mSCWEESBAASEElD.
Abattoir te Gouda.
Directe Spoorwegverbindingen met GOUDA. Wlnterdlenst 1899-1900 Aangevangen I October T|)d van Greenwich.
w
4
STADSNIEUWS.
leerplicht moet ingevoerd worden, waarbij
spr. vooral wees op het verschrikkelijk ver
zuim in Noord-Brabant en vele plattelands
gemeenten elders. Daarbij staat de onderwjjs-
dwang of leerplicht gelijk met iedere inbreuk
op de vrijheid in het staats- en verdedigings-
belang noodig geoordeeld o. a. in belasting
wetten, dienstplichtwet en politieverordenin
gen. Inbreuk op ouderlijke rechten is reeds
gemaakt zelfs door een ministerie der rech
terzijde bij de arbeidswet door het verbod
om jeugdige kinderen in fabrieken te doen
arbeiden. Aan den heer De Visser herinnert hij
dat de eenheid der liberale partij voor leer
plicht dagteekent van 1889 toen hij zich voor
een daartoe strekkend amendement op de
schoolwet verklaarde.
De heer Brummelkamp wijst op de lasten
die het ontwerp op de Vrije school legt en
op den indirecten inentingsdwang die er
noodwendig uit voortvloeit.
De heer Bastert zich hoofdzakelijk aan
sluitende b|j de heeren Pynappel en De Visser
verklaart zich tegen het ontwerp, vindt de
bezwaren dat het door hem erkende groote
belang van goed onderwps nog niet, recht
vaardigt den administratieven omslag en de
strafbepalingen dezer wet temeer daar het
schoolverzuim voortdurend vermindert.
Ook in meerdere kosten voor het school
toezicht ligt voor hem bezwaar.
De heer De Savornin Lobman nimmer voor
stander van z. i. treurige leerplichtbeginsel
meent dat onze natie te hoog staat om dit ge
schenk uit het buitenland over te nemen, dat
bovendien niet noodig is, daar bet onderwijs
niet onmisbaar is voor den vooruitgang, voor
leerplicht geen animo in den lande bestaat
en het schoolverzuim afneemt. En bg on
toereikendheid der middelen tegen school
verzuim neme men andere maatregelen als
meer schoolbouw ter voorziening in plaats
gebrek; belooning van getrouw schoolbezoek
versterking van den band tusschen ouders
en de school.
Erkennende '8 Ministers welwillende hou
ding jegens de btfzondere school, waardoor
hp de wet bruikbaar maakte, bljjft deze echter
voor hem uitvloeisel van een verkeerd be
ginsel in zoover de Staat de plaats inneemt
der ouders en de overheid vaststelt de op-
leidingsregels voor eiken burger. Ten
slotte vergelijkt spr. den schoolstrijd hier te
lande met den strijd tusschen de Eugelschen
en de Boeren, dewijl de voorstanders steeds
moeten vechten tegen de verdrukking van
de vrije ontwikkeling der vrije school tegen
over de zucht naar oppermacht van den
Staat over het onderwijs.
Als eersten candidaat op de voordracht,
aan Hare Majesteit *de Koningin aan te bie
den ter vervulling van een plaats van raads
heer in den Hoogen Raad, heeft de Kamer,
by tweéde herstomming, met 45 van de 84
uitgebrachte stemmen gekozen jhr. mr. D.
G. van Teylingen, raadsheer in het gerechts
hof te 's-Gravenhage.
Tweede candidaat werd. bij herstomming,
mr. G. H. van Bolhuis, lid van het Hoog
Gerechtshof, te Utrecht.
Derde candidaat mr. I. C. de Vries te
Amsterdam, na herstemming met mr. Heems
kerk, lid der Kamer, die bij alle stemmin
gen blijkbaar de candidaat was der anti
revolutionairen.
De heer Ferf vroeg en verkreeg verlof
om den minister van buitenlandsche zaken,
op een nader te bepalen dag, inlichtingen te
vragen omtrent de moeilijkheden, die de in
voer van Nederlandsche boter in Frankrijk
ondervindt.
Tot lid van de Tweede Kamer der Staten-
Generaal is in het district Maastricht ge
kozen de heer M. DE RAS met 956 stem
men. Mr. J. Haex verkreeg 703 stemmen.
Yan de 1720 uitgebrachte stemmen waren
er 61 van onwaarde.
Gemengde Berichten
Onder Wassenaar is eergisterenavond ge
vonden het lijk van den zeeofficier v. H.,
eerst onlangs uit Indië gerepatriëerd. Sedert
eenigen tjjd was deze officier lijdende aan
eene ziekte, die hem waarschijnlijk den dood
deed zoeken
In De Groninger Kerkbode leest men het
volgende
Ik was dezer dagen te Veenendaal, waar
ik hoorde van Zwarte Jannetje". Het meisje
had aanvahkelpk plan, onderwijzeres te
worden. Ze werd in het gezin aangezien
als iemand, die voor wat groots bestemd
was. Ze begon met het lezen der Schrift
voor hare huisgenooten. In het gezin zelf
was Gods Woord nooit in eere geweest en
er was geen kennis der Waarheid. Jannetje
begon het gelezene te verklaren en beeldde
zich in, dat het haar beter afging, wanneer
ze de haren los maakte. Van het losmaken
der baren kwam ze tot het losmaken van
haar jurk en van elk kleedingstuk, dat haar
belemmerde in het vrijelijk laten doorwerken
van wat zp noemde „de Geest". Ze kreeg
stuiptrekkingen, verschijningen, openbaringen,
en wanneer ze dan op den vloer neerlag,
geraakte ze hoe langer zoo meer in wilde
vervoering. Van de huisgenooten, die haar
als iets bjjzonders aanzagen, schreed de
propaganda voort tot bekenden en familie
leden. Uit Polsbroek, niet ver van Gouda,
kwamen er, om het wonder te aanschouwen.
Ze is nu op dit oogenblik zoover, dat ze
zich uitgeeft voor de vrouw van Christus en
hare volgelingen haar daarvoor ook houden.
Ze mag de aarde niet meer aanraken mét
hare heilige voeten. Hare volgelingen uit
enkele Hollandsche plaatsen, die in goeden
doen schijnen, hebben daarvoor dan ook ge
zorgd. Voor haar werd eene prachtige
woning gebouwd, zooals in Veenendaal wel
licht geen tweede is. Kenrig gemeubileerde i
Een brugje werd gelegd, wat den volgelingen
wellicht duizend gulden kostte, om te zorgpa,
dat het rijtuig tot vlak voor haar stoep kon
rijden, wanneer de profetesse naar elders
moest om te profeteeren. Allerlei dolle din;
gen worden van die samenkomsten te Veenen
daal verteld. Zoo bijv. is men samenallen
staan op, springen rondom de tafel en
schreeuwen bijv. het kreupelrijm:
Onze Dirk, de johgste zoon,
Die moet zitten op den troon,
Zonen, zonen!
Troonen, troonen 1
Jannetje krijgt dari stuiptrekkingen en
oefent een meer dan magischen invloed uity
op hare volgelingen. Wie niet, zooals ze'
dat noemen, „wil vallen voor het recht van
't vrouwtje", wordt buiten de familie gesloten.
Zoo verliet de broer zijn wettige vrouw, op
wie hy anders niets tegen had.
De toestand schijnt aldaar ook van dien
aard, dat gevaar voor het leven volstrekt
niet is buitengesloten, omdat men ook door
lichamelijke tuchtiging den duivel tracht te
weren
Ongetwijfeld is dit nauwkeuriger onder
zoek waard. Ongewapend zou ik dit echter
niet aandurven, want indien Jannetje „den
geest" kreeg, kon het er wel eens minder
geestelijk naar toe gaan.
Onder de Veenendalers zelf heeft ze geen
aanhang, maar op verderen afstand schijnt
ze hier en daar in reuk van bijzondere
heiligheid te staan.
Dergelijke verschijnselen zpn ongetwijfeld
ernstige roepstemmen voor ieder, om toch
wel toe te zien. In 't bijzonder ook voor de
ouders, om in hunne kinderen niet den hoog
heidswaanzin te voeden, welke ook „Jannetje"
blijkbaar bedorven heeft. Hoever het ook
met haar reeds gekomen is, kan ook daaruit
blijken, dat hare volgelingen, wanneer ze
stuiptrekkende op den vloer ligt uitgestrekt
haar omringen en uitgalmen
Haar naam moet eeuwig eer ontvangen
Men love haar vroeg en spa, enz.
In hoorde, dat „Jannetje" zelfs het plan
heeft opgevat, eene nieuwe uitgave van den
Bybel te bewerken, die dan natuurlijk beter
hare plannen zul kunnen dienen.
Men meldt ons uit Eindhoven
Als vermoedelijke daders van de mishan
delingen, gepleegd op v. H., koetsier van
den heer De B. alhier, zyn vier personen
uit Stratum gearresteerd en naar 's-Herto-
genbosch overgebracht.
Aan raej. Blanche Vilain, preventief in hech
tenis in het huis van bewaring te 's-Herto-
genbosch, is thans, op het daartoe aan de
Koningin ingediend verzoekskhrift, vergun
ning verleend om haar met jhr. Verhepen
voorgenomen huwelijk volgens art. 134 B.
W. by gevolmachtigde te voltrekken. Daar
de afkondigingen reeds hebben plaatsgehad
zal het huwelijk binnen korten tyd plaats
hebben. (Hbld.)
(Vervolg.)
De uitgaven bestaan in de eerste plaats
uit 'rente en aflossing van het voor den
bouw te leenon kapitaal. Volgens den Re-
giorungs-Baurath G. Osthoff, den bekenden
bouwmeester van een zeer groot aantal
Abattoirs in en buiten Duitschllnd, kunnen
de kosten van bouw en installatie van een
slachthuis grosso-modo geraamd worden op
7 Mark per inwoner zonder, en op 10
1^ Mark per inwoner met koelhuisuit
gevoerde plannen van een Abattoir met koel
huis voor gemeenten van 25.000 zielen
bleken te kosten gemiddeld 262.000 Mark
of rhim f 150.000. In verband met zwaar
der ifundeeringwerken is het echter geraden
minstens het hoogste cyfer per inwoner te
nemen, dat is 12 Mark of f 7.20, hetgeen,
de tjevolking van ^oq!^ 8tellende^25^000^
X 9000.
inwoners, zou geven een som van f 180.000,
welke voor terrein, bouw en installatie be-
noodigd zou zyn.
Blykens uitvoerige ramingen wordt voor
aankoop van grond, bouw en installatie van
een slachthuis met koelhuis te Leiden, met
een bevolking van 54.000 zielen, begroot
een bedrag van f 328.000 en te Njjmegen
met 40.000 inwoners een bedrag van f243.450;
de voor Gouda met 22.000 inwoners geraam
de som van f 180.000 zal dus zeker hoog
genoeg blyken te zynmet het oog op mo
gelijk nadeelig koersverschil voor eene 3>f
percents-leening en wellicht noodige meerdere
grondophooging nemen wp liever een nog
hooger cyfer en stellen wy dus, dat voor de
stichting van een Abattoir moet geleend
worden een kapitaal van f 200.000, dat tegen
31/, ten honderd aanvankelijk een post van
f7000 voor rente eischt. In verband met de
voortgaande rente-besparing zou de amorti
satie van dat kapitaal zoodanig geregeld
kunnen worden, dat in de eerste tien jaren
jaarlijks f2000 werd afgelost, en in iedere
volgende tien jaren telkens f1000 meer, en
derhalve de schuld in 50 jaren is gelegd.
Aanvankelijk is voor rente en af
lossing dus noodig
Het personeel zal moeten be
staan uit
een directeur (Ryksveearts), die
behalve vrije woning eene jaar
wedde behoort te genieten, aan
vankelijk van f 2000, met bij
voorbeeld vijf twee- of driejaar-
Igksche verhoogingen van f 200
een opzichter of halmeester op een
jaarwedde van f 700
een portier, genietende behalve
vrye woning een salaris van
f500;
een machinist-smid op een jaar
wedde van f700;
een stoker op een jaarwedde van
f600;
twee arbeiders, te zamen jaarlijks
kostende f 1000.
Het personeel vraagt dus eene
jaarlykscke uitgaaf van
Bovendien zyn noodig de vol
gende bedragen per jaar
voor steenkolen en materialen
voor het koelhuis
voor onderhoud van gebouwen en
machines
voor bureau- en laboratoriumbe
hoeften
voor water (0.4 M* per slachlfhg,
makende voor 5000 slachtingen
tegen f 0.13 per Ms een bedrag
vdn f 260) rond
Wanneer voor onvoorziene Uit
gaven nog wordt uitgetrokken een
bedrag van
dan blyken de uitgaven, ruim ge
raamd, ook te leveren een totaal
vanf 18.285.
Volgens deze begrooting waarin de uit
gaven zeer hoog zyn geraamd, waarschijnlijk
te hoog, zal dus een Abattoir te Gouda zon
der kosten voor de gemeente kannen wor
den geëxploiteerd, wanneer de slacht- en
keurloonen worden bepaald op de boven
vermelde bedragen. Deze loonen vallen oq-
der de rechten, genoemd in artikel 238 der
Gemeentewet, en mogen, volgens artikel
254 dier Wet, niet hooger zijn dan totdek-
5500.
2200.
500.
200.
300.
785.
Gouda.
Maordrooht
Mieuwerkerk
Oapelle
Rotterdam M.
RotterdnmD.P,
Rotterdam B.
AUmb du Diaidafi.
7.10 7.88 8.19
door 7.17 v t
t 7.84
a 7.41 a
6.80 7.10 y
000 8,48
8.18 9.08
t
9.14
(f)
9.88
L
9,88
9.88 9.48 p 16.18
OU DA R0TTIRDA M vice veru.
9.84 10.49 11.18 11.91 19.18 19.88 1.95 9.11 9.S6
0 0 11.98 y 1.— 0 HM
y y y 11.85 y 1.07 0
m 11.48 1.14 k
11.81 19.89 1.98 9.80 y
4.04
411
E
X.57 4.99
(4) AUsea le en 9e
G)
8.88 9.01
8.4b y
8.51 y
8.59 y
9.C8 y
9.88
H 0 M M 10,11
klaaee. Ultra bijbetalen, (jf) Op deee treinen iijn Zandig, Maandag en Dimedtg tfndaagaohe retonrbiljettem *ear de 8e kl. verkrijgbaar tegen eakelaa vraektprye. (E)
11.80
11.18
11.98
1.14
9.09
4.08
4.15
4.87 4.5 8
y 5.18
4.48
4.6b
5.09
6.09
5.18
6.19 «.19 7.14
8.40 6.80 7.88
8.17
7.66
8.OS
8.10 0
8.17 y
8.16
0 0
0 8.60
HolUndaaha Si
8.89
10.10 10.a7 11,1»
r 10-17 t
S 10.94 y y
F 10.81 y g
8.60 10.40 10.55 0
0 M m 11.45
a 11,54
Ipaar. L Extra tappleaaat-bewjj
Botterdam Beur»
0
0
0
7*89
M
Rotterdam D. P.
0
0
0
7.16
0
Botterdam M.
4.46
6.45
6.10
i
0
7.56
Oapolle
4.66
6.66
0
0
0
0
Nieuwerierk
5.04
6106
0
0
M
0
Moordrecht
5.11
6.14
0
0
0
ftouda
5.17
6.90
6.99
7.44
*.06
8.14
8.40
3*
9,88 t
9.40 0 0
g 9.58 10.19
t y 10.99
y 10.86
y 10.48
10.01 10.17 10 49
11.85
90UIA
riM
ma.
E
L
11,80
0
19,98
0
1,56 g
8,38
0
0
0
f
0
0
8.: 8
10,18
11. AT
0
19.36
0
9.03 y
1.4'»
0
0
0
0
0
7.45
0
10.80
11.16
0
.39
y 2.69
0
4.05
4.40
5.16
5.36
6.17
8.—
9.61
0
0
.49
0 0
0
4.50
0
f
6.97
0
10.08
0
0
1. 6
0 0
0
4.57
0
0
6.34
K
0
r
10.15
0
l>
2.08
0
0
0
6."4
0
6.41
p
0
19.99
4 19.06
18.84
1.1-5
8.09
9.85 .11
4.09
4.94
5.10
5.46
5.65
«.47
8,13
8.90
9.88
10.98
10.49
i) Allaaa le en Ie klaaee (extra betalen). Faeultatief, op den loop knn niet gerekend worden, (E) Hollendeoke epoor. L Bxtra eopptetnantbonjje »u de Compagnie Wtgone Lite.
Gouda
Zevenhuiaen-Moorkapelle
Soetermeer-Zeg war «-d.
Voorburg
Hage.
8.41 9.11
8.68 y
7.95 5.09
7.87
7.48
8.09 9,14 y
8.07 8.85 9.19 9.89
9.98 9.57
9.56 10.15
10.1911.15 11.18
0 0 11.80
11.41
y y 11.65
10.46 11.46 II.—
18.46
GOUDA DEN tl
1.08 1.06 9.14 8.46
1.18 y 0
0 1.99 m
y l.tS
1.80 1.48
S.4I 4.16
<t A G vim verte.
4.18 4.66 5 96 .49 6.15 7.17
6.07 y
6 1! y y y
0 6.89 y 0 0 0
4.46 6.87 6.66 6.16 6 48 7.4S
7.69. 8.90 8.99 9.18
8.11
8 99 ie
M6 E
9.41 8.48 8.' 6 40
K
10.00
10.06 10.40 11.16
10.18
10.97
10.89
10.44 11.07 11 .44
(d) (V)
••Haw 6.49 6.06 7.05 7.90 7.46 8.86 - 8.56 9.08 9.46 10.11 11.97 11.86 18.09 1.80 8.4E 8.00 4.00 4.86 4,46 6.80
Voorburg. 5.4? - - - j 10.17 1.86 4.61
ZoeU.rm.-Zeg, 6. 09 10.81 1.50 *.05 -
Zevenb.-Mc. 8.18 10.48 9.01 5.18
Goud». «.94 6.19 7.81 7.47 8.U «.08 F 9.19 9.85 10.18 10.64 11.57 19.08 11.87 l.lt 8.14 8.17 4.17 5,08 6 87 6 00
Haraoaikatreia, alleen le en Se klaeee, antra betalen. U) Beinigew voor de Ifri Breukalen—Ametardam mogen via Ptwe»t i
(VT
6.11 7.49 7 56 8
6.18
6.80
6.89
6.60 8 10 *,18 9.1
65 9.48 10.19
9.49
10.08
10.lt
99 0.9 >10.46
li oud*.
Oudew.
Woerd.
Utrecht
Utreoht
Woerden
Oudev.
Gouda
6.90 6,
6.85
6.48
6.08 7.
4 H GOL'D A li f R E U H i viae verm E
84 7.50 8.18 9.07 9.40 10.19 10.67 11.00 19.40 9.16 8.17 4.86 8.47 *.05 6.55 *.;6 10.89 10.66
11.14 9.89 7.10 10.48
11.99 9.40 8.84 6.18 7.18 8.48 10.' 6
.04 8.18 8.66 9.89 10.14 10.51 11.45 19.89 1.19 8.08 8.60 6.04 8.88 40 7.89 *.51 1..16 11.8*
m
6.17
6.16 6.58
5.80 7.09
6.10 7.17
t
6.66 7.68,8.81 8.49 9.90 10.15 10.88 11.88 18.01 1.87 8.01 8.10 8.69 4.40 6.88 6.«1 6.5 i 7.68
8.h 10.88 11.55 18.97 4.99 7.9 J
8.99 10.46 11.85 4.8" 7.8*
7.97 8.86 9.01 9.18 9.68 10.69 11.10 18.11 18.61 8.09 8.40 8.68 4.48 6.90 6.10 7.19 7 69 8.96
9.19
9.11
9.49
10.09 10.15 11.19
10.00 10.84
10.54
G O U I) A—A MSTJ5RDAW viae verte,
mu'la 6. 9 8.09 8.18 9.98 10.10 10.?? 19.08 1.06 9.86 S.I8 4. 0
6.03 .35 8.16 t.lt 9.9S 9.36 0.68.
\mat.W. 8.01 8.53 9.09 10 10 10.54 19.48 11.57 1.68 3.98 4.16
4.67 5.50 6.62 9.00 10.0! 0.1010.0 1.46
luuLC. 8 iv 9.03 9 98 10 96 11,09 1 08 1.1» 9.09 8.41 4.80 6 18
6.05 9.13 10 8 10.95 10.8 11.00.
vmat. C «.II T.t'lil l.lt 911 9.41 1.11 11.01 UJI 10
K.US.Il 4.41 110 7.'H10Mt.
lm. W. 1.48 0.10 7.01 1 10 1 10 0 00 10 00 11.00 11.111I.0J0
i.ll 1.80 1.41 1.4 8.88 7.00 1.81 10.00.
lonrf. 7.17 7.04 8.18 9.08 8.04 1'".18 10.40 10.81 1.00 <081.80
4.17 4.J8 1.47 7.11 0.14 9.11 llllO.
king der kosten noodig is. Bl}ken duo de
uitgaven voor het Abattoir, bijvoorbeeld de
post voor rente en aflossing van het voor
de stichting te leenen kapitaal, niet ïoo
hoog te zijn als door ons werd aangenomen,
dan kannen ook de abattoir-rechten lager
gesteld worden.
Die rechten zonden wellicht al aanstonds
verlaagd kannen worden, aangezien door de
oprichting van een openbaar slachthuis de
thans ten laste der Gemeente zyide kosten
aan het keuren van vee verbonden (11640)
van de gemeentebegrooting zonden ver
dwijnen.
Waar wij in het bovenstaande, naar wp
vertronwen, op overtuigende wijze, de wen-
scheljjkheid en de mogelijkheid van de slich
ting van een Abattoir voor onze Gemeente
hebben aangetoond, meenen wij de verwach
ting te mogen nitspreken, dat de Raad het
openbaar belang zal weten te plaatsen boven
het bijzonder belang van enkele eigenaren
van slachterijen en zal beslniten tot de voor
onze Gemeente nit hygiënisch oogpnnt zoo
dringend noodzakelijke stichting van een
openbaar slachthnis, waarin alle slachtingen
znllen geschieden.
V/ij geven daarom den Raad in overwe
ging ons College op te dragen de noodige
voorstellen en plannen in te dienen voor de
stichting van een gemeente-abattoir.
Burgemeester en Wethouders van Gouda,
R. L. MARTENS.
de Secretaris,
BROUWER.
Gouda, den 31 December 1898.
B IJ L A G E.
Aan Heeren Burgemeester en Wethouders
van Gonda.
Onderwerp
Onderzoek Slachtplaatsen.
Ter voldoening aan Uw schrijven No.
1124 B en No. 1125 B van den 24 Nov. jl._
waarbij ons is opgedragen na te gaan in
hoover de in deze Gemeente bestaande slacht
plaatsen voldoen aan de billijke hygiënische
eischen, .in het bijzonder wat betreft
a. IöBchting der vloeren (bodemveront-
reinigingR
b. Luchtverversching der lokaliteit,
c. Verspreiding van stank en ander hinder.
d. Afvoer van slachtwater, bloed, enz.
e. Berging en verwerking van afval,
f. Berging van het vleesch,
hebben wp de eer Uw College te berich
ten, dat ons bp het plaats gehad hebbend
onderzoek is gebleken, dat in deze Gemeente
zjjn 59 slachtplaatsen, waarvan één buiten
exploitatie is, zoodat nu in aanmerking ko
men 58 Blachtplautseu.
Bij het nagaan der slachtplaatsen gedu
rende deze maand (December), hebben wp
onze bevindingen In cjjfers uitgedrukt, zoo
dat beteekent
0. Zeer slecht.
1. Slecht.
2. Onvoldoende.
3. Voldoende.
4. Goed.
6. Zeer goed.
a. Inrichting der vloeren (bodem
verontreiniging).
Wp verstaan onder inrichting der vloe
ren de wijze van aanleg en den staat van
onderhond, waarin zich deze bevonden, of
zp goed waterdicht gemetseld zpn en zich
door verzakking daarin geen scheuren voor
doen, of wel dat zij bestaan nit eene bestra-
in zand, dus is daarbij in acht genomen in
hoeverre het op den vloer komend slacht
water en bloed zich knnnen verzamelen in
den onder den vloer liggenden bodem.
De rangschikking onder deze rubriek is
37 slachtplaatsen 0.
5 1.
8 2.
7 3.
.1,4.
zoodat bodemverontreiniging bpna overal
plaats heeft.
b. Lnchtverversching der lokaliteit.
De rangschikking onder deze rubriek is:
34 slachtplaatsen 0.
6 1.
11 3.
8,4.
Wjj merken op dat voor luchtverversching
in het algemeen weinig zorg wordt gedragen.
Vier slachtplaatsen z\jn in de open lucht,
meest alle hinderlijk voor de buren. Vijf
slachtplaatsen zijn in den winkel, waardoor
de uitwaseming bij het slachten nadeelig op
het vleesch werkt.
In zes slachtplaatsen bevinden zich de
privaten.
Achter enkele winkels bevinden zich on
middellijk de woon- tevens slaapkamer en
aangezien deze vertrekken licht en lacht door
den winkel verkrijgen, is het vleesch enz.,
vooral des nachts, in een daarvoor niet ge
schikte atmosfeer.
c. Verspreiding van stank en ander hinder.
De rangschikking onder deze rubriek is-
35 slachtplaatsen 0.
5 1.
4 slachtplaatsen 2.
12 3.
2 4.
De meeste slachtplaatsen zijn zeer inge
sloten en aangezien daardoor geen voldoenden
aanvoer van versche lacht kan plaats hebben
verspreidt zich eene eigenaardige onaange
name renk, welke ook voor de buren hinderlijk
is. Onze bevindingen hieromtrent, hoe on
gunstig ook, zou nog slechter geweest zijn,
als het onderzoek plaats had gehad in een
warm jaargetijde.
De rookkasten in sommige varkensslach
terijen geven de bhren veel last en dwingen
bon meermalen deuren %en vensters dicht te
honden.
Het slachten van varkens in de open lucht
is door het geluid der stervende dieren voor
de aangrenzende bewoners niet alleen hin
derlijk, maar doet het gevoel ook onaange
naam aan.
d. Afvoer van slachtwater, bloed, enz.
De rangschikking onder deze rubriek is:
41 slachtplaatsen 0.
12 1.
5.2.
De afvoer van slachtwater laat in het al
gemeen veel te wenschen over.
In de meeste slachtplaatsen zjjn kleine
putjes zonder stankafsluitingdaarin vloeit
het slachtwater en ook het bloed, als daar
voor geen andere uitweg is. Deze putjes
z|jn met buizen van kleine of geringe afme
ting (waarvan de verbindingen meestal niet
waterdicht zijn) verbonden aan de Gemeente
riolen en grachten. Bij de uitmondingen in
de riolen heeft veeltijds eene aangroeiing van
vnil, haar enz. plaats, welke niet zelden ver
stoppingen in# het riool veroorzaakt. In som
mige slachtplaatsen heeft de afvoer in het
naast bgzgnde privaatriool plaats,
De bloedputten zijn meestal doelloos, daar
deze mede in verbinding staan met riolen
wel is waar wordt deze met een honten prop
dichtgemaakt, doch ziet men geen kans om
van het bloed af te komen, dan laat men ook
dit wegvloeien.
Men kan dus zeggen, dat door iedere slacht
plaats de stadsgrachten verontreinigd worden.
Naar men ons mededeelde, heeft het run-
derbloed tegenwoordig geen waarde en wordt
dit verkocht tot voeding van varkens.
Daar dit bloed wel niet onmiddellijk zal
opgevoederd worden, kan het niet achter
wege blijven, dat dit elders ook nadeelig
voor de omgeving moet zjjn.
De varkensslagers maken van het varkens-
bloed de zoogenaamde bloedworst; is de
hoeveelheid daarvoor te gering, dan ver-
koopen zij het aan vakgeuooten.
ei Berging en verwerking van afval.
De rangschikking onder deze rilbriek is:
38 slachtplaatsen 0.
9 i.
2 2.
8 3.
1,4.
Tot berging van mest en afval z\jn bij
enkele slachtplaatsen en meestal in de on
middellijke nabijheid mestpntten. Sommige
slagers brengen dit op een mestvaal bij den
naastbij wonenden stalhouder en anderen geven
het aan den vuilnisman.
Ons inziens komt echter veel in het water
terecht, en een der slagers was zoo eerlijk
te zeggen: „Wel dat gooi ik in het water."
Het overige afval van ingewanden enz.,
wordt verkocht als varkensvoeder.
f. Berging van het vleesch.
De rangschikking onder deze rubriek is:
10 slachtplaatsen 0.
18
15
3.
4.
5.
Bjj een anderen ilachter zagen we slach
ten in de open lucht in den modder op een
stuk weiland. Dit weiland was omgewroet
doordat het diende tot verblijfplaats van
varkens, welke gevoederd werden met vleesch-
afval. In de onmiddellijke nabijheid van die
zoogenaamde slachtplaats lagen ook afge
kloven beenderen en zelfs een rottende borst
kas van een dier.
Bij het zien van zulke walgingwekkende
toestanden zou men onwillekeurig met de
végetariëra willen uitroepen„Eet geen
vleesch meer."
De enkele^oede punten behalen die sla
gers, die huff vleesch voornamelijk aan de
meer gegoeden afleveren, zoodat dus de ge
zondheid van de mingegoeden en kleine
burgerij, die het vleesch uit de slecht inge
richte slachterijen moeten betrekken, het
meest wordt bedreigd.
De meeste slachtplaatsen zjjn zoo slocht,
dat ze of in 't geheel niet of met zeer
groote onkosten zóó zjjn te verbeteren, dat
ze aan slechts matige hygiënische eischen
zonden kunnen voldoen. Alleen de oprich
ting van een Abattoir zou hierin verbete
ring kunnen brengen, en het bleek ons bjj
onze bezoeken dat sommige slagers tegen
die oprichting, maar ook anderen hunne in
genomenheid daarvoor te kennen gaven.
De Gemeente-Bonwmeester,
L. BURGER8DIJK.
De le Keurmeester van vee en vleesch,
E. OVERBOSCH.
GOUDA, 2 Maart 1900.
In de Notsspaarbank alhier werd ge
durende do maand Februari ingebracht
f 15624.22, terugbetaald f 13487.89.
Zaterdag 3 JHaart des avonds ten 8) ure,
treedt de heer C. H. Kouw, uit Leiden, in
het café „Harmonie" alhier op voor de
Gondsche Metaalbewerkersgezellen met het
onderwerp „Waartoe voreenigd". Het doel
dezer vergadering is om uitbreiding van het
ledental te verkrijgen.
De berging van vleesch is zoolang het in
de slachtplaatsen is bjj de meeste slagers
slecht, doch zoodra het in den winkel is, dns
waar het van de straat af voor de koopers
te zien, bjj de meesten zeer goed en bjj slechts
enkelen onvoldoende.
Sommige winkels zjjn zeer bekrompen en
is het vleesch zoodanig opgehangen, dat
met het langs loopen men er steeds mede
in aanraking komt.
Al bljjkt reeds nit het bovenstaande, dat
over het algemeen de toestand der slacht
plaatsen te Gonda zeer slecht is, wjj gevoe
len ons gedrongen UEdAchtb. hiervan ver
der eenige bijzonderheden mede te deelen.
Onder anderen hebben wjj verscheidene
slachtplaatsen gezien op binnenplaatsjes, zóó
bekrompen, dat wjj ons moesten afvragen,
hoe is het mogeljjk dat d&ér een beest kan
worden geslacht.
Die beperkte ruimten moeten na en dan
voor andere doeleinden gebrnikt worden,
waardoor zindelijkheid geheel is buitenge
sloten en hoe ongelooflijk ook, vindt men
daar dikwijls nog een privaat.
Op een andere plaats zagen wjj slachten
op eene slecht bestrate open binnenplaats
geen meter verwijderd van een mestputop
die slachtplaats bevonden zich behalve die
mestput: een paardenstal, een varkenshok,
waarin de varkens gevoederd werden met
vleeschafval en eene kokerjj voor varkens
voeder.
By onderhandsche aanbesteding is aan den
Heer C. P. W. Dessing opgedragen het bou
wen van een R. K. Kerk met toren en pastorie
voor de Parochie van de H. Joannus te
Wateringen voor een som van f 93185.
Dé fede prys in de Woerdenscho Wil-
helniinaverloting, een dogcart met paard, is
gevallen in Swartsenbnrg's Lotendebiet, op
No. 45570.
Bbrö-Ambacht. Een verzoek van den
heer Vas Visser aan den gemeenteraad alhier
om de subsidie voor de stoomtram Gouda-
Schoonhoven van f 5000 op f 10.000 te bren
gen, is verworpen. Ook een verhooging van
f 2500 kon geen meerderheid vinden.
Gisterenavond had de bpeenkomst plaats
tot oprichting van een afdeeling Volksweer
baarheid in de zaal „Kunstmin" der socië
teit „Ons Genoegen".
De zaal had beter bezet kunnen zpn, toeh
waren nog een 200-tal personen aanwezig.
Dr. A. van IJsendpk, die het voorzitter
schap bekleedde, deelde mede, dat de heer
J. J. Prins van Doesburgh, die het initiatief
had genomen, door familieomstandigheden
niet kon presideeren.
sSpreker waardeerde het ten zeerste dat
verschillende bestuursleden van de beide hier
ter stede bestaande schietvereenigingen mede
waren opgekomen, en gaf daarna het woord
aan den heer L. Noest, le luitenant b'y de
Jagers.
Spreker begon met te verklaren, dat hp
pas voor een tweetal dagen was verzocht
hier als spreker op te treden, en dit had
hp gaarne aanvaard.
Het resultaat van deze vergadering is ge
weest, dat hier een afdeeling is gesticht en
die tot op heden reeds 56 leden telt.
Om de belangrpkheid der zaak,
wp gemeend de geheele rede van den i
die ons welwillend is afgestaan, in
nummers op te nemen.
Spreker begon aldus:
Onder de talrpke vraagstukken van al
meen belang, welker oplossing veler hersenen
in beslag neemt, bekleedt de quaestie onzer
défensie een voorname plaats.
Het belang, aan een doelmatige oplossing
hiervan verbonden, behoef ik niet aan te
toonen, genoegzaam bewezen als het wordt
door het feit, dat gedurende een lange reeks
van jaren met afwisselende klem, wel is
waar, doch niettemin voortdurend die op
lossing niet slechts het brein van velen beeft
beziggehouden, maar dat ook de regeering,
het /rewicht der zaak beseffende, telkens
commi8siën in het leven riep om in deze het
gewenschte licht te ontsteken, terwpl het
aantal desbetreffende verslagen, ontwerpen
van legerorganisatie, enz., ingediend of niet,
legio is.
Intusschen is die oplossing in verhouding
tot het vele, wat daartoe verricht werd,
slechts zeer weinig gevorderd.
De eenige goede schreden op den weg tot
regeling der zaak zpn geweest de instellingen
van het voorbereidend militair onderricht en
van het reserve-kader, benevens eindelpk
in 1898 de afschaffing der plaatsvervan
ging en eenige ondergeschikte wpzigingen in
onze militiewet.
Waaraan het is toe te schrpven, dat zulk
een lange reeks van jaren nog niet voldoende
bleek tot een afdoende regeling?
Hoewel het hier eigenlpk niet mpn taak
is, deze vraag te beantwoorden, wil ik toch
enkele m. i. voorname oorzaken noemen.
Het belang der politieke partpen in den
lande wordt door de leiders dikwerf boven
het algemeen, het staatsbelang gesteld. r
Dén is de zalige rust, waarin ons volk
zoo gaarne schpnt in te dommelen, er zeker
niet onschuldig aan, evenmin als de geestelpke
en lichamelpke verzwakking van Nederland,
die zulk een dreigende hoogte heeft bereikt,
dat sommigen zelfs onder de meest ont
wikkelden het volk aanmoedigen om in
dit opzicht de handen in den schoot te leggen
en de oogen te slniten, en dat wel bpv. door
angstkreten, als: „Nederland is toch niette
verdedigen," en dergelpke.
Ja, de oogen slniten, dat doen helaas zoo
velen.
Zóó doet de man, die in zpn slaap door
nachtmerrie gekweld, droomt in den afgrond
te storten.
Hp sluit de oogen in een sich volkomen
willoos overgeven aan wat hp onvermpdelpk
acht.
Zóó doet de man, die door zwaren zorg,
door leed terneergedrukt en beangstigd, naar
de jeneverflesch grppt om in zpn roes voor
een korte wijle de werkelijkheid te vergeten.
Zóó doet een niet onaanzienlpk deel van
het Nederlandsche volk.
Voegen we hierbp, dat do langdurige pe
riode van vrede, waarin we ons sedert de
afscheuring van België hebben mogen ver
heugen, zeker het hare ertoe heeft bijge
bracht om ons in slaap te wiegen.
Immers, wij zullen geen oorlog beginnen,
en bjj een oorlog tusschen andere mogend
heden blpven we toch neutraal. Waarvoor
zouden we ons dan zoo druk maken en
schatten verspillen, terwpl deze zooveel nut
tiger kunnen worden besteed, bjjv. tot op
lossing der sociale quaestie? Wanneer een
groote mogendheid ons aanvalt, kunnen we
den strpd toch niet volhouden. Do oorlog
is een afschuwelpk iets, een beestachtige daad,
den redelpken mensch, neen, der gansche
christenheid onwaardig. Enz. enz.
Zulke liedjes worden voortdurend, in ve
lerlei toonaard en variatiën en door de
meestuiteenloopende richtingen gezongen, wat
echter niet kan wegepferen, dat de werke-
lpkheid met onverbiddelpke gestrengheid ons
voortdurend hare lessen blpft opdringen om
ons aan het verstand te brengen, dat we niet
leven in een ideale wereld, terwpl zp ons
met een gebiedend gebaar wyst op de me
nigte van harde ervaringen, die wp zelf
evenals andere staten telkens en telkens weer
opdoen.
De werkelpkheid, kond en onverschillig
voor het schoonste betoog, leert den volken,
dat alle beginselen van menschenwaarde en
recht falen, zoodra de belangen der staten,
gesteand door een voldoende legermacht,
aan het woord komen.
Diezelfde werkelpkheid leert ons, dat in
practischen zin het recht der volken uit niets
anders bestaat dan uit hun moreele eu phy-
sieke kracht om van hun wil een daad te
maken.
En dan wordt er niet naar gevraagd of
daardoor het goed recht van anderen wordt
verkort. In 't allerminst niet.
Ziet naar Noord-Amerika en Spanje. Strp-
dig met alle begrippen van volkenrecht heeft
de groote republiek van het verre Westen
Spanje den oorlog aangedfftp en het zpne
koloniën gewelddadig ontrufiT Het volken
recht bleek slechts een frase.
Ziet naar Engeland en Zuid-Afrika. Door
den machtigen kolossus ertoe gedwongen,
tot het uiterste gesard en getergd, moesten
de beide kleine republieken ten laatste naar
\d6 wapenen grypen, om hare rechten te ver
dédigen tegen de verachteiyke aanslagen van
'^6n valschen, schpnheiligen vpand, wiens
j^uddorst en roofzucht onder het motto
„vroomheid en naastenliefde" satan zelfvan
helsche vreugde moét doen grpnzen.
Het volkenrecht bleek slechts een frase.
Overal in de wereld heerscht do strpd der
belangen.
Die strpd, op verschillende wpzen en met
verschillende wapenen gevoerd, vindt zpn
oorsprong in het eigenbelang der individuen,
in het eigenbelang der staten.
En neemt men in dien kamp tot beslechting
van het pleit zpn toevlucht tot onzedelijke
wapenen, en dit is, wie zou het ontken-
