No. 9465.
DE VERBORGEN. SCRAT.
ir
!SLO
Gouda.
ITS.
Een nuttige Wet.
5 Inkt
Laanennagauji
30.
ZONEN.
rut,
Vrijdag 15 Juli 1904. 43ste Jaargang,
llullcnlandscb Overzicht.
FEIILLETOÏ
cregen asnilai-
l
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
I
1 i«&
>u g*-
ud gratis.
bet Rgks Inter-
0.35
IMar-
n Terkrggbatr
DB VI8CH-
10 ch., Tg et.
rs en Drogisten
VKBRI
Rotterdam.
CB, Apotheker,
Vesthaven 198.
BESTE
4 ADEll IK
AND.
JHOENWERK
Kleiwegsteeg.
jaar voor per*
an K. JL 1,
Uil te lette.
laten werk.
oerwg i
iv.lende
BAART U
NEMAN A Za.
GDIIMIIE (OIRI NT
ïVteitws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken,
to Bokte
tmmw?
naan des
•mardigd
wereldbo-
>r*8U>U-
gevallen uit armoede voortspruit, slechts
weinig zijn afgenomen.
Overigens zou dit sociaaldemocratisch
bezwaar evenzeer moeten gegolden hebben
tegen elke wet die den kinderarbeid ge
heel verbood, terwijl het een zonderlinge
politiek mag heeten, tegen een wet te
stemmen gelijk de sociaaldemocraten
deden die de eerste -schreden zette in
de goede richting, en wier werking reeds
thans hij zeer velen in den lande, die
vroeger gekant waren tegen verplichte
schoolvoe.ding- en kleeding, verbod van
allen kinderarbeid, en wat dies meer r.y,
de overtuiging van het heilzame van al
deze maatregelen heeft gevestigd, (lok in
dit opzicht dus heeft de Leerplicht groot
nut gesticht en mag haar tot siandkonring
een weldaad voor bet volk heeten.
-.rsrs 7.7 =S
r.irtM» ito. s*.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Kommen» V IJ F C EN T EN.
Een officieel Renter-telegram van den
gtsnofalen staf uit Petorsburg meldt, dat
volgons berichten uit Japan olie bron, ont
vangen door den staf van don onderkoning
In O,un.Auto, de Japonnen de positie van
PorPArthur in den nacht van 10 Juli aan
vielen, doch mot groot., verliezen werden
teruggeslagi'n. Hot is moeilijk, Zelfs inner
approximatieve elders te noemen, doch de
verliezen zonden do roesachtige, hoogte van
30 000 man hubbejt bereikt.
Een nadere me.ledeéling van den genoralen
stuf qevestigt het gisteren uit Moekdon ont
vangen bericht, dat de Japanners bij Port-
Artiiur 90.000 man verloren.
Ik gekookt
kveor da-
iliaeli vaa
toto) Ah
[•rel r«»
gebruiken.
etoB- 1
worden •fgele-
pOjMVM^ir
a mn Ned. mm
mb Nommer ac
jq navea staand
Wet gedepo
11 tg" i - - i
het absoluut verzuim is gedaald van 2.71
percent tot op 0.24 percent van het aantal
in het Rijk wonende kinderen van 612
jaar, den leerplichtigen leeftijd.
Ook ten aanzien van het betrekkelijk
schoolverzuim, het niet geregeld de school
bezoeken, bracht de wet verbetering, In
1902’ bedroeg dit slechts 7 mtfeent, waar
van slechts 1.33 percent aayOgeoorloofde
redenen moet worden toegeschreven. De
aanwas van het aantal kinderen boven
de 11 jaar, die op de schoolbanken wer
den gehouden bedroeg het kolossale getal
van 30233, d.i. 28900 meer dan de ge
middelde aanwas vóór dat jaar. Alom in
den lande valt etui sterke vermindering
van hét relatief schoolverzuim te consta-
teerM
Hieruit blijkt tevens de ongegrondheid
der bewering dat de tegenstand tegen de
wet joo groot zou zijn, dat de ouders
zich l|ever een veroordeeling op den hals
zoude» willen halen dan te zorgen dat de
kinderen trouw ter schold gingen. Doch
bovendien blijkt hieruit dat diegenen, die
o. beweerden dat de wet geen effect zou
the te geven, dat de leerplichtwethebltérf Wegem de te geringe gestrengheid
der bepalingen, volgens welke eerst bij
herhaalde overtreding binnen zekeren tijd
na voordfgegeven aanmaning wordt ge
straft. het evenmin bij het rechte eind
gehad hebben. Reeds thans, in haar wel
licht al te wilden vorm, met al haar ge
breken, al haar administratieven omslag,
heeft do wet groot nut gesticht.
Ten slotte bewijst dit alles de onge
grondheid van het verzet der sociaalde
mocraten tegen de wet, die wegens het
ontbreken van de verplichte schoolvoeding
en kleeding de wet te bezwarend
achtten voor vele ouders, die nu hun kin
deren niet meer een deel van den kost
zouden kunnen laten verdienen. Had dit
bezwaar waarvoor zeer zeker door
alle democratisch-denkenden gevoeld wordt
inderdaad zoo zwaar
zouden stellig de meeste ouders die in dit
geval verkeerden, zich hierin een veroor
deling getroost hebben dan hun kinderen
ter school te laten gaan, en zou dus het
Schoolverzuim, dat immers in de meeste
8o)<
Hij was billijk en hij kon dus den hartstocht
van sijn mededinger begrijpen, allerbest wel waar
die hartstocht Ida cold. Doch boven alles was hij
een edel man, en de gedachte, hoe iemand door
de macht van zijn geld een meisje kon dwingen
om volslagen tegen haar wil de zijne te worden,
die gedachte stuitte hem onuitsprekelijk tegen de
borst en vervulde zijn gemoed met een brantlenden
toom. Zoo heftig was dit gevoel in liem, dat hij
tot het besluit kwam, den heer Costers zijn
mcetiiog omtrent h-m te doen kennen en dit wel
tentQDd. Hij liet dus zijn rijtuig inspannen en
reed naar Eduard Costers woning, «net het stellige
voornemen dien heer eens duchtig de waarheid
te zeggen.
De heer Costers was tehuis; doch daar de
kolonel vreesde dat hij weigeren zou hem te
woord te staan, volgde hij den bediende de trap
op'en trad onmiddelijk na aangediend te zijn, de
kamer binnen. Er was op zyn mannelijk gelaat
een uitdrukking van grimmige vastberadenheid en
iets dreigends in zijn krijgshaftige houding. Ook
kan men er setter van zijn, dat zijn voorkomen
Diet minzamer wérd by het aanschouwen van
Ida's levensgroot portret boven den schoorsteen
mantel.
overweging, dat het kind, dat ongehin
derd kan spijbelen, allerlei kattekwaad,
zoo niet erger, leert uithalen, zoodat ver
waarlozing en een misdrijf door onge
regeld schoolbezoek in bijzondere mate
wordt bevorderd.
Maar dat alles werd door de „christe
lijke” volksmenners blijkbaar van minder
gewicht geacht dan de beweerde inbreuk
op het „recht” der ouders. Waarlijk, een
mooi „recht”, om de kinderen te laten
opgroeien in onwetendheid en verwaar-
loozing, tot armlastigen of misdadigers
Maar bovendien was de leuze onoprecht.
Dat bleek, toen het Ministerie-Kuijper
aan het roer was gekomen. Nu zou die
hatelijke, verderfelijke wet toch zeker wel
worden ingetrokken, dachten de eenvoudige
kiezers die zich door dat geschetter over
het recht der ouders om den tuin hadden
laten leiden. Maar dat leek er niet naar.
Integendeel. Uitdrukkelijk verklaarde Dr.
JCuijper de wet zij het ook wellicht
met enkele noodzakelijk gebleken wijzi
gingen te zullen handhaven.
Gelukkig. Want, al zijn wij de eersten
em
verre van volmaakt is te noemen
waarbij men echter heeft te bedenken dat
bij de weinig democratische samenstelling
der Tweede Kamer iets beters niét* te
bereiken viel toch zijn de resultaten
der wet in het korte tijdperk van haar
bestaan reeds van* dien aard geweest, dat
haar tot standkomen een zegen mag ge
acht worden. Uit de statistiek van het
betrekkelijk schoolverzuim in 1902 en van
het volstrekt Leerverzuim op 15 Januari
1903, vanwege het Centraal Bureau vair
de Statistiek verschenen, blijkt toch, dat
het schoolverzuim hetwelk gedurende hee|
de voorafgaande eeuw het volksonderwijs*
heeft belemmerd, sinds de in werking tij
ding der wet (in Januari 1901) aanzien-^.
lijk is verminderd. Waar* in de jaren
1892—1900 gemiddeld ruim 22000 kin
deren zonder geoorloofde redenen de la
gere school niet bezochten, en in 1900
18194 is sinds de invoering der Leerplicht
wet het ongeoorloofde volstrekt school
verzuim tot op 1966 verminderd, m. a. w.
Eduard Costers stond op, met verbazing en
wrevel, niet onvermengd met een goede
zenuwachtigheid, op zijn gelaat. De laatste persoon,
van wien hij een bezoek gewenscht of verwacht
had, was kolonel Rooyaard, voor wien hij in
zijn hart niet weinig bang was. Ten stelligste zou
hij dan ook geweigerd hebben dezen bezoeker te
ontvangen, indien hem tot weigeren slechts tyd
gelaten ware.
•Goeden dag», zeide hij koeltjes »Wiltu plaats
nemen
De kolonel maakte een koele buiging, doch
ging niet zitten.
Wat verschaft mij het genoegen van uw be
zoek vroeg Eduard Costers, zeer beleefd
»De vorige keer, dat ik hier was, mijnheer Cos-
ters», begon de kolonel, met zijn diepe stemzeer
beslist sprekende, >kwam ik u een opheldering
geven. Thana kom ik er een* vragen.»
•Inderdaad
»Ja. Om terstond ter zake te komen, moet ik
u zeggen, dat freule Van Horen en ik aan elkan
der gehecht zijn en dat er tusachen ons overeen
gekomen was, ons te beschouwen als me» elkander
verloofd.»
»Och kom! Wat hoor ik zeide de jonge rpan
schamper.
•ja», antwoordde de kolonek al zijn beat doende
om zijn kalmte te bewaren. »Nu hoor ik echter,
naar het schijnt uit een vertrouwde bron, dat gij
hebt goedgevonden, aandrang van geldelijken aatd
te oefenen op freule Van Horen en haar, vader,
ten einde de jonge dame te dwingen tot
een door haar ongewenscht huwelijk met u
Onder de vele valsche onsjmpatieke
strijdleuzen, waarmede de „christelijke"
pastijen bij de stembus van 1901 de over
winning bevochten hebben, was er ééne,
die in het bijzonder door hare onoprecht
heid bij allen, die het wél meenden met
de ontwikkeling der natie, weerzin moest
wekken, doch waardoor, helaas, vele een
voudige lieden, vele minder ontwikkelden,
werden medegesleept en voor de kerke
lijke candidaten gewonnen. Het was de
leus vóór het recht der ouders om over
de opvoeding hunner kinderen vrijelijk te
beslissen tegen de Leerplichtwet, die dat
opvoedingsrecht verkort, aan banden legt
Valsch was die leuze, omdat aan de
tegenstanders der Leerplichtwet reeds in
de wet zelve de groote Concessie was
gedaan, dat zij hun kinderen niet zouden
behoeven te zenden naar een school, waar
tegen zij gemoedsbezwaren hadden, zoo
dat de (iverheid geenszins ingreep in de
bevm-gdheid der ouders, omtrent de op
voeding van hun kinderen te beslissen
onsympathiek was dit strijdmiddel, omdat
het aan hen vermeende aanranding van
het recht der ouders de belangen van het
kind ten offer wilde brengen.
De leerplichtwet toch heeft ten doel,
het schoolverzuim die kanker van het
onderwijs, tot de kleinste afmetingen terug
te brengen zij gaat uit van het onbe
twistbaar juiste beginsel, dat het van het
grootste gewicht is voor een ieder, dat
men in zijn jeugd althans de meest on
misbare kundigheden heeft kunnen ver
werven.
Ontbreekt deze eerste, grondslag, wat
kan er dan in onze tegenwoordige maat
schappij van den jongen of het meisje
terecht komen Wie het kind de kans
wil geven in de wereld vooruit te komen
althans geen broodsgebrek te lijden of
tot misdaad te vervallen, mag het be
hoorlijk onderwijs niet onthouden, „Het
ijveren tegen den leerplicht, uit dit oog
punt bezien, was dus schier misdadig te
noemen. Daarbij kwam nog de eenvoudige
Uit de laiitHt ontvangen berichten kqn men
iitb‘idp|i, dut gevechten van 5, 6, 7 en 8 Juli
om Kaiping ernstiger z(jn geweest dan ge
neraal Sacha rol in zyn rapporten wil doen
voorkomen. Wat voor reden lity hiervoor
heeft, valt slechts te raden. Want de
Russischo tegenstand wuis zwak en reeds
spoedig trokken do Russen terug naar het
noorden om zich zuidelijk van Tnsjiajno
te gönn versterken. Een Daily Mailbericht
gewogen, dan t van Nioetajwang sprak van 800 man verliezen
voor de Japanners in eea gevecht b|j San»
knntui, dat 10 mijl zuid westelijk van Kaitsjon
ligt Generaal Koeropalkino bevindt zich
in Tasjlajao en z(jn speciale trein staat dag
en nacht onder stoom gereed om hem nnar
'de voorposten te brengen, die twintig kilome
enkel en alleen onder den drang van de bitterste
noodzakelijkheid, om haar vader te ndden v n
den ondergang, dien gij. mijnheer Coaten,
opzettelijk bezig zijt over den ouden man ie
brengen
Mag ik u vragen, kolonel Rooyaard, of u
haast gedaan hebt met mij de les te lezen it
vroeg de ander. »Zoo ja, dan wilde, ik u rnaar
even zeggen, dat, indien ik door wctteli.ke mid
delen ld van Horeh tot mijn vrouw k m maken,
ik ten stelligste besloten ben die midd len ni<t
ongebruikt te la;en En ik wil er nog bijvoegen,
dat ik, eenmaal getrouwd, wil zal weten te
zorgen, dat gjj, mijnheer, mijn vrouw niet meer
te zien krijgt j»
•Ik dank u voor uw medededing», zri<le Har ld,
hoe langer hoe bedaarder »Het is dus alles waar.
Het is dus waar, dut gij uw rijkdom m sbruikt,
om dien ^ongclukkigen ouden heer en zijn dochter
te dwingen, zich bij dit huwelijk neer te leggen.
En aangezien dit dan het geval is, wil ik u hier
thans, onder vier oogen, iets «eggen, wat ik
weldra gelegenheid zal vinden in het openbaar
te herhalen, namelijk, dat een mah. die zulke
dingen doet, een ellendeling is en erger dan een
ellendeling, een schoft. Zulk een sc'ioft dus,
zijt gij, mijnheer Costers
Eduar l Costers werd zoo wit ah een doek vpn
woede, en hy rfiaakte een beweging alspf hij xijn
tegenpartij naar de keel wilde vliegen.
De kolónelechter hield zijn hand op
H'vn/f vervolgt/.)
zelven.
»En wat duivel gaat u het aan, mijnheer, wat
ik gedaan heb of niet gedaan heb it vroeg Cos
ters. »Ik begrijp zeer goed, dat de rol yvan den
teleurgestelden minnaar u onaangenaam is. Maar,
ieder voor zich En ik vraag u dus normaals
wat gaat het u aan, wat ik goedvind te doen of
te laten
»HeU gaat mij zeer bijzonder u-n. mijnheer
Costers, omdat ik, indien freule Van Horen tot
een huwelijk met u gedwongen wordt mijn be
minde zal verlieten.»
•Zeer teker zult gij haar verliezen Maar denkt
ge dat ik mij over u zal gaan bekommeren i
Inderdaad», voer hij voort, al reedt zijn tong
niet meer meester, »ió aanmerking genomen het
verschil in leeftijd en fortuin tusschen ons, zoudt
gij wel andere redenen hebben kunnen bedenken,
waarom ik boven u de voorkeur tou kunnen ver
dienen. Jonge dames weten wel wat zy doen
Jonge dame» kiezen gewoonlijk van twee mannen
de beften !t
•Ik weet met wat gij verstaat onder tóen besten»,
mijnheer Costers», zeide de kolonel kalm. »Ver-
gelijkingen zijn hatelijk en ik zal er geen maken,
hoewel ik erken dat gij in geld en in jaren een
voordeel boven mij hebt. Intusschen dat is de
zaak hier niet. De zaak is'bjer, dat ik het geluk
!»eb gehad, door de bewuste dame verkozen te
worden boven u, en niet gij boven1 mij. Het is
mij bekend, dat het denkbeeld van een hdwelijk
met u. freule Van Horen evenzeer tegenstaat, als
mij. Dit weet ik van haarzelve, en wel too bevist
mogelyk. Indien zij met u trouwt, dan doet zij dit
Telef<M»n Mo. 69
AD VERTENTIEN worden gepl.iaut van
15 regels a 50 (Jenten; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
LEI
4
