IN THEE.
tsextract
'Gouda.
Maandag 23 Januari 1905.
No. 9626.
Buitenlandse!) Overzicht.
J II
S.
F£CIL JLlilOV.
Iff
cao
UIZEN
mime Warande
ien van Gas- en
iv&ardQn.
Y ZONEX,
44ste Jaargang
Het vrijzinnig werkprogram.
rkrogen aanslui-
CT
Inzending van Ailvertentiën tot I uur <l<s miiM.
78)
Wordt vervolgt.)
nul gratis.
n bet Rijks Inter-
K.RUIS”
H. SARDEMANN
ia Bchtn
on. ieranu.n
ngen in den
num des
.errurdigd
et wereldbe-
ebia Stoll.
ien verkrijgbaar
R DE VISCH-
Dit No. bestaat uit Twee Bladen
EERSTE BLAD.
■ut i«a
KT H 258.
roow.
R. ZANDVOORT,
DVOORT, J. S.
ONG. A. DROST
•ÜIJFF.
jaar voor per
van K. M. 1,
ichadelykat* «a
smlddel toot Heerec
i Kindenchoenwerk.
inC.I Miller AC*
14. —Mtn lette goed
iektmerk.—
r- W.tarANMM, Arak*»
zij thans aangaan, krachtig bijdragen tot
het verdrijven van het tegenwoordige
kabinet. Het kabinet, kwaadwillig stoker
van den godsdiensttwistde Kamermeer
derheid, onwillig of machteloos bestendi
ger van achterstand der wetgeving in
.beide opzichten zullen de vrijzinnige bond-
genooten er hun leus en werkkracht te
genover stellen.
Tegen het kabinet en de clericale meer
derheid, tegen het onvruchtbaar kerkelijk
drijven, tegen hun behoudzucht, ja reactie
en vóór hervormingen, vóór wetgevenden
MFJlli te icllru
I VAN
N worden afgele
ide pakjes van
en een iïed. om
van N om nier en
van neven staan l
de Wet gedepo.
litvoerinjz van ge-
ibevelemle
BIJL,
JEBAART Lz.
GODBSCHE Uil KIVE
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en 0mstreken.
Telefoon So. Sï.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nonimers V IJ F GEN T E N.
In den Rijksdag werd gister de interpel
latie Over de werkstaking in liet. Ruhr-
kolengebied gehouden. In de motiveering
der interpellatie wees de sociaal democrati
sche afgevaardigde Hué er op, dat de stakers
pogen den strijd met de grootst kalmte te
voeten. De werkstaking had vermeden
kunnen worden. Wij willen nog heden den
vrede, en zijn nog thans tot onderhandeling
bereid.
Hué beschuldigt len minister Möller steeds
nog onbekend het een met hot ander
genomen, wel iemand anders dan Juan Came
ron zelf zijn geweest P
Dié vragen waren alle zoo helder gesteld,
zoo eenvoudig op te lossen, dat Juan Came
ron misschien zijn vriend zou verdacht hebben
wanneer ze, niet hem, maar zijn vriend
hadden gegolden.
Zelfs André Berton en Toresita, die in 't
begin alles hadden gedaan, wat, ze konden
doen om hom te troosten en te bemoedigen,
zelf zij wisten niet meer wat ze zeggen
moesten om nog oen enkele lichtstraal te
werpen in het somber gemoed van den
valschelyk beschuldigden held.
Twee dagen achtereen bleef Juan Cameron
in zijn studeerkamer opge^shiten, zonder dat
hel iemand mogelyk was een enkel woord
uit hem te krijgen.
Wat Antonio betreft, die zijn heer en
meester als een soort van godheid vereerde,
hy zat geheel verslagen, vaak met tranen
in de oude oogen, die, gelijk hij meende, al
jaren lang hot schreien hadden verleerd, in
de zijkamer by Juan Cameron, het oogenblik
afwachtend, dat deze hem een woord zou
toespreken, waarvoor hy van zyn kant zelfs
geen moeite meer durfde doen.
Liberale Unie en Vrijzinnig-democra-
tische Bond naderen elkaar belangrijke
preliminairen zijn gesloten, een stembus
bondgenootschap schijnt aanstaande. Een
vierjarig werkprogram, als grondslag dier
samenwerking, is opgesteld en dit pro
gram is van dien aard, dat wij van harte
hopen, dat het door beide partijen defini
tief aanvaard zal worden.
De aanstaande coalitie, stellig een der
belangrijkste politieke feiten uit de laatste
jaren, is niet minder ook een zaak van
verbiedende beteekenis.
Vooreerst dat, tegen den gemeenschap-
pelijken kerkdijken vijand, het bondge
nootschap der verwante vrijzinnige groe
pen is tot stand gekomen en in de plaats
is getreden van de oneenigheid, welke,
naast een clericaal werkende kieswet, de
bron hunner zwakte is gewêest. Maar
in de tweede plaats is bovenal verblij
dend, dat de gezamenlijke strijd niet in
louter anti-clericalisme verzand is, doch
door een stevig positief program ge
leid zal worden. In de derde plaats
is het de inhoud van het program, welke
ons aantrekt.
Bondgenootschap, samenwerking, meer
/)0k metvan samensmelting kan geen
sprake zijn. Maar terwijl de beide groe
pen hun partij-zelfstandigheid willen be
houden, kan de gezamenlijke slagorde die
hen geen afstel wordt. Dat verblanken
van de grondwet niet hun eisch vermin
dert, eerlang in de wet dan het algemeen
kiesrecht te schrijven. Zij zullen niet na
laten voor dien eisch, die hun goed schijnt
en noodig in het belang van heel het
land, de openbare meening te winuen.
Propaganda voor het algemeen kies
recht. Men is echter nog verder gegaan.
Er is ook gezegd, dat thans in 1905 voor
de vrijzinnig-democraten slechts die candi-
daten bij eerste stemming aannemelijk
zouden zijn, welke den eisch van algemeen
kiesrecht reeds thans ten volle beaamden.
Dit dunkt ons niet alleen wat voorbarig
maar, erger nog, onlogisch.
Onlogisch. Want dat het verkiezings-
program voor de vrijzinnig-democraten
een minimum vertegenwoordigt willen wij
toegevendat een candidaat die nog
meerdere hervormingen voorstaat, dan dit
program inhoudt, hun altijd liever zal zijn,
dan een die het coalitie-minimum met
geen grein overschrijden wil, is hun zeker
niet kwalijk te nemen, al zou ook het
vonnis „onaannemelijk” voor zulk een
candidaat nog niet van pas mogen zijn.
Maar dat zij al hun caudidaten een eisch
zouden gaan stellen, dien zij zelf door
hun stembusprogram hebben uitgesloten,
dat gaat toch heusch wel wat op onlogisch
lijken. Het heeft geen zin, eenerzijds de
uitwissching van art. 80 te eischen en
dus te kennen te geven, dat het eigenlijke
kieswetgeven vóór de volgende perio
dieke of tusschentijdsche aftreding der
Kamer niet aan de orde zal komen en
om anderzijds omtrent den inhoud dier
Kieswet reeds bij deze stembus een bin
denden eisch te stelleneen eisch dus
omtrent een materie die men zelve
van de agenda heeft afgevoerd.
Natuurlijk hebben de vrijzinnig-demo
craten volkomen het recht, en zullen zij
ook niet nalaten, bij keus tusschen twee
candidaat-blanco-mannen reeds ditmaal de
voorkeur te geven aan hem, die daarna
ook algemeen kiesrecht wilwant die
gezindheid zal hun te meer waarborgen
zijn, frisch, krachtig meewerken aan het
wijzigingswede der grondwet, aan de onbe
krompen uitvoering ook van al die andere
punten van het program, die voor de
vrijzinnig-democraten niet minder vitale
voorwaarden van samenwerking inhouden.
En op die wijze bedoeld is zulk een aan
drang zeker volkomen gerechtvaardigd.
Weldra zal nu de beslissing vallen. Wij
verstouten ons te beweren, dat zij voor
den vooruitgang van ons land van be
teekenis zal zijn.
nelk gekookt
ink voor da-
heelepela van
>colate) Al»
geval van
te gebruiken,
unite H. T.
proofbusjea
aim
voor Meder-
Reoter seint uit Londen d.d. 20 Jan.Wy
vernemen, dat de nota van staatssecretaris
Hay betreffende de handhaving van China’s
integriteit met instemming is ontvangen
door alle niet oorlogvoerende mogendheden,
waaraan zy was gericht. Groot Britlanniö,
Frankrijk, Duitschland namen de voorstel
len aan. De nota is in beginsel een voor
schrift van zelfverloochening,1 die de mo
gendheden zich zelf opleggen. Hel doel er
van is te voorkomen het annexeeren van
grondgebiid aan het eind van den oorlog
en hetz,behoud van de politiek van de open
deuren van den ouden territorialen status
quo in eigenlijk China. Daarorq.
Rusland, noch Japan ungenojÜfflnch by
do overeenkomst aan te slinfun en China is
als belanghebbende party jfatuurlyk er bui
ten gehouden.
Feitelyk beteekent' dit dus, dat Rusland
en Japan hun geschillen in bef Verre Oosten
zelf moeten regelen, daar het oorlogstooneel,
met name Mnndsjoerye en Port-Arthnr, bui
ten de bedoeling van do nota valt. Zy be
treft alleen China, waarvan de mogendhe
den de integriteit willen handhaven.
In diplomatieke kringen wordt algemeen
geloofd, dat, nu de mogendheden zich ver
binden den status quo te handhaven de we
zenlyke oorzaak van toekomstige moeilijk
heden is opgeheven
ook doen en laten mocht, voor altijd verloren
en onteerd was
Hoe kon hy zyn onschuld bewijzen 1
Hoe kon hy de beleediging eener toe
gevendheid, die hom tot een Caïn en een
Judas tegelijk had gestempeld, van zich af
werpen of te niet doen F
Hoe kon hy bewyzen, die toegevendheid
van hét Fransche goevernement in over
leg met het Spaansche, gelyk zyn tegen
standers vermoeden niet te hebben ver
diend door zyn verraad P
De feiten spraken in zyn nadeel en voor
zyn eeden baalde men minachtend de schou
ders op.
Was het ten zynent geweest, ja of neen,
dat men de bewyzen en de namen der
samenzweerders had gevonden
Was hy, ja of neen, niet het erkende hoofd
dier samenzwering geweest P
Had men ja of neen, niet allen welken by
die zaak betrokken waren geweest, in staat
van beschuldiging gesteld, terwyl op hem
zelf slechts een onbeteekenend politie-arrest
van nog geen driemaal vierentwintig uur
was toegepast geworden P
Was ’t niet een feit van algemeens bekend
heid, dat het complot was verraden geworden
door een, die daaraan zelf een werkzaam
aandeel had gehad P
Kon die verrader in de eerste dagen
XXVIII.
Dat was niet alles nog.
Weldra kwamen er brieven uit Spanje,
waarip de vrienden, de bloedverwanten van
Jien, die men daar ginds in hechtenis had
genomen. Juan Cameron op den man af be
schuldigden, «en verrader te zyn geweest en
ben te hebben uitgeleverd, die in hem al
bun vertrouwen hadden gesteld.
Onder di<? brieven waren er, die bedreig
den met wraak, zoo niet hier beneden, dan
toch zeker hiernamaals, terwyl andere daar
entegen, in hartroerenden styl geschreven,
den armen man bezwoeren by ’t heil zyner
party, by de geheele natie, om zich toch te
verklaren en zyn onschuld te bewyzen.
De uit Parijs en uit geheel Frankryk ver
dreven partygenooten, die Over de grenzen
waren gezet, voegden bun beschuldigingen
Mj die, welke uit Spanje waren gekomen of
lieten voor ’tmeerendeel zyn eigen brieven
onbeantwoord, want hy had hnn geschreven
Telefoon No. 82
ADVERTENTIES worden geplaatst van
1—5 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
arbeid, vóór daden eindelijk. Niet louter
„tegen het clericalisme” zal de leus worden,
hoezeer reeds de kerkdijken dat geïnsinu
eerd hebben, en menig conservatief-vrij-
zinnige het gaarne gezien had.
De Grondwetswijziging is wel het hoofd
gerecht van het coalitie-menu te noemen.
Een nieuwe groep van vrijzinnigen maakt
zich dus gereed om in zake het kiesrecht
eindelijk aan de rechtvaardigheid het oor
te verleenen en aan de census-heerschappij
ook in Nederland een einde te bereiden.
Een compromis is het verkiezingspro-
gram genoemd van beide zijden moest
men offers brengen. Doch merkwaardiger
wijze is van beide zijden niet geofferd in
substantie maar in tempo.
De Liberale Unie wenschte altijd kies-
rechthervorming, krachtens haar program
zelfs zeer radicale zij achtte tot heden
niet den tijd gekomen, aan de vervulling
van dien wensch te arbeiden zij heeft
thans, bij aanvaarding van het stembus
program, eenvoudig haar arbeidstempo
versneld.
Daarentegen zullen de vrijzinnig-demo
craten het hunne moeten verlangzamen
zij zullen zich moeten getroosten, dat de
grondwetsherziening, waarmee het dan
toch eindelijk ernst gaat worden, nog
niet brengt het algemeen kiesrecht zelf,
doch slechts de mogelijkheid daartoe opent.
Een beginsel zullen ook zij niet verloo
chenen volgens hun werkprogram wen-
schen zij „grondswetherziening in dien zin
dat mogelijk worde invoering van alge
meen kiesrecht voor mannen en vrouwen
met toepassing van evenredige vertegen
woordiging” blijkens het wetsvoorstel
hunner Kamerleden, wenschten zij die
eischen in de Grondwet vast te leggen
de loop der omstandigheden, dwingt hen
voorshands met uitstel en later met rege
ling bij gewone wet genoegen te nemen.
De mogelijkheid van algemeen kiesrecht
bereikten zij dusde werkelijkheid zullen
zij tot volgende verkiezingen, zeg 1909,
moeten verschuiven. Eerlijk hebben zij
aanstonds medegedeeld, dat uitstel voor
dé ongelukkige, wat een man, die ten einde
raad is in een dergelyk geval schrijven kan,
zoo niet om zich te verdedigen, dan toch om
hun zyn wanhoop ts schetsen.
Zfin toestand was zeer beklagenswaardig.
Cameron wendde zich ook tot het dagblad
met de Spaansche correspondentie, die wy
hebben aangehaald, in de dwaze verwachting,
dat het hem zou gelukken, óf den schrijver
v#n dat artikel óf den verantwoordelijken
redacteur tot een tweegevecht te noodzaken,
ten einde zich dan te kunnen laten dood-
I schieten, maar hy kreeg ten antwoord men
had aan het redactie-bureau althans de be-
I leefdheid van hem te antwoorden dat het
bedoelde stuk wel degelyk afkomstig was
geweest van een Spaanschen correspondent
te Madrid en dat de redacteur zelf met ver
achting de door den balling geeischte satis
factie weigerde te geven, hem verklarende,
dat hy onmiddellyk tot het verlangde duel
zon te bewegen zyn, als Juan Cameron hem
bet bewys bracht, dat hy belasterd was ge-
I worden en onschuldig was aan het verraad,
dat hem thans ten laste werd gelegd.
Juan Cameron gevoelde zich machteloos
en verwarde zich met eiken dag meer en
meer in de onzichtbarenden en toch zoo
pynlyke draden, die hem als een net om
spanden.
Hy begreep nu ten volle, dat hy, wat hy