ner,
No. 7195.
BINNENLAND-
)DE.
DE”.
Vrijdag 12 Februari 1897. 35ste Jaargang
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Kiezers
iren,
i«s
3
I
FEUlLLÊHTOiï.
ran
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
1 der resp.
J.
Lèration ae
enz. enz.
■p
l
•sa-
De Uitgave dezer Courant geschiedt d a g e 1 ij k
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.35, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VU F CENTEN.
's;
lie national
dat bij
gwproken
fabricatie
iruiker van
v*r
•re
■ld
z
Gebotteld
verkrijg-
Mte
like
irift
,’E
la te
iteal
•BW-
arte
SBB
ad*
■hela
aha*
eda.
wa
rnar
rtoe
>ofd~
SS
held,
Uen
ralk
maar,
5 F.br. 1897.
Kraan Kantoor.
5
15
0
1
geen,
goed.
ran't Hoff.
bmiwë
LOONKIEZERS,(f 450 loon of pensioen
per jaar genietende)
WONINGKIEZERS 1.75 per week
verwonende)
SPAARBANKKIEZERS 50 inlage
sedert een jaar bezittende)
GROOTBOEKKIEZERS (sedert een jaar
in het bezit eener inschrijving van
f loo);
EXAMENKIEZERS (zij die een door
openbaar .gezag ingesteld examen afge
legd hebben)
•in het algemeen alle 25 jarigen, die nie
krachtens belastingbetaling ambtshalve op
de lijsten der kiezers worden gebracht,
WORDEN HERINNERD
aan de noodzakelijkheid om zich
vóór lit Februari e.k. ten Slatlhuize aan le geven.
(Formulieren kosteloos verkrijgbaar.)
Hut zwarte paard, door de geweerschoten ver
schrikt en zich thans vrij gevoelende, holde in pijl
snelle vaart voort, een der wegen inslaande die zich
voor hem uitstrekte, terwijl de jonge vrouw nog ten
prooi aan hevige ontsteltenis zich aan het zadel vast
klemde. Het paard van den bediende volgde haar
op'eenigen afstand.
De persoon, die zoo onverwacht de amazone te
hulp was gekomen, klom nu over de heg henen en
naderde, zonder t oh om do vluchtende te bekom
meren, het lijk van den boer, dien hij gedood had.
Hij overtuigde zich dat er geen leven meer in was
toen begaf bij zich naar den knecht. Hij boog zich
over hem henen, legde de hand op zijn hart en
schudde het hoofd. Daarna stond hij op, hing zijn
geweer over schouder, stak zijn pijp aan en stapte
rustig verder, terwijl de regen al fijner en dichter
werd. Zyn gang was even eigenaardig als zijn voor
komen. Hij was lang en magereene oude, ge
scheurde, vuile laken pet wierp een scha luw over
zijn gelaat, dat voor drie vierde gedeelten bedekt was
door zijn langen, dichten baard en zijn zwaar gol
vend hoofdhaar. Hij droeg eer. jachtgewaad van green
fluweel, dat nauw sloot om zyne slanke en welge
vormde gestalte, maar dat door zijne tallooze blijk
en wijnvlekken afkeer wekte. Een broek van grijs
linnen, gelapt en op wie plaatsen gescheurd, en hooge
kaplaarzen, die met zwart slijk overdekt waren, vol
tooiden zijn kleeding.
Hij droeg een uitgezakte weitasch die dreigde te
bersten door den voorraad wild, dien zij bevatte. Die
vuile, gescheurde kleeren gaven hem nochtans een
eigenaardig voorkomenhij zag er uit als een dier
fantaatisohe figuren van Hoffman. Zijn breed, gewelfd
ADVERTENTIEN worden geplaatst
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
i
'tWas somber weder; de lacht was guur en een
fijne dichte regen werd door den westen wind voort
gezweept. Langs de onafzienbare en doodsche heide
hoorde men slechts het eentoonig ruischen van de
golven, die op de rotsen braken der naburige kust.
Op dit oogenblik reed eene vrouw, op een zwart paard
gezeten, in snellen galop over de vlakte. Een liverei
bediende volgde haar. Plotseling knalde er een ge
weerschot. De amazone slaakte een kreet en zag
omhaar knecht lag op den doorweekten bodem.
Met de snelheid des bliksems was een man in de
kleederdracht der landlieden van Bretagne toegescho
ten, die thans haar paard bij den teugel greep en
haar dwong stil te staan. Een andere boer verseheen
aan de zijde van den weg en legde zijn geweer op
haar aan. Zy bevalen haar toen af te stijgen en
reeds maakte de jeugdige vrouw, half buiten zich zelve
van schrik, zich gereed om aan het bevel te voldoen,
toen op eens een vierde persoon van achter een be
groeiden heuvel te voorschijn kwam- en haar toeriep,
dat zij zich niet bewegen zou. Die woorden gingen
vergezeld van een geweerschot. De roover, die het
paard der amazone had gegrepen stortte zielloos
neder. De ander richtte zijn geweer naar den nieuw
aangekomene, maar onthutst keerde hy zich om en
nam de vlnsht over de vlakte.
GOUDA, 11 Februari 1897.
Bacteriologisch onderzoek van het water der
Goudsche Waterleiding-Maatschappy.
Datum.
Oorsprong.
Aantal teldagen.
kiemen per gram
vervloeide kiemen
soorten
ziektekiemen
Opmerkingen
(was get.) Dr. H.
voorhoofd was met kleine rimpels aoorploegdzijne
lichte blauwe oogen hadden iets schich igs en ge
tuigden nu en dan van eene woeste droefgeestige
stemming, die aan zijn gelaat eene sterk sprekende
uitdrukking gaf. i
Terwijl hij langzaam voortging over de doodsche
vlakte, begon bet al harder en harder te regenen.
De wind stak hevig op en joeg de bloesems en dis
tels en de bladeren der varen op, terwijl hij het dichte
struikgewas deed buigen en de hulsten deed kraken,
het eenige kreupelhout, dat in deze verlaten en
eenzame streek werd gevonden. Weldra stond hy
stil voor eene kleihui, aan den weg, die men de hut
onder den vijgenboom noemde, omdat zij door een
grooten vijgenboom werd beschaduwd. Twee paar
den waren met den teugel vastgemaukt aan de houten
traliën voor het eenige venster, dat dit gebouw aan
de zijde van den weg had. Hij klopte en bijna
onmiddellijk werd er opengedaan. Een bevallig kind
van drie jaar in Bretonsche kleederdracht ylde hem
tegemoet, uitroepende: «Daar is Tiburce daar ia
Tiburce I” Hij, dien zij zoo blijde verwelkomde,
nam haar op zijn arm, zag haar glimlachend aan en
liefkoosde haar, maar hij kuste haar niet. Toen zette
hij het kind weder neer, en hot begon opnieuw te
juichen, tot de knorrige stem van eene oude boerin,
die op den grond bij den haard zat te spinnen, een
einde maakte aan die luidruchtige blijdschap.
«Stil dan toch Pauvrette,” riep zy. «Stil toch
laat onzen vriend met rust en ga spelen.”
De kleine ging naar een hoek van de hut en hield
zioh weer met haar speelgoed bezig.
«Wees welkom, Tiburce,” sprak de oüde boerin,
stak den jager hare lange gele, gerimpelde hand
verlagen, was de verwachting, dat zijn voorstel
zon worden aangenomen doch het werd vtr-
worpen om een luttel versch l tus-chea de
Friesche afgevaardigden en de minister trad af.
De woorden van den tegenwoordigen minister
Van Honten, toen gesproken: misschien is
grondwetsherziening noodig tot kiesrechter*
vormingbljjken nu waarheid te bevatten.
Een gelijk lot alg minister Gcerteema onder
ging minister Pynacker Hordyk. Thans trad
op bet conservatieve n inisterie Heemskerk met
een herziening der Grondwet De belasting ter
verkrjjging van bet kiesrecht was naar het
oordeel der Tweede Kamer weder te hoog ge
steld en nu lastte de minister een nieuw artikel
in, waarby aan den Wetgever de regeling van hit
kiesrecht werd overgelaten, terwjjl echter het al
gemeen stemrecht werd oitgeslotea. Door dit
caoutchoucartikel (volgens den heer Van
Honten) werd bet aantal kiezers van honderd
duizend op driehonderdduizend gebrachtdoch
het kiesrecht bleef gekoppeld aan personeels en
grondbelasting, terwyl de volgende rageering
verplicht werd gesteld een nieuwe kiesrecht
regeling tot stand te brengen. Het ministerie
Takvau Tienhoveu heelt aan deze verplichting
trachten te voldoen, doch bet ie hierin niet
geslaagd, wyl, naar beweerd werd, de voorge-
stelde uitbreiding in etryd was met de grondwet.
Door het ministerie Roëh van Houteu is, na
veel strjjd, eene oplossing gevondenminister
van Houten trad op als hoedelberodderaar van
het conservatisme. De iuvoering dar nieuwe
kieswet mag voorzeker een oveuemect in ons
staatsleden genoemd worden de bela> grjjkheid
van deze gebeurtenis zien wy in deze drie
gevolgen ten eerste in de verandering in ons
districtenstelsel, ten tweede in de verandering
in de wijze van verkiezisg en ten derde in de
verandering van het aantal kuiers. By pont
I merkte de geachte spr. op dat vóór 1887
gpen vast aantal leden der Tweede Kamer
bestond: voor elke 45.000 inwoners werd een
lid afgevuardigd, wat bij vermeerdering van
bevolking tot politieke knoeury aanleiding gaf.
In 1887 werd het ledental der Tweede Kamer
op honderd bepaald in vaste districten, waar by
voor do grootste plaatsen van bet land bet
meervoudig districtenstelsel behouden bleef. Dit
is bij de nieuwe kieswet vervallen spr. toont
hiervan de voordeelen aan en deelt mede, dat
bij het tegenwoordig ministerie een wetsont
werp aanhangig is, waarby voor verkiezingen
van de gemeenteraden alle gemeenten boven de
15 duizend zielen ook in buurten en wyken
worden geknipt. By de behandeling van
de veranderde wyze van verkiezing deelde spr.
mede, dat do Burgemeester slechts in één geval
kan W'-ig-nn iemand op de candidatenlijst te
Gisterenavond had in de Sociëteit »On’s
Genoegen* eene openbare vergadering plaats
van de Liberale Kiesvereeniging Burgerplicht.
Een groot aantal belangstellenden waren op
gekomen. De heer C. A. Zelvelder uit Utrecht
had welwillend de uitnoodiging aanvaard om
te dezer stede de nieuwe kieswet te behandelen.
De Voorzitter, de heer D. Ruyter, opende
deze byeenkomst, deelde mede dat sedert 1848,
dus 45 jaar door den werkman was aange
drongen om het kiesrecht te verwerven en het
kiezerskorps uit te breiden. Daar de beer Tak
vau Poortvliet een kieswet had daargeetcld,
waarby alleen de kenmerken van welstand
tot hem was gerieht om
behandelen en wel uit Gouda,
de zoozeer vooruitstrevende V.
Binnenhof afvaardigde,
politieke omstandigheden
men, was het niet te verwonderen, dat de
conservatieven een Valette lieten vallen in *94,
docb wanneer wij den moed laten zakken dan
is alles verloren, daarom moedig gestreden.
Die bizondere omstandigheden, die in 1848
zoo’n verandering teweeg bracht, zal in het
jaar 1897 nog veel grooter verwisseling geven,
verkregen wy in 1887 reeds een kiesrechtuit-
breiding, toch waren dit nog maar alleen de
belastingkiezers en die moesten uitmaken in
welke richting gestuurd zon worden, om de
gezeten werkman toe te laten, dat verkreeg
men niet by deze uitbreiding. Thans evenwel
heeft men eene grootere uitbreiding verkregen
en kan ook de werkman mededoen om de
staat te besturen. De liberale partij, die eens
zoo krachtig was, is sinds eenige jaren ver
deeld. De liberale party heeft veel gedran,
doch zy werd steeds door de conservatieve
party tegengehouden.
Daarna ging spreker over tot de behandeling
der vragen, wie kiezer zouden zijn. By sommige
punten of artikelen stond spreker even stil, ook
bij het verhoogen van den 23 op 25-jarigen
leeftijd, hij was het toet den heer van Houten
niet eens dat deze willekeurig den leeftyd bad
verhoogd en dat is ook een der reden, dat deze
kieswet niet blyvende kan zijn.
In de allereerste plaats moeten wij weten,
welke richting onze eandidaten hebhei en
daarom beeft de liberale Unie een program
samen gesteld, dat algemeen in den lande is
aangenomen. Dit programma is niet, zooals
dat van de Katholieke party, door eenige
kamerleden opgemaakt, neen dit program is in
90 afdeelingen van de Liberale Unie besproken
en op 14 November vastgesteld.
Wlo bet gebouw van den Nederl. Protestan
tenbond te Haastrecht werd gisteren avond
door >de Haastrechtsche Kiesvereeniging* een
Vergadering gebonden, waariu als spreker optrad
de heer mr. H. Goeman Borgesius met het
onderwerp >de regeling der nieuwe Kieswet.*
Daar de voorzitter afwezig was werd de
vergadering geopend door den heer van Zanen
Maller.
De heer Borgesius begon met eens beschou
wing over de kieswethervormingen sedert 1848.
Vóór 1848 bestond in ons land een getrapte
verkiezing, in *48 wilde men een rechtstreekse he
verkiezing. Dat niet op den voorgrond stond
uitbreiding van het kiesrecht, blijkt uit het
feit, dut de groote Torbecke, ofschoon zelf
voorstander van het algemeen stemrecht, toch
hen alleen als kiezers wilden nanmerken, die
betaalden in de directe plaatselyke belasting
en deze bedroeg voor groote plaatsen f 160,
voor kleine plaatsen f 20 per jaar. De kieswet
van 1850 bracht aan Nederland slechts 80
duizend kiezara en spoedig werd tegen deze
wet oppositie gevoerd en wel op drie gronden
ten eerste werd het aantal kiezers te klein
bevonden, ten tweede in verhouding telden de
steden veel meer kiezers dan het platteland
bevatte en ten derde was het kiesrecht »ast-
gekoppeld aan do belasting. Toen in 1874 de
Minister Geortsema voorstelde den census te
toe. //Ik bad je al eerder gewacht. Maar nu ge
er syt, ie het goed.
wIk ben opgehouden ondor weg, moeder Ker-
guisec.”
wZeker door een stuk wild.”
«Juist, ik had een haas gescholen, maar het dier
sleepte zich voort naar een veld met varen, waar ik
het twee uren lang heb moeten zoeken. Ik bon
dood moovau van morgen vier ure af ben ik al
op jacht en ik heb weinig geslapen van nacht; maar
op de heide heb ik een oogenblik uitgerust. Ik
breng u twee hazen, twaalf patrijzen en een dertig
leeuwerikken mee. Dat is alles.”
«Hebt ge geen andere ontmoetingen gehad, kind
Op die vraag zag Tiburce de oude eenigsains ver
legen aan. Toen haar blik vragend op hem bleef
rusten, antwoordde bij«Do duivel baal me, moedor
Kerguisec, als ik begrijp wat je meent.”
«Ik bedoel dat geen uur geleden twee roovors
eene jonge dame op de heide hebben aangerand
de schoone jonge dame is ontzet door een jager en
mijn goede Turbice is de eenige, die met zulk nood
weer op jacht gaat.”
«Wie heeft u dat mooie verhaal gedaan, moeder?”
vroeg Tiburce, een rechtslreeksch antwoord vormy-
dondo.
«De groote dame zelve. Zij is hier.”
«Ik had het moeten begrypen, toen ik die twee
paarden voor de hut zag staan.”
«Die dame is in uwe kamer, waar zij hare kleeren
weer aantrekt, die wy hier gedroogd hebben voor
een vuur van stoppels.
(fFerrff vwvefgff.)
waren aangegeven, zoodat meer dau op heden
het kiesrecht zouden verwerven, doch deze wet
werd niet nangeuomeu, eene kamer ontbinding
alsmede de ontbinding van het miuisterie volgde
daarop. Door den beer van Houten werd eene
nieuwe kieswet daargesteld. die niet alles om
vat en waarin nog vele leemten zyn, en het was
juist daarover dat de heer Zelvelder bet wóórd
zal voeren. Tevens kan ik nog medcdeelen
dat het lidniaatchap van Burgerplicht* voor
ieder "bereikbaar is, daar de contributie is ge
steld op 10 cent per half jaar en in de pauze
zal gelegenheid zyn, zich als lid op te geven.
En hiermede geef ik het woord aan den heer
Zelvelder.
Spr. begon met mede te deelen, dat het
hem hoogst aangenaam was, dat die roepstem
de kieswet nader te
tua, dat in 1891
Valette naar hei
maar wanneer wij de
in aanmerking na-
De liberale party moet zioh krachtig ont
wikkelen en die laat-maar-waaien-politiek laten
varen en dit is alleen te verkrijgen door aan
sluiting en wy moeten het oog hoeden op de
ojbfitandighedeu die in Juni zullen kunnen
gwearen.
|Na de pauze vroeg de heer Zegers Jr. hoe
or het was met de kieswet, veronderstel zeide
spreker er is een kleiue baas, die zich niet
als loonkiezer kan opgeven, omdat hij geen
patroon heeft, maar toch kau bewyzen dat hij
meer dan f 450 inkomen heeft, zoo’n persoon
is geweigerd zich op te geven en wordt dus
geen kiezer.
De heer Zelvelder merkte op dat dit al een
der leemten in de wet was, het beste zou zyn,
dat die persoon naar het stadhuis ging en zich
als loon kies, r opgaf en op de vraag wie zjjn
patroon was kon hij ze/gen, dat ben ik zelf.
Het was te probeeren, doch hij geloofde niet
dat het zou lukken.
De Voorzitter, de heer D. Ruyter, zeide den
heer Zelvelder dank voor het gesprokene en
hoopte dat velen zich als lid nog zouden op
geven.
Een langdurig applaus beweos den spreker,
kij in den geest der vergadering had
en daarvoor ook dank werd gebracht.
8