s
Dinsdag S September 1896.
No. 7064.
BINNENLAND.
baar.
L
missen.
r my worden
chiedde, waar-
UWE,
iven Directeur
WASKNSTBIN.
36ste Jaargang.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
5>
FEUILLETON.
I
X
1
I
van
Inzending van Advertentiën tot 1 uur de» midd.
niet plaats.
I
'ron9
verrat
LE
ande-
w
J
suing
ioda
lier om,
kken en
De heer van Ingen Schouten, dr. en arts te
Undewater, is door burg, en weth. van Iloe-
dekenokorke, ’a Gravenpolder ea Baarland be*
noerud tot gemeente-geneob* heel- en verlos-
kundige.
By den Vrydag te Bodegraven gehouden
kolfwedetryd werd de prys behaald door den
heer Seton met 73 ponten de ptemie door
den heer Goebel met 58 punten. Er werden
twee seriën gespeeld.
daar geeft
profiel aan.
»In stede i
tandsteen, stelt
a tarwe
aar in
:s van
i 2 ct
onver-
gebak,
krtfg-
•jes in
i zonder
smaak,
2 Kg.
e van
lépöt-'
b wa-
9.
n wordt
huur,
volle on
M
M
Delft
Dordrecht.
Gouda
Den Haag
Leiden
Rotterdam
Schiedam
DE HYPOTHEEK
OP
(HII1NHE <01IRAWE
De Uitgave dezer Courant geschiedt d a g e 1 ij k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
Men meldt uit Lekkerkerk
Tijdens het hevig onweder Zaterdagavond is
Aangenomen het beroep by de Ned. Herv.
Kerk te Alfen aau deu Ryu (toez.) door ds.
K. W. Vethake te Overscbie.
ADVERTENTIEN worden geplaatst
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
De uitslag van den schietwedstrijd gisteren -
gehouden, deelen wy ia ons volgend nummer
mede, daar wel de namen der winners bekend
zyn, doch de keuze der voorwerpen nog niet
heelt plaats gehad.
By het departement van koloniën is ont
vangen bet volgende van 5 dezer gedagteekende
telegram van den Gouverneur-Geueraal van
Ned.'Indië, betreffende de krijgsverrichtingen in
Atjeh
Uit het bivak van Samabaoi vele kampongs
bezocht, twee stukken geschut, wapens en
munitie buit gemaakt. Drie militairen beneden
den rang van officier gewond. Bevolking be
gint terug te komen.
De aanneming en bevestiging van H. M.de
Koningin is thans bepaald op Zaterdag 24
October.
De plechtigheid zal in tegenwoordigheid van
een beperkt aantal geuoodigden plaats hebben
in bet koninklijk paleis te 's Gravenliage.
kort maar krachtig artikeltjen in, om de zorg
die het kerkbestuur voor het Goudscbe Gods
huis heeft, te vergelyken by de naarstigheid
eener huisvrouw die' niet moede wordt het
goedje vau haar lieveling op te lappen en te
verstellen. Altoos maar steigerwerken om hier
of daar iets na te zien, zoo noodig te portlan
den, waterdicht te houden, en zulks onder de
leuze van eon monument onzer bouwkunst te
consol idee ren Zwakjes consolideer en dan
tocb, maar voor liefhebbers van ruines ecu
verstandige wys van restauratie. Op het oogen-
blik zyn de zuidelyko lichtramen aan de beurt.
»De turhteenon proüelstukken waaruit deze
vensters zyn opgemetseld, zyn geheel door den
tyd verloederd en afgekuabbeld, slechts hier en
een harder stuk het oorspronkelijk
De correspondent der N. R. Ct. te Batavia
seint onder dagteekening van Zaterdag
Van wege bet gouvernement wordt medege
deeld, det by de excursie naar de VII Moekims
de rjj'tvoorraad verbrand ia, en twee kanon
nen, een aantal wapenen en munitie buit ge
maakt werden. De onderofficier Priuktel en
twee minderen werden gewond. Wy hadden
geen dooden.
Er was trouwens niet veel aan te luisteren, was,
to wist van de zaak nieta af; al wat by wist Wist
hij een reglement bad gekopieerd, maar ternau-
raood herinnerde hij zich wat er in stond.
«Hebt ge veel tyd,” vroeg van Bernheim, toen dit
derwerp was afgehandeid.
«Ik heb niets te doen, mynheer.”
«Wel dat is recht gemakkelijk,” hernam.de baron
met een aristocratischen glimlach, geheel vergelende,
dat hy zelf in gelijken toestand verkeerde. «Je zoudt
moydua wel behulpzaam kunnen wezen F*
«Wat deu tyd betreft ja, mijnheer.”
«Dat zal mijn dochter genoegen doen,” ging de
baron voort, terwijl Nelly weder glimlachte. «Ge
moet weten, mynheer Ludeman, dat mijn dochter
zoo wat de betrekking van secretaris by me vervult,
voor welke betrekking ze niet don minsten lust ge-
«0, heer noen,” zeido Nelly, «en 't zal mijnheer
ook wel vervelen.”
«Ik vroes zeer dat ik hot zoo goed niet zal doen
als de freule.”
«Wel waarom niet I Ben je knap?”
«Ik heb goed geloerd.”
GOÜDA, 7 September 1896.
Gisteren bad den 7e jaarlykschen nationalen
wegwedstryd plaats van de Wiel rydore-Ver-
eeuigiug De Antiloop*.
Afstand 20 K.M., ingeschreven waren 14
deelnemers, waarvan er 9 opkwamen.
De eerste prys werd behaald door W. Over
kleeft van Rotterdam in 35 m. 34 sec., de
tweede prys door B. M. H. Keller van Leiden in
35 m. 41 sec., de derde door P. G. Jansen Jr.
in 38 m. 12 sec. De hoer S. J. Emmerich
wao derde aankomende in 37 m. 10 sec. doch
daar by zyn rijbewys als amateur bad opge
vraagd, kon by voor geen prys in aanmerking
komen.
Afstand 10 K.M., alleen voor leden van den
A. N. W. B. te Gouda woonachtig.
Deelnemers 4, le prys A. C. Coster in 18
43 sec., 2e prys W. Both in 19 m. 24 sec.
3e prys P. Both in 19 m. 31 sec., de
vierde had een tyd van 20 m. 14 sec.
De prijzen worden daarna in hot Bondslo-
kaal door doh' Voorzitter aan de winners
overhandigd.
De statistiek der sterf ten over Jan. 1896
wyat aan dat in Zuid Holland, met eeno be
volking van 1,061,828 inwoners bet aantal
overledenen met levenloos aangegeven op 1000
4 inwoners por jaar bedroeg 20,18.
Op 1000 inwonors komen in die statistiek
de volgende gemeenten voor
met 19,15 overledenen.
26,75
19,12
16,54
17,64
22,37
23,84
mijnheer/ «prak hij aarzelend.
«Zoo als g«. wilt, mijnheer Ludeman. Wy zullen
dan later daarover wei ee^a sproken,”
Otto ging, hoogingenomen met zyn particulier-
secrotariaat van den baron van Bernheimoene
ganscbe wereld lag voor hem open, hij was zoo ge
heel vervuld met hetgeen van Berflhelm gezegd had
dat bij in de vestibule van Binnenslijn stond vóór
bij het zelf wist.
«Zoo vriendje, ben je daar met je reglement, als
je dan maar eens hier wilt komen,” riep Binnens-
lyn, zijn hoofd door de deur oensr zijkamer stekende
en Otto verliet de mU, waarop hij een klein kwar
tier bad staan wachten.
«Kom maar eens hier vriend,” ging hij voort, de
deur achter hem sluitende «niets vergoten, hè on
alles In die dingen komt hel op een
punt soms aan, on van Bernheim is niets te goed
oiu er misbruik van te maken. Geslepen vos, die
van Beruhelm. Hebt ge zijn kopij nog?»
«Die heb ik al bezorgd, mijnheer.»
«Je hadt even goed eerst de mijne kunnen bren
gen. Mijn geld is zoo goed als het zyne. Wat krijgt
ge voor uw moeite?»
«Och mijnheer.
«Neen, ik boud er van, die dingen maar in eons
af'e doen Hoeveel hooft myn neef u betaald
«Die zou later mot mij afrekenen.
«Zoo, zou'die later mét je afrekenen?» herhaalde
Binuenslyn langzaam op spuUendeh toon. «Ei, zoo.
Nu vriendje, denk dan maarmiet, dal ja heel veel
geld zien zult Als Ik je vyf gulden geef, is
dat goed
(For/< rereUpd.)
Men leest in de N. R. Ct.
Al van de lagere school weet elke Hollander
dat Gouda, behalve in lange pypen, een spe
cialiteit beeft in gebrand-schildorde kerkramen.
Op later leeftyd beeft by er nog iets meer
over vernomen, ook over het gebouw waarvan
die ramen één der versierselen zyn. Maar nog
later is het mogelijk dat minder vleiende ge
ruchten tot bem zyn doorgedrongen, geruchten
vac verval, en, vooral, van zeer zonderling
pogen om dat verval tegen te gaan. Van deze
geruchten heeft het bouwkundig weekblad
Arcbitectura* pas weer een echo gegeven.
De heer W. Kromhout Cz. plaatste daar een
een laadbouwerewoning, bewoond door twee
gezinnen, door den bliksem getroffen en totaal
afgebrand. Persoonlijke ongelukken hadden
«Weet je wet van de geschiedenis
«Dat wss myn liefste vak.”
«Des te beter. Ik heb al lang naar iemand
gezocht, die mij kor. ter zijde staan in een werkje,
dat ik onder handen heb. Je hebt zeker wel eens
van Maarten van Rossum gehoord
Otto knikte toestemmend.
«Van *t geslacht der van itossums stamt dat vau
de van Bernheims af; ik ben bezig dat uiteen te
zettenmaar 't kost heel wat nasporing en er moet
veel gezoeht, overgeschreven en geëxorpeerd worden
als ge maar eens ziet, mfinheer Ludeman,” en
van Bernheim stond op en bracht Otto voor ziju
schrijflessenaar, -die beladen was met boeken en porte
feuilles. «Datih alles van Rossum.”
Otto legde de verbazing aan deu dag, die in zulke
omstandigheden vereischl wordt.
«En dat is alles nog niet. Zie eens,’T en van
Bernheim bracht hem bij sene kast, in den hoek
vul het vertrek, «Ook dat is alles van Rossum.”
Wel geducht.”
«Och, daar is nog veel meer, maar dat heb ik
niet in eigendom. Allerinteressantste bijzonderheden
komt men er door te weten, zie eens hier.”
Van Bernheim opende pen van de portefeuilles
en begon eenige büzonderhedeute vertellen. Deze
brachten hem opandere, en ah de baron eens aau yan
Rossum begon, was het eiade zoek. Als de avond
niet wao gevallen, zou bij misschien nog een paar
uur langer hebben doorgelezen en doorgepraat, maar
op 't laatst kon hij, niet alleen de letters maar ter
nauwornood Ludeman/nog zien.
«Vindt u dat nu Mét recht interessant, mijnheer
Ludeman?” vroeg Nelly heel naiof, maar haro
hulp van gebrand glas. Het rapport noemt
eeu negental glasbrauders aau wie de herstel
lingen successievelijk zijn opgedragen.
Nadat de gebroeders Angelis, uit Brussel,
de schade in 1760 teweeggebracht hadden her
steld, werd aau de glazen weinig of greue zorg
besteed, en toeu in 1790 de bovenhelft van het
raam der noorderdwarsbeuk inslortte, werden
eenvoudig ongekleurde ruiten in dit vak ge
plaatst. Liever dan op den duur do gebroken
ruiten te herstellen, maakte men de kosten
vnn de vensterbanken met lood te bekleeden
on met gootjes te voorzien, die het van buiten
indringende water opvingeu en leidden I
Eerst in '62 hebben de kerkvoogden mei
geheel ontoereikende middeleu de •restauratie*
aaugevaugen welke voornamelijk bestond in het
wasschen van de ruiten, het vernieuwen van
het lood, hot met olieverf beschilderen van bet
ontbrekende, su bet plaateeu van traliewerk
tot bescherming eau de buitenzijden. Negen
ramun waren op deze wyze in orde gebracht,
toen in '69 de hulp van den Staat gevraagd
en verkregen werd. De Staat zou de helft van
de onkosten betalen. Aaï eeu gewoon werk
man, zekere Badys, was do restauratie toever-
trouwd. Hoe die verversknecht hst werk der
Crabetben, Tiebouten eu Wittewaola herstelde?
De steeneu stijlen van een drietal ramen wer
den door stylen van portlaudcement vervangen
en de ontbrekende glazen werden aangevuld:
vooreerst uit een ioorraad oud geschilderd glas
in de kerk aanwezig, waurschynlyk afkomstig
vau oen in 1790 ingestort raam, vervolgens
met stukken effen gebrand gekleurd glas, met
ongekleurd glas waarop met olieverf geschilderd
werd, of met gekleurd glas waarop met puim
steen geschuurd werd, teu einde het dooraohy-
nsude van het glas op sommige punten weg
te nemen en een verdonkering te verkrygen,
óf met nieuw gekleurd glas, waarin enkele
stukken vau het oude glasraam met lood be
vestigd werdeu
Deze restauratie zoo rapporteerden hb.
adviseurs heeft een goede zyde gehad.
Daardoor toch is het verdere verderf van eeu
twintigtal ramen tegengehouden. Docb de
methode die uit gebrek aan voldoende geld
middelen gevolgd werd, ia desniettemin om
verschillende redenen afkeurenswaard. Voor
eerst worden uit gebrek aan geld en aan een
deugdelyk restaurateur joist die ramen tot bet
laatst uitgesteld, welke bet meest voorziening
behoeven. Dit is bv. het geval met raam
No. 4, w»*rvan de kerkvoogden verklaarden
dat zjj zeer verlegen waren om te wéten
boe zy de restauratie zouden aanvatten. In
derdaad, er ontbreken daar veel ruiten en er
is geen geld om nieuwe te doen branden, eu
van algehoele vernieuwing met
1 meu zich tevreden deze cante-
laven ander de mal te portlanden on volgeus
den «priu van bot venster om te trekken, de
kern aldus in den verzwakten toestand latende
waariu deze reeds is. Zoo ook de contreforten
waarvan do hoeken tot boven geportland wor
den met voegen om het netjes te maken.*
Het is dus eindigt do heer Kromhout
voor deze kerk met hare prachtige glazen, mooi
koor en goed bewerkt houten plafond, te wen
schee dat het kerkbestuur tot een intelligente
restauratie overga, waartoe bet Rijk mede zyn
•leun zon moeten verleenen.*
Inderdaad, indien dit alles nog geschieden
kon Maar men moet niet vergeten dat
van een ruimer ryksondorstend vroeger reeds
srnslig sprake is geweest, en do kerkvoogden toen
door hun styfhoofdigheid alles bedorven hebben.
Toen het is twee en twintig jaar geleden
hield men zich alleen met de geichilderde
glazen bezig. De Ryksadvjseurs waren te
Gouda geweest eu hadden -bevonden dat men
de glazen repareerde met keukenglas, d. i. met
gewone stukken glas van effen kleur in den
winkel gekocht. Als men een streep of lyn
noodig had, werd met puimsteen op dat glas
gekrast om een doffe party te bekomen die
min of meer op eeu lyu geleek. Met fierheid
toonden kerkvoogden het hoofd van een figuur
dat men samengrfiaust had met fragmenten
van vyf verschillende koppen I
Doch het is alleszins de moeite waard meer
uitvoerig bij de. bevindingen der Adviseurs stil
te staan. Zy werden neergelegd in een rappest
(van Mei *74) dat iu de eerste plaats herinnerde
aan vroegere herstellingen. .Voortdurend toch
hadden de glazen horstelliogerr geëischt, maar
inzonderheid na de grbote verwoestingen van
1674 en van 1760. De restauratie bad plaats
met min of moer geluk doch steeds met be-
Blauwe oogen hadden iu 'de schemering een spot-
aobtigen glans die al de naieveteit (led verdwynon.
«Zeker freule. Ik houd veel van geschiedenis.’’
«Papa ook; maar ik in ’tgeheel niet, 'lis mij
ook volstrekt onverschillig of wij van do van Ros-
sums afstemmen, maar papa meent dal het er hooi
veel op aankomt, niet waar papa
«Je bent een meisje, Nelly en u zijn die dingen
natuurlijk onverschillig, maar bovendien ge hebt
thans u»- congé als secretaris ton minste als
mijnheer Ludeman
«O, niets liever dun dat, mynhoer.*
«Over dag zijt ge vrij
«Altijd mynheer; ’s morgens, ’s middags eu
’s avonds, reide Ludeman op oen toon, alsof hij er
recht mede in zijn schik was.»
«VooroorsLjou ’o morgens voldoende ziju. Als wij
aan het (^uklien gaan, zullen we er wat meer tijd
aan kunnen geven, maar eerst moeten wij de aan-
teekeningen op orde brengen. Als ge maar eons zien
wilt Nelly schel eens om licht.»
«Maar papa, u zult toch niet weer beginnen
«’tls waar kind, en ik mag ook met meer tijd
van mijnheer Ludemaibvergen.»
«OA u de waarheid te zeggen mynheer, Aoet ik
nog de kopie van het reglement aan mijnheer Bin
nenslijn brengen.»
«O, dat is waar d*^'7e^wnfln^ ^°n
ik u schuldig?* omt j
Ondanks .zich zei ven bloesye Otto. Hit verkeerde
nog in hot tydperk, dat men finantieme kwestién
teodero kwestiën noemt en er zich onverschillig over
toont, niettegenstaande men cr dan juist zoo grbote
waarde aan hecht. epat zal wel terecht kernen
7)
Oi
di
