Directe Spoorwegverbinding met GOUDA.
Wintel dienst 1894/95. -
Aangevangen 1 October. T(Jd van Greenwich.
BaUenlandscb Overzicht.
vraag, welke reeds aanleiding heeft gegevon
tot zooveel verschil van gevoelen Moet thans
Lombok onder ons rechtatreeksch bestuur
komen
liet ligt voor de hand die vraag bevesti
gend te beantwoorden. De vorst zal wel wor
den verbannen, maar al geschiedt dit niet,
men zal hem onmogelijk kannen handhaven,
evenmin als zjjn afstammelingen.
Zal op Lombok een ander inlandsch vorst
gesteld, dat die te vinden is onder
oppergezag van het gouvernement worden aan
gesteld vraagt bet Handelsbladvraar-
aohjjnljjk maar voor de leus, want bet komt
ten slotte zelf tot de couclusie, dat invoering
van rechtstreeksch bestuur in de gegeven om
standigheden niet meer is een vraag van meer
dere of mindere wenscheljjkheid, maar van
noodzakelijkheid.
Een beslissing zal spoedig moeten worden
genomen, indien ten minste werkeljjk blijkt,
dat de oorlog als geëindigd mag worden be
schouwd, welke conclusie men by het lezen
der laatste berichten gaarne geneigd is als
de juiste aan te nemen.
't Boezemwater is in de Zevenwouden (Fr.)
zoo hoog, dat vele landen en enkele zo-
merpolders weêr zijn ondergeloo^en. Op vele
plaatsen aan beide kanten van den spoorweg
Heerenveen—Wolvega ziet men niets dan
water.
De watermolen en stoomgemalen zjjn nacht
en dag in beweging.
Het was op 10 Augustus kermis te Haarlem,
en de 66 jarige kleermaker Arie Stenvers was
dien avond eens een fcjjkje gaan nemen en in
een der koffiehuizen op de Botermarkt een
glas bier gaan drinken.
's Nachts tpgen half een door de Tucht-
huisscraat huiswaarts keerende, werd hij, die
doof, klein en mismaakt is eu zich tegen een
knaap niet eens kan verdedigen, onverhoeds
aangerand door drie personen, waarvan één
hem aangreep, achterover wierp en een doek
voor den mond hield, terwjjl de beide anderen
zich meester maakten van zjjn horloge, ketting
en portemonnaie, waarop het drietal het op
een loopen zette, zeggende: »Zie zoo, nu heb
ben wij den boel*.
Stenvers gaf dadeljjk vau het gebeurde ken
nis aan de politie; de rechercheurs Verkerk en
Van Hulst gingen er op oit en spoedig hadden
zjj gearresteerd Hendrik Bahler, 22 jaar oud
en te Haarlem woonachtig, Gerardus de Jong,
evennis Bahler een goede bekende van politie
en jnstitie, en Joh. van Leeuwen, 18 jaar, als
De Jong te Amsterdam woonachtig.
Bjj fouilleering werd by Van Leeuwen ge
vonden een zilveren ringetje van een horloge,
doch voor de rest vond men bjj het drietal
niets.
Tjjdens het fouilleeren echter kwam een echt
paar op het bureau aangifte doeu, dat het in
de Tuchthnisstraat een horloge had gevonden,
en bet bleek, dat daaraan juist het ringetje
ontbrak eu dat het het horloge van Stenvers
was, en toen ten huize van Bahler ook nog
de portemonnaie en het stuk ketting waren
gevonden, werden de drie aangehoudenen in
arrest gesteld.
Gisteren hadden zjj zich te verantwoorden
ter zake dat zjj, samen en in vereenigiug niet
elkander, Stenvers met geweld hadden aange
rand, achterover geworpen eu beroofd.
Bahler, die reeds had bekend, trok die be
kentenis in. Hjj had alleen bekend om uit de
cel te komen en het voordeel te hebben de
preventieve hechtenis in gemeenschap door te
brengen, verklaarde hij. Overigens wist hy
zich maar steeds niets te herinneren.
De Jong en van Leeuwen traden uiterst
brutnal op. Zij waren doodonschuldig, en ter
wjjl de getuigen verklaarden het drietal te
hebben bijeen gezien, bleven zy dit steeds
ontkennen.
Er kwam een getuige die verklaarde dat de
Jong en van Leeuwen hem en zijn meisje de
portemonnaie eu den ketting hadden aangebo
den en het meisje zelf, thans te Zetten verpleegd,
verklaarde pertinent dat de drie beklaagden
haar hadden gezegd hou lag te hebben gesla
gen, het horloge te hebben verloren en haar
de andere voorwerpen te h ibbeu ten geschenke
aangeboden, welke verklaring zeer veel protest
van de Jong uitlokte.
Stenvers herkende in Bahler den man die
hem had vastgehouden, in van Leeuwen hem
die hem het horloge bad afhandig gemankt
en in de Jong hem die de portemonnaie had
gestolen.
De officier van justitie, het ten laste gelegde
bewezen achtende, reqnireerde voor Bahler eu
de Jong drie jaar en voor van Leeuwen een
jaar gevangenisstraf, wegens diefstal in ver
een iging met geweld gepleegd.
De verdediger, nar. Willekeus Mac Dooald,
oordeelde het bewys niet geleverd en drong in
een uitvoerig pleidooi op vrjjspraak aan.
Toen dit was afgeloopen, viel Bahler door
de mand en bekende met de Jong het feit te
hebben gepleegd, voor welke bekentenis bjj
door de Jong met een slomp werd beloond.
Groote, zeer groote verwoestingen zijn''op
Sicilië aangericht door de aardbevingen. San
Propio, eene plaats in de provincie Reggio de
Calabrie, is zoo goed als vernield. 60 perso
nen zjjn omgekomen, 47 zjjn bedolven ontler
de puinhoopen der kerk.
Te Santa Eufemia telt men 8 doode.i en
een groot aantal gewonden te Rosaruo 6 ge
wonden; te Oppidomamertio 13 dooden en
gekwetsten te Bageora 7 dooden en verschei
dene gewonden; te.Seminrara 30 dooden en
een vjjftigtal gekwetstente Malochia, dat
bjjna geheel verwoest is, 7 dooden eu 50 ge
wonden.
Te Paloni zjjn de huizen bjjna allen onbe
woonbaar geworden.
En de treurmare komt voorts uit verschei
dene andere plaatsen.
Te Messina duurde de eerste schok, die zeer
hevig was, Iwaaf seconden en ging gepaard
met een hevig onderaardsch gerommel. De
bevolking jjlde in wilde vlucht nit de woningen
eu allerwege werden jammerkreten gehoord.
Gelukkig heeft de schok daar ter plaatse
weinig schade aan het gasthuis aangericht,
waar de noodkreten der zieken tot op verren
afstand gehoord werden. De overheid stelde
dadelyk alles in het werk om in vereeniging
met de militaire macht hulp te verleenen.
Te middernacht was de paniek bedaard, en
daar geen verdere schokken werden waarge
nomen, werd de bevolking min of meer ge
rust gesteld. Niemaud echter waagde het
huiswaarts te keeren, en ieder maakte zich
gereed om het verdere gedeelte van den nacht
in de open lucht door te brengen. Plotseling
herhaalde zich het onheilspellend gerommel eu
verscheidene schokken volgden elkander spoe
dig op. De bevolking was met schrik ge
slagen eu als verbjjsterd renden sommigen
her- en derwaarts in de straten, terwjjl ande
reu op de knieën vielen en baden, In den
ochtenstond had er opnieuw een schok plaats.
Verscheidene straten waren den 17den gansch
en al verlaten, en tal van personen hebben
eene toevlucht gezocht op de schepen in de
haven.
Te Reggio, te Millazzo en in sommige an
dere plaatsen zjjn eergisteren op nieuw lichtte
schokken waargeuoraeu.
De Koning heeft 40.000 lire geschonken
ten behoeve der ongelukken en de Minister
president Crispi 20.000 lire.
Voor het gerechtshof te VBosch diende in
hooger beroep de zaak van het O.'M. contra
Petrus Joh. Emonts, 18 jaar, schaapherder,"
geboren en wonende te Venraai, door de
arrondissementsrechtbank te Roermond wegens
doodslag, gepleegd den 1 April 1894 te
Maeseljjk (België) op den 17-jarigen J. Paradis,
veroordeeld tot een gevangenisstraf van 20 jaar.
Uit het door den raadsheer-rapporteur uit
gebrachte rapport bljjkt, dat de bekl. den
overledene een slag of het hoofd heeft toege
bracht met een schop, waarna hy hem in een
diepen mestput wierp, die met een deksel sloot
waardoor Paradis zoo hij niet stierf door de
verwonding zeker door verstikking moest om
komen, welk laatste ook bleek nit het visum
repertum van dea in deze zaak getuige des
kundige.
Bekl. volhardende bjj zijne bekeutenis ver
klaart in hooger beroep te zjjn gekomen om
mindere straf te erlangen.
Het O. M. ging de feiten na, waaruit bljjkt
dat op 17 April de verslageue 's morgens te
6V> uur zich begaf naar de slaapkamer van
bekl. Deze wenschte een tabakspijp te bezit
ten aan bekl. toebehoorpnde. Hy stelde een
koop voor maar bekl. weigerde. Paradis nam
de pjjp weg en dit maakte zulke drift bjj bekl.'
gaande, dat hjj hem naliep en met een intus-
schen opgeraapten stok een slag op het hoofd
toebracht in een worsteliug die volgde. Paradis
zeide dit aan zjjn vader te zulleu zeggen eu
toen kwam bjj bekl. de gedachte op hem te
dooden om zoo deze klacht te «ermjjden. Met
een scherpen schop bracht bekl. Paradis toen
*een slag toe op het hoofd, waardoor hy be
wusteloos neerviel. Het groote zijner misdaad
inziende trachtte bij de sporen te verwjjderen,
daar hjj wist dat epoedig volk moest passeeren
op die plaats. Daartoe nam hy Paradis op
en wierp hem in een beerput, die een meter
met beer gevold was en dekte dien put met
den deksel.
Daarna ging bekl. naar de keuken, waar
de dienstmeid Anna Paulussen was. Deze
ging immer de schapen voederen en moest
langs de plaats van den moord/ Bekl. vroeg
baar, om dit de voorkomen, hem de schapen
te doen voederen. Dit werd gretig toegestaan.
Daarna ging hjj naar de kerk. De zoon van
den baas vroeg naar Paradis en bekl. zeide
dat hy was bij een buurman. Paradis kwam
echter niet terug en men ging op zoek waar
aan bekl. mededeed.
Den volgende dag, toen overal gezocht was,
kwam de vader van den verslageoe op het idee
den deksel van den beerput te lichten sn zag
daar de pet van den verslagene die daarop
door de dienstboden er werd uitgehaald.
Bekl. hielp hieraan mede en zeide niets om-
trent het gebeurde. Iutusscheu trachtte hjj
nog sporeu van den moord le verwjjderen.
Het vermoeden rees omtrent bekl. en toen
er huiszoekidg werd gedaan is bokl. gevlucht,
spoedig ech'er werd hjj achterhaald bjj zjjne
ouders. Bekl. legde eene volledige bekentenis
af de dader te zjju vnn het feit, maar trok
de dienstbode in de zaak als medeplichtige.
Alvorens deze bekentenis te doen deelde bekl.
die schriftelyk mede aim zjjne ouders. Mede
plichtigheid was er niet, bekl. was van alles
de dader.
Dit zjjn de feiten. Bekl. heeft hekend, na
er op gewezen te zjju dat hjj had gelogen
wnt een medeplichtige betreftdat hy den
moord alleen pleegde. Zelden is op zoo jon
gen leeftjjd een zulke bedorvenheid aan den
dag gelegd als door bekl.
Het O. M. vereenigt zich met het vonnis
der rechtbank en reqnireert bevestiging daarvan.
De verdediger hoopte dat het hof niet1 zal
gaan op den exorbitanten eisch ran het O. M.
Na re- en dupliek werd de uitspraak bepaald
op Donderdag 29 November aanstaande.
Dinsdagnacht is door een Duitscher ingebro
ken in de kazerne tan de maréchaussée te
Raalte, nadat zjjn pogingen up den huize
«De Hofstede» vaa raev. Vos de Wael aldaar
verydeld waren. De sporen v^u inbraak waren
aanwezig.
De brutale dief was doorgedroDgen tot het
slaapvertrek vau eeu der manschappen en hij
zou zich met een horloge verwjjderen, toen de
maréchaussée, inmiddels wakker geworden hem
inrekende.
Bljjkbaar heeft hy zich in het soort bewo
ners vergist, wyl voor korten ijjd de Rijks
ontvanger het bewoonde, thans door de maré
chaussée betrokken.
De Antwerpsche «Koophandel» acbrjjft:
Sedert de wereldtentoonstelling gesloten is
schynen de heeren dieven ('aar hunne werk
plaats te hebben opgeslagen. Zoo werd ons dezer
dagen verteld, dat een tentoonstel Ier een kost
baar tafelkleed miste, nadat hy slechts enkele
oogenblikken was weg geweest. Terwjjl dq de
bestolene naar het politiebureau ging, om zjjne
aanklacht te doen, haalden dieven ook de tafel
weg.
Uit de Ned. afdeeling verdwenen dagen achter
een voorwerpen, allen van min of meer waarde
zonder dat het mocht gelukken te outdekken
wie zich daaraan schuldig maakte, zoo werd
er dezer dagen bevouden, dat een prachtige
Dellsche vaas den weg was opgegaan, langs
waar reeds zooveel spoorloos verloren ging.
Weer werd de politie verwittigd en door deze
nu meer afdoende maatregelen genomen. Des
avonds werden agenten op de loer gezet, want
er was niet aan te twjjfelen, of er zou worden
gepoogd, het ander model der gestolen faas
in handen te krygen. Wat was vermoed, gebeur
de. Laat in den avond kwam een kerel, be
laden met hamers, de hallen in, waar hjj zich
gereed maakte om ook de tweede vaas op te
lichten, waarbjj de politie hem overviel en weg
bracht.
Aan een gezelschap, dat Zondagavond te
Deutinchem aankwam, om er Maandag ter
gelegenheid der groote November,markt voor
stellingen te j^even, wachtte eene onaangename
verrassing. Toen het nl. bjj den stationschef
iuformeerde, of de waggon, waarin de tent
was verzonden, reeds was aangekomen, deelde
deze mede, dat bedoelde waggon naar Amers
foort was doorgezonden. Bjj hem was nl. een
briefkaart aangekomeu, onderteekend door den
dir cteur van het gezelschap, waarin hem ver
zocht werd de waggon dadelyk d& aankomst
naar laatstgenoemde plaats te zenden.
De directeur vermoedt dat hem deze poets
gebakken is door een kunstbroeder.* Op zjjn
verzoek bemoeit de justitie zich met de zaak.
Naar aanleiding van dit geval had er Dins
dagavond te Deutichem een bloedige vechtparty
plaats tusschen eenige leden van het gezelschap
en den persoon, die door hen wordt veronder
steld, de schrjjver van de bedoelde briefkaart
te zjjn. Deze werd met een nyptang zeer
ernstig op verschillende plaatsen van het
hoofd verwond, zoodat geneeskundige hulp
noodzakeljjk was.
Door den brigadier der maréchaussees aldaar
is van een en ander prcaes-verbaal opgemaakt.
Wegens diefstal van geld en kostbaarheden
werd voor de Arrondissements-Rechtbank gis
teren ter verantwoording geroepen M. S. 27
jaar, los werkman te Rotterdam. De aanklacht
luidde, dat hjj bjj recidive op 28 Augustas
jl. aldaar zou hebben weggenomen een porte
monnaie inhoudende 5 ryksdaalders, een gul
den, een grauaten ketting met gouden slot,
een zwart steenen broche en een paar oorbel
letjes, alles toebehooreude aan P. Droppert
wed. M. Kooren, een gouden horloge met nik
kelen kettinkje toebehooreude aan W. C. Koo
ren, een gouden horlogeketting met gonden
medaillon toebhoorende aan M. Kooren en een
paar gouden oorknoppen toebehoorende aan P.
Kooren huisvrouw P. Grashof.
De beklaagde ontkende al het hem ten laste
gelegde. Hjj beriep zich op het traditioneele
mannetje in de maan en verhaalde dat hij
nimmer in pand 84 aan de Hoogstraat le ver
dieping, bewoond door de bestolenen, geweest
was. De diefstal had plaats des namiddags tus
schen 1 en 4 nar gedurende weiken tyd ds
bekl. verklaarde thuis te ziju geweest, in zjjn
kosthuis van juffrouw Meyer aan de Yan Ber-
kelstraat. Hij bezwoer den diefstal niet ge
pleegd te hebben, al was hy ook aangebonden
in 't bezit van enkele voorwerpen, waaronder
het horloge, dat hy, wilde men den bekl. ge-
looven zou hebben gekocht in de Zandstraat
van een onbekende natnurlyk De onbekende
zou hem f 10 daarvoor hebben gevraagd en
het hem voor f 8 hebben gelaten.
gouda-rotterdam.
Gauda
Moordreoht.
Nieuwerkerk
Gapelle
Rotterdam
Rotterdam
Capelle
Nieuwerkerk
Moordreoht
Gouda
7.85
7.88
7.89
7.48
7.55
5.—
5.10
6.Ï9
5.86
5.88
8.40
9.06
9.40
10.46
10.55
12.08
8.47
0
11.02
0
8.54
0
0
11.09
0
9.01
11.16
0
9.10
9.26
10.—
11.05
11.25
12.28
6.02
7.26
7.47
8.—
8.16
9.45
6.18
0
0
0
0
H
6.21
0
0
0
0
0
6.29
0
0
0
0
6.35
7.45
8.07
8.18
0
10.08
18.18
18.88
10.11
18.51
18.58
1.05
1.1»
1.81
t D A M-
10.17
10.87
10.84
10.41
10.47
1.24
8.52
4.60
5.24
5.56
7.10
8.82
8.48
9.40
11.0J
11.10
0
0
4.57
0
6.08
0
0
0
9.47
B
0
0
0
5.04
0
6.10
0
0
0
9.54
0
0
0
0
5.11
0
6.17
0
0
10.01
s
1.44
4.10
5.20
5.42
6.26
7.80
8.59
9.01
10.10
11.90
11.80
GOUDA.
11.50
11.20
1.45
2.80
2.60
8.48
4.20
4.45
1.81
7.07
8.10
9.41
0
0
1.55
0
0
0
0
4.55
7.17
0
9.60
0
0
2.02
0
0
0
0
5.02
i
7.24
f
9.66
0
0
2.09
0
0
0
0
5.09
0
7.81
0
v
12.08
12.40
2.15
2.48
8.10
4.08
4.40
6.11
5.51
7.87
8.80
10.06
GODDA DEN HAAG.
Gouda 7.80 8.85 9.09 9.87 10.49 18.11 18.81 11.54 1.87 3.56 4.45 6.27 6.69 7-18 8.19 9.S7 11.06 11.18
Zev.-M. 7.48 8.47
Bl.-Kr. 7.47
Z.-Zegw.7.58 8.66
N.d-L.d.8.02
Voorb. 8.07 9.08
11.01
11.98
1.06
1.11
1.17
1.86
1.88
4.67
0
5.08
5.80
8.11
6.16
6.88
6.81
6.8
10.10
10.1511.88 11.48
'sHagé 8.18 9.11 9.89 10.07 11.87 18.41 18.51 1.86 1.57 4.25 6.25 tf.66-6.41 7.43 9
OO l' DA - l'TRECHT.
Gouda 5.86 6.40 7.65 8.09 8.21 10.06 10.19 10.65 18.4» 2.23 8.61 3.18 4.47 6.28 5.67 7.45 8.38 10.14
Oudew. 6.50 6.54 11.09 2.87» 5.87 7.59 10.87
Woerden 5.59 7.03 8.18 10.10 11.17 2.45 3.07 5.°5 5.46 6.17 8.07 8.55 10.36
Utrecht 6 18 7.88 8.28 8.41 9.— 10.51 11.46 1.20 3.08 8.82 3.50 5.29 6.21 6.86 8.28 9.11 10.68
GOUD A—A M8TKRD4M.
Gouda MO 8.81 10.06 10.66 18.11 4.61 4.47 5.28 7.46 10.14
Amsterdam Wp. 7.6f 9.10 10.55 18.18 1.— 8.40 6.45 6.16 9.48 11.11
DEN HAAG GOUDA.
'sHage 5.48 7.207.48 8«S0 9.28 9.46 10.18 11.88 12.16 1.88 2.15 2.46 8.48 4.15 4.42 5.17 7.- 8.05 9.36
Voorb. 6.54
N.d-L.d5.59
Z.-Zegw6.08 u
Bl.-Kr. 6.14
Zov.-M.6.19 t
Gnuda 6.30 7.50 8.18
10.18
10.80
10.86
10.41
4.48
5.—
5.09
7.06
7.11
7.20
7.86
7 81
f!
1.44
1.49
1.58
2.04
2.09
9.68 10.1610.52 12.0818.46 2.20 2^46 8.15 4.18 4.48 5.20 5.47 7.48 8.15 10.10
U T B E C H T-G O U D k.
1 Utrecht 6.88 7.60 9.- 9.68 11.84 12.08 12.60 3.10 8.20 8.62 4.48 5.20 6.36 8.09 8.60 8.69 10.84
W oerden 6.68 8.11 10.16 11.60 12.25 3.42 4.16 6.47 9.U 9.2410.61
Oudewater 7.07 8.19 10.24 00 000 4.24 0 00 9.19
Gouda 7.20 8.32 9.84 10.87 12.06 f 1.22 3.50 4.37 6.20 7.08 8.41 9.88
AMSTE1DA M-G O U D A.
Amsterdam Wp 6.50 8.16 9.55 11.95 11.80 8.65 4.25 4.85 7.50
Gouda ?lt> 9.t'4 10.44 liM 1MB 8.60 6.80 1.68 9.89
9.61
10.-
11.07
10.00
11.—
De president, mr. P. L. J. A. Bonvin, her
innerde bekl. aau eeu andere merkwaardige ont
moeting, waarop deze verhaalde, dat hjj Don
derdagavond d. a. v, in de Nieuwe Plantage een
pakje vond, inhoudende verschillende gouden
voorwerpen. De president merkte toen den bekl.
op, dat hy uogal gelukkig was, maar dat
Z.EA. er iutnsschen niet veel van geloofde.
Intusschen win bekl. toen hij een en ander
bjj den heer Baksteen te koop aanbood in de
val geloopen en aangi honden, dank zjj den
heer Baksteen, wonende aan de Binnenrotte,
die als bjj intnltie de zaak niet vertrouwde.
Toen de bekl. er attent op gemaakt werd, dat
genoemde voorwerpen aan de politie behooren
te worden gebracht, antwoordde hjj dat hjj er
niet aan gedacht had en dat nieraaod gewoon
is er aan te deuken. Ook dit was bezwarend
voor bekl. dat hij getracht had te ontvluchten
terwjjl het%orloge in judicio aanwezig positief
door den bestolene als zjjn eigendom wordt
herkend.
De bestolenen, waarvan er twee moeder
en zoon als getuigen werden gehoord, ver
klaarden dat zy '8 Dinsdags thuiskomend alles
wagenwijde open hadden gevonden, boewei
alles behoorlijk gesloten was geweest. De huis
deur moest met een valscben sleutel zjju ge
opend, aangezien de gewone sleutel nog op zy^
plaats lag. Een chiffonnière was beschadigd,
doordien men met een beitel er een stuk uit*
gestoken had.
Het bliek dat de heer Baksteen, toen bekl.
enkele voorwerpen te koop had aangeboden,
den winkel had gesloten en den beklaagde
aan de politie had overgeleverd. Bij die gele
genheid had de politie bet horloge op bekl.
bevonden. Het was geborgen achter in zjjn
broek, een zeer ongewone bewaarplaats, na >r
de president opmerkte.
Het 0. M., waargenomen door mr. J. K. H.
Enderlein, achtte het ten laste gelegde, na het
getuigenverhoor, vaststaande en deed uitkomen
dat bekl. is gevonden in het bezit van een der
gestolen voorwerpen. Bekl. bad getracht te
ontvluchten en bewaarde het horloge dat zjjn
eigendom zon zjjn op eeu zeer zonderlinge
plaats. Daarenboven was bekl. in het bezit
van gonden voorwerpen, van een anderen dief
stal, gevonden. Z.E.A. wees er op, dat bekl.
verdacht is van tal van diefstallen de eisch
luidde mitsdien 3 jaar gevangenisstraf.
Uitspraak Donderdag 29 November a.s.
Men meldt uit Ridderkerk:
Naaf Dordrecht zijn ga|nnkeljjk weggevoerd
twee jonge mannen, die Zondagavond eene
g huwde vrouw in hare woning hebbeu aan
gerand. Een gerechteljjk onderzoek heeft plaats
gehad.
Zondagnamiddag sprong een onbekend per
soon in de rivier de Waal te Njjraegen, bljjk
baar met de bedoeling om over te zw< muien.
Nadat hy door middel van een haak weder
aan wal was getrokken en verder door de
politie in bewaring werd genomen, is gebleken
dat men met een krankzinnige te doen bad,
vermoedeljjk een ontvluchte uit een der ge
stichten. Zjjn linnengoed was met No. 37
gemerkt. Hy sprak Hollandsch en Fransch.
Het rapport der Madagascar-commissie is
bjj de Fran^che Kamer ingediend en lnidt
natuurlijk gunstig. De commissie komt tot de
conclusie, dat de expeditie onvermjjdeljjk is
tot handhaving vau Frankrjjks prestige in
Madagascar; Frauki jjk, zoo wordt gezegd, is
verplicht op Madagascar een protectoraat te
vestigen, zoo nitgebreid mogelijk, zonder tot
de annexatie van het eiland over te gaan.
De Ituliaansche Kamers zullen op 2 of 3
December door den Koning worden geopend.
De begrooting, die 0 December in behandeling
zal komen, sluit met een tekort van 50 a 60
raillioen lire. Op verschillende takken van ad
ministratie zullen bezuinigingen worden voor
gesteld tot een bedrag van 20 millioen lire.
Tevens znllen nieuwe belastingen voorgesteld
worden. Volgens dé >Tribuna« heeft de Minis
terraad besloten, de Kamer te ontbinden, indien
de voorgestelde financieele maatregelen ver
worpen worden.
Men berinnert zich, dat de Bulgaren opge
togen waren over het antwoord, dat de nieuwe
Czaar zond aan den Vorstzy meenden, dat
dit minstens geljjk stond met een balve erken
ning van den Vorst. Naar nit Sofia thans nit
vrjj goede bron bericht wordt, heeft men nit
Petersburg aan de Bulgaarsche Regeering een
zeer duideijjken wenk gegeven, dat men zich
vergist had in de opvatting van het telegram
van den Czaar en hiermee niets anders was
bedopld dan oen eenvoudige beleefdheid zonder
eenige politieke beteekenis. Die wenk was zoo
daidelyk, dat 'men te Sofia besloot geen gevolg
te geven aan het voornemen om een deputatie
naar de begrafenis te zenden, aangezien men
zeer goed begreep, dat een Bulgaarsche depu
tatie te Petersburg niet zon worden toegelaten.
In verband met de persoonsverwisseling aan
het hoofd der regeering in Elzas-Lotharingen
bevat een Weenar blad, Die Zeit,« een artikel
van den welbekenden boogleeraar Heinrich
von Geffckeu over bet Rjjksland. De be
schouwing vau den geleerden schrijver, be
rustend op persoouljjk herinneringen, verkrygt
te meer waarde, wyl bjj langen tyd leeraar
was aan de universiteit vau Straatsburg en
in intiem verkeer stond met de regeeriugs-
personen aldaar.
Geljjk gemakkeljjk te verklaren valt, tracht
ten alle stadhouders van Elzas-Lotharingen
toenadering te zoeken tot de katholieke gees-
teljjkheid, wyl deze geruimen tyd in de
geannexeerde provinciën den geest der oppo-
sitie verpersoon lijkte. Het was de heer Von
Moeller, die zich er met kracht en geweld
tegen verzette, dat Bismarck den Kulturkampf*
naar Elzas-Lotbariugen overplauttehjj dreigde
met zjjn beet gaan, indien de rijkskanselier
door de toepassing der Meiwetten op het
nationaal conflict nog een godsdienstig geschil
wilde wentelen. Het kostte den opvolger
van Von Moeller, maarschalk Manteuffel,
die zeer godsdiensttg was, geen overwinning
op zich zelveu om met de geestelykheid nauwe
betrekkingen aan te knoopen.
Voornameljjk over den tyd, dat maarschalk
Von Manteuffel te Straatsburg zetelde, loopen
de mededeeiingen van den heer Von Geffcken,
die trouwens dikwerf de medewerker en de
raadsman van dezen stadhouder was. Diens
politiek ten opzichte van de adellyken keurt
de schrjjver nitusschen niet goed. Hjj had
liever gezien, dat de heer Vou Mauteffeul zich
tot de boeren had gericht. Overigens meent
hjj dat de Elzasser adel slechts een schjjnbaar
succes aan den maarschalk verschafte de adel
nam de vriendeljjkheden van den heer Von
Manteuffel aan, zonder iets aan zjju gevoelens
te veranderen.
Op dit punt stelt de schrjjver den maar
schalk in het ongetyk, voor wiens godsdien
stige politiek hjj overigens ni.ts dan lof heeft
en wiens correcte houding tegenover de geeste-
ljjkheid hjj vooral bewondert.
Met de politiek van diens opvolger, vorst
Hohenlobe, is de beer Von Geffcken minder
goed bekend, maar hjj weet zeer goed de
motieven tot diens benoeming. Vorst Bismarck
wilde graaf Hatzfeldt in een of andere am
bassade ondor dak brengen om zjjn zoon Her-
bert den post van staatssecretaris te kunnen
geven. De dood van maarschalk Von Manteuffel
gaf bem hiertoe gereede aanleiding. Vorst
Hohenlohe werd stadhouder van Elzas-Lotha-
ringen, graaf Munster verwisselde als grzant
Loudeu met Parjjs. graaf Hatzfeldt werd tot
ambassadeur te Londen benoemd eu graaf
Herbert volgde dien op als staatssecretaris van
buitenlandsche zaken. Vorst Bismarck toonde
zich altjjd een goed vader
De heer Von Geffcken beperkt er zich ver
der toe te constateeren, dat vorst Hohenlohe
wist te verkrygen de afschaffing der hateljjke
paspoorten, en dat hjj het was, die na de ver
kiezingen ia 1887 VQorkwam, dat Elzas-Lot-
baringen zjjn eigen bestuur verloor om opnieuw
te komen ODder direct beheer van de kanselarij
te Berljjn. Overigens constateert de heer Von
Geffcken dat vorst Hohenlohe groote verdien
sten heeft ten opzichte van het Rjjksland.
Aan het slot zyner studie geeft de schrjjver
op zjjn beurt een oplossing voor de Elzas-
Lotharingsche kwestie. Hjj wil Lotharingen
aau Pruisen geven en den Elzas aan den
groot-hertog van Baden, die den titel van
koning zal aannemen eu afwisselend te Straats
burg en te Karlsruhe zal resideeren Dit
denkbeeld, dat overigens niet nieuw is, heeft
in het oog van den heer Von Geffcken dit
voordeel, dat het een einde maakt aan den
tegenwoordigen toestand, welken mon onmo
gelijk anders dan van voorbygaanden aard
kan beschouwen en die niet eeuwig kan duren.
Wjj vreezen dat de door t en beer Geffcken
voorgestelde oplossing door de Franschen voor
geen oplossing der moeilyke quaestie zal worden
gehouden.
Op een banket in Debrocziu ter eere van
Frans Ko«suth gegeven is den Keizer een
zware beleediging aangedaan. Zy bestond
daarin dat na den toost op bet hoofd van
den Staat de Tsigeunerkapel het bekende lied
uit het revolutiejaar 1848 De Duitscher is
toch altjjd een hondsvot* begon te spelen en
luid toegejucht werd. Wel is waar poogde
Frans Kossuth door een Rpeecb op den •op
persten wachter der constitutieden pjjn-
lyken indruk te verzwakken, maar een hnlde
in dien vorm en uit dien mond, dat begreep
men, zon den sonverein slechts weinig kunnen
bevredigen. En terwjjl men zoo met Frans
Jozef omsprong, werd eeu telegram vol geest
drift aan den Koning van Italië gericht. Daar
Frans Jozef zeer nayverig op zjjn aanzien is,
zal dit huldeblyk aan koning Humbert dubbel
onaangenaam gewerkt hebben.
En dat geechiedt in een tyd dat men de
bekrachtiging der confessioneele wetten van
den Keizer verlangt en aartshertog Jozef, overi
gens een in Hongarye zeer populaire prins,
een felicitatietelegram naar de katholieken
vergadering in Stohlweissenburg heeft gezonden.
De uiterste partyen vergeten dat zjj op die wjjze
de nltramontanen in de hand werken en de
positie van het ministerie bemoeilyken. Wekerle
heeft een gestreng onderzoek en bestraffing
gelast.
In Mantsjoerjje hebben de Japanners weer
een gemakkeljjke overwinning behaald. Van
spionnen was vernomen, dat de Ohinee/.en
met 6000 man onder generaal Ma te Sin-Yen
waren gelegerd. Den 15de rukte een Japan-
sche brigade onder generaal Osaka op em hen
te verdryven. Zondagmorgen had men de
Chinee*che stellingen bereikt, maar deCbinee-
zen waren des n'ichts gevlucht in de richting
van Hai-tcheng. Er werd nrg een kolonne
uitgezonden om hen te achtervolgen, maar
deze keerde onvet richterzake terug en de Ja
panners moesten zich tevreden stellen met de
vjjf kanonnen die op de verschansingen waren
achtergelaten.
Ook van het tweede Japansche leger op
het schiereiland Liantong zjjn berichten ont
vangen. Maarschalk Oyama verliet 15 dezer
met de hoofdmacht Kinchow en trok in twe-
kolonnes langs verschillende wegen naar Port
Arthur op. Er werd een sterke troep achter
gelaten in de versterkingen welke de Ghinee-
zeu dwars over de landengte hadden opgericht
deze verdedingswerken, welke met veel zaak
kennis zjjn aangelegd, kwamen nu goeil te pas
om het Japansche leger voor een overval in
den weg te behoeden.
Den volgenden Zondag stieten de Japanners,
op hun weg naar Po t Arthur, op sterke stel
lingen, welke de Chineezen in de bergpassen
ten noorden van die havenplaats hadden op
geworpen. Nadat de positie verkend was, werd
Maandag tot den aanval overgegaan. De Ghi-
neez>'n verdedigden zich hardnekkig, maar
werden ten slotte op Port-Arthur terugge
worpen. Aan beide zijden waren zware ver
liezen geleden.
IN GEZONDEN.
GOUDA, November 1894.
Geachte Stadgenooten!
De wiuter staat voor de deur en met haar
doet gebrek in menig huisgezin zjjn intrede.
Velen onder de werklieden hebben misschien
verzuimd iu goede dagen op dien kwaden gast
te rekenen, maar velen ook kunnen hem, met
het beste overleg, van den drempel niet weren.
De grootste vjjand vao den werkman is
voorzeker werkloosheid en zjjn slechte vriend
is bedeeling. De werkman wil niet gaarne
eene gave hjj verlangt niets liever, dan door
werken in de behoefte van zjjn gezin te voor
zien.
Van die gedachte zjjn de bestuurders van
onderstaande vereenigingen hier ter stede uit
gegaan, toeu zj) met elkander beraadslaagden
op welke wjjze de werklooze ambachtslieden
in den aanstaanden winter het beste behoed
kunnen Worden voor gebrek. Vandaar dat zij
besloten hebben om uit hun midden eene com
missie te benoemen, wiens tnak het zal zjjn,
ran work el ooze ambachtslieden, die buiten hun
schuld zonder werk zjju, geen misbruik maken
van sterken drank en sedert een jaar hier ter
stede woonachtig, gedurende den aanstaanden
winter werk te verschaffen, en wel zulk werk,
waarvan plaatse'jjke njjverheid geen nadeel
ondervindt.
Maar om dat doel te bereiken is er geld
noodigmisschien veel geld. De ontwerpers
z«Iven kunuen geen ander offer brengen, dan
hulpvaardig te zjjn. Op U geachte stadge
nooten, rekenen wjj dus. S(JÉMBds zooveel
mogelijk door eeu ruime bj^Pge, opdat dit
arbeidsveld ineer en meer moge worden be
treden tot leniging vau armoede. De nameu
der vier vereenigingen, die de handen in elkaar
geslagen hebben, staan er U borg voor, dat
hier geeu kerheljjke of staatkundige party aan
het woord is maar alleen en uitsluitend liefde
tot zjju naaste en de overtuiging dat elkander
te helpen plicht is.
Op U, gegoede stadgenooten in de eerste
plaats, doen wjj een ernstig beroep. Stel ons
in staat een proef te nemen. Al moge die
proef dan ook in alle deelen niet bevredigend
uitvallen, zjj zal er toch toe kunnen bydragen
dat in volgend» jaren die zaak op hechter
grondslagen gebouwd kan worden.
Binnen enkele dagen zal door de commissie
uit de vier vereenigingen een lyst worden
aangeboden.
Het Bestuur der Ghristelyke Volksbond,
Namens haar,
C. v. TONGERLOO, Voorzitter.
P. BIK, Secretaris.
Het Bestuur der afdeeling Gouda* vau het
Alg. Neierl. Werkl.-Verbond.
Namens huar,
B. HOLS DERVER, Voorzitter.
P. J. VAN AS, Secretaris,
Het Bestuur der afdeeling Gouda* van bet
Neder!. Werkl.-Verbond Patrimonium
Namens haar,
J. RIETVELD, Voorzitter,
J. F. DE NOOIJ, Secretaris,
Het Bestuur der afdeeling Gouda* van d<
Nederl. Roomsch Kath. Volksbond,
Namens haar,
J. A. DONKER, Voorzitter,
A. J. VAN VLIET, Secretaris.
Door het Gentraal bestuur van het Alge
meen Ned. Werkliedenverbond, het hoofdbe-
stunr van bet Ned. Werkliedenverbond •Pa
trimonium* en het Centraal bestaar van den
RoomBch Katholieken Volksbond is aan de
Tweede Kamer een adres gericht van den
volgenden inhoud
Hoogedelgestrenge Heeren
De Troonrede, met welke de zitting der
Stateu-Generaal op den 15n September 1891
door H. M. de Koningin-Wednwe-Regentes
werd geopend, bevatte onder meer de volgende
zinsnede
Maatregelen tot verzekering van het
lot vau de oude en verminkte werklieden lal
len, naarmate het door den wetgever bevolen
onderzoek vordert, worden voorgedragen*.
Deze vrjj officieelo toezegging werd in de
kringen der werklieden algemeen met hooge
ingenomenheid begroet; de 7.00 dringende aan
gelegenheid der verzekering van den ouden
werkman was in onderzoek en voorbereiding,
wat anders restte er dus dan vertrouwen
te stellen in ds van hooger hand gedane toe-
eu af te wachten
Het uitermate beperkt programma, waar
mede het tegenwoordige Ministerie den 16d«n
Mei vaD dit juar voor de Staten-Generaal
verscheen, gaf geeu aanleiding tot twjjfel, dat
de voorbereiding, in 1891 van Regeeringswege
toegezegd, zon worden gestaakt.
In de Troonrede op den 18den September
1.1. bjj de opening der Stateu-Generaal door
H. M. de Kouingin-Weduwe-Regentes uitge
sproken, werd dit anders het programma der
Regeering» werd in die rede zeer uitgebreid.
Wat echter op deze werkljjst gemist wordt is
de verzekering van het lot van den ouden
werkman.
In plaats daarvan vermeldt de Troonrede,
dat onder meer in gereedheid wordt gebracht
een wetsvoordracht »tot hot openen der gele
genheid (voor arbeiders) om door het Rjjk
gewaarborgde lyfrenten te verkrygen. t
Welk een soort van instelling de Regeering
hiermede op het oog heeft is nog niet bekend
maar vermoedelijk zal het er een zjjn in den
geest der particuliere ondernemingen voor ver
zekering van lijfrenten enz. (inzonderheid in
deu geest van het Nederlandsch Werklieden-
fonds, dat bepanldeljjk en belangeloos voor dit
doel is opgericht), doch met dien verstande,
dat het betalen van de premiën door het
daarvoor dienstbaar maken van de rykspost-
spaarbank, overal in het land even gemakkeljjk
zal zjjn.
Dat znlk een lyfrenten verzekering geen doel
zal treffen, behoeft bjjna niet te worden aan
getoond.
Indien ook al te verwachten ware, dat een
Rijksinstelling op even voordeelige voorwaarden
lyfreaten zal kunnen verzekeren als de parti
culiere ondernemingen thars reeds doen, dan
wordt tocb in nog geen enkel geval te gemoet
gekomen aan het voorname bezwAar, dat voor
de werklieden ten aanzien van de verzekering
van den ouden dag algemeen geldt de veel
te hooge premiën, te boog in verhouding tot
hun draagvermogen, te hoog namelyk in ver
houding tot hnn geringe inkomen en de noo-
digste behoeften van het gezin.
Een pensioen- of lyfrenten verzekering voor
den werkman, die den vollen last dier verze
kering uitsluitend op het werkmansgezin legt,
heeft hoegenaamd geen levensvatbaarheid en
voorziet derhalve niet in de behoefte.
Het bewys daarvoor wordt geleverd in het
uitermate geringe aantal werklieden, dat de
particuliere ondernemingen uitsluitend het
Nederlandsch Werkliedenfonds onder de door
haar verzekerden tellen er is geen reden om
te verwachten, dat een Rjiksinstelling daarin
verandering zal brengen.
Een instelling voor het verkrjjgen van door
het Rjjk. gewaarborgde ljjfrenten kan ook alleen
dienen tot langduriger vertraging en verschui
ving eener in de werkliedenkringen reeds zoo
lang verbeide algemeene verzekering van het
lot van den ouden werkman.
Tegen znlke verdere verschuiving rneenen
de ondergeteekenden, namens de door hen
vertegenwoordigd wordenJe Vereenigingen, met
bescheidenhetd doch met kracht te moeten
opkomen.
Een instelling in den geest als door de Re
geering bljjkbaar wordt bedoeld, kan niet in
de behoefte voorzien, kan derhalve niet be
vredigen.
Wat het betere is dat wèl zoo kannen
bevredigen en waardoor in de algemeen ge
voeld wordende behoefte het beBt zon worden
voorzien, is niet gemakkeljjk aan te geven;
ten eerste niet omdat hieromtrent de meeningen
van tot oordeelen bevoegden verschillen, en
ten tweede niet, omdat eene algemeeoe voor
ziening en regeling verre van eenvoudig is.
Redenen waarom de ondergeteekenden Uwe
Kamer wenschen te verzoeken, bjj de Regeeriog
aan te dringen op het benoemen van eene
Staatscommissie, wier taak zou moeten zyn,
te onderzoeken op welke grondslagen een al
gemeene pensioenverzekering voor dea ouden
werkman zon behooren te worden gevestigd,
alsmede om aau de Regeering de bouwstoffen
te leveren voor een desbetreffend voorstel. Zjj
veroorloven zich hierby nog als voorwaarde te
stellen, dat in znlk een commissie onder meer
zitting zullen erlangen patroons of onderne
mers, hoofden of bestuurders der voornaamste
patroons- en nyverbeidsver«enigingen,beneveus
