei moet
opnemen. Deze vormen zyn met ijzeren dok-
Reis voorzien, die, wanneer de vormen gevuld
zjjn, vast gesloten worden, waarna de electri-
sche stroom door de leem wordt gevoerd.
De hitte, die hiervan uitgaat is toereikend eu
zoodra de steen lang genoeg onder hare wer
king is geweest, worden de vormen door eene
automatische iaricbtiug geopend, de eleetrische
stroom wordt afgesteld en de steeuen worden
kant en klaar uit de vormen genomen. Dat is
de steen fabricatie door middel van electriciteit
welke in Amerika steeds op vele fabrieken is
ingevoerd. Buiten Amerika beeft, voor zoover
ons bekend, deze wjjze vau fabriceeren nog geeu
navolging gevonden. De fabrikanten zullen
eerst de kat wel eens uit den boom kjjken, of
er nog wat meer van wordt medegedeeld. Of
de vormen ook door machines kunnen worden-
gevuld, hieromtrent wordt niets medegedeeld.
(»De Turf- eu Steen-Industrie.*)
De diamantendiefstal te Londen.
De diamanten-kandelaar, die bet slachtoffer
werd van den brutalen roofaanval in Hatton-
Garden, is de heer S. J. Speyer vau Amster
dam. Behalve de diamanten, waarvan hjj
de waarde op 36,000 schat, werden hem ook
zyn bears en horloge met kettiug ontstolen,
en voor ongeveer ƒ40,000 aan fondsen. De
politie heeft dadeljjk maatregelen genomen
om de verdere verhandeliug dier fondsen
onmogeljjk te maken. De diamanten waren
het persoolijk eigendom van den heer Speyer
en het verlies is niet door verzekering gi dekt.
De dieven zyn nog niet opgespoord.
Het geval heeft groote sensatie gemaakt,
en de Engolsche bladeu deolen er uitvoerige
bijzonderheden over mede. Hatton-Gurden,
waav de schurken kamers hadden gehuurd, is
bijna geheel een straat van kantoreu en
winkels, welke grootendeels tot de uitoefening
van het juweliersvak dienen. Daar hebben
de bekende handelaren io edelgesteenten te
Londeu hun werkkring onder de opschriften
ziet men vele Hollandsche namen. Op de
eerste verdieping van No. 70 was den Zater
dag te voren door een welgekleed heer van
omstreeks 45 jaar, die zich Frank Morris
noemde, een kantoorlokaal gehuurd op de denr
aan de straat liet hij een koperen plaat be
vestigen met bet opschrift: »F. G. Morris,
first floor*. De huurder kreeg de volgende
dagen herhaaldelijk bezoek van verscheideno
netgekleede heeren, die allen pakjes in hun
hand droegen.
De heer Speyer komt op gezette tyden te
Londen om den handel in edelgesteenten te
dryxen. Hjj was gewoon zijn zaken alleen
te doen, zonder tusschenkomst van een make
laar, en met groote hoeveelheden edelgesteen
ten bjj de handelaren rond te gaan. Hjj was
nu ook met een grooten voorraad kostbare
steenen aangekomen. Des middags dineerde hjj
in een hotel in Hatton Garden, dat veel door
diamant handelaars bezocht wordt. Laatstle
den Zaterdag aldus vei haalt de Times
zat aan de table d'lióte naast hem een heer, die
volgens de beschrjjving niemand anders dan
Morris was. Onder een sigaar raakten zy aan
het praten, en Morris vertelde dat hjj eenige
diamanten van het eerste water wenschte te
koopen.
De heer Speyer antwoordde, dat hy van
Amsterdam gekomen was om eeu aantal steenen
van buitengewoon fraaie qualiteit van de hand
te zetten. Hjj had ze alleu op een veilige
plaats geborgen en zou gaarne zaken doen,
daar hy zoo spoedig mogeljjk naar huis ver
langde terug te keeren. Daarbij haalde de
heer Spejjer een diamant uit den zak en liet
dien aan den vreemdeling zien. Deze bekeek
den steen met het air van een vakman, ver
klaarde zich over het onderzoek voldaan en
verzocht den beer Spejjer op zyn kantoor aan
te komen daarbij overhandigde hjj hem een
aclresknart. De heer S. beloofde, Donderdag
om 4 uur te komen, en op den bepaalden tjjd
ging hjj naar het kantoor; sinds Maandag had
hij Morris niet weer gezien.
Wat er toeu gebeurde, verhaalt de heer S.
als volgt: »Toen ik met Morris het kantoor
binnenging, werd de deur achter ons gesloten
eu gegrendeld. Drie gemaskerde mannen spron
gen achter een scherm te voorschjjn een hunner
drukte mjj een zwart voorwerp met iets bedwel-
meods op den mond. Ik worstelde wanhopig
om los te komen, maar de kracht scheen mjj
te ontzinken uitgeput en bewusteloos viel ik
op den grond. Ik houd het er voor, dat men
mij met chloroform heeft bedwelmd, want toen
ik bijkwam, had ik het gevoel van doodelyke
zwakte dat men na de toediening van ebloro-
Gouda
6.30
7.26
8.85
0.06
9.40
Moordrecht.
7.88
8.42
ff
Nieuwerkerk
ff
7.89
8.49
ff
ff
Oapslls
ff
7.48
8.56
ff
ff
Rotterdam
7.—
7.55
9.06
9.25
10.—
ftotterdam
Oapelle
Niouwerkerk
Moordrecht
Gouda
5.—
5.10
5.19
5.96
5.38
6.08
6.13
6.81
6.89
6.35
7.25
7.45
10.46
ff
ff
11.05
7.47
ff
8.07
10.65
18.08
18.18
12.68
1.24
3.52
4.50
5.24
5.56
7.10
8.43
9.40
11.02
11.10
11.08
ff
1.05
4.57
ff
6.QS
ff
ff
9.47
a
s
11.00
ff
ff
1.12
ff
ff
5.04
ff
6.10
ir
ff
9.54
ff
11.16
ff
ff
1.19
ff
ff
5.11
ff
6.17
<r
ff
10.01
ff
ff
11.85
18.88
18.88
1.88
1.44
4.10
5.20
5.42
6.26
7.80
9.08
10.10
11.20
11.80
8
9.46
9.51
10.17
11.50
11.20
1.45
2.80
2.50
3.48
4.20
4.45
5.31
7.07
8.10
9.41
ff
ff
10.87
1.55
«r
ff
ff
4.55
ff
7.17
9.60
ff
ff
ff
10.34
ff
8.02
ff
ff
ir
5.02
ff
7.84
ff
9.56
ff
ff
ff
10.41
ir
ff
2.09
ff
ff
5.09
ff
7.81
ff
f
8.18
10.08
10.11
10.47
18.68
12.40
2.15
2.48-
3.10
4.08
4.40
5.15
5.51
7.87
8.30
10.06
GOUDA DENHAAO.
Goud. 7.S0M09.09 9.87 10.49 19.11 19.9U.0U.97 8.99 8.55 4.45 6.87 5.597.18 9 S711.061US
Zoi.-M. 7.49 8.59 11.01 1.18 4.67 0.11 9.49
Bl.-Kr. 7.47 i'l8 9*59
Z.-Zegw.7.58 9.01 11.10 1 94 5.08 6.98 9.58
N.d-Iod.8.03 I-»»
w„_u 07 9 13 11.88 1.88 ff ff jr 6.20 6.86 10.10
'■Hare 8 19 9 18 9.89 10.07 11.87 18.41 18.61 1.48 1.57 8.55 4.85 1.85 6.55 6.41 7.48 10.1511.88 11.48
©or da—utrecht.
Goad. 8.85 6.10 7.65 8.09 8.91 10.19 10.55 18.48 8.98 9.61 8.18 4.47 5.98 5.57 7.46 8.88 10.14 10.88
Oudew 5 60 6 54 w ff 11.09 ff 3.87 ff 6.37 7.69 10.87
Waarden 5 59 7 08 8 18 ff ff 11.17 ff MSB.11 6.04 5.45 6.35 8.07 8.55 10.85
Utrecht 6.18 7.88 8.28 8.41 9.10.51 11.46 8.08 8.82 8.60 6.29 6.21 6.66 8.28 9.11 10.68 11.10
G O U D A-A M N T E R D A M.
DEN
HUG-
GOUDA.
9.4610.1211.8812.15 1.88
8.15 2.45 8.43 4.16 4.42 6.17 7.-
8.05 9.36
ff 10.18
ff 1.44
4.48 7.06
ff ff
ff ff ff
1.49
ff ff ff 7.11
ff ff
10.80
ff 1.58
ff ir 8.0 7.20
ff 9.51
10.86
ff 8.04
ff ir 7.26
ff ff
ff 10.41
2.09
ff ff ff ff 5.09 7 81
i
o
Voorb. 5.54
N.d-L.d5.59
Z.-Zegw6.08 m
Bl.-Kr. 6.14 h
Zo*.-M.6.19
Gnuda 6.807 5 8.18 9.58 10.1610.62 12.08 12.46 2.20 2.45 s"l6 4.18 4.48 5.20 5^47 7.48 8.86 10.10 lo"s6
UTRECHT-GO Ui) A.
i Utrecht 6.88 7.60 B.— 9.68 11.84 12.02 12.60 8.65 8.10 8.52 4.48 6.86 8.09 8.6O110.84
Gouda
Amsterdam Wp.
6.40
a Wp. 7.59
Aeiiarda» 0.8, 1.14
Sneltrein.
8.81#
9.10
9.8»
GOUDA-AM sterdam.
10.06* 10.66 12.11# 8.51# 4.47# 6.23 7.45
10.55 18.19 1.8.40 6.4» 6.86 9.48
11.10 18.84 1.18 8.66 6.— 6.60 9.67
10.14
11.18
11.88
Woerden 6.58 8.11 10.16 18.84 4.16
üudewater 7.07 8.19 10.24 12.42 4.24
Gouda 7.20 8.82 9.84 10.87 12.06 12.55 1.28 8.87 8.60 4.37 5.20 7.01
AMSTERDA M-G O U D A.
Amsterdam C.S.
Amsterdam Wp 5.60
Gouda 7.80
8.—#
8.16
9.04
9.40#
9.56
10.44
11.10#
11.85
18.16
11.87
11.42
11.66
2.40#
8.66
8.60
4.10«
4.86
6.10
9.1110.61
ff 9.1» ff
B 8.419.82 11.07
4.10 7.38
4.86 7.60
K.lt 9.88
9.46
10.00
11.00
form ondervindt. Ik moet eenigen tyd bewus
teloos zyn geweest, en met groote moeite raakte
ik eindeljjk weer op de been. Toen ik wqpr
overeind kon staan, sloeg ik de rniten van de
glazen deur in en riep uit alle macht om hulp.
Aan het glas heb ik injjn hand opengehaald.
Het is my bjjna onmogeljjk, een nauwkeurige
beschrijving te geven van de drie mannen die
mjj aanvielen, alles ging zoo verbazend snel
in zyn werk. Ik weet echter zeker, dat twee
hunner klein waren en de derde tameljjk groot*.
Met evenveel overleg als de geheele aanval
beraamd wbb gingen de dieven heen. Geen
der andere bewoners van het huis heeft iets
van een overhaast vertrek bemerkt, en ver
moedelijk zjjn de dieven een voor eeu weg
gegaan. Zoodra bet hulpgeroep vau den
heer Speyer gehoord werd, werd een politie
agent gehaald die zjjn schouder tegen de deur
zette en haar opendrukte, waarna een dokter
werd geroepen om de wonden vau het slacht
offer te verbinden.
Het voorval werd aan den naastbyzynde
politiepost gemeld en van daar naar Scotland-
Yard, het hoofdbureau, getelephoneerd. Een
inspecteur met een aantal detectives was
spoedig ter plaatseandere detectives werden
naar verschil lende puuten gezonden om te
trachten de roovers te vinden. Binnen een
uur werd van Scotland-Yard uit een beschrjj
ving van de vier boeven naar alle politiepos
ten in de hoofdstad gezonden, spoedig gevolgd
door een dergeljjke voor de proviucie, met
speciale instructies voor de autoriteiten in de
zeehavens, terwjjl op de sneltreinen naar het
vasteland een scherp toezicht werd gehouden.
Inmiddels had de heer S. van de gestolen
steenen eeu uitvoerige beschrijving opgesteld,
die in een buitengewoon nummer vau het po
litieblad .Hue and Cry* werd bekendgemaakt.
Ondanks al deze maatregelen heeft de politie
nog geen spoor van de schurken gevonden.
der gemeente Gouda 1893.
De Commissie van beheer der Stedeljjke
Gasfabriek wenscht, alvorens haar Verslag
omtrent den toestand der fabriek over het jaar
1893 uittebrengen, te herinneren aan de ver
andering, die zy zelf in dat jaar in hare sa
menstelling heeft ondergaan. De heer Dr.
IJssel de Schepper, die evenals wijlen de heer
G. A. Oudjjk van 1887, dus van den aanvang
der gemeente exploitatie af, lid was geweest,
nam in Januari zyn ontslag als Lid van den
Gemeenteraad en hield den 28 April, zjjnde
de dag waarop de geloofsbrieven van zjjnen
opvolger in den Raad werden goedgekeurd, op
deel uit te maken van de Commissie.
Het is U bekend van hoe grooten invloed
de kennis en de voorlichting van den heer
IJssel de Schepper zyn geweest op de inrichting
der fabriek en hoeveel de Gemeente aan zjjne
medewerking bij het tot stand brengen der
oudernemiug en het regelen dor exploitatie te
danken heeft. De Commissie acht het daarom
overbodig in byzouder heden te treden, me ar
stelt er prjjs op te verklaren, dat zij met leed
wezen hem eenen werkkring zag verlaten,
waarin hjj zoo nattig was en befangrjjke
diensten aan de Gemeente kon bewjjzen.
Bjj Rnadsbeslnit van den 7 Juli werd de
heer G. J. Steens Zjjnen benoemd om zjjne
plaats in (le Commissie in te nemen.
Het jaar 1893 was voor de Stedeljjke Gas
fabriek in vele opzichten hoogst belangrjjk.
Vooreerst onderging de fabriek eene aanzien-
Ijjke uitbreidingvervolgens werden aan onder
scheidene op de fabriek aanwezige toestellen
veranderingen en verbeteringen aangebracht,
terwjjl eindeljjk maatregelen werden genomen
of voorbereid, welke ongetwyfe'd op ds uit
komsten der exploitatie van grooten invloed
zyn.
Den 7 Maart 1893 besloot de Gemeenteraad
op voorstel van de Commisse, het terrein der
fabriek te vergrooten door een gedeelte van
het voormalige Leproos-Proveniershuis, eu on
geveer de helft van den tuin van het Bestede-
lingenhuis daarbij te trekken en op de daardoor
verkregen rnimte eenen vierden gashouder met
een broikbaren inhoud van 2500 M1 te doen
bouwen. Zes woningen van bet Proveniersbuis
moesten worden gesloopt, terwjjl de wasch-
hokken en privaten, welke vóór die woningen
stonden, eveneens werden afgebroken en op
een ander gedeolte van het bjj dat huis be-
hoorende erf weder opgericht. De uitvoering
van dit werk werd gecombineerd met het maken
van de fundeeringen en den steenen onderbouw
van den gashouder en in het openbaar aan
besteed. Aannemer was de heer A. Toorenvliet
te Rotterdam, die ingeschreven had voor eene
som van 8000.en aan wien bovendien
wegens meerder werk een bedrag van ƒ285.25
werd uitbetaald. Met het bouwkundig toozicht
over een en ander was de Gemeente-Bouw
meester belast.
De gashouder, zjjede een met koepelbodem
▼olgens het systeem vau Prof. O. Intze, werd
geleverd en gesteld door de firma F. A. Nen-
man te Aken, van wie het bekend was dat
zy elders dergeljjke gashouders gebouwd had
en aan wie de nitvoering zonder bezwaar kon
worden toevertrouwd. Haar werd voor dit
werk uitbetaald eene som van f 35124.84.
De aansluiting van deD nieuwen gashouder
met 12» iu- en uitlaatbuizen en het daarmede
in verband staande omleggen, verleggen en
vernieuwen van tal van andere hoofdhuizen op
het fabrieksterrein droeg men op aan (je firma
Wilson Co., te 's Gravenhage, die daarvoor
eene som van f 1740.80 ontving.
In November kon de gashouder in gebrnik
worden genomen.
Ingevolge betzelfde Raadsbesluit werd op het
mede aan de Gemeente toebeboorende terrein
aan de Vest tusschen de Lazarussteeg en het
water van het Verlorenkost, in de onmiddel-
ljjke nabyheid van de faoriek, eene bergplaats
of loods van gegolfd plaatijzer op steenen voet
gebouwd. De levering van dit gebouwtje, dat
iu de behoefte aan bergruimte moest voorzien,
geschiedde door het Technisch Bureau Nierstras/,
te Amsterdam voor de som van f 1336.88.
De uitvoering van de genoemde werken ter
uitbreiding der fabriek, vorderde met inbegrip
van t 3000.die aan de Gemeente werd nit-
gekeerd als schadevergoeding voor dien afstand
van de zes woningen van het Proveniershuis,
eene buitengewone uitgaaf van f 51076,41,
waarvan f 34930.44 op den dienst 1893 is
gebracht, terwijl het resteerende gedeelte ad
f 16145,97 bjj de Administratie der fabriek
in 1894 is geboekt.
Voorts besloot de Gemeeuteraad den 24
Februari 1893, de Commissie van beheer te
machtigen, op het terrein der fabriek eene in
richting te maken tot bereiding van zwavelzuur
flmmoniakzout. Deze inrichting, naar liet sy-
steem Grüneberg eenigszins gewijzigd in ver
band met de locale omstandigheden, werd ge
vestigd in eene der beide regeneratie-loodsen,
waardoor de oprichting der bovengenoemde
jjzeren loods op de Vest noodzakeljjk werd.
Zy werd in eigen beheer onder de leiding van
den Directeur uitgevoerd, terwijl de kosten
werden gevonden uit de gewone Begrooting
der exploitatie over 1893.
Tof de veranderingen en verbeteringen, die
aan de toestellen werden aangebracht, behoort
vooreerst de omwerking van de inrichting der
zuiverkisten, welke werden voorzien van eenen
inlaatkoker tusschen onder- en bovenlaag en
eenen uitlaatkoker zoodanig gesteld, dat het
gas onder en bovon nit de kisten kan worden
afgevoerd. f
Hierdoor is bet doorstroom ingsoppervlak ver
dubheid en kunnen de kisten ook bjj grootere
gasprodnetie aan de eiscben van goede zuive
ring bljjven voldoen zonder te ruime verhoo
ging der drukking.
Vervolgens bleek de oude regulateur v)or
de stad te klein te zjjn om in den winter ge
durende de uren van maximam-drokking en
verbruik behoorljjk dienst te doen. Hierin
wordt thans als hulpmiddel voorzien door de
12" bjj-pas gedeelteljjk te openen, waartoe het
aanbrengen van eenen vasten sleutel met in
dicator en handel noodig was.
Verder werd in de machinekamer een terug-
loop-regulateur, ter vervanging van het oude
toestel, eigen fabrikaat van 1887 dat geheel
verteerd was, geplaatst, die automatisch de
drukking van het gas in condensor, main en
retorten regelt.
Het inzuigen van lucht is door dezo inrich
ting onmogeljjk geworden, terwjjl men een j
waarborg heeft voor de qualiteit van het gas
zegt de Directeur, die beweert, dat de gasfa-
brikant, in tegenstelling met de daaromtrent
ojj het publiek bestaande meening, zeer be
vreesd is voor het inzuigen van lucht, daar
reeds een klein percentage van grooten invloed
is op de lichtkracht.
Zoo geeft bjjv. 1 pet. lucht 6 pet. verlies
iu lichtkracht, 5 pet. een verlies van 33 pet.
J0 pet. een verlies van 67 pet. en 15 pet.
lucht zelfs eene vermindering van lichtkracht
met 80 pet. Hij acht het niet ondienstig op
deze cjjfers de aandacht te vestigen, omdat zjj
zelfs bjj overigens ontwikkelde personen geheel
onbekend schijnen te zjjn.
Het omzetten der exhausters kan thans zon
der eenige voorzorg geschieden het toestel
werkt uitïnuntend.
In het buizennet kwam ook eenige wjjziging.
Zoo werd de 2" en 3" buisleiding in den
Kleiweg vervangen door eene 4" buis, ter ver
binding van den 6" zinker bjj de Kleiwegsbrug
met do in 1888 langs de Zuidzjjde van de
Turfmarkt gelegde 4" buisleiding.
Voort is in verband met deu aanleg eener
gasleiding ten dienste van een tot koekbakkerjj
ingericht gebouw, in de Kruideniersstraat en
langs een gedeelte van de Vest eene 2" en 3"
buisleiding gelegd.
De kosten van al deze veranderingen en ver
beteringen werden eveneens uit de gewone Be
grooting der exploitatie over 1893 bestreden.
Nog zjj gemeld, dat eerlang de fabrieksgas-
meter door eenen anderen met grooter meet-
vermogen zal worden vervangen, waartoe bjj
Raadsbesluit van 27 April jl. machtiging is
verleend. De meter wer(^ in den zomer van
het afgeloopen jaar losgenomen en nagezien,
waarbjj is gebleken, dat ofschoon het inwen
dige volkomen gaaf, intact en zuiver was, dn
afmetingen van de tamboer of trommel over
eenkomen met die waarop gasmeters bestemd voor
3000 stóres per etmaal gemaakt worden. Hy
is dus te klein geworden yoor het tegenwoor-
dig gasverbruik, dat. gelyk wjj later zullen
zien, aanzienlyk hooger is dan het genoemde
cjjfer.
Wordt vervolgd.
Het laatste geschrift, nagelaten door den
van Pareis en gedagteekend 31 Juli, luidt als
volgt
Op het oogenblik van mjjn verschynen voor
God wil ik niet de gedragsljjo voorschrjjven
aan mjjn zoon die mjjne gedachte kent, maar
mjj wenden tot myn vrienden die ten mjjue be
hoeve de overwinning van de zaak der mo
narchie wenschen. Op het, oogenbik van myn
heengaan is het een troost voor mjj to denken,
dat zy zich mjjner zullen herinneren wanneer
de nationale monarchie, welke alleen de een
heid kan tot stand brengen, verzachting van
kwalen geeft. Mjjn doel was steeds de over
levering van myn huis met zorg te bewaren
en ik draag die taak aan mjjn zoon over. Ik
verzoek myn vrienden zich om hem heen te
scharen.
Jk geloof niet dat God de zaak van Frank
rijk verlaten heeft en ik verwacht dat Frank-
ryk zich weder zal opheffen, als dit zich weder
tot den godsdienst wendt.
.Mjjn laatste wensch is dat alle rechtschapen
lieden zich by mjjne vrienden zullen aanslui
ten, om deze taak tot stand te brengen.
In antwoord op de rede van den president
det delegation zeide de keizer van Oostenryk
da| het hem een levendige voldoening ver-
sclafte, zjjn hoofd op handhaving van de vrede
bevestigd te zien. Hjj drukte zjjn vreugde uit
ovér de zeer vriendsehappeljjke betrekkingen
niet alle mogendheden. Daardoor werd de
verwachting gerechtvaardigd, dat men in de toe
komst onafgebroken aan de ontwikkeling der
volkeren zou kunnen arbeiden,
Niettemin bleef het noodzakelijk, en zyn
regeering oordeelde bet plicht, naar liet voor
beeld van alle andere mogendheden te zorgen,
dat de ontwikkeling der militaire krachten
van de monarchie ongestoord haren gang ging.
Hjj had de begrooting van oorlog doen bljj-
ven binnen de grenzen door de laatste dele
gaties gesteld. Deze begrooting hield nauw
gezet rekening met deu geldelyken toestand.
De keizer wees er verder op, dat Bosnië en
de Herzogewina in 1895 hun uitgaven uit
eigen middelen zouden bestrjjden.
In de Fransche politieke wereld heerscht
grqute stilte, iwat vooreerst vermoedeljjk nog
niet zal verauderen, daar de bjjeenkomst der
kamers eerst tegen het einde vun October wordt
aangekondigd. Niemand zal er zich over ver
bazen, dat het ministerie geen haast maakt om
de afgevaardigden weer bjjeen te roepen, maar
dat' de heer Dupuy der kamer slechts twee
maanden tyd gunt om de begrooting te be
handelen geeft stof tot geen ongegronde klach
ten van de zjjde der radicalen.
Trouwens wat thans gebeurt, is geen onge
woon verschijnsel in Frankrijk. In de laatste
jaren ziet men telkens du kamers de begrooting
op een geduchte wijze afharaereu onder de be
dreiging van voorloopige twaalfden, waarbjj
meq dan het beste voorwendsel heeft om de
hervormingeu iu de belastingen, altjjd weer
opnieuw beloofd, ook altjjd weer te verdagen
wegens gebrek aan tjjd om ze grondig
te ohderzoeken.
Men had zich gevleid, dat het dit jaar anders
zou gaan, wijl o. a. de hoogst belangryke
quaestie eener belasting op het inkotnenof de
inkomsten met of zonder progressief karakter
aan de orde staat. Geen nood of deze qnaestie
wordt met alle andere financieele hervormingen
wederom tot een volgend jaar uitgesteld met
't heimelijk voornemen misschien ze nooit tot
stand te brengen.
Hoevele jaren wacht Frankryk nu reeds niet
op do •democratische belastinghervormingen*
door elk nieuw ministerie bjj zyn optreden
toegezegd, door de leden der republikeinsche
meerderheid hun kiezers bjj' elke gelegenheid
voorgespiegeld
Intasschen zal de pers gelegenheid vinden
de goede burgers weder te doen watertanden
door hen in de eerstvolgende weken te onder
houden over de plannen van den minister van
financiën Poincarré, die weldra bekend zullen
worden.
Bjj de goede verstandhouding, waarin de
tegenwoordige Fransche regeering met Leo XÏII
leeft, ligt het voor de hand, dat men te Parjjs
met gemengde gevoelens kennis heeft genomen
van de vermelde avances*, door Crispi tegen
over den Heiligen Stoel gedaan en door dezen
beantwoord, waarin men algemeen ziet de
gunstige voorteekeneu van een verzoening tas-
schen het koninkrjjk Italië en bet Vaticaan.
Na lange zorgvuldig geheim gehouden on
derhandelingen hebben het Qairinaal en het
Yatikaan, jaren lang vyandige mededingers,
in dezelfde stad, een overeenkomst gesloten.
Die overeenkomst is geen verzoening, slechts
een vermindering van spanning in de verhou
dingen. Op 5 September verschenen te geljjk
een koninkijjk besluit, waarbjj kardinaal Sarto
tot patriarch van Venetie benoemd werd en
het exequatur werd verleend aan de aartsbis
schoppen van Milaan en Bologna en de bis
schoppen von Arezto, Parma en Legni, en
een pauselyke brief, waarbjj de Propaganda
fide gemachtigd werd, in de Erythraeische
kolonie een apostolische prefectuur met den
zetel te Keren te benoemen.
Om de beteekenis vsn een en ander te be-
grjjpen, moet men weten dat pans Leo eenigen
tjjd geleden kardinaal Sarto tot patriarch van
Venetië benoemde zonder overleg met koning
Humbert die aansprauk maakt op het recht
van beschermheer dat de keizer van Oostenrijk
vroeger te Venetië uitoefende. De Itsliaansche
regeeriug verklaarde daarom de benoeming
onwettig en weigerde te gelyk aan de ge
noemde geestelijken het exequatur.
Het Vatikaan waar dit eén pynlyken indruk
maakte, vergold die betóediging door de eer
zuchtige plannen van kardinaal Lavigerie in
Afrika te begunstigen en o. a. toe te staan
dat de Italiaanache monniken van alle kerke-
Ijjke ambten ontzet en door Franschen ver
vangen werden.
In politiek opzicht was dit voor Italië zeer
onaangenaam. Paus Leo scheen Frankrjjk'l
bondgenoot en hielp het zyn invloed in Afrik»
versterken.
Crispi erkende dat concessiën moesten wor
den gedsun en onderhandelde buiten Rampolla
en zjjn party om, met de gevolmachtigdeu van
den paus, kardinaal Vannutelli en mgr. Carini.
De slotsom was dat de Italiaansche regeering
de door het Vatikaan benoemde geesteljjken
bevestigt, terwyl de geestelykheid 's konings
beschermheerschap te Venetië voor den patri-
arcbssetel te Venetië erkent en de Italiaan
sche kolonie niet langer in geestelyk opzicht
onder den patriarch van Karthago zal staan.
De propagaude, door de Fransche geestelyk-
ken uit Obok gedreven, zal dos gaandeweg
ophouden.
De overeenkomst kenschetst eene wending
van beteekanis in de tot dusver zoo vriend
sehappeljjke politiek van het Vatikaan jegens
Frankryk.
Hoewel de verkiezingen voor bet Repre
sentantenhuis en den Senaat in de Veree
nigde Staten eerst den 6en November zullen
plaats hebben, is de verkiezingsstrijd nu reeds
in vollen gang. En daarom kan het nuttig
zjjn met een enkel woord den toestand der
fiartyen en hunne kansen voor de volgende
egislatunr-periode na te gaan.
De verkiezingen vau November 1892, die
samenvielen met de presidentsverkiezing, zon
den naar het Kapitool de grootste democra
tische meerderheid, die daar sinds jaren ge
zeteld had 216 democraten tegen 129 repu
blikeinen was de verhouding. De overige elf
leden van het Representanten huis behoorden
tot de populistende aanbangers van de
Farmers-Union, waarover v?jj voor eenigen
tjjd enkele bjjzonderkeden hebben medege
deeld. Tegeljjkertijd verkreeg de heer Cleveland
een meerderheid van 118 stemmen in het
congres voor de presidentsverkiezingdeze
meerderheid werd geacht overeen te komen
met een meerderheid van 430,000 stemmen
bij eerste kiezing.
Ook in den Senaat hadden de democraten
een meerderheid; een veel zwakkere wel is
waar van hoogstens 40 stemmenmaar toch
een meerderheid.
Do tegeuwoordige wetgevende vergadering,
wier mandaat den 4den Maart 1895 geën-
digd is, de Amerikaanscho grondwet bevat
de dwaze bepaling, dat er bjj de hernieuwing
der vertegenwoordiging gedurende enkele maan
den feiteljjk twee Kamers zyn heeft zich
gedurende de twee jaren van haar bestsan
bezig gehouden met de bespreking van twee
maatregelende intrekking der Shermanact
op de zilveraanmunting en de vervanging der
McKinley-bill door een vryzinniger douane
tarief. Bovendien is de kieswet gewjjzigd, zoo
dat de stemmen uit de Zuideljjke Staten niet
langer naar willekeur door de regeering kun
nen berekend worden.
Ondanks deze democratische verbeteringen
rekenen de republikeinen er op, bjj de aan>»
staande verkiezingen een overwinning te be
halen, vooral nn de verkiezingen voor de
gouverneurs der Staten in November te
bunnen gunste zjjn uitgevallen. Zy hebben
bjj de verkiezing voor een gonverneur van
Maine in dien Staat een meerderheid tan
37,000 stemmen behaald; in dienzelfden staat
zyn bjj de voorloopige verkiezing van can
didate voor het Congres de republikeinen
gekozen met een meerderheid van 9000 stem
men, terwjjl zy bjj de laatste verkiezing slechte
een meerderheid van 969 stemmen behaalden.
Intusschen bezitten in Maine de republikeinen
reeds de meerderheid in de plaatselijke wet
gevende lichamenhet zou daarom voorbarig
zyn uit het medegedeelde te txbluiten, dat de
geheele overwioning der republikeinen verze
kerd is.
De verschillen ,van meening in den Senaat
over de nieuwe^ tariefwet hebben de demo
craten in de Vereenigde Staten zeer ontstemd.
Maar ten slotte is de wet toch aangenomen
en de verbeteringen in den toestand, die van
deze aanneming het gevolg zyn, doen zich
reeds gevoelen en kunnen veel doen vergeten.
Dank zy de ingrypende maatregelen der de-
