TAILOR M AD£ COST UfflES
BINNENLAND.
Heeren Mode-Artikelen,
D. SAMSOM.
Rapport in zake Reclames over
het Gas te Gonda.
Directe Spoorwegverbindingen mei tiOUDA. Wlnlerdlenst 1900. Aangevangen 1 October. - UJd van Grewwlcl.
STADSNIEUWS.
3668te Staats-loterij
A. van OS Az.
Ontvangen de Vouveaoté's
Capes en Regenmantels.
Zaterdag is de Woningwet tenslotte aan
genomen. De tweede lezing rolgt na het
reces.
Met 1 April e.k. treedt de nienwe wet van
9 Juli 1900 (Staatsblad no. 112) in wer
king, .houdende bepalingen tot voorkoming
van bedrog in den boterhandel".
Volgens deze wet „is boter het vetartikel,
waarin geen andere vetbestanddeelen voor
komen dan die van melk afkomstig zijn", en
is .margarine" (welk woord in de wet in
plaats van het woord .surrogaat" der wet
van 1889 gebezigd wordt) ,de op boter
gelijkende waar, welke dienen kan ombaar
te vervangen en welke vetbestanddeelen be
vat, die niet van melk afkomstig zjjn".
Het woord .margarine" moet op de verpak
king of anders op de waar zelve voorkomen.
Waar margarine bereid, opgeslagen, vervoerd
of verkocht wordt moet dit blijken nit op
schriften op markten nit borden, met duidelijk
zichtbare letters. Wordt tevens boter ver
kocht, dan moet een afscheiding aanwezig
zijn door een duidelijk zichtbaar schot waarop
het woord .margarine".
Wie binnen twee jaren tweemalen is ver
oordeeld wegonB het overtreden der genoemde
en verder in de nienwe wet voorkomende
bepalingen, mag geen boter en margarine
meer gelijktijdig in dezelfde verkoopplaats
hebben, zonder uitdrukkelijke machtiging van
den minister.
Tot handhaving der wet worden boter-
inspectenrs en -adviseurs aangesteld, die
evenals de andere ambtenaren met de op
sporing van overtredingen belast, van 7 nnr
's morgens tot 10 unr 's avonds, Zaterdags
11 nnr,toegang hebben tot de verkoopplaatsen
en ten allen tijde tot de vervoermiddelen en
bewaarplaatsen van openbare middelen van
vervoer. Zij mogen monsters nemen, welke
worden vergoed, indien zij bij onderzoek blij
ken boter te zjjn. De belanghebbende mag
die monsters ook met zijn eigen zegel voor
zien. De monsters worden onderzocht door
twee van elkander afzonderlijk werkende
scheikundigen, door den Minister benoemd.
Den belanghebbende wordt op zijn verzoek
de daarbij gevolgde methode medegedeeld.
Op overtredingen is een hechtenis van ten
hoogste drie maanden of een boete van f 300
gesteld, met verdubbeling bij herhaling binnen
2 jaren en ook bjj vervoer naar bnitenland
of koloniën. Geen vervolging geschiedt tegen
degenen die te goeder trouw margarine voor
boter vervoeren, opslaan of verkoopen, mits
zij de namen "van afzender, enz. noemen Bjj
herhaalde veroordeeling wordt openbaarma
king van het vonnis bjj rechterlijke uitspraak
op kosten van den veroordeelde gelast.
Gemengde Berichten
De Franscbe Falb, de heer Jules Capté,
heelt de koude sneeuwdagen van deze week
voorspeld, alleen kwamen zjj een paar dagen
later dan bjj verwacht had. Het is niet te
hopen dat zjjn verwachtingen voor April
even juist zjjn; anders zullen wjj op 10 da
gen na ongeveer even afschuweliik weder
hebben als in Maart. Tot die 10 dagen be
hoort de Paaschweekvan 6 tot 16 April
zal het, volgens den heer Capré mooi en warm
zjjn. De eerste week brengt bjj lagen baro
meterstand en westenwind kou en sneeuw
vooral op goeden Vrjjdag zal het bar wezen.
Na de 10 dagen van verademing kan men
in West-Europa de parapluie niet meer thuis
laten. Storm en regen, tegen den 19den en
volgende dagen 't ergstevan 24 tot 30
April afgewisseld door sneeuwbuien. Als
slotstuk een storm die omstreeks 2 Mei over
de Noordzee vooral huist. Aangenaam voor
uitzicht voor den verhuistjjd!
En dat die hoeveelheid vrjje zuurstof be-
langrjjk is bewjjst onderstaande tabel, over
genomen uit gemelden Schaar's kalender
(bladzjjde 36) aangevende de opvolgende
samenstelling bjj distillatie van gas aan de
gasfabriek te Hannoveruit welke tabel, in
verband met de opvolgende productie-cjjfers
der distillatie (pag. 34) door eenvoudige be
rekening. Men verkrjjgt een gemiddeld
zuurstofgehalte van 1.73 pCt.
•ejrajBüi
U9{03p[IAl)U0 9)
'sK JOJ
era th -* t— q_-
OHOCOWWHHt-CO
O
}o;sjnnz
o» t—to -g e- o ara
©»oc-c--<*o08ocra<o
©w-Jcracracracdoo©
00
©©ca©
ojsxns
r- Oi io
H
lojsiajTiM
o* era
co <x> c- oo
iO iO lO iO lO
.O co"O
f 'H 'D
SV3sUJ90ft
00
opiCxo[oox
•uh mo jojsia;
'SZ H
J0J3J9jBM[9AUAlZ
i'O'O
mnzioox
00 CO lO lO iO -* lO
HOdóodddd
T-t r-l 00 tH oï OJ lOCO
©iocra©<MO»ot--<*
oicracracracdoiTHiHT-
'inn j[ujj <Mcra-*©cor-uOCT>©
Als tabel is nog een ander opzicht leer
zaam daarin is toch het bewjjs te vinden
dat een hoog zuurstofgehalte, volgens de
heeren Geitel en IJsel de Schepper geljjk-
staande met een hoog luchtgehalte, volstrekt
niet nadeelig vbor het warmte effect behoeft
te zjjn, het bewjjs dus dat ook deze apodic
tische stelling van de beide onderzoekers
door hare algemeenheid onjuist is. Uit de
tabel bljjkt toch dat het Hannoversche gas
in het 5de halfuur der bereiding een zuur
stofgehalte bezit van 3.71 pCL en een warm-
tegevend vermogen van 5271 caloriën en in
het 6de halfuur 3.46 pCt. zuurstof en 5282
caloriënbjj een hooger zuurstofgehalte is
het calorisch vermogen dus niet lager, maar
integendeel hoogerhet omgekeerde leeren
de cjjfers voor het 8ste en het 9de halfuur,
onderling vergeleken, nameljjk een lager
warmte-effect bjj een lager zuurstofgehalte.
Waar de beide hoofdstellingen van de
heeren Geitel en IJssel de Schepper onjuist
bljjken te zjjn, bljjft er van de daarop ge
bouwde redeneering Éafuurljjk niet heel veel
over.
Ik herhaal het, het gehalte aan lucht kan
en 'mag niet worden afgeleid uit het zuur
stofgehalte van het gas daartoe waren ook
anilyses van het vrjje stikstof noodig geweest.
Maar zelfs al hadden genoemde heeren
op streng wetenschappelijke wjjze eene zekere
hoeveelheid lucht in bet gas aangetoond
dan hadden zjj aan dit feit, zonder meer,
niet mogen verbinden de gevolgtrekking dat
bet gas minderwaardig is.
Het lichtgevend en het warmtegevend ver
mogen hangen toch van andere factoren
af, houden verband met de in het gas
aanwezige koolwaterstoffen. Niemand,
ook ik niet, zal ontkennen dat verdun
ning met lucht natuurlijk nadeelig kan zjjn
voor de waarde van het gasmaar die
nadeelige invloed kan desnoods geheel ge
compenseerd worden door toevoeging van
hoogere koolwaterstoffen. De vraag, die
hier gesteld had moeten worden om uit te
maken of het gas zoogenaamd te arm was,
is of het totaal der bestanddeelen zoodanig
was, dat het gas aan billjjke eischen niet
voldeed, of de samenstelling van het gas
in zjjn geheel, niet voldoende was ten opzichte
dat het in billijkheid mag worden verwacht
te bezitten.
De heeren Dr. A. C. Geitel en Dr. D. W.
IJssel de Schepper hadden derhalve, om
de minderwaardigheid van het gas aan te
toonen, moeten komen met vaststaande resul
taten van photometrisghe onderzoekingen,
als het hun te doen was om de lichtkracht,
met calorimetrische proeven als het hun
te doen was om het warmtegevend vermo
gen te bestrijden, of zjj hadden moeten geven
volledige analyses van het gas.
Wanneer men zich niet ontziet in het open
baar zware beschuldigingen te uiten, dan
moet men ook geene moeiten ontzien om
die beschuldigingen waar te maken.
Het betoog van de heeren Dr. A. C. Geitel
en Dr. D. W. IJssel de Schepper, dat ik
ten nadeele der gasverbruikers zou hebben
geleverd gas, vertnengd met 12,5 tot 15 pCt.
lucht, wjjs ik, als onwetenschappelijk, met
den meesten nadruk af, evenals iedere be
schuldiging als zou ik opzetteljjk door bijvoe
ging van abnormale hoeveelheden lucht de
gasverbruikers hebben willen benadeelen of
yoor de fabriek, en daardoor indirect voor
mjj zeiven, ongeoorloofde winsten willen
behalen.
Dat de beschuldiging op zjjn minst ge
nomen, lichtvaardig was, werd reeds ter
vergadering aangetoond door den heer J. W.
Moljjn,waarvoor ik hem erkentljjk benen dat
het onderzoek zjjner ondergeschikten niet
volledig was, werd door de leider der ver
gadering, den Heer Dr. H. IJssel de Schepper,
ridderlijk erkend, wat door mjj ten zeerste
gewaardeerd wordt.
Toch vond een ander aanwezige, de Heer
I. IJssel de Schepper het noodig, financieële
beschouwingen te leveren waaruit zou bljj
ken dat 195000 M8. lucht in de leiding wor
den „gejaagd," waaruit de gemeentenaren
van Gouda gas verbruiken, en dat de ge
meentenaren van Gouda per jaar f 11.700.—
betalen voor gas, maar dat hun eigenljjk
wordt geleverd als lucht
UEdelachtb. zal mjj ontheffen van de ver
plichting mjj daarofne verantwoorden. Deze
financieële beschouwingen hebben zeer zeker
niet weinig bjjgodragen tot een der besluiten
van deze vergadering, die, misschien tegen
de verwachting, in hoofdzaak bestond uit
ontwikkeldenhet besluit nameljjk van de
overgroote meerderheid om de cjjfers en
conclusies van Dr. A. C. Geitel en Dr. D.
W. IJssel de Schepper niet te maken tot
de hare.
Het opeet der vermenging met lucht, zou
volgens enkele aanwezigen (mogen worden
afgeleid uit het feit, dat bJjjkens cjjfers vso
Dr. Geitel, het zuurstofgehalte plotseling is
gedaald na 15 Maart jongstleden, den dag
van de laatste Gemeenteraadsvergadering,
waarin de brief van de Kamer van Koop
handel is ingekomen, houdende onder verwjj-
zing naar eene beweerde algemeene onte
vredenheid onder de gasverbruikers, het ver
zoek, een station in te richten voor de con
trole van het door mjj geleverde gas. Alsof
mjj dat onverwacht wasmjj het voornemen
tot het verzenden van dien brief en de be
weging die daartoe geleid heeft onbekend
waren.
Weken te voren reeds werd mjj door tJ
medegedeeld dat op het laboratorium der
Stearine Kaarsenfabriek proeven werden
genomen om het gas der gemeente gasfabriek
op zjjn luchtgehalte te controleerenweken
te voren reeds kon ik U inlichten dat, door
middel van den heer P. W. Kamphuizen,
eene adresbeweging aan de Kamer van Koop
handel op touw was gezet, omdat mjj onge
vraagd, door zeer vele groote gasverbrui
kers (ook motorengebruikers) was medege
deeld dat men met het adres bjj hen was
geweest maar zjj geweigerd hadden daarop
te teekenen, daar zjj niet over het gas had
den te klagen, zoodat op het adres zelfs een
getal van 20 handteekeningen niet kon worden
verkregen, hetgeen toch niet bepaald wjjst
op eene „algemeene ontevredenheid," dagen
te voren reeds kon ik U inlichten, dat de
brief der Kamer van Koophandel zou worden
ingezonden in de ditmaal toevalligerwjjze
geruimen tjjd eerder dan gewoonljjk bjjeen-
geroepen Raadsvergadering. Neen, wanneer
ik dien brief als prikkel of waarschuwing
tot voorzichtigheid noodig had gehad, dau
had ik niet behoeven te wachten tot 16
Maart, maar veel vroeger moeten handelen.
Voor het hooge zuurstofgehalte ik zal
maar verder laten rusten de bewering dat
het geljjk zou staan met hoog luchtgehalte
van het Goudsche gas, en in het alge
meen voor gas van alle fabrieken, die onder
dergelijke omstandigheden zouden werken
als de Goudsche fabriek, in de wintermaanden,
welk zuurstofgehalte in de wintermaanden
hooger moet zjjn dan in de zomermaanden,
zjjn geheel natuurljjke oorzaken te vinden,
zonder dat er boos opzet bjj gehaald behoeft
te worden. Dat zuurstofgehalte van het gas
staat in innig verband met het zuurstofge
halte der steenkolen.
Meermalen is het door het tegenwoordig
gemeentebestuur en door mjj betreurd dat in
1887 door de gemeente de oude particuliere
fabriek is behouden en niet is overgegaan
tot den bouw van een nieuwe fabriek op
een ruim terrein, voldoende aan de behoefte.
De nieuwe fabriek is er nu feiteljjk toch'
maar het te kleine terrein is gebleven.
De beperktheid van net terrein verbiedt
het bouwen van kolenloodsen, groot genoeg
om den geheelen wintervoorraad steenkolen,
onder dak droog, te bewaren. In het voor
jaar en den zomer wordt gewoonljjk een
schip per maand aangevoerd en kunnen dus
1 ff
Gouda. 6.61 7.11 7.85 8.11 8.88 9.0
Moordrecht door 7.18 y y 8.40
Nieuwerkerk y 7.98 y y 8.50 y
Oapelle y 7.86 y y 8.57 y
Rotterdam M. 8.85 7.44 y y ».C« 9.99 9.45
RotterdamD.P. y 8.09 8.54 y y y
Rotterdam B. y y jr 9,08
t l GOUDA ROTTERDAM riet rara».
9.94 9.88 9,67 10.85 11.01 11.39 18.18 19,68 1.97 9.18 8.80 8.49 4.89 4.54 6.89 1.18
10.18 10.66
0 11.16
10,08 11.96
11.09 g g 1.— y y y y 6.01
11.19 g 1.10 y y y y 6.11
11.96 y y 1.17 y y y y 5.18 y y
11.85 11.50 19.84 1.96 9.89 8.61 4.08 y 5,97 5.43 6.89
g g g g 1.58 g g g 6.10 g g g
y y y y 9.06 g g g 6.80 y y y
7.17
7.48
7.67
B i
7.96 7.44 8.14 9.17 1.88 9.14 10.99 10.19 10.40 11.91
y y y 8,84 4 S 10.19 y y
y y y 8,84 M y y 10.80 g g
g v y 8,41 X y 10,57 y y
7.47 8.07 y 8,40 8,66 9.85 10,80 10,46 11.01 11.47
y g 8.46 g g g g g 11,81 y
y y y y y y y y 11,48 y
Allen le m Se klam. Extra kybetalen- Op dew treinen «yn Zond**, Maandag en Diaadag déndwgwhe retourbiljetten
Rotterdam Beur» y y y 6.45
Rotterdam D. P. y y 6.55
Rotterdam M. 4.48 5.10 6.07 7.18
Oapelle 4.68 6.41 y y
Nieuwerkerk 6.01 6.51 y y
Moordrecht. 6.11 6.04 y y
Gouda - 6.17 6.10 6.88 7.89
7.18
9,40
9.48
7.48
9.18 9.47 y 10.16
g y 10.96
y y 16.88
y y 10.48
8.04 8A4 9.00 9.89 10.08 10.19 10 49
8.89
3
de 8e kl. verkrijgbaar tegen enkelen rrwktprij». H Hollendeehe Speer. L Extra lapplemaat-kawijt. 1 Alleen Pineda*.
ROTTERDAM 90UDA rioe rem. H L
g g y 18,80 y 1,48 g g g y 4.89 g g 6.17 y y ,9.18 y y 10,88
y y y 18.88 y 1.64 g g g g 4.47 y 5.41 y 6.87 y y g M6 10.11
11.8111,45 19.10 y 1.86 9.14 9.46 8.46 4.09 4.84 5.96 6.04 6.99 7,06 7.5» 8.91 9.86 y y
g g g g '*46 g g g g 4.44 g y g 6.89 y y y '-46 y y
y g y 1.58 g g g g 4.61 y 6.46 g g g '«68 g g
8.08 g g g g 6."1 r y 6.51 y y 10-08
11.58 11.06 19.81 1.0» 1.09 9,81 1.06 4.06 4.94 5.07 6.18 5.44 6.94 7^01 7.86 1.90 9,48 9.47 10.0» 10.1» 11.98
d Alleen le en 9e klewe (extra betalen), e Facultatief, op dan loop kan niat gerakend worden, H Hollendwha epoor. L Extra tnpplemeatbowij» een da Compagnie der Wegona Lita.
Gouda 7.16
Zevenh.-Moero. 7.98
8oe term eer-Zag. 7.8»
Voorburg 7.58
Hage. 7.61
8.87 8.41
9.08 9.19
9.81 10.00 10.1»
GOUDA—DEN H A A O riee veria L
10.69 11.89 19.16 19.96 18.58 1.68 9.91 8.45 4.19 4.60 6.95 6.49 6.91 7.99 8.01 8.99 9.17 9.68
11.11 y y 1.10 y y g 5.01 g g g 9.18 t-<
g g g 11.88 y y 1.81 y y y y 5.18 y y g g 8.84 Co
g 11.86 y 1.86 y y y y 5.8? g g g K 1.88 C
9 49 10.98 10.46 11.41 18.09 19.46 19.65 1.40 9.90 9.48 4.15 4.45 5.89 5.55 6.16 6.49 7.67 8.48 1.56 9.44 10.19
9,66 10.18 10.48 11J»
10.08
10.17
10.9»
10.84 10.46 11.11 11.87
BeAalreeea biljet lajkl.
Harmonikatrain, alleen le en 9e klaaee, extra betalen.
Gouda. - - - -
Faaoltatief. ep ion leep kan niet gerekend vordaa,
Gouda. - 6.80 6.84 7.45 8.16 9.07
Oudew. I.M
Woerd. 6.41 Ml
UtMoht «-08 7.04 >.11 MS MS
MS
HU I A U IBlOh L Tlae
s7ss 10.14 10.89 1S.00 11.87 S.1S S.1S 4.SS
11.1» S.SS
11,14 1.40 S.SS S.ll
10.14 10.49 11.47 19.89 1.09 S.H8 S.46 8.04 6.80
T
H
MO 7.10 7.80 8.18
7.85
7.88 8.48
7.00 7.64 8.08 8.69
T
11.08
8 O O 1) i—4 M8T8KDAH. ti"
ioud, 6.S9 8.11 8.88 9.18 10.80 10.60 10.08 1.10 MO 1.16
4.07 4.48 5.19 5 86 8.48 9.11 10.19 10.87 11.06.
Am»t.W. 8.01 8.58 9.1» 10.10 11.04 18.40 18.17 1.87 Ml
4.11 4.57 8.84 6.08 6.44 Ml (0.8 11.08 11.69.
Anut.0. 8 1» 9.18 9.87 10.08 11,1» 1 08 1.10 0.18 8.40 4.87
8 11 8.46 8, 8 0.9110 50 ll.16jll.14.
Vtnekt
Woerden
Oudew.
Golds
0 10 0.80 7.47 MS 9.10 10.10 10.86 11.38 18.08 1.48 8.08 8.10 4.01 4.48 Ml Mi 7.00 7.88 0.01 0.88 10.06 10.40
6.07 8.44 8.00 9.07 10.00 11.65 19.17 4.15 7.84 9..I 11.07
KUS 5 68 8.17 10.41 1'.86 4.88 9.86
lilt 7.08 7.84 8.80 9.00' 9.51 10.54 11.87 18,11 18,51 8.16 8.40 M4 4,44 MO 0.14 7.14 7.48 1.86 8.80 10,07 10.8 11.88
Vmrt.0. 6.81 7.1» 8.10 8.96 9.18 0.81 11.18 18.17 18.68
8.8S 8.10 0.84 4.45 1.11 Ml 7.00 8.10 0.81.
Ami, W. 1.84 8.47 7.80 8.05 8 44 9 «0 ».4» 11.80 18.48,1.08
1.40 8.11 8.49 6.00 6.18 6.86 7.85 8.86 10.06.
Jftoudi 7.08 7.81 8.181.110.19 10.18 10.8418.11 1.88
8.88 4.18 4.84 4.47 7.18 7.84 1.08,8.18 11.88.
steeds versehe kelen worden gestooktmaar
in het najaar worden, met het oog op de
behoefte voor den aanstaanden winter en het
gevaar van dicht water achtereenvolgens
groote hoeveelheden steenkolen aangevoerd,
waarvan evenwel maar een 20000 HL. in
de loodsen kunnen geborgen worden, en
weinig minder in de open lucht moeten
worden opgeslagen, waar zij nat worden.
En nn bevordert water bjj de distillatie
juist de afscheiding van vrjje, ongebonden
zuurstof; natte steenkolen leveren meer
vrjje zuurstof dan droge steenkolen.
Steenkolen hebben voorts de eigenschap
zuurstof nit de dampkringslucht te absor-
beeren; kolen, die drie maanden in de open
lucht hebben gelegen, hebben dus drie maan
den lang zuurstof opgenomen, hebben hnn
natuurlijk zuurstofgehalte vermeerderd. (Dit
zjjn niet eenvoudig beweringen, maar feiten,
bekend aan alle werkelijke gastechnici en
die toch wel ook aan scbeiknndigen, buiten
de gasindnstrie staande, bekend zullen zjjn).
Door een samenloop van omstandigheden,
de U gebleken neiging tot broeien van de
in de loodsen aanwezige steenkolen, moest
ik er toe besluiten eerst deze zooveel moge
lijk op te stoken en eerst daarna de boiten
opgeslagen kolen, die dns zeer lang, drie
maanden, in de open Incht zjjn gebleven,
daar nat zjjn geworden en gelegenheid heb
ben gehad zuurstof nit de lucht te absor-
heeren. Het stoken van deze kolen nn is
de reden van het hooge zuurstofgehalte
(niet geljjk hoog luchtgehalte) in het gas
gedurende de maand Februari en het begin
van Maart; aan de band van bovenstaande
tabel heb ilc reeds aangetoond dat djt hoog
zuurstofgehalte evenwel volstrekt niet bewjjst
dat toen het gas minderwaardig is geweest,
integendeel, blijkens de dageljjksche waar
nemingen op de fabriek beeft het toen steeds
voldaan aan de normale, daarvoor gestelde
eischen. Daarvan verzekerd, heb ik er niet
over gedacht eenige wijziging in het stoken
of de verdere fabricage van bet gas te
brengen al was mjj het nemen van proeven
en de adresbeweging bekend. Had ik kun
nen vermoeden dat twee doctoren in de che
mie, wier waarde als wetenschappelijke man
nen ook door mij zeer hoog wordt gesteld,
waarschijnlijk als onvoldoende bekendheid
met de gastechniek, niet hunne dageljjksche
bezigheid, in het denkbeeld verkeerden dat
door eene eenvoudige vermenigvuldiging
met 5 nit het zuurstofgehalte van het gas
het luchtgehalte is af te leiden, dan zou het
mjj natnurljjk zeer gemakkelijk geweest zjjn
door opzettelijk en nitslnitend stoken van
droge kolen op een lager zuurstof percentage
te werken hetgeen, ik herhaal het nogmaals,
op zich zelf niets omtrent de meerdere of
mindere waarde van het gas bewijst.
De door den heer Geitel geconstateerde
kleine gelpeijjke vermindering van het zuur
stofgehalte in de eerste helft van Maart, en
de plotselinge verlaging 16 Maart, den dag
van de meergenoemde Raadsvergadering,
heeft wederom uitsluitend natuurlijke oor
zaken, heeft niets met den brief van de
kamer van koophandel te maken. De geljj-
deljjke vermindering is een gevolg van het
opraken der natte, in de bnitenlncht opge
slagen kolen en het weer meer aanspreken
van de droge kolen nit de loodsen, die inmid
dels in de eerste helft van Maart weer aan
gevuld zjjn door een nienwe lading. De
plotselinge vermindering is te wijten of te'
danken aan het streven der tegenwoordige
gascommissie en van mjj om de Zondagsrust
zooveel mogeljjk te bevorderen.
16 Maart was eeti Zaterdag, en nn is
zooals weet door mjj als regel ingesteld
dat, om des Zondags het aanvoeren der kolen
op het platform voor de ovens te kunnen
nalaten, reeds te beginnen inet Vrijdags
avonds, behalve de kolen voor Zaterdag ook
de kolen voor Zondag voor de ovens wor
den gebrachtter vermijding van overbodi-
gen arbeid en ter besparing van arbeidsloon
(de thans nog noodige hoeveelheid kolen
bedraagt pl. m. 300 H. L. per dag) zjjn nn
op 16 en 16 Maart jl. (evenals op andere
Zaterdagen) niet voorgereden de verder ver
wijderde natte en zunrstofrjjke steenkolen
van bet open terrein der fabriek, maar de
versche, droge en minder zuurstof bevat
tende kolen uit de onmiddeljjk vóór de ovens
gelegen loodsen.
Natnurljjk vertoonde dus ook het gas op
16 Maart een minder zuurutof percentage.
Wanneer de heeren Geitel en IJssel de
Schepper hunne proeven dageljjks hebben
genomen en het U mogeljjk was, gesteld
dat H dat gewenscht of noodig voorkwam,
hunne aanteekeningen in te zien, dau zou
het IJ bljjken dat op meerdere Zaterdagen
lagere zuurstofcjjfers vallen.
Mjjn algemeene indruk van het verhan
delde in de bewuste vergadering is, dat er
een soort toeleg bestond om vast te stellen
ol ten minBte de bewering ingang te doen
vinden, dat het gas in de laatste paar maan
den zooveel minder van kwaliteit, zooveel
adunner", zoo vermengd-met lucht was, dat
de gasverbruikers om hetzelfde effect te
bereiken wel meer gas moeeten gebruiken
dan vroeger.
Op 1 Januari 1900 waren geplaatst 1969
gasmeters en op 1 Januari 1901 2249 gas
meters dus 14'/i pCt. meer, het gas verbruik
over Januari en Februari 1900 bedroeg
totaal 297660 M'. en dat over Januari en
en Februari 1901 totaal 298776 ML, dus
slechts 1216 M8. of slechts 0.4 pCt. meer
welsprekender tegenspraak van deze, ook
door den leider der vergadering uitgespro
ken bewering is wel haast niet denkbaar.
Ik vertrouw hiermede aan uw verlangen
te hebben voldaan en hoop nimmer verplicht
te zullen zjjn, mjj te verantwoorden op klach
ten en beschuldigingen, meer gegrond dan
die ter openbare vergadering van 21 Maart
1901 geuit.
Gouda, den 29 Maart 1901.
De Directeur der gemeente-gasfabriek,
J. J. PRINS VAN DOESBURGH.
Aan den heer Burgemeester
van Gouda.
GOUDA, 1 April 1901.
De nitslag van de overgangs-examens aan
de R. N. L. is aldus
Naar de 2e kl., C. A. H. Robberse, J.
Grebe, C. J. Wenrman, H. S. v. Wijngaar
den, A. de Brtiijn, A. de Graaff, C. van Win
gerden, C. H. v. d. Bijl, J. Noorlander en
J. W. v. Dokkum.
Naar de 3e kl., E. C. Emeis, G. v. Eijk,
M. C. Kerkhof, A. de Vries, A. M. Dirk
zwager, W. Schriek, R. Cats, A. de Brn\jn,
M. J. A. Hoogerwaard, G. v. Spengen, C.
Lngthart, W. Kwakernaak en N. B. Slot-
houber.
Naar de 4e kl., P. Samsom, M. P. Gia-
vimans, K. J. Grendel, C. M. Griffioen, P.
Glavimans, A. D. Frank, C. A. de Vries,
J. A. Vis, T. Blom, N. Woensdregt, A. de
Bean, A. R. v. d. Patte, J. P. Mossel en
P. Eindhoven.
Wij maken er onze lezers op attent dat
de afdruk van het rapport van den Dir. der
St. Gasfabriek niet te beschouwen is als een/
ingezonden stak, waarop door hem een
openbaar debat zal worden aanvaard.
De Zeereerw. Heer Malingré, pastoor der
Kerk aan den Kleiweg, die dezer dagen z\jn
25-jarig feest als zoodanig viert is heden
morgen begiftigd met Oranje Nassau-orde.
B\j de heden gehouden aanbesteding van
een fabriekgebouw met kUntoren en bijge
bouwen te Amsterdam, was de laagste in
schrijver de heer W. Bokhoven aannemer
alhier voor een som van i 23.000.
Morgen vergadert in het Hotel „de Zalm"
alhier de Zuid-Hollandsche Club van gas-
directenren.
De volgende punten komen in behandelingg:
1. Steenkolen en cokes-prijzen.
2. Welke qualiteit van gas is het voor-
deeligst voor producent en consnment,
3. Welk instrument verdient de voorkeur
om de waarde te bepalen v. h. steenkolengas,
Calorimeter of photometer.
4. Wat ter tafel zal worden gebracht.
5. Bezoek aan de gasfabriek. Bezichtiging
yaq inrichtingen voor gruis stoken en regene
ratie in situ.
Ten 4 unr zal er voor de hh. directeuren
een receptie plaats hebben ten huize van den
Directeur der Gasfabriek, na afloop daarvan
bezichtiging van de Stedelijke Gasfabriek,
^waarbij tevens het nieuwe badlokaal voor het
personeel zal worden bezichtigd. Niet alleen
komen directeuren uit Zuid-Holland, maar
ook uit andere plaatsen van Nederland, als
Vlissingen, Breda, Bergen op Zoom, Wage-
ningen enz.
De korporaals Gymnastiek- en Scherm-
vereeniging „Excelsior" waarvan de WelEd.
Gestr. Heer Eijssell beschermheer is, gaf
Zaterdagavond eene uitvoering in de zaal
„Kunstmin," der sociëteit „Ons Genoegen",
welke uitstekend slaagde en alle andere
overtrof.
Het zou ons te ver voeren, wanneer w\j
het geheele programma gingen ontleeden.
Het zij ons vergund te constateeren. dat de
verschillende nummers uitstekend werden
uitgevoerd, zoowel voordrachten als colonne
geweer, partij schermen en Atletisch-plastische
standen werden goed uitgeoefend en deed
ons opnieuw zien over welke uitmuntende
krachten de vereeniging beschikt.
De beide blijspelen werden op een wijze
vertolkt, dat men moeilijk kon zeggen, dat
men liefhebbers voor zich had, het spel was
vrij en ongedwongen, het was in een woord
de moeite waard te aanschouwen met welk
een gemakkelijkheid ieder zich in de hem
opgedragen rol beweegde en haar tot zijn
voll® recht deed komen. Wij zouden niet
gaarne jurylid geweest zjjn om den beste uit
de beste te gaan bekronen.
Wjj wenschen Excelsior geluk met het
behaalde succes en hopen dat zjj nog menige
voorstelling zal geven.
Heden slaagden te 's-Hage voor de akte
Nuttige Handwerken de dames P. Samsom,
M. Glavimans, A. Sibbes en J. v. d. Berg.
Het onderzoek van het water der Water*
leiding had gedurende de maand Maart
het volgende resultaat
16 Maart 8.8 permang. kalicus per 1000 c.c.
23 9.9
De afdeeling „Gouda" van het Nederl.
Onderw Genootschap zal op Donderdag 4
April 1901, in het lokaal van den heer A.
Dam, Kleiweg Gouda, 's avonds om 8 uur,
eene vergadering honden, waarin o. a. aan
de orde zjjn
1. Mededeelingen.
2. Vragen„Onderwijs, Rijkszaak."
3. Voordrachten van den heer H. West-
broek, hoofd eener school te Stolwijk.
4. Rondvraag en sluiting.
Door het Bestuur is tevens bepaald, dat
voor deze vergadering de leden een collega
mogen introdneeeren.
Tot directeur van het post- en telegraaf
kantoor te Ommen is tegen 1 Mei benoemd
de heer F. H. de Groot, thans commies der
posterijen 3e klasse.
Men meldt uit Krimpen a. d. Lek
Heden werd de cursus 1900/1901 van de
teekenschool van het departement der Maat
schappij tot N. v. 't A. gesloten. Aan dezen
cursus hadden deelgenomen 40 leerlingen.
Door de commissie, belast met het toezicht
werden aan die leerlingen, welke zich het
meeat onderscheiden hadden, prjjzen uitge
reikt. Deze cursus mag zich in voortduren-
den bloei en goede resultaten verheugen.
Er wordt onderwijs gegeven in bouwkun
dig teekenen, zoowel voor huis- als scheeps
bouw en in het machineteekenen, terwijl te
vens les wordt gegeven in de wiskunde.
Ter tegemoetkoming in de kosten wordt
door den gemeenteraad eene subsidie toe
gekend.
De eommissie tot wering van schoolver
zuim te Schoonhoven is van 5 op 7 leden
gebracht en bestaat thans nit de heeren L.
Akkerhujjs J. E.zn., G. Van der Molen, D.
H. Greup, N. W. F. Jansen, H. Hoojjkaas,
J. Fafié en J. Boon.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur
Als medeonderteekenaar der klacht om
trent de kwaliteit van 't gas in den laatsten
tijd, was ik verhinderd de vergadering van
Donderdagavond 21 Maart, in de zaal „Nut
en Vermaak" bjj te wonen.
Ik lees evenwel thans in nw geacht blad,
een rapport „In zake Reclame's over het
gas in Gouda" van den heer Prins van
Doe8burgh, waarin een zeer onjuiste aanha
ling van ZEd. met mjjn naam in voorkomt.
Aangezien ik niet wist, mjjn naam in de
vergadering genoemd was door den heer
Kamphuizen en de heer Prins van Doesburgh
aan 't gezegde van den heer Kamphuizen
twjjfelt of zulks met mjjn medeweten of op
verzoek is gedaan, wensch ik omtrent mjjn
onderteekenen aan 't adres der Kamer van
Koophandel en fabrieken 't volgende toe te
lichten.
1 Juli 1900 werd door mjj 'teerst koffie
gebrand in 't pand Peperstraat, alwaar mjjn
brander dikwijls bjj me kwam met 't gezegde,
'tgas is hier niet zoo goed als in 'tpand
achter de Kerk, de motor loopt niet zoo
snel en de gasvlam in 't spit is ook niet zoo
groot alsmede scbjjnt de vlam niet die hitte
te geven als vroeger en willen daardoor de
koffieboonen niet voldoende zwellen.
Ik schreef zulks aan de leidingbuizen
toe, die wellicht in de Peperstraat niet die
wjjdte hadden als achter de Kerk, zelfs zoo
sterk was het verschil van gas in de Pe
perstraat bjj Achter de Kerk, dat mjjn bran
der in de Peperstraat 's avonds heeft moe
ten ophouden met branden, daar de gasvlam
in 'tspit telkens nitsloeg.
Met al dat getob trad de winter plotse
ling in en aangezien wjj bjj 't plaatsen der
meter fnatanrljjk een natte meter van 50
lichts hadden gekregen, (daar er in die
lichtsterkte geen droge meters bestonden)
was weldra de meter geheel stuk gevroren,
zoodat er niet gewerkt kon worden, de hulp
der fabriek werd ingeroepen en hetgeen
voor 4 maanden niet bestond, prjjkt thans
in mjjn pand een fonkelnieuwe gasmeter van
50 lichts. Gedurende dat ongeval is mjj door
de fabriek flinke en vlugge hulp verleend,
dit is wellicht de bedoeling van den heer
Prins van Doesburgh in zjjn aanhaling omtrent
den klacht door den heer Kamphuizen aan
gaande mjjn klacht geopperd, dit is evenwel
volstrekt't doel van mjjn onderteekenen niet
geweest.
De heer Kamghnizen kwam mjj persoon
lijk mededeelen, 't gas op 't laboratorium der
Goudsche Stearine Kaarsenfabriek was on
derzocht en bleek het 13 pCt. lucht te be
vatten. Wjj inwoners van Gouda moesten
die 13 pCt. lucht voor gas betalen, nu wist
ik waarom mijn gasvlam 's avonds bjj de
hoogste drnkking telkens nitsloeg in mijn
spit en mjjn koffie 's avonds niet die
zwelling kon krjjgen .als 's morgens wanneer
er niet zooveel gas verbruikt werd, dit was
de reden van mjjn onderteekenen.
Nu lees ik wel in 't rapport van den heer
Prins van Doesburgh, dat de heeren Dr.
IJssel de Schepper en Dr. Geitel hun onder
zoek foutief is, doch waar wetenschappelijke
mannen als genoemde heeren openljjk en met
bewjjzen hunne en onza reclame's toonen,
wil het er bjj mjj als leek niet in, zulke
mannen niet te gelooven en wel den heer
Prins van Doesburgh^ die bjj een levering
van 13 pCt. lucht, zjjn balans op 't einde
van 'tjaar niet slecht zal noemen.
Ten slotte moet ik den heer Prins van
Doesburgh nog mededeelen, dat na de verga
dering in „Nut en Vermaak" mjjn steller
der gloeilichtjes, in de laatste 2 weken al
mjjn gloeilichten heeft moeten temperen door
de verandering van gas en de goede kwali
teit ran gas die er thans geleverd wordt.
In mjjn branderjj is zulks nog grooter
verschil, daar wjj thans veel kleiner gas
vlam in 'tspit en meer hitte hebben, wel is
zulks nu lastige en ongewoon branden, doch
ik hoop van harte wjj nu voor geruimen tjjd
deze kwaliteit gas behouden en als het kan
weer naar de prjjs geleverd als in 1899.
U dank zeggende voor de verleende plaats
ruimte, heb ik de eer te zjjn uw dienstwil
lige dienaar,
J. C. DORLAS.
2* klasse Trekking ran Mundag I April.
No, 1907 150j.
No. 18846 f 1000.
No. 8»92, 19449 en 19412 ieder 400.
No. 201a6 200.
No. 882, 18198, 18024 en 20801 ieder 100.
Prijxen rau 80.
as 2891 6800 7918 10688 18914 U689 18126
lis
8009
7
80
41 80
98
86
61
22
38
99
10636 18891
15787
71
257
69
89
8002
44 18421
84
74
78
90
80
19 10762 67
88
81
11
8181
5581
46
74 7»
97
18881
89
40
97
12
10888 18557
16822 19488
90
8 08
5633
56
10914 13656
93
98
91
9
98
7»
t? 58
15918
18571
97
28
5714
88
78 87
SI
79
800
58
17
8177
11097 18719
87
91
16
82
5814
8221
118» 98 16018
92
82
8828
98
8328
83 38
45
18636
410
69
6906
42
47 -8
63
94
19
78
40
65
1 860 18806
69
18718
656
8412
59
fcO
1U01 7
87
34
76
24
69
96
12 87
16 17
69
«11
41 6048
8445
11658 94
8»
77
964
67
46
91
78 18907
64
86
1029
87 6102
8651
97 69
68
18807
8
111»
8697
93
71
11603 1408
88
58
52
50
86
44 14171
16208 18920
1819
8697
84
8662
88 99
22
19122
U21
87
6318
82
U 14247
45
91
46 8748
71
83
86 76
59
19278
ISOI
8815
75
8711
93 89
16810
90
18
19 6420
81
11782 14880
12
96
1*
82
62
87
08 14430
25
19837
64
48 6577
8800
55 48
16412
19481
16' 6
3940 6620
83
11802 61
76
76
20
4008
57
98
64 71
16619
19654
170 8 6712 8905 11998 75 16690 56
18
41
77
91 2
12045
81
16820
71
24
71
6801
47
57
1465
71
99
28
41 4
57
8 11199
78
16931
19847
81
82
85
91 8
12i36
14608
17018 19/16
40
99
89 i2
93 4
70
70
6/
67
72
4956
23
50
88 14718
69
86
1805
78
87
76
1280
28
17244
19816
25
4317
92
98
72
89
67
18
83
4414
7001
9116
12418
61
17825
25
66
23
23
62
65
66
61
85
1990
4610
19
91
70
91
74
76
2033
18
42
9506
76
14894
17445
19980
68
60
77
98
98
14911
17695 20017
68 46*0 7108
9683
125 >8
66
66
20117
2142
86
38
97' 8
45
15028
88
82
2205
4718 7241
82
67
71
17760
40
79
82
88«
94
79
16908
17807
82
1811
4813
f9
9801
12600
67
85 20207
49
36
80
7
12791
16818
90
98
68
41
7670
88
12842
82
17946
97
59
4946
88
94
46
42
51
20305
2481
62
7684
9927
70 15450
95
10
83
69
88
60
84
71
18047
52
9530
5011
7705 10108
9i
16591
16161
98
i 694
14
8
41
96
27
72
20482
1779
95
21 10294
19929
48
67
20 >25
81
5184
81 10847
13018
77
18900
20608
82
64 7880
64
13102
16602
6
20739
2818
91
4110468
81
11
17
20969
87
5241
DE GROOTSTE SORTEERING
ook voor het aannemen vind men bjj
Md. Taillenr.
Kleiweg E. 73, GOUDA
Telephoan lo ,'if.
IN
