I
z.
BINNENLAND.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken,
No. 6528.
Zaterdag 8 December 1894.
33ste Jaargang.
per
45 en
FEVI LLETO1\
kocht.
It.
inkman k Zoon.
is op
jven-
>m de
rd en.
i Cent
ingen.
De dood van den Gevangene
Jlll
van
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
heer G. A. de Jong, pred. te Schoon-
en
in
het kind vriendelijk aan.
(Wordt vervolgd,)
bloemen,
bodem i
DOOB
MARIA SOPHIA SCHWARTZ.
De uitslag der gemeenteraads verkiezing te
Zierikzee is dat herkozen is de heer G. A. de
Looze met 214 stemmen de heer J. M. W.
van Elzelingen had 87 stemmen. Uitgebracbt
waren 324 geld’ge stemmen.
van
Dobben,
en N. J.
fiOUDSCHE eOUBANT
De Uitgave dezer Courant geschiedt d a g e 1 ij k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers V IJ F CENTEN.
GOUDA, 7 December 1894.
Bij de Staatsspoorwegen zijn ozergeplaatet
de klerkeu-telegrafist 3e kl. A. Bos,
Woerden n»ar Voorborg, P. G. van
van Nieowersluis naar Utrecht,
Ottema, van Akkrum naar Gouda.
broodkruimeltjes oppikte. Toen zij genoeg gegeten
had, vloog ze weg, maar tegen den middag kwam
ze terug.
De musch, die iederen dag brood en suiker iu de
kooi vond, kwam telkens, als ze honger had, woder
maar vloog ook weder weg, om hare vrijheid te ge*
nieten.
Elze kreeg nu hare vorige opgeruimdheid terug.
Toen de winter inviel, bouwde de vogel zich een
nestje onder het dak en Elze voorzag hem van voed*
sel, dat zij altijd op den bodem der kooi legde, welke
zy des morgens uithing.
ADVERTENTIEN worden geplaatst
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Werkstaking aan de Koninklijke fabriek van
Waskaarsen.
Daar klinkt een kreet door heel het land...
Als we niet in der haast een krantenbericht
moesten schrijven, zonden we leker in de ver
leiding komen, eene breede wysgeerige bespie
geling op te zetten over de tegenwoordige
De 1
boven, herdacht Woensdag, onder’ vele bljjken
van belangstelling, den dag waarop hij voor
25 jaren te Landsmeer de evangeliebediening
aanvaardde.
Jaren verliepen. Elze groeide vrij en blij op te
midden der pijn- en berkelboomen. Het vogelkooitje
was nog altijd hare vreugde en behield hare plaats
bij de deur der hul. lederen dag zag men Elze
voedsel in de kooi doen, die zij des winters met
dennetakjes en des zomers met bloemen en gras
versierde.
Niet één, maar vele vogeltjes kwamen er, om hun
voedsel te ontvangen en altijd had Elze helgrootste
genoegen in haar vliegende etensgasten.
Zoo was de tijd voorwaarts gegaan. Van kind
was zij eene slanke, sohoone maagd geworden en
Elze van den kolenbrander was, wanneer zij zich
op h“t kerkplein vertoonde, het voorwerp, waarop
aller blikken zich vestigden.
Elze had hare belijdenis gedaan en levendig her
innerde zij zich steeds, dat bet de predikant geweest
was, die haar in hsre droefheid over den dood van
haar vogeltje getroost bad.
Aan de gehouden verkiezing van een lid
Van het hoofdbestuur der Maatschappij tot Nut
van ’t Algemeen te Amsterdam voor de vaca
ture, ontstaan door het overlydeu van den
heer C. J. M. Dykmans, is deelgenomen door
116 departementen, te zamen uitbrengende
374 stemmen. De uitslag was als volgtdu
heer mr. J. E. Veltman, aldaar, verkreeg 357,
de heer mr. J. G. N. de Hoop Scheffer aldaar,
verkreeg 17 stemmen. Gekozen is dus d«-
heer mr. J. E. Veltman, die zich de benoe
ming heeft laten welgevallen.
Gisteren vierde de heer H. H. Kanne, pastoor
der parochie Mydrecbt en Wilnis, zyn zilveren
jubilé. Zoowel van de parochianen als van
andere mede-ingezetenen ontving hij vele bly-
ken van waardeering.
Naar De Bakkersbonds-Courant< verneemt,
hebben verleden Zaterdag niet minder dau 35
bakkersgezellen te Amsterdam bij verschillende
patroons gedaan gekregen.
De berichtgever van het blad voegde erby
>En dat is pas een begin. Er zullen er nog
meer opgeruimd worden.
Het gerechtelyk onderzoek naar de oorzaak
van deu dood van een schoolmeisje te Amster
dam, waarvan onlangs sprake was, heelt alle
verdenkingen ten aanzien van den daarbij
betrokken onderwyzer weggenomen geen spoor
van mishandeling is aangetoond.
kuste en streelde dien, terwyl zij sprak
//Arm vogeltje, hoeveel verdriet heb ik u aange
daan Elze zou u hebben laten vliegen, als gij ge
leefd en zij geweten had, dat gij zoo bedroefd waart.
Nu moet gij het haar vergeven.”
//Hij heeft het u reeds vergeven en js nu heel
gelukkig want God heeft voor hem de gevangenis
geopend,” sprak de predikant.
Men schryft aan het «ütr. D.:>
Evenals tegenwoordig in Drente zyn ook
in sommige streken van Zuid-Hollaud, met
name in de Alblasser- en Krimpenerwaard, de
slacht-visites aan de orde van den dag. Wio
zoo gelukkig is een varken aan de »leer< of
eene koe aan den »balk< te hebben, noodigt
vrienden en buren uit, om te komen »loodvo<
Maar dit alles kon hem niet troosten over het
hij kon niet meer in het
genoegen is dus de oorzaak
geweest van den dood van den gevangenemisgun
hem dien dus niet.”
Elze zag den loeraar aan. Het scheen, dat zij zyne
woorden niet begreep. De predikant vervolgde
z/Zoudt gij het niet verdrietig vinden, wanneer uwe
ouders u opsloten en gij nooit in de vrije lucht mogt
rondspringen
«O ja, Elze zou den heel bedroefd worden.”
z/Gij hebt geen vleugelen, die u overal heen kun
nen dragen, zooals de vogelen en toch vindt gij het
verdrietig,, wanneer gij uwe vrijheid zoudt moeten
missen wat zal dan dit vogeltje gevoeld hebben
/>Maar Elze wil er niets van hooren, dat zij lee-
lyk tegen het beestje geweest is, want dat was zij
nietviel het kind in.
//Dal weet ik, myn kind. Gij hebt zoo verstandig
gedaan als gij kondetmaar uw onverstand heeft
gemaakt, dat uwe vreugde hem veel leed gekost
heeft. Wees daarom tevreden, nu de dood een einde
aan zijn lijden gemaakt heeft.”
Else droogde hare tranen af, nam haar vogel,
om het kooitje af te nemen
het vogeltje eten te geven. Toen zij de kleine
■----:3 in de handen genomen en een blik door
geworpen had, lag de vogel op den bodem,
vogeltje, hoe ligt gij zoo stil riep Elze
aan den voet van een grooten boom zitten
deed het kooitje open.
op don grond en de tranen stroomden uit Size’s
oogen. Zij weende bitter, terwijl zij nu en dan een
treurigen blik op den dooden vogel wierp. Hoe
meer zij hem beschouwde, hoe luider zij begon te
schreien.
De kleine Elze was geheel alleen in bet groote
boseh, want hare moeder was naar het dorp gegaan
en haar vader reed hout naar de kolenbranderij.
Er was dus niemand, die met een vriendelijk
woord de smart Verzachtte, die het voorwerp harer
hoogste vreugde na hij haar verwekte.
Lang had Elze zitten te weenen, toen eene heldere
mannelijke stem achter haar deze woorden uitte
//Waarom schreit gij zoo, mijn kind?”
Verschrikt zag de kleine op. Een man, geheel
in het zwart gekleed, stond achter haar. Hij zag
„Mijn vogel is’dood,” stamelde Else, die den pre-
Des namiddags kwam Olie. Nadat Elze met tranen
in de oogen verhaald had, wat de leeraar over den
dood van het vogeltje gezegd had, werd het beestje
in een uit rijsjes gevlochten kistje aan don vont van
den grooten boom begraven, in wiens stam Olie, op
verlangen van Elze de woorden sneed
Hier rust Elze’s gevangene.
Verscheidene dagen verliepen alvorens Elze hare
De oenige, die hare
Zoo verliep de zomer, toen op zekeren dag Olie
kwam, om haar te zeggen, dat hij nu weder naar
school moest.
strooming in de arbeiders wereld, eene strooming,
waarvan het eind nog niet is te voorzien, doch
die zich voorshands het krachtigst openbaart
in bet geroep om Zondagsrust en hooger loon,
en in werkstakingen, om die eischen kracht
bij te zetten.
Eene dreigende staking van de slagersgezellen
is nauw bezworen, de melkombrengers rusten
zich ten stryde toe, en nu weer worden we
opeens verrast met de tyding dat de werklieden
van de Kon. Fabriek van Waskaarsen den ar
beid hebben gestaakt.
Al den 15den Nov. ontving de directeur der
fabriek, dr. W. Kern een schryven onderteekend:
De gezamenlijke werklieden* waarin gevraagd
werd eene verhooging van 2 a 3 cent per uur.
In dit schryven werd tevens de meening geuit,
dat de bceren en bazen, die behalve een boog
salaris ook nog een beziiinigingsgeld ont
vingen dit laatsie best onder de werklieden
kouden verdoelen. De werklieden van hun kant
zouden dan zorgen, dat er niets meer verloren
De directeur heeft dezen brief die geen enkele
handteekening droeg, niet geantwoord.
Intusschen had de directeur gehoord, dat de
werklieden vergaderiugen hielden, en daaruit
vermoedende, dat er iets broeide, ontbood hij
gisteravond een zestal werklieden, op het kan
toor en gaf hun daar in tegenwoordigheid van
enkelen van het kantoorpersoneel, de procuratie
houders enz. den raad, *%ich buiten aanraking
te houden met lieden, die niet op de fabriek
werken. Drie van deze werklieden, waarvan
twee nog slechts korten tyd op de fabriek
werkteu, die aan ’t hooft! der beweging hadden
gestaan kondigde bij ontslag aan.
Dit ontslag werd later weer ingetrokken, mits
de werklieden een verklaring teekenden, dat zij
zich buiten aanraking met persoueu buiten de
fabriek hielden.
Naar de directeur ons mededeelde, vreesde
hij, dat zyn werklieden ouder den invloed van
socialistische raadgevers kwamen.
Korten tijd na het onderhoud met de werk
lieden vernam do directeur evenwel, dat op de
fabriek de arbeid was gestaakt. In den afge-
loopen nacht heeft de nachtploeg dan ook niet
gearbeid.
Op de fabriek werken 180 mannen en on
geveer 120 vrouwen en meisjes. De mannen
maken de stearine waarvan de kaarsen worden
gemaakt, de vrouwen gieten de kaarsen en
emballeeren ze.
De loonen op de fabriek zyn nie* hoog.
Flinke werklieden verdienen 11, 12 of 13 ets.
per uur, waarbij volgens den directeur dan
nog per week f 1.50 a f 2 stearinegeld komt.
Wij spraken ook een werkman deze deelde
Te Empe, onder de gemeente Brummen, is
Donderdagochtend de 21-jarige arbeider W.
P., op ongeveer 100 meter afstand van zyne
woning dood aan den weg gevonden. In het
lichaam bevindt zich ter hoogte van het hart
eene wonde, zoodat men denkt dat hij ver
moord is geworden. De justitie te Zutfan en
de burgemeester van Brummen zullen vermoe-
delyk nog een onderzoek instellen.
Nader meldt men nog.
Zwaar vermoeden bestaat er tegen een 19-
jangen jongeling, zoon van zekeren K., wo
nende te Vuorst. Van het St. Nicolaasfeest
van Zutfe:) huiswaarts gaande, is, na gedurigeu
twist, de noodlottige daad in de nabyheid
zijner woning gepleegd. Een messteek in de
boist moet den verslagene zyn toegebracht.
ons mede, dat hij al vele jaren op de fabriek
bad gewerkt, dat zijn loon 12 ets. per tïur be
droeg, omdat hij in de zes dagen nog een klein
bedrag extra verdiende; hiermede bedoelde hy
het stearine-geld.
Jongens verdienen op de fabriek 7 ets. per
uureene grief der werklieden is, dat ouder
jongens ook worden gerekend, mannen van
boven de 20 jaren.
Hier zij vermeld, dat alleen de mannen
hebben gestaakt; de vrouwen niet; duurt de
staking voort, dan zullen deze evenwel uit
gebrek aan grondstof met werken moeten op
houden.
De werklieden hebben in een brief aan de
directie huu eischen geformuleerd. Zij vragen
voor voorlieden en voor warm persers f 12 met
behoud van stearinegeld; voor sorteerders en
koekinmakers f 8 en 15 ets per uur voor over
werk; voor stokers f 12 50 en 16 ets. per uur
voor overwerkvoor jongens f 6.50 en 8 ets.
per uur voor overwerk.
Daarbij voor allen ondersteuning van f 4 per
week gedurende 12 weken in geval van ziekte;
tevens verantwoording der boeten aan de ver-
eeuiging van werklieden.
De directeur deelde ons mede, dat zyn werk
lieden tot dusver f 3 per week bij ziekte ont
vangen. Voor deze ondersteuning worden de
boeten bestemd; de directie moet echter meer
hy passen dan de boeten bedragen.
t De mannelijke arbeiders werken by dag- en
nachtploegen. Om de veertien dagen heelt een
ploeg ook Zoudagsarbeid. De werkstaking
heeft d strekking, afschaffing van Zoudags-
arbeid en eene loonsverhooging, die tegen het
loon van dien Zondags-arb^id ongeveer opweegt.
De Zoudagsarbei I wordt verricht door de
nachtploeg en duurt Van Zondagsmorgens ne
gen uur tot s anderen morgens 6 uur.
Gistermorgen heeft eenecommissie van negen
leden uit de werklieden een onderhoud met
den directeur gehad; deze heeft de eischen nog
niet ingewilligd.
De werklieden vergaderden gisternamiddag
in de Rozenstraat. Van bun staking hebben
zy bericht gezonden naar de werklieden der
stearinekaarsen-fabriek te Gouda en Schiedam,
om dezen aan te sporen ook hooger loon to
eischen. (Tel.)
of vetpryzenen soms dertig of meer per
sonen vereenigen zich dan ’s avonds in het
sterfhuis*, waar ieder om het zeerst den
>mooien doode« pryst. Gehuwden de
vrouwen komen ook meeen oude jonge
lui van eenige positie komen voor eene nit-
noodigiug in aanmerking en >geluk met den
doode of: »dat j’em in gezindheid moog
gebruiken!* zyn de gewone plichtplegingen,'
onder het eerste glaasje door een paar leden
van het gezelschap den gastheer gebracht,
waarna de overigen >zich houden aan het
zelfde compliment.*
Vroeger schonk men algemeen jenever met
stroop op eene slacht-visite, tegenwoordig ko
men niet zelden brandewyn ’en cognac op
tafel, dikwyls zelfs wyn, het een zoowel als
het ander met suiker.— Op het avondeten
blyven de gasten niet. Zoo iets komt enkel
voor op kraam visite, waar de genoodigden
worden onthaald op het krentenbrood, dat deze
zelf ter eere en tot opsterking van de kraam
vrouw bebbeu laten bakken. Andere avond-
visites, ook die by gelegenheid van de slacht,
worden trouwens ook niet zoo heel lang ge
rekt. Het klokje van negen wyst boerenavond
deu tyd vau het naar huisgaan, aan en al
wordt het soms al eene enkele maal wat later
het boerengebruik brengt nu eenmaal niet mee
dat men anders dan bij hooge uitzondering
soupeert in eeu andermans buis
dikant herkende. Zij plagt iedereu Zondag op het
kerkplein eene buiging voor hem te maken.
De predikant nam den vogel op en zeide
„Uw vogel is nu veel gelukkiger dan toen gij
hem in die kooi gevangen hield. De dood is altijd
het gelukkigste, wat een gevangene kan overkomen,
dewijl bij daarmede de vrijheid terugkrijgt. De
vogel heelt zich zeker zeer ongelukkig gevoeld.”
z/Neen, Elze gaf hem suiker en hield zooveel van
hem,” viel het kind in.
verlies zijner vrijheid
bosch rond vliegen. Uw
5)
Zij hief de handen op,
en t
gevangenis
—lies g.
jn vogeltje, hoe ligt gij
De vogel viel levenloos
opgeruimdheid terugkreeg,
droefheid kon verdrijven, was Olie.
haar te zeggen, dat hij nu weder
sohool moest.
Elze weende even bitter als toen haar vogel ge
storven was en na het vertrek van Olie werd de
ledigo vogelkooi haar dierbaarste kleinood. lederen
morgen nam zy dio van den muur, sierde die met
en legde stukjes suiker en zaadjes op den
neder want, zeide Elze, haar vogeltje kon
’s nachts wel eens uit zijn graf komen én dan moest
hij eten hebben. De deur van de kooi stond altijd
open.
Op zekeren morgen, toen Elze buiten kwam, zag
z” eene kleine musch in de kooi, die de suiker en
