>em
zalf
Wk.
EK.
70.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
^Teiefooif >o. 82.
Mo. 8143.
izijn
EN.
Buiieülitiidsch Overzicht
'I
sterdam.
Vroeg Vei'welkt
DEN
I IJet 'Raadsbesluit van 9 Maart
t‘.
I 4et Raadsbesluit vaa 9 Maart
^enjfjliet ontslag der School-
a commissie. j
lELlLLLTOy.
Dinsdag 13 Maart 1900. 38ste Jaargang.
<2
A
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
4
V>i
o
aiddel tegen
o
tö
'o
Amsterdam.
i
dttjnsp.
kratten ao
NM> «nz
Wordt vervolgd
leestal elke
n 14Jaar
99Jarig
by wonden,
fabricatie
ruiker van
li
e de»
ie national
Naar het Duiteoh.
i Horst
N,
onderen,
t1 steeds
KMAN t Zn
II*
Het wil ons toeschynen, dat indien deze
zaak niet met dien onverklaarbaren, koorts-
achtigen haast was behandeld waarmede zij
thans is afgedaanindien men ernstig ge
poogd en gewild had met de Commissie tot
een oplossing te komen in stede haar een
missive te zenden tegelijk met het indienen
van het voorstel in den Raad (een missive
waarin de onwil om overtuigd te worden
uit alles bly'kt)indien men tenslotte niet
den indruk had gegeven zich al zeer weinig
om de bestaande leden te bekommeren door
terstond na aanneming van het voorstel de
aanbevelingen voor de nieuwe plaatsen in
te dienen, dat alsdan tot voordeel der
goede zaak, d. i. het belang van het geheele
onderwijs, zoowel bijzonder als openbaar een
conflict als dat waarvoor wy thans staan,
had kunnen vermeden worden.
Wy willen allerminst er de meerderheid
van den Raad een verwijt van maken, dat
zy gebruik heeft gemaakt van de voor haar
.^aanlokkelijke gelegenheid om in eens eenige
zetels te verkrijgen in de C. v. T. L. O.
Doch we zyn overtuigd, dat wanneer deze
belangrijke aangelegenheid niet met zulk eene
overhaasting wastfehandeld en aan die meer
derheid den tyd was gejaten om te bedenken
welk een revolutionair karakter, (een ka
rakter geheel in strijd met hare politieke
denkwijze) het voorstel in kwestie droeg, zy
zich niet zou hebben laten verleiden tot de
daad, die zy nu heeft begaan. Ja, wfj twij
felen er niet aan of de tien leden van de
meerderheid van den Raad, die voor het
voorstel stemden zullen het zonder onderscheid
betreuren, dat zy door hun stem de leden
van de C. v. T. op het L. O. gedwongen
hebben hun ontslag te nemen. Het is waar,
niemand is onmisbaar. De vraag is slechts
op welke wijze hy vervangen wordt en dat
geldt ook hier.
zen, en daarvoor een voorstander van bijzon
der onderwijs in de plaats te stellen, niemand
had daartegen redelyker wyze bezwaar kun
nen makenintegendeel een dergelyke op-
vattfng had men kunnen verwachten en de
Commissie van Toezicht had daarin naar
ons oordeel geen reden kunnen vinden om
haar taak neer te leggen.
Thans besloot zy hiertoe, waarschijnlijk
gedreven door bovenstaande overwegingen
en door het feit, dat Burgemeester en Wet
houders in gebreke zyn gebleven haar te
antwoorden op den vraagwaaruit is ge
bleken, dat wy zyn tekort geschoten in ons
toezicht op het byzonder onderwijs.
Bovendien komt het ons voor, dat de Com
missie nog meerdere redenen had zich over
het gevallen raadsbesluit te beklagen. De
Commissie bestond uit zeven leden, er wor
den er acht aan toegevoegdhet schijnt wel,
dat de oude Commissie verdrongen moest
worden door er nieuw bloed, andere keuzen
en denkwijzen in te brengenimmers nie
mand en allerminst B. en W. hebben kunnen
twijfelen aan bet onvermijdelijke gevolg van
dit raadsbesluitde ontslagaanvrage der ge
heele Commissie. En dan waartoe dit groote
aantal
De Commissie had tot heden ook naar
het qordeel van B. en W. haar taak naar
behooren vervuldzy klaagde niet over te
veel yerk; de nieuwe school, waarvoor de
eerste steen nog gelegd moet worden, kan
moeilyk als motief voor vyf nieuwe leden
gelden (aangenomen dan nog, dat dedaraes-
leden ziph uitstekend met het handwerk-
onderwys zullen bezighouden) en ten allen
overvloede, in geene gemeente in ons land
is een tot verhouding van het aantal inwo
ners zoo talrijke schoolcommissie te vinden,
ja Leiden, dat ongeveer driemaal zooveel
inwoners telt als Gouda heeft een Commis
sie van Toezicht op het L. O. van slechts
tien leden.
En voorts de wyze, waarop de aanbeve
lingen voor de nieuwe leden den Raad zou
den bereiken. Krachtens de verordening werd
tot heden by vacature eene aanbeveling van
twee leden door de Commissie van Toezicht
aan den Raad ingezonden. Doch om tot op
dit oogenblik niet duidelijk geworden redenen
hebben B. en W. en op hun voorstel den
Raad de bestaande Commissie niet in staat
geacht of het vertrouwen niet geschonken
om aanbevelingen te maken voor de leden
met wie zy straks zouden moeten werken.
Zy hadden slechts af te wachten wie men
hen zou zenden.
Dit bewys van gemis aan vertrouwen moet
dunkt ons de leden der plaatselyke school
commissie zeer gegriefd hebben.
de hand.
„Blijf me trouw, beste Johannes,” sprak ze ge
roerd, en houd me niet voor een nerveuse zottin,
omdat ik zoo hulpeloos te bed blyf liggen. Mor
gen hoop ik weer op mijn post te zijn, ten minste,
ik zal mijn best doen, fluisterde zij op weemoe-
digen toon
En aij was op haar post, dank zij haar groote
wilskracht. Des Vrijdags echter gewerd haar eene
tijding, die alle oude wonden weer openreet.
Eenige mijlen stroomafwaarts in de rivier had
een visscher het lijk gevonden van een man met
lange, grijze haren, gekleed in een zwart fluwee-
len rok.
Het moest zeker reeds eenige dagen tusschen
het oeverriet hebben gelegen, want het lijk was
opgezwollen «n blauwachtig van kleur. De brie-
ventasch in den zak was doorweekt, het papieren
geld geheel door het water bedorven. In elk der
beide jaszakken werd een half geledigde flesch ge
vonden. Er viel niet aan te twijfelen, of hij had
den dodfl in dronkenschap gevonden, misschien
in half bewusteloozen toestand gezocht.
Behalve een Amerikaanschen pas op een vreem
den naam, was niets bij den drenkeling gevonden,
dat licht omtrent zijne persoon kon verspreiden.
Toch deed met raadselachtige snelheid in den
ganschen omtrek het gerucht de ronde, dat de
echtgenoot der Stiftsdame voor eenige dagen was
teruggekeerd, en nu in de rivier zijnen dood had
gevonden.
De burgemeester kwam in eigen persoon Louise
zoo omzichtig mogelijk de treurige tijding mee-
heeft zich in onze gemeente een van
die conflicten voorgedaan, die de gemoederen
verbitteren en' waarbij het belang der zaken
op dén achtergrond geraakt.
i ^Burgemeester en Wethquders van Gouda
hebbenaan den Baad vöorgesteld de Com-
missie |a;n Tóezicht op het Lager Onderwijs,
die itotjiheden uit zeven leden bestond uitte-
breideilrtot vijftien, waaroyder drie vrouwe-
lyke l^dön. De Commissie om advies ge-
vrahglL heeft zich ten sterkste verzet tegen
het motief tot uitbreiding en de wyze, waar
op deze zou worden verkregen, doch B. en
W., die zich blijkbaar hadden voorgenomen
om in geeiMgeval hunne ineening prys te
geven, dienaar hun voorstel toch ongewij
zigd rin met het by de tegenwoordige samen
stelling van den Raad' te verwachten succes,
dat het werd aangenomen. De leden der
i Commissie hebben, ?ooalg te voorzien was,
in de wijze, waarop deze zaak is voorbereid
en de medegedeelde gronden, waarop zy
steunt, alsmede de manier, waarop de aan
vulling naar de nieuwe verordening zou tot
stan4 komen, aanleiding gevonden- om hunne
waardigheid neer te leggen. De Commissie
van toezicht op het Lager Onderwijs heeft
in haar geheel haar ontslag genomen.
Was-yhet noodzakelyk of W^nschelyk dit
conflict uit te lokken Het komt ons voor
van niet, het tegendeel is waar.
jn< de eergte plaats zyn de motieven, die,
B. en W. voor hun voorstel aanvoeren in
het oogloopend zwak. Het college meent,
dat de afgetreden commissie haar taak „met
zooveel toewijding en ijver” vervult, dat het
.hoopt, dat die commissie nog lang het on
derwijs zal blijven dienen. Zonderling klingt
daartegenover, dat die commissie, wier taak
het geheele lager onderwijs omvat, dan toch
volgens B. en W. tekort is geschoten in hare
verplichtingen tegenover het bijzonder onder
wijs immers B. en W. schrijven aan die
commissie (Raadsverslag 1900 No. 2 pag. 17),
dathare goede zorgen uit den aard der
zaak tot nog toe in hoofdzaak schijnen te zyn
gewijd aan het openbaar lager onderwijs.
En deze schijn, en niets meer dan dat is
dan de grond voor eene uitbreiding dier
commissie en welk een uitbreiding? Eene
(om met de schoolcommissie te spreken) in
eene politieke richting en eene uitbreiding
met een aantal leden, dat het getal der tegen
woordige leden overtreft.
De „Daily Mail”, die met vele andere
bladen als vaststaande aanneemt dat de pre
sidenten van de twee republieken Lord Sa
lisbury over den vrede hebben gepolst, op
den grondslag van behoud van onafhanke
lijkheid, vindt het verlangen van beide re
publieken een ontzaglijke onbeschaamdheid.
„Nadat de Boeren Engelsch gebied zyn bin
nengevallen, dit ingelyfd hebben by hun
eigen oproerige staten, Natal verwoest heb
ben, en op de willekeurigste manier hebben
huisgehouden, komen zy ons vertellen dat
zy enkel strategische stellingen hebben be
zet. Deze lieden die nog maar een maand
geleden snoefden dat zy Durban gingen in-
deelen. De oude babbelkousen waren hem echter
voor geweest.
Ik was juist bij haar, toen tij den burgervader
ontving
„Het is waar,” zeide ze, .het is niemand anders
dan mijn ongelukkige echtgenoot. Verwacht niet,
mijnheer, dat ik droefheid zal huichelen, dat ik
niet gevoel. Dat hij den dood heeft gezocht, neem
ik niet aan. Hij had geld en kon aan den eenigen
hartstocht, die alle edele neigingen in hem had
verstikt, voorloopig ten minste den vrjjen teugel
vieren. Nu ten laatste heeft de arme zwerveling
dan eindelijk rust Hem nog eenmaal zien Ik
kan het niet. Laat hem in alle stilte begraven,
en wees zoo goed op mijne kosten een eenvoudig
kruis op zijn graf te doen plaatsen.”
En hierop vertelde ze welk een ontmoeting zij
eenige dagen te voren had gehad
En nu bleek het eerst recht, hoe bemind zij was
bij alle burgers, ’t zij hoog, of laag. Geen in
discrete buurvrouwen vielen haar met een gehui
cheld condeleantie-bezoek lastig, neen, allen die tot
haar in eenige betrekking stonden, beijverden zich
haar door allerlei kleine opmerkzaamheden te be
wijzen, dat zij, nu men het ongeluk haars levens
kende, aan allen nog dierbaarder was geworden
en men met nog meer eerbied tot haar opzag.
Zij zelve, ofschoon zeer dankbaar voor de veel
vuldige blijken van aanhankelijkheid en liefde, was
begrijpelijkerwijze zeer stil en in zich zelve gekeerd
Zij trok geen rouwkleed aan, maar hare ziel was
met een zwaar en zwart rouwfloers omhuld.
5»)
•Ontsla er mij van,” ging «ij voort, »u de scène
te schilderen, die de ongelukkige, voor mij op de
knieën kruipend, nu eens smeekende, dan weer
zijn noodlot vervloekende, of schimpende op de
ellendige wereld, die het genie doodtrapte,
voor mij op voerde.
Toen hij zag, dat hij met al die erbarmelijke
toqneelkunsten niets bij jnij uitwerkte, richtte hij
zich wankelend op, haalde diep adem en zag met
hongerige blikken naar de beurs met geld, die op
de tafel lag.
Met een vloed van hoogdravende woorden be
loofde hij mij, mijn wil te zullen eerbiedigen; hij
betreurde de noodzakelijkheid die hem drong, een
weldaad aan te nemen, edoch hij zou de som als
geleend beschouwen om ze eens met rente en al
af te lossen, als ik van zijn volkomen wederge
boorte oyertuigd, hem* tot me zou roepen, om den
avond van ons liefdevolle gemeenschap te slijten
en samen lachende terug te zien op de Sturm
und Drang”-periode onzer jeugd-
Dit zeggende nam hij het geld van de tafel en
stak het m den zak. Toen maakte hij eene be
weging, alsof hij mijne hand wilde grijpen^ ander
maal te vergeefs, en een weemoedigen bhk naar
den hemel slaande, zwaaide hij met een diepe be
tuiging de kamer uit.
Ik schoot met bevende handen den grendel voor
de deur van mijn kamer, daar ik nog steeds een
nieuwen overval vreesde, en wierp me doodaf te
Ach, Johanw,- gij weet-het, deze man, dien ik
genoodzaakt was van mijnen drempel te jagen,
had ik c eens eeuwige trouw” gezworen, deze man
was de vader van mijn kind
Ik sliep den ganschen nacht zeer onrustig.
En nu gevoel ik me als verlamd, en steeds ver
volgt mij sedert het armzalig beeld van hem die
zonder dak rondzwerft, en ril ik bij de gedachte
aan aUes, wat mij misschien nog boven het hoofd
Zij verzocht me uit te vorschen of hij zich
soms nog in het stadje had vertoond, of wel naar
elders was vertrokken.
Spoedig kon ik haar het bericht brengen, dat
hij wel des nachts in den »Kroonprins” had ge
logeerd, maar zich wijn en rum op zijne kamer
had laten brengen, en zijnen naam had verzwegen
Van morgen om acht uur was hij vertrokken,
zooals hij was gekomen, te voet en zonder ba
gage. Hij had zich in de richting naar ’t noorden
verwijderd.
Het gelukte mij in den loop van den dag, haar
een weinig te doen bedaren.
Ik bracht bijna den ganschen dag bij haar door,
speelde eenige van haar lievelingsstukken op de
piano, en deelde, voor haar bed gezeten, haar
eenvoudig maal. Toen ik haar eindelijk verliet,
drukte ze mij met een aandoénlijk dankbaren blik
^vallen met
As
I
fiOTDSCME UllRANT.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Dei prijs fier drie maanden is 1.25, franco per
®8t 1.70.
Afzonderlijke Nomjners VIJF CENTEN.
B. eiï W. komen met warmte op tegen de
voorstelling als zouden zy de commissie in
eene bepaalde politieke richting yvenschen
uit te breidbn met een warmte evenwel, die
ioontf dat hier de wonde plek van het voor
stel geraakt is. Men kan niet ontkennen,
dat sedert 1878 het Lager Onderwijs in ons
land een punt van stryd is gefeest tusschen
de politieke partyeneen punt van stryd,
dat op verschillende tijdstippen zoo op den
voorgrohd trad, dat "in, vele gevallen iemands
meeinng op $it gebied besliste tot welke der
twee groote staatkundige partyen hy behoorde;
een J>unt van stryd, dat, doordien het zoo
nauw-verWant is aah de godsdienstige over-
tuigirig, zeker wel in staat is, de hartstoch
ten gaande tev maken. De vraag of men
voorstander van openbaar dan wel van by
zonder onderwys is, beslist of men in de
tweede Kamer der Staten-Generaal ter lin
ker of ter rechter zyde zou zetelen. De be
wering, dat men de schoolcommissie in eene
bepaalde politieke richting wilde uitbreiden,
behoeft derhalve degelijker bestrijding dan
deze, dat men er met warmte tegen opkomt.
Het wil ons toeschynen, dat de geweldda
dige uitbreiding eener commissie, in welke
richting dan ook, in stryd is met de wijze,
waarop in ons land dergelyke zaken plegen
behandeld te worden; dat het een revolu
tionaire daad is.
Wanneer er een Commissie bestaat, die
naar het óórdeel van den Raad uit hoofde
van hare samenstelling of waardoor dan ook,
niet voldoet aan de eischen, die men haar kan
Stellen of de verwachtingen, die men van
haar koestert, dan is de tyd gekomen die
commissie daarop opmerkzaam te maken en
by de periodieke aftreding (waar dient die
anders toe?) hare leden niet te herkiezen.
Een commissie om le zetten door het aantal
barer leden uit te breiden, haar te hervor
men* of liever gezegd te vervormen op de
wijze als hier is geschied, is een daad van
geweld, die iri de staatsgeschiedenis eenige
malen is voorgekomen, doch in de historie
der gemeenten van Nederland moeilyk haar
Weerga zal vinden.
En dit schrijven wy niet, omdat aan de
Commissie van Toezicht, die uit voorstanders
van openbaar lager onderwys bestond, aan
hangers van het byzonder onderwijs worden
toegevoegd, doch wanneer morgen by eene
veranderde meerderheid in den Raad men
deze commissie zou uitbreiden tot bijvoorbeeld
twintig leden met het doel, dat men nu voor
oogen heeft, dan zou .ons protest tegen dezen
coup d’état even ernstig klinken.
Had de Raad van zyn recht gebruik ge
maakt om by de jaarlijksche aftreding een
?der leden van de Commissie niet te herkie-
Telefoon X<n» SS
ADVERTENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groofè’ lettere worden berekend
naar piaatsruitntè.'
