I
I
DE TWEE UITERSTEN.
sur.
G.
V.
en
loterij.
NEN.
p”
[\ieuws~ en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Dinsdag 25 Februari 1902.
No. 8733.
40ste Jaargang.
71
j
aan.
D.
Bulleiilandsch Overzicht.
FE DILLE IOX.
en.
Co.,
inek
kt.
JF,
Inzending van Ad verten tiën tot 1 uur des inidd.
Verspreide Berichten.
vaarde van
1000.
float 5 f2
DAM.
{Wordt vervolgd.}
MAN &Zn
i
oegezonden
1 de onder
ben
nu
week pas zal een beslissing
brengen. Mocht die zyn zoo-
van
van
helft
Arnhem,
telefoon A o. 82
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, tranco per
post 1.70.
Alzonderlijke Nommers VTJF CENTEN.
uitslag der verkiezing van een voorzitter der
Kamer van afgevaardigden, het is eenige
dagen langer dan een jaar aan het bewind
geweest zyn. Het volgde als het eerste liberaal
Kabinet een serie van conservatieve ministe-
riën op. Op een homogene meerderheid in de
volksvertegenwoordiging heeft het nooit kun
nen rekenenmaar het was niet bepaald
impopulair, vanwege zyn ernstig streven om
het lot der volksklasse te verbeteren.
Koning Victor Emanuel staat nu terstond na
het uitsproken van zyn eerste troonrede
voor een crisis in het Kabinet, waarmede hy
gaarne zou geregeerd hebben, en het zou niets
bevreemdens zyn, wanneer hy de Kamers
ontbond om te zien of een nieuwe verkiezing
een meerderheid aan dat ministerie zou kun
nen verschaffen, waarmede het op den inge
slagen weg der liberale hervormingen zou
kunnen voortgaan.
Op dit politiek program volgt een econo
misch, dat o.a. als eischen bevat: kosteloos
onderwys, een wekelykschen rustdag, geljjk
loon voor mannen en vrouwenvervanging
der indirecte belastingen door een progres
sieve heffing van het kapitaal en van inko
men boven 3000 francs staatsmonopolie van
gedistilleerd en suiker.
Trots de offlcieele verzekering, dat er op
den 21en te Barcelona algeheele kalmte
heerschte, spreken niet-offlcieele mededeelin-
gen van een voortduren der troepten. Men is
geneigd der. niot officieelen berifcbtén geloof te
schenken, omdat de regeering van Spanje er
op uit is de geheele agitatie te doen be
schouwen als een zeer gewone, en waarmede
de gewapende macht weinig moeite zal heb
ben om haar te bedwingen.
Wanneer men dan verneemt, dat weliswaar
de tramwagens circuleeren, maar dat genie-
officieren daarop conducteursdiensten verrich
ten, terwyl manschappen der bereden artillerie
als koetsiers op den bok der omnibussen plaats
nemen, dan vraagt men zich afhoelang
kan het leger op die wyze de orde blyven
handhaven, na gedurende eenige dagen een
soort van guerilla krjjg met de burgers ge
voerd te hebben
Ook zal het weinig tot geruststelling der
ontroerde gemoederen bijdragen, dat de mili
taire gouverneur de burgerij het bevel heeft
gegeven, om de luiken en de deuren der huizen
te openen, opdat de stad niet meer het
verlaten en doodsche voorkomen zou behou
den, dat zy sedert eenige dagen vertoont.
Wanneer inderdaad de orde hersteld was,
zou zulk een bevel volmaakt overbodig ge
weest zyn.
Het valt echter van uit de verte hoogst
moeilijk om een zuiver beeld der toestanden
te verkrijgen. Van een agitatie zooals thans
in Spanje heerscht, heeft men buiten het
rampzalige land geen begrip. De socialisten
zullen het zaad der ontevredenheid uitge
strooid hebbenmaar het zou zóó welig
niet opkomen, wanneer niet anarchistische
band den bodem bewerkt had. Doch hoe dit
zy, er wordt zulk een gestrenge censuur uit
geoefend. dat volkomen nauwkeurige en vol
ledig berichten niet naar buiten geraken.
Niet alleen dat de telegrafische dépêches
teruggehouden worden, maar ook op de tele
fonische gesprekken wordt gelet en waar de
censor het noodig acht, wordt de geleiding
verbroken.
Lord Rosebery heeft zich van Sir H.
Campbell-Bannerman, den leider van de libe
ralen in het Lagerhuis en in den laatsten
tijd, met toenemenden invloed, feitelijk als
de leider van de geheele party erkend, voor
goed afgescheiden.
Men weet nu wat men aan hem heeft. En
dit is wél van groot belang voor de zuivere
Engelsche liberalenwant, zooals de Star
zegt, maakt het uittreden van de halve broe
ders’, de liberaal-imperialisten, de lucht ein-
dellyk eens zuiver.
Lord Rosebery, daar schynt byna geen
twijfel aan,- zal zich naar het imperialisme
wenden en de groote regeeringsparty, die zoo
nauw niet kijkt, zal hem en de andere üit-
loopers vriendelijk opnemen. En lord Rosebery
zal dan spoedig ryp worden om lord Salisbury
op te volgen en het gezag met Chamberlain
te deelen.
De Westm. Gaz., die zich zonder bedenken
onder Cainpbell Bannermans trouwe vrienden
schaart, ziet den gezuiverden toestand niette
min met zorg te gemoet, want het blad vreest,
dat nu beiden, én Mozes èn Elia, elk in bun
eigen tabernakeltje, steriel zullen bljjken te
zyn geworden.
Sir Henry’s positie is feitelyk onveranderd
hy is het officieel gekozen en erkende hoofd
der oppositie in het Lagerhuis; gedurende
de drie verloopen jaren heeft hy met groote
moed en volharding zyn moeilijke plaats be
kleed hy heeft een geregelde organisatie
achter zich en kan gerust een beroep doen
op de loyauteit en dankbaarheid der party.
En geen twijfel of de party zou hem met
groote meerderheid herkiezen, wanneer hy
zyn plaats zou willen inruimen voor een
anderen leider.
Toch betreurt het blad de rcheidmg om
het kwaad, dat nu beide fracties elkaar kun
nen doen. De liberale party kan, by de aan
staande verkiezingen succes slechts hebben,
wanneer zy al haar krachten vereenigt,
niet wanneer drie-vierde of vier-vyfde zich
geestdriftig schaart om één leider, terwyl de
andere leider het overblyvende gedeelte in
een afzonderlijken tabernakel voert.
Daarom ziet de Westm. Gaz. niets dan
onzekerheid en verwarring. En daarom smeekt
het verantwoordelijke mannen als Asquith
en sir Henry Fowler de zaak ernstig onder
de oogen te zien, en vraagt het aan de rest
van de party intusschen geen onnoodige
agitatie te verwekken.
De Times meent echter te weten, dat
Asquith en mét dezen de liberale imperia
listen het eens is met lord Roseberj’s
politiek om eindelijk kleur te bekennen, en
zich eveneens {Van de Bannerman-groép zal
afscheiden.
De volgen]
dienaangaana
als de Times het doet voorkomen, dan schynt
bet lot van de liberale party, de oude zuivere
Gladstone-party, niet hopeloos.
Het algemeene bestuur van de socialistische
party in Frankrijk (de medestanders van
Jaurès) heeft ter behandeling op het aan
staand congres, te Tours te houden, een lyst
van hervormingen opgesteld. Daarop komen
voor
Algemeen, evenredig, geheim stemrecht
voor mannen en vrouwen, in meervoudige
districten.
Opheffing van Senaat en presidentschap
der republiek. Imperatief mandaat. Ver
plichting van de Kamer om alle voorstellen
van werkliedenbonden als „spoedzaken” te
behandelen.
Afschaffing der begrooting voor de eere-
diensten en naasting van alle goederen in
de doode hand wat betreft geestelijke orden
en van die aan leden van voormalige vorste-
lyke families behoorende, alles met inbegrip
van hun handels- en nyverheids-onderne-
mingen.
Opheffing der wetten ten nadeele der ge
lijke rechten van arbeiders, vrouwen on na
tuurlijke kinderen. Onderzoek naar het
vaderschap. Bescherming van verwaarloosde
kinderen.
Kostelooze rechtspraak door jury’s en ge
kozen rechters. Bezoldiging der advocaten
enz. uit de staatskas.
Openbaarheid ook bij de instr«df)B
strafzaken. Geneeskundig ondertzohW
alle aangehouden personen, die zfeMl
der deskundigen aanwjjzen. x/
Onmiddellyke opheffing van de afzonder
lijke militaire rechtspraak, militaire straffen
en militaire gevangenissen.
Opheffing van het staand leger. Enkel
een rustende burgerwacht tot verdediging
der volksvrijheid. Schadevergoeding door
gemeente en staat aan 'de families der sol
daten.
Afschaffing van alle wetten die de vryhed
van drukpers, vergadering en vereeniging
beperken, ook van internationale vereenigin-
gen van werklieden.
De gemeenten zelf geheel meester over
eigen huishouden en' bestuur, met recht van
onderling overleg.
Alle socialistische Kamerleden verbinden
zich te stemmen tegen elke uitgave voor
leger, vloot en militaire koloniale expedities,
van het Hollandsche finantie-
raet Frankrijk en
stelsel.
Indien het een heilzaam beginsel is bij het on
derzoeken van geschiedkundige handelingen om
nauwkeurig oorzaken van voorwendsels te onder
scheiden, dan kan er moeilijk een voorbeeld wor
den gevonden, waarbij de toepassing van dit
beginsel meer resultaten oplevert, dan dat van
den inval der Hollanders in 1688. De werkelijke
oorza van dezen inval was eene geldkwestie.
De Prbjs van Oranje had bemerkt dat de midde
len van Holland, hoe aanzienlijk ook, toch niet
toereikend waren om hem in zijn doodelijken
wedijver met den grooten Franschen koning te
kunnen doen volharden. In een authentiek ge
sprek, waarvan het verslag tot ons is gekomen,
en dat in Den Haag gevoerd werd tusschen Wil
lem en een der voornaamste aandringers op den
inval, hield de prins zijne beweegredenen volstrekt
niet verborgen hij zeide niets dan eene con
stitutie, zooals gij in Engeland hebt, kan het crediet
hebben, dat noodig is om de geldsommen te
verkrijgen, die een groote oorlog eischt.” De
prins kwam en gebruikte onze constitutie tot zijn
doelhij voerde in Engeland het Hollandsch fi-
nantiestelsel in. Het grondbeginsel van dat stelsel
was om de nijverheid te belasten, ten einde het
bezit te beschermen; afgescheided ivifcn andere za
ken beschoud, kan niets onjuistéken onbillijker
worden opvat; de uitvoering IjceU' dan ook in
Engeland zeer nadeelig gewerkt. In Holland, met
eene geringe bevolking, welker belangen één wa
ren, eigenlijk een volk van bankiers, werd het
stelsel geschikt gemaakt overeenkomstig de om-
Het Italiaanscbe ministerie treedt collec
tief af, tengevolge van den zonder]jng«n
standigheden, die het hadden in het leven ge
roepen
Allen deelden in den tegenwoordigen buit, en
konden daarom den toekomstigen last ook wel
dragen. En zoo wordt tot op dezen dag Holland
staande gehouden, bijna alleen staande gehouden
door het op deze wijze verworven aanzienlijke
kapitaal, dat nog altijd tusschen zijn dijken beze
ten wordt. Maar, toegepast op een land, waar de
omstandigheden geheel anders waren: op eene
talrijke en sterk aanwassende bevolking waar een
boerenstand en een handeldrijvende middelklasse
een zwaren strijd om het bestaan streden in het
Hollandsche finantiestelsel, na gedurende, onge
veer anderhalve eeuw te zijn gevolgd, uitgeloopen
op het verval eener geketende en zwaar b laste
menigte Maar niet minder zedebedervend waren
de gevolgen van dit stelsel voor de meer begun
stigde klassen. Het heelt de schuld tot eene natio
nale gewoonte gemaakthet heeft het krediet tot
de heerschende macht en niet tot een hulpmiddel
bij uitzondering gemaakt bij alle handelszakenhet
heeft, zoowel in het openbare als in het privaatleven,
een losbandigen, onverschilligen, oneerlijken geest
gebrachteen geest, die verblindt, en toch lat
heid kweekt, zorgeloos voor de gevolgen, en toch
terugdeinzend voor verantwoordelijkheid. En ten
slotte heeft het de geestkracht der bevolking zoo
overprikkeld om voor de stoffelijke zaken van den
staat, en van de maatschappij te zorgen, dat de
zedelijke toestand van het volk geheel uit het oog
verloren is.
Ëen aristocratie, die onder hypotheken zucht,
een buitenlandsche handel die in dobbelspel ont-
Frankrijk.
Kolonel Marchand, die als majoor de held
is geweest van de Fashodazaak, wordt op
z\jn terugreis naar Frankryk, van China uit
door Siberië, niet alleen bijzonderlijk onder
scheiden van Russischen kant, op last van
den czaar te Tientsin was de Engelsche
generaal Creagh met zyn staf aan het sta
tion om afscheid te nemen met vele vriende
lijke en waardeerendo woorden.
Door de regeering van Korea zyn
Franschen belast met de oprichting van ma
chinale weverijen in Korea, waartoe het ma
teriaal uit Frankrijk moet komen.
- In een schrijven in de Matin komt
generaal De Galifet, de vroegere minister
van oorlog onder Waldeck-Rousseau, op tegen
eventueele invoering van den twee-jarigen
diensttijd, wat zou leiden tot het eind der
ernstige legers en tot invoering van de na
tionale garde.
Er is te Parys een anti-dnelbond opge
richt, onder welks stichters zich bevindt
Paul de Cassagnac, wiens tweegevechten een
groote reputatie hebben genoten
Duitschland.
By kabinetsorder van den keizer is be
paald, datprins Adalbert, ook na zyn
terugkeer van boord van het opleidingschip
„Charlotte” de uniform zal blyven dragen
een verheugende mededeeling voor land
en volk 1
In een vergadering van voorzitters van
GOIDSCIIE fOUl 1M
aard is, een binnenlandsche handel, die gebaseerd
is op eene doodelijke mededinging en een verval
len volk dit zijn groote rampen, maar moeten
misschien met blijdschap worden gedragen voor de
grooter zegeningen van burgerlijke en godsdien
stige vrijheid, En toch schijnt de eerste in zekere
mate afhankelijk te zijn van onze Saksische rechts
pleging door onze pairs, van de bepalingen der
groote Normandische charters, (1) van de toepas
sing der Habeas-Corpus-wet, (2) een beginsel
dat in ons gemeen recht wordt gevonden, maar
dat door de Stuarts gevestigd isevenmin is het
gemakkelijk bij eene zorgvuldige doorbladering
van de Bills of Rights (opsomming van rechten,
spreek uit: bill ov raits) of bij eene onpartijdige
navorsching van de latere wetgeving dier tijden,
hoewel eenige vermindering onzer staatkundige
vrijheden wordt waargenomen om Je eene of an
dere uitbreiding onzer burgerlijke rechten te ont
dekken.
9)
In gewone tijden zou de leerling van Shelburne
dit land tot grooten stoffelijken voorspoed heb-
gebracht, en vele onregelmatigheden, die ons
hinderen, hebben uit den weg geruimd of
vermedenmaar hij was niet bestemd voor ge
wone tydenen ofschoon zijne bekwaamheid en
zijn geestkracht zeer groot waren, had hij toch
niet dat hartstochtelyke en scheppende genie, dat
vereischt wordt in een tijd van revolutie. De
Fransche uitbarsting was zijn booze geesthij was
niet in staat haar uit wei king op Europa te bere
kenen. Zelf had hij zeer weinig kennis van de
vastelandspolitiek en hij werd bijgestaan door eene
zeer krachtelooze en werkelooze diplomatie. Hij
verkeerde in een staat van beroering, waarvan
hij noch de oorzaken begrijpen, noch de gevol
gen berekenen kon, en gedwongen om te hande
len, handelde hij niet alleen driftig, maar juist
geheel en al in tegenspraak met het stelsel, waar
voor hij geroepen was te strijdenhij maakte ge
bruik van de vrees, de vooroordeelen en de harts
tochten eener bevoorrechte klasse, deed de oude
staatkunde der oligarche, die hij vernietigd had,
weer herleven, en maakte zich schuldig aan alle
verderfelijke buitensporigheden van een oorlog
(1) Handvesten, privilegiën.
(2' Eene twee eeuwen oude wet, volgens welke
iemand, die in hechtenis genomen is binnen 24
uren voor den bevoegden rechter moet worden
gebracht, en die, zoo hij met dadelijk van mis
daad overtuigd kan worden, tegen borgstelling op
vrije voeten gesteld moest worden.
Telefoon No. 8‘4
ADVERTENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.