Eikel-Cacao
Posterijen en Telegraphie.
Rechtzaken.
Directe Spoorwegverbindingen met GOUDA. Wlnterdlenst 1898/99 Aangevangen 1 October. - TUd van Greenwich.
NIEUW! NIEUW! NIEUW
Alles zeer geschikt voor
de 81. Nicolaas.
A van OS Az.
Beurs van Amsterdam.
57%
n
VELVETEENS,
voor lllousen en Costumes-
Gegarandeerd Solide
in alle prezen.
D. SAMSOM,
ADVERTENTIEN
FRANSCHE STOOMVERVERIJ
chemische Wassclierij
II. OPPENHKIMEIt
A. VAN OS, Az.
Wie zeker z\jn wil, <t« Eclite
Elkel-Cacao te ontvangen, teaamen^
gesteld en na vele proefnemingen in den
handel gekomen onder den naam des
uitvinders Dr. Michaelia, vervaardigd
op do beste machine® in het wereldbe
roemde étabblisaement van Gebr* Stoll-
warek te Keulen, Macho
«Dr TOlchacöV
Julius Mattenldodt,
der H. B. S. met 3-jar. cursus. Vandaar dan
ook dat vau bet examen zyo vrijgesteld de
leerlingen dier floogere Burgersoholeo, die de
derde klasse met guustigen uitsleg ten' einde
hebben gebracht, zoomede de leerlingen der H.
B. S. met 5j. cnrsus en der gymnasia, die
toegelaten zyu tot de 4e of eeue hoogere klasse
dier inrichtingin van onderwys. Deze gehele
vrjjstelling genieten ook de leerlingen der Rijks
kweekscholen voor onderwyzen», die d* 4e klasse
met goed gevolg hebben doorloopen en voo ts
de leerlingen van eenige nudeie scholen, o. a.
voorkomende in desbetreffende tabel van bot
boekwerkje sNeerlands L»ger« (voorhanden op
aJke gemeente aecretarie), in welke tabel tevens
voorkomt de regeling der aanspraken op ge
deeltelijke vrijstelling van bet examen.
Opgemerkt zjj dat met kans op gnbstigen
uitslag zicb ook aan bet rxamen knnnen on
derwerpen sommige leerlingen der H. B. S. en
Gymnasia, die de 3e kl. niet met gupstigeu
uitslag ten einde brachten of tot de 4e klasse
niet werden toegelaten, voorsl wanneer zy
slecbts acbterljjk zyn in enkele vakkenj Het
verdient daarom aanbeveling dat leerlingen der
3e kl. dezer inrichtingen, van wie nipt met
Xfekerheid is te voorzien dat bet schooljaar een
gunstig einde zal nemen, zich in iedeij geval
aanmelden tot deelname aan het toelatings
examen. Daardoor wordt aieta verloren. In
tegendeel, want men verzekert zich de kans
om. iodien onverhoopt bet schoolexamen niet
tot de gewenschte uitkomst leiden moobt, nog
te kuQoen voldoen aan het toelatingsexamen
tot bet reservekader en zoodoende nog in bet
loopende jaar tot dat kader te kannen toetre
den, wolk laatste soms van groot be adg kan
zijn.
Wat betreft de eisohen voor de ca<allerie,
behalve het reeds boven geooemd programma,
moeten de enndidaten bozitten voldoende ge
oefendheid om de voor de aanstelling in den
graad van reserve-korporaal gevorderde jkennis
en bedrevenheid in het paardrijden gcdürende
een verblyf onder de wapenen van drie maan»
den te kannen erlangen, alsmede eenige be
drevenheid in de behandeling von den degen.
De vrijwilliger moet ook beschikken over een
voor de cavallerie geschikt paird.
De toelating tot bet kader der geni^ stelt
veel booger eiscben. Bierby beeft meh pro
gramma's A. en B.bet eerste komt overeen
met bet eindexamen der ff. B. S. met 5 j.
cnrsus, het andere met bet examen, gevorderd
voor do benoeming tot opaiebtor by 's Ryks
waterstaat.
Meerdere inlichtingen worden gaarne verstrekt
door den boofd-officier voor bet Reservekader,
luit.-kol. A. J. Gevers Leuven te's-Gravephage.
In zyne Memorie van Antw. op bet voorl.
verslag verdedigt de minister zicb tegpnover
de zeer vele leden die bet eiodcyfer zynör be
grooting te boog vonden.
Wat het kiesrecht betreft, verklaart de mi
nister dat het aangegeven denkbeeld om burge
meesters aan te scbryven, aan de belasting-
schuldigen eene circulaire te zenden, i«r ber
innering aan dn bepalingen omtrent de Kieswet,
nader zal woeden overwogen.
De vraag of een mocbaniscbe stemming de
voorkeur verdient zal by de aangekondigde
technische herziening der Kieswet een puut vao
overweging uitmaken.
De herziening der Armenwet behoort tot
de gewichtige ontwerpen, die blykeus de Troon
rede in staat van voorbereiding zyn. Eep wets
ontwerp op de banken van Lening is in be
werking. Het tydstip waarop een wetsontwerp
tot wettelijke regeling van bet toezicht op
levensverzekering maatschappijen en begrafenis
fondsen de Kamer zal bereiken, kan de minister
nog niet mededeelen.
Het toegezegde ontwerp betreffende de drank
wet zal zyn eeue herziening van beperkte
strekking, niet een verandering van stelsel.
Tot, bet overbrengen van verschillende ge-
meenlp-uitgaveu naar de Staat«bdgrooting, be
staat vooralsnog het voornemen niet. Aan het
verzoek om gddelyk-n steun nit 's Ryks kas
door een der philantrophiscbe vereenigingen in
Friesland gedaan, kan geen gevolg worden
gegeten. t
Op de vraag, of aan den burgemeester eene
oabeperkte bevoegdheid toekomt om troepen te
vorderen tot handhaving der openbare orde,
meet ontkennend worden geantwoord.
Herziening vau de wet op de scbutteryen
ligt niet in het voornemen der regeering. In
verband met hare plannen met betrekking tot
de militie zal naar alle waarscbynlykbeid een
voorstel worden atnbangig gemaakt tot de af
schaffing der scbutteryen.
Opheffing van een of meer der universiteiten
is van deze regeering niet te wachten. De vraag,
of de tijd niet is aangebroken om het hooger
ondt-rwys ook tot handelsonderwijs nit te brei
den, durlt de minister niet toestemmend te
beantwoorden.
De minister heeft geen voornemen, om weer
een leerstoel in psychiatrie te Utrecht in bet
leven te roepen, wanneer te Leiden ia bet
onderwys is voorzien. De mogelykbeid dateer
lang de leerstoel voor de Maleische taal te Leiden
weder zal worden bezet, is niet uitgesloten.
De Regeeriug kan geen vrjjheid vinden de
toekenning te vorderen van rjjkssubsidiëo aan
de gemeenten Amsterdam en Rotterdam, ten
behoeve van hare gymnasia. Ook voor de ge
meente Kampen bestaat daartoe geen aanleiding.
De minister beeft vooralsnog bet voornemen
niet, tot herziening der wet tot regeling van
het Middelbaar onderwys voorstellen te doeo.
Voorstellen lot reorganisatie der Po'ytechniscbe
School worden voorbereid.
Zoodra mogelyk na afdoening van bet wets
ontwerp op den leerplicht wen cht de minister
eene wijziging van sommige bepalingen der wet
op bet Lager onderwys, waaronder eene her
ziening der regeling ven de oaderwfiajaar.
wedden, aanhangig te maken. Getracht zs]
wordeu de denkbeelden omtrent de pension-
neering van weduwen en weezen van openbare
en bijzondere onderwyzers aan de lagere scholen
in een wetsoutwerp ie formulecren.
Vóór de opening der gewone vergadering van
Gedeputeerde Staten van Zuid-Hollaud werd
de voorzitter, de commissaris der Koningin mr.
C. Focb, by zyn binnenkomen der vergaderzaal
door het ondate lid van God. Staten, mr Blussé,
namena bet college uvet dezen dag bartelyk
geluk gewensebt.
Ook vanwege de ambtenaren ter griffie,
hooge staatsdienaren en van vele particuliere
zfjdea mocht de heer Fock, ondubbelzinnige
blyken van belangstelling en sympatie met zyn
70steu vei jaardag ontvangen.
Hoe de regeering voornemens is de leger-
orgauisatie in te richten, nu de plaatsvervan
ging is afgeschaft, heeft zij nog niet medege
deeld Wellicht vind men hierover in de
memorie van antworrd, die de minister vao
oorlog moet inzenden, eenig licht. Eén ge
wichtig feit is thans reeds bekend gewonden
uit het antwoord vao deo minister van binnen-
landsche zakenin verband met de militierege
ling zal naar alle wearscbynlykbeid worden
voorgesteld de 6chatteryen af te schaffen.
Gemengde Berichten.
Uit Amsterdaüb meldt men
De werkman, die Maandagmiddag gearresteerd
in verband met de aanrandingen, is overge
bracht naar het Huis van bewaring aan de
Weteringschans, om ter beschikking te bijjven
van den rechter-commisisria mr. Henny.
Een vreeselyke brand. Een landgenoot, die
in de Cbineesobe stad Hankow woont, icbiylt
aan het «Bbl.» van daar ever den brand, die
er op Zaterdag 8 Oct. jl. gewoed heeft, het
volgende
«Zondagmorgen heb ik een norije rondga,
dwaeld over een tooneel van enorme verwoes
ting en ellende, zooals ik hoop nooit weer in
ayn leven te aanschouwen By na een vierde
gedeelte van de stad Hankow (die ongeveer
750,000 Chineescbe inwoners heeft) is eeu
prooi der vlammen geworden.
«De brand begon Zat rJagnicht om 1 uur
in een speelhol, gelegen aan den binnenkant
vao den noordelijken stadsmuur. De oorzaak
was als gewoonlijk, bet omvallen eener petro-
leum-lamp. Het eenige waaraan de omstanders
dachten was hun leven te redden in een over
haaste vlucht, wat voor de stad de noodlottigst*
gevolgen met zicb s'eepte.
«Gedurende eenige dagen hadden we hier
juist een sterken noordelijken wind, en toen
bet eene bnis eenmaal goed in brand stond
verspreidden zicb de vlammen, aangewakkerd
door den barden wind, met enorme snelheid.
«Ongelukkigerwijze was deoamiddel'jjke om-
g ving bedekt mot ellendige «troo-hu'ten. Niets
kon door de arme bewoners gedaan worden om
den voortgang der vlammen te beletten. Het
vnur ve spreidde zicb naar Ooit en We»t en
werd door den uoordelyken storm onbedwing
baar naar bet Zn idea voortgezweept.
«AJ de ten dienste staande blosscbingsmid-
delern (die heusch in een Chineescbe stad niet
talryk ea nienwerwetsch yn) werden spoedig
voor den dag gebracht ea in werking gesteld
maar wat vermochten deze armzalige water
straaltjes tegenover de alles overweldigende
kracht van het verwoede element? Al de
brftndspuitj s moesten met den mersten spoed
voor ban *jjaud wjjken. Steeds verder ging
de brar.d, totdat bij eindelijk uitstierf op den
noordelijken oever der rivier, enkel uit gebrek
aan brandstof.
«Deze verschrikkelijke brand heeft gewoed
over een uitgestrektheid vau ongeveer Eng.
my1 breed «o Ij mijl lang.
«Van de noordzjjde (dus waar de brand be
gon) overziet men een tooneel van verschrik
kelijke verwoestingte midden van half inge
storte muren ziet men nog een eukele rookko'
lom opsfygen.
«Wegens de snelheid waarmee bet vnur zich
uitbreidde, valt er ook een enorm verlies van
menachenleveus te betreuren, daar vele onge-
Inkkigen door bet vnur in ban bed werden
verrast vóór »jj gelegenheid en tyd hadden te
ontvlvohten.
«Hoeveel menacbenlevens verloren gegaan zyn
kan na nog niet met juistheid worden gezegd
maar zonder overdrijving aobat men bet nu a'
op 600 700.
AL bljjk van dankbaarheid voor de sinds
den Knlturkampf genoten gastvrybeid in ons
vaderland, hebben de zusters benedicti^ssen
van Oldenzaal, die thans naar Duitschland
mogen terngkeeren, aan de Koningin een ge
borduurde schilderij aangeboden, welke door
H. M. welwi lend is aanvaerd.
Do schilderij bestaat nit deze, in gouden
letters op witzyden grond geborduurde spran
ken Herr, Du bast aof ihr Hanpt ges'etzt
eine Krone von kostbarem Gestein (Pa, XX
vers 4) en Herrlichkeit and bohe Zier legtest
Da auf sie (Ps. XX vers 6). Boven deze
spreuken staat het wapen van Nassan, er onder
dat der Benedictijnen. Het prachtig door de
casfers geborduard geheel is omgeven dooreen
eenvoudig braine lyst, waarvan het snywerk
eveneens door de zusters is verricht.
(Rei.b.)
De Directeur van het post- en telegraafkan
toor te Gouda brengt ter kennis van het
pabliek, dat op Zondag 4 December a s. op
de gewone uren van openstelling van u
kantoor, namelyk van 7.30—8 30 's morgens
12 30—1.30 's middags en 6 30 —7 30 's avonds]
postpakketten ter verzending worden aange
nomen.
De Directeur voornoemd,
VORSTER
Gisteren rrquireerde het O.M. by moude van
mr. J. De Josselin de Jong 2 maanden gevan
genisstraf voor G. A. B., 22 jaar schippers
knecht te Goada, wegens verzet tegen de
ageoten van politie A. J. Roos en W. G. Zwa-
nink, die hem den 23 Oct. alhier, daar hg
dronken was en razie maakte, nit een bierhuis
verwjjderde en hem naar het bureau brengen
wilden.
Ten slotte werd 5 dagen gevangenisstraf ge-
ëioebt tegen de 18-jarigen D. H. B., grofsmid
te Ammeistol, die den 13 Oct. tegen den veld-
wechter J. De Krey zon hebben gezegd: sik
heb toch s.aan je!« Bek', beweerde dron
ken te zyn geweest. Het scheen dat hg op
genoemden datnm geloot bad en kabaal ge
maakt had voor een herberg, die gesloten was.
«Uitspraken over 8 dagen.
Volks-Sanatoria voor Borstlijders
in Nederland.
Sub-Commissie voor Gouda en Omstreken.
Bovengenoemde sob-commissie vergaderde
gisterenavond in een der bovenzalen van de
Sociëteit »de Réunie«. De voorzitter de heer
P. W. Mari deelde mede, dut de subcommissie
bestond voor Gouda uit de hb. P. J. A Le-
vedag, secretaris, J. A. P. Montjjn, penning
meester, R. L. Martens, J. M. Noothoven van
Goor, Mr. D. J. van Heusde, C, W. van de
Velde, Mr. M. M. Schim van der Loeff, P.C.
T. Malingré, A. Wartena, 8. Berkelbach van
der Sprenkel, L. R. Oldeman, A. Ketellapper,
Dr. H. IJ8sel de Schepper, G. C. Fortujjn
Droogleever, Dr. W. Julias, G. Prince, J. J.
A. Montjjn, A. Vingerling, J C. Hartman Jr.
en A. H. Teepe, terwjjl roor Schoonhoven op
traden de bh. A. Kolff, J. T. Blom van Geel,
J. P. v. d Berg en D. M. Pronk, voor Lek-
berkerk Dr. A. Vonck, voor Haastrecht, Mr.
J. T. C. Vircily en Dr. Deterdiag, voor Berg
ambacht P. Hoytema van Konijnenberg, J. A.
HUkens^ E. A.JEanël en C. A. van der Loo,
voor Krimpen s/d [Jsel, B. Koker Jr., J.
Korving en W. M. Blom, voor Zevenhuizen,
A. A. van Pelt Lecbner, Dr. B. J. de Wilt,
en J. H. van der Torren, voor Waddioxveen,
8. C. Tuymelaar, Dr. C. W. Corts, Blanker
en F. van der Torren, voor Moordrecht, A.
Cb. Snel, J. A. F. van der Meer van Knffeler
en P. A. L°jenne, voor Gonderak, T. S. W.
Gaotiar, Dr. T. Beekenkamp en van Vliet,
voor Capelle a/d I Jsel, D. Bakker, C. M. Boer,
G. W. Lans en J. v. d. Wissel, «oor Onder-
kerk a/d IJsel, C. J. Gorter en W. Heogen-
djjk van Cappelle en voor Reenwyk Dr. J. A.
Sobreuder, te zamen 54 leden. Voor de ge
meenten Stolwyk en Nienwerkerk a/d IJsel
konden geen sub-commissies gevormd worden.
Het beatuar bad gemeend een huishoudelijk
reglement te moeteu samenstellen an dit aan
de goedkeuring van het hoofdbestuur onder
worpen, hetwelk was goedgekeurd. Noch bad
30UDA ROTTERDAM vh» vent.
Gouda.
6.— 7.25 8.10
8.85
9.14
9.25
9.54
10.11
11.12
11.21
12.18
12.58
2.11
3.42
8.57
4.58
4,62
5.22
6.51
6.12 7.81
7.65
8.82
8.51
10.04 10.86 i',18
Moordrecht
door 7.82 y
8.42
e
t'
t
e
V
11.28
t
1.—
V
t
5.6
p
t
n
0 e
8.02
n
0
10.11 f
Nieuwerkcrk
v 7.89 f
8.49
t
t
t
t
t
11.85
t
1.7
t
t
t
5.12
e
0
0
p p
8,09
XJ
p
10.18
Ospello
t 7.46 t
8.56
t
t
t
V
t
11.42
t
1.14
t
t
t
5.19
V
0
0
0 0
8.16
door
p
10.25
Rotterdam
6.80 7.55 8.28
9.C5
9.84
9.48
19.18
10.80
11.82
11.51
12.82
1.28
2.80
4.—
4.15
5.28
5.10
5.40
6.10
6.80 7.50
8.25
8.50
t.10
10.84 10.54 11.80
Rotterdam
4.45 5.52 6.15
7.25
7.62
8.40
9.28
9.58
10.19
11.85
11.50
12.27
1.44
2.50
8.41)
4.05
4.40
6.85
6.17
7.25
8.—
9.87
10.10
De D treinen alléén
Capelle
4.55 6.08 e
e
t
D
t
t
10.29
t
t
t
1.64
e
t
t
4.50
0
6.27
9.47
e
le en 2e kJ. Elk
Nieuwerkerk
5.04 6.11 t
t
t
t
t
10.86
r
t
t
2.01
t
t
0
4.57
t
6.84
0
0
9.54
0
reiziger moet zich
Moordrecht
6.11 6.19 f
t
t
door
t
t
10.48
r
t
t
2.08
r
0
0
5.04
0
6.41
0
t
10.01
w
bovendien voorzien van
Gouda
5.17 6.26 6.38
7.45
8.11
9.—
9.47
10.18
10 49
11.54
12.08
12.47
2.14
3.09
4.05
4.24
5.10
4.56
6.47
7.45
8.10
10.07
10.8jJ
een bewys i f 0.60.
GOUDi-D
EN HAAG vise versa.
Gouda
7.80
8.80
9.17
9.28
9.57
10.14
11.15
11.18
12.16
12.56
2.14
8.45
4.49
4.55
6 25
5.54
6.15
7.34
7.5S
f.29
8.64
10.—
10.39
11. J
Zevenhuizen-Moerkapelle
T.42
8.42
w
V
0
0
0
11.80
0
1.8
p
p
0
5.7
p
0
0
0
84
n
0
10.12
0
0
Zoetermoer-Zegwaard.
7.58
8.51
0
0
p
0
0
11.41
1.19
0
p
0
5 18
p
0
0
0
8.15
XJ
V
10.21
0
p
Voorburg
's Hage.
8.07
9.08
0
0
0
0
0
11.56
0
1.88
0
0
0
6.82
p
0
0
0
8.29
door
0
10.88
t
p
8.11
9.08
9.4 5
«.56
10.25
10.44
11.45
1*.—
12.46
1.88
2.42
4.15
5.15
5 87
5.55
6.22
6 48
f.»4
8.84
8.56
9.22
10.88
11.5
'1.44
's Hage
5.46
7.20
7.40
7.4 B
o
8.85
9.46
10.11
11.27
11.8
12.22
1.36
2.4E
Ï.40
4.—
4.33
6.80
6.12
7.20
7.55
9.28
10.05
Voorburg
5.62
0
0
7.52^
D
0
10.17
0
v
p
1.41
0
p
0
4.89
6.18
0
p
9.34
ZoetermeerZegwaard
6.6
0
0
f.14
2
0
10.82
0
0
p
1.55
0
0
0
4.58
6.30
0
0
9.48
0
Zs venhuizenMoerkapelle
6.17
0
t
8 89
E
door
u
10.48
0
0
p
2.06
P
0
0
544
t
6.39
0
0
9.59
Gouda
6.28
7.48
8 08
8.54
9.08
10.16
10.54
11.57
12.05
12.50
2.17
8.14
.08
4.27
6.16
6-
6.50
7.48
8 88
10.10
lo' 88
Gouda.
Oudew.
Woard.
Utracht
5.80
5.85
5.48
8.08
6.89
6.55
7.8
7.88
6.05
bOl'D A—U T R K C H l vioe veria.
6.84 7.51 8.14 9.07 10.19 10.57 18.00 18,10 18.68 8.80 8.17 4.88 5.80
0 M 'Tl **8'
U 11.88 a 18.87 8.45 8.84 5.45 8.84
9.8» 10.51 11.45 18.88 1.8b 8.08 8.50 5.04 4
v 8.OS
7.04 8.26
8.65
6.55 8.86
7.10
7.18 8.48
7.89 S.69
10.17
10.84
10.41
11.18 li.:
18
Utrecht 5.85 6.38 7.4a 8.87 8.49 9.00 9.20 10.15 10.88 11.88 18.08 1.87 8.08 8.86 8.55 4.48 5.88 6.83 6.56 7.58 <.61 9.07
Woerden 5.49 6.B8 8.06 9.16 10.88 11.55 12.84 y 3.47 4.16 6.55 7.13 D 9.10 9.88
Oudew. 8.14 10.46 te et 4.84 et t 9.86
Gouda 8.87 9.08 9.88 9.58 10.69 11.10 18.11 8.09 8.40 4.87 5.80 6.10 7.89 8.8» 9.49
10.08 10.84
10.54
10.84 11.10
O O U I) A—A MT K K D A M.
Jou da 6.' 9 8.14 9.18 10.?7 18.10 t.ll 5.80 7.61 8.86 11.17-86
Amst. W.8.01 9.05 10 85 18.48 1.— 5.00 8.87 8.40 10.02 11.87
Amat.C. 8 20 9 22 10 50 1 08 1.18 5 15 8.56 10.18 U.41
Amst O 8. 7.05 8.10 9.05 11.15 1.58 8.45 4.45 6.20 7.45 9.4
Ams. W. 7.20 8.25 9.29 11.30 3.08 4.00 5.00 6.85 8.00 10.0
Gouda 8.09 9.12 10.09 12.61 8.56 4.47 5.49 7.491.491M
bet Bestuur aan het hoofdbestuur de statoten
aangevraagd, ten einde die aan de leden te
knnnen uitreiken. Art. 1. luidt aldusDe
vereeniging ia gevestigd te 't-Gravenhage, Do
nateurs zya die een bydrage van f 500 ia
er na storten. Begunstigers die jaarlyks van
f 5 50 geven en leden zjj die een jaanyksche
bydrage geven van f 3—5.
By de inzending van het huishoudelijk re
glement bad het bestuur gevraagd of een lid
van het hoofdbestuur niet bier ter vergadering
zou kannen komen, aanvanMyk had men ge
hoopt, dat de beer Dr. J. Herman de Joag
deze vergadering zoo bywon-n, bij had evenwel
verhindering, en deelde da Secretaris mede dat
de opriebtiog van een Sanatoria een bedrag van
1 of 1{ ton zon kosten, dat voor de plaats
waar dit opgericht zou moeten worden nog
geen vast plan bestond, omdat men meende
bet te moeten oprichten op h t platteland,
terwijl er ook veel voor te zeggen was om
het san zee op te richten, een commissij was
daarvoor benoemd. De h^er de Jojg hoopte
dat ook Goada bet zyne zon by dragen tot de
oprichting van eene dergalyke inrichting.
(j Voorts werd medegedeeld dal een circulaire
zou worden gedrukt en rondgedeeld, opdat
ieder lid m de gelegenheid zon worden gesteld
bet zyne te kunnen doen om zooveel mogelyk
contribuanten te krygen, terwjjl tevms verzocht
werd aan den Secretaris op te geven, hoeveel
exemplaren men verlangde.
De heer Dr. W. Jolius bad geen opmer
king noch aanmerking, maar by weusebte
nader te worden ingelicht hoedanig eeu «ana
toria moest worden opgericht, daar men vroeger
naar Davos en meer andere plaatsen moest en
of nn de medici er in geslaagd was ook die
ljjdera hier te lande ti kannen genezen, wan
neer die hb. ZEd. geloof in eenigè wetenschap
konden veranderen zou hem dit zeer aangenaam
zyn. De voorzitter las daarop de volgende
circolaire voor vaB bet hoofdbestuur.
Terwjjl de nieawere wetenschap de les der
ervaring ten volle bevestigt, dat tuberculose
(tering) onder bepaalde cmstandigbeden be
smettelijk kan zyn stelt zij tevens in bet
iich1, dat de geneesheer tegenwoordig niet
meer macbtoloos staat tegenover deze ziekte,
d:e zoo menig jong hoopvol leven afsuydt, dat
sy kan worden voorkomen en vooral in baar
begin kan genezen.
De kans op herstel is belangrjjk toegenomen
sedert Brohmer ia 2yn sanatorium Görbersdorff
•en andere behandeling beeft toegepart, die teo
doel beeft bet organ srae minder gevoelig te
maken, te harden en zoodaoig te versterken,
dat bet meer. weerstand kan bieden aan de
ziekte, en die kan overwinnen.
Deze methode, dtoor Dettweiler en anderen
gewjjzigd, verbeterd en meer consequent toege
past, wordt thans in alle sanatoria, ook op de
hooge bergen in Zwitserland, algemeen gevolgd.
Zjj bestaat in de eerste en voornaamste
plaats in de lochtkuor. Van 's morgens 9 uur
tot 'savouds 9 uur liggen de patiënten op
obaisee-longues in galerijen (ligballeo), die vao
voren, naar bet Zuiden, open zyn, doch bij
hevigen wiud, veel nevel, regen en sneeuw, in
den zomer by sterken zonnescbyn geheel of
gedeelteijjk gesloten kunnen wordeo. Met een
laogen voetzak van pelswerk van onder en de
noodige bedekking van boven, weerstaan de
pntiëaten zonder binder een viy strenge koade.
Het liggen wordt afgebroken door da noodige
pauzen voor bet gebruik vao zeer rnim voedsel
en door wandelingen, tweemaal daagshoelang
en op welke wyze wordt door den geneesheer
aan ieder nauwkeurig voorgeschreven. Natuur
lijk houdt men rekening met de kraobt van
den lyde»1, vooral met de vraag koorts of niet
Gedurende den nacbt wordt de lncbtkour
voortgezet. De kamers bevatten ventilatie-
toestellen, doch dit is niet genoeg, tevem wor
den de ramen geheel of gedeelteijjk, soms alleen
van boven opengezet.
Door bydrotberapie wordt de huid minder
gevoelig gemaakt en versterkt.
Groot gewioht wordt geheebt aan een krach,
tige voediag.
Het is opmerkelyk wo'.k een invloed de
luehtkuur dikwyls reeds spoedig uitoefent: de
eetlogt verbetert, het zweeten vermindert, men
gevoelt zicb opgewekter.
De bebandeliog, die ia de sanatoria wordt
toegepast, levert een gunstig resultaat op. Uit
al de berichten mag men opmaken, dat een
veel grooter aantal zieken geneest en verbetert
dan by' de vroegere wyze van behandeling.
Een gedeelte vertrekt geheel hersteld, by eeu
ander f gedeelte wordt zooveel verbetering ver
kregen, dat de lyders, ofschoon de physieke
kenteekeuen niet geheel verdwenen zyn en de
hoest niet geheel geweken is, zich zeer wel
gevoelen en in staat zyn, hunne gewone werk
zaamheden te verrichten. Indien allen by het
eerste begin der z;«kte konden opgenomen
worden, zon bet resultaat nog veel beter zyn.
Meiseen zegt, dat '/8 van de pstiëuten, die
in Hohenhonnef worden opgenomen, hersteld
of veel verbeterd vertrekken.
Dettweiler heeft ten opzichte der 132 in
falkenstein herstelden, van 98 nauwkeurige
berichten ontvangen door te schryven san de
gewezen patiënten en aan de huisdoctoren van
de anderen was hem ban tegenwoordig verblyf
niet bekend. Elf waren overleden, meest aan
andere ziekten, 12 balden een ree id ief gekregen
waarvan 9 hersteld en 3 nog ongesteld waren.
Er bleven dus 72 gevallen over, die allen
39 jaar, na bun ontslag, iich steeds gezond
gevoeUen.
In de bekende sanatoria Görbersdorf, Fal-
ken8tsin, Hohenhonnef, Reiboldsgrün Scbönberg
Nordracb, St.-Blasien, Rehburg en St-Andreas-
berb in DuitscbLnd, Leysin, Da»os en Arosa
in Zwitserland, do Caonigoo io Frankryk, Ton-
aaasen ia Noorwegen en B.ickrjjk by Hasselt
in België konden slechts personen nit den ge"
goeden stand opgenomen worden, daar de ver
pleging betrekkelijk veel geld bost. De groot6
massa beboeftigen en weinig bemiddelden, onder
welke de tuberculose de meeste slschtoffer®
maakt, waren van deze weldaad verstoken.
Tbans is hierin gelukkig een ganstige veran
dering gekomen in alle landen van Europa
ook in Amerika is oen krachtige beweging
ontstaan tot het oprichten van voikssanatoris
in dez", ofschoon eeu'oudiger ingericht, wordt
dezelfde geneeswyze gevolgd als in< de sanato
ria voor meer gegoeden, en mag men das de
zelfde resultaten v rwachten, zelfs betere, omdat
slecbts lyders in hst eerste tjjdperk der ziekte
worden 0 genomen.
Uit bet bovenstaande blykt, dat overal, in
alle beschaafde laoden een wedstryd ontstaan
is, om de minder bevoorrechten te helpen en
hun de weldaad te bewjjzen van een vreeselyke
ziekte te kunnen genezen, waardoor veel ellende
voorkomen, vele tranen gedroogd en ve'e ijve
rige burgers aan de maatschappij teruggegeven
zallen worden.
Zal Nederland al'eeo hierin terug blyveu,
zal Nederland alleen geen po.-ing doen, de
reddende hand nit te steken aan zoovele ooge-
lukkigen
Neen dat kan niet! dat mag nietl
Ofsoboon de loogteriog hier iets minder
slachtoffers maakt dsn in Duitschland, zoo zal
toch een groote weldaad bewezen kunnen worden
aan duizenden beboeftigen, die, tydig geholpen
sullec kunnen herstellen of verbeteren, terwjjl
zy nu reeds vroeg te groode gaan.
Overtuigd van het groot gewicht dezer zaak
hebben wy ons vereenigd en een centraal-
comity gevormd tot het oprichten van volks«a-
natoria voor norstljjders in Nederland. Wy
rekenen bierby op d> ondersteuning onzer col
lega's en op de krachtige hulp onzer laodge*
nooten.
Onze volksianatoria zullen wel hoofdzakelijk
bestemd zyn voor behoeftige lyders, maar ook
minder vermogende, voor wie de verpleging in
bet buitenland te kostbaar is, zullen toegelaten
worden.
De bedenking dst ons land minder geschikt
zon zjjn voor de behandeling, die in deze sana
toria elders wordt toegepast, achten wjj onge
grond. Wjj erkennen echter dat de hooge bergen
in Zwitserland, waar gedurende den winter
dikwyls volkomen windstilte heersebt en vele
heldere dagen met sterken zonnescbya voor
komen, in dit opzicht een voordeel hebben; wy
waardeeren dan öok dat onlangs te Davos een
inrichting tot verp'egiug «an minder vermo
genden nit Nederland is tot stand gekomen,
docb bet aantal van hen, die daarvan gebruik
kunnen maken is gering.
Q Het is onze stellige overtaiging, dat in Ne
derland plaatsen te vinden zjjn, in welke de
luehtkuur met de noodige voorzorg even goed
kan toegepast wordeo als in sommige Btreken
van Dnitschland waar zjj zulke goede re' uitaten
geeft. Ons klimaat verschilt niet veel (wgens
de naby beid dfer zee in den zomer minder heet,
in den winter minder koud, daardoor nog iets
ganstiger) van dat in Duitschland, vooral van
het roordelyk '"gedeelte en van dat in Noor
wegen, waar Arolsen in het sanatorium te
Sonsaasen, by een strengen vorst de Incbtkunr
met vrucht aanwendt.
Het is ecbier noodzakelijk, dat de pleats
waar een sanatorium gebouwd tal worden vrjj
van slof js, verwijderd van groote s'eden en
fabrieken zoo mogelyk op de belliug van een
heuvel of aan een hoog duin. in de uabybeid
van een boscbdit is een hoofdversisebte,
omdat men beschut moet zyn tegen de winden.
Volgens Blumenfeld oefenen konde en regen
weinig invloed nit op den loop der longtering
doch zyn de droge N., N.G. en O. winden bepatfld
echadelyk.
De sanatoria zullen moet' n dienen tot
7oorbeboediog by erfeljjken aanleg, in gevallen
van gelarveerde tuberoulose, die optreedt onder
het beeld van bloedeloosheid en slepende stoor
nis der digestie-orgznen, tot herstel in gevallen
van katarrh der longtoppen, ook van iofiltraat
en zelfs *an geringe cavernevorming, al bestaat
af ai» toe een weinig koorts, mits de algemeene
toestand niet te zeer geleden beeft en kans of
gegronde hoop op herstal of betrekkelijke ge
nezing bestaateindelyk in gevallen van long-
ribben-vliesontsteking vaa niet para'enten aard
en zonder neiging tot oplossing.
Zieken, by wie bet proces een groote uit
breiding verkregen heeft, zjjn uitgesloten, dewyl
zjj niet volgens bestaande metbode behandeld
kannen worden.
De beslissing over- de vraag tot opneming
zonden wy, even als in het buitenland ge
schiedt, willen stellen in handen eener medische
Commissie en bij de opgenomenen een voorloo-
pig verblyf van drie weken noodig rekenen,
om te oordeelen of een kuor vao drie maanden
als regel (zoo de geneesheer bet noodig oordeelt
kannen uitzonderingen gemaakt worden), de
gehoopte gunstige oitkt mst kau doen verwach
ten, dat de patient met gesterkt weerstands
vermogen in de maatschappij terugkeert om
zyn levenstaak weer te aanvaarden. Hy zal
geheel doordrongen moeten worden van de daar
gevolgde behandeling en opgewekt die ook
verder in syu woning zooveel mogelyk toe te
passen tot verder herstel, en om aan zyn huis
genoten een betere voorbeboeding en hygiëne
te leeren,
Onze eerste taak zal zyn Sub-Commissies in
het leven te roepen, om ons te steunen in onze
pogingen en behnlpzaara te zyn in het verkrjjgeo
van gelden tot oprichtiog van ocze sanatoria.
Wy zallen ons hiertoe in d« eerste plaats
wenden tot de Inipecteors van betgeneeskandig
Staatstoezicht en tot geneesheeren, verder tot
hooggeplaatste personen, tot invloedrijke mannen
vao verschillende politieke en godsdienstige
richting en tot vei mogende kapitalisten.
De niet te miskennen zwarigheden kannen
ons niet ontmoedigen, waar de stem van den
pliobt ons roept den zwakke te steunen en
den lydeode te helpen. Vol vertrouwen op de
zoo dikwerf gebleken en geroemde offervaar
digheid onzer Jaodgenooten, »ragen wjj aller
medewerking ter verwezenlijking van betheer-
lyk doel.
Wy zallen dit bereiken wanneer ieder, naar
zyn vermogen, ons grootere of kleinere bij
dragen schenkt, wanneer de Staat ons krachtig
wil ondersteunen.
De heer Jolius dankte voor deze mededeeling.
De heer Levedag deelde nog mede dat reeds
vroeger door Prof. Talma dezelfde geneeswyze
reeds was toegepast en dat een gedeelte vau
het Diaconessenbu s te Utrecht danrvoor was
ingericht.
De beer Julius besprak nog even bet huis
houdelijk reglement, hy wenschts daarin nog
een artikel te zien opgeuomen, dat wanneer
een gedeelte der leden een vergadering wenschte,
dat daaraan gevolg zou worden gegeven. Het
bestuur kou zich daar mede vereenigen, dit
werd alzoo nog by het reglement gevoegd.
De heer Koker opperde nog een vraag en
wel of het door middel der pers niet doeoljjk
zou zyn dst aau de directie der Staatsspoor,
wegeu te keuneu werd gegeven, dat de buiten
menscbeu, die veel van den trein gebruik maken,
niet meer in bedompta wachtkamertjes werden
gelaten en wanneer zy daar zeer verbit uit
kwamen, nog 5 minnten in weer en wind
werden blootgesteld, dit was ten nadeele der
mensebbeid.
niemand meer het woord verlangde
werd de vergadering gesloten, ibadat de pers
eene "dankbetuiging had gekregen voor bare
tegeatvoordigheid, die voor de oprichting van
een Sanatoria reeds zoo veel beeft gedaan en
nog kan doen.
Md. Tailleur.
Kleiweg E 73—73a, GOUDA.
Telepkoon Xo. 31.
28 NOVEMBER.
NznaaLANi). Cert. Ned. W. 8 2
dito dito dito 8
dito dito dito 3
Hongae. Obl. Goudl. 1881-88 2
Italib. Inschrijving 1862-81 5
Oostinb. Obl. in papier 1868 6
dito in zilver 1868 5
Pobtcgal. Obl. met coupon 8
dito ticket 3
Rusland. Obl. Binnenl. 1894 4
dito Gecons. 1880 4
dito bij Roths. 1889 4
dito by Hop. 1889-90 4
dito in goud. leen. 1888 6
dito dito dito 1884 5
8panjb. Perpet, schuld 1881 4
Tuikbij. Gepr.Coov. Jeen. 1890 4
Ge,", leeniug serio D.
Goc. leening serie O.
Zuid-Am. Rep. v. obl. 1892 5
Mexico. Obl. Buit. Soh. 1880 6
Vbnezubla. Obl. 4 onbop. 1881
Amsterdam. Obligation 1895 3
RoTTBBDAii.-Sted.le6u. 1894 3
Ned. N. Afr. Handels?, aand.
Arendsb. Tab.-My. Certificaten
Deli-Maatsohappë dito
Ara. Hypotheek b7 pan dlir. 4
Cult.-Mij. der Vorstenl. aand.
't Gr. Hypolheekb. pandbr. 3*/,
Nederlandsche bank aand.
Ned. Handelmaatsch. dito
N.-W It Pao Hyp. b. pandbr. 8
Rott. Hypotkeekb. pandbr. 3'/J
Utr. Hypotheekb. dito 8Vj'
Oostbnr. Ojst-Hong. bank aand. I
Rusl. Hypotheekbank pandb. 4!/i
Ambbika Equt. hypoth. pandb. 5
Maxw. L. G. Pr Lien cert, j
Ned. Hol!. U.-Spoorw.-Mij. aand.
Mij. tot Expl. v. St. 8pw. aand.1
Ned. Iud. Spoorwegm aand. I
Ned. Zuid Afr. 8pm. aand. 6
Vikrs.
97
967/.
1007/
86»/4
83 Vu
88"/,.
84%
97'Vi.
97 y i
97%
1081%,
89"/,a
77%
22
26%
101
33%
100%
1007/,
658
475
103
50
101%
198
145%
"Vi.
100
98
126%
86
80
116
111
205%
208
Slotkrs
86%
97%
887/,
41%
dito dito dito 1891 dito 5
Italië Spoorwl. 1887/89 A-Eobl.8
Zuid.-Ital. Spa my. A-H. obl. 8
Polen. Warschau Weeneu aand. 4
Rusl. Gr. Russ. 8pw.-Mjj.obl. 41/,
Baltischo dito aand.
Fastowa dito aand. 5
Iwang. Dombr. dito aand. 5
Kurak Ch. Azow-Sp. kap. opl. 4
dito dito oblig. 4
Amerika. Cent. Pao. Sp.Mij. obl. 6
Chic. North. W.pr. C. v. aand
dito dito Win. St. Peter. obl. 7
Denver Rio Gr. Spm. eert. v.a.
Illinois Central obl. iu goud 4
Louiav. Naahvilli Cort. v.aand
Mexico. N. Spw.M Ie hyp.o. 6
Miss. Kanras v. 4pCt. pref. aand.
N.-York Outas'o West. aand.
dito Ponu. Ohio oblig. 6
Oregon. Calif, lo byp. in goud 5
St. Paul. Minn. Manit. obl. 7
Uu. Pao. Hoof Ijjn ob ig. 6
dito dito Line. Col. Ie hyp. O 5
Canada. Can. South. Chert.v.aand.
Vbn. C. Rallw. Na. lo h. d. c. O
Amsterd. Omnibus My. aand.
Rotterd.Tramwe_;-Maats.nand.
Nkd. Stad Amsterdam aand. 3
Stad Rotterdam aaud 3
Beluik. Stad Antwerpeu 1887 91/,
Stad Brussel 1883 S1/,
Hong. Theisa Regullr Gcselsoh. 4
Oostbnr. Staatsieenig 1860 5
K.K. Oost. B. Cr. 1880 3
Spanjr. Stad Madrid 8 I8p8
Nkd. Ver. B?z. Avb. Spoel. oort.
100%
55
1527/,
99
106%
102
267/1,
188
14
109»/,
56%
102
11
16
118
166
61
176
203
105%,
10 5
99 /i,
9»V.
117
117'/
68»;
14
ll'/u
(.EtiLKMtllt: en 7.WAUTE
MAIIKT, COUHA.
Getrouwd:
MARTIN US JOHANNES ENGELBREGT
RN
DIRKJE JOHANNA de JONG
die, ook namens wederzydsche Familie, bunnen
hartelyken dank betuigen voor de zeer vele
blyken van belangstelling by hun hnwelylc
ondervonden.
Gouda30 November 1898.
EN
VAN
10 Kruiskade Rotterdam
Gebreveteord door Z. M. den Koning
der Belgen.
Hoofddepót voor GOUDA de Heer
Specialiteit voor het stoomen en verven van
alle Heeren- en Üamesgarderoben, alsook alle
Kindergoederen.
Speciale inrichting voor het stoomen van
pluche-mantels, voeren, bont enz.
Gordjjnen, tafelkleeden enz. worden tiaar de
nieuwste en laatste méthode geverfd.
Alle goederen, hetzy gestoomd of geverfd
worden onschadeljjk voor de gezondheid
volgens staal bewerkt.
in vierkanten bossen.
Deze Eikel-Cacao ia met melk gekookt
eene aangename gezonde drank voor da-
geijjksch gebruik) (een k 2 the siepelt vao
't poeder voor een kop Chocolate) Ala
geneeskrachtige drank bij geval van
diarrhee slechts met water te gebruiken.
Verkrijgbaar bij de voorns auto H. li-
Apothekers ens.
V» Ko. V, Ka.
f 1,80, e. 0.90, A 0.35
Qeneraalvertqgeawoordlgfr voor Neder
land
Amsterdam, Kalverstraat 103.
