VnUlttlMVAlllHlfitlllimU»-
Directe Spoorwegverbindingen met GOUDA. Wlnterdleo8t l896. Aangevangen 1 October. - TUd van Greenwich.
Buitenlandsch Overzicht.
353"° Staats-loterij
VRIJDAG 27 NOVEMBER 1896.
Vervolg.
Aan de orde:
Het roonW ran den Heer J. ran Galen tot
vereeniging der beide Burgerscholen roor
jongens.
De Voorzitter: lk open de beraadelaging
orer dit rooretel.
De heer Herman: Verraet werd ik wel
eenigszini, M. de V., toen in eene der rorige
raaosvergaderingen de ontwerp-verordening re-
telende net lager onder wjjs aan de orde kwara,
e beer ran Galen bet voorstel deed dit ran
de agenda af te roeren, omdat van hem een
nader rooratel betreffende de school van den
heer Leopold te wachten was; ik bad niet ge
dacht, M. de V., de heer ran Galen tot dit
besluit gekomen zou zjjo, in het bewuitzjjn
om welie redenen en op welke gronden een
rroeger roorstel v;an hem betreffende de ophef
fing dier school bezwaar rond bjj Gedeputeerde
Btaten en waarop in hooger beroep daaraan
goedkeuring werd onthouden.
Toen dit roorstel, M. de V.,den raad bereikte,
heb ik het my als plicht geacht dit roorstel
nog eens ernstig na te gaan en daaraan een
aandachtig onderzoek te wyden. Dat onderzoek,
M. ds V. heeft in my de volgende opinie ge
vestigd, dat aan eene 2e Burgerschool in eene
gemeente als Gouda, dringende behoefte be
staat, daar zy aan hen, die noch hooger noch
middelbaar onder wjjs weüschen te ontvangen,
maar tooh omvangrjjk lager onderwys moeten
hebben, om later in de door hen begeerde
maatschappelijke positie te worden geplaatst.
De heer van Galen wil hen dit omrangrjjke
onderwys doen geren op de le Burgerschool
voor jongens door daaraan 2 klassen of leer
jaren toe te roegendoch hjj houdt geene
rekening met den aard en de bestemming dier
sohool.
Op de school Hnber, M. de Vwordt aan
jongens van 6 tot 13 h 14 jaren onderwys ge
geven in 11 rakken (behalre de gymnastiek)
terwyl op de school Leopold jongens van 0
tot 10 k 17 jaren onderwys ontvangen in 13
rakken (behalre de gymnastiek!.
Het jpvolff hiervan is, dat de verdeeiing der
leerstof op ae eene school eene geheel andere
is, dan op de andere, zoodat een leerling ran
de ?e klasse op de school Leopold in sommige
rakken niet zoo ver is als een leerling der 7ae
klasse op de school Hnber, maar op zyne beurt
weder van een paar andere rakken iets weet,
waarin de leerling op de school Hnber geen
onderwijs krygt.
Dik kan ook niet anders, daar de sohool
Hnber eindigt met de 7de klasse, terwyl de
sohool Leopold nog twee leerjaren verder gaat.
flet is dan ook abseerd om, zooals de heer van
Galen wil, de leerlingen van 4de, 5de en 6de
klasse Leopold orer te plaatsen naar de 5de,
6de, 7de of 8e klasse Huoer, want de geregelde
gang van het onderwys zou er onder ljjden,
tot schade van de leerlingen.
Gaan volgens het denkbeeld ran den heer
van Galen ae leerlingen van de 4e, 5e en 6e
klasse Leopold orer naar de 5de, 6de en 7de
klasse Huber, dan zullen, aannemende, dat de
door hem genoemde cyfers juist zjjn, in de
laatstgenoemde klassen respectievelijk zitten 5e
40, 6e 40 en 7e klasse 43 leerlingen.
In de laatste klasse zal dus het aantal leer
lingen meer bedragen, dan volgens de wettelijke
voorschriften mag worden toegelaten, 'terwyl
de waarschijnlijkheid bestaat, dat ook in de
beide andere klassen dat getal zal worden over-
schreden, strydig met het koninklijk besluit
ran 27 April jl. waarbij ongegrond werd ver
klaard het beroep door den Ra»d ingesteld
tegen het besluit van Gedeputeerde Staten tot
n iet-goedkeu ring der opheffing der school
Leopold.
Die le Burgerschool roor jongens is thans
eene zeer goede school, die volkomen beant
woord aan baar doel en bestemming.
Voegt men daaraan twee klassen of leerjaren
toe, dan bestaat de vrees dat zy niet meer zal
voldoen. De mogelykhejd is niet uitgesleten,
dat door die toevoeging de sohool ran liever
lede verandert en een ander karakter aanneemt,
waardoor zjj wordt eeae school als thans de
•chool Leopold is en niet meer dienstig zal
tiige
zyn roor jongens die op 13 of 14-jarigen
leeftyd zoogenaamd rolleerde zyn en de school
verlaten of voor jongens, die op dien leeftyd
naar de Hoogere Burgerschool of het Gymna
sium moeten overgaan of de school bljjtt wat
zy is en het aanhangsel (de twee nieuwe klas
sen) beantwoordt niet aan het doel of zijne
bestemming om namelyk 4« togen woordi|
school Leopold te vervangen.
Het is ook merkwaardig dat de beer van
Galen roor het Daitsch en de wiskunde slechts
twee leeijaren en voor het Engelsch slechts
één leerjaar disponibel heeft
Het is bekend dat juist de ontevredenheid
over de school fluber met aanhangsel, zooals,
dat rroeger bestond, en no door den heer van
Ga'en wordt teruggewenscht, den Raad aan
leiding gaf in 1878 tot do oprichting der 2de
Burgerschool roor jongens-
Aannemende, dat de finantieele beschonwing
ran den heer van Galen juist is, welke mee
ning ik volstrek niet deel, is het billyk, is
bet rechtvaardig, ia het verstandig om met het
oog op de betrekkelijk geringe bezuiniging-de
2de Burgerschool op te heften.
Dat de school niet veel leerlingen telt is toe
te schrijven aan verschillende ongunstige om
standigheden, waaronder vooral zwaar weegt
het feit, dat in de laatste jaren herhaaldelyk
het denkbeeld van hare opheffing ter sprake
is gebracht I
Dit zwaard van Democles hing haar boven
het hoofddaardoor en ook door het hooge
schoolgeld zyn vele onders huiverig geworden
hunne kinderen daarheen te zenden-
Door hare opheffing zal de bloei van het
lager onderwijs, althans het openbaar onder
wys, niet bevorderd wordenintegendeel zal,
naar myne bescheiden meening, daaraan een
geroeligen slag worden toegebracht.
De heer van Galen meent, dat de iongens,
dis de 7e klasse Huber doorloopen hebben, dan
nog zullen bljjven en gebruik zullen maken
yan de hieraan toe te voegen klassen.
Dit valt zeer te betwyfelen. Alleen 7y, die
anders de school Leopold zouden bezoeken,
zouden bljjven en vermoedelijk slechts gebrek
kig of onvoldoende, omdat de behoorlijke
voorbereiding tot het voortgezet onderwys
heeft ontbroken, voortgezet uitgebreid lager
onderwys ontvangen; de oveiigtn zullen,
wanneer zy niet naar de hoogere burgerschool
of het gymnasium gaan, de school verlaten,
omdat zy eenmaal 13 fc Ujaar oud en vol
leerd zyn.
Om boven vermelde redenen M. deV. meen
ik uitvoerig te hebben ontwikkeld en aange
toond het openbaar lager onderwys, zooals wjj
dat thans bezitten een parel is aan de kroon
van onze gemeente van Gouda, zeer bevorder-
Ijjk voor hare bloei en welvaart; dus meen i
te moeten bljjven staan die schitterepde s]
niet te verflauwen en overtuigd, naar m|_
bescheiden meening, daardoor hare belangen
dien en welvaart bevordert, ray beslist moet
verklaren tegen het voorstel van den heer van
Galen.
De lyter van Galen: M. de V. ik zal den
heer Herman niet op den voet volgen, de tdd
daarvoor zon werkelyk te lang zyu, maar ik
wenschte mjjn voorstel nog wel iets nader toe
te lichten, ik ben er toe gekomen om dit
voorstel in te dienen, omdat B. en W. in bun
voorstel tot opheffing dier school spraken dat
die school in een hopeloos verval verkeerde.
Het eenige verschil in mjjn voorstel en dat
van B. en W. is a'leen
wensohten
voordat dit niet noodig was, doeh het heeft
de goedkeuring van Ged. Staten niet mogen
verwerven. Ik peinsde er echter op om daar
aan tegemoet te komen en stelde voor een
lokaal by te bouwen, het totaal der te plaatsen
leerlingen op de school van den heer Hnber
maakte dit noodig. Ik begrijp my niet dat de
Commissie vat^ Toezicht op het Lager Onder
wys dit niet snapt, daar toch de 5e klasse
Huber een tusschengevoegde klasse is, ik dacht
dat die heeren het beter zonden kunnen weten,
de commissie zond ons dezer dagen een adres
waarin zy opkomt tegen de parallel-klassen,
maar het vorige jaar dachten zy er heel anders
over, daar zy toen de parallel-klassen aanbe
volen, (laar de leerlinge'd er niet anders dan
wel by zouden varenik geloof dat grooter
inconsequentie niet mogeljjk is; de heer Hsrv
verschil in mnn voorstel en dat
W. is a'leen dat zy drie lokalen
bij te bonwen en ik rekenae hen
man schynt zich op het punt der Commissie
te begeven.
De beer Jager; M. de V. Naar aanleiding
van het voorstel van den heer van Galen, in
gediend in de raadsvergadering van 23 October
jl. zy het my vergund daaromtrent myne mea
ning te zeggen.
Het genoemde voorstel vangt aan met de
ons allen bekende weigering van H. M. onze
geëerbiedigde Koningin-Regentes om het besluit
vau 11 October In het vorig jaar genomen
goed te keuren. Ik voeg hierbij, dat U. M.
Heeft goedgevonden en verstaan met handhaving
van het bestreden besluit van Ged. Btaten van
Zuid-Holland, het daartegen ingestelde beroep
te verklaren ongegrond Ongegrond niet alleen
zooals de heer van Galen voorgeeft omdat de
le Burgerschool voor jongens by vereeniging
met de 2e Burgerschool voor jongens geen ge
noegzame plaatsruimte zon bieden voor het
aantal leerlingen, maar ongegrond ook om de
volgende overwegingen
Overwegende dat, ingevolge art. 16 der wet
op het Lager Onderwys, in elke gemeente vol
doend lager onderwys moet worden gegeven
in een genoegzaam aantal scholen, voor alle
kinderen zonder onderscheid van godsdienstige
gezindheid toegankelijk, welk onderwijs moet
omvatten de vakken in art. 2 vermeld onder
a—k en daar waar genoegzame behoefte aan
nitbreiding bestaat een of meer of wel alle
vakken, vermeld in dat artikel onder 1—t;
dat alzoo, waar die behoefte aan uitbreiding
is gebleken, zooals te Gouda, bet zoogenaamde
meer uitgebreid lager onderwys evenzeer ver
plichtend is als het gewoon lager onderwys
dat de behoefte aan dat onderwijs te Gouda
niet ontkend wordt en bljjkens het aantal leer
lingen hetwelk niettegenstaande verschillende
ongunstige omstandigheden nog meer be
draagt dan in 1885, als nog bestaat^
dat echter door de béoogde vereeniging, niet,
zooals appellant beweert volkomen ongeschonden
wordt gelaten de mogelykheid om bedoeld on
derwijs te genieten, daar volgens den tegen-
woordigen toestand b|j vereeniging der twee
scholen, in drie klassen het aantal leerlingen
meer zou bedragen, dan volgens de wettelyke
voorschriften in de scholen toegelaten mogen
worden
dat de naleving van deze voorschriften niet,
zooals appellant raeeftt, facultatiefis en dat
derhalve aoor de vereeniging eenige leerlingen,
verstoken zouden worden van het onderwys
tot dusverre genóten
dat bovenaiefi het raadsbesluit slechts door
vereeniging van 3 leerjaren in één lokaal kan
worden ten uitvoer gelegd, boedanige vereeni
ging voor het onderwjjs niet anders dan scha
delijk kan zyn
dat mitsdien Gedeputeerde Staten terephtaan
het raadsbesluit hunne goedkeuring hebben
onthouden
Gezien de wet tot regeling van het lager
onderwys
hebben goedgevonden en verstaan
met handhaving van het bestreden besluit
van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland,
het daartegen ingesteld beroep te verklaren on
gegrond.
Wat klinkt het grootsch waar de heer van
Galen zegtGedwongen my neer te leggen by
de beslissing in hooger beroep kom ik, ik thans
met een voorstel, waardoor naar myne meening
aan dat bezwaar volkomen wordt te gemoet
ikoraen, namelyk door het vergrooten van de
Burgerschool voor iongens met één lokaal
voor 40 leerlingen. De volgende toelichting
zal, naar ik hoop, u hiervan overtuigen. Ooh!
ochwat een zelfbedrog. Gedwongen my neer
te leggen, geef ik bet niet op en wil dos H.
ningin-Reger
rajjn voorstel en dat, ofschoon
'entes dwingen zich neer
M. de Koningin-Regentes dwinger
te leggen bjj rajjn voorstel en dat
spjjt alle tegeuwerking er in 1806 elf nieuwe
leerlingen werden toegelaten.
Hoe licht de heer van Galen thans dit foor
stel toe Inderdaad ^treurig, zóó treurig, dat
ik overtuigd ben, al keurden wy met algem.
stemmen zyn voorstel goed, het en bjj Gedep.
Staten en in hooger beroep zon worden ver
worpen.
In dat nieuwe voorstel treft de eigenaardige
groepeering van de cyfers. Volgens het eerste
plan van den heer van Galen kwameD de leer
lingen der 3e, 4e en 5e klasse van de 2e Bur
gerschool roor jongens bjj* die uit de 5e, 6e
en 7e klam van de eerste Burgerschool voor
jongens. Maar nu is het anders. De leerlin
gen van ds 4e, 5e en 6e klasse van de 2e B.
kannen na verdeeld worden over de 5e, 6e, 7e
en 8e klasse. Hoe dat gaan moet, weet ik
niet Immers 3 leerjaren moeten nu over 4
klassen verdeeld worden. Zal dat bjj loting
gaan? Maar waarom doet de heer v. Galen
dit zoo? Eu waarom telt hy de leerlingen
niet samen sis vroeger? Zeker om niet te
doen uitkomen, {lat er in sommige klassen meer
leerlingen zonden komen dan de wet toelaat.
Dan komt de bezuiniging. Waarom zegt
de heer van Galen, die zoo nauwgezet 50
besparing voor verwarming en schoonhondea
der lokalen in rekening brengt niet dat er
toch ook 2 jaar de helft van bet wachtgeld
van den ondsrwyzer van Rjjk h 161 2.50
moet betaald worden. De heer tan Galen
gaat uit van de veronderstelling dat de heeren
81op en den Hoed, gesteld eens, dat het voor
stel van den heer van Galen werd aangeno
men overgeplaatst zullen worden op de le
Burgerschool voor Jongens. Dit zou kunnen
zyn, maar zeker is het niet. Resumeerends
stelt de heer van Galen dan ook voor ontslag
te verleenen aan het hoofd en de onderwyzers
der 2e Burgerschool voor Jongens. Er moet
dus eene nieuwe oproeping plaats hebben en
indien de hh. Slop en den Hoedt niet benoemd
worden, dan komt er voor wachtgeld, door de
gemeente uit te ketren bjj l/i van 2050 is
512 50 gedurende 2 jaar.
Het schoolgeld zal voor de 12 leerlingen,
die de heer van Galen in 't nieuwe lokaal wil
Slaataen, en die hy 30 wil laten betalen,
us 12 X 20 minder zyn dan nn d. i.
240 Dat van de overigen zal 19 X 32
d. i. f 608 minder zyn. Totaal verlies is aan
schoolgeld dus 848.
Op welken grond uu mag verwacht worden,
zooals de heer van Galen zegt, dat het aantal
leerlingen spoedig zoo zeer zal toenemen, dat
die 848 is ingehaald, begrjjp ik niet.
En na de bezuiniging, de bevordering vau
den bloei van het onderwys. Als de heer van
Galen dat nu ter neer had geschreven als se
cretaris van het comité, dan zou men zich
overtuigd kunnen honden welaan, die meent het
goed met het openbaar onderwys, maar de te
genwoordige heer van Galen goedsmoeds zich
te hooren verklaren vóór den bloei van bet
onder,wys, dat brengt my in de gedachte het
spreekwoordAls da vos de passie preekt boer
pas op je kippen. Trouwens het is mjj liet
duidelyk hoe de bloei van het onderwys kan
bevorderd worden door overvolle klassen. Wel
heeft de beer van Galen in de raadszitting van
11 Oct. 1895 gezegd: Veel leerlingen in één
klasse geeft eSn prikkel tot hard werken/tataar
ik vertrouw dat elk paedagoog over zulke uit-
latingen de schouders ophaalt. o
Luit mjj nog even behandelen de vraag waar'
alles op aan komt: Heeft de 2e Ejurfforschool
voor jongens recht van bestaan? Mjj dunkt
zeer zeker o. a. op de volgende gronden. Er
IWI USV WU v. nuuv, VII
die juist omdat zy geen speciaal geleerde op
voeding noodig hebben, niet gediend zyn van
het onderwys aan Hoogere Burgerschool of
Gymnasium. Zy, die in eenigen tak van handel
of nyverheid hunne toekomst hebben, moeten
op de H. B. S. te veel \pkken bestadeeren,die
voor hen later van weinig of geen belang zyn.
Daarbjj zijn er ook leerlingen dio voor 't middel
baar onderwüs biet 'deugen en voor wie't midd.
onderwys ook minder geschikt' is. Voor leer
lingen als bovengenoemd is een school als de
1 jens noodig. Ook voor
sen te doen voor de
Hellevoetsluii of die te
Amsterdam, als snrnnmerair by de spoorwegen,
als klerk by post en "telegrafie is deze opleiding
te verkiezen boven die aan een H. B. S. Ik
noem joist deze betrekkingen omdat er in de
laatste jaren verschillende voorbeelden zyn aan
te balen, dat leerlingen van de 2e Burgerschool
voor jongens voor deze examens slaagden. Maar.
de ouders, die hunne kinderen voor een dezer
vakken willen opleiden zyn niet altjjd in staat
een schoolgeld van 50.te betalen. Dit is
dan ook wel eene van de oorzaken, waardoor
het aantal leerlingen op de 2e Burgerschool
voor jongens niet grooter is. Dat dit hooge
Geuda
Meotdrooht
Nisuwerkerk
Oapelle.
Rotterdam
Rotterdam
Oapelle
Nieowerkerk
Moordrecht.
Rondo
6.80
7.-
74»
7.88
7.88
7.46
7.18
8.10
8.88
8.40
8.47
8.54
9.1
9.10
9.10 9.86 10.17-
4.61
8.B
1.14
l.ll
8.17
6.88
6.8
8.11
6.19
6.16
9.80 9.40 9.66 10.87
6.17 6.61 7.86 6.—
11.11
11.88
11.86
11.41
11.61
1.56
11.19 11.18
1 .89 11.89
19.96
19.89
19.89
11.46
11.66
1.89 8.50 8.87
1.69
4.16
4.&0
4.57
6.4
6.11
6.90
KOTTIKDAM-GODDA.
7.10 7.46 1.18 9.14
GOUDA DEN HAAG.
Bouds. Zevenhuiun-Moerkapclle. Zooterraoer-Zegwaard. Voorbuig.
9.91
0.61
10.19
11.60
19.97
1.40
1.44
s
10.19
ff
ff
jr
1.64
s
s
10.90
f
ff
s
9.01
s
ff
10.48
t
ff
ff
9.08
9.60
10.11
10.49
11.98
19.47
ff
9.14
'i Hagc.
O. 1.8» ».M Ml 10.1111.18 11.18 11.18 11.18 1.41 8.47 4.46 6.11 6.846.U 7.807.41 8.81 1.84 1.84 10.5111."6
11.80 11.40 4.57 Ml 10.08
211.7.48 8.47
1X7.181.16
11.41
11.51
1.08
8.11
8.18
10,18
10.87
T 1 07 0.08 11.18 1.08 8.10 8.80 r f 10.17 r
•KMI».ll 10.7 10.481».— 11.41 18.481.10 1.18(4.17 5.15 5.58 6.11 6.8»7.50 8.81 0.8» 10.81 ll.l 11.46
OOl'DA-VTilCHT.
U,«U. 8.10 8,87 7.18 7.118.11 Ml 0.11 10.10 10.87 11.15 8.80 8.17 «.Al 5.57 0.15 8.81 10.17 10.8#
(Mtw. 8.45 6.54 i t 11.14 M7 1.1# l#-3»
WMTdu 6.68 7.8 8.18 f 11.88 1.48 8.84 1.17 7.11 8.41,10.41
Utrwkt 8.13 I 7.48 8.88 f 8.14 10.8111.48 1.17 8.08 8.8# 6.18 I ,1.88 0.4 11.07
6 Naar Amaterdam. f Stopt Woensdag.
GÖDDA-AXSTEIBiM.
Gatulx v •6.97 9.91 9.69 *10.67 19J0 4.11 *6.90 7.61 *10.17 10M
0.81. 8.14 0.87 10.18 1.8 1.18 1.1» 8.8» 1148
'W.fft t« NootdorpLetdachendam eo Iil.ji.ijk—Krui.*ej «a Hakwdorp.
6.19
1.61
6.14
7.17
7.68
8.86
8.48
8.51 9.67
10.40
11.11
f
ff
ff
<v
7.69
ff
ff
10.4
ff
ff
ff
ff
ff
8.8
ff
ff
f 10.11
ff
f
ff
ff
ff
8.18
ff
ff
10.18
ff
ff
6.89
6.10
8.89
7.86
8.88
8.68
„9.8
9.10 10.17
10.69
11.10
9.50
8.44
4.18 4.40
6.80
5.9*
8.17
7.15
8.6
9.87
10.4
s
ff
ff 4.60
ff
ff
6.87
ff
f
9.47
ff
ff
ff
s 4.57
ar
p
6.84
f
ff
9.84
ff
sr
5.04
ff
6.41
ff
s 10.01
ff
8.09
4.94
4.88 5.10
5.40
6.47
6.47
7.46
1.16 10.07
10.14
DEN
H A A
o-eiuoi
'.Hin 5.40 7.10 7.48 S.li) 0.10 0.4810.1111.8118.8» 1.88 8.44 8.40 4.10 4.8* Ml 0.1I7.1I 7.881.88 Ml
Voorb. 6.69 t
Z.-Zegw6.6 K
Zev.-M.6.17 v
it).17
10.99
ff 19.48
Gouda 6.98 7.50 8.18 0.110.47 10.1610.|419.0619.69 9.17 8.14 4.08 4.886.15 5.59 6.507.488.9810.101048
1.41
1.65
9.00
4.89
448
5.04
4.18
6.80
6.89
9.84
9.48
9.89
(Jtreoht 6.88 740 9.— 949
Woerden 6.68 8.11 10.88
Oudewater 8.19 10.16
Gouda v 8.88 9.84 16.10, 1|49
DTBICB T-6 O U D A.
10.15 10.88 11.88 194 8.08 8.514.46 6.14
1145 1844 4.16 644
f f i 6-84 i
11.1018.11 8.46 4.87 6.17 t
74 6 8.00 9.07 10.84
9.98 10.64
9M
849 6.41 9.49 11.10
AMITI1D AM-GOUD A.
AwiUrdawO.au 7.16 [8.15 9.— 10.49 9 44 1.68 4.46 *6.18
Gouda 748 8.19 9.14 10.10 18.ll 19.98 8.46 8,66 5.49 7.46
Laat te Gouda Heiligen uit, mar scant m niet op.
7.46
ft.49
946
1140
schoolgeld vu grooten invloed is, bljjkt o. a,
ook hieruit, dat er een tyd was, waarop de 2e
Burgerschool voor jongens 14 h 16 buitenjon
gens telde, maar sedert dat schoolgeld verhoogd
is tot 75 is dit getal gedurig verminderd
en bedraagt op bet oogenblik slechts 4.
Dat men te Gouda overigens de 2e Burger
school voor jongens nog op prjjs stelt is wel
heel doidelyk gebleken bjj de laatste inschrij
ving Ofschoon de beer van Galen en zyn
party alles op baren en snaren hadden gezet
om de school te doen vallen en hoewel er van
verlaagd schoolgeld nog geen sprake was, heb
ben zich 11 nienwe leerlingen aangemeld, waar
onder 2 van 6 jaar en allen wonende te Gonda,
terwyl er nog 2 anderen zich moesten terug
trekken, omdat zjj den vereischten leeftyd nog
niét hadden bereikt. De heer van Galen is
wel gedwongen zich hierbjj neer te leggen,
zonder eenige kans van hooger beroep- Bjj
velen bestaat ten opzichte van de 2e Burger
school voor jongens nog een misverstand, dat
steeds luide is verkondigd, en wel dit: dat de
2e Burgerschool voor jongens niet zou deugen
als opleidingsschool voor H. B. 8 en Gymn.
Als echter zy, die hierin belang stelleu eens
gingen informeeren, of er ook niet jaarlyks
Teerlingen van de 2e Burgerschool voor jongens
op Gymn. of H. B. S. worden toegelaten niet
alleen, maar de lessen met uitstekend succes
volgen, dan zonden zy zien, dat de gemelde
beweriag van allen grond ontbloot is en dat
do heer van Galen ver, bezyden de waarheid
ging, toen hy in den raad zei: «Als de leer
lingen van den heer Leopold examen doen,
zakken zyAlleen uit het lystje, dat ik de
eer had in de vergadering van 7 April jl voor
te lezen, bljjkt, dat er in 1895 vjjf leerlingen
van de 2e Burgerschool voor jongens naar H.
B. 8. en Gymn. zyn gegaan.
En das, M. de V., kan ik onmogelyk met
het voorstel van den heer van Galen meegaan.
Om den bloei van het openbaar onderwys te
bevorderen eerlyk en oprecht, moet ik mjj er
tegen verklaren. Het voorstel van den heer
van Galen bevordert niet den bloei van het
openbaar onderwys. Het is daarmee in lün-
rechten strjjd. Ik wenscb alleen uog aan den
heer van Galen te vragenHebt Ge gemeend
de belangen van het openbaar onderwys te
dienen. Zyt Ge daartoe werkeljjk bereid? Trek
dan nw vetfrstel in, leg U rustig neer by het
Koninkljjk besluit.
De heer HermanMet een paar woorden
wensch ik den heer van Galen te beantwoorden,
iii de hoop dat de lijdensgeschiedenis dezer
school zal gedaan zyn, vooral als het school
geld verminderd wordtikf begrjjp my niet dat
ue heer van Galen de schoolcommissie van
inconsequentie durft te beschuldigen in eene
openbare raadszitting, ik neem het voor die
commissie op en plaats mjj op ban standpunt
ik wensch verder de vraag stellen, of de heer
van GAIen wel weet dat er voor de rijksnor
maallessen ook een lokaal moet gebruikt worden,
dus ik geloof dat het bjjbonwen van eene klas
niet voldoende is
De heer van GalenM. de V., de heer Jager
verwondert zich dat ik de jongens oit da 4e,
5e en Ge klasse wil overplaatsen naar de school
van Hnber en niet gesproken heb van de 3e
klasse, maar dat kon ik niet doen, omdat
daarin geen enkele jongen zit en dat ik de
bewering heb gedaan dat die klaeeen zouden
bevolkt worden, moet meu in aanmerking
nemen, dat bjj de oprichting der klassen, waar
voor die lokalen zjjn bijgebouwd, eerst 9 leer
lingen werden ingeschreven) het volgend jaar
20 werden ingeschreven en met die gegevens
is er alle grond om dat aan te nemen. De
heeren Jagef en Herman bazeeren, dat het
schoolgeld te hoog is, maar wanneer toch de
heer IJssel de Schepper en de heer van de
Velde, die voorzitter oer schoolcommissie is,
eerstgenoemde naar de school van den heer
Huber zjjn zoon zond en de andere naar Sche-
reningen, dat zyn toch geen menschen die
tegen het schoolgeld opzagen. Verder wordt
beweerd, dat de «jongens der school van Leopold
beter examen doen, maar de jongens der zesde
klasse Huber doen examen voor de Ryks Hoogere
Burgerschool, dan geloof ik, dat het
onderwys van Hobei* beter it dan van Leopold.
Mjjn bedoeling is niet geweest de schoolcom
missie een blaam op te leggen, maar wanneer
zjj mjjn voorstel bestrjjden en vrooger verklaren
dat de parallel-klasse bevordertjjk zyn aan het
onderwjjs, dan moet ik die heeren wel degelyk
verdenken van inconsequentie. Wat verder die
lokalen voor de Normaalschool betreft, dat kan
zeer goed, want wanneer die school vrykomt,
kan daar de Normaalschool gehouden worden.
Verdere discussie acht ik overbodig en, ik heb
het voorstel gedaan omdat het in het belang
van de gemeente is.
De heer de Raadt: Ik ben geen specialiteit
op onderwijsgebied, maar ik heb er naar ge
vraagd en afnande op het advies van de school
commissie, zal ik voor bet *oorstel-van Galen
zyn.
De heer Dercksen: M. de V. Naar aanleiding
van het gesprokene van den heer Jager, heb
ik hier iets te zeggen, dat ik de meening niet
deel, dat de heer van Galen zich verzetten wil
tegen de Koningin-Regentes, maar het is ons
recht ons te verdedigen als raadslid, maar als
ik de meening niet deel van de hooge regeering,
dan kom ik nog niet op een standpnnt, dat ik
weeretrevig ben, het is alleenrdat mjjn opinie
niet veranderd is, maar daar de heer van Galen
moest bikken voor de macht, nn heeft hg een
ander voorstel bedacht, om aan dat bezwaar
tegemoet te komen. De wjjze waarop de heer
Jager hier heeft gesproken, laat ik over aan hat
oordeel der burgert, die dat toch in de couran
ten znllen lezen.
De heer Vingerling: Met ingenomenheid
heb ik het voorstel van den heer van Galen
begroet, doch de heer Jager doet het voorkomen,
dat dat voorstel is gedaan uit partjjbelangal
ben ik een voorstander van byzonder onderwys,
toch kan ik ook medewerken, dat het openbaar
onderwys zoo goed mogeljjk moet zyn en dat
vooral niet aan de wet wordt te kort gedaan,
ik geloof veeleer, dat de heer Jager tegen zyn
eigen schim vecht, dan dat het door het voorstel
van den heer van Galen benadeeld wordt; ik
wil het onderwys goed hebben, maar er mag
wel iets gedaan worden om de finantieele druk
eenigszins te verlichten.
De Voorzitter Wordt nog meer het woord
verlangd
De heer JagerM. de V., de heer van Galen
maakt er een pretje van en wanneer ik nu naga,
dat de klaesen van den heer H uber zoo bevolkt
zjjn, maar waar haalt hy die leerlingen dan
van daan, ook zegt hg dat die leerlingen van
Huber beter examen doenmaar er is geen beter
examen, examen is alleen voldoende. Nog zegt
de heer Dercksen, dat hetgeen ik heb gesproken
zal van avond in de courant, ja ik weet niet
in welke courant komen, maar de opheffing
dezer school is in strjjd met den bloei van het
onderwys.
De heer NederborstNaar aanleiding van
het schrjjven der rchoolcommissie, kan ik mjjn
stem motiveerez, ik stel dat rchryven op boo-
gen prjjs en zal, na hetgeen ik gehoord heb,
stemmen tegen het voorstel van Galen.
De heer Dercksen: M. de V. de heer Jager
schynt het niet te snappen, dat de lieer van
Galen de leerlingen uit de 4o, 5e en 6a klasse,
in de 5e, 6e 7e of 8e klasse wil overplaatsen,
maar het zal toch ook wel zyn dat er eens leer
lingen bljjven zitten in eene klasse, laat dit
hem tot troost zyn.
De beer Jager: Nog eenmaal wensch ik Het
woord te voeren.
De Voorzitter: Indien de vergadering het
goedkeurt, zal ik nogmaals het woord aan u
verleenen.
De heer JagerHet kan zeer goed ty», dat
de heer Dercksen een gebrek san mjj ziet en
dat bjj mjjn vertrooster wil zjjn, de beer
Dercksen vraagt of ik weet dat er ook leer
lingen bljjven zitten. Dat weet ik zeer goed
en kan dit ook lezen in bet voorstel van Galen.
De heer DercksenHet was niet noodig
daarop eeoe toelichting te geven, dat diecjjfers
genoemd zyn, hetzelfde blyft altjjd zoo, dat
moet men tnsschen de degels doorlezen, maar
de beer v. Galen beeft daarop gerekend.
De heer DeesiogM. de V. ik ben zeer
gevoelig door de woorden van den beer Jager
getroffen, de heer Jager sprak van den heer
van Galen en zyn partij, maar ik heb wel
eens een raadslid hooren zeggen, er is geen
party, bjj de indiening tot opheffing der 2d<
Burgerschool door B. en W. hebben zjj zicb
danig vergist, toen zjj spraken dat er geen
plaats meer was, wy moeten ook rekening
houden met de finsntiÜn der gemeente.
De heer Noothoven van Goor: Ik meen te
hooren beweren, dat het voorstel van den heer
van Galen betzelfde voorstel is, als dat van
B. en W. doch dat i» niet too B en W.
stelden voor bjj bun vooretel van 25 Mei 1895
4 onderwytrrs te benoemen, de keer vao Galen
2, B. en VV. stelden voor drio lokalen bij fe
bouwen, de beer van Galen een, de heer van
Galen rekent heel wat minder.
Ik zou de heeren wel willen aanraden ecu»
kennis te nemen met het leerplan tan de school
Huber en met dat van Leopold eu zjj zouden
beter op de hoogte komen ook vind ik bet
verkeerd hier namen te 'noemen, de heer van
de Velde nam zijn zoon van de school af
wegens gezondheid redenen en de beer de
Schepper om een «ndero reden en wanneer nn
de klasien van 40 leer iugen waar voortgezet
lager onderwys wordt gegeven, zal dat onder-
wy» toch niet zoo goed ago, als een onder-
wyser slechts 25 leerlingen ondgr zich heeft.
Het vootalel van den heer van Galen wordt
in stemming gebracht en verworpen met 10
te£en 7 eteramen, die der hb. Jaspers, Dercksen,
van der Ssnden, Deesing, Vingerling, de Raadt
•a van Galea.
Aan de orde
De ontwerp-verordeniog regelend# het open
baar lager onderwys.
De beer NederborstM. de Voorzitter, kan
nen wy dit met het oog op het vergevorderde
oor niet uitstellen tot de volgende vergadering.
De VporzitterAle de vergadering dit wensebt,
zal het de volgende vergadering behandeld
wordea.
Niete meer aan de orde zjjnde, wordt de
verga4ering geeloten.
=SHBH—sas55SSSSSS55S5S5-SS
Het is moeiljjk, om een doideljjka voorstel
ling te krijgen van de plannen der mogend
heden in de Ooeteracbe qoseatie. De jongste
berichten spreken elkaar voortdurend tegen.
Zoo meldt de) >Neue Freie Pre-sec, dat Rus
land bet finantieele hervormingeplan van Frank-
rjjk beeft béstredenlo. omdat het aan het
optreden ia de Oostereehe qnaestie een nit-
sluitend gemeenschappelijk karakter wil geven,
en 2o^ omdat bet niet met Engeland wil
aamenwerken, in een tjjd dat de Egyptische
qnaestie ieder oogenblik kaa ter sprake worden
gebracht.
Maar door dit beatait beeft Rusland sjjn
boodgeiKwi Frankrjjk voor hst hoofd geetootee,
waaruit men# afleidt, dat de entente slechts
zoolang i«U te bettekenen beeft all de be
langen der beide mogendheden volkomen
samengaan.
Dat Rusland, zonder zich veel om de andere
mogendheden te bekommeren, sjjo eigen weg
gaat, bljjkt ook nit de volgende mededeeling:
»De gezanten dnr mogendheden verklaarden
aan de Porto, dnt zjj geheel het standpnnt
doelen der militaire attachés betreffende de in»
Ijjving van vreemdelingen in de Kretenaer
gendarmerie het benoemen van vreemde mili
tairen nli commandanten. Zjj nisehten, dat bet
vertrek van de commissie tot reorganisatie der
gendarmerie naar Kreta op f December aal
platte hebben, ook al ia dit pnot aog niet
beslist.
Ds Ru9aiacbs militaire attaché, overste
Peschhcf, verklaarde dat hy niet zal vertrekken,
voor alles beslist is.«
Dp Daily Chronicleverneemt, dat de heer
De Nelidof benoemd zal worden i*»t opvolger
van vorst Lobanof, omdat bjj het beet op do
hoogte is van de Tarksche quaestiehieruit
kan men afleiden, dut naar de Russische regee-
riog meent, deze qnaestie in de komende jaren
da Europeesche diplomatie zal beheerachen.
Wat er nu van Rusland te wachten i»,
wordt nog onbegrypelpker door het bericht,
uit Weenen aan de Times* g> zonden dat
tusschen Engeland en Rusland onderhandelin
gen plaats hebben o«er een stolsel van alge-
raeene hervormingen in Turkijemen verwacht
telfi, dat deze onderhandelingen tot eau gunstig
reeeltsat znllen leiden.
tEn de Weener «Neus freie Preses* deelt
mede,, dat Rusland niet wil samenwerken m*t
Engeland. Dut dit in Engsland wel gevoeld
wordt, bljjkt nit de pogingen, die thans weder
worden aangewend om toenadering tot Duitech-
land te verkrjjgen. De «Times* zegt, naar
aanleiding van een artikel in de National
Zeitnng*
Hst ie nanwelyka noodig te zeggen, dst
wjj niet alleen bereid, maar zelfs er op bedacht
zyn, goede betrekkingen met Dnitschland, zoo
wel sla met de overige mogendheden, te onder
houden. Wjj hebben ervaren, dat de werkeljjke
belangen van de beide natiën zeer goed te ver-
eenigen zyn en terwjjl wy onze rechten ver
dedigen, zjjn wjj "volkomen bereid de rechten
van anderen te eerbiedigen.
De gahetle parlementaire week ie ia Beiffiö
door bet debat over de legerbefvorming inge-
noteen. Waot bet werd VrjjJngmiddag 5 uur
e*r de kamer uiteenging, na de eenvoudig*
orde vnn den dug te hebbra aangenomen.
Van bet ekeois was die stemming mtnnrljjk
niet. Een ministerie, dat sich zoo in bet stof
werpt' voor de meerdarheid, moet wel op een
rotam van vertrouwen knnnen rekenen, en de
meerderheid was groot: 73 tegen 38stemmen,
terwjjl 10 ledeu zich onthielden, vermoedaljjk
omdat zjj de houding der regeering niet konden
goedkeuren, maar toch bezwaar hadden tegen
het kabinet te et'emmeu.
Maar toch heeft een oogenblik scheering
ondt-r de katholieken gedreigd, welke door de
regeering op hstrdige wjjze werd voorkomen.
De feite!jjke,strjjd zal dus gestreden worden
bjj de behandeling der legerootwfcrpen, welke
Mnpen niet te langen tyd verwacht wordon.
Wani het is thans vrij t ker, dat het tegen
woordige incompleet» kabinet waarin ge
neraal Bounx d.i. de minister v.d. Pr eren boom
d# portefeuille »an Oorlog wiftrneemt de
hervorming wil afhandelen.
Op sicbzelfis dit zeker een ongestoord iets.
Maar het ergste is, dst do regeering door de
plaste van minister van oorlog open t« laten,
vrjjwei openljjk erkent, dat geen bekwaam
hoolddfficier zuje* met de regeeringsplannen
kan vsreanigen of daarvoor de verantwoorde
lijkheid wil aanvaarden. Uit een militair
oogpunt is de nienwe legerwet dus h priori
veroordeeld niet door een voorbarige oppositie,
maac door de ontwerper» aelvjjo.
fb boever dit de oogen aal doen opengaan
van die kamerleden, die niel alle begrip van
seNstaadigbeid hebben verloren, r.sl moeten
bijjken. Maar treorig is de tegenwoordige
toestand zeker.
Het ia daarom wel goed, dat de kamer haar
reglement van orde gaat herzien en vooral
versoberpen. De miodsrheid moet wel verbitterd
ijjo, eo zon daardoor aliich| geleid worden tot
.buitensporigheden en iocidenten, welke met de
waardigheid van een volksvertegenwoordiging
kwaljjk zyn te vereenigen.
De Hamburger werkstakers willen nog van
geen toegeven wet^B. Dè staking breidt zicb
«elfs steed* meer uit en scbyot volgens som
mige berichten een sterk internationaal ka
rakter te zulleh krygen. Men weet, dat de
beweging der dokwerkers voor een groot deel
geleid wordt van nit Londen, waar de hoofd
mannen zetelen. Dat deze leiders ook bjj de
Hambarger werkstaking, zoo al niet direct be
trokken zjjn,. maar dan toch bebooren tot de
belanghebbende party, bewjjst de aanwezigheid
van den heer Tom Mano in Altooa. De
Doiteebe regeering schoot met vreemde agi
stors niet bjjzooder te zjjn ingenomen, zjj
heeft gedaan wat e*nige weken geleden de
Belgische rvgeenug deed; zjj beeft den En
gelsch man, die kwam om de hoofden warm te
maken, in bechteuis laten nemen en hem met
meer dan gewonen spoed op een sehip ge
plaatst, waarmede hjj naar sjjn vaderland kon
torngksereu.
De Engebcbe bladen toonen beiteogewone
gevoeligheid, wanneer in het buitenleed ten
landgenoot eenigscins barsch wordt behandeld.
Da beer Tom Mano echter mag zich niet «er-
hengen in de algemeens sympathie der Engelsche
journalistiek en, hoe gespannen in den laatste
tjjd d> verhouding tusschen Engelsche en
Daitsche hladeu ook moge zjjn geweeat, thans
waagt bjjna geen toongevsad Enge ach blad
oen uitval togen da Duitache regeering, dia da
baad aan een Engelsche onderdaan beeft
darten slaan.
»D« vraag is gewettigd,* schrjjft da sGlobe
swelk recht deze twee- of driemaal verdreven
okebrand beeft om in een iudastrieel dispnnt
U Hamburg tusecheo beide te komen. Wie ia
bjj, dat bjj het onderneemt te beelisaen. dat
de tegenwordige loonea in die haven onvol
doende zyn Onze eigen werklieden zouden
bet niet vriendeljjk opnemen, wanneer da een
of ander vreemde demagoog naar bier kwam,
om nit te vareo over de (^rechtvaardigheden
van den Briucben nrbeid.
De heer Mano eiseht voor zich evenwel een
ex«eptton*eie positie. Hjj is de leider der
s International Federation of Dock and River
side Labourers* en hst is bijjkbaar zjjn plan,
om voor die organisatie munt te slaau uit da
Hsmhurgerbe twist. Hjj en sjjn collega in het
inisdryf, Mr. J. H. Wilson, zyu nog steeds
behept roet bet gekke denkbeeld om een cos-
mopolitische staking in bat leven te roepen
van alle, die met scheepvaart in betrekking
•taan. Zjj galooven, dnt daardoor de ganscha
maatschappij op de knitëu soa kunnen worden
geworpen. Maar waar tjj da fondien om hon
derdduizend mannen, die ledig oopeo, zelfs
een enkele week te onderhonden? Maar zalfs
alt die moei|jjkheid sou kanoen werden over
wonnen is het zeker, dat een groot aantal vrjje
werklieden onmiddelljjk hun dienetan touden
aanbieden Dat g»heurt na reeds.
De sTimess; Het voornemen bestaat om
dit dispuut nit te hr»-iden over de b-leugryksle
continentale en EugeLcba havens en wanneer
de macht van dan beer Tom Mano om kwaad
'e doen, even sterk wss als zijn wensch, ton
die wsnsch reeds lang e#n^ daad zjjn geworden.
Een atgemreoa werkstaking, om sehespsnl«rs
•n kapiia itteu ten onder te brengen, is esn
prachtig voornamen. Het zwakke deel van
het plan bestaat s<enw*l hierin, dat de arm4
kerels, die bet plan ten nit voer moeten brengen,
Isnueo tyd vóór dat de finnle overwinning
komt, moeten worden gevoed.*
De gee«t, die spieekt oit deze aanhaliogea,
ia ook gelegd in artikelen, welke voorkomen
n de St. James Gazette, Daily Graphic, Daily
Chronicle en*. Geei^ hunner duidt bet der
Du iter be regeering envel, dat zjj den Engel-
•ohen agitator ait hat land heeft gezet.
President Krag*r beeft Vr jjdagavood aan een
opeubaar banket het woord gevoerd. Ujj heeft
beslist tegengesproken de valscbe en schade
brengend» '.erichton, dat Transvaal met geweld
da Londensehe conventie wilde verbreken. Die
conventie, zoo verkjaarde Kruger, schonk aao
Transvaal elke gewenschte zekerheid voor baar
nnnfbankel||kheid, en indien eenige verandering
daarin verlangd werd, dan. sou dit! Inngs den
constilationeelen weg worden te verstaan ge
geven. Transvaal's motto ia niet: in strjjd
met conventie* handelen, maar die boog houden.
Wanneer Transvaal eiscban «lelde naar aan
leiding va den in<al van Jameson, dan komt
de Engelsche regee'ring ongetwjjield aan da
rechtmatige verzoeken eerlijk tegemoet. Nooit
was 't Transvaal politiek om aanvallender
wjjze te werk te gaan, msar steeds defensief.
President Kroger noemde ten slotte bet plan,
als zouden de Transvalere Rhodesia willen
binnenvallen, belaebeljjh. Het is de plieht der
regeering om de mjjuindustrie te bevorderen,
in lands belang.
8. Kim». Trekking van Maandag 30 Tforamber.
No. 5K08 S001:0,
No. 7445 1000.
No. 85! .0 18818 itdtr 400.
No. 14881 800.
No. «148. «880, 7784, 11504, «n 18185 iwlor
100.
Prijicri v,n 80,
1 8888 «081 8088 11481 18881 15778 18488
31 8888 8118 8888 11480 18703 15778 18485
18 8857 8138 5781 11448 13718 16813 18488
185 8816 8137 8788 11478 13885 16837 18641
133 8887 «188 8781 1161k 13878 168»6 18'75
807 8844 6814 8841 11583 18885 15888 18178
888 8885 6818 8873 11 88 1880» 15843 18111
- 854 $867 «318 883» 11684 18845 1588» 1068»
886 3500 8588 8008 11318 13883 18014 18671
9(3 8318 6411 8030 11643 14008 10063 18)33
801 3385 8476 8081 11880 14-130 18078' 11784
184 8404 <478 8807 11888 1418» 1808» 18754
877 346» «131 8860 11740 14188 18106 18185
888 8508 6688 8381 11787 14131 18113 18888
411 8538 6678 8348 11810 14731 78148 18855
418 8687 8749 8411 11888 14141 18181 18184
464 8178 6 74 *414 11866 14884.14181 11104
