L
HET ZOMLI.O WM,
r.,
•/bloom.”
.Vem- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
No. 9774.
44ste Jaargang.
«-
en
FBVI LL£TOX.
1
len
A
r. Autld
Dinsdag IS Juli 1905.
liet komende ministerie
het militaire vraag
stuk.
ekroond.
Wordt vervolgd.)
L
•MM»
M
H
E
loning-
chgeb uik,
r ian te be-
rrbée, ook
fr/O.8O.
T/0.00,
GOIINIIF. COURANT
roUeero»
lewareU
rna «ent
iit<»voa-
Mtop da
•■Maal
■eaaar-
irkragea
volstaan. In ieder geval kan
tegenwoordige budget niet zoo
ter beetrij-
na etc. In
■n zwakte,
at, slechte
5 gevolgen,
leek zucht,
na, Aam*
als laxans
e diensten,
en/0.80.
huismiddel
>tyn, het ia
duttend m
MSpub-
l aelfa
ST"
F!
IBkll
luta
laaasA*
iet» kaaf-
Mijka te»
laaryan
iet veert-
SIS!
«vonden
wegen»
■SNueM,
iet vos
«JAara,
)mJeaia
>n< aaa-
meevar
liddel tegen
t- en slym*
in longaan*
LATEN-
Gouda. A.
EN, Schoon-
Haastrecht.
r. d. SPEK
inqtveen. M.
Oudewatcr
troop. Het D
waarde. R
r>tn< ran
de tneeete
10)
Zy kon zich iedere kleine beleefdheid, die
hy haar wenschte te bewijzen onver
schillig hoe onhandig of ontijdig laten
welgevallen, evenals zy dit van ieder deed
op een wyze, die toonde dat zy dat be
schouwde als een gunst aan haar sekse
•toegestaan, en niet als een recht haar toe
komende.
Zoo slaagde zy altyd in het verminderen
van de lange lyst van die erbarmelyke be-
leedigingen, die zulk een belangrijke rol
spelenin het maatschappelijk drama van
het buitenleven. Zij was een volmaakt apostel
van de orde der Verzoening, en, waar zij
zich vertoonde, werd de duivel der Gemelyk-
heid uit al zyn vestingen - de sterke zoo
wel als de zwakke verdreven. Onze goede
predikant placht haar zyn onbezoldigden
hulpprekiker te nemen, en te verklaren, dat
zy door een tijdig woord of een overredenden
blik de beste praktische preeken over de
zegeningen der vredelievendheid hield, die
ooit voorgedragen waren.
De uitslag der verkiezingen is (eene
yeroordeeling der Kuyper-politiek geweest»
liet kiezersvolk heeft ondubbelzinnig te
kennen gegeven, dat gebroken dierit te
worden met den zoogenaamden Kuyper-
koers. Waaronder in de eerste plaats
moet verstaan worden dr. Kuypcr’s drij
ven om ons volk in twee doelen te split
sen een geloovig en een ongeloovig deel
en het vermengen van den godsdienst met
de politiek. Maar ook die onnatuurlijke
politiek, waarbij samengaan, wie eigenlijk
tegenover elkaar staan, hetzij op gods
dienstig terrein zooals de Rooms* h-Katho-
lieken en de. Calvinisten, hetzij op staat
kundig en economisch terrein, zooals de
„mannen met twee namen” en de „kleine
luyden’’.
Intusschen heeft de stembus aan geen
der politieke partijen of zelfs coalities
ervan eene meerderheid doen geworden.
De verslagen regeeringscoalitie telt nog
altijd 48 leden, de Unie-liberalen en vrij-
zinnig-democraten bezetten 35 zetels, de
oud-liberalen vormen eene fractie van 10
leden en 7 sociaal-democraten maken het
100-tal vol. Deze partijverhouding geeft
aanleiding gelijk reeds aanstonds moest
blijken tot het moeilijk op te lossen
probleem, welk ministerie het kabinet-
Kuyper zal vervangen. Oud-liberalen en
soc.-democraten zijn nu eenmaal op sociaal-
politiek terrein water en vuur, zoodat
moeilijk beide groepen in één verband
zijn te brengen. Doch ook de sociaal
democraten alléén kunnen bezwaarlijk met
de vrijzinnig-democraten en unie-liberalen
een „bloc” vormenhun op-de-spits-
drijven van den klassenstrijd verbiedt dit.
De geslagen regeeringscoalitie zit nog altijd
aan elkaar vastniet uit beginsel, maar
uit teleurstelling, dat dr. Kuyper weg
moet, waarop de kerkdijken allerminst
gerekend hadden. Het zal nog wel eenige
weken, misschien maanden duren eer
Talma en Lohman dk hun weg gaan.
Telefoon X*. S2
A D V E R T E N Tl EN worden g-ephatat van
1—5 regels a 50 Centen; iedere re$el meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
officieren zoo goed als geen enkel voor
stander van het volksleger vinden. In
die kringen is men nog militaristisch pur
sang en al moge er al een weinig ver
schil van gevoelen bestaan, een man met
geprononceerde denkbeelden omtrent het
volksleger treft men er niet aan. Nu is
het geen wet van Perzen on Meden, dat
de minister van oorlog minstens don hoofd
officiersrang moet bekleeden of bekleed
hebben, zelfs niet, dat hij militair moet
zijn. Doch men zal dan zeker met de
hoogere militaire autoriteiten hebben te
rekenen, die moeilijk naar een niet tot
hunnen kring behoorenden man luisteren.
Ook dit zou te overkomen zijn, indien
men over eene krachtige persoonlijkheid
beschikt, die weet wat hij wil, en vast
beraden zijn weg gaat zonder zich door
welken1 invloed ook van zijn plan af te
laten brehgen Natuurlijk moet hij voor
bereid zijn elk uogenblik zijn portefeuille
te kunnen verliezen want juist hepi zullen
meer gevaren bedreigen dan andere
minister».
Intusschen zal de politieke constellatie
wel niet veroorlooven zoo’n krachtig voor
stander van een volksleger aan het hoofd
van het kostbaarste departement te plaat
sen. De oud-liberalen rillen bij het hooren
van den naam van volksleger en zweren
bijna allen bij al wat militaristisch is.
Zij gaan af op hetgeen onze generaals
beweren en hebben tot dusverre weinig
anders voor het militaire vraagstuk ge
daan dan geld toestaan, dat voor forten
en kanonnen gevraagd werd. Ook de
katholieken en de christelijk-historischen
willen er niet van weten. Misschien keert
dr. Kuyper en met hem zijne volgelingen
tot zijne eerste liefde terug, doch voor-
loopig valt daarop niet te rekenen.
Zoo zitten wij in een militair moeras,
waaruit wij voorhmpjg nog niet worden
verlost. De nieuwe minister van oorlog
zal voor ontzettende moeilijkheden komen
te staan en dat vooral, wanneer een ka
binet der linkerzijde optreedt, dat overi
gens democratisch getint is. Hij hangt
dan van de oppositie af. Of zou er een
minister van oorlog kunnen gevonden
Maar zoolang kan niet gewacht worden
met de vorming van een nieuw ministerie.
Men ziet derhalve, dat de komende kabi
netsformateur voor groote moeilijkheden
komt te staan. En te voren is het voor
de Koningin verre van gemakkelijk dien
kabinetsformateur te vinden.
liet militaire vraagstuk eischt voorzie
ning. De militaire wetten, onder het
ministerie Pierson tot stand gebracht dooi
de ministers Eland en Kool, zijn eigenlijk
half werk. Men is het daarover vrij wel
eens. Voor de militairisten bevatten zij
bedenkelijke bepalingen, waaronder de acht
en een halve maandsche eerste oefenings-
tijd voor de ter volledige oefening inge-
lijfden on het instituut der viërmaande^s
wel de voornaamste zijn. En voor de voor
standers van een volksleger is het blijvend
gedeelte een der bepalingen, die het eerst
verwijderd moet worden, terwijl de uit
voering der militaire wetten door den
minister Bergansius, allerminst hunne goed
keuring kan wegdragen.
Het getal der voorstanders van een
volksleger neemt met den dag toe. Men
leert telkens weer opnieuw, dat het lange
verblijf in de kazerne, het jaren aaneen
doorbrengen in de gelederen, geen legers
vormt, waarmee nu eerder overwonnen
wordt dan met de volkslegers. Het is nu
eenmaal eene onomstootelijke waarheid,
dat in den veldslag de beslissing gebracht
wordt door de talentvolle aanvoering en
het te juister plaatse en tijd beschikken
over voldoende soldaten. En zoomin als
een musicus door jarenlang op zijn piano
te spelen een virtuoos wordt, evenzoomin
kan een middelmatig tacticus een talentvol
legeraanvoerder worden door jaren lang
zich te oefenen. Doch was hij daartoe
nog maar in de gelegenheid, dan zou hij
tenminste de routine verkrijgenmaar
onze a.s. legeraanvoerders moeten zich in
den regel vergenoegen met een vijfde van
het getal manschappen, dat zij in den
oorlog aanvoeren en een groot deel hun
ner werkzaamheden zoeken, waar zij wei
nig vruchten voor hun eigenlijken werk-
Aan al die onvermoeide goedhartigheid,
aan al dien standvastigen yver in de taak
om iedereen gelukkig te maken, met wien
zy in aanraking kwam, paarde zich een
zekere onbeschrijflijke invloed, die haar
steeds vrijwaarde tegen de vermetelste men-
schen. Ik heb nooit iemand galeend, stout
moedig genoeg om zich, hetzij in woorden of
in blikken, eenige vrijpostigheid ten haren
opzichte te veroorloven. Er was in haar, dat
zoowel achting als liefde inboezemde. Myn
vader dacht altyd, overeenkomstig zyn
bijzondere en geliefkoosde begrippen, dat die
blik van haar oog, die invloed van haar
uiterlyk aan haar geboorte toe te schrijven
waren. Ik geloof, dat daarvoor een eenvou
diger en beter reden te vinden is. Er is een
goedheid van hart, die het schild barer rein
heid aan de hand barer vriendelijkheid draagt,
en die goedheid bezat zy.
Voor myn vader was zy, denk ik, moer
dan hy zich ooit verbeeld ie, of ooit zal
weten, indien hy haar althans niet komt te
verliezen. Injujn verkeer met de menschen
werd hy dikw^ls vrij zwaar in zyn bijzon
dere vooroordeelen en begrippen gekwetst,
maar dan was hy «altyd verzekerd, zyn
meeningen het eerst geërbiedigd, ofschoon
het laatst omhelsd te zien door baar. Hy
kon een onbepaald vertrouwen in baar stellen,
hjj kon zich verzekerd houden, dat zy in.
kring vinden. Het is nu eenmaal noodig,
dat wie in oorlogstijd, onder de movi-
lijkste omstandigheden, over A duizenden
moet bevelen, in vredestijd zich daarvoor
kan bekwamen. Of hij dan wel uit den
treure met een paar honderd man heeft
gemanoeuvreerd en bijzonder knap is in
lijnexcercitie, zal hem weinig baten.
Het militaire vraagstuk in onze dagen
en in ons land draait grootendeels om de
vraagwilt gij een volksleger of niet
Niet alleen omdat de voorstanders van
een volksleger alleen door dit instituut
ons land te verdedigen en onze huidige
weermacht daarvoor niet in staat achten,
maar ook om twee voordooien, welke het
volksleger bovendien nog biedt. Vooreerst
is het niet billijk en niet te recht vaar
digen, dat jaarlijks nauwelijks een derde
dor mannen dienstplichtig wordt en twee
derde vrij is van den zwaarston plicht,
terwijl aan heel het volk eene lichame
lijke opvoeding, zooals het volksleger geeft,
zeer ten voordeelc zou komen.
De militaire lasten, die in persoon
moeteli gedragen worden, zuilen derhalve
billijker verdeeld worden. En ten anderen
zullen de tinanciëele lasten door de in
voering van een volksleger, aanzienlijk
verminderd worden. Terwijl ons budge,t
voor oorlog nu ongeveer dertig millioen
gulden bedraagt, zal de invoering van
een volksleger weldra eene aanzienlijke
daling der oorlogsbegrooting ten gevolge
hebben, terwijl op den duur wellicht met
twintig millioen ruimschoots kan worden
en mag het
hoog blijven
en moet naar voorziening worden omge
zien. Hetgeen intusschen zunder ernstig
aansturen op een volksleger niet gaan zal.
zyn huiselijke onaangenaamheden en bekom
meringen niet alleen wilde, maar ook kon
deelen on die verlichten. Als hy minder
bezorgdheid aan den dag had gelegd omtrent
zyn oudsten zoonals hy zoo wys was
geweest om zyn eigene kracht tot overtui
ging en verbetering van den beginne aan te
wantrouwen, en Clare bad toegelaten om haar
invloed op Rudolf standvastiger en volkome
ner uit te oefenen, dan ben Ik overtuigd,
dat het lang verwachte tydstip van de ver
betering myns broeders werkelyk destyd-i
reeds zou aangebroken zyn.
Het innige en diepe gevoel vaa myn zuster
lag ver beneden de oppervlakte, voor een
vrouw wel Wat te ver. Zy leed altyd in
stilte, in het geheim en langdurig, dikwyls
byna geheel zonder dat er voor het niter-
Ijjke iets aan haar te merken viel. Ik herin
ner my niet, dat ik haar ooit ander» tranen
heb zien storten dan by zeldzame en ge
wichtige omstandigheden. Als men haar niet
nauwlettend gadesloeg, zou men meenen
dat zy voor gewone smarten en verdrielyk-
heden niet zeer gevoelig was. By zulke gele
genheden werden haar oogen alleen dotter
en minder levendig dan gewoonlyk de bleek
heid van haar gelaat werd eonigszini moer
in het oog vallendhaar lippen klemden
zich op elkander en beefden onwillekeurig,
maar dat was ook alle»geen zucht, géén
Het zoeken naar een geschikt minister
van oorlog, is onder deze omstandig
heden niet gemakkplijk. Geyoonlijk komt
daarvoor een der actief dienende gepen-
sionneerde generaals in aanmerking en
bij uitzondering wordt een hoofdofficier
genomen. Nu zal men onder de hoogere
Inzending van A<1 verten tien tot 1 uur «les inidd.
Telefoon ,\o. M2.
Uitgave dezer ourant geschiedt dagelijk
met uitzoiHlering um Zon- en Feestdagen.
De prijs pei drie maanden is 1.25, franco p<‘)
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers V IJ F C EN T EN.
kracht, geen klacht, geen woord zelfs werd
van haar gehoord. En toch leed zy hevig.
Juist uit dat stilzwygen en die geheimhou
ding bleek de hevigheid barer gemoeds
bewegingen. Ik moet dat wel bet best van
allen weten, ik, die my te beschuldigen heb,
dat ik dat reine hart dat my liefhad, met
rayn kommer heb bezoedeld 1
Hoe lang zou ik kunnen stilstaan by al
hetgeen zy bepaaldelyk voor my gedaan heeft
Daar ik nu meer en meer tot bet punt
genaderd ben, waarop ik myn noodlottige
geschiedenis zal ontsluieren, kost het my
minder moeite om die bittere en reinere her
inneringen, die myn geest nu bezig houden,
te verzwijgen. De eerste kleine geschenken
onschuldige kindergesrhenken die jcy
my op school in het geheim gatde eerste
liefelyke dagen van ons afgebroken samen-
zyn, nadat ik de akademie verlaten had en
weer voor goed thuis gekomen was haar
eerste onschatbare goedkeuring van de eerste
vluchtige proeven van myn wordend schry-
verstalent, dat alles doorkruist nu, ter-
wyl ik schryf, myn hoofd in een bonte ver
warring.
Maar deze herinneringen moeten aan
banden gelegd worden.