3ER
7ER
THEE.
I
ïratief
ar
o
m!
r,
ztract
Gevaarlijke oppositie.
44ste Jaargang
Maandag 13 Februari 1905.
Nieuws- en Advertentieblad vpor Gouda en Omstreken.
No. 9644.
F
IONEN,
FEUILLE OW
J
219.
llulleulaiHlsch Overzicht.
IZEN
ie Warande
van Gas en
rden.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
'CA F,
3
[MAN Zn.
Wordt vervolgd.)
■-J
Dit No. bestaat uit Twee Bladen.
EERSTE BLAD.
mntal onge
p aanvraag.
'\s *c- co.
voor
toepassingen
rde l*or»
Is. Zij geven
niet kunnen
een imitaties
Genoegen”.
modellen te
mn*
)UDE
MM ER
JIS”
tRDEMANN
Ti te letten
n.
NI) VOORT,
ORT, J. 8.
A. DROST
F.
irden afgele-
akjes van vijf
een Ned. one
Nommer en
nevenstaand
Vet gedepo-
rinj.' van ge
lende
.ART Lx.
Omstreeks 5000 werklieden van do Po«-
tiloffabriek te Petersburg trokken door de
stad, om in andere fabrieken de werklieden
tot bet neerleggen van den arbeid te be
wegen.
Op het 8abalkanskip prospect stiotten zy
echter op een troepencordon, en verspreidden
zy zich.
Enkele groepen arbeiders poogden in de
fabrieken door te dringen, doch het gelukte
hen niet hunne plannen uit te voeren.
Maatregelen zyn genomen ter bescherming
van den arbeid.
In verschillende fabrieken, waarin tot nog
in ’t werk wil stellen om te slagen.”
Zy stond op-
„Hoor eens, vriendlief, nu is, om n de
waarheid te zeggen, het uurtje aangebroken,
waarop ik de komst van den bedoelden per
soon kan verwachten.”
„Dan maak ik, dat ik weg kom I”
„Goed 1 Kom my morgenochtend voor een
dejeuner inviteeren.”
„Met het grootste genoegen I Wees ver
zekerd, Cosalie, dat gy met geen ondankbare
te doen heb
„O, de Lairis, ik weet wel, dat ge alleen
gierig zyt op uw hart!”
Den volgenden dag, precies om twaalf
uur, vertoonde Eduard zich wederom by de
jonge danseuse.
Evenals by zyn vorig bezoek werd hy
terstond binnen gelaten.
„Goed geslaagd was zyn eerste vraag.
„Dat zult ge zelf moeten beoordeelen,”
zeide zy lachend, en met een zegepralend
gezicht voegde zy er by „Hy kwam, hy
zag en hy werd overwonnen
„Daar was ik by voorbaat
taigd,” zeide de Lairis galant,
alles, kind 1”
De heer Van Houten is toch een echte
politieke stokebrand.
Terwijl door tal van talentvolle woord
voerders der vooruitstrevende richting
sinds jaar en dag betoogd wordt dat de
godsdienst in de politiek niet thuis hoort
en dat dus de scheiding tusschen rechts
en links, de zoogenaamde „antithese”,
om het in Kuyperiaansche woordenkeus
uit te drukken, een kunstmatige verdee-
ling en groepeering der politieke partijen
-e ge-
zaam-
Teletoon No. S*.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Kommen VIJF CENTEN.
De Russen zetten Woensdag het bombar
dement op Oyama’8 centrum en linkervleugel
voort, en beschoten Donderdag den rechter
vleugel. Kleine troepen Russische Infanterie
deden Woensdagnacht een aanval, maar
werden afgeslagen Do toestand is onver
anderd.
S3 <3
gekomen Maar ter zakeIk geloof, dat wg
on« nu tot de Spaanscho ambassade moeten
wenden. Van dien kant zon zeker bet raad
sel kunnen worden opgelost."
„Ja, ja, dat heb ik ook ai begrepen,”
zeide Coralie met een knipoogje van ver
standhouding. En vandaag zelfs wacht ik
hier een jongen attaché van die ambassade,
die aan mij nog veel meer geattacheerd is.
En bjj die brutale woordspeling begon zij
hartelijk te lachen, iets wat de Lairis haar
in 't geheel niet kwalijk nam.
.Ziet ge nu wel, Coralie,” zeide hij, „dat
ge veel meer aanleg hebt voor de diplomatie
daar ge zelf wel wist I"
„Prjjs mij niet te gauwVan dien kant
zal 'tnithooren niet zoo gemakkelgk gaan.
We hebben hier niet te doen met een onzer
Fransche heertjes, die allen geboren babbe
laars z(jn en die geen enkel geheim kunnen
bewaren 1 De hoeren Spanjaarden hebben
dat is zoo de volksaard een open hand,
maar een gesloten mond 1”
,Ja, dat is mg wel bekend, maar ik weet
ook, dat de vrouw en Coralie in 't
bizonder eeil tal van lieve hulpmiddeltjes
heeft om een mannentoug los te krggen
Bovendien, kent ge 't sprookwoord i „Wat de
vrouw wil
„Nn, wanhoop maar niet te veel 1 Beloven
doe ik u niets, tenzij alleen dit, dat ik alles
netjes te veel daarvan zullen profiteereii
ten koste van het leekenonderwijs.
Wij zullen in de verste verte niet ont
kennen, dat èn in de beschouwingen om
trent verdraagzaamheid èn in die omtrent
het onderwijs, door mr. Van Houten ge
leverd, eenige waarheid schuilt. Zeer ze
ker: de kerkelijke richting op politiek
gebied heeft allerminst het recht, zich
het monopolie van verdraagzaamheid toe
te eigenen en niet minder waar is het,
dat het onderwijs op de broeder- en zus
terscholen in vele opzichten te wenschen
overlaat.
Doch wat moet hiervan onzes inziens
de logische gevolgtrekking zijn?
Eenvoudig dat men op het stuk van
verdraagzaamheid constateert, dat de bron
waaruit deze voortvloeit, niet gelegen is
op theologisch-politiek terrein, maar daar
buiten, in het menschelijk gemoed; dat
verdraagzaamheid een vrucht is van ont
wikkeling der edele gevoelens van den
mensch en derhalve samenhangt met het
peil van beschaving waarop men zich be
vindt, zoodat het. alleen de vraag kan
zijn of het scheppen van een antithese
r bij
CHS .1/
nu echtheid s
•k steeds roor-
laam lorEir» a
6».
(dllllStlIEÜIlillM
niet aan bij de werkelijke, ernstige be
hoeften van ons volk op sociaal gebied.
Theologisch geharrewar, staatsrechtelijke
haarklooverijen, vormen schering en inslag
voor zijn betoogen. En daardoor speelt
hij juist in de kaart zijner tegenstanders.
Een man als dr. Kuyper, die o zoo
gaarne door dit theologisch-staatsrechtelijk
steekspel de aandacht van de hoofdzaak
de onmacht dezer coalitie om op so
ciaal gebied iets zelfsstandigs tot stand
te brengen ziet afgeleid, verkneutert
zich in die oppositie, waardoor hij in
staat wordt gesteld tegenover het kie
zersvolk de noodzakelijkheid te betoogen
van deze „christelijke” coalitie tegenover
aanvallen van „paganisten” als Van Hou
ten, die de geloofsovertuiging hunner
medeburgers aanranden.
Voor allen echter die „waarlijk” vrij
zinnig, dat is, democratisch gevoelen, is
de oppositie van een Mr. van Houten,
die zelfs niet te vinden is voor een blanco-
H 258.
in de hand werkt, met het treurige
volg dat geloofshaat en onverdraagzaam
heid haar intrede doen in het maatschap
pelijk leven, gaat de heer Van Houten
rustig voort, olie te werpen op het vuur
der theologische hartstochten, en brengt
hij koren aan op den molen der clericale
partijgroepeering door zijn fel drijven in
louter anticlericale richting.
„Verdraagzaamheid” aldus de rech
terzijde bij het algemeen politiek debat,
in de Eerste Kamer gehouden „is
zeer góed bestaanbaar tusschen tegen
voeters op godsdienstig gebied”. Neenl
schreeuwt de heer Van Houten: gij ka
tholieken kunt niet verdraagzaam zijn
krachtens uw Syllabus, die u gebiedt, de
geheele moderne staatsorde te beschou
wen als vrucht van kettersche leerstel
lingen; gij calvinisten kunt het evenmin,
krachtens artikel 36 uwer geloofsbelijde
nis die u gebiedt, de ketters te vervol
gen. En tegenover dr. Kuyper, die er op
wees dat de Calvinisten reeds in de 17e
eeuw verdraagzaamheid predikten, hield
de heer Van Houten stijf en strak vol:
verdraagzaamheid is de vrucht der „re
volutie”.
Bij het onderwijs, dito dito. Op wel
ken grond verzet de heer Van Houten
zich tegen de uitbreiding der subsidiee-
ring aan het bijzonder onderwijs? Een
voudig op grond van de vrees, dat de
roomsoh-katholieke ordebroeders en non-
artikel 80 der Grondwet, laat staan voor
algemeen kiesrecht; die een verstokt te
genstander is van sociale wetgeving en
zich krampachtig vastklemt aan de wrak
houten van het uiteengeslagen schip der
oud-liberale „laat-maar-waaien-theorie”,
absoluut verwerpelijk en een groot gevaar.
En wil de beer van Houten dan niet
medegaan met de concentratie der groe
pen die het vrijzinnig beginsel hooghou
den doch hun kracht veeleer zoeken in
flinke „daden” op wetgevend gebied dan
in „frasen” over theoretische verschil
punten, dan hebben de mannen en vrou
wen der „concentratie” reden te over om
den heer van Houten dankbaar te zijn
voor zijn besluit. Laat de heer va» Hou
ten op eigen jachtveld naar hartelust op
de „clericalenjacht” gaandat genoegen
zij hem gegund. Maar laat hij zich niet
verbeelden, dat de „concentratie” zoo
graag zijn steun had gehad noch dat „hij”
het is, die thans het bewind van Dr.
Kuyper in het nauw brengt. Dat ware
heusch al te pedant en - zou van heel wei
nig staatkundig inzicht getuigen bij den
heer van Houten. Of weet hij misschien
zelf niet, hoeveel kwaad hij aanricht door
zijn ongelukkige, bekrompen, onhandige
oppositie
van niet gediend. Terwijl hij begon, eed
der sprekers, die hem bij het politiek de
bat hadden aangevallen, er een verwijt
van i te maken dat deze den godsdienst
en de filosofie in het parlement bracht,
was zijn eigen rede een doorloopende anti-
cleritale verkiezingsspeech. Als toespijs
moeiit weder dienst doen de eindelooze
ontbindings-kwestie en de door dr. Kuyper
aangerande waardigheid der kroon.
Ook daarin wij geven het weder
gaarne toe ligt eenige waarheid. Maar
dat .-een staatsman als den heer Van
Houten in het vierde jaar der regeering
van dit kabinet niet iets beters, iets
„schlagenders” wist te zeggen, kenschetst
volkomen het dorre karakter zijner oppo
sitie^ zooals deze ook in zijn „Staatkun-
digejBrieven” zich op even povere wijze
uitspreekt.
Dé heer Van Houten wil een politieke
rol spelen, nu een gelukkig toeval hem
weder in de Eerste Kamer heeft gebracht.
Hij is daar de „groote” man, die bij
iedere gelegenheid, te pas of te onpas,
zijn licht laat schijnen. Maar het blijkt
steeds duidelijker, dat hij uit den tijd is.
van over-
„Verlel mg
tusschen twee deelen der bevolking, een -ffljtr“oppositie mist actualiteit, sluit zich
tegenstelling, welke op niets berust dan
op verschil in denkwijze omtrent de bo
venzinnelijke vraagstukken, bevorderlijk
kan zijn aan den vriendschappelijken om
gang tusschen zonen van eenzelfde volk
en of niet veeleer het peil van bescha
ving daardoor daalt, wanneer men op el
kander neerziet met zekere minachting,
wellicht met afschuw, wegens meenings-
verschillen die de kern der menschelijke
natuur, de neiging van den mensch tot
daden van egoïsme of van altruïsme, geens
zins raken.
En in zake het onderwijs is de eenige
conclusie deze, dat men geen subsidie
verleent wanneer de waarborgen voor
deugdelijk onderwijs te wenschen over
laten, terwijl voorts iedere poging om
de bijzondere school te begunstigen „bo
ven” de openbare school dient te worden
afgewezen met een beroep op de Grondwet.
Ziedaar het juiste, eenvoudige stand
punt. Maar de heer Van Houten is daar-
klacht beeft ingetrokken tegen uw vriend...
Juan Cameron, niet waar Dat was
immer» de nazint”
„Ja, ja, ga voort 1"
„En verder heeft de minister verteld, dat
daarop het Fransche gouvernement, dat zelf
geen enkele reden bezat om den man te
vervolgen, zgn onmiddellgke invrijheidstelling
heeft gelast.”
„Ja, dat is werkelijk niet veel 1” mompelde
Eduard de Lairis nadenkend. „We hadden
eigenlijk dat antwoord des ministers niet
noodig om te begrijpen, dat de zaak zich
inderdaad zoo moet hebben toegedragen.
Heeft bg er niets bjjgevoegd
„Alleen dit, dat de zaak hem zelf niet
duidelijk voorkwam en dat er zeker een
geheime reden had moeten bestaan voor die
geheel onverwachte en zonderlinge handel
wijze van het Spaansche gouvernement.”
„En was 'tdaarmee uit?” vroeg de
jonge man, na een oogenblik te hebben na
gedacht.
„Niet geheel en al. Eerst moet ik
zeggen, dat ik u gisteren den geheelen
dag, van uur tot nar, te vergeeis heb ge
wacht.
„Ik werd door treurige plichten - de
dood en de begrafenis van een lid mgner
familie elders opgehouden anders ware
ik zeker wel uit eigen beweging naar n toe
96)
Bg dat souper, zon mevrouw de Sonlange,
die mgn secretaris protegeert, omdat zjj de
hulp noodig heeft van zjjn oem, die president
van het kantongerecht bg een proces tot
echtscheiding, dat z* benig was tegen haar
man te voeren hg dat souper das
non die mevrouw hem behulpzaam zijn
om Zgn Excellentie aan het praten te
brangn» on tegen oen aanval van dien
kant zon Zjjit ExcUontie wel niet beetand
wezen I”
„En heeft Zgn Excellentie gesproken P"
Ja, natWtrtjjk f Maar hjj wist niets f
„Niets
„Ot bjjna niets.”
„HJ «oet in elk genat* aW hg aan 't
praten is geraakt, toch iets gezegd hebben.
Wat hjj gezegd boeit, zon mg al komt
het n nog zoo onbelangrijk voor, Coralie
toch nog op een goed spoor kunnen
brengen.”
„Welnu dan, de minister heeft geantwoord
dat het Spaansche gouvernement zgn aan-
Telefoon V». 69
A DV ER TENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
