«5.
BINNENLAND-
tl' ,v
Verspreide Berichten.
Gemengde Berichten
Directe Spoorwegverbindingen met tiOUDA.
Zomerdienst 1901.
Aangevangen 1 Mel. Tijd van Greenwich.
SSSZ i*..f»t.'u e»
SESUra1:" •-
»7« 5." Vm» hu iw
STADSNIEUWS.
y
mf/u
U/,. -
V-
vroeger in. Zij, die thans genoemden leeftijd
reeds bereikt hebben en nog niets hebben
knnnen bijdragen, ontvangen elk bun aan
deel van 15 millioen tra., jaarlijks daartoe
door den 8taat op een begrooting van oit-
gaven uitgetrokken. Dat aandeel kan niet
meer bedragen dan 100 tra. De wet ia niet
toepasselijk op hen, die een bezoldiging boven
de 4000 tra. genieten. De rapportenr önicyaae
begon de algemeens beraadslagingen met een
breedvoerige toelichting, waarin bjj o. a. re
kende dat, zoo er tien millioen werklieden
waren, de Staat tot 90 millioen toe zoo heb
ben bij te passen, welk bedrag over twintig
jaar tot 45 millioen zon dalen, opmerkende,
dat deze cijfers, bi) gebrek aan gegevens, wel
onjaist zonden blijken. Het invaliditeitspen
sioen namelijk zal ten minste 200 tra. moe
ten bedragen en indien het vereisebte be
drag niet voorhanden is zal de Staat 75 pCt.,
het overige het departement en de gemeente
aanvallen.
Fhahkjsuk.
De balans der Wereldtentoonstelling!
Daar komt de statistiek, een jaar nadat
de Tentoonstelling van Parijs eigenlijk
eerst behoorlijk gereed was, voor don dag
met cijfers aangaande het bezoek, aan
gaande ljet reizigersverkeer enz. enz. Zoo
komen wil dan na officios! te weten, dat
de wereldkennis van 't vorige jaar bezocht
is door 50.850.91)8 menschen de meesten op
den zevenden October, toen er 602.047 kwa
men, en dan den vierden November >51.867)
en den Hen November (558.505). Door den
hoofdingang op de Plnce de ia Concorde
knierden er 8.601.881 bezoekers binnen en
per dag kwamen er gemiddeld honderddni-
zend rijtuigen naar het terrein, terwijl de
omnibussen en trams, naar bet terrein rij
dende, 42.757.000 menschen vervoerden, de
Hoorweg van bet Champ de Mars tien mii-
iioen en de Seine-bootjes bijna twintig en
een hall millioen.
De vervoermiddelen op bet terrein spon
nen over het gebeel geen zijdehet trot
toir ronlant had maar zes-en-een-hall mil
lioen reizigers en de eleotrisohe spoor maar
twee-en-een-half millioen.
In het geheel kwamen er 447 ongeluk
ken voor, waarvan 16 met doodeljjken al-
loop, tien ontploffingen en negentien bran
den, terwijl er slechts 109 beschonken men
schen opgeborgen moesten worden (nog
niet één per dag!) en er slechts 52-maal
proces-verbaal moest opgemaakt worden
Wegens rooken waar dit verbodon was. Do
inrichtingen, waar afzonderlijk entrée moest
worden betaald, maakten dooreengonomen
slechte zaken.
Honger geleden is er niet, door de bezoe
kers! In de Halles Centrales werden tij
dens de tentoonstelling ingevoerd 34.560.000
kilo vlcoseh, 12 millioen stoks wild en ge
vogelte, 15 millioen kilo zeevisch en 186 mil
lioen eieren!
Door de Fransche ambassado te Kon-
stantinopol is gisteren een bedrag van vjjf-
honderddnizend irancs ontvangen als scha
deloosstelling van Fransche onderdanen bjj
de Armenische onlusten in 1896.
Graal De I.ur Solaces was toch wel
een beetje overstuur, toen bjj eergister
avond ingepikt werd; bet martelaarschap
werd bem door de Fransche autoriteiten dan
ook zoo onverwacht aangeboden! Hjj nam
evenwel al spoedig een waardige bonding
aan, overeenkomstig zjjn vrjjwilige aanvaar
de rol en nn bromt hjj in de gevangenis
De la .Santé, in de ce), die ook Ballet tot
verblijf heelt gediend. Veel bezoek is er
niet geweest, doch de aatoriteiten hebben
de gevangenis niet willen verlagen tot een
plaats van samenzwering tegen de Republiek
en zoo is de nobele graal dan gisteren een
zaam en alleen gebleven, tenzjj men dan
zjjn bediende voldoende gezelschap mocht
willen oordeelen voor zulk een gewichtig
persoon i De graal heelt een lief tuintje om
in te knieren en bjj krjjgt zooveel en zoo
lekker eten als bjj maar wensebt, 4 raison
van de bjjbehoorende zilverlingen 1
Di'mcm.ASD.
De keizer heeft gisteren de baronessen
Von Ketteler ontvangen, de vrouw en do
moeder van don vermoorden gezant van
Dnitscbland te Peking.
Uit het verslag van het Geneesknndig
Hta&t toezicht voor Overijssel en Drenthe
over 1900 blykt, dat de inspecteur, dr. Pijn
appel, naar aanleiding van de vervolging
van een aardappolineelfabrikant, aan den
ambtonaar van bet O. M by een kanton
gerecht adviseerde, dat hem geen nadeelige
gevolgen van de aardappclmeelindnatrie op
de omwonendo bevolking bekend zyn. Hy
meent, dat de wel beweerde en onderstelde,
maar nooit duidelijk geconstateerde invloed
op de gezondheid niet op den voorgrond
moet worden gesteld. Goede experimenteele
bewijzen zijn er niet, en zelfs moet op grond
van hetgeen wy weten aan de juistheid der
beweringen twyfel worden gekoesterd. In
sterk verontreinigd water gaan juist de
tuberkelbacillen te gronde, omdat zij tegen
de rottingsbacteriën niet opgewassen zijnen
omdat al spoedig een zeer noodzakelijke
levensvoorwaarde voor bun bestaan, de
zuurstof, gaat ontbreken. Waarschijnlijk is
dis verontreiniging van drinkwater, als ze
zeer sterk is, een beletsel voor het versprei
den van tyfus, ook omdat het drinken van
het water langzamerhand onmogelijk wordt.
De leerplichtwet heeft in Zuid-Beveland
vele gemeentebesturen in do noodzakelijkheid
gebracht vrijgeviger in de heffing van school
geld te handelen dan vroeger of tot gerech-
telyko vervolging over te gaan. Tot ver
leden jaar werden de onwillige of trage be
talers in de betrokken gemeenten steeds ge-
tracteerü met de boodschapals ge niet
betaalt, houdt go uw kinderen thuis. Dit
dwangmiddel werkte uitstekend. Maarthans
zyn de rollen verwisseld. Nu men weet dat
schoolgaan plicht is en verbod wegens wan
betaling tot do geschiedenis behoort, maakt
men aan de zjjde van hen die niet gaarne
belasting opbrengen in zoover misbrnik van
de positie dat inen eenvoudig zegt: ik kan
niet betalon. Waar men derhalve huiverig
is om door don van wanbetaling moet heeten,
zullen de gemeenUterrolging te onderzoeken
of onwil of onmacht de refinanciën de lydende
party moeten zjjn.
Te Singapore in een Maleisehe dokter plot
seling krankzinnig geworden. Hjj liep door
de straten der stad, gewapend met een lans,
waarmede bjj iedereen, dien bp ontmoette,
trachtte te dooden. Twee Maleiera, twee
vrouwen en ean jongetje werden door hem
doodgestoken en 9 personen bracht hij ver
wondingen toe.
Vier dames te Alkmaar hebben het plan
opgevat om te trachten daar ter stede eene
vereeniging te stichten, die zich ten doel
stelt om de schoolgaande kinderen van be
hoeftige ouders in den winter de allernoo-
digste kleederen, en, zoo noodig, warm voed
sel te verschaffen.
In eene oproeping tot de vrouwen van
Alkmaar zeggen zjj:
„Nn door de Leerplichtwet de ouders ver
plicht zijn, hunne kinderen ter schole te
zenden, moet er ook gezorgd worden, dat
armoede niet de oorzaak van ongeoorloofd
schoolverzuim kan zfjn. De wet geelt dit
ook aan, door den gemeenteraad bevoegd te
verklaren om voeding en kleeding te ver
strekken aan schoolgaande kinderen, voor
wie daaraan behoefte bestaat. Naar onze
meening echter ligt dit op <len weg van de
particuliere liefdadigheid, zoo noodig ge
steund door eene gemeente-snbsidie."
Zjj noodigen nit tot eene vergadering op
Zaterdag 8 Juni a. s., in het stadhuis.
In het verslag over 1900 van de cultuur
maatschappij ,P e t j a n g a n" wordt voor
gesteld een nitkeering van 10 pCt. en het
aanbonden van 1 36.694 uit de winst ter
gedeeltelijke betaling van de groote uitgaven,
waartoe het bestnur besloot hoofdzakelijk
ter nienwe inrichting van de fabriek volgens
de eischen des tijds.
Van de vermalen 602 bonws werden ver
kregen 688.982 pikols riet of 1144 pikols
per bonw, die 78.572 pikols sniker opleverden.
Deze brachten op in het geheel f 573.824,
d. i. f 7.30 per pikol, tegen f 7.17 in 1899.
De uitgaven bedroegen f 449.382, zoodat
er een overschot is van f 124.442 of f 1.58
per pikol sniker, tegen 1 1.90 in 1899.
De heer K. Wpbrands, van de „Sn-
matrapost", zou 7 Mei de redactie van het
(Indische) „Nieuws van den Dag" aan
vaarden.
De „N. Vorst." vraagt naar aanleiding
van het beroep der „Vere niging tot bevor
dering der Zedelijkheid in de Overaeesche
Bezittingen", of het geen tijd wordt voor
het dankbaar Indië, op zjjn beurt een ver
eeniging op te richten om Holiandsche af-
gedwaalden weder op den rechten weg te
brengen.
Naar de „Sum. bode" meldt, is de
le luitenant der infanterie de Lean, post-
kommandant te Baros, zoo erg door een
beest gebeten, dat geneeskundige hulp moest
worden ingeroepen. Daartoe vertrok de offi
cier van gezondheid te Singkel, dr. Prederikz,
naar Baros. Het garnizoen te Singkel bleef
daardoor ongeveer negen dagen van genees
kundige hulp verstoken.
Onlangs deelde het „Bat Nblmede,
dat door den directenr van Onderwjjs aan
de Regeering het voorviel wae gedaaa, eea
inrichting in het levan te roepen, waar
dochters van inlandsche hooiden en andere
aanzienl ike inlanders de gelegenheid zonden
vinden om opgeleid te worden tot onderwij
zeres.
Thans verneemt het blad, dat het piaa
wel niet tot uitvoering zal komen, daar de
meeste hoofden, wier advies in dete werd
gevraagd, als hen meening te kennen gaven,
dat bet atrjjdig zon zjjn met de adat, wan
neer zjj hnn dochters van twaalf- tot acht
tienjarigen leeftjjd buitenshuis lieten onder
wijzen en opvoeden.
Terwjjl eenige politieagenten te Toronto
(Canada) per rjjtnig drie dieren, wier speci
aliteit het oerooven van bankinstellingen is,
van het gerechtsgebouw naar de gevangenis
brachten, wierp een medeplichtige pistolen
in het rjjtnig, waarmede de dieren een agent
doodschoten. Zjj ontvluchtten en sprongen in
een trein, na nog verscheidene schoten op
de agenten te hebben gelost. Een agent
werd doodeljjk gewond. Eerst na een ge
weldige worsteling slaagde men e'r in, zich
van de boeven meester te maken.
Men meld nit Zeeland:
Door de gebeele provincie komt thans de
epidemische hoenderziekte voor, in zoo erge
mate, dat vele landbouwers zonder kippen
zjjn. Uit een sectie-onderzoek door deskun
digen is gebleken dat men te doen heeft met
de gevaarlijkste aller haenderziekten, n.mj.
de hoendercholere, in sommige streken hoen-
derpest of hoendertyphas genoemd. Doer
het invoeren van vreemde kuikens schjjnt de
ziekte ontstaan, die den boeren, in den leg-
tgd veel schade berokkent.
Volgens de „Gaulois" hadden alle gene
raals cn hoofdofficieren van het garnizoen
te Parjjs, die Maandag het hnweljjk van de
dochter van generaal De Boisdeffre bijwoon
den een officiense nota van den minister van
oorlog ontvangen om ze uit te noodigen in
politiek te rerschjjnen.
Aan het „Berliner Tageblatt" wordt nit
New-York geseind, dat de anarchisten daar
het plan hebben gevormd een standbeeld op
te richten voor Bresci. De politie moet eene
voorstelling, waarvan de opbrengst bestemd
zon zjjn voor het monnmont, verboden bob
ben, nadat reeds 4000 biljetten verkocht
waren.
Zooals men weet is er sinds Maandag
een werkstaking uitgebroken onder de ma
chinale wevers aan de fabriek van den heer
L. E. van den Bergh te Tilburg.
In verband met de beide berichten over
deze werkstaking in de „N. R. C.", (één bericht
nit „Het Volk" en één van de correspondent
der „N. R. Ct." te Tilburg), nemen wjj het
volgende over nit een ingazoiJen stuk van
den heer v. d. Bergh in de „N. T. Ct." t
Wegens uitbreiding van 't aantal weefstoe-
len werd in het laatste anderhalve jaar eene
betere regeling van voorbereidende weverjj-
werkzaamheden noodzakelijk, zoodat aan
speciaal personeel geleidelijk in fnnetie is
60DDA R0TT1EDA.M triw rans.
flouda
Niauwarrerk
RottewUmD.
Rotterdam
ROTT
Rotterdam Beun
Hnnrdreoht6,11 t
Gomda 711 7 48
4 Allraa 1* m u kJMM («te» hstsUa)->
7.4b
9.18 9.47
10.16
io.i*
t s a I*»»
t J. 0 10.43
8.0« 1.84 9.00 9.87 10.08 10.19 10 49
hMltatK Cf <U* l<M|t kaa «Ut prakaa* w«rA«,
RDAM-90ÜDA rira
11,80 1,48 0 0 M 4.88 0000 «.17
11.88 0 1.54 000 000 5.41 0 8.87
11.81 11,45 18.04 '.88 8,14 *.4S S.46 4.08 4.45 6.18 8.04 8.19 7,05 7.59 8.81
0900 .H 00000 4.58 0 0 8.89 0 0
000 l.*8 0 0 000 5-— 0 8*48 ar 0
0 0 v 8.08 9 0 000 8-10 9 8.14 - 0
11.51 19.08 18.81 1.09 1.09 8,85 <.08 4.06 4.84 4.6» 6.16 5.48 6.84 7.08 7.86 8.8'
H Holludrak* «poor. L Ixtra »uppl»oM«tV«wij. m da Coapagaia dar Wagou Lit».
r *M»
9,46 10.81
10.16 11.04
Gouda
ZeTenh.-Moerc.
Boe term eer-Zeg.
Voorburg
Hage.
7.16 1.87 8.41
7.58 9.03 9.19
9.11 9.11 10.00
OOÜDA DEN HAAG fi* ram
10.19 10.68 11.18 18.16 11 86 18.61 1.16 1.58 8.81 3.46 4.18
11.06 0 1.07 00000
9 9 0 0 11.16 0 1.18 9 0
9 0 0 11.80 0 1.88 0 0 0
9 38 9.4*» 10.88 10.41 11.85 11.48 18.45 18.66 I.H7 1.44 8.80 8.48 4.16 4.46
4.50 5.18
6.38 5.48
5.49 6.81
6.16 6.4»
4 L
1.01 8.88 9.17 9.63 9.66 10.18 10.48 11.8»
8.18 - 10.08
8.34 ra 10'17
8.88 E F 10.89
8.48 8.-9 f.44 10.1» 10.84 10.46 11.18 11.57
0 KaralUtiaf. op
Itouila.
Oude*
Woerd.
Utrecht
7.60 8.16
8.18
t»r
«.18
9.8» 10.14
A flOI'BA-ü
10.14 10.59 13.00 18.81
Jh| 11.16
-7* 11.84 -
TM» U.47 13.48 U06
it. kt 6 18 6 58 7.4T 6.88 9.80 10.04 10.41 41.8* 11 48 13.01 1.48 Sj
It K G tl i' vira ram
3.15 8.18 4.88 1.49
1.31
3.40 8.99 -
8.08 8.44 1.04
8.07
8.84
6.80 7.10 7J6 8.86
7.86
7.38 8.41
7.00 7.14 8.08 M9
r
Woerdea
Oude*. 8.81 6 88
Goada
S.I9 «.II «,«1 1.4* 8.5! 7.00 7,58 1.40 0.35 10.01 10.48
4.18 7.34 ».:i 10.1« 11.0»
1.33
40 S.I! Ml - 11 <14 7.04 7.41 '.10 0.3» 10.07 10 41 11.33
-7
I 1 5.45 3,01 0. 10 0 11.13 11.01 11.14.
V-attO. 0.11 7.15 8.10 9.4» 9.119.51 >1.15 1IJ7 IMt
11-48;! J.flS.lO S 35 4.4il.08 8.tl 7.00 5.10l.il 0.48.
kat W. 1.94 3.41 7.30 8.05 8 4» 0 80 9.45 11.80 IMS 1.04
3.40 8.38 3.49 5.07 3.31 «.88 7.83 8.83 0.40 10.01.
UiwU 7.04 7.31 8.180.13 3.83 1».18 IR.S4 18.11 1.88 '.II
8.11 4.18 4.54 8.47 7.07 7.84 8.08 O.tt 10.17 11.33.
getndan, waardoor de bedeelde verrichtingen
nit de handen der weven zjjn genomen. Het
zal wel geen betoog beboeven, dat eeae
aanzienlij ka uitgave door mjj hiervan het
gevolg i8.
Langere kettingen worden algemeen ver
werkt, waardoor men op den weefstoel ook
meer kan prodneeeren. O. m. wordt thans
zekere soort garen verweven van allereerste
hoedanigkeid, waardoor de wever in staat
is gesteld meer kierop voort te brengen dan
voorheen toen de kwaliteit van dit bewuste
garen van geringer gehalte was.
Met het oog op voornoemde feiten, welke
algemeen den wevers ten goede komen, achtte
ik loonswjjziging op enkele soorten noodza
kelijk, (hetgeen Zaterdag-middag aan de
wevers werd kenbaar gemaakt, gaande dit
tarief deze week in).
Toezegging werd gedaan dat van af Dins
dag nog meerdere hnlp voor bjjwerkzaam-
heden tot hnnne beschikking san worden
gesteld.
Opdat alle bezwaren uit den weg zonden
geruimd zjjn, deed ik Zaterdag nog mede-
deeling, dat dit tarief voorloopig 4 weken
zon werken (alhoewel een langer termijn
naar mjjn oordeel eer te verkiezen was.)
Zou het bljjken dat men beneden de ge
middelde verdienste der laatste 5 maanden
bieef, dan nam ik de verplichting op mjj
vanal j.L Zaterdag datgene bjj te betalen,
wat ieder persoonlijk deze 4 weken minder
zon hebben ontvangen. Meerdere verdienste
dan bet gemiddelde der laatste 5 maanden
zon in elk geval door de wevers behonden
werden. Na genoemden termjjn zon geoordeeld
worden of de nienwe loonsregellng van
kracht bleef; een en ander verklaarde ik
sells schriftelijk te willen bevestigen.
Niettemin beeft men gemeend den arbeid
te moeten neêrleggen.
Het onderzoek in de zaak van Blanche
Mannier, die 25 jaren lang in een donker
bok werd opgesloten gehonden, wordt nog
steeds voortgezet. Dnarbjj is gebleken, dat
tal van personen, knechts, meiden en bezoe
kers wisten wat er in het^bnis der Monniers
omging, maar dat niemand heeft durven
spreken. Een knecht verklaarde, dat de
lamilie rondvertelde dat Blanche ongeneeslijk
ziek was en niet meer nit kon gaan. An
dere meiden verleiden weer, dat Blanche
gek was en telkens gezegd had, dat zjj net
best bad.
Blanche neemt inmiddels in krachten toe.
Zjj heeft weer wat knnnen gebrniken en
men hoopt dat zjj spoedig zoover hersteld
zal zjjn, dat zjj met de beschuldigden zal
knnnen worden geconfronteerd.
Gisterennamiddag is tnsschen 's-Hertogeu-
bosch e» Rosmalen den wegwerker L. van
de Staatsspoor bet rechterbeen onder de
knie afgereden. De man is naar het Zieken
huis te 's-Hertogenbosch gebracht. Hjj was
neg maar twee dagen in dienst.
De „Politische Correspondent' deelt, onder
voorbehoud, het volgende mee
Te Saloniki zjjn, uit Servische bron, be
richten gekomen, dat Albaneezen in het
district Novibazar verscheidene welgestelde
Christenen aan afpersingen hebben blootge
steld, waaroor gebeele gemeenten tot ge
brek zjjn gebracht en vele inwoners over
de grenzen hebben moeten vlochten.
Uit Griekscbe bron wordt gemeld, dat in
het Stogmandal zwervende Bnlgaarsche
benden optraden. In den omtrek van het
vilayet Monaatir werden verscheidene Bul
garen in hechtenis genomen; onder de ge
arresteerden was een pope, in wiens huis
men wapens en compromitteerende geschrif
ten gevonden had.
In het proces te Jnmbinnen, wegens het
vermoorden van den ritmeester von Krogisk,
sjjn alle beschuldigden van de aanklacht van
moord vrtygeeproken, niettegenstaande het
O. M. tegen twee banner de doodstraf had
(eéjscht. De onderoffieier Marien, die nit
vrees voor veroordeeling nit de gevangenis
was gevlneht maar later nit eigen beweging
terugkeerde, kreeg een jaar gevangenisstraf
wegens desertie.
Men herinnert zich het optreden van de
tangeres Tosti te Dordrecht en het verslag
van de „Dordt\ Ct." daarover. Dit muisje
aai nog een staartje hebben, zooals blijkt
hit een klacht, pie onlangs voor da recht
bank te Berljjn werd behandeld.
Eischeres was de zangeres mevronw Te
resa Tosti-Panzes te Parijsgedaagden wa
ren de redacteurs van de „Köln. Volksztg.",
van da „Berl. Bérsenztg.", van de „MOnch.
N. N." en van ie „Deutsche Ztg." De zaak
was deze.
De „&)]n. Ztg." had 4 November 1900
Mn nit Dordrecht gedateerd artikel opge
nomen over het optreden van mevronw Tos
ti aldaar. Er werd in meegedeeld, dat de
Zangeres, omdat haar na het eerste nummer
geen voldoende bjjvnl werd geschonken, het
publiek in 't Fransch toegesproken en ge
zegd had, dat zjj in Engeland en in Frank
rijk altijd meer applaae had verwonen.
Daaraan bad zjj de vraag vastgeknoopt, of
er miseehien menschen in de zaal waren, te
imbéeile (stom) om haar te verstaan. Ver
der werd beweerd, dat zjj na haar voor
drachten het publiek met een verachtelijk
lachje had aangekeken, haar tong had uitge
stoken en een langen neus had getrokken.
Door dit artikel nn, dat in de genoemde
bladen was overgenomen, gevoelde mevronw
Tosti zich beleedigd. Zjj beweert, dat het
Dordtsche pnbliek door een hatelijke kri
tiek, die van Botterdam nit was verspreid,
tegen haar ingenomen was. Zjj had daarom
het pnbliek veriocht, zich niet door het be
richt aan een „imbécilé" te laten indnen-
ceeren en haar nog eens aan te hooren.
Mevronw Tosti verzekert, dat bedoeld ar
tikel haar veel schade beeft veroorzaakt
haar concerten brachten niets meer op, 't
heen vroeger wél het geval was. Zjj vroeg
daarom f 3000 schadevergoeding.
De gedaagden beweerden, dat bet bericht
jnist was geweest, en beriepen zich op den
verslaggever B. van Kieboom van de
„Dordt. Ct." en op den secretaris van het
Dordtsche Concertgebouw. De rechtbank be
sloot, de genoemde beeren te Dordrecht door
de bevoegde autoriteit als getnigen te laten
hooren.
GOUDA, 7 Jnni 1901.
De Gondsche Telephoon Maatschappij heeft
met ingang van 5 Jnni jl. de dienst van
haar Centraal bureau op werkdagen
met 1 nnr verlengd, zoodat thans voor ge-
abonneerden, de gelegenheid bestaat om op
werkdagen van 7 n. 50 m. des morgens tot
10 nnr des avonds, onafgebroken in het
plaatselijk net van Gonda, gesprekken te
voeren, en op Zon- en feestdagen
van 8 n. v.m. tot 9 n. 30 n.m.
12 n. n.m. tot 2 n. n.m.
en 7 u. n.m. tot 8 n. n.m.
Voor dé verloting ten voordeele van het
ondersteuningsfonds van den Bond voor
Handels- en Kantoorbedienden is do Konink
lijke goedkeuring verleend. De trekking zal
2 September plaats hebben in de R. C. Lees-
vereeniging alhier, welwillend door bet Be
stnur daarvan aangeboden.
Mochten HH. indnstreelen of winkeliers
voor dit goede doel nog prjjzen willen be
schikbaar stellen, de heer A. C. den Hertog,
Keizerstraat alhier, zal die gaarne in dank
in ontvangst nemen.
In de Nnts-Spaarbank alhier werd gedu
rende de maand Mei ingelegd f 15042,97,
terngbetnald f 12364,61).
Geslaagd te Utrecht voor het eerste na
tuurkundig examen de heer J. F. Muzerie,
alhier.
Gisteren zjjn te '8 Gravenhage o. a. ge
slaagd voor de akte-examens lager onderwjjs
de dames M. 8. van Wijngaarden en A. C.
Huber, beiden alhier.
Heden slaagden te 's Hage voor de acte
lager onderwjjs de dames N. v. Veen, C.
G. Spruit, G. Lafeber, M. J. Vis, P. Spruit
en A. W. P. Woerlee.
Aan de universiteit te- Utrecht promo
veerde gister tot doctor in de rechtsweten
schap op stellingen de heer J. Brunt Jz.,
geb. te Woerden.
Beroepen bjj de Ned. Hervormde Kerk
te Leerbroek de heer A. van Kooten, cand.
te Montfoort.
In de gisteren gehonden vergadering van
de afdeeling „Krimpen aan den IJssol" der
Hollandsché Maatschappij van Landbouw
werd tot bestuurslid herbenoemd do heer N.
Hoogendjjk te Krimpen a. d. IJssel, benoemd
de heer A. A. Van Walsnm aldaar, (in de
vacature P. Van Vliet te Capelle a. d. IJsel.)
Gisteravond trad op in de zaal „Neder
land cn Oranje" alhier de Weled. heer Zel-
velder, ter verdediging van de candidptunr
Mol. De voorzitter der Vrjjz. Dem. Kiesver-
eeniging, de heer Roepers, opende de ver
gadering en 'gaf met een enkel woord het
doel dezer vergadering te kennen.
Hierna nam de Heer Zelvelder het woord.
In deze dagen, nn de stembus weldra zal
openstaan, is het een zeer, gewichtige vraag,
op wien de stem moet uitgebracht warden.
Of het een geleerde kop zal moeten zjjn of
eeh werkman f Het zal een practisch poli
tiek man moeten wezen, want het is lang
niet hetzelfde welke richting het schip
van staat gestaard zal worden.
Spreker achtte het ook voor dit distriet
hoogst wenscbeljjk, even nit te leggen waarom
de scheiding had plaats gehad van de libe
rale' unie. Als secretaris van dit licbsam,
was hjj in de gelegenheid geweest een kjjkje
achter de schermen te nemen en,'had de
overtuiging gekregen dat de loop, dék zaken
niet waa zooals deze moest zjjn. In de
liberale unie zat nog te veel het remmende
element, waardoor de werking in vooruit
strevende richting maar al te zeer belem
merd werd. Spreker wilde geen smet op
de liberalen werpen, zjj hebben veel gedaan.
Als we een blik slaan op den toestand van
'48 en een Thorbecke aan den arbeid zien,
die toen ai vo»r nod uitgekreten werd, dan
moeten we zeggen, dat de toestand veel
verbeterd is. Maar nit dese school kwamen
mannen, die de staat nog te veel als politie
wilden zien optreden. Alles is evenwel ver
anderd. Stoom en electriciteit hebben het
leven in een gebeel andere richting gestoord.
Naast honderden ontzaglijk rjjken staan thans
duizenden dood armen, in alle kringen is
het onderwjjs doorgedrongen, bet geestelijk
leven van tegenwoordig is niet meor gediend
van de vroegere theorieën.
Er is een tjjd geweest, dat men het als
een zeer natnnrljjke zaak beschouwde dat
in 2de Kamer of Gemeenteraad de zoon den
vader opvolgde, men vroeg niet naar capa
citeit; en nn nog vinden we in de boven
drijvende, liberale fractie telkens dezelfde
namen terug. Het voik ducht niet over kies
recht. Hierin moest en zon een groote veran
dering komen. Iedere constitntioneele staats
inrichting met parlementair stelsel leidt tot
algemeen kiesrecht.
Van '52 af is de kieswet er telkens beter
op geworden. Wel is bet nog altjjd de cen
sus, die de kiezers maakt, maar die census
is aldoor verlaagd geworden en zoodoende
het aantal kiezers telkens uitgebreid. Zat
het algemeen kiesrecht in '52 al in do lacht,
de invoering was nog niet mogeljjk. Lang
zamerhand evenwel komt men tot de erken
ning dat geen belasting maar verstand de
maatstaf moet wezen ter bepaling van het
al of niet kiezer zjjn.
Zoolang de census aan liet kiesrecht ver
bonden bijjft, zullen er ontevredenen wezen
en hnn getal zal toenemen, naarmate de cen-
sns verlaagd wordtOp 't platte land zjjn
bjjna allen kiezer, in een stad als Amsterdam
betrekkelijk maar weinigen. De census kan
en mag niet de eenige vorm zjjn.
Welke pogingen aangewend zjjn, do Libe
rale Unie is er niet toe te krijgen geweest
in haar program urgent te verklaren Kies
recht les van den band der belasting. Hoe
wel Trenb en Kerdjjl» genoegzaam de rich
ting aangaven waarin gestaard moest worden,
werd toch de urgentie-paragraaf verworpen.
Het conservatisme bleef altjjd nog zege
vieren; in kieswet, in ongevallenwet en de
wet op den leerplicht, hoe gaarne do betrok
ken ministers wilden, zjj moesten bnkken voor
de remmende kracht der Kamers.
Dit nn maakte het ontstaan van een
Yrjjz Democratische partij noodzakoljjk, een
party die tegenover alle andere partijen
staat. Men moet het volk niet geven om
er maar van af te zjjn, de gave moet haar
wortels hebben in bet diepgevoelde bewust
zijn, dat gegeven moet worden, Geen politie
moet do Btaat uitoefenen, maar krachtig
meewerken om de bestaande wanverhoudin
gen op te hellen.
Gelijkheid in den zin van allen evenveel
hebben, kan er onmogeljjk bestaan. Privaat
bezit afschaffen zooals de vroegere socia
listen in bun program schreven, kan niet
bestaan. Wjjseljjk hebben deze de klaSBen-
strijd op den voorgrond geschreven, nog
beter zouden ze doen als ze vrede hielpen
stichten, de scherpe kanten hielpen verwij
deren door de klassenstrijd te temperen door
wetgeving op sociaal economisch gebied.
Wjj moeten het volk niet diets willen ma
ken dat er een staat zal ontstaan waarin
we een hemel op aarde znllen hebben. Wat
er over 2000 jaar zal gebeuren, of dan alle
menschen engelen geworden zullen zjjn, wjj
gelooven het niet. Dan alleen is die ideaal
staat bereikbaar.
Het deel moet zjjn: practische middelen-
om een beteren toestand te .verkrijgen grond
wetsherziening, evenredige' vertegenwoordi
ging en een betere Eerste Kamer, die niet
kan bederven, wat de Tweede nog eenigs-
zins goed maakt.
Toen de minister geïnterpelleerd werd
over de verzekering van den werkman op
zjjn onden dag, heette het eersthet is in
overwegingeeuigen tjjd iaterhet is in
stadie; nog later: het is in ernstige Btndie
bjj de Kamers van Arbeid. Deze trage gang
moet er nit.
Hiervoor is de beer Mol de aangewezen
persoon. Gerust dnrt ik hem dan ook aan
te bevelen en ik hoop dat allen op hem hnn
stem znllen nitbrengen. Na, nog enkele aan
halingen over vroowen-kiesrecht, Dr. Kny-
per en zjjn politiek, gal de voorzitter tien
minnten pauze, in welke tjjd de debattere
zich konden opgeven.
Aw het debat werd deelgenomen door de
heeren Van Dantzig en Stavenisse de Branw,
terwjjl de heer van der Laan wegens het
vergevorderde uur en de warmte die in de
zaai heereebte, van het debat afzag. De
eerste begon met z|jn wantrouwen nit te
spreken, omdat de'Vrjjz. Dem. de argumen
ten van de Soe. Dem. altjjd verkeerd voorstel
len. Ook was er op de Vrjjz. Dem. geen
staat te maken, omdat ze vaak met andere
partjjen meezeilen. De Soe. Deo. Mftrden
geleid door eea beginsel.
Wst de candidatnnr van den beer Mol be
treft, arbeider te zjjn geeft geen waarborg
een goed kamerlid te wezen.
De Vrjjs. Dem. honden altjjd een slag om
den arm, getuige het antwoord van den heer
Mol in zake Vrouwen-Kiesrecht. Van weg
moffelen van beginselen, waarvan spreker
gewaagd had, was geen sprake.
Met een sprookje van Multatnii sloot hjj
zjjn debat, wenscbende dat niet Mo), maar
Dr. Gorter de gekozene mocht zjjn.
De beer Stavenisse de Branw protesteerde
logen de voorstelling van den spreker, als
zouden zjj nog vasthouden aan bet onder-
wetsche, dat in de toekomst staat de aarde een
hemel zon zjjn. Langs den weg der evolutie
moet naar volmaking gestreefd worden. De
tegenwoordige industrie en concnrentie houdt
de ontwikkeling tegen.
Misschien dat door aaneensluiting eenmaal
verkregen wordt gemeenschaps-prednctie.
De klassenstrijd wordt altijd verward met
klassenhaat. Vooral om sjjn nitlating om
trent vronwen-kiesreoht was Mol de aange
wezen persoon niet.
De Spreker beantwoordde nog even de
debattere op enkele punten. Vooral met den
heer Stavenisse de Branw voer hjj dikwjjls
in 't zeilde schuitje. Naar ntgemoon kies
recht streefden ook de Vrjjz. Dem. als wan
neer de census vanzelf verviel. Wat ze bij
de herstemmingen znllen doen, hiervan kon
nit don aard der zaak niets voorzegd wor
den en bjj mocjiit niet anders dan de candi-
datnur van den beer Mol ten zeerste aan
bevelen.
Met een woord van dank aan Sprekers
en 't overige pnbliek sloot de voorzitter ten
ongeveer hall twaall de vergadering,
Lukbuukshk. Bjj het zwemmen in de ri
vier is eergisteren alhier een jongen van
11 jaar, die zich te ver gewaagd had, ver
dronken.
leur* vim liiistenlaiiu
6 JUNI.
^kdmxam». U«rt. .swrf.W. 8 Ity,
du«< dl*o «11*4. 8
dito ilito dito 8
HoNO«B.Uhl.»ou t. 1881*98 4
Itm.ii. t t Hg 868-81 8
OorriNB Ohl. u >«i»t«r 186» 5
dito ia i or 1666 8
Poetuoal, O-», na*! coupon 8
dito tiukot 8
RpaLAXD. Obl. Hlfioral. 1894 4
dito Ghoodb. 1880 4
dito bij Rothi. 1889 4
dito by Hop 1889-90 4
dito in goud. loon. 1888 6
dito dito dito 1184 5
dPAMJR. Porp»t, ••'huid 1181 4
TimmiJ. (Jepr.Cuur. loon. 1890 4
Gt -. loaning «wie D.
Goe.leauin. serie O.
Zuid-Art Rp. r. oblg 189*6
Mixico.Ob it. Sok. 1190 6
Vinewila. Obl. 4 onbep. 1881
AuiriBJMM. Obligation 1895 8
Rottibdam. Sted. leeu. 1894 8
Nbd. N. Afr. Htodela'. tand.
Arenduh. T»b.-My. Certificaten
Deli-Maauohappjj dito
Am. HTpotheekb. paudbr. 4l/t
('uU.-My. der Voretenl. aaad.
Gr. Hjrpotkeekb. p*ndbr. 4*/i
Nederlandarhe beuk uad.
Ned. HfwdeltniuUeh. dito
N.-W k P»o. Hyp. b. p«ndbr. 8
Rott. Hypotheekb. peodhr. 4»/,
Utr. Hy pot beek b. dito 41/,
OoeriNB O <et-Hong. beak eend.
duel. Hypotheekbank ptudb. 1
Amerika Kqut. hy poth. pandb. 4
Mrs*. L. G. Pr Lien rert. 6
Nf»u. Holl. IJ,-8po»»r.-My. amid.
Mij. tot tfkpl. v. 8t Spw. Mod
Ned. lad. Spoorweg m «end.
Ned. Zuid Afr. Spru mud. 6
dito dito dito 1891 dito 4
Itau* Spoor wl. 1887/H9\.KobU
Zuid -lui. 8p-mij. A-H b 8
Pol N. Weriobnu W^men. Mud.
ItoeL. Gr. Rum. &pw.-My obl. 4
Hal isohe ito ha d
Kr iow» dito eend. 6
iwaiig.i'ombr dit.. My-i
Kurak Ch. Aro»-Sp. kip. „h
Ititri dito obliir.
Amerika. O n P o. Sp My obl. I
Ch e. k No-tb W i» ,C.r. «u
lit iltto Win. St. «ter. of»7
Deav«r k Ra» <»r. Sp o. eert.
lllifioie Ootrxl o i uud
LouUv. k Na hfjilt Oer nn
Mesi o. N. Sp».M leyp.R. 6
Min*. K«n f. püt. f»/. RRnd.
N.-fork Ott'v» o Ir Whai. i.
p4>on dt" Ohio ohhtc n
Oregon, 'mlif. hyp. t goud 5
dt. Paul. Min k VUnift »b.
Uu. Pao Hoof iga fl$.b ig 8
dito dito Li e.Gol. 1Hvj» O 6
Canada. Cru. rto«ih. Ch.»rt r.uu
V"N. C. Rallw# k Na. h. d. «i. U
Aiimierd. Om .'bu» My. tend.
Rotterd.Tritmwe -Mama. >and
Sep. Stad A mater dam aaud. I
Stad Ro ttiMHm Mod 8
HxloIr. Bud Antwerpen 18*7 f'/t
8« ad Brussel 1886 1% lrtj
Hono. Theiss Rogullr G •••lach. 4 1171/.
OusTRNR. Suaialrenig I860 6 .111'
J K.K. Oost. B. Cr, I860 8 101
»an«. Stad Madrid 8 H68 I 40'/.
^»d. Ver. Bi*. Afb. Spoel. oart.
Vtkra
«8%
»8%
»i;/4
>8/1.
•o»/.
81»/!
14%
«0%
95%
86%
96
66%
98%
14%
86%
100%,
678
470
10
101%
98%
101%
7«1
100
70%
118
116
888
slot k rs
7»
9«V.
98%
44',,
as»,.
HO»/,
98»/,
1 v
Sli
140
10,
104»
84%
104», u
"U/l*
86»
44
99
Kif
10
101
