BINNENLAND-
SÈWiSSj;:? i tJJ1!:!!
Abbé DAENS,
IjIpi'CIc Npoorwdgwrlilnillmien met (JUl" !)A.
- -W ,<j, ,.,4 1Mt IUI
Zomerdienst 18C9. - Aanvangen 1 Mel - H)d vau Greenwich.
lil ,7:17.7, i:li ,7. ,7» .7. iH.3. ulo i.7i i..' 3.3, .43 ...0 «.1.7.1.7..1...
i
STADSNIEUWS.
Nieuwe Parapluies
A. ran OS Az.
Itours
Amsterdam.
I
-
:r
een oorlog met de Boeren, waarin zjj Betreft:
„VolksmeetingB behooren allerwege in En
geland gebonden te worden om Morley'»
standpnnt dat hij te Arbroath heeft toege
licht, te steunen. Dat zal een natunale
ramp voorkomen. De Boeren hebben <mver-
wacht veel gedaan om de vreemdelingen de
meest mogelijke rechten binnen hun landje
te bewilligen. Als Engeland niet hun con-
eessiën edelmoedigljjk tegemoet komt, zal de
Boeren de overtuigiug worden opgedrongen
dat Engeland hen dwingen wil om oorlog te
voeren, teneinde hun hun land af te nemen.
De strooptocht van .Jameson was alleszins
geschikt om een dergelijke overtuiging te
sterken. Door onverpoosde verdraaiingen
van eischen welker inwilliging geljjk zoude
staan met de opheffing van hun onafhanke
lijkheid, zoeken wjj thims het heldhaftigste
Hollandsche volkje tot wanhoop te drijven
door hnn de revolver op de borst te zetten
met het alternatief: „Uw land of nw onder
gang 1" Boeren kunnen het alternatief dat
aldus gesteld wordt maar op één manier
beantwoorden.
Laat het Britsche volk goed bevroeden
wat een oorlog met de Boeren beteekent.
Het machtig Britsche rijk, geholpen door de
kolonisten, zullen strijden tegen hoogstens
Dertigduizend Boeren, indnsief grijsaards en
zestienjarige knapen. De Boeren, hun vrou
wen en hun kinderen zullen worstelen voor
de onafhankelijkheid van de Republiek. Het
is zeker dat het Britsche rjjk het kleine
Boerenvolk zal overwinnen, zal verpletteren,
en de vlag neerhalen van do Boeren, waar
aan ze zoo gehecht zijn, zal, maar do Brit
sche vlag zal tegelijk een onuitwisbare
schandvlek ontvangen, Engeland en Zuid-
Afrika zullen beiden verloren zijn. Want
Engeland zal willekeurig de banden van
genegenheid afsnijden, welke het eenlge mid
del zjjn om het Zuid-Afrika te behouden.
Zuid-Afrika zal bloeden en gebroken zjjn,
totcat het zich krachtig genoeg gevoelt om
zelfstandig op te treden. Enkei de inter
nationale speculanten, wier onophoudelijke
lasteringen in de pers de crisis hebben uit
gelokt zullen voordeel hebben bjj een oorlog
met de Boeren.
OHve Sojireiner verklaart overtuigd te zijn
dat do kern van het Britsche volk niet ver
langt dé Boeren hun land af te nemen,
Britsch kleed te vergieton en den Britschen
naam 'te schandvlekken, ten eindo eenigo
internationale speculanten in staat te stollen
do mijnen op don Rand in to palmenmaar
er bestaan oogonblikken in hot lovon van de
natiën, dat stilzwijgen even misdadig is als
deelneming aan de misdaad. Laat do eerlijk-
gezinde Engelsehen daarom een menschelpk
en rechtvaardig beleid in Zuid-Afrika, geljjk
wordt voorgestaan door edele Engelschen
gelijk Hcorge Oroy on William Bntlor, steunen.
Verschillende afgescheiden predikanten
to Londëli protesteorden van don kansel te
gen oen oorlog mot do Boeren.
De i,Temps" verneemt, dat de leiders der
Oostenrpsche parlementairo partijen do uit
noodiging van don heer b uehs zullen aan
nemen, om mot hom te beraadslagen over de
mogoljjkheid van een compromis.
Doch zjj znllen dit dan alleen doen, uit
plichtsbesef, met do voorwetenschap dat de
beraadslaging toch tot niets kan leiden.
De Duitschers willen vóór alles, dat de
taalverordeningen worden ingetrokken; de
Czecheu willen siechts in vrede met hunne
naburen leven, als /ij de zekerheid hebben
dat de taalquaestie zal worden geregeld naar
hnn wenschen, betzij bij verordening, hetzjj
bjj de Vet.
Zoolang deze tegenstrijdige verlangens niet
zjjn opgelost, en met 'elkander in overeen
stemming gebracht, is het onmogelijk een
grondslag te vinden voor beraadslagingen
over een compromis.
En zonder dien grondslag zal ook de po
ging van den heer Euchs tot niets leiden.
Het Hooggerechtshof te Parjjs heeft met
234 tegen 32 stemmen het requisitoir ver
zonden aan de commissie van instructie, waar
bij het onderzoek van de compententie-kwestie
wordt verdaagd tot na de sluiting der instructie.
Deen enkel incident valt er te vermelden.
Verspreide Berichten.
KlU SK1UJK.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
heeft men opnieuw getracht, de belegerden
in de Rue de Chabrol door middel van met
een catapult overgeschoten lijnen van het
dak van een huis aan den overkant van
levensmiddelen te voorzien. De poHtie ont
dekte deze pogingen, doordat eenige pak
ken op straat vielea. Een wilde jacht be
gon op de daken. Een agent viel, waardoor
zjjn revolver atging en een der vluchtelin
gen ernstig wondde. Twee personen, onder
wie de gewonde (de zoon van een oud-
commissaris van politie) zjjn gearresteerd
zjj verklaren Jules önérin en de zijnen voor
ongeveer 14 dagen van levensmiddelen te
hebben voorzien, doch weigeren de namen
van hun medeplichtigen te noemen.
Met inbegrip van de aan de winkeliers
in de Rue de Chabrol uit te betalen scha
devergoeding kost hot beleg van het fort
Chabrol de regeering tot nog toe 700.000
francs ongeveer.
Bki.oik.
Te Antwerpen is gisteren een groote
meeting gehondon ten gnnste van Transvaal.
Een adres, bedoelende een krachtig protest
tegen Engeland's doen in Zuid-Afrika, werd
aangenomen en zal aan de Britsche regeering
worden gezonden, terwijl een Transvaal-
vriendeljjke motie werd gevoteerd.
Düitscklskd.
•jm
NemiKimte
oen opzichter gestikt.
ENGELAND.' -
Tot nog toe hebben HO Engelsche firma's
zich teruggetrokken van deelneming aan de
Parjjsche Wereldtentoonstelling. I)e „British
Empire Cycling Clob" heeft het voornomen,
do tentoonstelling te bezoeken, opgegeven
en zal nu een toer door Duitschland maken.
De Dreyfnsmeeting in Hyde Park te Londen
werd gisteren bijgewoond door ruim 50.000
personen, onder wio vele leden uit den hoog-
sten stand. Aan Dreyfus en zijn echtgenoote
werden adressen van deelneming gezonden
Tengevolge vw mmyHtHontploffing zijn in
eon mijn nabij NeanRimien 8 arbeiders en
i
en gelukwenschen aan Zpla, Picquart, La-
bori en Demange.
Van andere zijden wordt beweerd, dat
sommige redenaars Frankrijk beleedjgd heb
ben en dat Franschen, die zich onder het
gehoor bevonden, ernstig mishandeld zijn.
De Koningin, vergezeld door de Koningin-
Moeder, is gistermiddag te 12 uur 54 min.
per Staatsspoor van hetLoo in de residentie
aangekomen.
Binnenkort worden te Utrecht, vanwege
de Maatschappij tot exploitatie van Staats
spoorwegen, twee instructierijtaigen in dienst
gesteld, tot onderricht van aankomende ma
chinisten, welke rijtuigen niet alleen de sa
menstelling van machines en voertuigen van
het spoorverkeer bevatten, maar ook allerlei
instrumenten tot verklaring van beweging
en het overdragen daarvan, van luchtdruk,
spanning der gassen, enz.
Gemengde Berichten.
Eergisteravond, omstreeks 7 uur, brandde
er een hooischelf af bjj den watermoleuaar
C. Rademaker te Bleiswjjk. Door de spoe
dige hnlp der buren mocht het gelukken
molen en woonhnis, die in de onmiddellijke
nabijheid stonden, te behouden. Oorzaak on
bekend.
Uit Amsterdam meldt men:
Aan het hooge winkelhuis der firma B.
Groote Co., handelaars in photographie-
artikelen in de Kalverstraat, werden gister
middag teekenen van verzakking waargeno
men. Sinds eenige weken wordt ter weerzijden
van het perceel verbouwd en geheid. Links
ondergaat bet „Café Neuf' eene geheele
verandering; rechts is het „Café du Com
merce" gesloopt en een diepe kuil gegraven
voor de fundatie van een gansch nienw
gebouw. Heden- (Zondag) middag werd
verzakking geconstateerd van bet fundament
van den voorgevel van het winkelhuis der
heeren Groote Co. Men zag een horizon
tale scheur, die zich al wijder en wijder
opende. De heer Groote, die boven het
winkelhuis woont, was sedert dagen op het
gevaar bedacht, en ontruimde intijds zijne
woning. De bouwpolitie werd gewaarschuwd,
en de zijgevel van het gebouw, aan de zijde
van het open terrein, waar het nieuwe Hotel
dn Commerce zal worden opgebouwd, is
thans .stevig onderstut. Van half zes tot
half twaalf 's avonds bleef een deel der
Kalverstraat afgezet door politie. Aan het
gebouw zelf is niet veel te zien; aan den
scheeven stand van het kozijn der buitendeur
is do verzakking het best merkbaar.
Nader meldt men nog:
Heden, Maandag, stelde de bouwcommissie
tor plaatse een onderzoek in. Er zullen nog
meer statten bijgezet worden, en de voor
gevel zal in kettingen gehangen worden, die
ergens achter het perceel aan de Rokin-zjjde
zullen worden vastgemaakt.
Nog altijd duurt de strijd der machinisten
en stokers van de Rjjnsleepvaart tegen de
reeders voort.
Voor de „Nova Cira" kwam Zaterdag
nacht een machinist te Dordrecht aan, om
te gaan varen. De wacht der machinisten
en stokers ontmoette den man, toen hg aan
boord wilde gaan, en vertelde* hem, wat er
aan de hand was; dadelijk keerde de man
huiswaarts, om niet terug te komen.
In de „Dordr. Ct." worden nog de vol
gende bijzonderheden vermeld
Zaterdag heerschte er in de nabijheid van
den Houtsteiger een groote opschudding
door 't publiek, dat door 't samenkomen
van een sterke politiemacht nieuwsgierig
geworden was.
In de Voorstraathaven bjj dien steiger
lag de „Wodan" van Derksen lustig op te
stoken. Er waren echter geen machinisten
of stokers aan boord; de ondste zoon van
Derksen, kapitein van de „Louise", fungeer
de als kapitein, ter vervanging van een an
deren zoon van Derksen, die kapitein van de
„Wodan" is, maar nn als machinist dienst
wilde doen; en een zoontje van den kapi
tein der „Emil", ook een boot van Derksen,
speelde voor stoker.
Daar het echter al meermalen gebeurd
is, dat de „Emil" van Derksen opstookte,
zonder dat er gevaren werd, wat het volk
toeschreef aan plaagzucht, werd ook nu het
geval met de „Wodan" niet zoo zwaar op
genomen. De machinisten eh stokers hiel
den niettemin een oogje in het zeil, en in-
tusschen vermeerderde de politiemacht aan
zienlijkvier rijksveldwachters met gewe
ren gingen aan boord, en aan den wal de
den een groot aantal politieagenten onder
den commissaris dienst.
Door al dat politievertoon groeide het
publiek sterk aan. De machinisten en sto
kers hielden zich echter kalm.
Om 11 nar begon dit aldoch te-vergeefs
wachtte men op het afvaren der „Wodan".
Om half 2 gebeurde dit. Onder een hoera
der machinisten en stokers stoomde de
„Wodan" de Noord in.
De proef is een zeer dure geweest, die
zeker niet zal worden herhaald.
De „Wodan" gelukte het, door het flinke,
maar gematigde optreden der machinisten
en stokers, wien twee sleepbooten ten dien
ste stonden, slechts twee schepen aan te
maken. Het grootste vaartuig moest zjj ach
terlaten, doordien de schippersknecht de
zjjde der stakers koos.
Ten overvloede maakte de kapitein der
„Emil", die op de „Wodan" aan het roer
stond, te Bolnes groote averij bjj een po
ging om het bootje der machinisten en sto
kers, dat aan stuurboordzijde aan den zui
delijken wal voer, in den kant te zetten.
De kapitein verloor daardoor zjjn sleep uit
het oog, met het gevolg dat een der schepen
tegen de raderkast van een zeeboot botste.
De geheele roef van het vaartuig werd in
gedrukt en een groot deel van het want
is stnk
Alles is overigens in goede orde afge-
loopen.
Het bootje der stakers arriveerde Zater
dag-avond onder luide hoera's te Dordrecht.
In het kamp van Millingen zjjn, waar
schijnlijk ten gevolge van overmatig drinken
van kond water, een korporaal der grena
diers en een milicien van het 7e regiment
overleden.
6.— 7.80 7.88 8.19
door 7.87
Gouda. i
Moordrecht
Nieuwerkerk 7.84
Oapelle 7.81
Rotterdam M. 8.80 7.10
RotterdamD.P. t 8>48
Rotterdam B. 0 8.18
Alleen dee Dlnadaga. (J) Alleet
W
8.88 9.01
M6
8.88
8.89
9.08 9.19
GOUDA—-ROTTERDAM aiaa «araa.
11.81 18.18 18.88 1.85 1.11 8.88 8.88
9.56 10.18
11.18
11.80
11.18
11.85
11.48
11.81 18.88
1.—
1.7
1.18
1.88
1.88
8.80
5.08
5.40
(<0
5-19
4.58
6.81
6.11
7.18
7.66
8.17 8.88
10.10
10.89 10.17
11.11
V
4.66
0
0
'0
8.08
0
10.17
9
9
t
6.01
0
0
'0
1.10
0 S
10.14
0
0
6.09
0
0
0
8.17
e F
10.81
0 9
0
V
6.18
5.80
6.80
7.88
8.16
r 8.60
10.40
10.47 10.66
9
4.68
9
9
0
't
0 0
9
0 0
11.81
0
0
9
.9
9
8.60
0
0 0
F
H) Hollendeeke Spoor.
Rotterdam Beura
Rotterdam D. P.
Rotterdam M. 5.85
Oapelle 4.68
Nieuwerkerk 5.08
Moordrecht6.11
Gouda 8.17
6.86
6.66
8.08
8.14
8.S0
8.10
7.15 7.87
7/6
8.40
33
9.40
ROTTERDAM 90ÜDA Tioa Tam.
- 11*87 ll'48
*.68
8.89 7 84 8.08 1.14 9.00 10.0
10.19
10.89
10.88
10.43
10.17 114*
11.85
18.18
Alleen le en 8e klaeae (eitre betalen), (e) Facultatief, op den loop kan niet
11.54 1 f.06 18.84 1.14
(H) Hollandeehe epoor.
aa.
H
7.80
0
0 0
0 1.05
0
0
3.40
9
9
4.15
0
9
0
0
6.41
9
0
0
0
9.19
0
0
10.10
1.84
8.68
4.05
8.37
5.15
5.85
9
6.17
0
8.—
0
9.68
f
L54 f
8.87
0
9
6.87
0
9
9
10.08
f
1.01
0
0
9
4.54
0
0
9
6.84
9
0
0
10.16
9
8.08
6.01
6.41
0
0
9
10.11
0
1.14 1.85
'.11
8.09
8.18
5.07
K.46
3.31
6.18
6.57
8.18
8.10
9.68
10.1»
10.89
Gouda
ZeTenhuieen-Moerkapolle
Soetermeer-Zog waard.
Voorburg
a Hage.
7.86 8.09 8.83 8.'8
7.87 9.00
7.48 9.09
8.01 9.11
8.07 8.85 9.10 9.88
9.88 9.67
9.68 10.86
10.1911.16 11.19
11.80
11.81
a ll-"
10.4111.46 l«.—
19.16
19.56
GOUDA DEN HaAGtiae aam.
1.08 1.01 8.18 8.56 4.18 4.66 6.86
ï.ii
i.» ut
„l.tB 8.81
1.80 1.48 8.41 4.18 4.41 1.87 8.18
11.18
8.18 7.17 7.88 7.8» 8.88 8.1» S.18 10.18 10J» 10.40
8.11 f -* 10.18
-8.88 - fc - 10.87 - - -
".88 C— 10.8»
4.11 8 48 7.4s 1.011.41 8.48 8.18 1.40 10.48 10.81 11.07 11.88
Tik 1°)
5.41 8.05 1.06 7.80 7.46 S.as 8.00
Zeronh.-Ma. 8.18- - - - - J7 17 8.14 8 87 4.17 8.08 8.18 4.00 6.10 7.87 1.10 8.18 «.88 10.1! 10.IV
Gouda.
Oudaw.
Woerd.
Utrecht
5.10 6.84 7.60 1.98
6.86
6.48
6.08 7/5
4
V.07
LG«19
.«O I DA-I TI BUHT vieemee H
10 67 11.00 11.40 1.10 8.17 8.81 1.87 6.06
11.14 - -
H |9 1.85 8.84
1L86 U.81 1.1» 8.08 5.50 6.08 6.11 G 80
-TT
8.66
7.10
7.1»
7.19
8.16
8.88
S.69
10.81 11.00
10.88
10.66
11.18 11.84
S O U D A—A M8TIRDAM. riae teraa.
Gouda 6.*9 8.09 8.17 9.11 10.1010.67 19.01 1.1»4-
5.18 6.18 -.88 8.16 1.16 9.18 9.89 10*60 11 09.
Am«t.W. 4.01 4.43 »,0. 10 1» 10..4 ll.44 1.A7AMM34.li
4.37 4.00 6.37 8.S7 8.1 !».0010.04 0.101043l.lf 11.11
Ailit.C. 8 1» «.05 »I0 10.30 11,0» 1 03 1.1» «.13 ».4l 4.M II»
4.13 7.1» 8.30 ».l» 1» t» 10.33 11.00 11II 11.07.
Utrecht
Woorden
Ou do»'.
Gouda
8.3» 3.3» ».a» B),31 JJ
1 6.17 0.33 7.38 8.1o 8.4» 10.1» 10.3. I I.»» l»Jo» »A0 3.6» Mi 3^3 4^1 WL 7^3 10_00 10.84
3.14 4.33 8.14 10.»» U.»5 ,,!7 »,4»
lm.ec -41» 7.7» 7 40 0. 3 ».4« '1.11 U.O i U.I ».M 1.1»
I 31 4.41 4JI 6 83 7.13 3.10 >.13 0.43.
Am. W 3.4» 4.30 7.8» 7.4» 0 80 10 00 11.80 13.13 11.401.41
a.»0 3.4» 3.0 0.18 3.30 7.30 1.13 ».40 1».00.
tout. 7.11 7.34 3.18 8.4» 1».18 10.41 U.H 1.0» l.»41.83 4.17
4,81 3.47 7.3» 7.85 3.14 ».1« 10.17 11,10.
GOUDA, 19 September 1899.
Eergisteren zonden vele Gouwenaars een
brief aan kapitein Dreyfus, met betniging
van sympathie.
Het adres van Mr. J. Reepmaker aan
Mevrouw Dreyfus ligt hier ter stede ter
teekening in het Café „Vredebest".
Aan het verslag van den toestand der
gemeente Gouda over 1898 ontleenen wjj
nog het volgende:
Het onderwijs in de handwerken voor
meisjes werd gegeven:
op de Eerste Kostelooze School door 2
onderwijzeressen def school ea twéé uitslui
tend daarvoor aangestelde onderwijzeressen;
op de Tweede Kostelooze School door 8
onderwijzeressen der school en twee onder-
wjjzeressën uitsluitend voor de handwerken
op de Tusschenschool door twee onder
wijzeressen der school en twee uitsluitend
daarvoor aangewezen onderwijzeressen;
op de Eerste Burgerschool voor Meisjes
door vier onderwijzeressen der school, en
op de Tweede Burgerschool voor Meisjes
door de onderwijzeressen der school.
In de regeling van dit onderwijs op de
Tusschenschool kwam eene verandering.
Sedert 1 Februari wordt het onderwjjs in de
nuttige handwerken, dat vroeger buiten de
gewone schooluren viel, binnen die school
uren gegeven, als gevolg waarvan de jaar
wedde van Mej. M. W. Kruisheer, onderwij
zeres uitsluitend voor de handwerken, wier
werkzaamheden zjjn vermeerderd, krachtens
Raadsbesluit van 28 December 1897 met
f 100.verhoogd werd.
Het onderwijzend personeel onderging de
volgende wijzigingen.
Aan de le Kostelooze School werd in de
plaats van den heer C. Zoet, die op verzoek
eervol ontslag verkreeg, tot onderwijzer be
noemd de heer P. de Vos. De onderwijzer
C. W. J. NatZjjl behaalde de hoofdacte.
Aan de 2e Kostelooze School ontviel door
het overlijden van den heer J. Visser een
verdienstelijk onderwijzer. In deze vacature
werd voorzien door de benoeming van den
heer P. S. Dauvellier. Voorts werd op deze
school aan Mej. G. Schinkel op haar ver
zoek eervol ontslag verleend als onderwij
zeres, terwjjl in hare plaats werd benoemd
Mej. T. W. de Bock.
Aan de Tnsschenschool werd de tijdelijke
onderwijzeres Mej. C. W. Schriek definitief
aangesteld nadat Mej. J. P. Burgersdjjk tot
onderwijzeres aan de 2e Burgerschool voor
meisjes was benoemd. De onderwijzeres
M. B. Burgersdjjk verkreeg de acte voor
het Engelsch.
Aan de le Burgerschool voor jongens
werd tot onderwijzer benoemd de heer J.
A. Donk en znlks ter vervanging van den
door zjine leeriingen zeer gewaardeerdon
onderwijzer H. Robbèrse, die na een lang
durig ljjden overleden was.
Aan de le -Burgerschool voor meisjes werd
Mej. E. P. J. Jager op haar verzoek ont
heven van de opdracht om tevens onderwijs
te geven in de beginselen der Fransche taal,
met welk onderwijs daarop Mej. M. Kruis
heer, onderwijzeres aan die school, werd
belast.
Aan de 2e Burgerschool Voor jongens
werd wegens het sterk toegenomen aantal
leerlingen de vacature, die sedert 1894 had
bestaan, weder vervuld door de benoeming
van den heer L. J. den Hertog als onder
wijzer. Vóór dat deze in fnnctie kon treden
nam Mej. A. M. Teeling de betrekking na
de groote vacantie tot 31 December waar.
(Wordt vervolgd.)
AmmeEstol. Tot lid van den gemeenteraad
alhier is gekozen de heer W. Ooms.
Alfin a/d. Rijn. In de Zaterdag alhier
gehouden jaarljjksche vergadering van open
bare en bijzondere onderwijzers in het arron
dissement Woerden stelde de heer Hempenius,
hoofd eener school met den Bjjbel te Zwara-
merdam, na eene lezing van den heer D<
van Dnin, eveneens hoofd eener school met
den Bjjbel, over „opvoeding tot waarheids
liefde en verdraagzaamheid", de volgende
motie voor: „De onderwijzers en onderwij
zeressen in het arr. Woerden, vergaderd op
16 Sept., gehoord de lezing van den heer
Van Duin, spreken hnnne afkeuring uit over
de werkgevers te Saaxnmhuizen, die hunne
arbeiders ontslaan, als zjj de kinderen zenden
naar de school met den Bjjbel te Baflo."
De heer Hage, hoofd der openbare school
te Alfen, dit voorstel na de rede van den
heer Van Dnin betreurende, stelde voor de
motie te wijzigen als volgt„De vergadering
spreke hare afkeuring nit over den invloed
door kerkbesturen, werkgevers, enz. op ouders
uitgeoefend, opdat dezen hunne kinderen naar
eene andere school zenden dan zjj zelf wen
schen."
De heer Kalsbeek, hoofd eener school met
den Bjjbel te Woerden, stelde ten slotte eene
motie van orde voor, die met algemeene
stemmen, behalve die van den heer Hempenius,
werd aangenomen. Welke de inbond van deze
motie van orde was, wordt niet gemeld.
De kiesvereeniging „Ons Belang" alhier
had tegen gisteren avond een openbare ver
gadering uitgeschreven waarih Abbé Daens
als spreker zou optreden. De zaal „Kunstmin"
was geheel gevuld, ieder was belangstellend
dezen geestelijken te zien optreden. Door de
geestelijkheid was Zondag in de R. C. kerken
afgeraden niet naar deze lezing te gaan, dit
nam niet weg dat er toch vele Katholieken
waren opgekomen en zjj zjjn zeker niet te
leurgesteld: Abbé Daens heeft geheel en al
de geloofskwestie er buiten gelaten, hjj schil
derde op zeer humoristische wjjze de ver
schillende toestanden.
De vergadering werd geopend door den
heer J. Brinkhuis, die hoopte dat ook hier
ter stede Abbé Daens iets zon mifcen bij
dragen tot heil van den werkman; op ver
schillende plaatsen was spreker met succes
opgetreden en overal had hjj goede indruk
ken nagelaten. Te Breda kon men voor
deze lezing geen zaal krjjgen, eindelijk gelakte
het een tuin van een particulier te krjjgen
en op een wagen had spreker zjjn toehoor
ders toegesproken. De Abbé Daens verkreeg
daarop het woord en zeide o. a. het volgende
De negentiende eeuw, zegt hjj, moge hare
gebreken gehad en schande en ellende over
velen gebracht hebben, haar kan ten slotte
de lof niet onthouden worden het vraagstuk
van de volkswelvaart gesteld te hebben op
den eersten rang, zoodat de bljjde dageraad
aanbreekt voor eene nienwe democratische
maatschappij. De wereld gaat zwanger van
nieuwe tjjden van rechtvaardigheid, broeder
lijkheid en meer welzjjn voor de arbeidende
klasse. De edele grijsaard op den pauseljj-
ken stoel van Rome, heeft in zjjne encycliek
de kwaal in het juiste licht gesteld en er de
medicjjn naast geplaatst. Als men zjjne raad-
vingen volgt, zal het goed gaan en znllen
latere tjjden hem den naam geven van Fans
der werklieden. De encycliek is voor het
overige niets dan het geven van toepassing
aan de leer van het Evangelie.
De grondslag van de christelijke demo
cratie is de godsdienst. Geen vrjj volk zonder
godsdienst en altaren. Toch kan hjj samen
werken, óók met socialisten, voor zoover het
gemeenschappelijke punten van aanraking
betreft. Daarna kan men weder scheiden,
daar men uiet getrouwd is voor de eeuwig
heid. Eerst kan men gezamenlijk aan den
arbeid de eer doen toekomen die hem toe
komt, alsmede aan den arbeider een passend
loon voor zjjn werken en genoegen, en daar
mede kwam spreker tot het ontwikkelen van
het program der christeljjk-katholieke demo
cratie.
Ook te dien opzichte kwam, het spreekt
wel van zelf, zjjn betoog overeen met hetgeen
hjj te Enschede en Hengelo in het licht had
gesteld. Hjj erkende ook nu dat er verschil
in stand moest bljjven bestaan dat is onver
mijdelijk, en wie bet anders zon willen, droomt
een liefeljjken droom, maar het is en bljjft
een droom. Wat de christelijke democratie
wil afschaffen, het zjjn de onnatuurlijke, de
niet onvermijdelijke verschillen. Zjj wil het
kiesrecht, het evenredig en daarna het vol
komen zuiver algemeen kiesrecht, voor het
volk, opdat het daardoor materieel in betere
conditie kunne komen, beter voedsel, betere
woning, verzekering tegen rampen en onge
lukken, tegen ziekte en ouderdom, bovenal
staatspensionneering, veredeling van het werk
redeljjk loon, gematigd werk, geen overma
tige arbeid tegen hongerloon, beperking van
den arbeid van kinderen en vrouwen, beper
king oak van den onzedeljjken nachtarbeid.
De st^lt kan daartoe medewerken en heeft
verder te zorgen voor degeljjk onderwijs,
teneinde de volksonwetendheid te vetdrjjven.
Leerplicht moet worden ingevoerd. Hjj is
niet rechtstreeks tegen het kapitaal, wél
tegen de opstapeling van kapitalen in ééne
hand hjj is tegen den overtolligen overvloed
terwjjl anderen gebrek ljjden. Daar zjjn er
velen die zóó veel bezitten, dat zjj hun eigen
bezittingen niet kunnen beheeren en er ad
ministrateuren op moeten nahouden. Is dat
een leven voor een mensch Wie na veel
jarigen arbeid zich welvaart heeft verzekerd,
laat die rustig rentenieren, maar dat bljjvend
ophoopen van kapitalen in eene hand, is niet
goed te keuren. Het algemeen kies- en
stemrecht ii bestemd in dat alles verbetering
te brengenc
Het grootste gedeelte van sprekers betoog
was gewjjd aan het afschilderen en veroor-
deelen van Belgische toestanden op maat
schappelijk en politiek gebied, waarbjj het
aandeel dat hjj neemt, ook in den strjjd in
het parlement, niet onvermeld bleef. Men is
daar nn eenmaal aan het omverwerpen van
ministeriën, zeide hjj, en zal daarmede voort
gaan totdat de democratie zegeviert. Onze
christelijke vereeniging, zoo besloot hjj, is
geen politieke partjj, zjj is noch liberaal,
noch conservatief, noch katholiek of revo-
lutionair; zjj is eene sociale partjj, die er
naar streeft om de maatschappij te hervor
men op den grondslag van rechtvaardigheid,
broederlijkheid en verdraagzaamheid over
eenkomstig het Evangelie en de encycliek
Rerum Novarum. Hjj roept allen op, van
welke richting ook, daartoe mede te werken
en zich te vere enigen tot ééne volkspartij,
die almachtig zal wezen, want zjj zal strijden
voor het recht. God zal met haar zjjn en
haar doen zegepralen.
Na het uitspreken van deze rede volgde
een krachtig applans.
Na een pduze van 15 minuten zou ieder
in de gelegenheid zjjn aan spreker vragen
te doen of van gedachten te wisselen.
De heer J. IJsselstjjn vroeg daarop het
woord; hjj had van den heer Daens zooveel
over het kapitaal hooren spreken, maar vroeg
spreker waar bljjven de kapitalen van het
Katholicisme, wanneer hjj mjj daar een goed
antwoord op kan geven, dan zal ik met hem
medeg^an in dezen strjjd.
De heer C. D. Julius vroeg, daar de heer
Daens optreedt voor de werklieden en op
het oogenblik in Nederland optrad hjj de
encycliek van den Pans op zulk een hoogte
had verdedigd.
De Abbé Daens was het met don heer
IJsselstjjn eens, dat ook van die kapitalen
de noodige belastingen moest worden betaald,
hjj noodigde den lieor IJsselstjjn uit hem
medu te doelen, waar die kapitalen waren
en den heer Julins antwoordde hjj, dat hjj
alleen de encycliek had- tot richtsnoer geno
men, maar dat het er niet op aankwam van
wien die uitging, als de heer Julius een en
cycliek had uitgegeven die nog beter was,
zou hjj zeker dien aanbevelen, hjj vroeg niet
van wien de waarheid kwam, maar wel of
het de waarheid was.
Daarna vroegen de heeren vart de Werke
en Kok het woord, die beiden een lnns braken
voor de burgerklasse, daar er zeer zeker
drie rangen in de maatschappij behoorden
te zjjn en te bljjven.
De voorzitter van „Ons Belang" de heer
N^ A- van der Ree, nam daarop het woord,
bÜ dankte in de eerste plaats den oerwaar-
digen spreker voor zjjn optreden hier ter
stede, hjj hoopte dat het zou bijdragen tot
verbetering van den toestand voor den werk
man, en in de tweede plauts beval hjj een
collecte aan, daar deze lezing veel geld kostte.
VERSCHEIDENHEID.
De heer VV., bloemist te Sassenheim, is
Donderdag, toen lijj in een rjjtuig uit Katwjjk
kwam, met groote vaart in de gemeente
Rhjjpsburg tegen een stoenen wegpaal gere
den, met het gevolg dat hjj tegen den grond
smakte en na eenige oogenblikkon overleed.
INGEZONDEN
Gonda, 19 Sept. '99.
M de H
In het „Goudsch Nieuwsblad" van Maandag
18 Sept., (No. 194), las ik bet volgende in
gezonden stnk: -
Mijnheer de Redacteur!
Veroorloof mjj, een woord van hulde aan
de 108 Gouwenaars te brengen, die in de
afgeloopen week een telegram van deelneming
zonden aan Dreyfus, „le (la) victime", „het
slachtoffer, dat geheel de beschaafde wereld
aan zjjne zjjde heeft in den strjjd van recht
en waarheid". Zoo staat het in dit telegram,
een jnweeltë van taal en stjjl.
M. de Red., ik reken mjj ook tot de be
schaafde wereld, al heb ik dit stuk niet
onderteekend.
Het telegram kostte volgens do G. Ct.
f 17.80, dus ieder onderteekenaar was voor
161cent klaar, ik wil zeggen beschaafd,
't Is inderdaad een „koopje". Het verwon
dert me alleen, dat er niet méér van dat
koopje geprofiteerd hebben.
Üe reden daarvan zal niet gelegen zjjn in
de kosten, maar waarschijnlijk hierin, dat
leer velen niet geloovcn aan do stoute be
wering „geheel de beschaafde wereld staat
aan uwe (Dreyfus) zjjde".
Als de 108 Gouwenaars op den ingeslagen
weg voortgaan, dan zal er nog menigmaal
uit Gouda een telegram van sympathie ver
zonden woeden en zonden wjj al vast kannen
beginnen met eed telegram bjjv. aan de
Finnen, die door de Rassen en aan de Ar
meniërs, die door de Turken verdrukt worden.
Het geldt hier niet één persoon, maar inilli-
oenende voldoening kan dus zooveel
grooter zjjn.
Hoogachtend,
UEd. dw. Dienaar,
X.
PS. Ik heb niet gelezen, of de heeren
een paar maanden geleden ook een telegram
van sympathie hebben verzonden aan den
armen 'Schoolbroedcr Flamidianns te Rjjssel,
misschien heb ik 't over 't hoofd gezien.
X.
Ik verzoek U beleefd het in zjjn geheel
over te willen nemen opdat ook anderen
als de paar lezers van het „G. N." er van
kannen kennis nemen pn zich amuseeren.
Het is wjjd bniten m'n gewoonte te schrjj-
ven naar aanleiding van ongeteekende stok
ken, doch dit juweeltje (juweeltje van taal
en stjjl doet me naar de pengrjjpen. Ik ben
dankbaar: want de man (ik vordacht eerst
een baker als de maakster van deze proeve
van stjjl) heeft me een kostelijke vjjf minu
ten bezorgd.
Ten eerste brengt X „hulde" aan lui
waarmee hjj het volstrekt niet eens is, ten
tweede begint X te schoolmeesteren zonder
het ojfleieele afschrift van de Rijkstelegraaf
gelezen te hebben hoewel ik in de couranten
zog dat het ter inzage lag.
Dat X verder zich óók tot de beschaafde
wereld rekent, kan niemand op tegen heb
ben, want al cjjfert X nog een poosje zal
niemand uitmaken dat ieder die niet getee-
kend heeft onbeschaafd is.
Meneer X heeft leuke opvattingen, naar
het schjjnt, omtrent „beschaafde wereld."
Telegrammen zenden aan de Finnen en
Armeniërs is wéér kostelijk gevonden. N.
B. Zuiver politieke aangelegenheden waarmoe
de Gouwenaars toch stellig niets mee te ma
ken hebben..
En nn nog dien armen Schoolbroeder
Flamidianus er bjj gehaald en X is met z'n
inzending gereed. Als X weet wat deze
bravo man in z'n ingezonden stuk voor eene
rol te spelen heeft, dan komt hem een mo
numentje toe.
Ik vermoed dat X veel in Mark Twain
gelezen heeft en de Gouwenuars zoo langs
z'n neus weg er is eventjes te pakken wil
nemen.
Ik wou dat ik do jffKtr kende, van hem
Valt véél te loeren en is beslist met zéér
véél aanleg, neen talent, begaafd en- zal het
in het humoristische stellig ver brengen, als
hjj er al niet door boven op is.
Een ding moet ik gewonnen geven, n.l.
wanneer de opstellers van het telegram
zich gewend hadden tot Pastoor Thissen dat
't er wat nettor had uitgezien.
M. de R., wél bedankt vbor de gastvrijheid.
EEN VAN DE 108.
n.-iur» v/iti—i u m firn. hiiu,
d to Peon. Ohio oblig. 8
voor Dames en Heeren.
Md. Taitlonr.
Kleiweg 7373a, UOUDA
Telepkotm Mo- 31.
van
16 SEPTEMBER
yedeklanli. Gort. Nod. W. 8 l'/t' 8P/4
dito dito ditc 8
dito dito dito 8
Honqa*. Obl.Gou II. 1881-93 8
(talie. Irisrthryfing 1868-81 5
Ooit ene. Obi. in pipior 1868 6
dito io tilfer 1868 6
Poetuoal. Obl. mot coupon 8
dito tiokel 8
iluaLANp. Obl. Binnenl. 1898 81/,
dito Gooons. 1880 5
d to bij Rutin. 1889 4
dito bjj Hop 1889-tfO 4
dito in goud. Icon. 1883 6
dito dito dito 1884 5
Spanje. Perpet, schuld 1881 4
Tdekeij. Üopr.Conv. leen. 18V0 4
G« b euing aerie D.
G'JO. lneiiin. sere 0.
Zuiu-Apb. Rop. r. oblg 1891 6
Mbiioo. Obl. Buit. 80b. 1890 6
Venezuela. Obl. 4 onbop. 1881
AtfETEEDAM. Obligation 18V6 8
Rottbedam. St.ul.loeu. 1894 8
Ned. N. Afp. Huulo'e». «and.
Arend b.Tftb.-Mü.Corlifi «ton
Deli-Maatachappy J:i"
VrkrH. Slofkrs
dito
Cult.
Hjrpc
i.-Mjj.
Am. Hypotheekb. paudbr. 41/,
etenl. onnd.
1. pondbr. 8'/|
Nederlandache bank und.
Nerf. Haudelmaatach. dito
N.-W It Pao Hyp. b. pandbr. 8
Rott. Hy >otheokb. pandl r. 4'/,
Utr. Hypotheekb. dito il/t
ÜQ8TKNR O >at-Hong. bank aan l.
Rusl Hypotheekbank paudb 6
Amerika Kqut. hypoth. pan Ib. 8
Mmxw. L. G. Pr Libn .erL 6
Ned. Holl. IJ.-Spoorw.-Mjj.aand.
Mjj. tot Kxpl. t. St. 8pw. aand.
Ned. Iiid 8poor*regm/'a^.d
Ned. Zuid Afr. Spm.Wnd. 8
dito dito dito 1891 dito K
(talie Spoor*I. 1887/89 A-Kobl.8
Zuid *1101.8p* mjj/A-H obl. 3
Pol^N. Warachau Weenen aand.
Rcil Gr. Ruaa. 8pw.-Mg.obl. 5
Baltiache dito aand.
Faatowa dito aand. 6
Iwang. Dombr. dito aand. 6
Karak Ch. Axow-Sp. kap. opi. 4
dito dito oblig. 4
Amerika. O nf. Pao. Sp.Mjj. old. 6
Ch e. k North. W.pr. C. aand.
dito dito Win. St. Peter. obl. 7
Denrer fc Rio Gr. Spm. eert. r.a.
Iliinoia Central obl. in goud 4
Louia?. fc Na hvilHOert. rnaad.
8D/4
817/,
93»/,
98%
93/a
93,
IOOV4
88»/4
88l/,a
88U/„
2*1/,.
65
96%
96»/, a
96»/4
1017/,
67%
67%
92%
a
100%
88V4
90»/4
91
99%
6 tl
435
is-
66»/,
108
20D/|
164%
96
118
U0»/4
90
29»/,
118%
10
124
235'/,
100%
55
15
161%
97%
98%
100%
100
118%
1811/,
51
10S
78
Mexi 0. N. 8pw.M le hyp.o. 6 1081/.
?.4pCt. pref. aaad. 87
76V,
Miaa. K inras
W -Vnvlr flniia n Ir. Waai aand
«El»/ aal/
