i F. F. W. r. C VAN DOORN. •I )aar 44su i wii No. 9756. Dinsdag 27 Juni 1905. Bultenlandscli Overzicht. FEUILLETON. 7-ei aglijdens dlf cao INT, ien modellen te ft, •Mi 101 JLING, iLA.m. TTERDAM. n, d« Echt» jen, twamen- lingen in don n nu» dos verrMrdifd iet wereldb»- lebr» StoU- TOESPRAAK Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd. isconrant. <ta werkelyke hulp briefkaart wordt oegezonden door tbom mol- a 0.35 foor Madar- 1 den toepassingen Iderde Por- lerlg. Zy geven cars niet kunnen h, geen imitaties o. en aantal onge» tis op aanvraag irts «e co. No. 2031.- i voor de leverar.- W1LD en GE- Diners enz. enz door geheel Ne- Voor de herstemming voor een lid van de Tweede Kamer der Staten-Gene- raal in het Hoofdkiesdistrict Gouda op WOENSDAG 28 JUNI bevelen wij ten zeerste aan gehouden op Zondag 25 Juni 1905 in de Remonstrant sche kerk te Qouda, naar aanleiding van Mat- thëus XIII vers 38» „De akker is de wereld >ntaon- ixnnl>..ty -Appre- de beate moeite rzart en te en lette rk. - Lrnhem. Wat onder die omstandigheden van het vrijheidsbegrip in Rusland te wachten is, behoeft niet te worden uiteengezet. De bureaucratie heerscht oppermachtig en matigt zich zelfs het recht aan, om de be doelingen van de woorden van den alleen- heerscher officieel te verklaren. Dat is de Tsjin-opvatting, do merkwaar digste aller opvattingen De tijdsomstandigheden gaven mij bijzon dere aanleiding tot de behandeling van dit onderwerp. Wij leven in dagen van politieken strijd, waarbij herhaaldelijk de godsdienst in ’t perk is getrokken. Er is leven, opgewektheid, geestdrift; er is een algemeene belangstelling in de publieke zaak, als bijna nimmer te voren. Er is een aan beide zijden zich met alle krachten in inspannen en een zich tot de tanden toe wapenen voor den strijd, die een in menig opzicht beslissende veldslag zal zijn. Wie maakt zich niet warm? Wie heeft Naar de Koerjer Warschawski uit Lodz verneemt over de straatgevechten die daar hebben plaats gehad, begon de strijd in de stad, nadat in alle fabrieken een werksta king uitgebroken was, op twintig plaatsen tegelijk. Daar waren barricaden opgericht tot een hoogte van een huis van twee ver diepingen. Omstreeks 6000 gewapende ar beiders vochten tegen vier rogimenten infan terie, een regiment kozakken en een regiment huzaren, onder bevel van generaal Exten. De troepen bestormden met behulp van sappeurs de barricaden. Een divisie infanterie en cavalerie is, tot versterking van het garnizoen, Lodz binnen gerukt. ftOUDSClIE COllim ïVtewws- en Advertentieblad roor Gouda en Omstreken. reletoon lïo. S2. De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk niet uitzondering van Zon- en Feestdagen. De prijs per drie maanden is 1.25, franco por post 1.70. Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN. dingen en vormen, als op een’ akker waar het zaad der godsdienstige beginselen moet worden uitgestrooid, ’k Zeg met opzet moet. Dat is in overeenstemming met de gelijkenis, want een akker die geen zaad ontvangt, beantwoordt niet aan zijn bestem ming. En ’t is geheel in den geest van Jezus die aan de godsdienstige beginselen een door niets beperkt gebied van werkzaamheid aan wees. Óveral waar menschen zijn en de mönschelyke verhoudingen bepaalde vormen hebben aangenomenop elk terrein van menschelyk samenleven, moet de godsdienst tot haar recht komen, moet zij meespreken, moet z\j al-beheerschend en al-doordringend zijn. De akker is de wereld. Frankrijk berichtte men, dat die nota de toestemming tot het houden der Marokko- confcrentie zou bevatten. Toen bot later bleek, dat dit niet het geval was, kwam do vrees op, dat Duitschland daarin aanleiding zou vinden om Frankrijk den oorlog te ver klaren. Nu is het zeker, dat men in Duitschland eenigszins teleurgesteld was door deze nota. Maar van teleurstelling tot oorlogsverklaring is nog een heel, heel lange weg- En het is niet waarschijnlijk, niet aannemelijk, dat Duitschland dien wil afleggen. Frankrijk is niet ongeneigd zyn toestem ming te geven tot de conferentie, doch het wil vooraf het programma voor die conferen tie opstellen en wol zoo, dat daardoor het eigen Marokkaanscho program wordt gered. Het wordt to Washington onwaarschijnlijk geacht, dat een wapenstilstand zal worden gesloten vóór dat de formeele ontmoeting der gevolmachtigde van de oorlogvoerende partijen heeft plaats gehad en deze wordt niet verwacht vóór midden Augustus. Hoewel er te Fez tot dusver geen aan wijzing is om aan te nemen dat de beslissing van de Maghzen in zake Borjsaide niet ern stig is op te vatten, wordt in enkele kringen vermoed, dat de Maghzen waarschijnlijk de bedoeling heeft door de bekendmaking van een dergelyk voornemen invloed te oefenen op Frankrijk om de opheffing te verkrijgen van het verbod van wapenvoer naar Oejda. In elk geval echter acht men het zeker, dat Frankrijk in de bedoelde plannen niet kan toestemmen zonder een noodlottig verlies van prestige. De Duitsche invloed is thans in het paleis van den sultan oppermachtig. De sociaal-deraocratische Vorwfirts stelt vandaag de volgende vragen Is de Ryksdag plotseling gosloten, omdat de regeering zoodoende elke interpellatie en oppositie in de Marokkaansche kwestie wilde ontwijken Is het waar dat prins Bülow, toen hij zijn onverwachte zwenking in de Marokkaansche melk gekookt ank voor «b- heelepeh vm jcolate) Ata geval van te gebruiken, «nata H. Tk. Toen de Tsaar voor eenige dagen de leden der Zemstvos en Doemas ontving, die hem de besluiten der bijeenkomst te Moskou kwamen overhandigen, hield hy een toespraak waarin hy de byeenroeping van een volks vertegenwoordiging een uiting van zyn kei zerlijken wil noemde, terwijl hy er aan toe voegde dag en nacht voor de uitvoering ervan te zullen waken. In sommige Russische kringen werd deze belofte van den Tsaar met blijdschap begroet. De optimisten zagen daarin een toespeling op een betere toekomstzy voorspelden wyziging der staatsregeling, een constitutioneelen toe stand, afschaffing van het gehate bureau cratische stelsel, dat trouwens in de toespra ken van prins Troebetzkoi en van Feodorof scherp was afgekeurd. Pessimisten wezen er op, dat zulk een vage belofte, zonder eenige omschrijving niet veel zeide, vooral in Rusland, waar al zoo ontzettend veel beloofd werd, dat niet is nagekomen. Gedurende eenige dagen werd in de pers, die eerst de redevoeringen had medegedeeld nadat zy al in Europeesche bladen waren voorgekomen, druk gesproken over de feite lijke bedoeling van het keizerlijk woord, waaraan men toch „nicht drehen oder deu- teln soil”. Totdat gisteren de opper-censuur-directie een streng verbod uitvaardigde om verder de redevoering van den Tsaar te bespreken als reden daarvoor wordt aangevoerddat enkele bladen de woorden van den Tsaar hadden uitgelegd in den zin, dat de bijeen- roeping van een volksvertegenwoordiging op West-Europeesche grondslagen te wachten -was, terwijl daarvoor toch in de redevoering geen enkele reden aanwezig was Het verbod is merkwaardig de reden voor het verbod nog merkwaardiger maar het merkwaardigst is zeker wel het feit, dat de opper-censuur-directie als officieel verklaarder van het keizerlijk woord of van des keizers bedoelingen optreedt, en aan de pers verbiedt er verder over te spreken. als godsdienstige menschen, ons oordeel laten gaan over alles wat de menschheid beweegt, drijft of vervult. In ’t kerkgebouw laten wy op alles vallen 't licht onzer godsdienstige en zedelyke over tuigingen, om, waar ’t noodig is, te loven of te laken. Wy kunnen hier niet doen, alsof de dingen die ons in deze dagen be roeren, niet bestonden wy mogen niet na laten de vraag te stellen, wat in dien gees telijken strijd het lot is der beginselen die ons heilig zyn. Politiek up den kansel, dat is spreken over of ijveren voor opvattingen die betrekking hebben op de organisatie der maatschappij. Vraagstukken als koningschap of republiek algemeen of beperkt kiesrecht; vrijhandel’ of protectie, behooren niet thuis in een kerkgebouw, en wie ze daar binnenleidt, misbruikt zyn vrijheid of verlaagt zyn gods dienst. De godsdienst mag niet verdeden, maar moet vereenigen. Wie haar als partyleuze gebruikt, doet haar daarom onrecht. Partyleuzen zyn de uiting van verdeeld heid. Op politiek terrein steekt daar geen kwaad in dat er partyen zyn, met eigen inzichten, is goed, is bevorderlijk voor de ontwikkeling; en dat nu de ééne, dan de andere de meerderheid heeft en in de prak tijk verschillende beginselen worden toege- 1) Deze woorden, M. Vr. komen voor in de verklaring, die Jezus aan zyn leerlingen geeft, van de door hem uitgesproken en ons allen welbekende gelijkenis van hetjj onkruid in den akker. Het is niet de eenige maal, dat Jezus, sprekende over de menschenwereld, de maat schappij, zich daarby ,van deze beeldspraak bedient. Zy is duidelijk genoegde maatschappij een akker’t goede, ’t geestelijke, de gods dienst het zaaddaar tusschenin onkruid dat moet worden uitgeroeiden in de toekomst de oogst, als het goede zaad is opgegroeid tot halmen met volle aren de vrucht van het goede. Die beeldspraak wijst op de maatschappij ala ’t gebied waar de godsdienst haar taak heeft te vervullen, op ’t menschelyk samen leven in zijn verschillende kringen, verhou. De koning van Spanje heeft zyn goedkeu ring gehecht aan de lyst van ministers, voor gestold door Montero Rios. Wy willen zo nog eens noemen president van don ministerraad Montero Rios, binnenlandsche zaken Garcia Piotro, buitenlandscbe zaken Sanchez Roman, financiën Urzaiz, obrlog Weyler, marine Vil lanueva, landbouw Romanones, justitie Gonzales de la Pena, onderwijs Mellado. Zaterdag hebben de nieuwe ministers hun eersten ministerraad gehouden. Zy zullen zich niet in de vergadering der Cortes ver- toonen. Het heette dat vandaag het bosluit zou verschijnen waarbij de Coftos ontbonden worden verklaard. Een ander bericht spreekt echter van ontbinding der Cortes in Augus tus. Maar dat do Cortes ontbonden zullen worden, hetzy dan in Juni of Augustus, schijnt wel vast te staan. Men is over de keuze van Montero Rios wol oenigermato verbaasd. Morot, do hoofd man der moest conservatieve fractie der liberalen, hoeft geen zitting in hot kabinet, wel eenige staatslieden, die tot de groep Moret worden gerekend. Moret zelf schijnt zyn steun aan het nieuwe ministerie to hebben toegezegd. Ook Canalejas heeft geen porte feuille gekregen on zyn groep, de liberalen van links, is zelfs niet vertegenwoordigd in hot ministerie. Van een ministerie der liberale coalitie mag dus niet gesproken worden. Het is oen ministerie uit de gematigde en conser vatieve groepen der liberale party Er gaan dan ook al stemmen op, die het Ministerie Montero Rios geen langer lovon vóórspellen dan hot ministerie Villaverdo. Anderen hopen dat do verschillende liberale groepen, voor dat de nieuwe Cortes samen zullen komen, het over hot regeeringsbeleid eens zullen zyn geworden. Er heeft een paar dagen lang te Parys en te Berlijn een groote bezorgdheid gehoorscht. Naar buiten bleek die uit de daling der staatsfondsen aan do beide beurzen, en uit de nawerking die deze had op de noteeringen in het buitenland. Maar daaruit niet alleen. Vooral in Frankrijk was do stemming zeer gedrukt; het was of de oorlog voor de deur stond. En de chauvinistische pers stookte deze bezorgdheid aan, door allerlei fantas tische verhalen en berichten. En toch was er klaarblijkelijk voor on rust of bezorgdheid gein reden. Do groote Fransche bladen zien den toestand kalm in, en manen tot koelbloedigheid, tot gerustheid, tot kalmte. Zelfs de Gaulois betoogde gis teren „dat de toestand in twee dagen niet zoo veranderd kan zyn, dat er reden tot be zorgdheid bestaat”. Rouvier achtte het noodig de opgewon denheid in de couloirs met een paar beza digde en geruststellende woorden te doen bedaren. Hy zeidedat er voor ongerustheid, voor pessimistische opvattingen geen aan leiding bestaat. Elke vrees voor verwikke lingen is ongegrond De oorzaak van al deze bezorgdheid is de nota van Rouvier, die Woensdag aan de Duitsche regeering is toegezonden. Uit niet zyn hoop of zyn vrèes Wie blyft on verschillig voor do vraag welke beginselen zich een regeeringsmeerderheid zullen ver werven Niemand dan de gehoorzamen der kerk die zelfs hun staatsburgerlijke rechten hebben neergelegd in de banden der geestelijkheid, doende wat de kerk voorschrijft en voor ’t overige eiken uitslag goed vindend. Maar daartegenover staat de krachtsont wikkeling van vrye en zelfstandige mannen daartegenover staat, dat duizenden en dui zenden stryden voor een beginsel, een idee. En daar ligt, als de stryd tenminste eerlijk is en de wapenen geloorloofd zyn, toch iets verheffends in. ’t Brengt beweging in onze spreekwoordelijke kalme gemoederen er komt actie in onze tot rusten geneigde na turen. Er spreekt een plichtsgevoel, een verantwoordelijkheidsbesef, te schooner, als overwegingen van persoonlijk voordeel zyn buitengesloten. Wy juichen die warme en geestdrift toe, al woten we, dat ze by velen staan in den dienst van partyzucht en partybelang, en daardoor, belaas, van leugen en verdacht making. Als ik deze dingen uitspreek, zal wel niemand dat noemen politiek op den kansel. De kansel is daar geen plaats voor. Dat weet ik. Maar dat sluit niet uit, dat wy, politiek ondernam, aan het legerbestuur de vraag heeft gericht, of het klaar voor een oorlog was Het is noodig dat het Duitsche publiek dienaangaande opheldering ontvangt, omdat de juistheid van deze beweringen de gegrond heid van de in het buitenland heerschende vrees voor oorlogsverwikkelingen zou bevesti- gon en omdat daaruit de zeer dringende noodzakelijkheid volgt, dat het Duitsche volk de. tegenwoordige gebeurtenissen van de buitenlandscbe politiek met alle aandacht en ernst gadeslaat. Het gaat Lord Curzon niet naar den zin. Eerst in de Tibetaansche, toen in de Afgaan- sche politiek en nu weer met de regeling van het legerbestuur in Indië. De beslissing van de Engelscbe regeering is tegen Curzon’s verlangen in genomen. De Daily News, anders geen vriend van den feilen imperialist die de onderkoning van Indië is, schaart zich nu aan diens zijde. Het blad acht de beslissing der regeering uiterst bedenkelyk. De opper bevelhebber in Indië wordt nu feitelyk onaf hankelijk van do Indische regeering, en dit vindt het blad een stap op den gevaarlijken weg. Het burgerlijke gezag moet steeds het hoogste blyven. Telefoon >'o. S3 ADV E 11T E N T I E N worden geplaatst van 15 regels a 50 Centen; iedere regel meer 10 Centen. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1905 | | pagina 1