Directe Spoorwegverbinding met (jüUDA.
Wlnterdlenst 1894/95. Aangevangen 1 October.
T(jd van Greenwich.
Buitenlaailscb Overzicht.
r
Beklaagde ontkende de vervaardiger to zjju
van do drie in jndicio aanwezige valache ge
schriften en verklaart daarvan ook geen gebrnik
te hebben gemaakt. Hjj heeft zich daarmede
niet vervoegd by de winkeliers Vau Nelle,
Scherpenhujjzen Kom en van SiUevoldt. Op
de opmerking dat de getuigen hem toch her
kennen, zegt beklaagde, dat zjj daartoe door
de politie zjjn gedwongen en daarom bij den
rechtercommissaris er by zjjn gebleven, elf
getuigen en twee deskundigen werden gehoord.
By de eersten waren er, die zeer bezwarend
voor bekl. waren. Hjj werd toch pertinent
herkend voor den persoon die met de briefjes
bjj bovengemelde winkeliers was geweest, eu
voor den persoon die óf aan het bestdhuis de
goederen in ontvangst had genomen en in het
bestelboek met den naam J. Laan bad getee-
kend, óf op iemand die zeer veel overeenkomst
met hem had. Hjj deed zich voor als bode
J. Laan.
Tegen de pertinente verklaringen der getui
gen en die mot undruk wafen gewezen op het
gewicht van den eed en aangemaand waren
om, zoo zjj maar seuigszins mochten twjjfolen
dit te zeggen, bleef beklaagde hardnekkig vol
houden dat de getuigen zich in zijn persoon
vergisten.
De houder van het bestelhuis verklaarde,
met het oog op zjju eed, dat hij niet kan ver
klaren dat beklaagde de persoon is geweest,
die by hem de goederen in ontvangst heeft
genomen. Pertinent te zeggen hij is het niet,
kan getuige echter ook niet.
De beide deskundigen, aan wie schriftuur
van beklaagde was ter hand gesteld, verklaar
den op grond van hun onderzoek, dat de
schryver daarvan ook is de schrjjver van de
drie in judicio aanwezige valsche geschriften.
Het O. M, al de verklaringen van getuigen
van deskundigen releveerende, was van mee
ning dat wettig eu overtuigend bewezen is
dat bekl. zich uaa al bet hem tea laste gelegde
heeft schuldig gemaakt, en vorderde, rekening
houdeude met een vroeger ondergaan vonnis,
diens veroordeeling tot twee jaar gevangenis
straf.
De toegevoegde verdediger, mr. O. H. M.
Delprat, was van gevoelen, dat niet voldoende
wettig was bewezen, dat beklaagde is de schry
ver van de van valscbheid verdachte stukken.
Pleiter zegt dat een rapport van deskundigen,
krachtens art. 204 Wetboek vun Strafvordering
niet als bewjjaraiddel kan dienen het bljjlt
steeds een gissing. Waar dus het eerste ge
deelte der dagvaarding komt te vervallen, wns
niet bewezen dat beklaagde gebruik had ge
maakt van valsche geschriften en zou eeue
vrijspraak moeten volgen.
Mocht de^recbtbankfzich met pleiters be
schouwingen niet vereenigen, dan verzocht hy
dat zy by hare beraadslaging met byzondere
aandacht zou onderzoeken of in deze het wet
tig bewjjs was geleverd.
Uitspraak over 8 dagen.
Iloden bad zich te 's-Gravenhage voor de
rechtbank te verantwoorden een der personen
die voor het kantongerecht hebbon terecht ge
staan wegens het deelnemen aan een verboden
optocht by de begrafeuis van den socialist Van
Voelen, en nu aangeklaagd van by de behan
deling der betrekkelijke zaak voor het kan
tongerecht den hoofdagent vau politie Biegel
te hebben gesmaad door hem ten laste te leg
gen dat hy als getuige onder eede eeue val
sche verklaring had afgelegd. Beklaagde had
verzocht dat een-en-twintig getuigen u. dé
charge zouden worden gedagvaard, doeh de
officier van justitie en de president der recht
bank vonden geen termen in dezen stand der
zaak aan dat verzoek te voldoen. Beklaagde
had nu evenwel nog een aantal getuigen me
degebracht, welke hij wenschte dat zouden
worden gehoord, doch slechts een paar waren ter
terechtzitting aanwezig, omdat, naar beklaagde
seide, de meesten, als zjjnde niet van eeue
dagvaarding voorzien, door de politie niet in
het gebouw der rechtbank waren toegelaten.
Daar evenwel de beklaagde wenschte dat aan
zjjne getuigen vragen zouden worden gedaan,
betrekking hebbende op het gebeurde by de
begrafenis <iau Vau Veelen en de rechtbank
tlmns geen termen vond die vragen te stellen
omdat nu alleen te onderzoeken was het ge
beurde ter terechtzitting van het kantonge
recht, bepaalde fa^et getuigenverhoor zich slechts
tot hot hooren van twee getuigfen a charge en
Óén a décharge. Eerstbedoelden bevestigden
dat de ten laste gelegde woorden door bek),
waren gesproken; laatstgenoemde verklaarde
dat bekl. nogal eens opgewonden kon zjjn.
Beklaagd» erkende ook de geïncrimineerde
woorden in drift gesproken te hebben, doch
beweerde niet de bedoeling te hebben gehad
om den getuige Biegel te beleedigen, maar,
vau meening dat die getuige eene onware ver
klaring aflegde, slechts daartegen wilde opko
men, ook omdat eene veroordeeling van hem
(bekl.) wegens het deelnemen aan een verbo
den optocht zou kunnen afhangen van hetgeen
get. B. verklaarde.
Het Openbaar Ministerie liet alsnu een ge
deelte der aanklacht vallen en vorderde slechts
eene veroordeeliug wegens eenvoudige beleedi-
ging tot f 10 boete.
Beklaagde, ulsnu in de gelegenheid gesteld
zich te verdedigen, truchtte, hoewel de presi
dent hem nogmaals deed opmerken, dat het
gebeurde bij de begrafenis thans niet aan de
orde was, te betoogen, dat hij aan den z.g.
optocht niet heeft deelgenomen, en gaf ook als
zjjne meening te keunen dat aan de verklaring
van getuige B. niet veel waarde was te hech
ten, omdat z. i. die getuige kon hebben wil
len medewerken tot eeue veroordeeliug vun
hem (bekl.) tegenover wien, evenals tegenover
alle socialisten, de getuige zich meet malen in
hateljjke bewoordingen zou hebben uitgelaten.
De rechtbank bepaalde de uitspraak, ook
met betrekking tot het verzoek van bekl. om
getoigen te hooren over het gebeurde by de
begrafenis, op beden over 8 dagen.
v 1
Prinses Bismarck is Dinsdagmorgen te Var-
zin overleden.
Alle bladen voegen bjj deze tyding woorden
vau harteljjke deelneming voor Bismarck, en
vreezen dat hy op zyn hoogen leeftjjd en in
de eenzaamheid van zyn ambteloos leven bet
treurige verlies byzonder moeieijjk zal te boveu
komen. l)e bladen wjjzen er op dat de over
ledene, wier persoonlijkheid achter haar be
roemden gemaal op den achtergrond trad, hem
een trouwe raadgeefster en gezellin in de
wisselvalligheden des levens iè geweest.
Keizer Wilhelm, de Koning van Wurtomburg
eu de meeste andere Bondsvorsten zonden Bis
marck reeds per telegraaf de betuiging hunner
deelneming.
De dood van Prinses Bismarck komt niet
onverwacht; zy was reeds lang Ijjdende, maar
de laatste dagen had de ziekte een bedenkelyk
aanzien gekregen, zoodat prof. Schweninger
uaar Varzin was ontboden. Voor bare kwaal,
ingewandsziekte, was zjj genoodzaakt elk jaar
een kuur te maken to Homburg wegens het
ernstige van haar toestand was echter dit jaar
van de gewoue badreis afgezien.
Voor don bjjna 80 jarigen Bismarck is het
verlies dezer trouwe, liefhebbeude gade een
zwaren slag. Het was een bjjzonder gelukkig
hnwelyk, dat tot zelfs in hun grysheid al het
bekoorlyke der jeugdige liefde had behouden.
Aan don hui&eljjkon baard rustte Bisiparck
steeds uit vau de velerlei beslommeringeu vau
zyn gewichtig ambt eu daardoor behield hy de
energie eu de frissche arbeidskracht, die hem
iu staat stelden zjjne taak op zoo grootsche
wjjze te vervullen. Bismarck heeft op lateren
leeftyd dikwjjb dankbaar erkend, hoe oneindig
veel hij aan deze vrouw te danken had. Toen
voor eenige jaren eenige duizenden Hambnf-
gers zich op den verjaardag der Prinses naar
Friedrichsruhe begaven om het echtpaar geluk
te wenschen, besloot Bismarck zjjne toespraak
met de woorren«Ik dank u, dat gy op den
verjaardag mjjner vrouw zjjt gekomen. God
heelt mjj een gezegend, gelukkig familieleven
geschonken, en zonder mjjue vrouw zou ik
niet znlk een hoogen leeftijd bereikt hebben.
Ik ben overtuigd, dat gy gaarne zult instem
men in een «Hoch* op mjjne vrouw, c
Freule Johanna Von Pnttkamer wa» 11
April 1824 te Viartlum in Pommeren geboren
waar haar vader uitgestrekte landgoederen be
zat. Zij was 23 jaar oud, loen zjj met Otto
Von Bismarck in het huwe'jjk trad, en «zonne
schijn bracht in zyn woest jongezellenleven«,
zooals de oud-kanselier later eens schreef. Jo
hanna Von Paitkawmer had het echte type
der Pommersche vrouwen, blond en friach ge
bouwd zij was niet mooi, maar met hare
frissehe kleur en heldere oogen een eenvoudige,
lieve verschjjning, die volstrekt niet vermoedde
dat zjj eenmaal een eerste plaats zou teklee-
den aan het koninkljjk hof. Een politieke
vronw is Prinses Bismarck nooit geweestzjj
leefde slechts voor haar gezin, en stelde er
hare eer in, een goede echtgenoote, een zorg
zame buisvrouw en een liefdevolle moeder te
zyn. Zjj schonk haren man twee zoons, Her-
bert en Wilhelm, en een dochter, Marie, thans
gehuwd met graaf Runtzau, Duitsch gezant
te 's Gravealiage.
Groote brand te Antwerpen. De groote
kaarsenfabriek der firma De Roubaix-Óeden-
koven Cie. te BorgerhoutAntwerpen, ge
legen op een open terrein aan de Heerenstraat
en in de onmiddellijke nabjjheid van het kanaal
Herentbals, is door het vuur verwoest en
mogeljjk woedt het vernielend element op dit
oogenblik nog voort. Het vuur ontstond eer-
gistermiddag 4.45 in de machinekamer en te
5.20 sloegen de eerste vlammen naar buiten.
Door de overgroote massa was en vet had het
vuur ruimschoots voedsel en kou de fabriek
weldra als verloren wordeu beschouwd. De
brandweer van Borgerhout was terstond op
haar post, maar met haar gebrekkige midde
len kon zjj al bitter weinig tegen dat vlam-
menineer uitrichten. Per telefoon werd de brand
weer vau Antwerpen gealarmeerd en kort
daarop snelden de wakkere pompiers toe en
met hun stoomspuiten en verder bluschmate-
rieel van de nieuwste vindingen deden zjj een
verwoeden aanval op het vuur. Er was echter
weinig meer aan te doen. Toch werkte de
brandweer dapper voort en zond machtige stra
len in het brandende gebouw, waaruit dikke
rookwolken opstegen, die een ondrageljjken
stank veroorzaakten. Twee persoonljjke onge
lukken kwamen voor, gelukkig niet doodelyk.
De heer Scheepers, commandant van de pom
piers van Antwerpen, werd ernstig door von
ken gebrand, toen hjj een onderzoek wilde
doen naar den waren toestand en een der
spnitgasten heeft door »eu val zjjn knieschjjf
gebroken.
De fabriek was voor 2$ millioen francs ver
zekerd bjj verschillende maatschappjjen. Men
hoopt de kantoren en het rungazyn, die aan
de straatzjjde liggen, nog te redden. In de fa
briek waren 800 arbeiders werkzaam, die heden
natuurlijk broodeloos zjjn Er heerscht diepe
verslagenheid te Borgerhout, waar al die on-
gelukkigen wonen.
Onder de instellingen, te vinden achter de
dissertatie, waarop dezer dagen te Utrecht tot
doctor in de geneeskunde promoveerde de arts
I. P. Eiias, komen de volgende opmerkeljjke
gtelliugen voor:
Stelling XIX. De watergeneeskunde vau
Kneipp moet geacht worden eene charlatanerie
te zyn van het zuiverste water c. Zjj heeft
echter deze verdienste, dat zjj lichaamsreiniging
populair maakt.
Stelling XVI. «Tegen het gebruik van tabak
moet, als tegen eene ernstige volkskwaal van
geneeskundige zjjde met meer aandrang ge
waarschuwd worden.*
De Zeedijk te Amsterdam bood eergisteren
avond te half acht ongeveer een woelig schouw
spel. De bakker P. Laan, die daar perceel no.
117 bewoont en er een winkel houdt, kreeg
nl. een bezoek van een drietal opgewonden
bakkersgezellen, die niet alleen den winkel en
de hnkkerij wilden binnendringen, maar hljjk-
bmxr ook van plan waren den aldaar werken
den knechts den arbeid te beletten en die ook
voor den baas niets goeds in den zin schenen
te hebben.
Verschrikt door het kordate optreden van
den bakker, die den binnendringers een revol
ver voorhield en ook spoedig door politie ge
assisteerd werd, zocht het drietal zyn heil in
de vlucht.
De aanleiding schjjnt geweest te zyn dat
een der gezellffö het certificaat van den bak
ker, waarin inwilliging eener loonsverhooging
beloofd werd, had ingehouden, hetgeea bjj de
stakers de meening had doen ont«taan, dat
de heer Laan de eischen niet toestaan wilde.
(Tel.)
De instructie in het anarchistenproces te
Luik is thans geëindigd. De zaak zal in Ja
nuari voor het Assissenhof komen. Zestien
beschuldigden, waaronder Cyprien Jaholkowsky
(baron Sternberg), zullen worden vervolgd.
Jaholkowsky en tien anderen wordeu bjj ver
stek gevonnisd. Twee beschuldigden, Corne-
lissen en Vlieger, worden vervolgd wegens
uitingen in de pers, op de zaak betrekking
hebbende. De anderen zjjn in staat van be
schuldiging gesteld wegens lidmaatschap aau
een vereeniging, die aanvallen op personen en
eigendom beoogt. Bovendien zyn Jaholkowsky,
Berg, het echtpaar Schelbach en Vier anderen,
beschuldigd van pogingen tot den aanslag op
den koninklijken scbouwbnrg te Luik. Anderen
zullen terecht staau wegens aanslagen, dief
stallen van ontplofbare stoffen eu poging tot
moord. liet grootste deel der beschuldigden
zyu' Daitscher8.
Te Palermo is het proces begonuen tegen
de berachte rooverbende >Maurina.Onderdo
beschuldigden bevinden zich Leonardo en
Boteudari, die vervolgd worden wegens moord,
diefstal, plundering en gevangenhouding van
verschillende personen, onder wie baron Spi-
talerie van Gatania. De hoofdman der bende,
Candino, wordt bjj verstok vervolgd. Meer
dan J00 getuigen waren opgeroepen. De
eerste zitting werd door een talrjjk publiek
bjjgewoond.
Gisternamiddag, op klaarlichten dag, spoedde
zich een ge)ddrager der gasfabriek orer do
Bier haven, te Rotterdam een wel voorzienen
buidel, waarin ruim duizend gulden aan bank
papier en specie in de hand dragende. De man
stapte flink door en bemerkte niet dat drie,
niet veel goeds in het zin hebbende, lieden
hem volgden.
Halverwege de haven gekomen, sproDg een
van het drietal plotseling vooruit, wierp den geld-
drager een zakje met peper in de oogen, en fluks
grepen de beide auderen uaar den begeerden geld
zak die zjj met alle krachtsinspanning uit 's mans
handen trachten te rukken. De aanranders re
kenden echter niet op de kordaatheid van den
gelddrager, die, van zjjn verantwoordelijkheid
volkomen bewust ondanks zijn 61 jaren, zich
met kracht verdedigde en den buidel uiet
los'iet. Luidkeels riep hjj, den schat vasthou
dende, om hulp. En toen daarop eenige bur
gers toesnelden en hij zich met een enkelen
veeg van de hand de peper een weinig nit de
oogen gewischt had, namen de aanranders de
vlucht. Twee hunner ontkwamen,doch do peper-
gooier werd door den gelddrager, die hem her
kende, achtervolgd en met behulp van burgers
ih de Bierstraat gegrepen. Later, toen de po
litie er by kwam, werd hjj aan deze overge
geven, Zy nam hem mede naar de Pauwen-
steegen herkende in hem een in den Vogelezang
woonachtigen bootwerker, die reeds meermalen
in hare banden kwam. Naar het ontvluchte
tweetal wordt gezocht.
Het Vaderland* antwoordt op de sommatie
vap Extra Tyding om de namen der officie
ren vau de landmacht te noemen, diepcbuldig
zouden zjjn aun een ongepast optreden in den
winkel vau den heer Staalman te Helder, dat
het die namen niet weet en dat het zjjn be-
Gouda 8.30
Moordrecht.
Nisuwerkerk
Capelie
Rotterdam 7.—
Rotterdam
Capelie
Nieuwerkerk
Moordrecht
Gouda
7.26
7.32
7.89
7.46
7.65
5.—
*.10
5.1#
5.26
5.82
8.40
9.06
9.40
10.46
10.65
13.08
8.47
0
0
0
11.02
0
8.54
0
0
0
11.09
0
9.01
0
0
0
11.16
0
9.10
9.25
10.—
11.05
11.25
12.28
6.02
7.25
7.47
8.—
8.86
9.46
6.18
0
0
0
9
0
6.21
0
0
0
'0
0
6.29
0
0
0
0
0
6.86
7.45
8.07
8.18
0
10.08
GOÜ DA-ROTTERDAM.
24 8.52
12.18
12.51
12.58
v LOS
1.11
11.88 1.21
KOTTERDA M-C
9.51
10.11
10.17
10.27
10.84
10.41
10.47
1.44 4.10
O IJ D A.
11.50
12.08
4.50
4.57
5.04
5.11
5.20
1.45
1.55
2.02
2.09
2.15
5.42
2.80
5.56
6.08
6.10
6.17
6.26
2.60
7.10
7.80
8.48
8.32
8.43
9.40
11.02
11.10
0
0
9.47
0
0
0
0
9.54
0
0
0
0
10.01
0
0
8.62
9.03
10.10
11.20
11.80
4.20
2.48
4.45
4.55
5.02
5.09
6.15
6.81
7.07
8.10
9.41
0
7.17
t
9.60
0
7.24
0
9.86
0
7.21
0
0
5.51
7.87
8.80
10.06
Gouda 7.80 8.85 9.09 9.87 10.49
Zev.-M. 7.42 8.47 11.01
Bl.-Kr. 7.47 000000
Z.-Zegw.7.58 8.56 11*10
N.d-L.d.8.02 000000
Voorb. 8.07 9.08 11.22
'iHage 8.12 9.18 9.29 10.07 11.87 12.41 12.M
Gouda 6.85 6.40 7.55 8.09 8.21
Oudew. 5.50 6.54 nun
Woerden 6.59 7.08 8.12 r
Utrecht 6.18 7.28 8.28 8.41 9.—
Gouda 4.40
Amsterdam Wp. 7.5f
8.81
9.10
GOUDA DEN HAAG.
18.11 12.21 12.14 1.27 3.56 4.45 6.:
r n 1.06 f p 4.57
v 1.11
1.17 5.08
n 0 1.26 nun
0 0 1.82 0 6.20
1.86 1.57 4.25 5.25 5.
O O l'DA-r TRBCHT.
10.06 10.19 10.55 12.48 2.93 2.(1
0 0 11.09 2.87
10.10 11.17 8.46 3.97
10.51 11.46 1.20 3.08 8.82
GOUD A-A MSTEBDiSI.
10.06 10.55 18.11 8.61
10.55 18.19 1.— 8.40
27 6.69 7.13 8.89 9.S7 11.06 11.13
6.11
6.16 0
0 6.22
6.31
n 6.86
65 6.41 7.48
9.49
9*68
10.10 0 0
10.16 11.88 11.43
3.10 4.08 i
DEN HAAG GOUDA.
's liage 6.48 7.20 7.43 8.30 9.28 9.4610.19 11.83 12.15 1.38 2.15 2.46 3.48 4.15 4.42 5.17 7.- 8.06 9.36
Voorb. 6.54
N.d-L.d5.59
Z.-Zegw6.08 0 0
Bl.-Kr. 6.14 0 0
Zev.-M.6.19 w n
Gouda 6.30 7.60 8.13
10.80
10.36
10.41
1.44
1.49
1.68
8.04
2^)9
5.09
7.06
7.11
7.20
7.26
7 81
9.81
v
10.-
8.18 4.47 5.83 5.67 7.45 8.88 10.14
5.37 7.69 10.27
0 1.06 6.45 6.17 8.O7 8.56 10.S5
3.60 6.29 6.21 6.86 8.28 9.11 10.58
9.68 10.1610.52 18.03 12.45 2.20 2.45 8.15 4.13 4.48 5.20 6.47 7.42 8.35 10.10
UTKECH T-G O U D A.
9.53 11.34 12.02 12.60 8.10 8.80 8.52 4.48 5.20 6.36 8.09 8.60 8.59 10.84
10.16 11.60 12.26 0 3.42 4.16 5.47 9.119.2410.51
n 0 '.19 0 0
7.08 8.41 9.82 11.07
'4.47
8.46
1.28
6.8K
7.46
9.48
10.14
11.11
Utrecht 6.88 7.60 9
Woerden 6.58 8.11
Oudewater 7.07 8.19 10.24 00 a 4.24 0
Gouda 7.20 8.32 9.84 10.87 12.06 1.22 8.50 4.87 5.20
AMSTEKDA M—G O U D A.
Amsterdam W'p 5.50 8.16 9.56 11.16 11.86 2.68 4.88
Gouda 7.80 9.04 10.44 1200 12.48 8.10 K.20
4.85
1.12
7.10
9.12
10.00
11.—
richtgever niet kan verplichten die bekend te
maken.
Verder dat het een dergeljjk actief mede
werken tot het instellen van een onderzoek
niet op den weg der pers acht te liggen.
Het *Vad.« herhaalt dat volgens de ontvan
gen mededeelingen, hetgeen gezegd is niet zulk
een beleedigend karakter droeg als «Extra
Tyding* beweert.
De Staatscourant* van 30 Nov. bevat de
volgende kennisgeving van den minister van
w. h. en n.Met het oog op de bij gelegen
heid van het aanstaande St.-Nicolaasfeest te
verwachten drukte, wordt de vergunning om
meerdere pakketten aan hetzelfde adres per
pakketpost te verzenden, vergezeld van slechts
eene adreskaart, voor den tjjd van 3 tot en
met 6 Dec. a. s. ingetrokken, en zal der
halve bjj elk, gedurende dat tjjd vak, ter ver
zending aangebod m pakket ééne adreskaart
gevoegd moeten zjjn.
Voorts wordt met nadruk aanbevolen, om
bij de ouderwerpelyke gelegenheidlo. voor
eene doelmatige en st(£tge verpakking der te
verzenden pakketen zorg te dragen, in dier
voege, dat de inhoud op afdoende wjjze voor
breken of beschadigen gevrjjwaard zjj
2e. de adressen, zooveel mogeljjk, op den
omslag der pakketten, zelf te schryven, en
waar opplakking of aanhechting van het
adres onvermjjdeljjk is, dit in ieder geval zoo
te doen plaats hebben, dat voor het verloren
geraken daarvan, tjjdens het vervoer, redeljj-
kerwjjs geeue vrees behoeft te bestaan
3o. in de pakketten, wanrvan het adres niet
op den omslag geschreven is, een tweede los
adres in te sluiten.
De scheuring onder de Engelsche rainisteri-
eelen over de Hoogerhuis quuaestie wordt al
wjjder. Geljjk men weet, wil Lord. Rosebery
het Huis der Lords niet verdelgen, dooh slechts
hervormen, zóódanig, dat het aun het Lager
huis ondergeschikt zal zyn en de beslissingen
der Voiksvertegeuwoordiging niet langer zal
kunnen verijdelen. Nu heeft echter Sir Char
les Dilke, als de woordvoerder der joDge
radicalón, verklaard dat slechts de totale af
schaffing van het Hooj/erhuis hem zal tevreden
stellen, eu hjj heeft zjjne aanhangers opgeroepen
I om den door Lord Rosebery voorgestelden
halven maatregel tot den dood toe te bestrjj-
den.
Het opmerkeljjkste op politiek gebied, wat
sedert den dood ran Czaar Alexander is ge
schied, mag ougetwjjfeld heeten de toenade
ring, welke sedert dien tusscbeu Rusland en
Engeland valt waar te nemen. Daargelaten
dé algemeene redenen, welke er toe bydroe
gen de betrek kiogeu tusschen deze beide
ryken, antagonisten in Azië, te verbeteren,
heeft waarschjjclijk het verbljjf van den prins
van Wales in Rusland evenzeer de betere
verstandhouding bevorderd, als ook het huwe-
1 jjk van czaar Nikolaas met j rinses Alix van
Hessen.
Hoewel in het algemeen tegenwoordig aan
de huweljjken tusschen vorstelijke personen
niet meer die politieke beteekenis wordt ge
hecht, welke zjj vroeger bleken te bezitten,
verwacht men toch zeer veel van den invloed
van de vryzinnige begrippen opgevoede en
naar men zegt met een goed natuurljjk ver
stand bedeelde Hessische prinses. Maar dit
is nu juist het merkwaardige vau het geval
niet op de betrekkingen met het Duitsche rjj1
scbjjDt dit huwelyk eener Duitsche prinses
met den Jkussischen heerscher van invloed te
zullen zyn, doch wel op de verstandhouding
tusschen Rusland en Engeland. De oorzaak
daarvorr beeft men te zoeken in de omstan
digheid dat prinses Alix door opvoeding en
aanleg veel meer een Engelsche dan een Dnit-
sche moet zyn.
Deze vrij onverwachte ommekeer in de poli
tieke combinatiën van Europa houdt de ge-
beele politieke pers voortdurend bezig. Vooral
de Engelsche bladen tooneu hun onuitputte-
lykheid in de bespreking van dit onderwerp.
Van hun kant behandelen de Duitsche
bladen de zaak niet zonder spot en minachting,
wat niet belet dat velen in deze schjjobare(
onverschilligheid spjjt en teleurstelling ontdek
ken van Duitschland's zjjde, omdat het in den
wedren, na den dood van czaar Alexander
door de groote mogendheden gehouden om
Rutiands vriendschap jtls prjjs, iu de achter
hoede is gelaten.
En Frankryk? Hoe neemt de republiek den
nieuwen variant in het Enropeesch concert op
Over de geruchten botrekkelyk een toena
dering tusschen Engeland eu Rusland legt de
Tempee, gemeend of niet gemeend, ingenomen
heid aan den dag. Het blad, welks betrekkin
gen met het departement van bnitenlandsché
zaken te Parys bekend zyn, meent dat het
in Frankryka waar belang is met vreugde,
zonder nevengedaohte kennis te nemen van
een schikking, waarvan het verste resultaat
zal zyn een versterking van het onafhankeljjke
Europa tegenover dn Triple Alliantie en welks
▼oorwaarden tengevolge zonden hebben dat in
de Middellandacbe zee voor de neutraliteit van
deze Binnenzee schadeljjke onregelmatigheden
zonden verdwijnen.
Prins Bismarck is diep getroffen door het
overljjden zijner eebtgeuoote.
De ond-kanselier is geheel onder den in
druk van het verlies, dat Uem heeft getroffen.
Hjj ontvangt alleen zyn naaste bloedverwan
ten eu zondert zich overigens geheel af. De
toestand, waarin Bismarck verkeert, geelt zyn
kinderen aanleiding tot ernstige ongerustheid.
Bi8uürck's 1 jjfarts, dr. Schweniger, dringt
er op aan, dat de ond-kanselier, zoo spoedig
mogeljjk naar Friedrichsruhe zal vertrekken.
De geneesheer acht het dringend noodig, dat
Bismarck in eene andere omgeving verplaatst
wordt Men verwacht daarom, dat Bismarck
spoedig van Varzin naar Friedrichsruhe zal
vertrekken.
De Duitsche Rjjksdag zal uu spoedig wor
den geopend.
Het is nu zeker, dat de regeering deu
gewonen weg zal volgen en eerst de begroo
ting, met de belasting-voorstellen van dm
minister van financiën, Miquel, zal indieuen.
Dan eerst zal de Umsturz-Vorlage volgen.
Ook ia dezer dagen de opening van de
zitting der Italiaansche Kamer te verwachten.
De heer Crispi zal dan mededeelen op welke
wjjze hjj hoopt te voorzien in het tekort,
dat de begrootiag nog stevds aauwjjst. Naar
men weet, zjjn de pogingen vau den minis
ter van financiën vruchteloos gebleven om
dit tekort alleen door het invoeren van be
zuinigingen te dekken.
In de Fransche Kamer alweer een inter
pellatie; 't had er ten minste veel van een
voorstel van den socialist Coutant tot bet
verleeneu van amuestie. Deze heer verlangde
dat vergiffenis zou worden geschonken voor
alle politieke eu persdelicten en vergrjjpen,
tijdens werkstakingen gepleegd. Nu de Regee
ring de kinderen van het proletariaat naar
Mudagascar gaat zerden, zeide hij, is zjj hun
dit wel verschuldigd. De Minister-president
Dupuy herinnerde, dat 5 Juli 189-4 een am
nestie-voorstel was verworpen, en volgens het
Kamerreglement kan een voorstel eerst na drie
maanden opnieuw wordeu ingediend, als er
over is beraadslaagd, en uoderi eerst na zes
maanden; bjjgevolg kon het voorstel-Coutaut
geen punt van bespreking uitmaken. De ur
gentie vau het voorstel werd dan ook met
overgroote meerderheid verworpen.
Het heeft er veel van, of de socialisten door
interpellation, voorstellen en meer zulke dingen
den gang der parlementaire werkzaamheden
willen stremmen, indirect een werkstaking
maken. Week in week nit voert de Kamer
zoo goed als niets uit, en wanneer er iets aan
de orde komt, wordt de tjjd op een af
schuwelijke manier vermorst. Kon de meer
derheid, die tot gister het Ministerie goed steunt,
daar ook niet eens een eind aan maken
't Schjjnt, dat er niet aan wordt gedacht, wel
aan audere dingen, die*herinneren aan het
gewone partjjspel. Onder leiding vaa de radi
cale heoren Brisson, Lockroy, Bourgeois, Ger-
ville-Réache, allen Kamerleden en Floquet,
Senaatslid, heeft zich een «centraal comité
voor *rflpublikeinsche actie* gevormd, dat zich
teu doel stelt alle roode en bruine schapen te
vereenigen op een versch program, waarin
staat: bestrjjding van de politiek der gerat-
lieerden (dus van de gematigde republikeiu-
scbe politiek) en van het doctrinaire collec
tivisme, onder voorbereiding van hervormingen.
Om zich tegen de herleving der radicale
politiek te sterken hebben tie Gambettisten,
anders gezegd opportunisten in het Quartier
Belleville een groot feestmaal gehouden ter
binnering aan den grooten Gambetta. Onge
veer 600 personen waren daar tegenwoordig.
Ceremoniemeeseer was de heer Etienne, oud
onderstaatssecretaris, vice-president der Kamer.
EtienDe hield een rede, waarin hy betoogde,
dat men zich vast aaneen moest sluiten, daar
het werk van Gambetti rn^t verwoesting be
dreigd werd. Spulier hield ook een speech
waarin hij Gambeita vergeleek met de
maoerd van Orleans
INGEZONDEN.
Dezer dagen las ik in de Muziekbode eene
eigenaardige' mededeeliDg en wel dat men
in de Provincie Noord-Brabant bet plan heeft
gevormd om bjj gelegenheid dat H.H. M.M.
de Koninginnen 't volgend jaar dit gewest
zullen bezoeken, eeue betooging te houden
vau geheel byzondereu aard. Meu weuscht
nl. een groot muziekfeest te organiseeren,
waaraan alle liefhebberij-mnziekgezelschappen
der provincie zullen deelnemen men wil ze
gezamenijjk voor de Koninginnen laten defileeren,
eene monsteruitvoering geven, enz.
Wat mjjn aandacht in bedoeld artikel vooral
trok waren de volgende regels
Gewis zou dit een feest zyn van geheel
sspecialeu aard, dat zon spreken voor de
«beschaving en den vooruitgang der provincie
«een feest, dat getuigen zou hoe de Noord-
«Brabanters na arbeid zich eene uitspanning
«weten te verschaffen, eene uitspanning die
«niet alleen nuttig werkt tot gezellig samen-
«zyn en mftatscbappelyk verkeer, maar die
«tevens hot volk veredelt en beschaaft.
«De beoefening der muiiek is eene uit-
spanning, die breekt met de traditie der
«oudere uitspanningen, als bestaande in de
«beoefening der edelste der schoone kansten
«de Toonkunstwaarvan eene niet te ont-
keunen groote moral iseerende en veredelende
«kracht uitgaat, eeue geheime kracht, die
«zoo heilzaam op de opvoeding en op de
«beschaving der leden werkt.
>Men vergel jjkt in eene gemeente slechts
«het gehalte der leden van het mnziekgezel-
schap wet dat van de meeste andere ver
veen igingen.
«Het zou een feest ?jjn zoosls alleen in
«ons land (behalve Limburg) de provincie
«Noord-Brabant kan aanbieden, daar in de
«overige gewesteu deze tak van.... ja zegge
«vau beschaving zoo nog niet is doorgedron-
«genJa een feest eenig in zjjn soort, dat
«onze Vorstinnen zou wjjzen op Vereenigin-
«gen, die wars van alle nevenbedoelingen,
«slechts door eensgezindheid, door goede
«Harmonie kunnen bestaan: op gezolschappen
«die de achting gewis van alle inwoners der
«gemeente verdienen, omdat zjj er zich
«onmisbaar wisten te maken sinds hun be-
staan.
«Noord-Brabant zon toonen dat zjjn hart
«klopt voor hooger beginselen, dat zjjne zonen
«de ledige uren niet aau losbandigheid besteden
«maar aan de beoefening der edelste der
«kunsten, aau de muziek, de baaobreekster
der beschaving en der zedeljjkheid. Men
«zou toonen dat men van vereenigingen
«houdt, waar revolutionaire stemmen of
«onzuivere niet geduld worden, waar
«alleen goede Harmonie in elk opzicht heerscht
«eu men met volle overtuiging gehoorzaamt
«aan hem die een schepter zwaait
Mjj wet het voorgaande volkomen ver-
eenigde, rjjst bjj mjj de vraag waaraan
ligt het toch, dat in Noord-Brabant de
muziekbeoefening zoo algemeen is, 130
muziekvereenigingen worden toch opgegeven
(in Limburg bjjna even zooveel), terwjjl in
de Noordeljjke Provinciën slechts bjj uitzon
dering hier en daar zanggezeischappen,
Harmonie- en Fanfare-corpsen worden lange-
troffen, de Provincie Noord-Holland maakt
hierop evenwel een gunstige uitzoodering.
Nu weet ik wel, dat vele hoogaange-
scbreveu kunstenaars en dilettanten, vooral
iu de steden, met eene lioogo minachting
neerzien op al wat zy dilleltanteu-getoeter
gelieven te noemen ik weet echter bjj ervaring
wat de kunst op het volk vermag.
Een voorbeeld uit velen.
Niet ver van de hoofdstad des rjjks ligt
een kleiu plaatsje, waar de ruwe bevolking
vau visschers en boeren berucht, was, om de
weinig beleefde wyze waarmede zjj een bjj
toeval verdwaalde vreemdeling soms ontvin
gen voor weinige jaren wordt er een Fanfare
corps opgericht eu wat werkte dat geblaas en
diiettanteu-getoeter uit?
Dat er eeu geheel Andere geest in de men-
schen gevaren is, ze zjjn voorkomender, be
schaafder geworden, 't is aliof de genius der
kunst hun ook een deel zjjner bezielenden adem
heeft ingeblazen
'k Heb me hier een kleine variante veroor
loofd en citeer verder.
«Ik houd het er voor, dat het hier van
toepassing is, «onbekend maakt onbemind*
en dat er geenszins van een meer of mindere
muzikalen aanleg bjj het volk sprake kan zjju.
Juist door dat onbekende ziet meu dan ook
minder of wel in 't geheel niet het nut dezer
soort van vereenigingen in.
Ik ga niet verder dan tot een feest, in de
kleinste gemeente. t
Onmogelijk zich zulks voor te stellen zon
der muziekAl is er dan ook maar eeu
draaiorgel of harmonica bjj, mnziek moet er
wezen, anders zqu er immers geen feesttoou
zjjn.t
Hieraan verbind ik een paar aanhalingen,
die mjj van vroeger voor den geest zweven.
Wil het volk zyne feestvreugde uiten, 't zjj
bjj vaderlandsche-, gemeente- of wel familie
feesten, de muziek alleen moet er den stem
pel aangeven viert men een kerke!jjke feest,
het indrukwekkende van de plecfttigheid
wordt insgeljjks door de muziek verhoogd.
Niet minder geheime kracht bezit zy bjj
trenrplecbtigheden of begrafenissen.
Verwekt zjj eene byzondere treurigheid,
toch ook legt zjj als 't ware een zalf op de
wonde, die ons hart beroert eeo troost op ons
benauwd en gedrukt gemoed. Hier komt
men niet minder tot de overtuiging, wat de
muziek vermag.
De plaatsen, van een moziekvereeniging
verstoken, zyn als 't ware te beklagen wunt
zjj missen bet noodige voor eeu feest of eene
plechtigheid.
Wat geeft de mnziek niet een genot bv: in
den zomer, wanneer de bloemen en het groen
't gezicht strcelen, dau wandele men slechts in
een park of lommerryke plaats waar mnziek
wordt gemaakt. Joist dan beeft zy een dnb-
bele aantrekkingskracht. De grootste pessimist
zal dan opgeraimd te moede wordpn. De
mnziek trekt oud en joqg naar zulke plaatsen.
Het gehoor wordt gestreeld, het hart tot dank
baarheid gestemd.
'k Weet wel, dat er andersdenkenden zjjn,
die de natuur liever zonder mnziek genieten en
zelfs heb ik wel eens een slecht stemmend har
moniecorps ontvloden, om de reine natuur roet
volle teugen in mjj op te nemen, maar hier
heb ik in hoofdzaak den beechavenden invloed
op 't oog, welke de kunst op de minder be
voorrechte stauden der maatscbappy uitoefent
waarouder men geen geblazeerden vindt geljjk
in de hoogere standen der maatschappij.
Aangezien van al die opgesomde voordeden
heeft de mozieht nog eene ernstige plicht te
vervullen. Behalve dat, bevorderd zy ook de
beschaving en hondt zjj ook hare beoefenaars
van verleidingen terug en doot baar een af
schuw krijgen van die plaatsen, welke zoo vaak
den men8ch ontsieren. De ledige uren worden
nuttig besteed aan de beoefening der muziek.
Zy brengt de werkende klasse met de hoogere
standen in aanraking, waardoor zjj in alle op
zichten intellectueel vooruitgaat. Ruw» taal
maakt plaats voor fijuere vormen en de plompe
houding wordt van hare ruwheid ontdaan. In
alles volgt de mindere den meerdere na, zoo
wei in taal ais manieren.
Overweegt men nu deze beschouwing nog
nader dab beseft men dat juist de plattelands
gemeenten nipt verstoken mogen bljjven van
zulke nuttig werkende vereenigingen juist
daar weten de jongelieden hunne vrjje uren
't minst nuttig te besteden juist hier is men
van muziek beroofd. Heeft men feest dan
moet een corps van elders met veel geld ge-
angngeerd worden. De steden hebben overal
in ons land een groot voorrecht, daar is ner
gens gebrek aan muzikaal leven, op de dorff|n
is dit echter anders
Mijns inziens moesten zjj, die er over ge
steld zijn het stoffel jjk en zedeljjk welzyn hunner
gemeentenaren te bevorderen, zoowel burger-
Ijjke als geesteljjke overheden, hunne aandacht
hieraan wijden ook hebben de Hoofden der
scholen en ouderwyzers hierin een gewichtige
taak te vervollen.
Men werpt mjj wellicht tegen dat als er
sprake is van Instrumentaal en niet van zang
verenigingen, de kosten der aanschaffing der
benoodigde instumenten te bezwarend zyn,
heeft men hier evenwel niet het voorbeeld van
vele plaatsen, waar zoo menig kunstgezinde
inwoner het zjjne bjjdroeg ter bereiking van
dat doel
Geen Burgemeester (of 't moest die van IJlst
zjjn), geen gemeenteraadslid, zal eene bjjdrage
uit de Gemeentekas weigeren ter oprichting
van zulk eene vereenigiog. Zjj moeten wel
voorstanders er van zjjn.
Men neme een voorbeeld aan de «steden,*
waar jaarlyks duizende guldens voor de mn
ziek wordt uitgetrokken. Ik zou steden kun
nen aanwjjzen van 20.000 inwoners die
f 20.000 per jaar aan hun muziekcorps be
steden.
Een plaatsje in Noord-Holland met 3000
zielen geeft een jaarljjksche subsidie aan zjjn
Harmoniecorps f 300. Zelfs las ik dezer dagen
dat het dorpje Geulle met zyn 1000 inwoners
ook een Fanfare-corps oprichte en f 300, hier
van uit de gemeeutekas werd bjjgedragen
enz. enz.
Dit zyn gewis navolginswaardige voorbebl-
den, om tot het goede doel te geraken. Andere
nezwaren als daar zjjode het vinden van een
dirigent of muziekonderwjjzer en hetaanlaeren
van blaasinstrumenten, behoeven niet luchtig
opgevat te worden, maar zyn toch dikwyls
met succes overwonnen, geljjk mjj bjj concour
sen en festivals zyn gebleken.
Het spreekt, van zelf, dat vele vereenigin
gen slechts aan bescheiden eischen voldoen
kunnen, en dus maar zeldzaajtn met een
kunstenaars-corps zich kunnen méten.
En du bet kardinale poot nog eens
aangeroerd.
Hoe kom ik aan een kapelmeester of diri
gent Voor een 30 tal jaren, zou ik die
vraag onmogelyk gevonden hebben. De onder
vinding van den laataten tjjd heeft mjj echter
geleerd, dat menig muziekonderwjjzer vele
verdienstelyke dilletnnten en schoolonderwijzers
deze betrekking met meer of minder talent
vervullen.
8poor- en traiuverbiiidingen maken het ook
mogeljjk van andere plaatsen een leider te
laten komen. Geschikte methodes werden voor
de blaasinstrumenten geschreven en uit den
«Gids voor Kapelmeesters voor Harmonie en
Fanfare-corpsen* van M. J. H. Kessels te
Tilburg is ontzaggcljjk veel te leereu.
Dat men zich mede in ons land van dege-
ljjke muziekinstrumenten kan voorzien wordt
bewezen door het feit dat de Nederlanscbe
Fabriek van Muziekinstrumenten te Tilborg
op de Antwerpsche tentoonstelling alle buiten-
landscbe concuronten, met haar product over
won eu de hoogste onderscheiding de gonden
medaille verwierf.
Ten plotte kom ik tot de> conclusie, dat het
noodig en in de meeste gemeenten van ons
vaderland mogelyk is, muziekcorpsen op te
richten.
Moge dit stokje er iets tot bydragen niets
zal my aangenamer zjjn. Aanvaard Mjjnheer
de Redacteur mynen dank voor de verleende
gaetvrjjheid.
RICHARD HOL.
Uthcht, November 1894.
