MANTELS, COSTUMES,
BINNENLAND-
Ulrocte Spoorwegverbindingen mei UtiliDA. Wlnlerdienst 1899-1900
AanitevanRen I October - Tyd van «reeinilrli.
i
1
r
fenba ni 4 Opobrt Verjaderiig ii ale
it SpeliiKj, Dind^mnd.
STADSNIEUWS
PARAPLUIES W
A. van OS Ai. 3
Itours van Amsterdam.
Illuuse.ii, .lapDiistufleu, Pellerijen
LL SAMJSOM.
doch Du Pity weigerde hem den toegang.
I)e heer, een tandarts, Geoffroy Denelder
genaamd, werd grof. Da Paty sprong op het
perron en beiden raakten handgemeen. Bij
aankomst te Parijs werden beiden naar het
politic-bureau gebracht.
Dumem.AKD.
De czaar en de czarina van Rostand zjjn
gisteravond te 8 nar met hun drie dochter
tjes ait Darmstadt naar Berlijn vertrokken.
By de gemeenteraadsverkiezingen te Ber
lijn hebben de sociaal-democraten nieuwe
zetels veroverd. Gekozen werden 12 solialis-
ten en 0 liberalen, terwttl de eersten in de
drie herstemmingen met ban candidate!! be
trokken zijn. Hedert 1803 is het aantal op
sociaal-democraten uitgebrachte stemmen
verdobbeld.
Aan het departement van binnenlandsche
zaken is ter hand genomen de organisatie
van een museum voor arbeidersbelangen, dat
hoofdzakeljjk zal dienen tot bevordering van
voorkoming van ongevalten, wonlngbygiene
en verbetering van voedingsmiddelen.
POITUOAL.
Op het oogenblik. liggen te Oporto 51
pestlijders In het hospitaal.
Itai.iS.
Jn de provincie Padaa zyn dit jaar 700
miliciens, voor zy werden opgeroepen, ge
deserteerd en grootendeels de grenzen over
getrokken.
OOHTEIfKIJK'HovaARIJK.
Het weerkundig bureau te Weenen heeft
verklaard, dat het abnormale, zoele weder
der laatste dagen waarschijnlijk nog gerui-
men tyd zal aanhouden. De oorzaak er van
iN de sterke neerslag in .September. Waar
schijnlijk zal de geheele winter zacht en zoel
zijn.
Tot nog toe zijn in Oostenrijk ongeveer
7.800 personen van de Katholieke in de
Prot-Mftantscho kerk overgegaan.
De hertog van Orleans is te Weenen
aangekomen.
Hjj pene bevolking op 31 December 1898
ven 5,083,97*1 zielen bedroeg het aantal kie
zers In liet rt)k
krachtens art. la der kieswet 52»,Md)
ambtshalve ingeschreven1780 in verhand
roet art. 112573 ln verband mot art. 12;
totaal krachtens art. la 528,022.
Krachtens art. tb lo. a. wegens bewoning
vati een huis 2695 volgens aangifte on 6679
"ambtshalve b. wegens bewoning van. twee
huizen aangegeven ,102, ambtshalve 34u,
wegens bewoning van een vaartuig: aan-
gilto 101, ambtshalve 538.
Krachtens art. lb 2o.a. wegens dienst
betrekking 15434b. als inwonendo zoons
6067c. pensioentrokkendeo, aangegeven 63,
ambtshalve 168; d. wegens dienstbetrekking
en pensioen 64 e. wegens inwonendo zoons
en pensioen 19
molds
^V^achtmiH art. lb 3o.a. wegen» inschrtj;
'ving grootboek, volgen» aangifte 13,
halve 20b„ inlage Rijkspostspaarbank aan
gifte 678, ambtshalve 1616.
Krachtens art. lb 4o. wegen» examen,
aangifte 570, ambtshalve 1469,
Totaaf art, lb 36270.
Totaal art. la. en b. 564,292 Ten vorigen
jare bedroeg dit eindcyier .">54,584,
Kiezers voor de provinciale Staten, krach
tens art. 1 en in verband met art 6 563,609,
tegen 554,401 ten vorigen jare.
Kiezers voor den gemeenteraad, krachtens
art. la in verband met art 7526,768
krachtens art. lb in verband met art. 7
6560totaal 533,328, tegen 516,451 ten vo
rigen jare..
Gaat de terugkomst in bet moederland
van een afgetreden gouverneur-generaal van
Nederland »cb-IrtUë gemeenlijk onopgemerkt
voorbij, niet alzoo was dit het geval met den
terugkeer van den laatstelijk vervangen land
voogd jhr. C. van der Wgck, die gisteren
voormiddag tegen hall ell met mevrouw v.
d. Wjjck te 's-öravenhage arriveerde.
lli' herinnering aan de moeilijke bestuurs
taak, die de afgetreden bewindsman met zoo
veel geestkracht heeft gevoerd, was voor
vele hooggeplaatste autoriteiten nit Nederland
en dc koloniën een reden om de oud-gouver-
neur-gencraal een hartelyken welkomstgroet
te brengen.
H. M. de Koningin had er in de allereerste
plaats prijs op gesteld den voorma'igeii ver
tegenwoordiger van bet hoogste gezag in
Indië te doen complimenteeren en bad daartoe
afgevaardigd den kolonel baron Sirtema van
Grovestins, adjudant van H. M.
Uit den kring, die den heer Van der Wjjck
opwachtte, trad bet eerst Hr. Ms. adjudant
op hom toe en wensehtc den oud-gouvernenr-
generaal geluk met z(jn bchonden terugkomst
rta zijne in India volbrachte taak.
Dc heer Van dor Wjjck verzocht hierop
den adjudant aan 11. M. zjjn eerbiedigen dank
te willen overbrongen voor dit verrassend
bljjk van Hr. Ms. belangstelling.
En na deze eomplimenteering werden den
ex-gouverneur van alle zjjdcn banden toe
gestoken uit de rjj der autoriteiten te zijner
ontvangst voor (U wachtzaal geschaard.
Dc heer Van der Wjjck nam Van ieder
persoonlijk den welkomstgroet in ontvangst
en was blijkbaar verheugd, sommigen, met
wie hjj tjjdens zgn bewind'in veelvuldige
aanraking was geweest, in 'welstand weer te
zien, zooals don oud-minister Bergsma, den
minister ('romer, generaal Vetter, jhr. Rëcll,
admiraal Kruys e. a.
De gezondheid vau den lieer Van der Wjjck
Hot zichtbaar niets te weiischen over.
119 heelt introk genomen ia bot pension
aan do Söpliialaan der 's-Gravcnhaagsclic
Pensionmaatschappy.
De Commissaris der Koningin in Zuid-
Holland, de hoor Koek, heelt oerglstoren voor
een achttal dagen don Haag mot verlol naar
het buitenland verlaten.
Gedurende z9ne afwezigheid worden zijne
lunctiën waargenomen door liet lid van Ge
deputeerde Staton ror. G. J. Goekoop.
Gctnengrle Berichten
Hjj don commissaris vau politic te Bergen-
op-Zoom beeft een beer uit Rosendaal, ko
mende met den trein uit Vlissingen. aangifte
gedaan, dat by met een viertal he< ren kaart
pelende een bedrag timeben zeshonderd en
zevenhonderd gulden heeft verloren.
Men meldt uit Bloemendaal
Alhier heeft gisternacht een brutale in
braak plaats gehad by den heer Roesrink.
Veel zilver is ontvreemd.
Uit Hoogeveen wordt aan1 de „Ass. Ct"
geschreven
In de Zondagavond gehouden godsdienst
oefening in de Ned. Herv. .kerk hebben we
derom ergerlyke tooneelen plaats gehad.
Kvenals toen de vorige maal de predikant
Douwen uit Zuidwolde voor een kleine schare
optrad, werd by ook nu in zyne predikatie
belemmerd door eenige uit het publiek door
praten, lachen, slaan met deuren, op en neer
loopen door het kerkgebouw enz. Zelf waren
er eenige jongens, die met gedekte hoofde
stonden te rooken.
Het spreekt vanzelf, dat deze verregaande
onbebbelykheden storend werkten zoowel
voor den voorganger als de menschen, die
waren samengekomen om een stichtend woord
te hooren.
De voorganger was dan ook verplicht zyn
prediking te staken, getuigenis afleggende,
dat iets dergelijks hem waar hy ook was
opgetreden, nooit was overkomen. Wat te
denken van dergelyke toestanden Zjjn deze
uitvloeisels van de verdraagzaamheid, welke
de godsdienst predikt?
Fierst by het verschynen van den heer
kantonrechter maar toen ook onmiddellijk
I was bet uiet de wanorde gedaan. Een
bewys dns, dat hier wel degelyk „boos op
zet" in 't spel was.
Keizer Wilhelm naar Engeland.
Als teeken van de stemming in Duitsch-
land, ten aanzien van de aanstaande reis
des Keizers naar Engeland, maakt men ons
opmerkzaam op onderstaand Dnitsch vers,
dat in die Gesellige, een te Graudenz ver
schijnend blad is opgenomen, en waarvnn
wy dc Hollandscbo bewerking laten volgen.
DEM KA.18ER.
Wenn sonst, o Herr, znr Reise die Standarte,
Ara Mast einporstieg auf dem Oorlogschiff,
Dann segnend, grttszend an dem Strande harrtc
Kin trene* Volk ab ging 's zura Nordlands
o (Riff,
Obdeine Hobenzollern, wie, ein Schwan
Nach Süden flog, gehorchend dem Befehlo,
Des Herm, durchfnrchtden weiten Ocean,
E» zog init Dir des Deutschen Volkes Heele.
Doch goht Dein weg ins Brittenland hinein,
Dann, Kaiserlieber Herr, fahrst Dn allein!
O, bdre was Dein Volk jetzt bittend spricht,
Nach England gehe nicht 1
ln SUden kftmpft ein Volk uns stammverwandt
Den furchtbar schwcren Kampf nm Hans
(und Ehre,
Dasz e» der Tücke, die sein Vaterland
Ihm oft geranbt, von nenen sich erwehre;
Dasz es das Land, vom Kaffer und\om Leu
MUhsam erstritten, ferner sich bewahre,
Ein Volk so fromm, so voll garman'scher Treu,
Alsob ès sich am Deutsche Fahnen schare,
Voll Goldgier bricht der Britte dort binein.
Voll Lag and Trog, voll List and Heuebel-
(schein;
England, das niemal bült, was er rertpricht
Zn ihm, Herr, gehe nicht!
Herr, wenn wir Deutsche Groszes was er-
(stritten,
Es war, weil Fürst und Volk beisammen war
In Frend und Leidgemeinsam wird gelitten,
Gemeinaam ging's den Weg, wo Friedrich's
(Aar,
Wo nns Luisen's Segen hat begieitet,
Wo Blttcher janchzend fflhrte übern Rhein,
Wo Kaiser Wilhelm seine Schare leiteit,
Znm Siegeszng, ins Frankenland hinein.
Es ist die Lieb' ein wnnderbares Ding,
O, tenrer Kaiser, acht sie nicht gering:
Hftr', war Dein trenes Volk in Liebe spricht:
Nach England gehe nicht!
AAN DEN KEIZER.
Als, Keizer, v6or de reis naar 't Noorden
(d'aadlaarsvlag,
Omhoog steeg aan de mast vau 't oorlogs
schip,
Dan zeeg'nend stond aan 't strand het volk,
(dat groette, u en zag
Tot aan den horizon verdween de laatste stip.
Of als uw slanke jacht, als witte zwaan
Naar 't Zuiden vloog, en ploegde door de baren
Van den onmeet'lyk wyden oceaan,
Dan was 't de ziel uws volks die met n
(mee ging varen;
Doch, voert nw weg u naar Brittan je heen,
Dan, Keizerlijk Gebieder, reist g' alleen!
O, neem de bede van uw volk genadig aan,
Wil niet naar Engeland gaan
In 'tZniden strydt een volk, aan onzen stam
(verwant,
d' Ontzach'lyk z waf en stryd om eer en erven,
En wil in heldenworst'ling voor zyn vaderland,
Dat wreed geweld bedreigt, blymoedig sterven,
Het wil het land aan Kaffer en aan leenw,
Ten prys van zooveel kostbaar bloed betwist,
Behouden, en den vyand die oen gansche
(eeuw.
Niet naliet met geweld een lage list,
Zyn roofzucht te, voldoen, voorgoed verjagen.
Goyd wil de Brit, hn dood moet dus (^fToer
Die loot vah Duitsche stam, zoo kloek en stoer,
Wil Engeland met reuzenmacht verslaan,
Wil, Vorst, daarheen niet gaan!
W(jl innig Vorst en volk zich voelde saam
y (vorbonden
In vrengd dn leed, werd zooveel groots ge-
x (wrocht,
Waav d' oude Fritz, daar werd zyn volk
(gevonden,
I^oaise's /liefde heeft het met zjjn bloed ge-
fc f (kocht.
Het voegde jnichend Blücher's heldenspoar,
En waar wy stormden op de Fransche eska-
(dronnen,
Daar hing ons grijze keizer Wilhelm voor!
D' erfvijand werd door Duitsche trouw ver-
wonnen.
Die trouwe liefde heeft een wond're kracht,
Kan 't, Keizer, dat gy haar veracht?
Wy vragen n in eerbiedvol vermaan
Wil niet naar Engeland gaan!
111 Y (Jn j SvOOD*-»OtT»tDl*.l«.
.W ......III ass S OS 9.U S.SS 9.38 9 34 1049 11.19 11.11 SU3 U.»9 l.«»
W W
8.88 9.01
«.41 f
S.ftt ff
1.19
9.C8 i
tit
Gouda. T.10 7.88 8.19
Moord Makt door 7.17
JfiwwprVwk 7.14 #-
Oapalle0 7.41 l
Kottordam 11. 8.80 7.10
3i» .o, -7 to.»
9.83 9.43 P 10.19
0*0 O D - »0 T T 9 D1 II *.m.
10 49 11.19 11.11 19.13 19.39 1.98 9.11 8.83
11.9' 1.—
11.93 .,1.01
11.49 1.14
11.90 11.81 13.31 1.99 9.90
11.19 1-84 4.04
11.98 '.09 411
<A
8.17 S.st
B
8.41 .U 4.89 4.48 k.lt 6.1S 7.14 7.»
000 4.14 000 8.08
4.08 1.08 1.10
4.11 0 5.09 8.17
4.— 4.18 4.40 6.80 7.88 8.84
4.17 4. A 8 p i 0 q 0
Rotterdam Beurt
Kottordam D. P.
Kottordam M. 4.44
sJapelte *-88
Kiau verkerk f.04
IIonrdreekt1.11
Ooeda 8.17
(i, wAllaaa t« I
4.44
4.46
6.06
6.14
6.10
t
4 H
7.31
•f
0
T.15
0
0 0
6.10
*0
0
f.8
8.40 9.18
0
0
9
ff
A
0
0
0
ff
V
i
ff
i
6,89
7 41
8.06
8.14
9.00 9.SI
(utra boti
d«a). (v)
PwmlUtiaf. op
VoTTERDAM -9 OUD A riaa wwa.
9,89 11,30 19,38
W.40 00 ll.»7 li*®8
ll.II 18.14
10.0
K.lt 10.19
10.19
10.86
10.48
10.17 I 4V
10.10 10.H7 I
'X 10.17 t i
w.14
P 10.31 t
8.40 10.40 10.44
V 11.4»
9.18 i 9.80 1KM
rtteerfciljaMaa toot i» Ie kl. vtrkryfUar Ugtn enkelen rraelitpnja. {H) Hnllaadnahn Spone. X g»tra tapylwewü yrql
b 1
1)44 9)88 000 0»
0 S.03 - 0 1.40 000 00
1.89 1.38 4.03 3.40 3.13 3.83 8.17 3.—
1.49 4.50 i. 8.37 i
l.:| 4.57 r i ••33 -
r 3.88 9."4 8.41
19.34 1,88 9.09 1,9.11 4.09 U4 1.10 3.48 3.13 8.47 8,18 3.8»
7.41
11.54 0.08
(A) Bolloutak. »po«r, l *ilr. .J,,l,.,llK»g, m 4. Co»pH«i« 4» W.pm. Ml.
8. I
9.18
10.08
8" 10.18
10.93
9.99 10.91
19,13
10.30
10*49
lioutl.
fa«okuUm-Mo«rk.pBllo
8o.Ur»*r-ïo««ur.l.
Voorban
Ii«(4.
7.91 9.09 1.41 9.11
7.57 3.39
7.48 t
1.01 9,14
9.07 9.93 9.19 9.99
9.99 9.57
9.39 10.11
10.19 11.15 11.18
UB»
11.31
tui
tO.II 11.48 13—
(tui. DA DSN DUS <i« «ra
13.18 1.08 1.01 3.14 8.41 4.11 4.93 3.93
I-I'
1.39 I 8 13
1."» a 3.39
19.43 1,80 1.49 >.43 *.15 4.43 3,37 5.33
."..49
r
6.1» 7.17
6.11 6 43 7.45
7.50 1.30 8.19 f.13
s.ii r
8 88 -
«.86 C
8.41 8.48 8. lv.40
1 .00
10.06 10.40 11.10
10.18
10.87
10.89 4-
10.44 11.07 11.44
■.M-. 7.0. 7.90 7,1. .9. y 9.33 9.03 9.4, ijTlUUt ll), 19^9 UJIM 8-« «-O. 49. 4.J. 390 J.1J79. 7^3 .9. 9.43 .099
Voorburg. 5.48 -r g l.O| 1.01 6.89 10.08
Koetera.-3eg. *.01 -n |.of 6.16 6.88 «V 10.14
7«0»k.-Ma. -' - - 7, 38 10.11 10/4 tl Al 19.09 U.37 9.1» 9.14 I 97 497 ».ot 97 8.00 8.30 3 10 3.199.99 ,0.98 10.49
Uouda.
Oudew.
Woerd.
Itreek i
Utroekt*
Wriordeo
Oudew.
(Joude
5.80 6.84
K.S»
8.48 -
6.08 7.r4
7.10 8.11
V.07
B
9.40
H
1.47
8.93
8.K6
6.05 6.66 8.86
7.10
6.88 7.11 8.48
40 7.39 Si9
10.88
10.48
10.'
11.16
10.11
11.39
o I Da—' HiCrtnla mrnn
111.19 10.37 13.00 1». 0 1.15 3.17 4ï»3
1K11 - - -
-i ll.H ••♦C U' 1
9.39 10.13, 10.31 11.43 19.93 1.19 1.50 9.04 9.33
1 9J7 9.34 f 1l fi.' '1' M" h-
9.119.48 8.14 - - - l»-M - 'U'.J7.37 - 9.49 - -
ï;io° 'ai 7.97 M3 ,.7l 9.7. .7, ftü 11.7. 1UI 19.91 KO. MO M. 4.43 3.90 M. 7.19 7.99 9.99 10.99 19.99 11.10
O O U II A—A XST8S0A* rim nm.
laai. 9. I 09 l.ll 10.10 10.37 13.01 1.00 9.99 9.19 I. 9
3.09 93 9.19 1.M 0.93 9.36 0.93.
Amit.W. 8.0! 8.13 9.03 10 10 10.34 19.40 11.97 1.13 9.98 4 13
1.57 5.50 4.399.0010.0! 0.1010.0 1.45
Kmtt.0. 3 I» 9.03 1 13 10 13 11,09 1 09 1.19 9.09 9.41 4.90 I If
8.81 0.19 19 I 10.99 10.14 11.00.
93 7,4* I 19 1.39 0 11 9.41 1.1» 9.01 13.9 8.80
S.1» 8.81 4 41 3.80 7.' 9 3 10 9.3».
W 3 4S 0 30 7.3» 3 90 9 30 9 8» 10 00 11.10 19. 1 19.40
V.I 930 3.4» 3.0 83» 730 133 1".00.
tw. 7.17 7.84 6.18 6.09 9.84 1M81M« 1«.« M
4.17 4.81 1.47 7.68 8.14 9.11 11.10.
VeaatO.
km
Eon goed bexette zaal, leden van de ver
eniging en Ui van andere belangstellenden,
ook nit de omstreken, wacbtte de spreker,
de heer P. H. Mulder nit Utrecht. DeVoor-
xitter, de heer Dr. H. IJssel de Schepper,
opende met een woord van welkomst: bet
verhengde hem ook lovele autoriteiten, leden
van de verschillende schoolkomroissies, ook
zoveel schoolmannen, dièr te zien; hg hoopte
dat verscheiden van hnn dien avond lid zon
den worden. De spreker kreeg daarop het
woord. Hp deed in de eerste plaats het
verschil nitkomen tussen de oude taalkundi
gen en de jongere. De jongere taalkundigen
konstateren alleen de feiten. Ze milkcn geen
taalwetten, maar ze gaan ze opsporen. On
der „taal" echter verstaan ze dan niet de
letters die wg zelf daar blieven neer te zet
ten, maar de reeksen van spraakgeluiden
waarin wg denken en spreken. De taal is
klank. Met de taal in verband staat de
spelling. De aanduiding van de taal door
middel van tekens is spellling. Die spelling
is niet de taal zeil. En terwgl we nn wat
de taal betreft eenvoudig knimen konstate
ren wilt taal is, door eenvftudig onze oren
te gebruiken, is dat anders met spelling. Ill
't spellen, de manier van schryven, is altgd
willekenr en er is altgd afspraak van do
mensen onderling in. Spelling is evenwel
allesbehalve iets onverschilligs, ze kan voor
de jeugd b.v. goed zyn, en ook slecht. De
spelling Do Vries en Te Winkel wordt, even
goed als de onnatunrlike, stgve en trase-
aebtige manier van zich uit te drukken, door
de jongere geslachten afgekeurd en ook veel
ouderen, mannen van naam, professoren ook
hebben er zo over gedacht. Dit was het dat
de spreker voortging breed uiteen te zetten.
Hy richtte zyn kanonnen tegen dc vesting
De Vries en Te Winkel. Dit was niet kwaad.
De spreker van de Mei-vergadering had zich
hier niet zo op gekonsentreerden 't mocht
wel eens aangetoond dat de vesting slecht
te verdedigen valt. De onde spelling moet
eenvoudig van buiten geleerd en 't ongeluk
kige is, dat ze niet van bnitcn te leren ie.
De Vries zelf zat altyd met z'n woorden
boekje naast zich. Het oude-spelling-lercn
op school kan niet tegeigkertgd ontwikkelen
zgn. Het spellen zal eerst leren opletten,
waarnemen, vergeiyken als het mag uitgaan
van de klank. Want dit is de hooidlout in
't ouwe sisteem, dat er zoveel in is wat met
de klank, met het woord in eigen Tersoou
niets te maken heelt. Daar is b.v. het on
derscheid van kolen en kooien c. d. Het
is «o góéd, zegt men, 'tis zo duidelik,
je weet dadelik wat voor kool je krygt.
Hed is op allerlei wgze duidelik te muk-en,
dat het gekheid is. 't Gehoor van dc spre-
ïer zal er wel van overtnigd zgn geworden.
Gekrietiseerd werd daarop hun onderschei
ding van de klemtoon in de spelling (Euro-
pscsche, amasccrcn c. a.). Wat vooral in 't
licht werd gesteld, is de regellftósheid van
De Vries en Te Winkel, de verbazingwek
kende willekeur en inkonsekwensie. Een
tydgenoot van hun zei ah dat hg hnn zeer
bewónderde, niet om hnn stelsel, maar om
dat ze 't er dóór hadden weten te krggen.
Spreker bewees nit dc praktgk van Neder
lands geletterden dat hun spelling werkelik
zeer mooielik Was, geheel niet goschikt voor
oen volksspelling oen schoolspelling. „'t Is
voor onderwyzers soms om zich ziek te er
geren als men hen dwingt z'n leerlingen
znlko dingen onder 't oog te brengen als
grote mensen wgsheid. Als die grote men
sen zeil niet gevoelloos waren geworden,
zonden ze zich schamen over wal ze ook
hier misdrgven tegen de kinderziel." „Het
is éèn doolhofde gids gaat voor: links,
rpchts, terug, voornit; de volgers weten niet
waarom; ze volgen eenvoudigeerst stellen
ze noch belang in al die onverwachte wen
dingen later worden ze eetoyenik zou haast
vtagen oi dit «om» de sleutel is van 't ge
heim dat tie Vries en te Winkel noch zoveel
berustende volgers vinden." Hoe onmogelik
het ondemijê'' wordt bg 't er inwerken van
31 die tegenstrijdigheden, moot de hoorders
wel helder tot bewnstzgn zjjn gekomen.
Moeten we dan een zuiver lonetiese ot
klank-spelling, hebben Voor 't onderwgs
was dit magniüek. Wat 'n heerlike school
van observasie, van ign en Igner onderschei
den zonden we krggen. We zonden 't hele
teren spellen tot een ontwikkeling, van de
vermogens zien worden. Hoeveel tgd zou
er gewonnen zyn 1 Tyd I was het dat maar
alleen. Maar „wie 'n uur aan spel-en schrgl-
taalonderwgs besteedt, verwoest geen tgd in
die zin dat hy evengoed met de leerlingen
had knnnen stomen ol slapen, maar hy is 'n
unr lang bezig geweest al te breken, wat
hy in andere uren met moeite opgebouwd
heeft"hg die in vrgheid wenste te ont
wikkelen, heeft voor zich en zgn leerlingen
het denken op non-aktiviteit gesteld. „Géén
anderwyzer kan uit z'n leerplan en roostér
berekenen hóéveel nren winst hg zon hebben
ais hg ging vereenvoudigen't leit is niet
dat hy dén Weinig en nu véél uren geelt
aan 'tvak „taal", maar 'tgrnweiijte (eit is
dat hy dén paé onderwije zou geven, terwy
hg nu minder doet dan géén onderwgs ge-
Ven, terwgl hg nu z'n eigen tegenwerkt:
heeft u wel eens gehoord van 'n luchtrei
ziger, die om z'n ballon lichter tc maken,
het gas er nit liet f net zo verstandig han
delen wg, nis we in da-Koop van onze leer
lingen te leren denken en hun moedertaal
te gebruiken, onderwgs geven in de spraak
kunst en de spelling die nu nog de heersende
zgn. Onderwyzers! dénkt daar eens over."
Evenweleen zuiver lonetiese spelling
is voor de praktgk van het grote men
senleven een onmogelikheid. Wel is de
hooidregel: duidt één, uw klank, de beedmil-
de; maar 't is goed om te blgven schrijven
daneeaal, lliet daneaalzeetuiniet eêetiij:
in overeenstemming met e*tal en ree. Als
we 't verband van daneaal roet zaal en van
eeetig met zee noch voelen, is 'tniet kwaait
om dat verband ook nit te drukken, 'tis
makkelik. Maar dat tkane met lans heeft
samengehangen, let wel „hèèit", - dat kan
ons nu niet meer schelen, 't hangt nu niet
méér samendie h moet dus weg. De ries
en Te Winkel hadden zeven spelregels en
die lieten ze als evenveel kannoanen tegen
mekaar in werken, ze vernietigden mekéér.
De Vereenvoudiging kent maar twee regelsde
klank van 't beschaafde woord aanduiden en in
de Spelling 't verband nitdrukken van de woor
den, als dit verband in ons gevoel en in ons
begrip noch bestéét (spelregel der gelgk-
vormigbeid), Dut er werkelik van Vereen
voudiging mag gesproken worden, is duidelik.
En dat deze Vereenvoudigde Spelling voor
de school beei wat beter is dan de onde,
hóéft niet nitvoerig betoogd.
Merk op, ook De Vries en Te Winkel
namen nis eerste, natunrlike regel: duidt
één, de klank. Maar ze bleven hangen in
't net van de tradiosie. Waven ze vyitig
jaar later gekomen, rij waren de mannen
van de Vereenvouding geworden. Wjj ni,
zgn op'Au» pad. Wy Vereenvoudigers bren
gen hun hulde met de daad, beter dan
hun zoogenaamde aanhangers. Zulke „aan
hangers" liever niet! Wji doen, wat zy nietj
hebben kinnen doen, omdat do tgd noch
niet gekomen was.
Het Vereenvondigde stelsel is beter dan
het oude. Het is minder onwetenschappelik,
het is minder inkonsokwent, 't is standvas
tiger, 'tis gomakkoliker in dc toepassing.
En voor liet onderwgs en de opvoeding van
het volk is bet van 'n wéérdedie op
dit ogenblik niet juist te schatten is.
De Spreker eindigde. Tegen-hem op kwam
de Heer Leopold, Schoolhoofd. Hg was hot
in veel eens. Ook hy zag geen heil in 't
rf«i en dien schrijven. Maar op andore punten
was hy 't niet eens. Hy .wensto do Spel
ling van deelen met tw,oe e's en delen met
één e te behouden, van hoimen mot twee o's
en stropen met-één o, etc. etc. Dit was niet
zo moeielik. Men had lievor ik word met d
en Aij wordt met dt en dcrgelike dingen moe
ten herzien. Het spellen van vreemde woor
den naar de klank gal soms vreemde uit
komsten. Ook liep men gevaar dingen te
gaan schrijven als: „ik heb er my hg neer
gelegen" voor „neergelegd". Da Heer Muider
beantwoordde hiervan maar, een paar pnn-
ten. Lang bloei hg staan bg de vreemde-
woorden-spelling; hg heeft ongetwjjteld velen
overtnigd dat wg Nedorlande,rs daarin eens
wat verder moeten gaan: neen niet alles
naar de klank, maar weiveel meer, name-
lik de nu algemeen Nederlandse woorden,-
Daarop sprak, hg over 'tieren* lezen aan
kinderen; de moeielikheid 'is, namelik hg
het tegenwóórdige taai-leren, dat tekens als
a, o, e, tweeërlei en drieërlei waarde hebben.
Ondertussen was de tyd verstreken. De
Voorzitter dankte de Spreker en sloot met
'mopwekking tot deelnemen, de Vergadering.
Wat de lezing van de Heer Mulder .ken
merkte was de presiesc zegging, do Sjnc
denking van de kwesties. Men voelde dat
hier een begaafd, man aan Jawoord was die
z'n wetenschap noch van ~rfe professor nóch
uit de boekjes had, die midden in de zaken
in stond; een van die antodidakten van wie
Fruin gezegd heeft dat géén man iets be
tekenen kan die niet zulk een antodidakt is.
Ik weet niet »1 men 'tgoed zal vinden dat
ik dit zeg, en'de Heer Mulder is er te ond
voor gewordop om dit als kompiiment van
wié ook aangenaam te vinden, maar ik
wens de gelegenheid aan] te grijpen om
in hem de Lagere School te eren, onder wier
geringgeschatte dienaren, en het meest on
der de jongere generasie, znlk een groot
getal jonge mensen en mannen van ka
rakter en beginsel, van kennis en heldere
bewustheid- te, vinden zgn, voor ieder die
van meening is, dat zonder kennis en be
wustheid, by de ot.derwgzers, zonder karakter
en beginsel, de Lagere School niet worden
kan wat ze zgn moet.
Verscheiden ledefl is de Afdeling deze,
avond rgker geworden. Ik zon graag namen
noemen.
Hët zon mooi zgn, als de Heer Mnlder
kon besluiten zgn Lezing in dit blad te
pnbliseren.
v. B.
GOUDA, 9 November 1899.
Naar wy vernemen zal de Gymnastiek-
Yereenijfing „Excelsior"-op 25 November ecne
openbare uitvoering geven voor de kunst
lievende leden.
De afdeeling van den Raad van State voor
de geschillen van bestuur behandelde giste
ren o. a.:
Het beroep van A. de Vries te Moordrecht
en B. P. Byvoets te Gouda, tegen het be
sluit van B. en W. van Moordrecht waarby
dit college zich onbevoegd heeft verklaard
eene beschikking te geven op hun verzoek
om vergunning tot oprichting van eene hoi-
denzonterij, -blootery en -droogery. Rap
porteur: de Staatsraad mr. Moltzer.
Van wege de Koninklyke Vereeniging Van
gepensionneerde onderoffleieren en minderen
heeft heden de periodieke halfjaarlyksche
nitkeering plaats gehad.
Aait een behoeftige oudstryder en vyf we
duwen werd een bedrag van f 117.50 te
zanten uitbetaald.
Met zekerheid kan worden medegedeeld,
dat dr. L. M. Metz, van Zevenhuizen, assis
tent-geneesheer in het Gemeente-Ziekenhuis
te Rotterdam, deel zal uit maken van de twoi'de
ambulance van hot Ned. Roode Krnis.
By het te Dordrecht gebonden examen
ter verkrjjging oener acto van bekwaamheid
voor linis- en schoolonderwijs inde gymnastiek
is o. a. geslaagd de heer K. De Bruin, te
Stolwijk.
Reeuwijk. Dg collecte voor Transvaal
heeft bedragen f 32(1.58",.
Oudekkbkk a'd. IJskl. Beroepen by de
Ned. Hervormde kerk te Blauwkapel de heer
M. Jongebrenr, rand. alhier.
,U RIT BERICHTEN
Gouda, o November 1899.
Granen met weinig handel. I'rijnen dooreen iets
lager.
Tarwe; Zeeuwsche 6,75 A 7,-—, Mindere
dito 6,30 A ƒ6,50, Afwijkende 5.75 A 6,10,
Polder 5,90 h 6 «5 Rogge Zeeuw* he 6,35
6,60, Poller 5.75 '.-/■""'■-Winter
«.50 5,»o, Zomer 5,40, 5.7° Chevallwir
5,75 A 6.50, Haver: per hert 3,3° a
3-7°i r*r 100 k9° 7i'° A 7»6oi Hennep
zaadInland*"he 11.50 i\ f ia, Buiten
land* he 7.50 Kannnezaad 1
7,75 8>—Koolzaad: 9,—, a 9,30,
KrwtenKookerwten 8,50 a 9, Niet
kookende 7,- 1 7«5°. Buitenland*he voer-
erwten per 80 Kilo o, A o,— Boonen
Bruineboonen 10,ik 10,50, Witte boonen
10,73 A 11,50, Paardeboonen 6, A 6,20,
Duiveboonen ƒ-,— ty1'* f*1" 100
Kilo: Bonte Amerikaanwhe 4,75 k 5«~,
Cinquantine 6.35 Ik 6.50. Odessa A
-Karweizaad per 50 Kilo A —7
Veemarkt, Melkvee, goede aanvoer, hnnde'
en prijzen matig. Vette varkens, goede aanvoer,
handel vrij w/1 17 k 18 ct, per half KG, Biggen
voor Kttgeland, goede aanvoer, handel vrijwel, 16
i 17 ct. per half K,G, Magore Biggen, goeie aan
voer, handel onveranderd 0,60 pik 0,75 per
week, Vette Schapen, goede aanvoer, handel traag-
11 4 ao, Lammeren, -r-, aanvoer, Ivan
(iel- 4 Nuchtere Kalveren,redel
aanvoer, handel vMjj 7 10, Gm»lcalraen
goede aanvoer, handel vlug, as,A 60,—
['okkalveren 8 i r8.
Kiuu, aangevoerd 69 partijen, handel vrij wel,
ie kwal, 36,i 38,50, 3de kwid i}.—,
35 zwaardere .39 Noord-
Hollandsche 38,— a
Boter, red. aanvoer, handel vrijwel
Goeboter, 1,45 a 1,5$.
Wei boter 1,35 1 35 P« K,ln
Afloop der Openbare Verkooplng
van Onroerende Goederen.
VEILING 8 NOVEMBER.
Gebonden door Notaris .1, Koeman te
Haastrecht.
Een perceel Weiland in den polder Hoonaard
te Haastrecht, groot 3.25.33 hektaren, k.
G. G. Raateland, te Haastrecht, voor
1 5250.
Reeuwijk
GEBOREN: Pieter, ooders E. Schouten
en P, van Veen.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN8 Nov. Grietje, oudersF.
Genkes en H. BodPma.
OVERLEDEN7. J. J. Cocnraads, 84 j.
GEHUWD. 8. C. van Velzen 011 M. C.
van Lieshout. J. van Dam en D. van
jleede. A. Sehoonderwoerd en N. Ter-
nense. M. J. de Jong en E. W. Lngnen-
burg. J, van der Burg en A. M. van
Leeuwen,'»- P. 0. van Velzen en J. M. A.
Tholens. J. Botterop en J. Rgweg. J.
de Waal en P. dén Blanken. L. Begeer
en M. de Krnil. D. Schut en M. C. van
Outheusden. W. Gravestegn en W. P. U.
van Willigen.
a De uitgebreidste collectie
S, in Nouveautés en
g vind men bij S»
fg Md. Tailleur.
g Kleiweg E. 73-73a, GOUDA.
rlrphoeeie Mee wlf.
5 NOVKMBKR.
dito dito dl»c 8
dito dito dito 8
Honoar. O >1. Bou 'I. 1881-98 4
[talie. Insohr, ving 868-81 8
Ooetrmk. OW. in papier 1868 f
dito in zilvor 18' 8 6
Poetvoal. Old. mot coupon 3
dito ticket 3
Roaland. OW. Uionool. 1894 41/,
dito (ioenna 1880 4
dito hi| Eotbi. 1869 4
dito hjj Hop lrtV-90 4
dito in gouii. leen. 1883 6
dito dito dito 1884 8
StasIR. PnrfM-t, aehul l 1881 4
TtiaEEM. Gepr.Ooqv. leen. 1890 t
Ge Ironing aorio D.
Ggc. leonin. aerie C.
Zoiu-AfE. R>p. v. oblg 1891 6
Mexico. Obl. Buit, Seh. 1190 6
VSNttURLA. OI»l. 4 onlwp. 1881
Amrtredam. Obligation 1895 3
Rotterdam. 8t.nl. leen. 1894 8»
Ned. N. Afr. H mde'a*. aaml.
Arendah. Tab -My.Cortifloalen
Deli-Maatachappy dito
Arn. livpotheekb. pnndbr. 4'/i
Guit -My. der Voratenl. aand. j
Vikrs. Sl.lkri
I»/.
»l-7
SS/,
33 1»
109*/,
88'/,
39"/1,
33'Vw
«3»/„
83
16',,
#6"/,,
>6'/,
101'/,
57V,
37%
III'/,
33'/,
3«/|.
100'/,
«Va
90»/4
91
99«/4
611
435
61»,
'•Or. livpotheekb. pandhr. 4'/§ 103
Nnderlaodaehe hank aand. i 80lVj
Ned HandelmaalMh. dito U4'/«
N.-W 4 Pao Hyp. I». pandhr. 3 96
Kolt Hy otheekh. pand! r. 4
Utr. Hypotheekb. dtlo 4Vt'
OotTBNR. •t-Hong. bank mui I. j 118
Kuil. Hypotheekbank pandb. 5; 1 löl/a
Amerika Kqn\ hypoth. pao 'b. 4 90
Mazw. h. G. Pr Lhn «en. 6 19»/t
Ned. Holl, IJ -8po »r«vMjj.*»nd. 114'5/j,
Mij. tut Kzpl. v. 8t. 8pw. aand. 10
Nad. Iiid. 8,MM»rwogm aa« d. 884
Nefl. Zuid Afr. Spot. aand. 6 385'/i
dito dito dito 1891 duo I 100«/4
Italië Spoor»!. 1887/89 A-RoM.3 II
Zuid -ital. 8p«my. A-H obl. 3 56
I'olen. Wa schsu Wennen aand. "H'/a
Ro«l Gr. Rusa. 8pw.-My ohl. 4 97,/l
lialtiaebe dito aan I.
Faatowa dito aaml. 6
Iwang. Domhr. dfto mmd. 6
Kurak Oh. A«ow-8p. kap. op». 4 100»
dito dito ohlig. 4 100
Amrriea. 0*-nt. I'ac. Sp.My.p' 1.6 lU'/i
Ch'c. It North W.pr. O. v? aan I. I
dito dito Win. 81. Hoter. old. 7 141
Denver It Rio (Jr. Spm. eert. v.a„ 51
Illinoi* Central ohl. in goutl 4 j 105
liouiiv. k Na hvilliüort v.aan I. 74
Mexi o. N. Bpw.M Ie byp.o. 6 104'/4
Min*. Kwi'i. 4p('t. pref. aand. 37
N.-York Gutst o It Weal. aaml. 85w/|i
Puna, dto Ohio ohlig. 6 I
Oregon. Oahf. lo byn. iu goud 5 9
8t. Paul. Mine, k Manie ob'.
Uu. Pae. Hoof lun ol» ig. 6 48'/n
dito dito Lino. Col. Ie hyp. O 6
Canada. Oen. South. Ohort.v.aaad.' 58'/,
Ven. O. Rail*, k Na. Ie h. d. e. O
Amaterd. Omnibua M(j aand. 160
llotterd.Tramw» -Maala.sand 610
Nbd. Sud AmetfiHam aand. I 108
Rtad Ro terdam aaml 8 101
Helmie. Stad Antwerpen 1887 l'/i 99»/w
S'ad Bruaael 1886 100
Kono. Theiaa Rogullr (J aelach. 4 117
I) UTiNt. StsaUleenig 1860 5 H71/*
K.K.Ooet. B.Cr. 1880 3 101 ,t
SpANJr. St»-! Madrid 3 1866 841 a
Ved. V. r. B r. Avh. 8poel.eort.
We
I6V,
81»/.
Zoowel v«or Dames a'.H .Kindoren.
in groote verscheidenheid, billyke pryzen.
VERSCHEIDENHEID.
In Limburg worden pogingen lil hel werk
gestelil, om uit den honing een dnnrzameti en
gezonden drank t'e bereiden, nl. hoiungwjju.
De heer Dr. Vrancken, eere voorzitter der onder-
afdeeljng Weert van de Vereeniging tot bevor-
'dering der bgenteeft, /zal dezen winter in de
omliggende gehuchten van Weert een vgflal
kleine installaties inrichten, om de fabricage
van hotiingwyn te demonstreeren volgens de
nieuwste wetenschappeiyke methode.
I
